Αρχική Χαρακτηρισμός της υδάτινης, χερσαίας και ευρύτερης περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας (Ιωαννίνων),Π.Ε. Ιωαννίνων ως Περιφερειακό Πάρκο, και καθορισμός χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησηςΆρθρο 03 – Χρήσεις, δραστηριότητες, μέτρα, όροι και περιορισμοί προστασίας και διαχείρισηςΣχόλιο του χρήστη Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία | 21 Ιανουαρίου 2019, 14:48
  • Σχόλιο του χρήστη 'Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία' | 21 Ιανουαρίου 2019, 14:48

    Το χωρίο 3.Ι.1.β (Ζώνη Α1) είναι ασαφές ως προς την άσκηση των δραστηριοτήτων στην υδάτινη έκταση της λίμνης. Προτείνουμε να καθοριστεί περαιτέρω η χωροθέτηση των δραστηριοτήτων αυτών στο παρόν ΠΔ και όχι στο Σχέδιο Διαχείρισης. Στις ιδιαίτερα ευαίσθητες οικολογικά περιοχές, όπως ο υγρότοπος της Αμφιθέας, θα πρέπει να μην επιτρέπονται εγκαταστάσεις για τη διεξαγωγή αγωνιστικών εκδηλώσεων, κίνησης σκαφών, υδροπλάνων κ.λπ., αθλητισμού και αναψυχής, ώστε να μην προκαλείται από τις επακόλουθες δραστηριότητες, όχληση στην αυστηρά προστατευόμενη ορνιθοπανίδα, ειδικά κατά τις περιόδους αναπαραγωγής των πτηνών. Προτείνεται επομένως στο παρόν ΠΔ να υπάρξει πρόβλεψη χωροθέτησης των εν λόγω δραστηριοτήτων σε απόσταση τουλάχιστον 200μ από τον πλησιέστερο καλαμώνα, τα υγρολίβαδα και άλλα ζωτικής σημασίας ενδιαιτήματα για την ορνιθοπανίδα. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί ειδική οικολογική αξιολόγηση, ώστε να εκτιμηθούν οι τυχόν επιπτώσεις στα προστατευτέα αντικείμενα της προστατευόμενης περιοχής, καθώς επίσης και μελέτη φέρουσας ικανότητας. Προτείνεται στο χωρίο 3.Ι.1.γ. η αντικατάσταση του όρου συντήρηση με αποκατάσταση και να προστεθεί επίσης ότι οι δραστηριότητες αυτές θα λαμβάνουν χώρα μετά από περιβαλλοντική αδειοδότηση και μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, ώστε να εκτιμηθούν οι τυχόν επιπτώσεις στα προστατευτέα αντικείμενα της προστατευόμενης περιοχής. Ομοίως στο χωρίο 3.Ι.2.α. να αντικατασταθεί ο όρος συντήρηση με τον όρο αποκατάσταση, όπως και σε όλα τα χωρία όπου αναφέρεται η φράση «συντήρηση της λίμνης». Άρθρο 3, I.4. Ζώνη Α4 «Αποκομμένες από τη λίμνη παραλίμνιες και λιμναίες εκτάσεις» Προτείνεται η αφαίρεση του 3.Ι.4.α.1., σύμφωνα με το οποίο επιτρέπονται: "1. Οι εγκαταστάσεις – απαραίτητες υποδομές για τη διεξαγωγή αγωνιστικών εκδηλώσεων τοπικού, εθνικού ή διεθνούς επιπέδου και άλλων δραστηριοτήτων (κίνηση σκαφών συγκοινωνίας, αθλητισμού και αναψυχής) στην υδάτινη έκταση της λίμνης, που έχουν έγκριση από τη Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, την αιτιολογημένη γνωμοδότηση από το Φορέα Διαχείρισης και σύμφωνα με τους ειδικότερους όρους του σχεδίου διαχείρισης". Στον υγρότοπο Αμφιθέας της λίμνης Παμβώτιδας κατασκευάστηκε, παράνομα, από τον Δεκέμβριο του 2012 έως τον Αύγουστο του 2013, εναλλακτικός στίβος θαλάσσιου σκι χωρίς τις απαιτούμενες άδειες, χωρίς Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και χωρίς Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Τελείως αυθαίρετα, και καταπατώντας κάθε έννοια σεβασμού της εθνικής και ενωσιακής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, προέβησαν σε εκρίζωση του καλαμώνα και εκβάθυνση του βυθού περί τα 2m για τη δημιουργία ενός ορθογώνιου καναλιού διαστάσεων 800x80m παράλληλα στο ανάχωμα Αμφιθέας. Για την προσπέλαση των χωματουργικών μηχανημάτων κατασκευάστηκε, επίσης αυθαίρετα, δρόμος περιμετρικά του στίβου, μήκους 80m εγκάρσια στο ανάχωμα Αμφιθέας και 800m στην απέναντι πλευρά. Παράλληλα διαπλατύνθηκε το ανάχωμα Αμφιθέας για την τοποθέτηση κερκίδων και λοιπών σχετικών κατασκευών. Σε αυτοψία τους οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος διαπίστωσαν σωρεία παραβάσεων της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας και βεβαίωσαν τα ακόλουθα: α) ο στίβος θαλάσσιου σκι στον υγρότοπο Αμφιθέας της λίμνης Παμβώτιδας κατασκευάστηκε παράνομα προκαλώντας υποβάθμιση του περιβάλλοντος, β) ο τρόπος κατασκευής και λειτουργίας του στίβου θαλάσσιου σκι δεν είναι συμβατός με τις αρχές διατήρησης του ευρωπαϊκής σημασίας υγροτόπου, γ) η επιχωμάτωση του υγροτόπου επέφερε το αρνητικό αποτέλεσμα του περιορισμού των υγρών επιφανειών και την αύξηση των χερσαίων. Η εν λόγω παραβίαση περιλήφθηκε στην ετήσια αναφορά (2015) των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, με τίτλο «Πρόκληση ζημίας στον Υγρότοπο-Καλαμώνα Αμφιθέας της Λίμνης Παμβώτιδας στο νομό Ιωαννίνων», στην οποία αναφέρεται: «Στον υγρότοπο Αμφιθέας, περιοχή του δικτύου NATURA 2000 με κωδικό GR2130005 (SPA/SCI), ξεκίνησαν το Δεκέμβριο του 2012 εργασίες κατασκευής στίβου θαλάσσιου σκι για τη διεξαγωγή αγώνων, που περιελάμβαναν εκτεταμένη κοπή καλαμιώνων στο βόρειο τμήμα της λίμνης. Ήδη από το 2013 πραγματοποιήθηκαν έλεγχοι από την Επιθεώρηση Περιβάλλοντος του ΣΕΠΔΕΜ, και η υπόθεση τέθηκε υπόψη του ΣΥΓΑΠΕΖ για τη λήψη μέτρων αποκατάστασης. Από τα στοιχεία που εξετάστηκαν, διαπιστώθηκε ότι για τη λειτουργία του έργου εγκρίθηκαν περιβαλλοντικοί όροι από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου τον Αύγουστο του 2013, μεταγενέστερα της κατασκευής του, κατά παράβαση της σχετικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Στους περιβαλλοντικούς όρους προβλεπόταν η προσωρινή χρήση του στίβου για τη διοργάνωση αγώνων θαλάσσιου σκι, και στη συνέχεια η αποκατάσταση των προσωρινών κατασκευών. Το Νοέμβριο του 2015, σε συνέχεια καταγγελιών από το Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων και την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, πραγματοποιήθηκε κοινή αυτοψία από τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος και το ΣΥΓΑΠΕΖ στη Λίμνη Παμβώτιδα, όπου διαπιστώθηκε ότι δεν είχε αποκατασταθεί ο υγρότοπος. Τον Μάιο του 2016 ακυρώθηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας η απόφαση ανανέωσης των περιβαλλοντικών όρων του έργου που είχε εκδοθεί από το Γεν. Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Δυτικής Μακεδονίας. Η αποκατάσταση του υγροτόπου ακόμα εκκρεμεί. Οι έλεγχοι κατέδειξαν κυρίως τις αμφιβόλου νομιμότητας ενέργειες των υπηρεσιών της Περιφέρειας Ηπείρου, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Ιωαννιτών, καθώς επίσης, την υποβάθμιση του περιβάλλοντος της περιοχής με έργα και δραστηριότητες που υλοποιήθηκαν χωρίς να έχει προηγηθεί ολοκληρωμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από επιστημονικό προσωπικό εξειδικευμένο σε θέματα διαχείρισης φυσικών οικοσυστημάτων και χωρίς να έχει προηγηθεί η έγκριση του συνολικού Σχεδίου Διαχείρισης του υγροτόπου. Ως προς τις διοικητικές παραβάσεις, η υπόθεση παραπέμφθηκε στο Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Η υπόθεση εξετάζεται και από το ΣΥΓΑΠΕΖ για να διαπιστωθεί η πρόκληση ή μη περιβαλλοντικής ζημίας και να υπαχθεί στις διατάξεις του π.δ. 148/2009. Για το σκοπό αυτό εξετάζονται τα δεδομένα που προέκυψαν από τις μελέτες παρακολούθησης των ειδών, των τύπων οικοτόπων και της ορνιθοπανίδας της Λίμνης Παμβώτιδας, που ολοκληρώθηκαν από τον Φορέα Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας το Νοέμβριο του 2015». Στη συνέχεια, τον Ιούλιο του 2017, το ΣΥΓΑΠΕΖ καθόρισε μέτρα πρόληψης περιβαλλοντικής ζημίας στον υγρότοπο Αμφιθέας, κατ’ εφαρμογή του Άρθρου 8 του Π.Δ. 148/2009. Τα μέτρα πρόληψης που καθόρισε το ΣΥΓΑΠΕΖ περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα ακόλουθα: - Οριστική διακοπή της παράνομης χρήσης του υγρότοπου Αμφιθέας για θαλάσσιο σκι. - Άμεση απομάκρυνση όλων των κατασκευών που διευκολύνουν τη χρήση του υγρότοπου Αμφιθέας ως πίστα θαλάσσιου σκι. - Άμεση απομάκρυνση όλων των υλικών που προέκυψαν από τις επεμβάσεις (καλάμια, ρίζες, ίζημα πυθμένα). Συνεπώς το ίδιο το ΥΠΕΝ με τις προαναφερόμενες αποφάσεις του, επιβεβαίωνε μέχρι πρότινος την απαίτηση για άμεση απομάκρυνση των κατασκευών και αποκατάσταση του διαταραγμένου οικοσυστήματος. Ωστόσο, με το παρόν σχέδιο ΠΔ καταλύεται η προστασία του υγροτόπου Αμφιθέας και επιχειρείται η νομιμοποίηση της παράνομης πίστας σκι. Σημειώνεται ότι ο υγρότοπος της Αμφιθέας αποτελεί ένα ευαίσθητο οικοσύστημα μεγάλης οικολογικής αξίας λόγω των σημαντικών ενδιαιτημάτων και σπάνιων ειδών πανίδας που φιλοξενεί. Η παράνομη κατασκευή για θαλάσσιο σκι χωροθετήθηκε εντός σημαντικού βιοτόπου για πολλά προστατευόμενα είδη της ορνιθοπανίδας και ιδιαίτερα στο κρίσιμο ενδιαίτημα αναπαραγωγής και τροφοληψίας της Βαλτόπαπιας (Aythya nyroca) είδος μέχρι πρότινος παγκοσμίως απειλούμενο. Η περιοχή υποβιβάσθηκε με μόνιμο τρόπο από την ακατάλληλη τροποποίηση της μορφής, της υδρολογίας και της ποιότητας του συγκεκριμένου ενδιαιτήματος. Η δραστηριότητα θαλάσσιου σκι ειδικότερα την ανοιξιάτικη και θερινή περίοδο ακυρώνει την αξία του καλαμώνα για τα φωλεάζοντα είδη και ειδικότερα για την αναπαραγωγή της Βαλτόπαπιας. Στο διεθνές σχέδιο δράσης για το είδος, αναφέρεται ως απειλή τόσο η κοπή καλαμώνων όσο και η όχληση που μπορούν να προκαλέσουν ψαρόβαρκες -πόσο μάλλον σκάφη θαλασσίου σκι-με αποτέλεσμα ακόμη και την ολοκληρωτική εγκατάλειψη του χώρου αναπαραγωγής από τα πουλιά, όπως συνέβη εξάλλου σε δύο σημαντικές περιοχές για τη Βαλτόπαπια, στη Βουλγαρία. Επιβάλλεται η απομάκρυνση των υποδομών για τη διενέργεια θαλάσσιου σκι από τη ζώνη Α41 καθώς και να μην λαμβάνουν χώρα αντίστοιχες δραστηριότητες πλησίον του υγροτόπου κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου των πουλιών. Επιπλέον να ληφθεί μέριμνα για την αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής ζημίας που έχει υποστεί ο υγρότοπος. Προτείνεται στο χωρίο 3.Ι.4.β.2.ii., να αφαιρεθούν οι αθλητικές εγκαταστάσεις καθώς αυτή η πρόβλεψη έρχεται σε αντίθεση με το χωρίο 3.Ι.4.β.2.iv., όπου προβλέπεται η δημιουργία πάρκου με αποκατάσταση και επανασύνδεση των υγροτοπικών ενδιαιτημάτων προστατευόμενων ειδών της λίμνης. Προτείνεται επίσης η επαναδιατύπωση του Α.4.2.2.iv. και συγκεκριμένα να αντικατασταθεί η φράση «Δημιουργία Περιβαλλοντικού Πάρκου» με τη «Δημιουργία Υδροβιολογικού Πάρκου», όπως έχει προτείνει ξανά στο παρελθόν η Ελληνική ορνιθολογική Εταιρεία.