Αρχική Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών ΕνέργειαςΆρθρο 1 Εθνικός Στόχος Α.Π.Ε.Σχόλιο του χρήστη ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΤΜΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ | 14 Ιανουαρίου 2010, 15:28
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΤΜΗΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ' | 14 Ιανουαρίου 2010, 15:28

    ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ – ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Προέδρου ΤΕΕ/ΤΔΚ Αντώνη Πιταριδάκη ΓΙΑ ΤΟ Σ/Ν «ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΑΠΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ» Με δεδομένους τους εθνικούς στόχους για το 2020 για παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ καθώς και τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση αντίστοιχων έργων στη χώρα μας το σ/ν δείχνει να μπορεί να συμβάλει στην επιτάχυνση των νέων επενδύσεων. Δεν κατοχυρώνει όμως την απαιτούμενη ουσιαστική διαβούλευση – ενημέρωση με φορείς και κατοίκους. Κυρίως επιβάλλεται να προβλέπει την απαραίτητη εξειδίκευση για έργα ΑΠΕ των περιφερειακών χωροταξικών πλαισίων καθώς και των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, λαμβάνοντας υπόψη αναπτυξιακούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στη φύση και όχι λαμβάνοντας υπόψη αποκλειστικά (όπως προκύπτει από το Σ/Ν) τις επενδυτικές προτιμήσεις και το αιολικό δυναμικό, να επιτρέπει συλλήβδην την εγκατάστασή τους στο σύνολο σχεδόν της χώρας. Εισαγωγή Βασική επιδίωξη του σ/ν είναι η ώθηση στην ανάπτυξη των ΑΠΕ με έμφαση στην αναδιάρθρωση διαδικασιών και του θεσμικού πλαισίου που τις διέπει, καθώς και η σύντμηση προθεσμιών της αδειοδότησης. Υπό την έννοια αυτή, το σ/ν κινείται προς την θετική κατεύθυνση και μάλλον μπορεί να συμβάλει στην επιτάχυνση των νέων επενδύσεων. Υπενθυμίζουμε ότι ο εθνικός στόχος για τη συμμετοχή της ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, καθορίζεται σε ποσοστό 20% μέχρι το 2020. Ο αντίστοιχος εθνικός στόχος για τη συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας καθορίζεται σε ποσοστό τουλάχιστον 40% μέχρι το 2020. Η μοναδική χώρα που αντί να κάνει βήματα μπροστά κάνει βήματα προς τα πίσω είναι η Ελλάδα. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, στη χώρα μας προστέθηκε ισχύς 114 MW το έτος 2008, έναντι 125 MW και 173 MW στα έτη 2007 και 2006 αντίστοιχα. Η συνεισφορά της χώρας στο παγκόσμιο σύνολο είναι μικρότερη από 1% (0,82%) και παρουσίασε πτώση σε σχέση με το 2007 (0,93%) και το 2006 (1,01%). Ιδιαίτερα, μετά την ψήφιση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των Οδηγιών με τους φιλόδοξους στόχους για τις ΑΠΕ το έτος 2020 και την αναμενόμενη επιβάρυνση των εκπομπών CO2 από το έτος 2013 στις τιμές της ενέργειας, όλες οι χώρες της Ευρώπης καταρτίζουν τα Σχέδια Δράσης θέτοντας υψηλούς στόχους διείσδυσης κυρίως της αιολικής ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή και δημιουργούν φιλικό επενδυτικό περιβάλλον που οδηγεί στην ανάπτυξη. Έτσι όσον αφορά τους στόχους που όπως είπαμε περιλαμβάνονται στο σ/ν, αυτοί κρίνονται ιδιαιτέρως φιλόδοξοι, ενώ η προσέγγισή τους απαιτεί στενή παρακολούθηση της εφαρμογής του νόμου και συνδυασμένες παρεμβάσεις (όπως π.χ. εξοικονόμησης). Τα ζητήματα αυτά, καθώς και εκείνα της τιμολογιακής πολιτικής, που πρέπει να στηρίζεται σε τεκμηριωμένη ανάλυση των παραμέτρων, θα εξεταστούν εκτενώς σε επόμενη φάση, ενόψει μάλιστα και του Συνεδρίου του ΤΕΕ για την Ενέργεια (Μάρτιος 2010). Διαβούλευση και εμπλοκή τοπικών φορέων Είναι ιδιαίτερα σημαντική η κατοχύρωση της ουσιαστικής διαβούλευσης προς όφελος τόσο των επενδύσεων όσο και των πολιτών αλλά και της ελαχιστοποίησης των αντιδράσεων κατοίκων και φορέων. Πρέπει να σημειωθεί ότι η συνολική εικόνα στασιμότητας και αμηχανίας για τις ΑΠΕ είναι μια αντανάκλαση των αγκυλώσεων της κοινωνίας μας. Ειδικότερα, η δικαιολογημένη ή αδικαιολόγητη καχυποψία των τοπικών κοινωνιών οδηγεί σε έναν εκ των προτέρων αρνητισμό, ο οποίος περνά ως μήνυμα μέσα στην κυβερνητική πολιτική, που συχνά είναι άτολμη, συμβιβαστική και καθόλου αποτελεσματική. Αυτός ο φαύλος κύκλος δεν μπορεί να καταπολεμηθεί με νόμους και διατάξεις. Χρειάζεται αλλαγή νοοτροπίας από τη βάση και την καθιέρωση μιας νέας «κουλτούρας» που να διαπερνά όλο τον κοινωνικό μας ιστό. Στην προσπάθεια αυτή σημαντικό ρόλο μπορούν να παίξουν οι εξειδικευμένοι επιστήμονες, οι φορείς, οι οργανώσεις, οι μελετητές, οι ερευνητές και οι σύμβουλοι. Συνολικά, όλοι οι ασχολούμενοι με τα ενεργειακά θέματα και τις ΑΠΕ μπορούν να βοηθήσουν σε αυτή την μεταστροφή, αρκεί να διαθέτουν το τεκμήριο της αξιοπιστίας, ώστε ο λόγος τους να είναι πειστικός. Επομένως, παράλληλα με όλες τις προτάσεις που συχνά ακούγονται, θα ήταν καλό να ξεκινήσει μια εκστρατεία, δομημένη και στελεχωμένη με άτομα που πληρούν τις προδιαγραφές που προαναφέρθηκαν, ως προσπάθεια για τη διαμόρφωση μιας νηφάλιας και σύγχρονης αντίληψης στην κοινή γνώμη. Αυτή είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργική αφομοίωση των σημερινών κατακτήσεων, καθώς και για την συνειδητή αποδοχή και την υιοθέτηση εκ μέρους της κοινωνίας των χρήσιμων για τον άνθρωπο επιτευγμάτων της εποχής μας. Βεβαίως όλα αυτά θα πρέπει να συνδυασθούν με το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο που να ανταποκρίνεται στους εθνικούς στόχους με κοινωνικά και οικονομικά οφέλη. Το Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδας αποτελεί έναν επιστημονικό φορέα με χιλιάδες μέλη διπλωματούχους μηχανικούς και παρέχει όλα εχέγγυα για την παραπάνω προσπάθεια σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες. Άρα επανερχόμαστε στην αρχική μας πρόταση (όπως είχε διατυπωθεί και στο υπό διαβούλευση Ε.Π. για τις ΑΠΕ) ότι πρέπει και στο Σ/Ν αλλά και στο Ε.Π. εισαγωγικά να προστεθεί παράγραφος που θα αναφέρεται στη σημασία και στην ανάγκη διαβούλευσης – ενημέρωσης με τους κατοίκους και τους φορείς των περιοχών όπου υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για την υλοποίηση οποιονδήποτε έργων ΑΠΕ. Ενόψει μάλιστα και του σχεδίου Καλλικράτης, όπου θα υπάρχει το κατάλληλο στελεχιακό δυναμικό, μπορεί να γίνει ακόμη πιο ουσιαστική η συμμετοχή των νέων δήμων, ακόμη και σε επιχειρηματικό επίπεδο για τα έργα ΑΠΕ, καθώς και σε επίπεδο επίλυσης ζητημάτων που άπτονται στην κείμενη νομοθεσία. Είναι απαραίτητο να προβλεφθεί η αναθεώρηση – τροποποίηση του Σ/Ν μετά την ψήφιση του σχεδίου Καλλικράτης. Κατ’ άρθρο παρατηρήσεις - προτάσεις: Το άρθρο 3 του Σ/Ν αντικαθιστά το άρθρο 8 του ν. 3468/2006 επί τω δυσμενέστερο αναφέροντας ότι «Σε περίπτωση που έχει εκδοθεί η κατ’ αρ. 14 του ν.998/1979 πράξη χαρακτηρισμού από τον αρμόδιο Δασάρχη στο πλαίσιο της εξέτασης ενός έργου Α.Π.Ε., συμπεριλαμβανομένων των έργων σύνδεσής του, μετά την κατά νόμο δημοσιοποίησή της, αυτή έχει το τεκμήριο της νομιμότητας και δεσμεύει τις αρμόδιες υπηρεσίες της Διοίκησης». Διαφωνούμε με την συγκεκριμένη αναφορά. Στην περίπτωση όμως που παραμείνει κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη της πλήρους και έγκαιρης ενημέρωσης των κατοίκων και φορέων της περιοχής ακόμη και για λόγους ιδιοκτησιακούς. Παράλληλα είναι επιβεβλημένη: - Η ολοκλήρωση του Κτηματολογίου και του Δασολογίου. - Ο ολοκληρωμένος χωροταξικός – περιφερειακός σχεδιασμός για τις ΑΠΕ ο οποίος θα προβλέπει με επιστημονικά κριτήρια τα σημεία εγκατάστασης έργων ΑΠΕ και τη μέγιστη δυνατή πυκνότητα και ισχύ τους. Θα πρέπει συνταχθούν ανά νομό της χώρας και ανά ΑΠΕ χάρτες με σαφή προσδιορισμό των περιοχών εγκατάστασης ΑΠΕ. Επιπλέον θα βοηθούσαν και στην εξέλιξη της διαδικασίας χωροθέτησης των επενδύσεων ΑΠΕ, ενώ θα παρείχαν και άμεση εικόνα της φέρουσας ικανότητας κάθε νομού για την υλοποίηση αντίστοιχων επενδύσεων. - Η εξειδίκευση για έργα ΑΠΕ των περιφερειακών χωροταξικών πλαισίων καθώς και των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, λαμβάνοντας υπόψη αναπτυξιακούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες και όχι αποκλειστικά βάσει επενδυτικών προτιμήσεων και αιολικού δυναμικού. Σημειώνουμε ότι τα παραπάνω σχέδια προκύπτουν μετά από ουσιαστική διαβούλευση με φορείς και κατοίκους. - Στις περιοχές που προβλέπεται ή έχει ήδη εκπονηθεί ΕΠΜ (Natura 2000, ιδιαιτέρου φυσικού κάλους κ.α.) η ανάπτυξη έργων ΑΠΕ θα πρέπει να επιτρέπεται μόνο εφόσον αυτό προβλέπεται από την σχετική ΕΠΜ. - Η αξιοποίηση του προγράμματος δράσης (Αρθρο 23 του Ε.Π. για ΑΠΕ) που προβλέπει δράσεις και μέτρα για την εναρμόνιση με το Ε.Π. των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού, των ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ καθώς και χρηματοδότησή τους από το πρόγραμμα Περιβάλλον και Αειφόρως Ανάπτυξη του ΕΣΠΑ 2007-2013 Διαφωνούμε με τη διατύπωση (άρθρο 9) όπου η εγκατάσταση ΑΠΕ επιτρέπεται συλλήβδην σε όλες τις περιοχές πλην αυτών που έχουν θεσμοθετηθεί ως απολύτου προστασία της φύσης, ως παγκόσμιας σημασίας αρχαιολογικές περιοχές και ως υγρότοποι RAMSAR. Επιβάλλεται η επανεξέταση και αναθεώρηση του χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες των εκάστοτε περιοχών (παραδοσιακοί οικισμοί, περιοχές ειδικού κάλλους, περιοχές Natura, αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι, γεωργικές περιοχές υψηλής παραγωγικότητας, προστατευμένες δασικές περιοχές, κ.α.) το δυναμικό αιολικής, ηλιακής και λοιπών πηγών ενέργειας, τις περιοχές του αστικού ιστού με την μεγαλύτερη ζήτηση ηλεκτρικού φορτίου κλπ, τα οποία μπορούν να προκύψουν στα πλαίσια εκπόνησης ή αναθεώρησης των υποκείμενων χωροταξικών σχεδίων (Περιφερειακά Πλαίσια, ΓΠΣ, ΣΧΟΑΑΠ κ.λ.π). Μάλιστα μόλις χθες η Υπουργός ΠΕΚΑ ανέθεσε σε επιστημονική ομάδα εργασίας την επεξεργασία βελτιώσεων του Ε.Π. για τις ΑΠΕ. Σημειώνουμε ότι στην αρχική μελέτη του Ε.Π. για τις ΑΠΕ χρησιμοποιούνταν εύστοχα ως χωροτακτικό κύτταρο η ομάδα όμορων ΟΤΑ 1ου βαθμού και επ’ αυτής εφάρμοζε το κριτήριο του ποσοστού κάλυψης επιφάνειας (με μικρότερα, ως εκ τούτου, αριθμητικά όρια ποσοστών κάλυψης). Δυστυχώς η τελική ΚΥΑ υιοθέτησε το επίπεδο απλού ΟΤΑ (με αυξημένη κάλυψη 8% στην ηπειρωτική και 4% στην νησιώτικη χώρα). Θεωρούμε αναγκαία την επανεξέταση των ποσοστών αυτών καθώς και την τεκμηρίωσή τους. Επίσης θεωρούμε προτιμότερη τη συγκέντρωση των έργων, ειδικά των αιολικών, σε πάρκα (εξάλλου προβλέπεται ο όρος Αιολικά Πάρκα στο Σ/Ν), από τη διάσπαρτη χωροθέτησή τους. Αυτό θα συρρικνώσει την περιβαλλοντική και αισθητική όχληση, παράλληλα με την οικονομία κλίμακας σε συνοδευτικά έργα (δρόμοι, υποσταθμοί κ.λ.π) Η κατάργηση της ΠΠΕΑ στην προτεινόμενη στο Σ/Ν διαδικασία θα μειώσει τον χρόνο για την άδεια παραγωγής, αλλά εκτιμάται ότι δεν θα επιφέρει σημαντική μείωση στον συνολικό χρόνο αδειοδότησης, αφού και για την ΕΠΟ απαιτείται η εμπλοκή όλων των αρμόδιων υπηρεσιών που απαιτούνταν και στην ΠΠΕΑ. Το βασικό θέμα είναι και πάλι οι σοβαρές ελλείψεις στο προσωπικό των αρμόδιων υπηρεσιών (δασαρχείο, αρχαιολογικές υπηρεσίες, πολεοδομίες κ.α.). Οι αρμόδιες υπηρεσίες οφείλουν να απαντήσουν στα αιτήματα εντός 15 ημερών κάτι που δεν εφαρμόζεται σήμερα και ο πραγματικός χρόνος ανέρχεται από 20 μέρες έως και 5 μήνες πολλές φορές ανά υπηρεσία. Στο άρθρο 2 το χρονικό διάστημα των 60 μηνών από τη χορήγηση της άδειας παραγωγής ως τη χορήγηση της άδειας εγκατάστασης είναι αντίθετο με τη λογική του σ/ν για «επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ» και επιπλέον δεσμεύει τον συγκεκριμένο χώρο για 5 χρόνια με πιθανότητα μάλιστα να μην υλοποιηθεί καν η επένδυση. Προτείνουμε την δραστική μείωση του διαστήματος των 60 μηνών. Προτείνουμε για την επίσπευση των διαδικασιών στο άρθρο 3, δηλαδή η Ρ.Α.Ε. να εξετάζει αν πληρούνται τα κριτήρια των περιπτώσεων α’- θ’ της παραγράφου 1 και, πριν αποφασίσει για τη χορήγηση ή μη της άδειας παραγωγής, διαβιβάζει την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Μ.Π.Ε.) στις περιπτώσεις που αυτή απαιτείται, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, στην αρχή που είναι αρμόδια για την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Η αρχή αυτή γνωμοδοτεί επί της Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Ε.Π.Ο.) και διαβιβάζει τη γνωμοδότησή της στη Ρ.Α.Ε. εντός εξήντα (60) ημερών από τη συμπλήρωση του φακέλου της Μ.Π.Ε. Στο άρθρο 2 (που αντικαθιστά το άρθρο 4 του ν.3468/2006) αναφέρεται ότι εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης άδειας παραγωγής ή άλλης διαπιστωτικής απόφασης πρόσωπα που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από σταθμούς, οι οποίοι εγκαθίστανται σε ακίνητο, το οποίο ανήκει κατά κυριότητα ή βρίσκεται στη νόμιμη κατοχή των προσώπων αυτών, για όσο χρόνο τα πρόσωπα αυτά είναι κύριοι ή νόμιμοι κάτοχοι, εφόσον η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. που χαρακτηρίζονται από την κείμενη νομοθεσία ως μη οχλούσες ή χαμηλής όχλησης δραστηριότητες. Δεν προσδιορίζονται όμως οι μη οχλούσες ή οι χαμηλής όχλησης δραστηριότητες και πρέπει να προσδιοριστούν. Επίσης το άρθρο 3 αναφέρει ότι οι Φωτοβολταϊκοί σταθμοί, ανεξαρτήτως ισχύος, και ανεμογεννήτριες που εγκαθίστανται σε κτίρια ή/και άλλες δομικές κατασκευές ή εντός οργανωμένων υποδοχέων βιομηχανικών δραστηριοτήτων, καθώς και σταθμοί Α.Π.Ε. που εγκαθίστανται σε γήπεδα και οι οποίοι χαρακτηρίζονται από την κείμενη νομοθεσία ως μη οχλούσες δραστηριότητες με την εξαίρεση των υδροηλεκτρικών σταθμών, εξαιρούνται από την υποχρέωση λήψης απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Είναι αναγκαία πέρα από την αποσαφήνιση των μη οχλουσών δραστηριοτήτων να αποσαφηνιστεί και η έννοια των «γηπέδων». Στο άρθρο 9, όπως προαναφέραμε, διαφωνούμε με τη διατύπωση ότι η εγκατάσταση ΑΠΕ επιτρέπεται συλλήβδην σε όλες τις περιοχές, πλην αυτών που έχουν θεσμοθετηθεί ως απολύτου προστασία της φύσης, ως παγκόσμιας σημασίας αρχαιολογικές περιοχές και ως υγρότοποι RAMSAR. Στη λογική της εξειδίκευσης του χωροταξικού σχεδιασμού για τα έργα ΑΠΕ, θα πρέπει να εξεταστεί κατά περίπτωση η εγκατάσταση έργων ΑΠΕ στις περιοχές αγροτικής γης υψηλής παραγωγικότητας και όχι να επιτρέπεται συλλήβδην, εκτός από τις περιπτώσεις που τα έργα σχετίζονται ευθέως με την προσφορά ενέργειας στη γεωργική παραγωγή. Επιπλέον για την Κρήτη (αλλά και το Ιόνιο και ορισμένα νησιά του Αιγαίου) είναι σημαντικό και το ζήτημα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος για τις δασικές περιοχές. Με την Κατάργηση του άρθρου 21 του ειδικού πλαισίου «Γενικές Κατευθύνσεις για τον υποκείμενο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό» του εδαφίου «Παρέκκλιση από την παραπάνω διάταξη είναι δυνατή μετά από σύμφωνη γνώμη του Γενικού Γραμματέα Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. μετά από τεκμηριωμένη πρόταση της οικείας περιφέρειας και εισήγηση της Διεύθυνσης Χωροταξίας». Δεν συμφωνούμε με αυτό διότι αποκλείεται ακόμη και η κατά περίπτωση, και κατόπιν τεκμηρίωσης, εξαίρεση μιας περιοχής από έργα ΑΠΕ, μετά από σύμφωνη γνώμη Γ.Γ. του Υπουργείου και εισήγησης της Δ/νσης Χωροταξίας. Τέλος όσον αφορά στο άρθρο 10 του Σ/Ν, θα πρέπει να δοθούν ισχυρά κίνητρα για την εγκατάσταση μικρών φωτοβολταικών μονάδων στα κτίρια, ιδιαίτερα στην νησιωτική χώρα, για την κατά δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση της ηλιοφάνειας σε συνδυασμό πάντα με τον υπό έκδοση ΚΕΝΑΚ. Δεδομένου μάλιστα ότι έχει τεθεί σε διαβούλευση ο ΚΕΝΑΚ, που καλύπτει αναλυτικά αυτά τα ζητήματα, οι διατάξεις του άρθρου 10 θα μπορούσαν να παραλειφθούν από το παρόν Σ/Ν.