Αρχική ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣΆρθρο 46 Χαρακτηρισμοί και ζώνες προστασίας περιοχώνΣχόλιο του χρήστη WWF Ελλάς | 17 Μαρτίου 2020, 18:18
  • Σχόλιο του χρήστη 'WWF Ελλάς' | 17 Μαρτίου 2020, 18:18

    Με την προτεινόμενη ρύθμιση αποψιλώνονται οι επιλογές της διοίκησης για χαρακτηρισμό περιοχών προστασίας, καθώς καταργούνται οι κατηγορίες “περιοχές προστασίας της φύσης” και “περιφερειακά πάρκα”. Δεν προκύπτει καμία βελτίωση σε σχέση με το ισχύον σύστημα ή σκοπιμότητα από τις αλλαγές που προτείνονται. Επισημαίνουμε πως σκοπός του νομοθέτη του ν. 3937/2011 ήταν τα εθνικά πάρκα να χαρακτηρίζονται αποκλειστικά και μόνο για την υψηλή οικολογική τους αξία (συμπεριλαμβανόμενων και των οικοσυστημικών τους υπηρεσιών), όμως τα περιφερειακά να μπορούν να χαρακτηρίζονται για περιφερειακής αξίας υπηρεσίες, όπως πχ για τις οικοσυστημικές τους υπηρεσίες σε αστικούς πληθυσμούς ή για την αξία τους ως αγροτικά τοπία. Έτσι, πχ, ορεινοί όγκοι γύρω από αστικά κέντρα θα ήταν δέον να χαρακτηρίζονται ως «περιφερειακά πάρκα» (άσχετα από το εάν είναι περιοχές ενταγμένες στο δίκτυο Natura 2000), ενώ εμβληματικές περιοχές μεγάλης οικολογικής αξίας, όπως ο Όλυμπος, ή περιοχές που προστατεύονται από διεθνείς συμβάσεις, όπως οι υγρότοποι Ραμσάρ, δεν θα μπορούσαν παρά να χαρακτηρίζονται ως τίποτα λιγότερο από εθνικά πάρκα, με εκτεταμένες ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης. Συνεπώς, τα περιφερειακά πάρκα αποτελούν μια σημαντική κατηγορία προκειμένου να εξασφαλιστεί η θέσπιση του κατάλληλου πλαισίου προστασίας που θα ανταποκρίνεται στα ειδικά χαρακτηριστικά της περιοχής και των προστατευτέων αντικειμένων και τις ανάγκες προστασίας και διαχείρισής τους. Οι κατηγορίες των προστατευόμενων περιοχών θα πρέπει να συνοδεύονται από περιγραφή των κύριων οικολογικών στοιχείων τα οποία τεκμηριώνουν τον χαρακτηρισμό τους, τους σκοπούς της συγκεκριμένης κατηγορίας σε σχέση με την προστασία και τη διατήρηση των επιμέρους προστατευτέων αντικειμένων, καθώς και πρόβλεψη κατ’ ελάχιστον επιτρεπόμενων ή απαγορευμένων χρήσεων και δραστηριοτήτων εντός της περιοχής αυτής. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα ΚΑΖ η μη αναφορά στις προβλεπόμενες στο άρθρο 19 παρ. 4.3 του ν. 1650/1986 απαγορεύσεις (πχ απαγόρευση θήρας, αγώνων κυνηγετικών ικανοτήτων σκύλων δεικτών, σύλληψης της άγριας πανίδας κ.α.) περιορίζει σημαντικά το καθεστώς προστασίας τους και την επίτευξη του σκοπού τους. Θα πρέπει να γίνει ρητή αναφορά στις απαγορεύσεις αυτές, οι οποίες δεν καλύπτονται από τον καθορισμό των χρήσεων γης του άρθρου 44 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου. Παρ. 2 στοιχ. γ’: Προστατευόμενα τοπία και φυσικοί σχηματισμοί: Ενώ αναφέρονται τα τοπία ως διακριτή κατηγορία προστατευόμενων περιοχών, στην επεξήγηση που ακολουθεί γίνεται αναφορά μόνο σε προστατευόμενους φυσικούς σχηματισμούς και δεν περιγράφονται τα κύρια χαρακτηριστικά για τη στοιχειοθέτηση ενός τοπίου ως προστατευόμενου. Απουσιάζει επίσης παραπομπή στις διατάξεις θέσπισης ειδικών καθεστώτων προστασίας, όπως για παράδειγμα το π.δ. για τους μικρούς νησιωτικούς υγροτόπους (ΦΕΚ ΑΑΠ΄229/2012). Παρ. 4: Η πρόβλεψη επιμέρους ζωνών που μπορούν να οριστούν εντός των προβλεπόμενων κατηγοριών ππ αποτελεί θετική κατεύθυνση για τη διευκόλυνση της διαδικασίας εκπόνησης των ΕΠΜ και των σχετικών προεδρικών διαταγμάτων. Ωστόσο, η συγκεκριμένη διάταξη δεν περιγράφει και δεν διευκρινίζει το περιεχόμενο των ζωνών αυτών, τους στόχους και τα διακριτά χαρακτηριστικά τους προκειμένου να δοθούν σαφείς κατευθύνσεις στο πλαίσιο της ζωνοποίησης και εχέγγυα για τον αποτελεσματικό και λειτουργικό καθορισμό των εν λόγω ζωνών. Θα πρέπει να γίνεται σαφές ότι σκοπός της ζώνωσης είναι η επίτευξη των στόχων διατήρησης και προστασίας των περιοχών και των προστατευτέων αντικειμένων ως μέρος μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης και ρύθμισης χρήσεων και δραστηριοτήτων. Η κάθε ζώνη θα πρέπει να περιλαμβάνει σαφείς και διακριτούς στόχους προστασίας και διαχείρισης και συγκεκριμένα χαρακτηριστικά βάσει οικολογικών κριτηρίων (και όχι υφιστάμενων χρήσεων και δραστηριοτήτων) και των αναγκών προστασίας προκειμένου η ζώνωση, ως διαχειριστικό εργαλείο, να συμβάλει στην αποτελεσματική προστασία και διατήρηση των προστατευτέων αντικειμένων και στη λειτουργική και αποτελεσματική διαχείριση. Τόσο η διαδικασία της ζώνωσης όσο και ο καθορισμός και οριοθέτηση των επιμέρους ζωνών θα πρέπει να συνάδουν με τον χαρακτηρισμό και τους σκοπούς προστασίας της προστατευόμενης περιοχής στην οποία εντάσσονται, και να αποσκοπούν στην επίτευξη των στόχων διατήρησης και της προστασίας ευαίσθητων οικοτόπων και ειδών. Επιπλέον, για την αποτελεσματική ζωνοποίηση κατά την κατάρτιση των προεδρικών διαταγμάτων, θα πρέπει να προσδιορίζεται στον νόμο - πέραν των ανωτέρω - η σχέση και αλληλεπίδραση μεταξύ των ζωνών και ειδικότερα να προβλέπεται ότι ο καθορισμός και η οριοθέτηση τους θα πρέπει να γίνει κλιμακωτά αντανακλώντας μια ιεράρχηση στο καθεστώς προστασίας και με βάση τα χαρακτηριστικά της περιοχής και τις ανάγκες των προστατευτέων αντικειμένων (και όχι τις υφιστάμενες ή εν δυνάμει χρήσεις γης και δραστηριότητες). Θα πρέπει επίσης να προβλεφθούν εχέγγυα σε ό,τι αφορά τον κίνδυνο κατακερματισμού μιας προστατευόμενης περιοχής σε μικρότερες μη λειτουργικές ζώνες και κυρίως ελλιπούς και ανεπαρκούς προστασίας εξαιτίας της γειτνίασης ζωνών. H IUCN προειδοποιεί κατά του κινδύνου να χρησιμοποιηθούν οι ζώνες με τέτοιο τρόπο, ώστε να κατακερματιστεί η προστατευόμενη περιοχή και η προστασία της. Η περιγραφή των ζωνών (στόχοι και χαρακτηριστικά στοιχεία) θα πρέπει να ακολουθεί τις οδηγίες της IUCN καθώς και άλλες ενδεδειγμένες πρακτικές. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη ζώνη βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων, δεν προβλέπεται καμία ένδειξη για το περιεχόμενό της (ούτε παραπομπή σε συγκεκριμένες χρήσεις γης του π.δ. 59/2018) και δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το ποιος είναι ο σκοπός της και η λειτουργία της. Στην περιγραφή της ζώνης αυτής θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατ’ αναλογία η περιγραφή, οι στόχοι και τα διακριτά χαρακτηριστικά της προτεινόμενης από την IUCN ‘Protected areas with sustainable use of natural resources’ προκειμένου να διασφαλιστεί ο σκοπός προστασίας της περιοχής.