Αρχική Δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Σχόλιο του χρήστη ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΒΕΤΕ | 18 Αυγούστου 2020, 10:59
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΒΕΤΕ' | 18 Αυγούστου 2020, 10:59

    Το παρόν σχέδιο του ΕΣΔΑ 2020 – 2030 είναι υπερβολικά εμπροσθοβαρές και αισιόδοξο και δε λαμβάνει υπόψη του τη μέχρι σήμερα εμπειρία στους τομείς της αδειοδότησης, κατασκευής και λειτουργίας εγκαταστάσεων επεξεργασίας απορριμμάτων. Συγκεκριμένα, υπερβολικά αισιόδοξες παραδοχές εκπόνησης του ΕΣΔΑ αποτελούν τα ακόλουθα: i. Η ανταπόκριση του κοινού στις απαιτήσεις της χωριστής συλλογής και το εξαιρετικά αισιόδοξο υπόλειμμα που προκύπτει από τις εργασίες στα ΚΔΑΥ και τις ΜΕΒΑ. Το πολύ χαμηλό έως μηδενικό (ΜΕΒΑ) υπόλειμμα σημαίνει ότι στην πράξη αφενός οι ΜΕΑ θα δέχονται πολύ μεγαλύτερες ποσότητες από τις υπολογιζόμενες, αφετέρου οι στόχοι για την ανάκτηση μέσω ΔσΠ δεν θα επιτυγχάνονται. Η μέχρι τώρα εμπειρία έχει αποδείξει ότι τα συστήματα ΔσΠ εμπεριέχουν σημαντικά ποσοστά προσμίξεων, οι οποίες αγνοούνται στους υπολογισμούς των ισοζυγίων του παρόντος ΕΣΔΑ όπως και στον προηγούμενο ΕΣΔΑ. ii. Η κατασκευή 26 ΜΕΑ και πάνω από 35 ΜΕΒΑ μέχρι το 2023. Η ελληνική μελετητική και κατασκευαστική αγορά (λίγες εξειδικευμένες εταιρείες) δεν είναι δυνατό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις σχεδιασμού, κατασκευής και λειτουργίας τόσο πολλών εγκαταστάσεων, ειδικά όταν ήδη υπάρχουν πολλά δρομολογημένα έργα. iii. Ο χρόνος ωρίμανσης, προμελέτης, αδειοδότησης, χρηματοδότησης, διαγωνιστικής διαδικασίας και κατασκευής ξεφεύγει ήδη από το χρονοδιάγραμμα. Ένας από τους λόγους που καθιστούν ανέφικτο το χρονοδιάγραμμα είναι η ανυπαρξία πρότυπων τευχών, γεγονός που αφενός θα οδηγήσει σε καθυστερήσεις λόγω προσφυγών και αφετέρου, εφόσον διατηρηθούν οι μέχρι σήμερα πρακτικές θα οδηγήσει σε χαμηλής ποιότητας και αναποτελεσματικά έργα. Η προτυποποίηση των τευχών δημοπράτησης θα πρέπει να συμπεριληφθεί στα μέτρα του ΕΣΔΑ και να υιοθετεί τρόπο βαθμολόγησης που να βασίζεται στους στόχους ΕΣΔΑ / ΠΕΣΔΑ και να αξιολογείται βάσει της υφιστάμενης εμπειρίας και να χρησιμοποιεί σύστημα ποινών κατά τη λειτουργία εφόσον δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι. iv. Η αναθεώρηση των ΠΕΣΔΑ αναφορικά με την ενεργειακή αξιοποίηση είναι πολύ δύσκολο να γίνει, καθώς απαιτούνται διαπεριφερειακές συνεργασίες, προκειμένου πάνω από μία περιφέρειες να χρησιμοποιούν την ίδια εγκατάσταση (με ενδεχόμενο σοβαρό πρόβλημα ασυμφωνίας ως προς τη χωροθέτησή της). Είναι χαρακτηριστικό ότι η έγκριση των ΠΕΣΔΑ που ισχύουν σήμερα πήρε από 10 μήνες έως και πάνω από ένα έτος μέχρι να ολοκληρωθεί, χωρίς να υπάρχει αναγκαιότητα διαχείρισης αντίστοιχου προβλήματος. v. Οι εκτιμήσεις για τις ανακτήσεις ανακυκλώσιμων υλικών από όλες τις εγκαταστάσεις (σελ. 90) είναι υπερβολικά αισιόδοξες και δε λαμβάνουν υπόψη τους τις συνθήκες της αγοράς ανακυκλώσιμων υλικών. vi. Δεν εξετάζεται σε κανένα σημείο του σχεδίου ΕΣΔΑ το τελικό κόστος προς τον πολίτη. vii. Η ανάπτυξη των συστημάτων ΔσΠ και η βελτίωση των συλλεγόμενων υλικών θα πάρει σημαντικό χρόνο ο οποίος σίγουρα θα ξεπεράσει το 2025! 1. Το μέτρο ΑΣΑ.31 (διερεύνηση του ενδεχόμενου επιδότησης της απορριματογενούς kWh ως ΑΠΕ) δεν είναι δυνατό να έχει ως χρονοδιάγραμμα όλη την περίοδο του ΕΣΔΑ (2020 – 2030), καθώς δε θα μπορούν να ληφθούν οι σχετικές επενδυτικές αποφάσεις. Εφόσον υπάρχει τέτοια πρόθεση η απόφαση θα πρέπει να ληφθεί το πολύ μέχρι το τέλος του 2022. Σε διαφορετική περίπτωση ο στόχος υλοποίησης των εγκαταστάσεων μέχρι το τέλος του 2028 (προκειμένου να έχουμε υπόλειμμα 10% το 2030) δε θα επιτευχθεί. 2. Οι ΜΕΑ να διαθέτουν κατάλληλη δυναμικότητα εφόσον προβλέπεται να παραλαμβάνουν και τα υπολείμματα των ΚΔΑΥ. Εναλλακτικά, να προβλεφθεί ότι τα ΚΔΑΥ μπορούν να οδηγούν τα υπολείμματα τους απ’ ευθείας προς ενεργειακή αξιοποίηση. 3. Υπολογίζεται ότι από τις δράσεις που θα αναπτυχθούν θα παράγονται σημαντικές ποσότητες κόμποστ από προδιαλεγμένα οργανικά, ~500.000τ/έτος. Παρόλες τις μεγάλες ποσότητες που αναμένονται να παραχθούν δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο για την αξιοποίηση και τη χρήση του υλικού στην γεωργία ή την ανθοκομία ή και το λιανεμπόριο. Θα πρέπει στα μέτρα να συμπεριληφθεί η νομοθέτηση του πλαισίου ποιοτικών χαρακτηριστικών, χρήσης, παρακολούθησης κλπ στα πρότυπα των λιπασμάτων ώστε να δημιουργηθεί και η αντίστοιχη αγορά με υγιείς κανόνες. 4. Προκειμένου να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα τροποποίησης των ΠΕΣΔΑ, υπάρχει άμεση αναγκαιότητα συμφωνίας με ενεργοβόρες βιομηχανίες σε τεχνικό επίπεδο (προδιαγραφές), ενδεχομένως και σε κεντρικό επίπεδο, πριν την έγκριση των ΠΕΣΔΑ. 5. Θα πρέπει να προτυποποιηθούν σχεδιαστικά οι μικρότερες ΜΕΒΑ βάσει δυναμικότητας (κυρίως αυτές των μικρών νησιών) προκειμένου να γίνει ταχεία δημοπράτηση και να προβλεφθεί ειδική δράση για αυτόν τον σκοπό. 6. Πριν την έναρξη της ενεργειακής αξιοποίησης του οργανικού κλάσματος των ΑΣΑ (αντί της παραγωγής CLO) πρέπει να υπάρξουν μέτρα στην κατάρτιση της αντίστοχιης νομοθεσίας ώστε να γίνει υποχρεωτική η αποκατάσταση των πολλών αργούντων λατομείων και ορυχείων της χώρας και να δωθούν τα κατάλληλα κίνητρα για τη χρήση του CLO σε ανενεργά λατομεία προκειμένου να διευκολυνθεί η διάθεσή του, η οποία συναντά σημαντικές γραφειοκρατικές δυσκολίες παρόλο που προβλέπεται στη σχετική νομοθεσία (Αριθμ. Οικ.56366/4351/ΦΕΚ 3339/12 Δεκεμβρίου 2014). 7. Σε τεχνικό επίπεδο, ως προς την ανάκτηση ενέργειας από απορριμματογενή καύσιμα, υπάρχουν προφανείς συνέργειες μεταξύ εγκαταστάσεων ενεργειακής αξιοποίησης και ενεργοβόρας βιομηχανίας. Η ενεργοβόρα βιομηχανία επηρεάζεται σημαντικά από την εκάστοτε οικονομική συγκυρία και η αξιοποίηση δευτερογενών καυσίμων για ανάκτηση ενέργειας δε μπορεί να βασίζεται σε αυτήν μακροπρόθεσμα, ειδικά όταν η αγορά ανακυκλώσιμων υλικών επηρεάζεται από τις ίδιες οικονομικές συνθήκες (ζήτηση) και μπορεί να υπάρχει πρόσθετη αδυναμία απορρόφησής τους. Άρα η μακροπρόθεσμη επίτευξη στόχων μπορεί να εξυπηρετηθεί μόνο από έναν σχεδιασμό αφιερωμένο στη διαχείριση αποβλήτων. Η ενεργοβόρα βιομηχανία μπορεί άνετα να καλύψει τυχόν αιχμές. 8. Ως προς τα ΒΜΕΑ δεν υπάρχει καμία καταγραφή ποσοτήτων κατάλληλων προς ενεργειακή αξιοποίηση, είτε συνολικά είτε ανά Περιφέρεια. Κατά συνέπεια, είναι πολύ δύσκολο να ενταχθούν σε ένα συνολικό σχέδιο ανάπτυξης εγκαταστάσεων ενεργειακής αξιοποίησης και αντίστοιχων επενδύσεων στην τσιμεντοβιομηχανία. Η μόνη αναφορά που γίνεται είναι για τις ποσότητες που δεν είναι κατάλληλες και αφορούν περίπου το 50% των ΒΜΕΑ για το 2018. Θα πρέπει ο ΕΣΔΑ να εξειδικευθεί περαιτέρω και να συμπεριλάβει στην ενεργείακη αξιοποίηση τις σημαντικές ποσότητες ΒΜΕΑ οι οποίες αφενός μπορούν να ωφελήσουν το ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας και αφετέρου οδηγούν προς ταφή το μεγαλύτερο μέρος των αποβλήτων τους μέχρι στιγμής. 9. Η υιοθέτηση συστημάτων «πληρώνω όσο πετάω» απαιτεί συντονισμένες δράσεις από τους τοπικούς ΟΤΑ, οι οποίοι δεν έχουν τους απαιτούμενους πόρους. Η δράση ΑΣΑ.7 δε μπορεί να εξαντλείται στη «Θέσπιση διάταξης και έκδοση εγκυκλίου για την εφαρμογή συστημάτων Πληρώνω όσο πετάω και λοιπών οικονομικών εργαλείων». Χρειάζονται βάσεις δεδομένων, τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές πληροφοριακών συστημάτων, συστήματα αυτοματοποιημένης χρέωσης κ.λπ., τα οποία μόνο μέσω ΣΔΙΤ θα μπορούσαν να υλοποιηθούν προκειμένου να υπάρχει διαλειτουργικότητα και σε ένα βαθμό απόσβεση σχεδιασμού και μείωση του τελικού κόστους για τον πολίτη. 10. Αν και η πρόβλεψη του ΕΣΔΑ σχετικά με την ευθυγράμμιση των τυχόν εγγυημένων ποσότητων σε έργα ΣΔΙΤ με τους εθνικούς ή/και ενωσιακούς στόχους είναι ορθή, θα πρέπει να σημειωθεί ότι ιδιαίτερα σημαντικό σε έργα ΣΔΙΤ είναι να εξασφαλίζεται η χρηματοδότησιμότητα (bankabiity) των έργων. Ως εκ τούτου, και για να επιτευχθούν τα ιδιαίτερα σφιχτά χρονοδιαγράμματα κατασκευής νέων έργων, θα πρέπει να προβλεφθεί ένα χρηματο-οικονομικό μέγεθος το οποίο θα εξασφαλίζει την χρηματοδότηση από ιδιωτικά κεφάλαια των έργων ΣΔΙΤ το οποίο θα πρέπει να συμπεριληφθεί στα πρότυπα τεύχη έργων ΣΔΙΤ, ώστε να υπάρχει σαφές πλαίσιο για τους ΦΟΔΣΑ που θα επιλέξουν αυτού του είδους τη χρηματοδότηση. 11. Η διαφορετική τιμολόγηση Προδιαλεγμένων Οργανικών και σύμμεικτων ΑΣΑ παρουσιάζεται ως ένα από τα βασικά μέτρα που προτείνει ο νέος ΕΣΔΑ, χωρίς όμως να λαμβάνει υπόψη ότι ειδικότερα τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης των συστημάτων ΔσΠ των οργανικών τα συλλεγόμενα απόβλητα θα εμπεριέχουν ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά προσμίξεων. Αυτό έχει αποδειχθεί από την εμπειρία σε άλλες περισσότερο προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και από την ανάπτυξη του “μπλε κάδου” στην χώρα μας όπου μετά από χρόνια λειτουργίας του συστήματος ακόμα τα ποσοστά προσμίξεων πλησιάζουν ακόμα και το 50% σε κάποιες περιοχές. Ως εκ των παραπάνω το κόστος επεξεργασίας των προδιαλεγμένων οργανικών αναμένεται να είναι υψηλό για τις νέες ΜΕΒΑ και η στόχευση για χαμηλότερο τέλος επεξεργασίας από τον ΕΣΔΑ μάλλον ανεδαφική.