Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΚΟΡΔΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ' | 1 Δεκεμβρίου 2014, 19:30

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Τα σχόλια μου εστιάζονται στο Αρθρο 1 του σχεδίου νόμου, όπως τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση καθώς πιστεύω ότι η εφαρμογή του, με ή χωρίς τροποποιήσεις, θα προκαλέσει σημαντικές μεταβολές στην υφιστάμενη κατάσταση λειτουργίας των ΣΕΔ καθώς και των ΟΤΑ. Θα τολμούσα να ισχυριστώ ότι η πλήρης & καθολική εφαρμογή του νόμου θα μπορούσε να επιφέρει ισχυρούς κλυδωνισμούς στην υφιστάμενη αγορά. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο νόμος 2939/2001 βρίσκεται ήδη σε εφαρμογή για περίπου 15 έτη, γεγονός που μας επιτρέπει να εξάγουμε αξιόπιστα συμπεράσματα αλλά και να σχεδιάζουμε το μέλλον με μεγαλύτερη βεβαιότητα απ’ότι στο ξεκίνημα του όπου η εγχώρια εμπειρία ήταν μικρή. Σήμερα μετά από σημαντικές προσπάθειες αλλά και επενδύσεις όλων των εμπλεκομένων φορέων (ΣΕΔ & Ιδιωτικού τομέα) σε συνδυασμό με τους ΟΤΑ έχουμε φτάσει σε ένα αρκετά αξιόλογο επίπεδο που μας επιτρέπει να βρισκόμαστε στην αιχμή των εξελίξεων, αναφερόμενοι κυρίως στην Ευρώπη και τις προσπάθειες που γίνονται για την επίτευξη όρων κυκλικής οικονομίας (circural economy). Σίγουρα υπάρχουν αναποτελεσματικότητες και πισωγυρίσματα αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μηδενίσουμε τις προσπάθειες που έχουν γίνει. Οσον αφορά στην υποχρεωτική εφαρμογή τεσσάρων ρευμάτων στην πηγή θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες όπως: α. η έλλειψη χώρου για την τοποθέτηση των επιπλέον κάδων εντός του πολεοδομικού ιστού β. επαύξηση του όγκου εργασίας (αποκομιδή) από τους ΟΤΑ ενώ ήδη αρκετοί εξ’ αυτών αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στο υφιστάμενο έργο αποκομιδής του μπλέ κάδου γ. η χωριστή διαλογή του χαρτιού ενδέχεται να αυξήσει τα φαινόμενα παράνομης αφαίρεσης των υλικών από τους κάδους και να επιτείνει την ήδη ανεξέλεγκτη κατάσταση πανελλαδικά. δ. τα υφιστάμενα Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ) είναι σχεδιασμένα στο να διαχειρίζονται κατά κύριο λόγο μεικτά ανακυκλώσιμα ρεύματα (μπλε κάδος) ενώ πιθανή «συν—διαχείριση» ξεχωριστών ροών θα δημιουργήσει θέματα νοουμένου ότι και οι νέες ροές θα απαιτούν εργασίες διαλογής. ε. η αύξηση των κάδων διαλογής στην πηγή (4-6) προϋποθέτει ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών (διαχωρισμός εντός της οικίας) γεγονός που μπορεί να λειτουργήσει αρνητικά ειδικά στην περίπτωση που δεν υπάρχει ενιαίο πλαίσιο κινήτρων/αντικινήτρων. Σε κάθε περίπτωση βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο όσον αφορά στην επίτευξη των Ευρωπαϊκών στόχων ανακύκλωσης και θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε την υπάρχουσα εμπειρία των ΣΕΔ αλλά και όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Είναι σκόπιμο να αναδείξουμε και άλλα σημαντικά θέματα όπως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των παραγόμενων δευτερογενών υλικών τα οποία επηρεάζουν σημαντικά την εξέλιξη της ανακύκλωσης και θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη. Το ζητούμενο είναι η ανάκτηση των υλικών και η ομαλή διάθεση τους στην αγορά. Η διεθνής αγορά επιβάλλει ολοένα και αυστηρότερα ποιοτικά κριτήρια ενώ οι κανόνες λειτουργίας της γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί. Θα πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα ως προς την τυποποίηση των υλικών ενώ και τα ΚΔΑΥ σε συνεργασία με τα ΣΕΔ θα πρέπει να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τη λειτουργία τους ώστε να είναι πλήρως ανταγωνιστικά σε διεθνές επίπεδο. Επιπλέον θα πρέπει να αναπτυχθούν εγχώριες υποδομές (νέες ή εκσυγχρονισμός υφισταμένων) ώστε να αυξηθεί η εγχώρια δυναμικότητα επεξεργασίας των δευτερογενών υλικών με στόχο το μεγαλύτερο ποσοστό των υλικών να παραμένει στην εγχώρια αγορά. Στα πλαίσια αυτά υπάρχει δυνατότητα συγκέντρωσης υλικών προς επεξεργασία και από άλλες γειτονικές χώρες, σήμερα συμβαίνει το αντίστροφο καθώς και από άλλες χώρες της Μεσογείου (π.χ. Ισπανία, Κύπρος, Ισραήλ) ώστε η Ελλάδα να διεκδικήσει ένα περιφερειακό ρόλο σε αυτό τον τομέα. Οι όποιες αλλαγές λάβουν τελικά χώρα θα πρέπει να συνοδεύονται από λεπτομερή σχεδιασμό καθώς και τεχνικο-οικονομική αξιολόγηση των επιμέρους σεναρίων. Για παράδειγμα η εισαγωγή ενός επιπλέον κάδου για το χαρτί, νοουμένου ότι το χαρτί που θα συλλέγεται θα χρειάζεται εκ νέου διαλογή καθώς θα έχει ποσοστό προσμείξεων (το ποσοστό υπολείμματος του «μπλέ κάδου» σε ορισμένες περιοχές ξεπερνά το 40-45%) δεν θα επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα ενώ ενδέχεται να έχει και αρνητικά αποτελέσματα ειδικά στην περίπτωση της «παράνομης αφαίρεσης υλικών» καθώς θα διεκυκολυθούν σημαντικά τα υφιστάμενα "κυκλώματα". Επιπλέον θα αυξήσει σημαντικά το κόστος αποκομιδής σε μια χρονική περίοδο όπου το ζητούμενο είναι η εξοικονόμηση πόρων, οικονομικών και μη. Η εφαρμογή του μπορεί να αφορά σε περιοχές που παρουσιάζουν είτε χαμηλά αποτελέσματα ανακύκλωσης είτε έχουν τις προδιαγραφές (χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού, χαμηλό δίκτυο μπλε κάδων) για την τοποθέτηση επιπλέον κάδου(ων) με σκοπό να λειτουργήσει συμπληρωματικά στο υφιστάμενο δίκτυο όπως επίσης και για σκοπούς σύγκρισης (πιλοτική εφαρμογή). Η όποια μεταβολή θα πρέπει να γίνει σταδιακά ώστε να αποφευχθούν βίαιες μεταπτώσεις/αντιδράσεις. Να σημειωθεί επίσης ότι η εφαρμογή του εν λόγου νόμου θα επηρεάσει σημαντικά την υλοποίηση των περιφερειακών προγραμμάτων διαχείρισης αποβλήτων ειδικά αυτών που θα υλοποιηθούν μέσω των ΣΔΙΤ. Πιστεύω ότι βασική συνιστώσα στην επίτευξη του όλου εγχειρήματος είναι να δοθούν σαφή κίνητρα στους πολίτες ώστε να υπάρχει μαζική συμμετοχή τους στα προγράμματα διαλογής στην πηγή καθώς και στους ΟΤΑ. Είναι σημαντικό να υιοθετεί σε κεντρικό επίπεδο ένα πλαίσιο τελών διαχείρισης αποβλήτων από τους ΟΤΑ που θα στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα παραγωγής αποβλήτων (pay as you throw). Αυτά θα πρέπει να συνοδεύονται και από εντατικά προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών ιδιαίτερα με έμφαση στις μικρές ηλικίες. Ενδεχόμενα για κάποιες ροές αποβλήτων όπως το γυαλί να απαιτείται χωριστή προσέγγιση καθώς και λόγω της φύσης του εν λόγω υλικού υπάρχουν ιδιαιτερότητες ως προς τη συλλογή του από τα σημεία παραγωγής. Ελπίζω ότι οι όποιες αποφάσεις ληφθούν θα έχουν ως γνώμονα την αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών και της εμπειρίας που έχει αποκτηθεί ενώ θα πρέπει ο διάλογος μεταξύ των εμπλεκομένων μερών να είναι διαρκής και ειλικρινής.