Αρχική Αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης ΑποβλήτωνΣχόλιο του χρήστη Π.Τ.Κ. /Π.Σ.Χ.Μ. | 12 Ιουνίου 2015, 14:14
  • Σχόλιο του χρήστη 'Π.Τ.Κ. /Π.Σ.Χ.Μ.' | 12 Ιουνίου 2015, 14:14

    Περιφερειακό Τμήμα Κρήτης Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου αναθεώρησης του ΕΣΔΑ σας παραθέτουμε κάποιες παρατηρήσεις μας. Διευκρινίζουμε ότι οι αναφερόμενες προτάσεις /απόψεις /επισημάνσεις είναι αποσπασματικές και αποτελούν ένα πρώτο αποτέλεσμα ανάγνωσης, αλλά όχι μελέτης, του σχεδίου, καθώς το χρονικό διάστημα που είχαμε στη διάθεσή μας ήταν ιδιαιτέρως μικρό. Σχετικά με τις Στρατηγικές και τους επιμέρους στόχους για την εφαρμογή της νέας εθνικής πολιτικής διαχείρισης των αποβλήτων θεωρούμε ότι: Σχετικά με την 1η στρατηγική – χωριστή συλλογή για γυαλί, χαρτί, μέταλλο και πλαστικό – να υπάρξει διαφοροποίηση (και πρόβλεψη της διαφοροποίησης) για τις περιοχές που εξυπηρετούνται από σύγχρονης τεχνολογίας ΚΔΑΥ και ΟΕΔΑ, με χρήση της προϋπόθεσης που θέτει η Οδηγία – Πλαίσιο για τα απόβλητα: εάν αυτό είναι τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά εφικτό, (άρθρο 10, §2 και άρθρο 28 §3.β Οδηγίας 2008/98/ΕΚ), καθώς, αφενός το ρεύμα των ανακυκλώσιμων αποβλήτων στο υπάρχον σύστημα του μπλε κάδου (χωρίς το γυαλί όμως- όπως το σύστημα της Π.Ε. Χανίων) εάν οδηγηθεί σε εγκαταστάσεις με προηγμένη τεχνολογία διαχωρισμού –που ήδη κάποιες υπάρχουν στην Ελλάδα και υλοποιούνται ή εκσυγχρονίζονται κι άλλες- διαχωρίζεται αποτελεσματικά, αλλιώς οι εγκαταστάσεις αυτές απαξιώνονται αναίτια και χωρίς καν να έχουν αποσβεστεί και, αφετέρου, η οικονομική επιβάρυνση των δήμων (και κατ’ επέκταση των πολιτών μέσω των ανταποδοτικών τελών) σε περίπτωση που εφαρμοστούν τα 4 διακριτά ρεύματα για την ΔσΠ των αποβλήτων συσκευασίας συν τα 2 άλλα ρεύματα (βιοαπόβλητα και υπολειπόμενα σύμμεικτα) θα είναι υπέρογκη, καθώς η δραστηριότητα αυτή είναι εντάσεως εργασίας και απαιτεί αυξημένη κατανάλωση ορυκτών καυσίμων για τη συλλογή/μεταφορά (να μην αναφερθούμε στο ενεργειακό ισοζύγιο και το οικολογικό αποτύπωμα της δραστηριότητας). Κατά συνέπεια, παρότι η διαλογή στην πηγή των στερεών αποβλήτων είναι ο πιο δόκιμος τρόπος, θα πρέπει να εξετάζεται με επιμέλεια σε πόσα επιμέρους ρεύματα χρειάζεται να είναι αυτή η διαλογή ώστε να είναι οικονομικά και περιβαλλοντικά συμφέρουσα για την τοπική κοινωνία, σύμφωνα με τις υπάρχουσες υποδομές διαχείρισης ΑΣΑ. Για να υλοποιηθούν τα αναφερόμενα στο 2ο εδάφιο της 3ης στρατηγικής (Εφαρμογή της διαλογής στην πηγή …) χρειάζεται η άμεση θεσμοθέτηση των προδιαγραφών προϊόντων μηχανικής – βιολογικής επεξεργασίας βιοαποβλήτων ξεχωριστά συλλεγέντων (πράσινα απόβλητα και το προδιαλεγμένο οργανικό κλάσμα των ΑΣΑ, του τομέα εστίασης και της βιομηχανίας τροφίμων, καθώς και μέρος από τα γεωργικά υπολείμματα), για χρήση τους ως βελτιωτικά εδάφους και καλλιεργητικά μέσα, ώστε να διασφαλισθεί η μετέπειτα αξιοποίησή τους στα ελληνικά εδάφη που απειλούνται από την ερημοποίηση. Στην 4η στρατηγική (Εξορθολογισμός κόστους υπηρεσιών διαχείρισης ..) να προβλέπεται η σταδιακή μετάβαση σε τεχνικές κοστολόγησης Pay As You Throw των σύμμεικτων/ογκωδών κ.ά. στερεών αποβλήτων, τεχνικές που εμπεριέχουν την έννοια του δικαίου αφενός, και αφετέρου που, όπου έχουν εφαρμοσθεί παγκοσμίως, έχουν οδηγήσει στην αυξημένη συμμετοχή των πολιτών και επαγγελματιών στις δράσεις ανακύκλωσης/ επαναχρησιμοποίησης αλλά και πρόληψης παραγωγής – η μετάβαση αυτή μπορεί/είναι δυνατόν εύκολα να υλοποιηθεί εάν υλοποιηθεί και ο προβλεπόμενος αναγκαίος επιμέρους στόχος σχετικά με την Αναβάθμιση της ποιότητας του εξοπλισμού των πόλεων (μόνο των πόλεων;), αρκεί να προβλεφθεί εκ των προτέρων. Ιδιαιτέρως θετικοί οι στόχοι για τη διαχείριση ιλύος, τις ΜΠΕΑ, τα ΑΥΜ, την εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών που εμπεριέχουν κατάλοιπα επικινδύνων ουσιών, όπως προβλέπεται στο άρθρο 29: Διαχείριση των κενών συσκευασιών γεωργικών φαρμάκων της Κ.Υ.Α. υπ’ αρ. 8197/90920 (ΦΕΚ Β 1883/01.08.2013), την ανάπτυξη αγορών για τα δευτερογενή υλικά της επεξεργασίας ΑΕΚΚ, τα απόβλητα που περιέχουν υδράργυρο ή αμίαντο, η ανάπτυξη συνεργειών για τα ΒΑΑ με άλλους παραγωγικούς κλάδους, που πιστεύουμε ότι μπορεί να επεκταθεί και σε άλλα υλικά (π.χ. τα πλαστικά θερμοκηπίων, αλλά και κάποια μεταλλικά στοιχεία τους όταν γίνουν απόβλητα μπορούν να συνδιαχειρίζονται από τα τοπικά ΚΔΑΥ/ ΟΔΕΑ και να οδεύσουν προς ανάκτηση/αξιοποίηση. Προτάσεις: Ανάπτυξη Προδιαγραφών Ποιότητας στα οποία θα πρέπει να ανταποκρίνονται τα ανακυκλωμένα προϊόντα. Η ανάπτυξη των Προδιαγραφών / προτύπων (quality protocols) δύναται να γίνει υπό την εποπτεία του Ε.Ο.Α.Ν. Συγχρόνως συμπλήρωση / ανάπτυξη των Κανονισμών και Τιμολογίων για τα Δημόσια Έργα στα οποία θα προβλέπεται η χρήση ανακυκλωμένων προϊόντων – ει δυνατόν και ως ποσοστό επί κάθε είδους εργασίας / έργου / χρησιμοποιούμενου υλικού. Ως παράδειγμα αναφέρουμε τη χρήση ανακυκλωμένων υλικών από τα Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων και Ελαστικών στην οδοποιία και λοιπά έργα πολιτικού μηχανικού καθώς και κομπόστ ή υλικό τύπου κομπόστ στη δημιουργία πρανών, νησίδων, αναδασώσεων κ.λπ. Οι ΦΟΔΣΑ να ασχολούνται με την παρακολούθηση –εάν όχι και εποπτεία- όλων των Αποβλήτων της Περιφέρειας (συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανικών και των άλλων ειδικών ρευμάτων). ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ & ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΛΟΙΠΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΜΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ Β.Α. – Δίκτυα Διάθεσης Η πρόβλεψη της υποχρέωσης όλων των ΒΙΟΠΑ και ΒΙΠΕ να χωροθετήσουν ΧΥΤ στις ιδιοκτησίες τους μας βρίσκει αντίθετους για πρακτικούς, λειτουργικούς και ουσιαστικούς λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, ειδικά σε αυτή τη χρονική συγκυρία που βρισκόμαστε. Ακόμη και εάν χωροθετηθούν και κατασκευασθούν ορθώς. Αντίθετα η πρόβλεψη για συνδιάθεση τους στους ΧΥΤ αστικών αποβλήτων/ αδρανών αποβλήτων, μετά από την εξάντληση όλων των δυνατοτήτων ανακύκλωσης, (και με πρόβλεψη δημιουργίας κυττάρων ειδικά για μη επικίνδυνα βιομηχανικά) αποτελεί θετικό μέτρο, δίνει άμεση λύση σε πολλές μικρές βιομηχανίες και μπορεί να διασφαλίσει την αμεσότητα εφαρμογής του μέτρου και την ορθώς περιβαλλοντικά διαχείρισή τους από εξειδικευμένο προσωπικό σε εγκαταστάσεις οργανωμένες και κατάλληλα εξοπλισμένες. ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ Β.Α. – Δίκτυα Διάθεσης Η δυνατότητα τελικής διάθεσης εντός του χώρου των εγκαταστάσεων των επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων στη νησιωτική χώρα – ελλοχεύει ιδιαίτερους περιβαλλοντικούς κινδύνους, αλλά και κινδύνους για τη δημόσια υγεία και πρέπει να αποφευχθεί. Το να κρύβουμε κάτι «κάτω από το χαλί» - γιατί αυτό κάνουμε σε αυτήν την περίπτωση, κάποια στιγμή θα το βρούμε μπροστά μας. Προτείνουμε να μη δοθεί η δυνατότητα τελικής διάθεσης εντός του χώρου των εγκαταστάσεων των επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων στη νησιωτική χώρα. Θεωρούμε ότι η δημόσια υγεία και η προστασία του περιβάλλοντος είναι προέχουσες αξίες και αρχές από την αρχή της εγγύτητας ή/και του στόχου μείωσης του συνολικού κόστους διαχείρισης. Άλλωστε δεν διαθέτουμε επαρκή (από άποψη ύπαρξης στελέχωσης/ικανού αριθμού, εξοπλισμού, οικονομικών πόρων για δαπάνες μετρήσεων, μεταβάσεων, κ.λπ.) ελεγκτικό μηχανισμό ούτε σε επίπεδο κεντρικού κράτους, ούτε σε επίπεδο περιφερειακών αυτοδιοικήσεων και Ο.Τ.Α., ενώ ακόμη και η τυχόν ύπαρξη «ανεξάρτητων» ελεγκτών ελλοχεύει, αφενός, κινδύνους πελατειακών σχέσεων και, αφετέρου, και σε αυτήν την περίπτωση η οικονομική στενότητα θα δράσει ως ανασταλτικός παράγοντας υλοποίησης έγκαιρων και επιμελών ελέγχων. Άλλωστε, γιατί να μετακυλιστεί το κόστος διαχείρισης των επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων από τον κάτοχο (παραγωγό) στον κρατικό προϋπολογισμό ή στους περιφερειακούς προϋπολογισμούς (κόστος ελέγχων); Καθώς δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι θα δοθεί η δυνατότητα τελικής διάθεσης εντός του χώρου των εγκαταστάσεων των επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων χωρίς τη σύγχρονη ύπαρξη ενδελεχών και επιμελών ελέγχων. Τελικός σκοπός, όπως αναφέρεται στο προοίμιο του υπό διαβούλευση ΕΣΔΑ και στον 1ο άξονα της πολιτικής που καλείται να εξυπηρετήσει, είναι: Να περιορίζονται οι αρνητικές επιπτώσεις της παραγωγής και της διαχείρισης αποβλήτων, να μειώνεται ο συνολικός αντίκτυπος της χρήσης των πόρων και να βελτιώνεται η αποδοτικότητά τους, για μια υψηλού επιπέδου προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας, στο πλαίσιο μιας πολιτικής βιώσιμης ανάπτυξης προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, με όρους αειφορίας. Με τιμή, Για το Δ.Σ. του Π.Τ.Κ. του Π.Σ.Χ.Μ. O Πρόεδρος, Γ. Κοτσιφός Η Γραμματέας, Μ. Ε. Φλεμετάκη Με απόψεις συνέβαλλαν μέλη μας που απασχολούνται σε ΦοΔΣΑ, Τμήματα Περιβάλλοντος & Υδροοικονομίας της Περιφέρειας, ιδιώτες επαγγελματίες σε θέματα αξιοποίησης αποβλήτων, ιδιώτες επαγγελματίες σε θέματα αδρανοποίησης ειδικών αποβλήτων, καθώς και ερευνητές- ακαδημαϊκοί.