• Κάθετος Άξονας 1: Οικονομία του δάσους Προτείνεται η αναδιατύπωση της ενότητας σε «"Αειφορική διαχείριση και" οικονομία του δάσους» ώστε να είναι ξεκάθαρο ότι η οικονομία του δάσους μπορεί να αποδώσει μόνο αν βασίζεται στις αρχές της αειφορίας, και να αντανακλά τη δέσμευση που εμπεριέχεται στο κείμενο περιγραφής του άξονα αναφορικά με το γεγονός ότι «[η] διασφάλιση της αειφόρου διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση…» για την οικονομία του δάσους. Η διαχειριζόμενη με αειφόρο τρόπο δασική παραγωγή (είτε για την απόληψη ξυλείας, είτε για άλλα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των κτηνοτροφικών) αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα προστασίας των δασών, καθώς όχι μόνο μειώνει την υπερσυσσώρευση βιομάζας αλλά διατηρεί και την παρουσία ανθρώπων με την αναγκαία γνώση και ενδιαφέρον μέσα στα δάση. Ωστόσο πρέπει να διατηρείται ένα ποσοστό νεκρής ύλης (ιστάμενοι και κατακείμενοι κορμοί) καθώς και του υπορόφου για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Σε κάθε περίπτωση η αποτελεσματική «επανεκκίνηση» της δασοπονίας μέσω μιας δασικής διαχείρισης πολλαπλών σκοπών που θα καταλήγει σε μια αειφορική δασική παραγωγή είναι ορθολογική πολιτική και οικονομική επιλογή που θα δώσει ώθηση στην υγιή επιχειρηματικότητα και θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας, τονώνοντας παράλληλα τις τοπικές κοινωνίες σε πολλαπλά επίπεδα. Αποτελεί επίσης βέλτιστη πρακτική περιβαλλοντικής διαχείρισης και προστασίας, ικανή να διασφαλίσει τα ελληνικά δάση, τόσο ως φυσικό, όσο κι ως σημαντικό οικονομικό κεφάλαιο. Στο πλαίσιο αυτό ιδιαίτερα σημαντική κρίνεται η πρόβλεψη για πιστοποίηση αειφορικής διαχείρισης, η οποία αφενός βοηθάει στον έλεγχο της εντατικής υλοτομίας, όπου αυτή παρατηρείται, μπορεί να συνδυαστεί με αναγκαίες δράσεις διαχείρισης των δασών ενώ θα αυξάνει την προστιθέμενη αξία των ελληνικών δασικών προϊόντων και άρα το εισόδημα αλλά και την παρουσία των παραδασόβιων κοινοτήτων Ωστόσο, το απαραίτητο πρώτο βήμα για την άσκηση αειφορικής δασικής διαχείρισης πολλαπλών σκοπών είναι η ανανέωση των προδιαγραφών σύνταξης διαχειριστικών σχεδίων, οι οποίες θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, αλλά και να επεκτείνονται και στα μη ξυλοπαραγωγικά δάση. Κάθετος Άξονας 2: Κλιματική αλλαγή i. Με δεδομένη την ανάγκη προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και σε σύνδεση με τις Εθνικές Στρατηγικές για τη Βιοποικιλότητα και την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, είναι απαραίτητο να προστεθεί νέα κατεύθυνση που να αφορά τη δημιουργία οικολογικών διαδρόμων που να δίνουν τον απαραίτητο χώρο για τη διατήρηση και αποκατάσταση της δυναμικής των δασικών οικοσυστημάτων αλλά και των ειδών που φιλοξενούν. Συνεπώς προτείνεται η ακόλουθη προσθήκη: Νέα κατεύθυνση: "Δημιουργία οικολογικών διαδρόμων για τη διατήρηση και αποκατάσταση των δυναμικών των δασικών οικοσυστημάτων. Μέσω της σύνδεσης με την Εθνική Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα προκρίνεται ο εντοπισμός περιοχών/οικοτόπων/ειδών που χρήζουν οικολογικής διασύνδεσης μέσω οικολογικών διαδρόμων (connectors) μέσω της θέσπισης κριτηρίων για τη δημιουργία οικολογικών διαδρόμων και στη συνέχεια της θέσμοθέτησής τους. Επίσης εντάσσονται δράσεις για τη σύνταξη και εφαρμογή μέτρων διαχείρισης για τη συνολική διατήρηση των οικολογικών διαδρόμων ή /και σημείων που θα εντοπιστούν ως προβληματικά όπως και η ενδυνάμωση υπηρεσιών για τη σύνταξη και εφαρμογή των μέτρων διαχείρισης και αποκατάστασης των οικολογικών διαδρόμων." ii. Προτείνεται η προσθήκη των ακόλουθων δεικτών: - Ποσοστό ενσωμάτωσης μέτρων προσαρμογής των δασικών οικοσυστημάτων στην κλιματική αλλαγή σε ανανεωμένες προδιαγραφές διαχειριστικών μελετών - Αριθμός και συνολική έκταση δασικών περιοχών που αποκαταστάθηκαν οικολογικά - In situ και ex situ συλλογές δασικού γενετικού υλικού και αριθμός ειδών δασικών ειδών που υπάρχουν στις συλλογές αυτές - Χάρτης περιοχών/οικοτόπων (connectors) που χρήζουν οικολογικής διασύνδεσης μέσω οικολογικών διαδρόμων - Έκταση οικολογικών διαδρόμων και ποσοστό υπαγωγής τους σε θεσμική ρύθμιση - Βαθμός υλοποίησης μέτρων για τη διαχείριση για διατήρηση των οικολογικών διαδρόμων - Στοιχεία χρηματοδότησης για την ενίσχυση της δασικής έρευνας στο πλαίσιο της προσαρμογής των δασικών οικοσυστημάτων στην κλιματική αλλαγή Κάθετος Άξονας 3. Προστασία δασικών οικοσυστημάτων και βελτιστοποίηση οικοσυστημικών υπηρεσιών i. Ο άξονας αυτός θα έπρεπε να προηγείται ιεραρχικά των δύο προηγούμενων (οικονομία του δάσους και κλιματική αλλαγή), για λόγους λογικής αποτύπωσης των προτεραιοτήτων της εθνικής στρατηγικής, η οποία θα πρέπει να βασίζεται κυρίαρχα στην προστασία των δασικών οικοσυστημάτων και στη συνέχεια στην αειφορική διαχείριση και την οικονομική τους αξιοποίηση και στην αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας που φέρνει η κλιματική αλλαγή. ii. Επιπλέον, προτείνεται η μετονομασία του άξονα σε «Προστασία "και αποκατάσταση" δασικών οικοσυστημάτων και βελτιστοποίηση οικοσυστημικών υπηρεσιών», ώστε να περιληφθούν στόχοι και δράσεις για την ουσιαστική αποκατάσταση των οικοσυστημικών υπηρεσιών που παρέχουν τα δασικά οικοσυστήματα. Η οικολογική αποκατάστασή τους αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία πρόληψης των απειλών σε αυτά. Η αποκατάσταση δεν θα πρέπει να αφορά μόνο την αποκατάσταση των οικοσυστημικών υπηρεσιών (Γενικός Στόχος 3.1.2) αλλά και των ίδιων των δασικών οικοσυστημάτων. Διαφορετικά είναι δυνατή η επίτευξη του πρώτου αλλά χωρίς την αποκατάσταση του δεύτερου, μάλιστα με δυσμενείς επιπτώσεις, αν π.χ. για την αποκατάσταση της αντιπλημμυρικής ή αντιδιαβρωτικής προστασίας που παρέχει μία δασική έκταση, επιλεγεί η αποκατάσταση με είδη δέντρων ταχείας ανάπτυξης που θα συγκρατούν τα ύδατα και τα εδάφη, αλλά στα οποία δεν θα μπορεί να αναπτυχθεί η βιοποικιλότητα που προηγούμενως υπήρχε στην περιοχή, λόγω της επιλογής των ειδών με μόνο κριτήριο την αποκατάσταση της οικοσυστημικής υπηρεσίας αντί του δασικού οικοσυστήματος. Για τον ίδιο λόγο προτείνονται οι ακόλουθες προσθήκες που αφορούν την αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων: Γενικός στόχος 3.1.1. «Διαχείριση "και αποκατάσταση" των δασικών οικοσυστημάτων με σκοπό τη διατήρησή τους και την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας» Νέα κατεύθυνση δράσεων: "Οικολογική αποκατάσταση των δασικών οικοσυστημάτων για την πρόληψη επιπτώσεων από τις απειλές που αντιμετωπίζουν. Στο πλαίσιο αυτό ενσωματώνονται δράσεις όπως η διαμόρφωση προδιαγραφών οικολογικής αποκατάστασης δασικών, φρυγανικών και λιβαδικών οικοσυστημάτων, οι οποίες θα περιλαμβάνουν καλές πρακτικές οικολογικής αποκατάστασης μεσογειακού τύπου οικοσυστημάτων και η κατάρτιση στελεχών δασικής υπηρεσίας για την εφαρμογή των προδιαγραφών οικολογικής αποκατάστασης. Επίσης η θέσπιση κριτηρίων (π.χ. οικολογική αξία δασικού οικοσυστήματος, τρωτότητα) για την ιεράρχηση προτεραιοτήτων οικολογικής αποκατάστασης και διασύνδεση των προτεραιοτήτων με τις διαθέσιμες χρηματοδοτικές πηγές και η αξιολόγηση των επιπτώσεων στη βιοποικιλότητα της εντεινόμενης δάσωσης σε πολλές περιοχές λόγω εγκατάλειψης γης και μείωσης χρήσεων." iii. Προτείνονται η προσθήκη των ακόλουθων δεικτών παρακολούθησης: - Αριθμός συνεργασιών Δασικής Υπηρεσίας με Πυροσβεστικό Σώμα, Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας - Αριθμός κοινών σχεδίων πρόληψης- πυροπροστασίας για δασικές πυρκαγιές - Ποσοστό χρηματοδότησης των δράσεων πρόληψης δασικών πυρκαγιών και αντιπαραβολή του με το ποσοστό χρηματοδότησης των δράσεων προκαταστολής, καταστολής και αποκατάστασης - Βαθμός αξιοποίησης των κονδυλίων του ΠΑΑ 2014-2020 και επόμενων προγραμματικών περιόδων - Βαθμός ολοκλήρωσης της ανανέωσης των προδιαγραφών διαχειριστικών μελετών και ποσοστό ενσωμάτωσης σε αυτές προνοιών για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών, την προσαρμογή των δασικών οικοσυστημάτων στην κλιματική αλλαγή και τη διαχείριση μη ξυλωδών δασικών προϊόντων ξυλωδών δασικών προϊόντων - Αριθμός αναφορών που προκύπτουν από τις ενέργειες φύλαξης της υπαίθρου (από μεμονωμένα ή μικτά κλιμάκια) - Αριθμός ελέγχων για την εισαγωγή και εξάπλωση ξενικών ειδών και παθογόνων - Αριθμός ελέγχων σε οργανισμούς παρακολούθησης, σε φορείς εκμετάλλευσης και σε εμπόρους στο πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού Ξυλείας - Αριθμός και συνολική έκταση δασικών περιοχών που αποκαταστάθηκαν οικολογικά