Αρχική φυσικό αέριο -τροποιήσεις ν.4001/2011Άρθρο 01: ΟρισμοίΣχόλιο του χρήστη ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ | 27 Οκτωβρίου 2014, 15:39
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ' | 27 Οκτωβρίου 2014, 15:39

    Αθήνα 27/10/2014 ΠΡΟΤΑΣΗ της ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΤΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ Ν. 4001/2011 (Α’ 179) «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ» & ΤΙΣ ΠΡΟΩΘΟΥΜΕΝΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Φ.Α . Εισαγωγή Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενέργειας (ΠΟΕ) είναι δευτεροβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζόμενων στον κλάδο Πετρελαίου , Φυσικού Αερίου , Υγραερίου και Χημικής Βιομηχανίας και εκπροσωπεί επτά χιλιάδες εργαζόμενους. Στην ΠΟΕ εντάσσονται και τα 7 πρωτοβάθμια σωματεία εργαζομένων (ΣΕΔΕΠΑ, ΣΕΦΑ -ΔΕΠΑ, ΣΕΔΕΣΦΑ, ΠΣΕΦΑ, ΕΠΑ Αττικής, ΕΠΑ Θεσσαλονίκης, ΕΠΑ Θεσσαλίας) στις εταιρείες Φυσικού Αερίου (ΔΕΠΑ, ΔΕΣΦΑ, ΕΠΑ Αττικής, ΕΠΑ Θεσσαλονίκης, ΕΠΑ Θεσσαλίας). Η ΠΟΕ στα πλαίσια της αρχής διασφάλισης του Δημοσίου Συμφέροντος έχει αποφασίσει να συμβάλλει στην δημοσιοποίηση όλων των οικονομικών και τεχνικών δεδομένων που αφορούν στον τομέα του Φυσικού Αερίου στην Ελλάδα, αναδεικνύοντας τις δυσμενείς κοινωνικές επιπτώσεις του σχετικού ν/σ. Σε αυτή την κατεύθυνση η ΠΟΕ έχει διεξάγει μια σημαντική προσπάθεια καταγραφής και τεκμηρίωσης τόσο της υφιστάμενης θέσης του Φυσικού Αερίου στο εθνικό ενεργειακό ισοζύγιο όσο και της διεθνούς εμπειρίας από αντίστοιχες νομοθετικές πρωτοβουλίες. 1. Υφιστάμενη κατάσταση Το Φυσικό Αέριο εισάγεται στην Ελλάδα κυρίως από την Ρωσία και οδηγείται κυρίως προς την ηλεκτροπαραγωγή. Παρατηρείται ότι από το 2000 διακόπτεται το μονοπώλιο εισαγωγών Φυσικού Αερίου από τη Ρωσία (κύριος προμηθευτής Φυσικού Αερίου της Ευρώπης) με την έναρξη αφίξεων ναύλων υγροποιημένου Φυσικού Αερίου από την Αλγερία και επιπλέον από το 2008 ξεκινά η εισαγωγή όγκων Φυσικού Αερίου από την Τουρκία. Είναι σαφής ο περιορισμός του μεριδίου της Ρωσίας στο σύνολο των εισαγωγών από το 100% αρχικά, στο 52,52% το 2010, με ταυτόχρονη αύξηση των μεριδίων της Αλγερίας στο 30,91% και της Τουρκίας στο 16,56%. Η ΔΕΠΑ έχει υπογράψει μακροχρόνιες συμβάσεις προμήθειας αερίου με τη ρωσική Gazprom, την τουρκική BOTAS, και την αλγερινή Sonatrach. H ηλεκτροπαραγωγή είναι ο σημαντικότερος καταναλωτής φυσικού αερίου στην Ελλάδα µε ποσοστά 68,1%, 69,8% και 73,7% των εισαγόμενων ποσοτήτων αντιστοίχως το 2005, 2007 και 2009. Όμως η αύξηση των εισαγωγών Φυσικού Αερίου µεγενθύνει την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας από τρίτες χώρες και ότι αυτό συνεπάγεται ως προς την ασφάλεια του Φυσικού Αερίου και των τιµών του. Παρότι η αρχική επιδίωξη και διεθνώς επικρατέστερη επιστημονική άποψη είναι ότι η βέλτιστη οικονομική, ενεργειακή και περιβαλλοντική χρήση του Φυσικού Αερίου είναι η άμεση κατανάλωση του στον οικιακό και βιομηχανικό τομέα, η βασική χρήση του στην Ελλάδα είναι η ηλεκτροπαραγωγή. Την τελευταία δεκαετία η διείσδυση του Φυσικού Αερίου στον οικιακό τομέα σημειώνει σημαντική υστέρηση, για δύο κυρίως λόγους. Αφενός σε τοπικό επίπεδο οι συμμετοχές του δημοσίου στις κατά τόπους εταιρείες παροχής δεν μπορούν να αποτελέσουν αντίβαρο στην στρατηγική της ανταποδοτικότητας των ιδιωτών, και αφετέρου σε κεντρικό επίπεδο διαμορφώνεται ένα δυσανάλογο ενεργειακό ισοζύγιο μεταξύ της ηλεκτροπαραγωγής και της οικιακής κατανάλωσης με αναλογία διάθεσης περίπου 7 προς 3, επιλογή εξαιρετικά ενεργοβόρα. Οι ιδιώτες δεν θα κατασκευάσουν δίκτυα εκεί όπου δεν υπάρχει συγκεντρωμένη κατανάλωση (οικιακή, εμπορική, πρατήρια αεριοκίνησης κ.α.), ώστε να έχουν γρήγορη επιστροφή κεφαλαίων. Η ζήτηση των οικιακών καταναλωτών πέφτει λόγω των υψηλών τιμών. Ενδεικτικά, μεταξύ 2008-2011 στην ΕΕ η ζήτηση μειώθηκε κατά 15%. Το ενεργειακό και περιβαλλοντικό κόστος που προκύπτει από τις οικιακές χρήσεις με ηλεκτρικό ρεύμα (μαγείρεμα, ζεστό νερό κ.α.) θα μπορούσε να μειωθεί πολύ δραστικά εάν οι χρήσεις αυτές ικανοποιούνταν με φυσικό αέριο. Για παράδειγμα, ακόμα και αν η ηλεκτροπαραγωγή προκύπτει από την καύση φυσικού αερίου η διαφορά της απόδοσης πάνω σε μια ηλεκτρική μαγειρική εστία είναι περίπου 30% (συνυπολογίζοντας τις ενδιάμεσες απώλειες παραγωγής, μεταφοράς, διανομής), ενώ σε μια εστία φυσικού αερίου σχεδόν 100%. Μια βασική κοινωνική ανάγκη αυτή της οικιακής χρήσης (θέρμανση, εστίαση κλπ.) βρίσκεται αποκομμένη από το φυσικό αέριο με τραγικές ανθρωπιστικές επιπτώσεις (μαγκάλια, καυσόξυλα, αιθαλομίχλη, θανατηφόρα ατυχήματα). Η ΕΠΑ Αττικής τροφοδοτεί με φυσικό αέριο περίπου 85.000 οικιακούς μετρητές (αυτονομίες και κεντρικές Θερμάνσεις), 5.300 επαγγελματίες, 200 Μεγάλους Εμπορικούς και Βιομηχανικούς Πελάτες (ξενοδοχεία, νοσοκομεία, αεροδρόμιο, βιομηχανίες), 1200 σχολεία και δημοτικά κτίρια. Η ΕΠΑ Θεσσαλονίκης και η ΕΠΑ Θεσσαλίας προσεγγίζουν τα 185.000 και 70.000 συμβόλαια σε οικιακούς πελάτες, ενώ καταγράφουν αντίστοιχη σημαντική διείσδυση σε μεγάλους εμπορικούς, βιομηχανικούς και δημόσιους πελάτες. Η ίδρυση των ΕΠΑ το 2001 κάτω από ιδιωτικό management αποδεικνύεται ανεπαρκής για την διείσδυση του φυσικού αερίου , παρότι οι ιδιώτες επενδυτές ευεργετήθηκαν και ευεργετούνται από το Ελληνικό Κράτος μέσω της αποκλειστικής χρήσης των προσφερόμενων υποδομών της ΔΕΠΑ και της κρατικής ανάληψης χρηματοδότησης για την ανάπτυξη του δικτύου πόλης. Επιπλέον εθνικής στρατηγικής σημασίας υποδομές του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου, ήδη διαχωρίστηκαν από την ΔΕΠΑ και εκχωρούνται στην SOCAR έναντι πολύ χαμηλού τιμήματος. Η σημερινή πραγματικότητα είναι ότι τα τιμολόγια φυσικού αερίου επιβαρύνονται εξαιτίας της αδυναμίας εγχώριας παραγωγής, εξοντωτικής φορολογίας, ενδιάμεσου κόστους των ΕΠΑ, των μικρών καταναλώσεων κ.α. 2. Οι επιδιώξεις του ν/σ «ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ Ν. 4001/2011» Στο 2ο Πρόγραμμα Δημοσιονομικής Προσαρμογής τον Απρίλιο του 2004, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζει ότι ο κλάδος του φυσικού αερίου παραμένει ολοκληρωτικά κλειστός στην απελευθέρωση, επιδρώντας αρνητικά στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, λόγω της έλλειψης επιλογής παρόχων, ανεπάρκειας υποδομών διανομής και υψηλών τιμολογίων. Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Στην ηλεκτροπαραγωγή παρότι οι ιδιώτες κατέχουν ήδη το 46,5% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος, τους χαρίζεται το 30% της εγκατεστημένης ισχύος της ΔΕΗ. Στην μετοχική σύνθεση της ΔΕΗ το 49% των ιδιωτών θα γίνει 66%. Αντίστοιχα και στο Φ.Α., το ποσοστό των ιδιωτών στην μετοχική σύνθεση του ΔΕΣΦΑ θα γίνει επίσης 66%, στη ΔΕΠΑ είναι ήδη στο 35% μέσω των ΕΛΠΕ, στα ΕΛΠΕ είναι ήδη στο 64,5%, στις τρεις ΕΠΑ είναι ήδη στο 49% με το management στους ιδιώτες . Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας κατά την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ταυτίζεται μόνο με την εξαγωγική της δυνατότητα μέσω της μείωσης κόστους εργασίας και παραγωγικών μέσων. Αφορά κυρίως στην μετατροπή της Ελλάδας σε Ειδική Οικονομική Ζώνη με απεριόριστες επενδυτικές διευκολύνσεις για το Κεφάλαιο. Σε ότι αφορά τη δήθεν επιδιωκόμενη πτώση των τιμών τελικής διάθεσης, τα στοιχεία της Eurostat αποδεικνύουν ότι σε χώρες που απελευθερώθηκε η αγορά του φυσικού αερίου αντί της μείωσης επήλθε αύξηση τιμών . Ενδεικτικά αναφέρουμε : Μεταξύ 2002 και 2007 (έτος βάσης το 2002) - για οικιακούς καταναλωτές για ένα Gj συμπεριλαμβανομένων όλων των φόρων που καταβάλλονται στην Ε.Ε.- υπήρξε αύξηση στην Μεγάλη Βρετανία 68,72%, στην Γερμανία 55,96%, στην Αυστρία 35,05% κλπ. Μεταξύ 2010 και 2013 (έτος βάσης το 2010) - για οικιακούς καταναλωτές για ένα Gj μη συμπεριλαμβανομένων των φόρων που καταβάλλονται στην Ε.Ε. - υπήρξε αύξηση στην Μεγάλη Βρετανία 35,12%, στην Γερμανία 21,45% , στην Αυστρία 27,55%. Ένα επιπλέον επιχείρημα των νομοθετούντων είναι ότι θα αυξηθεί ο αριθμός των φορέων που εισάγουν φυσικό αέριο καθώς επίσης και των εμπόρων της λιανικής πώλησης και ως εκ τούτου θα δημιουργηθεί ανταγωνιστική αγορά προς όφελος του καταναλωτή . Σύμφωνα όμως με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat (συνημμένοι πίνακες 2,3,4,5*) οι κύριοι εισαγωγείς που εξασφαλίζουν τις απαιτούμενες ποσότητες είναι τελικά πολλοί λίγοι , σε μια αγορά που ενώ φαινομενικά είναι «τελείως» ή «πλήρως» ανταγωνιστική και συνεπώς η τιμή του φυσικού αερίου προσδιορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση , (χωρίς οι εισαγωγείς και οι καταναλωτές να μπορούν να επηρεάσουν την τιμή ) στην πραγματικότητα πρόκειται για μια ιδιαίτερα ολιγοπωλιακά οργανωμένη αγορά και συνεπώς η τιμή του φυσικού αερίου προσδιορίζεται κυρίως από τις τιμές που αγοράζουν οι κύριοι εισαγωγείς από τις παραγωγικές χώρες και από την μονοπωλιακή τους ισχύ για να επηρεάσουν – επιβάλλουν την τιμή που θα μεγιστοποιήσει τα κέρδη τους εις βάρος του καταναλωτή και που τελικά δεν θα είναι η χαμηλότερη δυνατή . Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι κύριοι εισαγωγείς που έχουν συνάψει συμφωνίες πάνω από το 5% του συνολικού φυσικού αερίου είναι για την Γερμανία και την Ιταλία 3 , για την Τσεχία 1 , για την Ισπανία 5 και για την Πολωνία 1. Αντίστοιχα το ίδιο συμβαίνει και με τους εμπόρους λιανικής . Στο ν/σ φαίνεται ξεκάθαρα η δημιουργία επιπλέον ενδιάμεσων χρεώσεων εμπορίας και διανομής με αποτέλεσμα την αύξηση των χρεώσεων στα τελικά τιμολόγια. Ταυτόχρονα εκχωρούνται στους υφιστάμενους μετόχους των ΕΠΑ, χωρίς τη διασφάλιση της ανταποδοτικότητας του Δημοσίου για τα μελλοντικά δίκτυα που θα κατασκευάζουν οι ΕΔΑ, και η εκμετάλλευσή τους για 40 χρόνια. Συγκεκριμένα: 1. Το αργότερο ως την 1/1/17 ιδρύονται οι ΕΔΑ (Εταιρείες Διανομής Αερίου) με μετοχική σύνθεση ίδια με αυτή των υφιστάμενων ΕΠΑ (51%ΔΕΠΑ, 49%Ιδιώτης), στις οποίες χορηγείται άνευ ανταλλάγματος Άδεια Διανομής για 20 + 20 χρόνια. 2. Οι ΕΔΑ ιδρύονται μέσω της εισφοράς του Κλάδου Διανομής των υφιστάμενων ΕΠΑ, μετά από διαχωρισμό των δραστηριοτήτων τους 3. Τα κατασκευασμένα από τη ΔΕΠΑ και τις υφιστάμενες ΕΠΑ δίκτυα παραμένουν στην ιδιοκτησία της ΔΕΠΑ, ενώ τα προς κατασκευή Δίκτυα από τις ΕΔΑ περιέρχονται στην δική τους ιδιοκτησία. 4. Οι υφιστάμενες ΕΠΑ παραμένουν Διαχειριστές των Δικτύων εντός των γεωγραφικών ορίων τους μέχρι την διαδοχή τους από τις ΕΔΑ. Σε αυτό το διάστημα λειτουργούν με έλεγχο της ΡΑΕ ως προς το ανώτατο περιθώριο κέρδους για 2 + 2 μήνες, εισπράττοντας αντάλλαγμα 4/€ MWh από κάθε άλλο Χρήστη του Δικτύου. 5. Επιλέγοντες καθίστανται αρχικά όλοι οι βιομηχανικοί πελάτες των ΕΠΑ με κατανάλωση άνω των 2,2 GWh/ έτος και σταδιακά όλοι οι πελάτες (από 1/1/17 οι εναπομείναντες μη οικιακοί και από 1/1/18 οι οικιακοί). 6. Στις ΕΔΑ μεταφέρονται αυτόματα μόνο οι εργαζόμενοι του Κλάδου Διανομής των υφιστάμενων ΕΠΑ και στη συνέχεια γίνεται διαλογή εκ των υπολοίπων εργαζομένων σύμφωνα με ορισμένα κριτήρια Συνεπώς είναι βέβαιη η αδυναμία διείσδυσης του φυσικού αερίου κυρίως στους οικιακούς πελάτες καθώς επίσης και τα όποια κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη που θα μπορούσαν να προκύψουν . 3. Συμπερασματικά Στην Ελλάδα από το 2008 και πολύ πιο έντονα από το 2010, η αντιμετώπιση του συσσωρευμένου δημόσιου χρέους μέσα από την τροποποίηση των όρων δανεισμού, πυροδότησε μια ιστορικών διαστάσεων αλλαγή των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών , με απρόβλεπτη ως τώρα κατάληξη. Παρά την προφανή κρισιμότητα της περιόδου που διανύουμε, ο δημόσιος διάλογος κατακλύζεται από τοποθετήσεις και πολιτικά προγράμματα, που συνήθως διέπονται από φτωχή αναφορά σε αντικειμενικά δεδομένα. Από τον δημόσιο διάλογο δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η διαμόρφωση της εθνικής ενεργειακής πολιτικής, καθότι είναι εξαιρετικά σημαντική για την εθνική οικονομία. Αποτέλεσμα των πολιτικών που ακολουθούνται στην χώρα μας, είναι η Ελλάδα να αποτελεί δυστυχώς χώρα-καταναλωτή στην παγκόσμια ενεργειακή αγορά, παρότι διαθέτει μεγάλες δυνατότητες εγχώριας ενεργειακής παραγωγής. Η οργάνωση του ενεργειακού τομέα της Ελλάδας με γνώμονα την αυτάρκεια, την ορθολογική αξιοποίηση των εγχώριων διαθέσιμων ενεργειακών πόρων (λιγνίτης , υδροηλεκτρική ενέργεια, πιθανή μελλοντική εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων ), την απρόσκοπτη και ασφαλή πρόσβαση της κοινωνίας στις ενεργειακές υπηρεσίες, την εξασφάλιση του αναγκαίου ενεργειακού παραγωγικού δυναμικού, πρέπει να βασιστεί σε τρεις άξονες : 1. Το σταμάτημα της διαδικασίας ξεπουλήματος της δημόσιας περιουσίας που αφορά κοινωνικά αγαθά και στρατηγικούς τομείς παραγωγής της χώρας, και συγκεκριμένα της εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας στην Ενέργεια και της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων ενεργειακών υποδομών. 2. Την καταπολέμηση της ενεργειακής πενίας και των τραγικών επιπτώσεων στα νοικοκυριά, τον δημόσιο και τον παραγωγικό τομέα μέσα από την εκτίναξη της ακρίβειας και της φορολόγησης στις παρεχόμενες υπηρεσίες ενέργειας (ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο, πετρέλαιο) . Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αύξηση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο με τα ήδη γνωστά αποτελέσματα . 3. Την ενημέρωση της κοινωνίας χρησιμοποιώντας επιστημονικά δεδομένα για τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας στον Τομέα της Ενέργειας , με κατεύθυνση την ενεργειακή αυτάρκεια μέσα από την μελλοντική οργάνωση και λειτουργία ενός Ενιαίου Δημόσιου Φορέα Ενέργειας ( Ελαχιστοποίηση του transaction cost μεταξύ διακριτών εταιρικών σχημάτων , εξασφάλιση ευνοϊκότερων συμβολαίων ενεργειακών εισαγωγών, ελαχιστοποίηση του κόστους εισαγωγής, παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ενέργειας κ.α. ) . Η θέση του καταναλωτή στις νέες συνθήκες καθορίζεται από την ανατροπή μιας κοινωνικής κατάκτησης βάσει της οποίας το κοινωνικό σύνολο δικαιούται, μέσω της φορολογίας του, απρόσκοπτη πρόσβαση σε κοινωφελείς υπηρεσίες. Η κατάκτηση αυτή διασφάλιζε ότι οι Εταιρείες Κοινής Ωφέλειας προσφέρουν υπηρεσίες καθολικά προς το κοινωνικό σύνολο ανεξάρτητα από το εάν η προσφορά αυτή αποσβαίνει τμηματικά το κόστος της. Για παράδειγμα η ΕΘΕΛ, σχεδιάζοντας ένα δρομολόγιο από το κέντρο της Αθήνας προς τον δήμο Αχαρνών δεν εξετάζει εάν μεταξύ της 37ης και της 38ης στάσης μετακινείται καθημερινά μόνο ένας κάτοικος και άρα το συγκεκριμένο δρομολόγιο δημιουργεί «ζημιά» στη λειτουργία της εταιρείας. Αντίστοιχα η ΔΕΗ ρευματοδοτεί και την τελευταία γωνιά της Ελλάδας ακόμα και με κόστος που ενδεχόμενα δεν πρόκειται να αποσβεστεί ποτέ από την αναμενόμενη κατανάλωση. Αντίθετα με την κυρίαρχη δημοσιολογία, οι έννοιες της παροχής κοινωνικών αγαθών και της βιωσιμότητας των εταιρειών κοινής ωφέλειας στον τομέα της ενέργειας δεν είναι αναγκαστικά αντίθετες, ακόμα και χωρίς κρατική οικονομική υποστήριξη. 4. Πρόταση • Απόσυρση του υπό κατάθεση Νομοσχεδίου για την απελευθέρωση της αγοράς του φυσικού αερίου, ώστε να μπει ένα τέλος στην εξελισσόμενη ιδιωτικοποίηση του που με τον κατακερματισμό των δραστηριοτήτων παροχής και διαχείρισης δικτύων φυσικού αερίου θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της τελικής τιμής στον καταναλωτή. • Εξασφάλιση όλων των θέσεων εργασίας με πλήρη και ισότιμα εργασιακά δικαιώματα και την κατάργηση των ευέλικτων και ελαστικών μορφών απασχόλησης που σήμερα διέπουν τον κλάδο, σαν βασική προϋπόθεση ασφαλούς και ποιοτικής λειτουργίας των ενεργειακών συστημάτων. * Οι πίνακες 2,3,4,5 που αφορούν τα επίσημα στοιχεία Eurostat δεν κατέστη δυνατόν να αναρτηθούν στη διαβούλευση. Ευρίσκονται αναρτημένοι στο site της ΠΟΕ www.poenergias.gr συνημμένοι στο παρον κείμενο.