Αρχική Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική ΟικονομίαΆρθρο 01 – Εσήγηση στο ΚΥ.Σ.ΟΙ.ΠΣχόλιο του χρήστη Εργαστήριο Δομικών Υλικών Α.Π.Θ. | 26 Ιουνίου 2018, 14:48
  • Σχόλιο του χρήστη 'Εργαστήριο Δομικών Υλικών Α.Π.Θ.' | 26 Ιουνίου 2018, 14:48

    Η υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας που αποτελεί Ευρωπαϊκή Στρατηγική σύμφωνα με το European Manifesto for a Resource Efficient Europe (2012) και European Circular Economy Proposal (2015) για την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδος, από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Φεβρουάριος 2018) χαιρετίζεται με ικανοποίηση από κάθε σκεπτόμενο πολίτη και ιδιαίτερα από τον επιστημονικό κόσμο που ήδη ασχολείται ερευνητικά με το θέμα. Όπως επισημαίνεται στην Εισήγηση/κείμενο προς Διαβούλευση, το μοντέλο της κυκλικής οικονομίας δεν σταματά στην απλή διαχείριση των διαφόρων καταλοίπων των παραγωγικών διαδικασιών, αλλά προχωρά με σειρά διατομεακού χαρακτήρα πολλαπλών δράσεων στην μετατροπή ανακυκλωμένων υλικών σε πρώτες ύλες για το σχεδιασμό νέων προϊόντων. Έναν πρόσφορο οικονομικό τομέα για εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας αποτελεί η κατασκευή, όπου μπορεί να απορροφήσει επωφελώς μεγάλο όγκο βιομηχανικών παραπροϊόντων. Στον τομέα αυτό υπάρχει συσσωρευμένη ερευνητική εμπειρία και υψηλού επιπέδου επιστημονικό δυναμικό. Θέματα όπως η αξιοποίηση των βιομηχανικών παραπροϊόντων στη δόμηση όπως είναι οι τέφρες, οι σκωρίες, η ερυθρά ιλύς, τα παραπροϊόντα λατόμευσης, έχουν μελετηθεί εδώ και 50 χρόνια σε εφαρμογές, με γνώμονα το τρίπτυχο τεχνικά οφέλη, μείωση κόστους και μείωση περιβαλλοντικού ίχνους. Εν τούτοις δεν πέρασε στη πράξη η χρήση τους. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα παρακάτω: Στην Ελλάδα παράγονται γύρω στα 10 εκατομμύρια τόνοι ετησίως από ασβεστούχα τέφρα από την καύση του λιγνίτη. Για την αξιοποίησή της υπάρχει εκτεταμένη έρευνα, Εθνικό κανονιστικό πλαίσιο για τη χρήση της σε άοπλο σκυρόδεμα και επιτυχημένες πιλοτικές εφαρμογές καθώς επίσης και η κατασκευή του φράγματος της Πλατανόβρυσης (1995-1999). Το ποσοστό αξιοποίησης της τέφρας δεν ξεπερνά το 10%, όταν το ποσοστό αξιοποίησης των τεφρών (πυριτικών) στην Ευρώπη φθάνει το 40%. Ως αίτια θα μπορούσαν να αναφερθούν: - Η έλλειψη κανονιστικών πλαισίων και η αδράνεια στην επέκταση των υπαρχόντων κανονιστικών πλαισίων για την ένταξη των παραπροϊόντων με κριτήρια που πληρούν τις απαιτήσεις καλής επιτελεστικότητας. Η θέσπιση προδιαγραφών επισημαίνεται στην Εισήγηση προς διαβούλευση (Δράση 1.11) αλλά οι αρμόδιες επιτροπές πρέπει να συγκροτούνται από ειδήμονες και να εκπροσωπούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς. - Παντελής έλλειψη κινήτρων για την υιοθέτηση εναλλακτικών υλικών έναντι των συμβατικών, πχ. η ενσωμάτωση κριτηρίων οικολογικού σχεδιασμού για κάθε έργο του κατασκευαστικού τομέα. Για την υλοποίηση τέτοιας στρατηγικής απαιτείται, όπως αναφέρεται στην Εισήγηση ενεργός συμμετοχή όλων των φορέων (επιστημονική κοινότητα, οικονομικοί φορείς, κοινωνία, διοίκηση) στην ανταλλαγή πληροφοριών. Στο πλαίσιο αυτό, πέρα από την ανάγκη για δημιουργία Προτύπων για το περιβάλλον και την κυκλική οικονομία, υπάρχει και η ανάγκη μετάφρασης Ευρωπαϊκών και Διεθνών τέτοιων προτύπων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα πρότυπα ISO 14040 και 14044, που αφορούν την Αποτίμηση Κύκλου Ζωής, της οποίας η σημασία αναφέρεται στις Δράσεις 1.8 και 1.10. Σχετικά με την μετάφραση των Προτύπων και των όρων που αναφέρονται σε αυτά, αξίζει να συζητηθεί και η ίδια η μετάφραση του όρου Life Cycle Assessment σε Αποτίμηση Κύκλου Ζωής, αντί Ανάλυση Κύκλου Ζωής που συνήθως χρησιμοποιείται σήμερα, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος σύγχυσης με την σχετική μέθοδο της Ανάλυσης Κόστους Κύκλου Ζωής (Life Cycle Cost Analysis), η οποία αποτελεί εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της Δράσης 1.21. Η καθιέρωση δεικτών κυκλικής οικονομίας (Δράση 1.8 Εισήγησης) καθώς και ανάπτυξης κριτηρίων οικολογικού σχεδιασμού των δομικών προϊόντων και των κατασκευών (Δράση 1.10 Εισήγησης) είναι πολύ θετικά μέτρα για την υλοποίηση της στρατηγικής της κυκλικής οικονομίας εφόσον εφαρμοσθούν με καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Επίσης κρίνεται αναγκαία η καθοδήγηση της πολιτείας στη δημιουργία βάσεων Ελληνικών δεδομένων για την ορθότερη διενέργεια περιβαλλοντικών αξιολογήσεων προϊόντων και υπηρεσιών από τα ενδιαφερόμενα μέρη. Σε ότι αφορά την Δράση 1.22, κρίνεται αναγκαία, πέρα από την αστική/επιβατική κινητικότητα, η δημιουργία πλαισίου για την κινητικότητα εμπορικών προϊόντων/ πρώτων υλών, με στόχο τη μείωση κατανάλωσης ενέργειας και εκπομπής ρύπων. Η πρόταση στη Δράση 1.21 της Εισήγησης περί της υιοθέτησης υπολογισμού της διάρκειας του κύκλου ζωής ενός έργου καθώς και δεικτών Αποτίμησης Κύκλου Ζωής ως κριτηρίων ανάθεσης δημοσίων έργων θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα στην εφαρμογή των αρχών κυκλικής οικονομίας στον τομέα δόμησης. Ο έλεγχος/παρακολούθηση της εφαρμογής των δεικτών στο χρόνο υλοποίησης των δημοσίων έργων με την υιοθέτηση κυρώσεων στην περίπτωση που δεν πληρούνται οι σχετικοί δείκτες επιτείνει την αποτελεσματικότητα των μέτρων για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στην παραγωγική ανασυγκρότηση του δομικού τομέα.