Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Εταιρία Προστασίας Πρεσπών' | 17 Μαρτίου 2020, 16:09

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  - Το άρθρο αυτό πρέπει να ορίζει τα κριτήρια χαρακτηρισμού της κάθε κατηγορίας και ζώνης προστατευόμενης περιοχής που προτείνουμε να συνθέτουν το εθνικό σύστημα προστατευόμενων περιοχών. Προτείνονται οι ακόλουθες συμπληρώσεις και αναδιατυπώσεις, βασισμένες στις ισχύουσες διατάξεις και κάποιες διατυπώσεις από το παρόν νομοσχέδιο, καθώς και την εν γένει εμπειρία των τελευταίων ετών: 1) Ως Εθνικά Πάρκα, χαρακτηρίζονται οι μεγάλες σε έκταση [χερσαίες, υδάτινες, θαλάσσιες ή μικτού χαρακτήρα,] φυσικές ή ημιφυσικές περιοχές στις οποίες λαμβάνουν χώρα οικολογικές λειτουργίες ευρείας κλίμακας με χαρακτηριστικά είδη και τύπους φυσικών οικοτόπων κοινοτικής σημασίας ή/και ελληνικού ενδιαφέροντος, τα οποία χρήζουν προστασίας και διατήρησης. [Οι περιοχές αυτές παρουσιάζουν ιδιαίτερη αξία και ενδιαφέρον λόγω της ποιότητας και της ποικιλίας των φυσικών και των πολιτιστικών τους χαρακτηριστικών.] 2) [Ως Περιοχές Προστασίας και Διατήρησης της Βιοποικιλότητας χαρακτηρίζονται οι χερσαίες, υδάτινες, θαλάσσιες ή μικτού χαρακτήρα, φυσικές ή ημιφυσικές περιοχές οι οποίες φιλοξενούν τύπους οικοτόπων και είδη που είναι διεθνούς, ευρωπαϊκής, ή/και ελληνικής σημασίας, και χρήζουν προστασίας και διαχείρισης, καθώς και περιοχές οι οποίες παρέχουν σημαντικές οικοσυστημικές λειτουργίες.] 3) Ως Καταφύγια Άγριας Ζωής, χαρακτηρίζονται [χερσαίες, υδάτινες, θαλάσσιες ή μικτού χαρακτήρα,] περιοχές που αξιολογούνται ως κατάλληλες για την ανάπτυξη πληθυσμών της άγριας πανίδας και χλωρίδας ή ως βιότοποι αναπαραγωγής, διατροφής, διαχείμασης ειδών της άγριας πανίδας, ή ως περιοχές αναπαραγωγής ψαριών και συγκέντρωσης γόνου. [Ως καταφύγια άγριας ζωής μπορούν να χαρακτηρίζονται και εκτάσεις που λειτουργούν ως οικολογικοί διάδρομοι μεταξύ άλλων κατηγοριών προστατευόμενων περιοχών.] 4) Ως προστατευόμενα τοπία ή προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί χαρακτηρίζονται [εκτάσεις μεγάλης οικολογικής, γεωλογικής, αισθητικής ή πολιτισμικής αξίας ή/και] λειτουργικά τμήματα της φύσης ή μεμονωμένα δημιουργήματά της (περιοχές ή στοιχεία σημειακού χαρακτήρα), που έχουν ιδιαίτερη οικολογική, [αισθητική,] γεωλογική ή γεωμορφολογική αξία ή συμβάλλουν στη διατήρηση των φυσικών διεργασιών [κι ιδιαίτερων φυσικών ή ανθρωπογενών χαρακτηριστικών] και στην προστασία φυσικών πόρων, όπως δέντρα, συστάδες δέντρων και θάμνων, θαλάσσια προστατευτική βλάστηση, παρόχθια και παράκτια βλάστηση, φυσικοί φράχτες, καταρράκτες, πηγές, φαράγγια, θίνες, ύφαλοι, σπηλιές, βράχοι, απολιθωμένα δάση, δέντρα ή τμήματά τους, παλαιοντολογικά ευρήματα, κοραλλιογενείς γεωμορφολογικοί σχηματισμοί και γεώτοποι [καθώς και ανθρωπογενών στοιχείων όπως οι παραδοσιακές καλλιέργειες, αγροικίες, πέτρινοι φράχτες, ξερολιθιές, αναβαθμίδες και κρήνες]. Προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί που έχουν μνημειακό χαρακτήρα, χαρακτηρίζονται ειδικότερα ως διατηρητέα μνημεία της φύσης. - Θα πρέπει να προβλεφθεί ότι οι χαρακτηρισμοί Εθνικό Πάρκο και Περιοχή Προστασίας και Διατήρησης της Βιοποικιλότητας τίθενται διαζευκτικά και δεν μπορούν να αφορούν την ίδια περιοχή, ενώ περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ή θα χαρακτηριστούν στο μέλλον Καταφύγια Άγριας Ζωής ή/και Προστατευόμενα τοπία ή προστατευόμενοι φυσικοί σχηματισμοί μπορούν να ενσωματώνονται στις άλλες 2 κατηγορίες προστασίας διατηρώντας τον αυτοτελή χαρακτήρα τους ή με κατάργηση του χαρακτηρισμού τους αν αυτό οδηγεί σε διατήρηση τουλάχιστον του ίδιου επιπέδου προστασίας όπως αυτό που απολάμβαναν οι περιοχές πριν την ενσωμάτωσή τους. Σε περίπτωση κατάργησης του χαρακτηρισμού μιας περιοχής ως Προστατευόμενο τοπίο ή προστατευόμενο φυσικό σχηματισμό κατά την ενσωμάτωσή της σε Εθνικό Πάρκο ή σε Περιοχή Προστασίας και Διατήρησης της Βιοποικιλότητας θα πρέπει να διασφαλίζεται με ειδικές ρυθμίσεις στο οικείο ΠΔ η αποτελεσματική προστασία του τοπίου ή του σχηματισμού. - Επίσης θα πρέπει να προβλέπεται ότι οι προστατευόμενες περιοχές δύνανται να ονοματίζονται με βάση κάποιο χαρακτηριστικό τους όπως είναι ο κύριος χαρακτήρας της περιοχής, πχ. θαλάσσιο πάρκο, κοκ. - Επιπλέον, προτείνεται να διατηρηθούν οι ακόλουθες ισχύουσες διατάξεις: 1) «Οι εθνικοί δρυμοί που έχουν κηρυχθεί κατά το άρθρο 78 του ν.δ. 86/1969 (ΦΕΚ 7 Α΄), όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 του ν.δ. 996/1971 (ΦΕΚ 192 Α΄) και οι υγρότοποι διεθνούς σημασίας κατά τη Σύμβαση Ραμσάρ, η οποία κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν.δ. 191/1974 (ΦΕΚ 350 Α΄), χαρακτηρίζονται εθνικά πάρκα με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κατά τη διαδικασία του άρθρου 21.» (παρ. 5(3)η του ν.3937/2011) 2) «Τοπία που έχουν κηρυχθεί ως αισθητικά δάση, ως περιαστικά δάση, ως προστατευόμενα δάση και ως διατηρητέα μνημεία της φύσης εντάσσονται δια του παρόντος στην αντίστοιχη κατηγορία. Για τα κηρυγμένα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, με απόφαση του [ΥΠΕΝ], ρυθμίζονται οι όροι ένταξης τους.» (παρ. 5(5)γ του ν.3937/2011) - Στην συνέχεια θα πρέπει να προστεθούν και τα κριτήρια για τον καθορισμό ζωνών εντός των προστατευόμενων. Προτείνονται οι ακόλουθες διατυπώσεις, βασισμένες στις ισχύουσες διατάξεις και κάποιες διατυπώσεις από τον παρόν νομοσχέδιο: «Στις προστατευόμενες περιοχές των ως άνω κατηγοριών ορίζονται ζώνες προστασίας, με βάση τα ακόλουθα: 1) Ως Ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης ορίζονται οι εκτάσεις με εξαιρετικά ευαίσθητα οικοσυστήματα, ενδιαιτήματα σπάνιων, απειλούμενων με εξαφάνιση ή σημαντικών ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας ή άγριας πανίδας ή εκτάσεις που έχουν σημαίνουσα θέση στον κύκλο ζωής σπάνιων ή απειλούμενων με εξαφάνιση ή εξαιρετικά ευαίσθητων ειδών της άγριας πανίδας. Στις περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα. Κατ’ εξαίρεση, μπορεί να επιτρέπονται, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις του οικείου σχεδίου διαχείρισης και ειδική άδεια της οικείας ΜΔΠΠ, η διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών εφόσον εξασφαλίζεται υψηλός βαθμός προστασίας, όπως και η εκτέλεση εργασιών που κρίνονται απολύτως αναγκαίες για τη μη αλλοίωση εκείνων των χαρακτηριστικών που διασφαλίζουν τη διατήρηση των προστατευτέων αντικειμένων, ειδών ή οικοτόπων, καθώς και αυστηρά ελεγχόμενη επίσκεψη ειδικών σκοπών. 2) Ως Ζώνες προστασίας της φύσης ορίζονται εκτάσεις οι οποίες φιλοξενούν προστατευόμενα, απειλούμενα ή σημαντικά οικοσυστήματα, ενδιαιτήματα, σπάνιων, απειλούμενων με εξαφάνιση ή σημαντικών ειδών της αυτοφυούς χλωρίδας ή άγριας πανίδας για τις οποίες απαιτείται αυστηρή προστασία. Στις περιοχές αυτές προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον από κάθε δραστηριότητα ή επέμβαση που μπορεί να μεταβάλει ή να αλλοιώσει τη φυσική κατάσταση, σύνθεση ή εξέλιξή του. Σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις που προβλέπει η πράξη χαρακτηρισμού, επιτρέπεται η εκτέλεση εργασιών και δραστηριοτήτων που κρίνονται αναγκαίες για τη μη αλλοίωση εκείνων των χαρακτηριστικών που διασφαλίζουν τη διατήρηση των προστατευτέων αντικειμένων, η επιστημονική έρευνα καθώς και ήπιας κλίμακας χρήσεις και δραστηριότητες, που συνάδουν με τους σκοπούς προστασίας της περιοχής. 3) Ως Ζώνες διαχείρισης οικοτόπων και ειδών ορίζονται οι εκτάσεις που υπόκεινται σε διαχείριση για τη διασφάλιση ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των προστατεύων αντικειμένων, διεθνούς, ευρωπαϊκής ή εθνικής σημασίας που φιλοξενούν. Σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις που προβλέπει η πράξη χαρακτηρισμού ρυθμίζονται ή απαγορεύονται εκείνες οι χρήσεις και δραστηριότητες που δύνανται να υποβαθμίσουν την κατάσταση διατήρηση των προστατευτέων αντικειμένων και τους στόχους προστασίας της περιοχής. 4) Ως Ζώνες βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων ορίζονται οι εκτάσεις στις οποίες επιτρέπονται δραστηριότητες που προάγουν τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και συντελούν ώστε οι προστατευόμενες περιοχές να αποτελούν πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης. - Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι αν μια έκταση ορίζεται ως ζώνη απολύτου προστασίας, τότε θα πρέπει υποχρεωτικά να ορίζεται γύρω της ζώνη προστασίας της φύσης, ώστε να προστατεύεται καλύτερα η συγκεκριμένη ζώνη. - Εφόσον ενσωματωθούν οι παραπάνω παρατηρήσεις τότε δύναται να προβλεφθεί ότι οι χρήσεις γης που επιτρέπονται στις ζώνες προστασίας καθορίζονται από τον κατάλογο χρήσεων γης που περιλαμβάνεται στο π.δ. 59/2018, μετά από σχετική τροποποίησή του ώστε, όπως σημειώθηκε στις παρατηρήσεις μας επί του άρθρου 44, να καλύπτει διαφορετικούς τύπους χρήσεων που αφορούν στις προστατευόμενες περιοχές. - Επιπλέον με βάση τις ισχύουσες προβλέψεις προτείνονται οι ακόλουθες διατυπώσεις: 1) «Εφόσον μία έκταση ή ένα στοιχείο της φύσης χαρακτηριστεί ως προστατευόμενο τοπίο ή φυσικός σχηματικός, απαγορεύονται ενέργειες ή δραστηριότητες που μπορούν να επιφέρουν καταστροφή, φθορά ή αλλοίωση των προστατευόμενων φυσικών σχηματισμών, όπως και των προστατευόμενων τοπίων ή των επί μέρους στοιχείων τους.» (άρθ. 5 (5)γ του ν.3937/2011) 2) Ειδικότερα για τα καταφύγια άγριας ζωής προτείνεται να διατηρηθούν οι οριζόντιες ρυθμίσεις καθώς ταιριάζουν στην κατηγορία αυτή και θα διευκολύνουν στη συνέχεια τη διαδικασία χαρακτηρισμού που διατηρείται με απόφαση του Συντονιστή των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, διαφορετικά θα απαιτείται και για αυτή την κατηγορία έκδοση π.δ. Ωστόσο καθώς έχουν εντοπιστεί προβλήματα κατά την εφαρμογή της συγκεκριμένης πρόβλεψης προτείνεται η ακόλουθη αναδιατύπωση: «Μέσα στα καταφύγια άγριας ζωής απαγορεύονται η θήρα, οι αγώνες κυνηγετικών ικανοτήτων σκύλων δεικτών, η αλιεία, η σύλληψη της άγριας πανίδας, η συλλογή της άγριας χλωρίδας, η καταστροφή ζώνης με φυσική βλάστηση με κάθε τρόπο, η καταστροφή των φυτοφρακτών, η αμμοληψία, η αποστράγγιση, η επιχωμάτωση και αποξήρανση ελωδών εκτάσεων, η ρύπανση των υδατικών συστημάτων, η διάθεση ή απόρριψη αποβλήτων, η ανάπτυξη υδατοκαλλιεργητικών και ιχθυοκαλλιεργειών, η διενέργεια στρατιωτικών ασκήσεων, καθώς και η υπαγωγή έκτασης του καταφυγίου σε πολεοδομικό ή ρυμοτομικό σχεδιασμό. Με την οικεία πράξη χαρακτηρισμού μπορούν να επιβάλλονται επιπλέον όροι και περιορισμοί σε Καταφύγια Άγριας Ζωής, και ιδιαίτερα σε όσα θεσμοθετούνται σε οικολογικούς διαδρόμους, ούτως ώστε να διατηρηθούν αδιατάρακτα από δραστηριότητες που θα επέφεραν σημαντική αλλοίωση του χαρακτήρα και των οικολογικών λειτουργιών της εκάστοτε περιοχής. Ειδικότερα, απαγορεύεται η αλιεία και η ανάπτυξη υδατοκαλλιεργητικών / ιχθυοτροφικών δραστηριοτήτων εντός θαλάσσιων και λιμναίων καταφυγίων άγριας ζωής». Προς αποφυγή προβλημάτων εφαρμογής που είχαν σημειωθεί στο παρελθόν προτείνεται να υπάρξει πρόβλεψη στις μεταβατικές διατάξεις σχετικά με τις υφιστάμενες ιχθυοκαλλιεργητικές και υδατοκαλλιεργητικές δραστηριότητες σε υδάτινες και μεικτού χαρακτήρα περιοχές (π.χ. λιμνοθάλασσες): - Προτείνεται επίσης, να υπάρξει πρόβλεψη για ανάλυση και αξιολόγηση από το ΥΠΕΝ των υφιστάμενων ΚΑΖ που να τεθεί σε διαβούλευση ώστε να επικαιροποιηθεί και συμμορφωθεί καλύτερα ο κατάλογος των ΚΑΖ με τους σκοπούς και τους στόχους της ισχύουσας νομοθεσίας. - Η παράγραφος 3 θα πρέπει να διαγραφεί καθώς καλύπτεται από τις άλλες διατάξεις που προτείνονται με τις παρούσες παρατηρήσεις. Σε κάθε περίπτωση, σημειώνεται επανάληψη (βλ. παρ. 1 άρθ. 45).