Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Dr Όλγα Παρίση - Parissis Group' | 3 Δεκεμβρίου 2018, 12:30

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΣΕΚ Α.Γενικά σχόλια 1. Είναι θετικό στοιχείο ότι η εκπόνηση του ΕΣΕΚ είναι ενταγμένη σε ένα ευρύτερο και συνεχές πλαίσιο διαβούλευσης με όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς, καθώς και την κοινωνία των πολιτών με στόχο να αξιολογεί και να ενσωματώνει ανά θεματική διάσταση και πολιτική προτεραιότητα σε επίπεδο στόχων, μέτρων και πολιτικών τις αντίστοιχες προτάσεις. 2. Ο Εθνικός σχεδιασμός για την ενέργεια και την κλιματική αλλαγή είναι γενικόλογος και αόριστος σε πολλά σημεία και ταυτόχρονα δεν είναι σαφής ο τρόπος υπολογισμού βασικών μεγεθών, καθώς και οι παραδοχές και τα στοιχεία στα οποία στηρίχτηκαν τα αποτελέσματα. Δεν διευκρινίζεται π.χ. στην ενότητα 4.6 ‘Αγορά ενέργειας- προκλήσεις’, ποιοι είναι οι εξωγενείς παράγοντες που δημιουργούν καθυστερήσεις, ούτε πως θα εξασφαλισθεί η χρηματοδότηση του ΔΕΔΔΗΕ. Αναφέρεται , επίσης «….. η στόχευση ευάλωτων νοικοκυριών…», χωρίς κριτήρια προσδιορισμού τους και ποσόστωση. Ευχολόγια του τύπου «…..πρόκληση συνιστά η ανάπτυξη αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου και παρακολούθησης….» ή «…..απαιτείται η πρόβλεψη για μηχανισμούς χρηματοδότησης με σκοπό την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων κατοικίας ενεργειακά ευάλωτων νοικοκυριών και για την παροχή κινήτρων στο πλαίσιο τόσο των Καθεστώτων Επιβολής, όσο και των Ενεργειακών Κοινοτήτων….» θα πρέπει να αντικατασταθούν με προτάσεις μέτρων. 3. Τα στατιστικά στοιχεία που περιέχει το κείμενο θα έπρεπε να είναι τα πλέον πρόσφατα και όχι του 2016 και θα πρέπει να βρίσκονται επικαιροποιημένα και προσβάσιμα σε κάποια ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ και σε μορφή που να μπορεί κάποιος να τα κατεβάσει και να τα επεξεργαστεί ηλεκτρονικά. 4. Παραμένει ελλιπής και αποσπασματική η επίσημη ενημέρωση από την Πολιτεία της κοινωνίας και των τοπικών αρχόντων, φορέων, συλλόγων κλπ. για τα οφέλη και την αναγκαιότητα των Α.Π.Ε. στις περιοχές όπου έχουν κριθεί χωροταξικά και περιβαλλοντικά κατάλληλες, ώστε να επιτυγχάνεται η συναίνεση των τοπικών κοινωνιών και να αποφεύγονται οι δικαστικές διαμάχες που εμποδίζουν την ανάπτυξη των έργων και πολλές φορές αποθαρρύνουν τους επενδυτές. Οι δικαστικές διαδικασίες είναι εξαιρετικά χρονοβόρες και τούτο, σε συνδυασμό με την τάση να εξετάζονται αιτήσεις ακύρωσης επενδύσεων που υποβάλλονται πολλούς μήνες ή και έτη μετά την αδειοδότησή τους, θέτει τις επενδύσεις σε καθεστώς ομηρείας και καθιστά πολύ δύσκολη τη χρηματοδότηση των έργων ΑΠΕ. 5.Θα ήταν χρήσιμο να αναφερθεί στον ΕΣΕΚ η βούληση του ΥΠΕΝ να ξεκινήσει ενημερωτικά προγράμματα και δράσεις σχετικά με «την ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον και τον άνθρωπο» και αντίστοιχα προγράμματα να καθιερωθούν και στα σχολεία. 6.θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο θέμα της αποξήλωσης και αντικατάστασης εξοπλισμού (repowering) καθώς και στο θέμα του retrofit – life extension των έργων ΑΠΕ, κυρίως αιολικών σταθμών που βρίσκονται σήμερα σε λειτουργία και οι άδειες τους λήγουν σύντομα. Β. Σχόλια επί συγκεκριμένων ενοτήτων και παραγράφων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. «ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ» Ενότητα 4.2.1.2 ‘Βελτίωση ενεργειακής απόδοσης μονάδων παραγωγής ενέργειας’ Πιστεύουμε ότι δεν είναι προς τη σωστή κατεύθυνση η αναφορά στα υφιστάμενα μέτρα πολιτικής μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, εφόσον περιλαμβάνει την «…κατασκευή και λειτουργία νέων θερμικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας» (σελ. 58), έστω και σε συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία. Η αναφορά αυτή ουσιαστικά παραπέμπει στις νέες λιγνιτικές μονάδες και στην περιβαλλοντική αναβάθμιση κάποιων υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων. Ωστόσο, οι παρεμβάσεις αυτές είναι αντίθετες με την πολιτική σταδιακής κατάργησης της χρήσης άνθρακα στην ηλεκτροπαραγωγή, ενώ επιπλέον ο σχεδιασμός των μονάδων αυτών δεν είναι βέβαιο ότι θα μπορέσει να καλύψει τα όρια εκπομπών του νέου BREF για τις Μεγάλες Εγκαταστάσεις Καύσης. Ενότητα 4.3.2 ‘Μέτρα πολιτικής προώθησης των ΑΠΕ’ Όπως αναφέρεται στον ΕΣΕΚ «..Συγκεκριμένη δέσμη μέτρων έχει ήδη υλοποιηθεί με σκοπό την προώθηση μονάδων ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ), όπως ενδεικτικά είναι η εκτίμηση των περιθωρίων εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ, η εισαγωγή του Κώδικα Διαχείρισης, το κανονιστικό πλαίσιο ένταξης και διαχείρισης των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ο καθορισμός ομάδας εργασίας για τη διερεύνηση των δυνατοτήτων διασύνδεσης των ΜΔΝ με το ηπειρωτικό σύστημα και ο σχεδιασμός τριών πιλοτικών έργων σε ισάριθμα νησιά με σκοπό την υψηλή διείσδυση μονάδων ΑΠΕ».Στην ενότητα 3.3.1. ‘Διείσδυση ΑΠΕ…..στα αυτόνομα νησιά’ αναφέρεται επίσης, ότι « …Για τα νησιά που προβλέπεται να παραμείνουν μη διασυνδεδεμένα, τουλάχιστον για αρκετό διάστημα, προωθείται επίσης μεγάλη μείωση της χρήσης του πετρελαίου για ηλεκτροπαραγωγή με την εγκατάσταση σύγχρονων μονάδων ΑΠΕ σε συνδυασμό με τεχνολογίες αποθήκευσης….».Θεωρούμε ότι δεν αρκεί η μείωση χρήσης πετρελαίου αλλά η πλήρης ενεργειακή αυτονομία των νησιών με χρήση ΑΠΕ και έξυπνων δικτύων. Επίσης, στην ίδια ενότητα, η αναφορά του ΕΣΕΚ στον Αναπτυξιακό Νόμο ως υφιστάμενο εργαλείο προώθησης των ΑΠΕ (σελ. 65) είναι ανεπιτυχής. Ο Αναπτυξιακός Νόμος εδώ και χρόνια σημειώνει μεγάλες καθυστερήσεις στη εφαρμογή του λόγω γραφειοκρατίας και έλλειψης πόρων. Επιπλέον, η ελκυστικότητά του στην ενίσχυση επενδύσεων βαίνει μειούμενη, αρχικά με την κατάργηση των γρήγορων αποσβέσεων και τη φορολόγηση, και στη συνέχεια (στην υφιστάμενη μορφή του) με την απαίτηση για 100% χρηματοδότησης της επένδυσης από τις τράπεζες, με αποτέλεσμα η συμβολή του στην ανάπτυξη των ΑΠΕ να είναι πολύ μικρή. Ενότητα 4.3.3 ‘Προκλήσεις’ Ο ΕΣΕΚ αναφέρει (σελ. 69) αναφορικά με τους υφιστάμενους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς, «…προτεραιότητα είναι …η επιλογή των οικονομικά πιο βέλτιστων εφαρμογών..». Ωστόσο, θα πρέπει να διευκρινιστεί με ποιο οικονομικό μέγεθος μετριέται κάτι τέτοιο, και πώς συγχρόνως εξασφαλίζεται η χρηματοδότηση εκείνων των δράσεων που έχουν υψηλό περιβαλλοντικό όφελος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. «ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2020-2030 Ενότητα 6.2. ‘Προώθηση των ΑΠΕ’ Στην ΠΠ2. Όπως αναφέρει ο ΕΣΕΚ, “….η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου αναφορικά με τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων ΑΠΕ με εφαρμογή στο σύνολο της επικράτειας με ξεκάθαρους κανόνες, κριτήρια και περιορισμούς είναι κρίσιμη για την υψηλότερη διείσδυση ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ταυτόχρονα, η συνολική αναμόρφωση του αδειοδοτικού πλαισίου λαμβάνοντας υπόψη το νέο καθεστώς λειτουργικής ενίσχυσης και τις απαιτήσεις της νέας οδηγίας είναι επιτακτική, ενώ πληθώρα διατάξεων δύνανται να προσαρμοστούν στο αναμορφωμένο αδειοδοτικό πλαίσιο..”. Για πρώτη φορά γίνεται σαφής αποδοχή των θεμάτων που η αγορά έχει θέσει επιτακτικά και αφορούν στην επικαιροποίηση και απλοποίηση των αδειοδοτικών διαδικασιών και στην επίλυση θεμάτων χωροθέτησης. Στον ΕΣΕΚ δε γίνεται βέβαια καμία σαφής αναφορά σε συγκεκριμένα μέτρα σχετικά με το χωροταξικό πλαίσιο και δε φαίνεται να δίνεται καμία προτεραιότητα και βαρύτητα στο να καταστεί το πλαίσιο αυτό συμβατό με μια διείσδυση σε μεγάλη κλίμακα των ΑΠΕ και ιδιαίτερα των αιολικών και φωτοβολταϊκών που προσδοκά το ΕΣΕΚ, ούτε και γίνεται κάποια σχετική προς την κατεύθυνση αυτή σύνδεση με τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ που βρίσκονται σε φάση εκπόνησης. Στην ΠΠ3. Σχετικά με την ενδυνάμωση του ρόλου των τοπικών κοινωνιών-καταναλωτών, αναφέρεται στον ΕΣΕΚ ότι «..στο πλαίσιο της αναμόρφωσης του κανονιστικού πλαισίου της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειεας, θα δρομολογηθούν και οι απαραίτητες προσαρμογές, ώστε να είναι εφικτή η συμμετοχή αποκεντρωμένων ενεργειακών σχημάτων από ενεργειακές κοινότητες». Καθώς οι κοινότητες προβλέπεται να ενισχύονται οικονομικά μέσω ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων, δεν είναι σαφές με ποιόν τρόπο η συμμετοχή τους στην αγορά ενέργειας θα είναι συμβατή με τους όρους του ελεύθερου ανταγωνισμού. Στην ΠΠ4. Για την ένταξη των ΑΠΕ στα ενεργειακά δίκτυα (σελ. 151), αναφέρεται ότι «…θα δρομολογηθεί η ανάπτυξη νέων χρηματοδοτικών μοντέλων για την ταχεία ανάπτυξη των συγκεκριμένων υποδομών» χωρίς να διευκρινίζεται ποια εργαλεία θα είναι αυτά. Επίσης, για τις διασυνδέσεις μεταξύ ηπειρωτικού και αυτόνομων νησιωτικών ηλεκτρικών συστημάτων το ΕΣΕΚ αναφέρταιι ότι «…θα βελτιστοποιηθεί και η αξιοποίηση του υφιστάμενου τοπικού δυναμικού ΑΠΕ λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη τεχνικές, οικονομικές, όσο και κοινωνικές παραμέτρους», χωρίς να διευκρινίζεται ποιες θα είναι αυτές οι «κοινωνικές παράμετροι» που ενδεχομένως θα περιορίσουν την περαιτέρω ανάπτυξη. Στην ΠΠ6. Για την ενίσχυση της διείσδυσης των ΑΠΕ στη θέρμανση και ψύξη (, σελ. 154), ο ΕΣΕΚ αναφέρει ότι θα δοθούν «…ειδικά φοροκίνητρα για την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ για θέρμανση και ψύξη στον οικιακό και τριτογενή τομέα». Δεδομένων των ιδιαίτερα αυστηρών υφιστάμενων μνημονιακών υποχρεώσεων που έχουν συμφωνηθεί και εφαρμόζονται, η εξαγγελία αυτή (που είναι ιδιαίτερα θετική) είναι αμφίβολο αν θα υλοποιηθεί. Στην ΠΠ9. Στο θέμα της προώθησης της ηλεκτροκίνησης ο ΕΣΕΚ δεν αναφέρει καθόλου πως πρόκειται να αναπτυχθούν οι αναγκαίες υποδομές για την επαναφόρτιση των ηλεκτρικών οχημάτων σε τέτοια κλίμακα, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν τον στόχο του 10% ηλεκτροκίνητων επιβατικών οχημάτων στο σύνολο των επιβατικών οχημάτων το 2030. Ενότητα 6.6. ‘Έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα’ Στην ΠΠ5. Συμφωνούμε ότι η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί ένα επίσης σημαντικό πεδίο έρευνας και καινοτομίας. Στον ΕΣΕΚ αναφέρεται ότι «…..οι καινοτόμες εφαρμογές αποθήκευσης τοπικής ή μικρής κλίμακας θα αφορούν την αποθήκευση είτε ηλεκτρικής είτε θερμικής ενέργειας…. θα ενισχυθεί η ανάπτυξη νέων ή βελτιωμένων τεχνολογιών αποθήκευσης με υψηλότερη απόδοση, διαθεσιμότητα, αντοχή, ασφάλεια και με το δυνατόν χαμηλότερο κόστος…….. Μίας μορφής αποθήκευση που εξετάζεται διεθνώς, είναι η μετατροπή ηλεκτρικής ενέργειας σε αέριο (υδρογόνο, κ.α.), καθώς και οι δυνατότητες σύζευξης των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου.». Δεν αναφέρονται στον ΕΣΕΚ συγκεκριμένα ερευνητικά προγράμματα ή μελέτες ή τεχνολογίες, ώστε να διαφαίνεται ο χρονικός ορίζοντας που θα μπορούσε να υλοποιηθεί η αποθήκευση ενέργειας. Αναφέρεται μόνο, ως ευχολόγιο, ότι «… Θα υποστηριχθούν ηλεκτροχημικές τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, οι οποίες θα αφορούν κυρίως εφαρμογές με ΑΠΕ για αξιοποίηση σε μη διασυνδεδεμένο ηλεκτρικό δίκτυο ή σε απομακρυσμένα σημεία του ηλεκτρικού δικτύου. Παράλληλα, η προώθηση των ερευνητικών δράσεων στις επιστημονικές περιοχές που αφορούν στα έξυπνα δίκτυα και την ηλεκτροκίνηση (ηλεκτρικά οχήματα) θα συμβάλλει θετικά όχι μόνο στον τομέα μεταφορών, αλλά και στον τομέα αποθήκευσης». Πιστεύουμε ότι η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης, ήδη πριν το 2020, επιβάλλεται για τη βιωσιμότητα των ΑΠΕ. Με την έναρξη λειτουργίας των αγορών όπως προβλέπει το Target Model, οι μονάδες ΑΠΕ θα πρέπει να ανταγωνίζονται επί ίσοις όροις τις συμβατικές μονάδες στην χονδρεμπορική αγορά. Η αποθήκευση βοηθά να διευρυνθεί το χρονικό φάσμα εντός του οποίου οι μονάδες ΑΠΕ θα μπορούν να υποβάλουν προσφορές, μειώνοντας το ρίσκο συμμετοχής τους στην αγορά. Αναφορικά με τις μικρές μονάδες αποθήκευσης (“πίσω από τον μετρητή”), πέραν της ευελιξίας και ασφάλειας που παρέχουν στον καταναλωτή-αυτοπαραγωγό, βοηθούν και στη διείσδυση των ευφυών κτιρίων και στην ανάπτυξη ευφυών δικτύων, κάτι που αποτελεί τόσο εθνικό όσο και κοινοτικό στόχο. Θα πρέπει , λοιπόν να υπάρξει επίσπευση από μεριάς ΕΣΕΚ και στον τομέα αυτό. Στην κατεύθυνση αυτή θεωρούμε προτεραιότητα την επιτάχυνση των διαδικασιών που αναφέρει και ο ΕΣΕΚ, ότι δηλαδή “για τις μονάδες αποθήκευσης, τόσο κεντρικού όσο και αποκεντρωμένου τύπου, απαιτείται η ανάπτυξη ολοκληρωμένου κανονιστικού και ρυθμιστικού πλαισίου αναφορικά με τη λειτουργία τους στις αγορές ενέργειας και την ένταξή τους στα ηλεκτρικά δίκτυα”.