Αρχική ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣΆρθρο 34 Σύσταση και Αρμοδιότητες των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων ΠεριοχώνΣχόλιο του χρήστη ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΦΟΡΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ | 17 Μαρτίου 2020, 23:47
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΦΟΡΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ' | 17 Μαρτίου 2020, 23:47

    1. Αν και δεν γίνεται αντιληπτό για ποιο λόγο προτείνεται στο Σ.Ν., και ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί, η αλλαγή της ονομασίας των σημερινών Φορέων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών, ιδιαίτερα την στιγμή που με αυτό τον όρο είναι γνωστοί, και σε μεγάλο βαθμό αποδεκτοί, στην Τοπική Κοινωνία, σε έναν μάλλον αδόκιμο όρο, τις Μονάδες Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ) που θα συσταθούν στην επικράτεια, προτείνεται τα νέα Οργανωτικά Σχήματα, σε Περιφερειακό επίπεδο, να είναι τουλάχιστον σε επίπεδο Διεύθυνσης, δηλαδή αντί για ΜΔΠΠ να υπάρξουν Διευθύνσεις Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (Δ.Δ.Π.Π.), και να προβλέπεται η διάρθρωσή τους σε επιμέρους Τμήματα (Τμήμα Επιστημονικής Παρακολούθησης, Τμήμα Διαχείρισης, Τμήμα Επόπτευσης – Φύλαξης, Τμήμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ενημέρωσης), κατά ανάλογο τρόπο όπως συμβαίνει και με άλλες Διευθύνσεις (π.χ. Αλιείας, Περιβάλλοντος, Υδάτων, Εκπαίδευσης) στην χώρα μας. Επισημαίνεται ότι κάτι ανάλογο ισχύει και σε πολλά Ευρωπαίκά Κράτη αλλά και Υπηρεσίες της Ε.Ε. (π.χ. General Directorate of Environment – Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος, Fisheries General Directorate – Γενική Δ/νση Αλιείας). 2. Στο Σ.Ν. καταγράφεται μια ετεροβαρής δημιουργία νέων ΜΔΠΠ σε ότι αφορά την γεωγραφική εξάπλωση στην χώρα. Έτσι, ενώ προτείνεται στο Σ.Ν. σε κάποιες μεγάλες γεωγραφικές περιοχές, π.χ. στο Αιγαίο Πέλαγος, η δημιουργία πολλών (7) ΜΔΠΠ (ΜΔΠΠ ΒΑ Αιγαίου, ΜΔΠΠ Κεντρικού Αιγαίου, ΜΔΠΠ ΝΑ Αιγαίου, ΜΔΠΠ Δ. Κρήτης, ΜΔΠΠ Α. Κρήτης, ΜΔΠΠ Σκύρου και Ευβοίας, ΜΔΠΠ Σαρωνικού Κόλπου και Αττικής), σε άλλες γεωγραφικές περιοχές, π.χ. Ιόνιο Πέλαγος, προτείνεται 1 μόνον ΜΔΠΠ (ΜΔΠΠ Ιονίων Νήσων). Επίσης προτείνεται στο Σ.Ν. να υπάρχει ΜΔΠΠ Κορινθιακού Κόλπου (κατά αντιστοιχία του νέο-συσταθέντος Φ.Δ. Κορινθιακού Κόλπου - Ν. 4519/2018) την στιγμή που προτείνεται να υπάρχουν άλλες 3 (!!) ΜΔΠΠ στην Πελοπόννησο (ΜΔΠΠ Β. Πελοποννήσου, ΜΔΠΠ Ν. Πελοποννήσου, ΜΔΠΠ Δ. Πελοποννήσου). Προτείνεται οι ΜΔΠΠ να γίνουν τουλάχιστον 28 όσοι δηλαδή ήταν αριθμητικά και οι παλαιοί Φ.Δ. των Π.Π. (πριν τον Ν. 4519/2018) και σε αυτούς να περιλαμβάνονται οπωσδήποτε και ΜΔΠΠ που αντιστοιχούν σε ιστορικούς για την χώρα μας, λόγω της πολύχρονης λειτουργίας τους, Φ.Δ. των Π.Π. όπως για παράδειγμα ο Φ.Δ. του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ο 1ος Φ.Δ. της χώρας μας με Π.Δ. από το 1999), ο Φ.Δ. του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Αλοννήσου – Β. Σποράδων, ο Φ.Δ. Εθνικού Δρυμού Αίνου, ο Φ.Δ. του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών, ο Φ.Δ. του Εθνικού Δρυμού Παρνασσού. 3. Με το Ν.4519/2018 υπήρξε δραματική αύξηση των ορίων του κάθε Φ.Δ. των Π.Π., με συνέπεια πολλά προβλήματα στην αποτελεσματική διαχείριση και προστασία του περιβάλλοντος που αναφέρθηκε και παραπάνω και επίσης να υπήρξε, σε ορισμένες περιπτώσεις, η αλλαγή της ονομασίας τους, αλλά διατηρήθηκε η έννοια των Εθνικών Πάρκων στις ονομασίες των Φ.Δ. των Π.Π. Αυτή η πρακτική είναι συνήθης και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες με πολύχρονη ιστορία στα Εθνικά Συστήματα Προστατευόμενων Περιοχών και οι όποιες αλλαγές ή βελτιώσεις γίνονται στην διάρκεια του χρόνου δεν καταργούν τα ‘Σύμβολα’ που έχουν δημιουργηθεί τόσο για τις Τοπικές Κοινωνίες όσο και για την Χώρα αλλά και τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και παγκόσμια. Έτσι για παράδειγμα η Γαλλία δεν άλλαξε το όνομα της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής στην περιοχή Port Cros καθώς η ονομασία ‘National Marine Park of Port Cros’ διατηρείται από το 1963 που δημιουργήθηκε ο Φ.Δ. σε αυτή την Π.Π. Προτείνεται στο νέο Οργανωτικό Σχήμα σε Περιφερειακό επίπεδο (ΜΔΠΠ ή ΔΔΠΠ όπως προτάθηκε παραπάνω) να αποτυπώνεται οπωσδήποτε η έννοια των Εθνικών Πάρκων και κατά περίπτωση και ο χαρακτηρισμός ‘Θαλάσσιο’ ή ‘Δρυμός’, προκειμένου να μην χαθεί το ‘brand name’ που έχει αποκτηθεί με πολύ μεγάλη προσπάθεια εδώ και πολλά χρόνια και προσδίδει κύρος και προστιθέμενη αξία στην κάθε ΜΔΠΠ αλλά και ευρύτερα στην χώρα. Είναι κοινή πεποίθηση και έχει αποτυπωθεί στην συνείδηση όλων των Ελλήνων, αλλά και εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, ότι το ‘Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου’ ταυτίζεται με την προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας Caretta caretta και των ενδιαιτημάτων της. Το ίδιο ισχύει και για άλλες περιπτώσεις όπως π.χ. το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Αλοννήσου – Β. Σποράδων (προστασία της Μεσογειακής Φώκιας Monachus monachus), τον Εθνικό Δρυμό Αίνου (προστασία Δασών Ελληνικής Ελάτης - Abies cephalonica), το Εθνικό Πάρκο Δαδιάς - Λευκίμης Σουφλίου (προστασία του Γύπα), και το Εθνικό Υγροτοπικό Πάρκο Δέλτα Έβρου (προστασία των Υδρόβιων Πτηνών π.χ. Νανόχηνας, κ.λπ.). 4. Η αφαίρεση από τις ΜΔΠΠ αρμοδιοτήτων που είχαν οι, καταργούμενοι με βάση το Σ.Ν., τωρινοί Φ.Δ. των Π.Π. όπως ο έλεγχος δραστηριοτήτων και η επόπτευση (άρα και η αδυναμία καταγραφής πιέσεων και απειλών) στις Π.Π., οι γνωμοδοτήσεις σε Αποφάσεις έκδοσης Περιβαλλοντικών Όρων για δραστηριότητες εντός της περιοχής ευθύνης τους (άρα και η έκλειψη της ρύθμισης των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στην περιοχή με ταυτόχρονη διασφάλιση εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας) και τέλος η διαδικασία διαβούλευσης στις Π.Π., που επιτυγχανόταν μέσω των καταργούμενων Δ.Σ., (και επομένως και η απώλεια της ζύμωσης με τις Τοπικές Κοινωνίες για τα Διαχειριστικά Μέτρα και τις Δράσεις Βιώσιμης Ανάπτυξης), ακυρώνει τα βασικά εργαλεία της Ολοκληρωμένης και Προσαρμοσμένης Διαχείρισης στις Π.Π. Προτείνεται να ληφθεί πρόνοια ώστε μέσα στις αρμοδιότητες των ΜΔΠΠ να περιλαμβάνεται το σύνολο των δράσεων που είναι απαραίτητες προκειμένου να επιτευχθεί η Ολοκληρωμένη και Προσαρμοσμένη Διαχείριση και αποτελεσματική προστασία στις Π.Π. 5. O Πίνακας αντιστοίχισης των σημερινών Φ.Δ. των Π.Π. με τις ΜΔΠΠ που επισυνάπτεται στο Σ.Ν. είναι παρά πολύ γενικός. Προτείνεται να υπάρξει σε κάθε ΜΔΠΠ η αντιστοίχιση των Προστατευόμενων Περιοχών NATURA, που θα υπάγονται σε κάθε ΜΔΠΠ προκειμένου να υπάρχει μια σαφής αποτύπωση των υποχρεώσεων σε ότι αφορά την προστασία και διαχείριση περιβάλλοντος που θα κληθεί να αντιμετωπίσει κάθε ΜΔΠΠ. Επίσης θα πρέπει να αποτυπώνονται στο σχετικό Νόμο οι έδρες των νέων ΜΔΠΠ (θα παραμείνουν οι ίδιες με αυτές των σημερινών Φ.Δ. των Π.Π. ή θα αλλάξουν; και με βάση ποιο κριτήριο θα γίνει η επιλογή;), όπως επίσης θα πρέπει να αποτυπώνονται και οι έδρες των σχετικών Παραρτημάτων (τοπικών Τμημάτων) των ΜΔΠΠ (πρέπει να προβλέπεται η ίδρυση Παραρτημάτων τουλάχιστον για τις Περιοχές αρμοδιότητας των πρώην Φ.Δ. που με βάση το Σ.Ν. συνενώνονται). 6. Προτείνεται στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.α), εκτός από την εφαρμογή και παρακολούθηση των Σχεδίων Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών της χωρικής αρμοδιότητας των ΜΔΠΠ, οι ΜΔΠΠ (μετά από γνωμοδότηση των Επιτροπών Διαχείρισης – βλ. σχετικά σχόλια στο επόμενο Άρθρο) να έχουν συμμετοχή και στην εκπόνηση των Σχεδίων Διαχείρισης, και μετέπειτα των Προεδρικών Διαταγμάτων, υποβάλλοντας συγκεκριμένες προτάσεις προς τον ΟΦΥΠΕΚΑ, καθώς, οι ΜΔΠΠ με το προσωπικό τους είναι αυτές, που έχουν τη γνώση και την επαφή με τις Π.Π. 7. Στην αναφορά στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.δ) για διαβούλευση με την Τοπική Κοινωνία, τους Παραγωγικούς Φορείς, κ.λπ., θα πρέπει να καταγράφουν με σαφήνεια οι Μέθοδοι διαβούλευσης και παρουσίασης και κυρίως η τελική χρήση και εφαρμογή των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης στους εμπλεκόμενους Φορείς (stakeholders), για την βελτιστοποίηση της Διαχείρισης των προστατευτέων αντικειμένων στις Π.Π. των ΜΔΠΠ. Θα πρέπει επίσης να γίνεται σαφής αναφορά στο Νόμο για την υποχρέωση των Τοπικών και Περιφερειακών Φορέων και Υπηρεσιών να λαμβάνουν (δεσμευτικά) υπόψη τους τα αποτελέσματα της όποιας διαβούλευσης για θέματα προστασίας περιβάλλοντος που αφορούν τις Π.Π. 8. Σε ότι αφορά τα Τοπικά Σχέδια Δράσεων Προτεραιοτήτων (ΤΣΔΠ) για την Π.Π. ευθύνης των ΜΔΠΠ (Άρθρο 34.2.θ) στο Σ.Ν. προτείνεται, εκτός της συμμετοχής των ΜΔΠΠ στην κατάρτιση, και η συμμετοχή στην εφαρμογή και αξιολόγηση/αναθεώρηση των ΤΣΔΠ. Επίσης, επιβάλλεται τα ΤΣΔΠ να είναι αντικείμενο μελέτης των Σχεδίων Διαχείρισης και να έχουν ήδη καταρτιστεί ταυτόχρονα με την κατάρτιση και πάντως πριν την έναρξη εφαρμογής των Σχεδίων Διαχείρισης. Σε αντίθετη περίπτωση τα Σχέδια Διαχείρισης δεν θα είναι σε θέση να καθορίσουν τις προτεραιότητες διαχείρισης σε κάθε Π.Π. και επομένως δεν θα επιτελούν και τον βασικό σκοπό ύπαρξής τους. 9. Προτείνεται στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.η) να προστεθεί η συμμετοχή της ΜΔΠΠ (εκτός από τον τοπικό Αντιπυρικό σχεδιασμό) και στον τοπικό Αντιπλημμυρικό σχεδιασμό και στα ΠΣΕΑ (Πολιτικά Συστήματα Έκτακτης Ανάγκης) στις περιοχές ευθύνης τους. 10. Προτείνεται στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.ια) να αναφέρεται ότι οι ΜΔΠΠ μπορούν να υλοποιούν Οικο-Τουριστικές Δραστηριότητες και Προγράμματα με ιδία μέσα έναντι αντιτίμου και για τον σκοπό αυτό μπορούν να εκδίδουν σχετική άδεια σε Μέσα Μεταφοράς (Σκάφη, Μίνι-Λεωφορεία, κ.λπ.) στις αρμόδιες Δ/νσεις Μεταφορών των Περιφερειών για την μεταφορά επισκεπτών. 11. Σε ότι αφορά (Άρθρο 34.2.ιβ) στο Σ.Ν. την αρμοδιότητα υποστήριξης Εθνικών, Ευρωπαϊκών ή Διεθνών Προγραμμάτων θα πρέπει να καταστεί σαφές ποιους Φορείς και Υπηρεσίες και με ποιο ακριβώς τρόπο θα υποστηρίξουν οι ΜΔΠΠ για την εκτέλεση Προγραμμάτων. Η συμμετοχή σε Προγράμματα που περιγράφονται στο συγκεκριμένο Άρθρο, και ιδίως σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά, καθορίζεται εξ αρχής με την συμμετοχή των Φορέων ως Συντονιστών ή Κύριων Εταίρων στα Προγράμματα. Η ενεργή συμμετοχή ενός Φορέα υποστηρικτικά σε ένα Πρόγραμμα στο πλαίσιο υποβολής Προτάσεων για χρηματοδότηση δεν είναι δυνατή, χωρίς να υπάρχει σαφές φυσικό αντικείμενο και οικονομικός καταμερισμός πόρων και μέσα για τον Φορέα. Πολλοί από τους σημερινούς Φ.Δ. των Π.Π. συμμετέχουν ήδη σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα (που βρίσκονται σε εξέλιξη) συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην απορρόφηση Εθνικών και Κοινοτικών κονδυλίων στην χώρα. Οι προβλεπόμενες αλλαγές στη δομή των σημερινών Φ.Δ. των Π.Π. εκτιμάται ότι θα επιφέρουν μεγάλες καθυστερήσεις και, αναπόφευκτα, και πιθανές απεντάξεις Πράξεων με αρνητική επίπτωση στην απορρόφηση Ευρωπαϊκών πόρων για την χώρα μας. Με δεδομένο ότι τα Ευρωπαϊκά (κυρίως) Προγράμματα, κατά τεκμήριο υλοποιούνται από διαφορετικούς Εταίρους, στην Ελλάδα και σε άλλες Χώρες, με ανειλημμένες υποχρεώσεις και χρονοδιαγράμματα Δράσεων. Η μη υλοποίηση αυτών των Δράσεων θα επιφέρει, πέραν από τις οικονομικές απώλειες πόρων που προαναφέρθηκαν, την ενδεχόμενη διακοπή Προγραμμάτων με αρνητικές συνέπειες γεγονός που θα συνιστά πλήγμα όχι μόνον για την αξιοπιστία του ΥΠΕΝ αλλά και της χώρας μας ευρύτερα. Προτείνεται στο Σ.Ν. (Άρθρο 34.2.ιβ) να καταγράφεται ότι αποτελεί αρμοδιότητα των ΜΔΠΠ ο σχεδιασμός και η εκτέλεση Εθνικών, Ευρωπαϊκών ή Διεθνών Προγραμμάτων και Δράσεων σε Π.Π. μετά από έγκριση του Δ.Σ. του ΟΦΥΠΕΚΑ. 12. Η σύνταξη Προτάσεων Φύλαξης από τις ΜΔΠΠ και αποστολής στους αρμόδιους Φορείς για την εφαρμογή τους (Άρθρο 34.2.ιγ) θα πρέπει να αναφερθεί στο Νόμο ότι θα είναι δεσμευτική για τις Υπηρεσίες και Φορείς. Δυστυχώς, με δεδομένη τη σημερινή λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης εκτιμάται ότι η προτεινόμενη Πρακτική θα είναι μη λειτουργική και σε μεγάλο βαθμό ανεφάρμοστη. Στο Σ.Ν. θα πρέπει επιπρόσθετα να γίνει αναφορά στην εποπτεία και έλεγχο δραστηριοτήτων στα όρια της Π.Π. των ΜΔΠΠ, κάτι που γίνεται από την σύσταση και λειτουργία των Φ.Δ. των Π.Π. εδώ και 20 χρόνια, και η οποία παρά την έλλειψη πολιτικής βούλησης από την εκάστοτε Πολιτική Ηγεσία τα τελευταία χρόνια ώστε η συγκεκριμένη αρμοδιότητα να έχει και συγκεκριμένο Νομικό Θεσμικό Πλαίσιο λειτουργίας (δηλ. το Προσωπικό των Φ.Δ. των Π.Π. να έχει και ανακριτικό χαρακτήρα), κρίνεται ότι είχε θετικό αποτέλεσμα αφού σε πολλές περιπτώσεις η καθημερινή παρουσία του Προσωπικού των Φ.Δ. των Π.Π. λειτούργησε αποτρεπτικά στην τέλεση έκνομων ενεργειών στις Π.Π.. Αντίθετα, στο Σ.Ν. καταγράφεται ότι οι ΜΔΠΠ θα πρέπει να ελέγχουν την εφαρμογή της φύλαξης από άλλες Υπηρεσίες και Φορείς. Με δεδομένο ότι οι Περιφέρειες και οι Δήμοι, στις πλείστες των περιπτώσεων, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υπο-στελέχωσης και παράλληλα πληθώρας αρμοδιοτήτων και καθίσταται ασαφές κατά πόσο αυτοί οι Φορείς θα μπορούν να προσφέρουν ουσιαστική φύλαξη και έλεγχο δραστηριοτήτων στις Π.Π. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το έργο της εποπτείας των Προστατευόμενων Περιοχών είναι ιδιαίτερο και απαιτούνται ειδικά προσόντα όπως αυτά που διαθέτει το εξειδικευμένο Προσωπικό που υπηρετεί στους σημερινούς Φ.Δ. των Π.Π., καθώς και καθημερινή παρουσία στο πεδίο, που όπως είναι εύκολα αντιληπτό μόνο οι ΜΔΠΠ μπορούν να έχουν. 13. Η αφαίρεση της αρμοδιότητας (Άρθρο 34.2) παροχής Γνωμοδοτήσεων για την λήψη Αποφάσεων έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων σε έργα και δραστηριότητες, που επιχειρείται με το παρόν Σ.Ν. από τις ΜΔΠΠ για τις περιοχές αρμοδιότητάς τους, αποδυναμώνει την διαδικασία Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης στις Προστατευόμενες Περιοχές και αποκλείει την εμπεριστατωμένη γνωμοδότηση από τις τοπικές Περιφερειακές ΜΔΠΠ, που είναι σαφές ότι έχουν κατά πολύ αρτιότερη γνώση των περιοχών σε σχέση με τον Κεντρικό Οργανισμό ΟΦΥΠΕΚΑ. ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΙΚΤΥΟΥ Φ.Δ. των Π.Π.: Α. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ - Πρόεδρος Φ.Δ. Προστατευόμενων Περιοχών Δέλτα Έβρου και Σαμοθράκης, Καθηγητής Δ. ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ - Πρόεδρος Φ.Δ. Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, Καθηγητής Γ. ΑΡΑΠΗΣ - Πρόεδρος Φ.Δ. Προστατευόμενων Περιοχών Ν. Πελοποννήσου-Κυθήρων, Διευθυντής Ερευνών Γ. ΚΑΡΕΤΣΟΣ - Πρόεδρος Φ.Δ. Πάρνηθας, Δρ. Γ. ΛΥΡΙΝΤΖΗΣ – Πρόεδρος Φ.Δ. Εθνικού Πάρκου Σχοινιά-Μαραθώνα, Υμηττού & Νοτιοανατολικής Αττικής