Αρχική Οργάνωση και λειτουργία φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχώνΑΡΘΡΟ 1 ΠροοίμιοΣχόλιο του χρήστη ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΕΔΡΩΝ των Φ.Δ. των Π.Π. | 21 Νοεμβρίου 2017, 17:04
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΔΙΚΤΥΟ ΠΡΟΕΔΡΩΝ των Φ.Δ. των Π.Π.' | 21 Νοεμβρίου 2017, 17:04

    Το ΔΙΚΤΥΟ Φ.Δ. των Π.Π. συνεχώς και αταλάντευτα κινούνταν στην κατεύθυνση της ύπαρξης ενός νέου θεσμικού πλαισίου το οποίο θα συνέβαλλε καθοριστικά στην προσπάθεια για αποτελεσματική προστασία με ταυτόχρονη δράση σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας μας και κατέθεσε εγγράφως τις προτάσεις του (π.χ. Σχέδια για τις ΠΠ 2014, 2016), και φυσικά ανταποκρίθηκε άμεσα στην πρόσκληση του ΥΠΕΝ για συμμετοχή εκπροσώπων του στην Επιτροπή Εργασίας στη διαδικασία κατάρτισης ενός νέου Σχεδίου Νόμου για το περιβάλλον από τις αρχές του 2017. Ωστόσο στο τελευταίο κρίσιμο στάδιο των δύο τελευταίων μηνών οι εκπρόσωποι του ΔΙΚΤΥΟΥ στην Επιτροπή Εργασίας, όπως και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες (Περιβαλλοντικές ΜΚΟ, Σύλλογος Εργαζομένων Φ.Δ. των Π.Π., Δ/νσεις ΥΠΕΝ), δεν είχαμε καμία ενημέρωση ούτε και συμμετοχή στη διαμόρφωση του κειμένου του ΣΝ παρά την δεδομένη διάθεσή μας να συνδράμουμε στο έργο της Επιτροπής Εργασίας. Επιπρόσθετα, οι πληροφορίες για το ΣΝ δίνονταν αποσπασματικά χωρίς τις απαραίτητες διευκρινίσεις, ενώ ακόμη και το κείμενο του ΣΝ (και όχι πλήρες) διατέθηκε στα μέλη της ΕΕ μόλις την Δευτέρα 06/11/2017 μια μόνον ημέρα πριν την Συνάντηση Εργασίας της ΕΕ με αποτέλεσμα το περιθώριο κατάθεσης σχολίων και επισημάνσεων για διορθώσεις να γίνεται εντός ασφυκτικών χρονοδιαγραμμάτων. Παρόλα αυτά το ΔΙΚΤΥΟ ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του ΥΠΕΝ με την κατάθεση θέσεων και παρατηρήσεων τόσο προφορικά στη διάρκεια της Συνάντησης Εργασίας της ΕΕ (07/11/2017) όσο και εγγράφως (10/11/2017) στοχεύοντας στη βελτίωση του αρχικού ΣΝ που δόθηκε στα μέλη της Επιτροπής. Δυστυχώς οι επισημάνσεις του Δικτύου, με ελάχιστες εξαιρέσεις, δεν ελήφθησαν υπόψη στο Σ/Ν που αναρτήθηκε για διαβούλευση στις 13/11/2017. Το ΔΙΚΤΥΟ επισημαίνει τα εξής θετικά σημεία στα κείμενα του ΣΝ για το περιβάλλον: 1. Για 1η φορά, εδώ και πολύ καιρό (από το 2013), οι Φ..Δ. των Π.Π. φαίνεται να είναι στο επίκεντρο του νέου θεσμικού περιβαλλοντικού πλαισίου που προτείνεται για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας μας 2. Στο ΣΝ προβλέπεται η διαχείριση όλων των περιοχών Natura 2000 από Φορέα Διαχείρισης και για 1η φορά καλύπτονται ορισμένες γεωγραφικές περιοχές της χώρας με προστατευόμενες περιοχές, είτε με την επέκταση των γεωγραφικών ορίων εξάπλωσης ήδη υπαρχόντων Φ.Δ. είτε με την ίδρυση νέων Φ.Δ. Π.Π., ενώ παράλληλα σημειώνεται και η δέσμευση της Πολιτείας για επέκταση των προστατευόμενων περιοχών. 3. Για 1η φορά υπάρχει πρόβλεψη, έστω και μεγάλη ασάφεια, για κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των Φ.Δ. των Π.Π. από πόρους του Τακτικού Κρατικού Προϋπολογισμού. 4. Για 1η φορά καταβάλλεται προσπάθεια ώστε να υπάρξει μια λύση για θέματα επαγγελματικής αποκατάστασης του ανθρώπινου δυναμικού των Φ.Δ. των Π.Π. πολλοί εκ των οποίων έχουν μια πολύχρονη επαγγελματική εμπειρία σε θέματα περιβάλλοντος και προστασία της βιοποικιλότητας. Το ΔΙΚΤΥΟ επισημαίνει τις εξής σημαντικές αδυναμίες στα κείμενα του ΣΝ για το περιβάλλον που αφορούν κυρίως σε θέματα αποτελεσματικής διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας μας: 1. Στο ΣΝ δίνεται έμφαση κυρίως στις Περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 και δεν καλύπτονται όλες οι προστατευόμενες περιοχές της χώρας. Αν υπάρχει η θεώρηση ότι οι υπόλοιπες προστατευόμενες περιοχές καλύπτονται από προηγούμενους Νόμους και θεσμικό πλαίσιο θα πρέπει να γίνει σχετική αναφορά για αυτό στο ΣΝ. 2. Η επέκταση των ορίων δικαιοδοσίας των υφιστάμενων Φ.Δ. σε περιοχές Natura που δεν καλύπτονταν μέχρι τώρα, φαίνεται ότι στις περισσότερες περιπτώσεις έχει γίνει αποκλειστικά με γεωγραφικά κριτήρια. Αντίθετα η πάγια προσέγγιση σε θέματα χωρικής κατανομής και δικαιοδοσίας, θα επέβαλε να εξεταστούν και μια πληθώρα πρόσθετων κριτηρίων Επιστημονικά, Διοικητικά, κλπ., όπως άλλωστε ήδη έχει προταθεί από την Επιτροπή Φύση 2000. 3. Δεν διασφαλίζεται η ομαλή και περισσότερο αποτελεσματική λειτουργία των Φ.Δ. των Π.Π., με τρόπο που να επιλύει τα χρόνια και αναγνωρισμένα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί την τελευταία δεκαπενταετία που υπάρχουν οι Φ.Δ. Ιδιαίτερα προβληματικό θεωρούμε το θέμα της διατήρησης της αδύναμης δομής και οργάνωσης των Φ.Δ. και ειδικότερα τα θέματα στελέχωσης με κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό και τα απαραίτητα μέσα υλοποίησης του έργου τους καθώς και την έλλειψη πρόβλεψης για τη διοικητική οργάνωση των ΦΔ. Ειδικότερα όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό θεωρούμε ότι στο ΣΝ θα έπρεπε να υπάρχει πρόβλεψη για έναν ελάχιστο αριθμό λειτουργικών θέσεων σε ένα σχετικό Οργανόγραμμα (Διευθυντής, Επιστημονικό Προσωπικό, Διοικητικό και Τεχνικό/Οικονομικό Προσωπικό, Φύλακες Περιβάλλοντος) σε κάθε Φ.Δ. έτσι ώστε να διασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία του κάθε Φ.Δ. Ο ακριβής αριθμός των λειτουργικών θέσεων, που θα μπορούσε με περισσότερη σαφήνεια να υπάρξει σε μεταγενέστερα ΠΔ ανά Φ.Δ., θα πρέπει να βασίζεται σε έναν αλγόριθμο που θα είναι συνάρτηση του ήδη υπάρχοντος προσωπικού στους Φ.Δ., της σημασίας του προστατευταίου αντικειμένου, της επιστημονικής παρακολούθησης που υλοποιείται και της γεωγραφικής έκτασης που καλύπτει ο κάθε Φ.Δ. (και που φυσικά θα απορρέει από την ΕΠΜ που έχει γίνει σε κάθε Φ.Δ.). Η αναφορά στο ΣΝ για 8μηνες Συμβάσεις Εργασίας Ορισμένου Χρόνου, παρά το γεγονός ότι αποτυπώνει την προσπάθεια του ΥΠΕΝ για επίλυση του σοβαρού θέματος απασχόλησης του ανθρώπινου δυναμικού των Φ.Δ. στο μέλλον, εντούτοις δίνει την εντύπωση ότι το θέμα της στελέχωσης των Φ.Δ. και της επιτέλεσης του σοβαρού τους έργου γίνεται από εποχικό προσωπικό και μόνον (π.χ. είναι σαφές ότι οι εποχικοί πυροσβέστες διαδραματίζουν ένα σοβαρό και ουσιαστικό ρόλο στην πυρόσβεση κάθε καλοκαίρι στη χώρα όμως υπάρχει η Πυροσβεστική Υπηρεσία και το ανθρώπινο δυναμικό και τα μέσα υποδομών της που έχουν τον κύριο ρόλο!!!). Είναι σαφές ότι τα ‘8μηνίτικα’ δεν λύνουν το σοβαρό θέμα της σοβαρής και εύρυθμης λειτουργίας των Φ.Δ. των Π.Π. και της αποτελεσματικής προστασίας του περιβάλλοντος και σαφέστατα δεν συνάδουν με τους στόχους του ΣΝ όπως αναφέρεται στο ίδιο το κείμενο του ΣΝ Άρθρο 1 ……. απρόσκοπτη και ολοκληρωμένη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών ως εργαλείου εφαρμογής των Οδηγιών (92/43/ΕΟΚ) για τους οικοτόπους και (2009/147/ΕΚ) για τα άγρια πτηνά, καθώς και ως αναπόσπαστου μέρους της στρατηγικής για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προστασία του εθνικού φυσικού κεφαλαίου με όρους βιώσιμης ανάπτυξης ….. 4. Στο ΣΝ θα πρέπει, σε ότι αφορά το προσωπικό που υπηρετεί ήδη στους Φ.Δ., να υπάρξει σαφής αναφορά, και μάλιστα ως on/off κριτήριο, στην πολύχρονη εμπειρία του προσωπικού αυτού σε ότι αφορά τα κριτήρια πρόσληψης για τις Προσκλήσεις ενδιαφέροντος για τις 8μηνες (αν τελικά παραμείνουν ως έχουν στο ΣΝ) Συμβάσεις Εργασίας Ορισμένου Χρόνου (π.χ. …. λαμβάνεται υπόψη η επιστημονική κατάρτιση και η εμπειρία σε θέματα προστασίας και διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, η παρακολούθηση της βιοποικιλότητας, η ενημέρωση-ευαισθητοποίηση και η περιβαλλοντική εκπαίδευση ενώ απαραίτητο πρόσθετο προσόν τίθεται η κατά το ελάχιστο 4ετής εμπειρία σε Φ.Δ. ……). 5. Από το ΣΝ δημιουργείται ο εύλογος προβληματισμός για την αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος προστασίας της βιοποικιλότητας στις προστατευόμενες περιοχές της χώρας μας όταν, το ίδιο προσωπικό που υπάρχει σήμερα στους Φ.Δ. των Π.Π., με αδιευκρίνιστους προς στιγμή πόρους, καλείται να αναλάβει περισσότερες ευθύνες και να καλύψει μεγαλύτερες γεωγραφικές περιοχές. Με δεδομένα τα προβλήματα χρηματοδότησης που έχουν αποδειχθεί στην πράξη τα τελευταία χρόνια τόσο κατά τη διάρκεια χρηματοδότησης από Κοινοτικούς Πόρους (Συγχρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά Προγράμματα) όσο και από το Πράσινο Ταμείο καθίσταται προφανές ότι εκτός από το ότι τίθεται σε κίνδυνο η ίδια η προστασία της φύσης, τίθεται εν αμφιβόλω και ο θεσμός των Φ.Δ. των Π.Π. με κίνδυνο έντονης κριτικής τόσο από την ίδια την Πολιτεία όσο και από τις τοπικές κοινωνίες και γίνεται φανερός ο κίνδυνος πλήρους απαξίωσής τους. 6. Στο ΣΝ απουσιάζει ο εποπτικός ρόλος και η στενή διασύνδεση/διάδραση των Υπηρεσιών του ΥΠΕΝ (παρά το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα έχει δημιουργηθεί Δ/νση Βιοποικιλότητας με Τμήμα Προστατευόμενων Περιοχών στο ΥΠΕΝ), της Επιτροπής ΦΥΣΗ 2000 (δεν γίνεται σχεδόν πουθενά λόγος στο ΣΝ για αυτή την σημαντική δομή) με τους Φ.Δ των Π.Π. Είναι σαφές ότι οι έννοιες της συνεργασίας με συναρμόδιες Υπηρεσίες και Φορείς, της συνδιαχείρισης από συναρμόδιες Υπηρεσίες και άλλους εμπλεκόμενους Φορείς (π.χ. Περιβαλλοντικές ΜΚΟ) και συνολικά της συμμετοχής και της διάδρασης απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό στο ΣΝ. Αντίθετα στο ΣΝ παρατηρείται μία συγκέντρωση των θεμάτων προστασίας και διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών στις κεντρικές Υπηρεσίες του ΥΠΕΝ, οι οποίες ωστόσο τα τελευταία χρόνια δεν έχουν καταφέρει να παρέχουν επαρκή στρατηγικό σχεδιασμό και κεντρική στήριξη στους Φ.Δ. των Π.Π. στη κατεύθυνση της προστασίας της βιοποικιλότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης στις προστατευόμενες περιοχές της χώρας. 7. Στο ΣΝ δεν γίνεται κάποια ιδιαίτερη αναφορά για ελεγκτικές/προανακριτικές αρμοδιότητες στα στελέχη των Φ.Δ. των Π.Π. παρά μόνον μια ασαφής ‘επικουρία’ με αρμόδιες αρχές που αναμένεται να δημιουργήσει περισσότερο σύγχυση παρά ενίσχυση του ρόλου των Φ.Δ. για αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος στις περιοχές δικαιοδοσίας τους. 8. Στο ΣΝ δεν γίνεται αναφορά σε σημαντικούς πόρους που θα μπορούσαν να υπάρχουν για τους Φ.Δ. των Π.Π. όπως αυτούς που μπορούν να προέρχονται από την εκμετάλλευση από διάφορες Εταιρείες των ενεργειακών πηγών της χώρας μας στο μέλλον (π.χ. Υδρογονάνθρακες, Φυσικό Αέριο, μεγάλα Υδροηλεκτρικά Έργα, Ανεμογεννήτριες, Φωτοβολταϊκά Πάρκα), αλλά και έσοδα από την εκμετάλλευση δημοσίων χώρων από επαγγελματίες (π.χ. παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού, την αξιοποίηση δασικών εκτάσεων, Υδατοκαλλιέργειες, Αλιεία), καθώς επίσης και έσοδα από την επιβολή προστίμων για παραβίαση περιβαλλοντικής νομοθεσίας, πέραν αυτών που καταλήγουν στο Πράσινο Ταμείο (π.χ. έσοδα που καταλήγουν στα Λιμενικά Ταμεία, στις Υπηρεσίες Πολιτικής Αεροπορίας). Επίσης δεν καθορίζεται με σαφήνεια, ως προς τα χρονοδιαγράμματα, η αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων από το ΥΜΕΠΕΡΑΑ από τους Φ.Δ. που εκτός των άλλων (π.χ. κάλυψη σημαντικών δράσεων από τους Φ.Δ.) δυνητικά θα μπορούσε να δώσει λύσεις και στα εργασιακά θέματα του απασχολούμενου ανθρώπινου δυναμικού στους Φ.Δ. σε μια πιο μακρόχρονη προοπτική από αυτή των 8/16 μηνών που προβλέπεται στο ΣΝ. 9. Στο ΣΝ φαίνεται ότι σε ένα βαθμό περιορίζεται, ενώ αντίθετα θα έπρεπε να ενδυναμώνεται έτι περαιτέρω, η συμμετοχική διαδικασία της Τοπικής Κοινωνίας. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η επανεξέταση του αριθμού των Μελών του Δ.Σ. των Φ.Δ. των Π.Π. να αυξηθεί σε 9 από 7 που προτείνεται στο ΣΝ. Τα 2 πρόσθετα Μέλη θα πρέπει να προέρχονται από τους Τοπικούς/Περιφερειακούς Παραγωγικούς Φορείς. Επιπλέον το ΔΙΚΤΥΟ υιοθετεί πλήρως τις ήδη εκφρασμένες θέσεις των Περιβαλλοντικών ΜΚΟ για το Σχέδιο Νόμου που αφορούν τα εξής: 1. Το Εθνικό Σύστημα Προστατευόμενων Περιοχών πρέπει να περιλαμβάνει και να καλύπτει με τις επιλογές που θα προτείνει για τη διοίκησή τους, όλες τις κατηγορίες προστατευόμενων περιοχών, όπως αυτές προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία (Ν 2742/99, Ν 3937/2011, κ.λ.π.). 2. Είναι απαραίτητο στο Εθνικό Σύστημα Προστατευόμενων Περιοχών να συμπεριλαμβάνονται στις περιοχές Natura (ΕΖΔ, ΖΕΠ όπως αναθεωρούνται αυτοί οι κατάλογοι) και τα Καταφύγια Άγριας Ζωής και όλες οι Προστατευόμενες Περιοχές που αναφέρονται ρητά στο Άρθρο 19 του Ν 1650/86 όπως ισχύει. Η δυνατότητα οι περιοχές αυτές να ενταχθούν σε άλλες κατηγορίες προστασίας εξυπακούεται. 3. Οι επιλογές άλλων Σχημάτων Διαχείρισης που προβλέπονται στη ήδη υπάρχουσα κείμενη νομοθεσία θα πρέπει να παραμείνουν. Ο νέος Νόμος καλώς προκρίνει τους Φορείς Διαχείρισης αλλά δεν θα πρέπει να εξαλείψει άλλες επιλογές (και Συμβάσεις Διαχείρισης με ΑΕΙ, Ερευνητικά Κέντρα, ΟΤΑ, Περιβαλλοντικές ΜΚΟ, κ.λ.π.), οι οποίες μπορεί στην πορεία να κριθεί ότι είναι απαραίτητες. 4. Αναγνωρίζοντας ότι το ΥΠΕΝ έχει προχωρήσει στον σχεδιασμό και προκήρυξη έργου για ΕΠΜ/ΠΔ/Σχέδια Διαχείρισης, θεωρούμε ότι το Εθνικό Σύστημα Προστατευόμενων Περιοχών θα καταστεί λειτουργικό το συντομότερο μετά από 3-4 χρόνια, κι αυτό γιατί το νέο ΣΝ που έχουμε στα χέρια μας φαίνεται να προσπαθεί να εξυπηρετήσει τον σχεδιασμό του συγκεκριμένου έργου, αντί το ΥΠΕΝ να επιτελέσει το αυτονόητο καθήκον του να προσπαθεί δηλαδή να εφαρμόσει την ισχύουσα νομοθεσία και το νέο ΣΝ να συμβάλλει καθοριστικά στο να επιλύσει τα χρόνια προβλήματα που αφορούν στη διοίκηση και λειτουργία του Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών στη χώρα μας. Οι προτάσεις του ΔΙΚΤΥΟΥ διατηρούν τα θετικά σημεία του ΣΝ και επιδιώκουν να αντιμετωπίσουν τις αδυναμίες που προαναφέρθηκαν στο συγκεκριμένο κείμενο αλλά και αποτυπώνονται πιο διεξοδικά και με τα σχόλια/επισημάνσεις/προσθήκες που γίνονται στο ίδιο το κείμενο του ΣΝ που είναι σε διαβούλευση. Συνολικά οι προτάσεις του ΔΙΚΤΥΟΥ στοχεύουν στη: 1. Ενδυνάμωση του ρόλου και του έργου των Φ.Δ. των Π.Π. 2. Ουσιαστική αλλαγή στο θέμα της εργασιακής ένταξης του προσωπικού των Φ.Δ. των Π.Π. σε ένα βιώσιμο και λειτουργικό οργανωτικό σχήμα των Φ.Δ. των Π.Π. υπό το πρίσμα των πολιτικών που έχουν εφαρμοστεί σε όλα τα Κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης 3. Ενίσχυση των συνεργασιών με συναρμόδιες Υπηρεσίες, Τοπικούς και άλλους εμπλεκόμενους Φορείς και την ενίσχυση συμμετοχής, διαβούλευσης και της συνδιαχείρισης. 4. Βελτίωση των προβλέψεων για διαφάνεια του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών 5. Βελτίωση της αξιολόγησης των Προστατευόμενων Περιοχών και του έργου των Φ.Δ. των Π.Π. ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΑΒΑΣ, ΔΡΟΣΟΣ ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ Εκπρόσωποι του ΔΙΚΤΥΟΥ των Φ.Δ. των Π.Π. στην Επιτροπή Εργασίας για το νέο ΣΝ για το Περιβάλλον του ΥΠΕΝ