Αρχική Αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης ΑποβλήτωνΣχόλιο του χρήστη ΠΡΩΣΥΝΑΤ (Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων) | 12 Ιουνίου 2015, 00:16
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΠΡΩΣΥΝΑΤ (Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων)' | 12 Ιουνίου 2015, 00:16

    ΑΡΧΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ Το τελικό κείμενο του ΕΣΔΑ αποτελεί προϊόν επεξεργασίας του τελευταίου παραδοτέου (9ου) της μελέτης «Αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων», που παραδόθηκε τον Οκτώβρη του 2014. Το αρχικό σχέδιο είχε αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του υπουργείου (τώρα δεν εμφανίζεται) και σημαδεύονταν από δύο, κομβικής σημασίας, κατευθύνσεις, οι οποίες συμβάδιζαν με τις μέχρι τότε επιλογές. Αναφερόμαστε: • Στην υιοθέτηση της, νεοφιλελεύθερης «κοπής», επιλογής της ιδιωτικοποίησης μιας λειτουργίας με καθαρά δημόσιο χαρακτήρα. Η διαχείριση των αποβλήτων αντιμετωπίζονταν σαν μια κλασική οικονομική δραστηριότητα, απ’ όπου και απέρρεε η παραπομπή στη στρατηγική «Ευρώπη 2020», στις ΣΔΙΤ, στην «αξιοποίηση» ιδιωτικών κεφαλαίων και η συνεχής επίκληση της επιχειρηματικότητας. • Στη συντήρηση των ανεπαρκειών και των παραλείψεων της οδηγίας 2008/98/ΕΚ και του ν. 4042/2012. Με πιο χαρακτηριστικά στοιχεία τη συντήρηση μιας ορισμένης ερμηνείας της ιεράρχησης της διαχείρισης, την προτίμηση στη γενική έννοια της ανάκτησης, αντί της προδιαλογής υλικών, την ενθάρρυνση της μηχανικής επεξεργασίας σύμμεικτων και των πρακτικών ενεργειακής αξιοποίησης των αποβλήτων. Την ίδια στιγμή, που ακόμη και η ίδια η ΕΕ αναθεωρεί, προς το αυστηρότερο, την οδηγία 2008/98/ΕΚ. Για τους λόγους αυτούς, το αρχικό σχέδιο έγινε αντικείμενο ισχυρής κριτικής, καθώς μεσολάβησε μια περίοδος άτυπης διαβούλευσης, που οδήγησε στη σημερινή μορφή του κειμένου. Σε αυτήν τη φάση, η ΠΡΩΣΥΝΑΤ κατέθεσε (6/4/2015), με δική της πρωτοβουλία, αναλυτικές παρατηρήσεις στα πιο βασικά ζητήματα του νέου σχεδιασμού. Με ικανοποίηση διαπιστώνουμε ότι μια σειρά κρίσιμων επιλογών έχουν συμπεριληφθεί και χαρακτηρίζουν το τελικό ΕΣΔΑ, που έχει τεθεί σε διαβούλευση. Επιγραμματικά, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε: • Την αναφορά στην κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων. • Την υιοθέτηση της αντίληψης της αποκεντρωμένης διαχείρισης, με έμφαση στην προδιαλογή των υλικών. • Την απόρριψη της λογικής της συγκεντρωτικής διαχείρισης των ΑΣΑ σε σύμμεικτη μορφή, με σκοπό την ενεργειακή αξιοποίηση - καύση. • Το «πάγωμα των έργων ΣΔΙΤ. • Την εισαγωγή της έννοιας των τοπικών σχεδίων διαχείρισης. • Την υιοθέτηση στόχων, που υπερβαίνουν τις προβλέψεις της οδηγίας 2008/98 και του ν. 4042/2012. • Την πρόβλεψη για τη ριζική αναθεώρηση του πλαισίου της ανακύκλωσης και των «συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης» (ΣΕΔ). Παρόλα αυτά, παραμένει μια σειρά προβλημάτων, που θα μπορούσαμε να τα κατατάξουμε σε τρεις κατηγορίες: • σε αυτά που σχετίζονται με την πλημμελή αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης • σε αυτά που σχετίζονται με την έλλειψη τόλμης και σαφήνειας σε κάποιες από τις θετικές επιλογές και • σε αυτά που σχετίζονται με το (λάθος) πνεύμα του αρχικού κειμένου, που εξακολουθεί να υπάρχει σε μια σειρά ζητήματα, αφού όλες οι αλλαγές έγιναν με συγκεκριμένες, στοχευμένες παρεμβάσεις στο αρχικό «σώμα» του ΕΣΔΑ. Καταγράφουμε, ενδεικτικά, ορισμένα κομβικά ζητήματα: I. Ενώ επιλέγεται σαν κεντρική κατεύθυνση του ΕΣΔΑ η ήπια, αποκεντρωμένη διαχείριση των αποβλήτων, με έμφαση στην προδιαλογή και ανάκτηση υλικών, υπάρχει πληθώρα σημείων, που παραπέμπουν σε πρακτικές καύσης (ενεργειακής αξιοποίησης, κατ’ ευφημισμό) διαφόρων κατηγοριών αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων αστικών. Πρακτικές που παραπέμπουν σε συγκεντρωτική διαχείριση και υποβάθμιση της ανακύκλωσης. II. Ενώ επαναλαμβάνεται συχνά η πρόθεση της ριζικής αναθεώρησης του πλαισίου λειτουργίας της ανακύκλωσης και των «συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης» (ΣΕΔ), δεν φαίνεται να υπάρχει καμία επεξεργασία για το «διάδοχο» σύστημα και τα βασικά χαρακτηριστικά του. III. Ενώ γίνεται αναφορά στην κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, επικρατεί πλήρης σύγχυση ως προς τη δομή ή το φορέα οργάνωσης και συντονισμού των δράσεων διαχείρισης των αποβλήτων. Στην παρέμβασή μας αυτή εστιάζουμε, ακριβώς, σε αυτές τις κατηγορίες προβλημάτων. Η αρίθμηση των παρατηρήσεων - προτάσεων που ακολουθούν είναι σε αντιστοιχία με την αρίθμηση των σημείων παρέμβασης στο κείμενο του ΕΣΔΑ, που επισυνάπτεται. Το πλήρες κείμενο των προτάσεων - παρατηρήσεων βρίσκεται εδώ: https://db.tt/bUKhQbXQ και συνοδεύεται από τις αντίστοιχες παραπομπές στο κείμενο του ΕΔΣΑ: https://db.tt/jIOwUPrm