Αρχική Αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης ΑποβλήτωνΣχόλιο του χρήστη Σακης Καβακοπουλος | 8 Ιουνίου 2015, 12:43
  • Σχόλιο του χρήστη 'Σακης Καβακοπουλος' | 8 Ιουνίου 2015, 12:43

    ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΊΑ ΠΟΛΙΤΏΝ για την ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ συντάκτες Α. Καβακόπουλος - Α.Τζάκρης Θεσσαλονίκη 4/3/ 2015 Θεσμοθέτηση της επαναχρησιμοποίησης απορριμμάτων Είναι κοινή διαπίστωση ότι στην Ελλάδα η ιδέα της σύγχρονης και ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων, αν και τα τελευταία χρόνια έχει γίνει γνωστή σε θεωρητικό επίπεδο, στην πράξη παραμένει κενό αν όχι εχθρικό και άγνωστο γράμμα. Το πλαίσιο λειτουργίας ενός συστήματος επαναχρησιμοποίησης θα πρέπει να είναι προσηλωμένο στην προστασία του περιβάλλοντος την προστασία και τη εξοικονόμηση των φυσικών πόρων καθώς και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η προσπάθεια βελτίωσης της διαχείρισης των απορριμμάτων μπορεί να ενισχυθεί μέσα από έναν σχεδιασμό, οργάνωση και εφαρμογή ολοκληρωμένων δράσεων ανάκτησης, επεξεργασίας και επαναχρησιμοποίησης, για την επιτυχία της οποίας καθοριστικοί παράγοντες είναι η συστηματική ενημέρωση των πολιτών και η συνεργασία φορέων διαχείρισης απορριμμάτων (π.χ. ΟΤΑ), κοινωνικών επιχειρήσεων. Σημαντική συμβολή και ταυτόχρονα πλαίσιο λειτουργίας αποτελεί και η οδηγία 2008/98/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 19ης Νοεμβρίου 2008 για την διαχείριση των αποβλήτων. Η οδηγία αυτή έχει ενταχθεί στο εθνικό δίκαιο με το νόμο 4042/2012 για την εναρμόνιση με την παραπάνω οδηγία. Σημαντική αναφορά στην ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων αποτελεί το άρθρο 4 της οδηγίας που αναφέρει : Στη νομοθεσία και την πολιτική για την πρόληψη και τη διαχείριση των αποβλήτων ισχύει ως τάξη προτεραιότητας η ακόλουθη ιεράρχηση όσον αφορά τα απόβλητα: a. Πρόληψη, b. Προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, c. ανακύκλωση, d. άλλου είδους ανάκτηση, π.χ. ανάκτηση ενέργειας (καύση) και e. διάθεση (ΧΥΤΑ, ΧΥΤΥ κλπ) Σύμφωνα με παραπάνω ιεράρχηση η επαναχρησιμοποίηση είναι η δεύτερη, μετά τη μείωση στην πηγή (πρόληψη), σε σημασία δράση που οφείλουμε να σχεδιάσουμε, να οργανώσουμε και να υλοποιήσουμε και στη χώρα μας. Η πρόβλεψη του άρθρου 11 της οδηγίας προτρέπει στη λήψη κατάλληλων μέτρων για την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης προϊόντων καθώς και σε δραστηριότητες προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση (αφορά την κατασκευή των προϊόντων από τους παραγωγούς). Σημαντική παράμετρος της δράσης αυτής είναι η ενθάρρυνση της δημιουργίας και της στήριξης δικτύων επαναχρησιμοποίησης και επισκευής και της χρήσης οικονομικών μέσων. Ενώ ο ποσοτικός στόχος της συνολικής αποτελεσματικότητας της ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων μέχρι το 2020 είναι να αυξηθεί σε βάρος η ποσότητα των διαχειριζόμενων απορριμμάτων κατά 70%. Σε ότι αφορά την Ελλάδα σε σχέση με την επαναχρησιμοποίηση, η εκτίμησή μας είναι ότι δεν υπάρχει καταγεγραμμένη ποσότητα απορριμμάτων η οποία να επαναχρησιμοποιείται Που σημαίνει ότι είμαστε ακόμη στην αφετηρία της συγκεκριμένης δράσης. Η κοινωνική διάσταση της επαναχρησιμοποίησης 1. Δρα διαπαιδαγωγικά προς τους πολίτες παρουσιάζοντας την εναλλακτική θεώρηση για τους υπάρχοντες πόρους σε χρήση, προτείνει την επανάχρησή τους και διευρύνει την κλίμακά τους και στους φυσικούς πόρους και αγαθά (νερό, αέρας κλπ). 2. Ενισχύει την δημιουργικότητα, τα ενδιαφέροντα των πολιτών και την απασχόληση. Ένας σημαντικός αριθμός ανθρώπων έχουν εντάξει στην καθημερινότητά τους και αναζητούν λύσεις στο πλαίσιο της παράτασης του κύκλου ζωής των αντικειμένων, π.χ. λιγότεροι θα αγόραζαν καινούργιες λευκές ηλεκτρικές συσκευές, εάν τους προσφέρονταν η φθηνότερη επιλογή/λύση της ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ και ΕΠΑΝΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ. 3. Αξιοποιεί τις υπάρχουσες υποδομές και υλικά σε πολλαπλούς κύκλους χρήσης. Δεν εξαφανίζει την επένδυση σε ανθρώπινη εργασία, ενέργεια και τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή για την πρώτη χρήση. Θα πρέπει να το θεωρήσουμε ως απαξίωση ενός υπαρκτού κεφαλαίου που αποτιμήθηκε σε χρήμα, αλλά και αχρήματης αξίας με στόχο την παρακαταθήκη μικρότερου και ηπιότερου οικολογικού αποτυπώματος προς τις επόμενες γενιές. 4. Συμβαδίζει με τις επίκαιρες ανάγκες των ανθρώπων για αξιοποίηση των στοιχείων και των υλικών, καθώς και τη χρήση τεχνικών επισκευής των αντικειμένων του αστικού περιβάλλοντος και του τεχνολογικού περιεχομένου της σε νέες χρήσεις και υπηρεσίες. Με αποτέλεσμα την αποφυγή νέων αγορών, οικονομίες κλίμακας, λιγότερες εισαγωγές καταναλωτικών αγαθών και εντέλει προστασίας της εγχώριας αγοράς εργασίας. 5. Η επαναχρησιμοποίηση υλικών επιτρέπει τη μείωση της υπερβολικής κατανάλωσης και παρέχει προϊόντα από δεύτερο χέρι σε χαμηλές τιμές. 6. Η επαναχρησιμοποίηση παραπέμπει στις συνήθειες των παππούδων μας που έβρισκαν τρόπους να χρησιμοποιούν ξανά και ξανά παλιά αντικείμενα. Βάζα και μπουκάλια μπορούν να αποθηκεύσουν υγρά ή στερεά, παλιά ρούχα γίνονται ξεσκονόπανα ή μπορούν να δωριθούν σε όσους έχουν ανάγκη, η εφημερίδα μπορεί να τυλίξει διάφορα αντικείμενα πριν αυτά τοποθετηθούν στην αποθήκη, ένα γυάλινο μπουκάλι νερού μπορεί να ξαναγεμίσει πολλές φορές (WWF). Ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία συνιστά ή τουλάχιστον αγωνίζεται να οικοδομήσει μια εναλλακτική (τρίτος τομέας) οικονομία, καθώς όλα τα χαρακτηριστικά της (πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά, ακόμη και εκείνα που έχουν σχέση με τη μορφή και τις αξίες που τη διέπουν) είναι διαφορετικά από τους άλλους δύο τομείς που έχουμε γνωρίσει έως τώρα, δηλαδή τον κρατικό από τη μια μεριά και τον ιδιωτικό-καπιταλιστικό από την άλλη. Αποτελείται από τυπικές όσο και από άτυπες οργανωτικές μορφές που μέχρι τώρα, μέσα από αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και σε ένα πλαίσιο οικονομικής δημοκρατίας αλλά και στην κατεύθυνση της δημιουργίας νέων παραγωγικών σχέσεων, έχει καταφέρει να υψώσει ένα ανάχωμα απέναντι στις άγριες διαθέσεις της αγοράς για επικυριαρχία σε κάθε μορφή δράσης των ανθρώπων αλλά και των ίδιων των αναγκών τους. • Το στοιχείο που ισχυροποιεί τη σημασία και την προοπτική της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, είναι το γεγονός ότι οι θεσμοί, οι προσπάθειες και τα εγχειρήματα που αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια έχουν προκύψει σχεδόν κατά απόλυτο τρόπο από διαδικασίες βάσης, δηλαδή από τα κάτω. • Δρα στη βάση του συνεργατισμού και της αλληλεγγύης, με στόχο την κάλυψη των ανθρώπινων αναγκών και των κοινωνιών μέσα στις οποίες ζουν και δραστηριοποιούνται. • Δίνει έμφαση στην τοπική ανάπτυξη και την ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος. • Το υποκείμενο για την υλοποίηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας είναι η κοινωνία των πολιτών τόσο μέσα από τις τυπικές όσο και τις άτυπες μορφές με τις οποίες εκφράζεται και δρα. • Περιλαμβάνει οργανώσεις της γειτονιάς, πολιτιστικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις, εθελοντικές ανθρωπιστικές οργανώσεις, κινήματα προστασίας καταναλωτών, κοινωνικές συνεταιριστικές οργανώσεις και συνεταιρισμούς κάθε μορφής καθώς και τα κοινωνικά δίκτυα που συγκροτούν όλες αυτές οι οργανώσεις. Εφαρμογή της επαναχρησιμοποίησης Η επαναχρησιμοποίηση θα πρέπει να αποτελέσει προνομιακό χώρο για τις δράσεις των φορέων της κοινωνικής οικονομίας (Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις, συνεταιρισμοί). Τόσο οι Κοιν.Σ.Επ (νόμος 4019/2011) όσο και οι συνεταιρισμοί (νόμος 1667/1986) είναι δομές που από τη μορφή της συγκρότησής τους εμπεριέχουν το στοιχείο της κοινωνικής δράσης παράλληλα με την επιχειρηματική δραστηριότητα. Με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσα από την κοινωνική διαχείριση της απασχόλησης. Στο πλαίσιο εφαρμογής της επαναχρησιμοποίησης είναι απαραίτητη η συνεργασίας των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης με τους φορείς της κοινωνικής οικονομίας στην κατεύθυνση της εξυπηρέτησης της ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων μέσα από την συνεργατική οικονομική λειτουργία ομάδων πολιτών. Αυτό εξασφαλίζει τόσο τη διαφάνεια, την αποτελεσματικότητα, το μικρότερο κόστος της υπηρεσίας όσο και την μείωση της ανεργίας με τη δημιουργία υγιών και μόνιμων θέσεων εργασίας. Η τοπική αυτοδιοίκηση (δήμοι και περιφέρειες) θα πρέπει να αναπτύξουν και να στηρίξουν δομές κοινωνικής οικονομίας, δίνοντας χώρο και μέσα, προκειμένου να πετύχουν ένα διπλό στόχο. Την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων (στο κομμάτι της επαναχρησιμοποίησης) αλλά και την αύξηση της απασχόλησης, αφού η ανάπτυξη της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας εμπεριέχει το στοιχείο της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Άμεσες ανάγκες Τα αναγκαία βασικά βήματα προς αυτή την κατεύθυνση είναι : 1. Ανάδειξη της σπουδαιότητας και της σημασίας της κοινωνικής οικονομίας ως ξεχωριστού και ευδιάκριτου οικονομικό μοντέλου ανάπτυξης της χώρας (τρίτος τομές της οικονομίας) 2. Διαμόρφωση του κατάλληλου νομικού πλαισίου λειτουργίας του κοινωνικού τομέα της οικονομίας. 3. Θεσμοθέτηση ιδιαίτερου φορολογικού πλαισίου κοινωνικής οικονομίας. 4. Θεσμοθέτηση φορολογικού πλαισίου διαχείρισης των προϊόντων που προέρχονται από επεξεργασία και επαναχρησιμοποίηση (μειωμένος ΦΠΑ). 5. Δημιουργία και προσδιορισμός μορφών και πηγών χρηματοδότησης των φορέων της κοινωνικής οικονομίας. 6. Διαμόρφωση νομικού και λειτουργικού πλαισίου συνεργασίας φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης και φορέων κοινωνικής οικονομίας. 7. Θεσμοθέτηση μορφών εκπαίδευσης κοινωνικής οικονομίας. Η χρήση της εμπειρίας άλλων χωρών (και από τον ευρωπαϊκό χώρο) είναι απαραίτητη. Τα μέλη της Πρωτοβουλίας μας είναι σε θέση (διαθέτουν την κατάρτιση και την εμπειρία , καθώς και την θέληση) να εισηγηθούν, να στηριξουν και να υλοποιήσουν αυτές τις πολιτικές. στοιχεία επικοινωνίας ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, REUSERS.SALONIKA +30 6972293003 reusers.salonika@gmail.com