Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΕΑΑ' | 15 Νοεμβρίου 2016, 10:53

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ Απουσία συγκροτημένου διαλόγου Το πρώτο ζήτημα που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι η απουσία οργανωμένου και ουσιαστικού διαλόγου με τους κατεξοχήν εμπλεκόμενους παράγοντες που είναι οι επιχειρήσεις, οι Δήμοι, λοιποί κοινωνικοί εταίροι, αλλά και τα συστήματα. Τέτοιος διάλογος θα μπορούσε να οργανωθεί π.χ. με τη συγκρότηση Επιτροπής Προπαρασκευής και Διαβούλευσης, στην οποία διεξάγεται γόνιμος διάλογος, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, και όπου παρουσιάζεται από την πλευρά της πολιτείας ο βασικός σκοπός και η στόχευση της υπό συζήτησης νομικής ρύθμισης, στοιχεία που απουσίασαν παντελώς. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, ο διάλογος συρρικνώθηκε στη δια επιστολής κλήση να διατυπωθούν γραπτώς παρατηρήσεις επί δύο κειμένων του νομοσχεδίου. Η κίνηση αυτή κρίνεται ανούσια σε σύγκριση με τις συνήθεις πρακτικές κατά την προετοιμασία και σύνταξη νομοσχεδίων. Αποτέλεσμα αυτής της εσφαλμένης τακτικής είναι δύο εξαρχής σοβαρά προβλήματα: • Είναι εξαιρετικά δύσκολο να κατανοηθούν συγκεκριμένες προβλέψεις του ν/σ καθόσον δεν έγινε δυνατό να αποσαφηνιστούν οι προθέσεις του συντάκτη. • Δε μεταφέρθηκε η εμπειρία που έχει αποκτηθεί κατά τα 14 έτη υλοποίησης των έργων εναλλακτικής διαχείρισης. Εσφαλμένη στρατηγική και στόχευση Σε μεγάλο βαθμό οι προβλέψεις του νομοσχεδίου κρίνονται περιττές, καθόσον η πολιτεία, μέσω του ΕΟΑΝ, έχει ήδη τη δυνατότητα με τη διαδικασία έγκρισης και ανανέωσης των αδειών των συστημάτων και των Επιχειρησιακών Σχεδίων (ΕΣ) τους, να αποφασίζει για κάθε σύστημα, άρα και για κάθε υλικό ή προϊόν (π.χ. για τα απόβλητα συσκευασίας), κατάλληλα μέτρα (τεχνικά, λειτουργικά και οικονομικά), καθώς και να διενεργεί ελέγχους και γενικώς να προωθεί την πολιτική της στην ανακύκλωση. Πολλά από τα σημερινά προβλήματα στην πορεία της ανακύκλωσης έχουν ανακύψει στο έδαφος χρονίζουσας αδράνειας των αρμόδιων αρχών (π.χ. εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή η οποία στις συσκευασίες υπερβαίνει το 40%, μη λήψη αποφάσεων εκ μέρους των αρχών, έλλειψη ελέγχων και επιβολής μέτρων και κυρώσεων που αφορούν όλη την αλυσίδα της εναλλακτικής διαχείρισης, περιλαμβανομένων και των συστημάτων κλπ.). Το ν/σ δεν ασχολείται ουσιαστικά με τη θεραπεία αυτής της πηγής σοβαρών προβλημάτων, αντιθέτως στοχεύει γενικώς και οριζοντίως στα συστήματα, τα οποία σε τελική ανάλυση έχουν αποδώσει σημαντικά αποτελέσματα και έχουν επιτύχει Εθνικούς Στόχους ανακύκλωσης και αξιοποίησης. Αυτή την περίοδο στην ΕΕ συζητείται γενική αναθεώρηση του νομικού πλαισίου υπό το νέο πρίσμα της Κυκλικής Οικονομίας (Circular Economy). Στην αναθεώρηση αυτή περιλαμβάνονται και ειδικές ρυθμίσεις για τα απόβλητα συσκευασίας (π.χ. στόχοι με χρονικό ορίζοντα το 2030). Είναι άστοχο να συντάσσεται νομοσχέδιο στη χώρα μας τώρα, όταν σύντομα θα υπάρχει ανάγκη εναρμόνισης του εθνικού νομικού πλαισίου με τις νέες ευρωπαϊκές οδηγίες. Επαναφορά των βασικών αρχών Το ν/σ αποκλίνει από τις βασικές αρχές των συστημάτων (αν δεν τις ανατρέπει) ως δομών που έχουν συσταθεί στη βάση της «Διευρυμένης Ευθύνης του Παραγωγού». Είναι απολύτως αναγκαίο να περιληφθούν ρητώς στο ν/σ οι βασικές αρχές της λειτουργίας των Συστημάτων (Extended Producers Responsibility-EPR Schemes), όπως αυτές προκύπτουν από την εμπειρία και τη βέλτιστη ευρωπαϊκή πρακτική των τελευταίων 20 ετών. Συγκεκριμένα: • Τα Συστήματα οργανώνονται και διευθύνονται από τους Παραγωγούς. Τηρώντας πλήρως και ξεκάθαρα αυτή την αρχή διασφαλίζεται κατά το μέγιστο βαθμό ότι η εναλλακτική διαχείριση θα επιφέρει το μικρότερο δυνατό κόστος στους Παραγωγούς, άρα και στην Κοινωνία, και θα επιτύχει το μέγιστο περιβαλλοντικό όφελος. • Τα Συστήματα λειτουργούν σε μη κερδοσκοπική βάση, οι μετοχές τους δε διανέμουν μέρισμα. Με τα Συστήματα οι συμβεβλημένες επιχειρήσεις αυτοδιαχειρίζονται τους πόρους που υποχρεώνονται να καταβάλλουν. Με αυτές τις αρχές διασφαλίζεται, κατά το δυνατόν, η ισότιμη μεταχείριση των Παραγωγών και η αποτελεσματική εξυπηρέτηση του σκοπού του δημοσίου συμφέροντος που είναι η προώθηση του αγαθού της Ανακύκλωσης. • Ειδικά για τα απόβλητα συσκευασίας τα έργα εναλλακτικής διαχείρισης υλοποιούνται με την καθοριστικής σημασίας συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Οι ΟΤΑ έχουν το δικό τους και πρωταρχικό ρόλο στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων ανακύκλωσης/αξιοποίησης και τελικά ωφελούνται από τη σχέση τους με τα Συστήματα και τις δράσεις της ανακύκλωσης. Το ν/σ επιτείνει τη σύγχυση κυρίως με την προτεινόμενη κατάργηση του ισχύοντος άρθρου 7, παρ. Α του Νόμου 2939/2001 που αναφέρει ρητώς ότι οι Διαχειριστές (τώρα Παραγωγοί) υποχρεώνονται να οργανώνουν ή να συμμετέχουν σε Συστήματα. Η σχετική αναφορά του παρόντος ν/σ στο άρθρο 4Β, παρ.1 είναι ασαφής και αφήνει μετέωρο ένα θεμελιακό ζήτημα για την εναλλακτική διαχείριση.