Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ, ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS' | 20 Μαρτίου 2012, 12:55

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Παρατηρήσεις επί του σχεδίου της ΚΥΑ για την έγκριση του νέου «Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τον Τουρισμό» Στα πλαίσια της διαβούλευσης επί του σχεδίου της ΚΥΑ για την έγκριση του νέου ΕΠΧΣΑΑ για τον Τουρισμό, συμμετέχουμε για να εκφράσουμε την ανησυχία μας, και να διατυπώσουμε αφ’ ενός, τις αμφιβολίες μας σε σχέση με την οικονομική αποτελεσματικότητα των προτάσεων που περιέχει και αφ’ ετέρου, την αγωνία μας για την ολέθρια και οριστική προδιαγραφόμενη υποβάθμιση των μεγαλύτερων τουριστικών πόρων της χώρας: του τοπίου και του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος. Μέσα στη δεινή οικονομική κατάσταση που βρίσκεται η Ελλάδα, είναι φυσικά απαραίτητο να στηριχθούν προσοδοφόροι κλάδοι, όπως ο Τουρισμός, προς την κατεύθυνση, όμως, της αειφόρου ανάπτυξης, προκειμένου να μπορούν να παραμείνουν επικερδείς κλάδοι τώρα και μετά την κρίση. Παρακάτω παρατίθενται παρατηρήσεις και σχόλια επί του σχεδίου της ΚΥΑ και επισημαίνονται τα σημεία στα οποία θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή για την ευημερία του Τουρισμού στη χώρα και για να αποσυρθούν οι προαναφερθείσες αρνητικές επιπτώσεις επί της οικονομικής αποτελεσματικότητας του Πλαισίου. ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ Είναι κοινός τόπος πως η ελκυστικότητα μιας χώρας/τόπου, ως τουριστικού προορισμού, εξαρτάται πλήρως από την κατάσταση των θελγήτρων που διαθέτει (φυσικό, δομημένο και πολιτιστικό περιβάλλον) και του τοπίου της. Ενδεχόμενη καταστροφή των τουριστικών πόρων, σημαίνει αυτόματα και τη συνολική υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, συμπαρασύροντας συνεπώς και τους αντίστοιχους οικονομικούς δείκτες. Για το λόγο αυτό, εκφράζουμε τις αμφιβολίες μας, σχετικά με την οικονομική αποτελεσματικότητα ενός πρότυπου ανάπτυξης που στηρίζεται στην εκτεταμένη δόμηση άνευ ορθολογικού χωροταξικού σχεδιασμού, με μοιραίο αποτέλεσμα την υποβάθμιση τοπίων που μέχρι τώρα αποτελούσαν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, και στη μετατροπή τους σε υπερδομημένες και κορεσμένες περιοχές. Άλλωστε, η πρόταση για την στήριξη του Τουρισμού, με την κατασκευή οργανωμένων υποδοχέων έχει ήδη πραγματοποιηθεί στην Ισπανία, με ολέθρια για την οικονομία της (και το περιβάλλον) αποτελέσματα. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι το Σεπτέμβριο του 2011 το απόθεμα νεόδμητων κατοικιών που παρέμεναν απούλητες στην Ισπανία έφθαναν τις 818.000 (το ένα τρίτο των οποίων αφορά παραθεριστική κατοικία στην παράκτια ζώνη), χωρίς να υπολογίζονται μέσα σε αυτές και όσες βρίσκονταν στα χέρια των τραπεζών -οι οποίες (την ίδια εποχή) εκτιμούνταν σε επιπλέον 200.000. Ταυτόχρονα, οι τιμές των ακινήτων στην Ισπανία πέφτουν συνεχώς (-15,4% πτώση στις τιμές των ιδιωτικών κατοικιών από την έναρξη της κρίσης, από 2.101€/μ2 σε 1.777€/μ2), χωρίς να υπάρχουν ακόμα σημάδια ανάκαμψης στην αγορά ακινήτων. Αντίθετα, η Τράπεζα της Ισπανίας υπολογίζει πως η μείωση αυτή θα φτάσει το 25% το 2013, με τάση για μεγαλύτερη μείωση στις παράκτιες περιοχές προσέλκυσης μαζικού τουρισμού, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνεται το ποσοστό των ανέργων. Έτσι, το επιχείρημα της αθρόας αγοράς τουριστικών κατοικιών στην Ευρώπη έχει πλέον καταρριφθεί, έπειτα από τις εμπειρίες των προσφάτων χρόνων και, ιδιαίτερα την αποτυχημένη εκστρατεία προσέλκυσης νέων αγοραστών από τη Γερμανία, Ρωσία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ολλανδία και Ελβετία, εκ μέρους της προηγούμενης Ισπανικής Κυβέρνησης, με στόχο τη μείωση του τεράστιου αποθέματος κατοικιών που μόλις περιγράψαμε. ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ/ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΩΝ ΡΥΘΜΙΣΕΩΝ Ακολουθούν σχόλια επί της έκθεσης αξιολόγησης και των ειδικότερων ρυθμίσεων: 1. Επί της Έκθεσης Αξιολόγησης: Όπως αναφέρεται, η αναγκαιότητα της τροποποίησης του ισχύοντος ΕΠΧΣΑΑ και η έλλειψη συγκροτημένης πολιτικής στον κλάδο ως διαχρονικό πρόβλημα, αποτελούν απολύτως ορθές διαπιστώσεις, όπως επίσης και τα διαχρονικά προβλήματα του κλάδου που εντοπίζονται (η ποιότητα υπηρεσιών, οι υποδομές, η βραχεία τουριστική περίοδος, η ανάγκη διαφοροποίησης του τουριστικού προϊόντος, μείζονα περιβαλλοντικά θέματα και θέματα τοπίου). Σημαντικές είναι και οι επισημάνσεις σχετικά με την έλλειψη εναρμόνισης των Περιφερειακών Πλαισίων -που συντάχθηκαν και θεσμοθετήθηκαν προ της θέσπισης του ισχύοντος νομοθετήματος-, κάνοντας ακόμα εντονότερο το πρόβλημα της διαδοχικής χρονικής εναρμόνισης των διαφόρων επιπέδων χωροταξικού σχεδιασμού. Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί πως η Στρατηγική που προτείνεται για τη μεσοπρόθεσμη περίοδο δεν διαφέρει σημαντικά από αυτήν της προηγούμενης ΚΥΑ, της οποίας αξίζει να σημειωθεί πως υλοποιήθηκαν περιορισμένες μόνο πτυχές. Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι οι εγγενείς αδυναμίες του νομοθετήματος έχουν ήδη αποδειχθεί ως αλυσιτελείς. 2. Επί του Σχεδίου της ΚΥΑ Πρόκειται υποτίθεται για ένα αναπτυξιακό, κανονιστικό πλαίσιο με ελάχιστες χωρικές αναφορές και παραπομπή σε έναν χάρτη που δεν έχει καν δημοσιευθεί και έτσι προς το παρόν αγνοείται απ’ όσους συμμετέχουν στη διαβούλευση. Θα πρέπει να οριστεί ξεκάθαρα ποια είναι η «εθνική στρατηγική για τον τουρισμό» που αναφέρεται στην υπό διαβούλευση ΚΥΑ, καθώς και πώς θεωρείται ότι σχετίζεται η στρατηγική αυτή με το «τρέχον κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον και στις εξελίξεις στον κλάδο του τουρισμού» και τις «αλλαγές που έχουν επέλθει στο θεσμικό πλαίσιο…». Πρέπει να επισημανθεί πως αρνητικές εξελίξεις με γνώμονα την αειφορική διαχείριση του τουριστικού πόρου έχουν ήδη συντελεσθεί και κατοχυρωθεί, δυστυχώς, θεσμικά. Τα «σύνθετα τουριστικά καταλύματα» (ΣΤΚ), και κάθε άλλο συναφές με τα ΣΤΚ ζήτημα, υιοθετήθηκαν με το ν.4002/2011, -χωρίς να προηγηθεί καμία διαβούλευση παρ’ όλης της σπουδαιότητας του νομοθετήματος και μάλιστα- ως τμήμα φορολογικού νομοσχεδίου. Το σχέδιο της ΚΥΑ για την έγκριση του ΕΠΠΧΣΑΑ για τον Τουρισμό περιλαμβάνει ρυθμίσεις στις οποίες γίνεται ευθεία αναφορά στο συγκεκριμένο νομοθέτημα, πλην όμως δε συγκεκριμενοποιεί. Για παράδειγμα, δεν αναφέρεται στην ΚΥΑ το ανώτερο ποσοστό των δυνάμενων να πουληθούν ή εκμισθωθούν μακροχρονίως τουριστικών επιπλωμένων κατοικιών επί της συνολικώς δομούμενης επιφάνειας του Σύνθετου Τουριστικού Καταλύματος. Στο άρθρο 5, καθορίζεται δίχως να δίνονται κριτήρια (ενώ η ύπαρξη τους είναι άκρως απαραίτητη), ότι τα ΣΤΚ επιτρέπονται σε: α) αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές/περιοχές με περιθώρια ανάπτυξης ποιοτικού τουρισμού, β) ακατοίκητα νησιά και βραχονησίδες καθώς και σε γ) προστατευόμενους και εγκαταλελειμμένους οικισμούς αν και αυτοί αποτελούν υποκατηγορία του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων περιοχών. Συγκεκριμένα, δεν χρησιμοποιούνται ποιοτικά στοιχεία, αλλά αντίθετα το κείμενο επικεντρώνεται στην εκμετάλλευση φυσικών και ανθρωπογενών πόρων, γεγονός που θα οδηγήσει στο ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα από τον αρχικό στόχο της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος και του κατάλληλου χωροταξικού σχεδιασμού.