Αρχική ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ - ΧΩΡΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΆρθρο8 Ειδικά Χωρικά ΣχέδιαΣχόλιο του χρήστη WWF Ελλάς | 21 Νοεμβρίου 2016, 13:17
  • Σχόλιο του χρήστη 'WWF Ελλάς' | 21 Νοεμβρίου 2016, 13:17

    (α) Κανένας άλλος θεσμός δεν εκφράζει με μεγαλύτερη σαφήνεια την κατεύθυνση προς την «ιδιωτικοποίηση» της χωροταξίας. Αντιγράφουμε το σχόλιο που είχαμε καταθέσει κατά την διαβούλευση για την αντίστοιχη διάταξη του ν. 4289/2014: «οι διατάξεις για τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια είναι ιδιαίτερα προβληματικές, και θα πρέπει να αποσυρθούν ή να αναθεωρηθούν πλήρως... Τόσο από πλευράς γεωγραφικής κλίμακας, όσο και πληθυσμού, έκτασης δραστηριοτήτων, πολυπλοκότητας, περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τα Σχέδια αυτά θα έπρεπε υπάγονται στα Τοπικά Χωρικά Σχέδια (σήμερα ΓΠΣ/ΣΧΟΑΑΠ). Ακόμα και με καθαρά οικονομικά κριτήρια, τα ΤΧΣ είναι πιο σημαντικά από τα ΕΧΣ, διότι σχεδόν πάντα αφορούν οικονομικές δραστηριότητες με συνολικά μεγαλύτερα οικονομικά μεγέθη. Αντιθέτως, με την ιεραρχική εξίσωση ΤΧΣ και ΕΧΣ, το νομοσχέδιο επιτρέπει την ανατροπή των ΤΧΣ …προκειμένου να διεκπεραιωθεί η εγκατάσταση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων – στρατηγικών επενδύσεων, εμπορευματικών κέντρων, ανάπτυξης δημόσιων ακινήτων …-, για χάρη των οποίων ανατρέπεται ο χωροταξικός σχεδιασμός. Οι προβλέψεις για την ισχύ των ΕΧΣ τελικά αμφισβητούν κάθε έννοια χωροταξικής ιεράρχησης και δυνατότητας τοπικής εξειδίκευσης, λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές τοπικές συνθήκες. Ακόμα χειρότερα, με τα ΕΧΣ επιτρέπεται η ανατροπή των ΖΟΕ, ακόμα και όσων έχουν οριστεί βάσει διατάξεων όπως ο ν. 1650/86, με αποτέλεσμα να ανατρέπεται πριν ολοκληρωθεί το θεσμικό καθεστώς προστατευόμενων περιοχών…». Το σχόλιο εξακολουθεί να ισχύει . (β) Η ανάγκη για χωροθέτηση «σχεδίων, έργων ή προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας» είναι υπαρκτή. Ωστόσο, είναι προτιμότερο να ενταχθούν οι σχετικές προβλέψεις είτε στα ΠΧΠ, είτε στα Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια (ανάλογα με τη χρήση). Θα πρέπει επίσης να υπάρχουν κάποιες πρόσθετες εγγυήσεις για την έγκριση των ΕΧΣ : καταρχάς, θα πρέπει να προβλέπονται από ρητή διάταξη νόμου, και δεν θα πρέπει να επιτρέπονται ΕΧΣ χωρίς άλλο χαρακτηρισμό (π.χ., ΠΟΤΑ, ΕΣΧΑΔΑ, ΕΣΧΑΣΕ, κτλ.). Κατά την άποψή μας, πρέπει ρητά να προβλέπεται ότι αφορούν μόνο την περιοχή ανάπτυξης του έργου ή σχεδίου, και όχι γειτονικές περιοχές και οικισμούς. Θα πρέπει να αποκλειστούν ρητά οι περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών. Τέλος, είναι σημαντικό να προβλεφθεί υποχρεωτικά η γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση. (γ) Όσον αφορά τις ΖΟΕ, είναι χαρακτηριστικό ότι, με βάση το νομοσχέδιο, τα ΕΧΣ μπορούν να τις καταργούν, ακόμα και στο σύνολό τους, και μάλιστα χωρίς τις ασφαλιστικές δικλείδες που προβλέπει το ίδιο νομοσχέδιο για την κατάργηση ΖΟΕ από ΤΧΣ (δηλαδή συνεκτίμηση των περιβαλλοντικών τους χαρακτηριστικών, γνώμη του ΥΠΕΝ) (3η και 6η παράγραφος, πρβλ. και 5η παράγραφο, εδ. α)]. Στην ουσία, τα Ειδικά Χωρικά Σχέδια μπορούν να αγνοούν ΖΟΕ – όπως, π.χ., την ΖΟΕ Αττικής [π.δ. της 22.6/7.7.1983 (Δ’ 284)], μαζί με τα όρια κατάτμησης που ορίζει – στο σύνολό τους. Προτείνεται η διαγραφή των αναφορών σε ΖΟΕ από το άρθρο 8, και η προσθήκη της πρόβλεψης ότι «οι ρυθμίσεις που διέπουν την οικεία ΖΟΕ περιλαμβάνονται στο περιεχόμενο του Ε.Χ.Σ». (δ) Η αναγκαιότητα των Ειδικών Χωρικών Σχεδίων για «προγράμματα περιβαλλοντικής προστασίας» (1η παράγραφος) δεν είναι σαφής. Επισημαίνουμε ότι το εθνικό, διεθνές και ενωσιακό δίκαιο του περιβάλλοντος διαθέτουν πολλά κατάλληλα και συγκεκριμένα εργαλεία για τον σκοπό αυτό. Υπάρχει ο κίνδυνος τα προτεινόμενα Ειδικά Χωρικά Σχέδια «περιβαλλοντικής προστασίας» να μη λάβουν υπόψη το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για τα θέματα αυτά. Σε άλλες περιπτώσεις – για παράδειγμα, για την δημιουργία οικολογικών διαδρόμων μεταξύ προστατευόμενων περιοχών ή εντός οικισμών – τέτοια ΕΧΣ θα ήταν ενδεχομένως χρήσιμα. Ωστόσο, αυτά τα θέματα θα έπρεπε να διευκρινιστούν καλύτερα στο κείμενο.