Αρχική Δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Σχόλιο του χρήστη ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕΧΩΣ | 21 Αυγούστου 2020, 18:34
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Δ/ΝΣΗ ΠΕΧΩΣ' | 21 Αυγούστου 2020, 18:34

    ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΧΩΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Ταχ. Δ/νση: Μάρκου Μουσούρου 15 Τ.Κ.: 712 01 Ηράκλειο Email: d.pexws@crete.gov.gr Πληροφορίες: Ε. Καργάκη Τηλ.: 2813-410124 Αριθ. Πρωτ: 181953/21-8-2020 ΘΕΜΑ: Συμμετοχή στη διαβούλευση του νέου ΕΣΔΑ Σήμερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο ισχύει η οριζόντια νομοθεσία περί αποβλήτων (Οδηγία (ΕΕ) 2018/851) με καθορισμό πολύ φιλόδοξων ποσοτικών στόχων, που όμως αναγνωρίζει τη δυσκολία επίτευξης των στόχων αυτών για ορισμένα κράτη μέλη (στα οποία περιλαμβάνεται και η Ελλάδα) και δίνει τη δυνατότητα αναβολής μέχρι πέντε έτη (έως το 2040) στην επίτευξη των στόχων, υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Αντιθέτως ο προτεινόμενος νέος ΕΣΔΑ έρχεται να εναρμονίσει την Οδηγία 2018/851 με ακόμα πιο φιλόδοξα σχέδια, απορρίπτοντας αυτή τη δικλείδα ασφαλείας που δίδεται για τη χώρα μας. Αυτό το σχέδιο όμως του νέου ΕΣΔΑ που προϋποθέτει υπερπροσπάθειες ενεργειών και συντονισμού από πάρα πολλούς φορείς, υπερβολικά μεγάλο επενδυτικό κόστος που θα μετακυλίεται στον πολίτη αφού δεν θα χρηματοδοτούνται στο νέο ΕΣΠΑ εγκαταστάσεις επεξεργασίας σύμμεικτων ΑΣΑ (ενώ τα υπόλοιπα κλάσματα οργανικού και ανακυκλώσιμων υπόκεινται σε περικοπές καθώς κατηγοριοποιούνται ως ΥΓΟΣ). Οδηγεί επίσης και σε πολύ μεγάλο λειτουργικό κόστος αφού θα περιλαμβάνει πολλά στάδια επεξεργασίας συμπεριλαμβανομένων των κοστοβόρων εργοστασίων ενεργειακής αξιοποίησης, περιβαλλοντικό κόστος από την αύξηση των μεταφορών και πολύ χρόνο έως την ολοκλήρωσή του, θα έχει τεράστιες συνέπειες σε επίπεδο Χώρας, ΟΤΑ, ΦΟΣΔΑ και ΣΕΔ, εάν δεν επιτευχθούν οι υψηλοί στόχοι που πιέστηκαν χρονικά, χωρίς να γίνεται αντίστοιχα τεκμηρίωση αυτής της πρότασης. Το κείμενο είναι αρκετά θεωρητικό και δεν προκύπτουν στοιχεία για την αξιολόγηση της επίτευξής του ή όχι. Η τεκμηρίωση θα έπρεπε να είναι τεχνικοοικονομική ώστε να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα και ο πολίτης που θα κληθεί να πληρώσει το πολύ μεγάλο κόστος του νέου Σχεδιασμού. Στο πλαίσιο της υποστήριξης της νέας πρότασης περιλαμβάνεται και η αξιολόγηση και ο σχολιασμός του υφιστάμενου ΕΣΔΑ. Επισημαίνεται από το κείμενο ότι οι στόχοι του ΕΣΔΑ το 2015 ήταν υπέρμετρα φιλόδοξοι και το χρονοδιάγραμμα μικρό. Διαπιστώνεται σημαντική υστέρηση επίτευξης των στόχων και κρίνεται το υφιστάμενο καθεστώς ανεπαρκές. Όμως δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη ότι βρισκόμαστε στην τελική ευθεία υλοποίησης του. Οι Δήμοι ξεκίνησαν να υποβάλουν προτάσεις για χρηματοδότηση συστημάτων διαλογής στην πηγή, ενώ οι μονάδες επεξεργασίας χρηματοδοτούνται και κατασκευάζονται τώρα, δεν έχουν λειτουργήσει ακόμα. Οι ΦΟΔΣΑ δεν είχαν μέχρι πρόσφατα ξεκάθαρο καθεστώς θεσμικού ρόλου. Όλα αυτά τα χρόνια έγιναν ζυμώσεις και προσπάθειες για να προχωρήσουν σε αυτό το στάδιο οι διαδικασίες, το οποίο πρέπει να συνυπολογιστεί στο σχέδιο επίτευξης του νέου ΕΣΔΑ. Δεν γίνεται να ξεκινήσουν όλα από την αρχή. Αντιθέτως θα πρέπει να στηριχθεί ο νέος σχεδιασμός στα σημαντικά βήματα που έγιναν μέχρι σήμερα. Κι αν ο προηγούμενος σχεδιασμός κρίνεται φιλόδοξος, πώς θα έπρεπε να χαρακτηρίζεται ο προτεινόμενος που ανεβάζει τους στόχους και μικραίνει το χρονοδιάγραμμα; Βεβαίως έχουν προβλεφθεί πολλές νέες διαδικασίες που θα βελτιώσουν και θα ολοκληρώσουν το πλαίσιο της διαχείρισης αποβλήτων αναβαθμίζοντάς το σε πιο ολιστικό, ενσωματώνοντας και άλλες πολιτικές όπως η κυκλική οικονομία, το σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, το σχέδιο για την κατάργηση των πλαστικών μίας χρήσης κ.α. Είναι παραδεκτό ότι πρόκειται για ένα πιο ολοκληρωμένο σχεδιασμό σε επίπεδο χώρας, καθώς έχει γίνει μια προσπάθεια ενσωμάτωσης όλων των κατηγοριών αποβλήτων αλλά και μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στο θέμα το οποίο είναι πραγματικά πολυδιάστατο. Ο προτεινόμενος νέος όμως ΕΣΔΑ, θέτει στόχο μείωσης της υγειονομικής ταφής των ΑΣΑ, σε ποσοστό μικρότερο του 10%, πέντε χρόνια νωρίτερα από τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και δέκα χρόνια νωρίτερα από τη δυνατότητα που δίδεται στη χώρα μας, την ώρα που το μέσο ποσοστό σε επίπεδο χώρας, αγγίζει το 80%. Πολύ συνοπτικά αυξάνονται οι στόχοι για τη διαλογή στην πηγή των ανακυκλώσιμων και μειώνεται το ποσοστό προς ταφή. Η εξίσωση έχει πολλούς απροσδιόριστους παράγοντες και γι αυτό επιλέγεται η λύση της ενεργειακής αξιοποίησης για να κλείσει τις εκκρεμότητες. Για παράδειγμα η Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ) απαιτεί μακροχρόνια προσπάθεια ενημέρωσης ευαισθητοποίησης, εφαρμογής δίκαιης τιμολογιακής πολιτικής και μέριμνα για την αξιοποίηση των προϊόντων που αυτή τη στιγμή είναι αμφίβολα (αφού το compost και τα ανακυκλώσιμα δεν έχουν αγορά). Οι μονάδες επεξεργασίας θα παράγουν πολύ CLO και RDF που δεν υπάρχει αντίστοιχα βιώσιμη διαχείρισή τους. Οι ΧΥΤΑ γεμίζουν και οι χωροθετήσεις δυσκολεύουν. Οπότε παρουσιάζεται ότι η ενεργειακή αξιοποίηση είναι η ενδεδειγμένη λύση για σίγουρα αποτελέσματα σε όλη την Ελλάδα. Όμως είναι ένα πολύ-παραγοντικό και δύσκολο θέμα που θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την πολύ μεγάλη δυσκολία χωροθέτησης, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα (αύξηση μεταφορών, εκπομπές ρύπων, παραγωγή επικίνδυνων υπολειμμάτων), το οικονομικό αντίκτυπο του μεγάλου επενδυτικού και λειτουργικού κόστους, της αναγκαιότητας να λειτουργεί αποδεδειγμένα ως διαδικασία ανάκτησης και όχι διάθεσης, κλπ. Κατά την άποψή μας ο νέος ΕΣΔΑ έπρεπε να μεταβεί με διαδικασίες πιο ήπιες στην επίτευξη των στόχων. Να επενδύσει πολύ περισσότερο στην εξασφάλιση της επιτυχίας της ΔσΠ που αυτό είναι και το πνεύμα της Οδηγίας και να στοχεύσει στην ολοκλήρωση των έργων των ΠΕΣΔΑ που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη χωρίς να δημιουργεί τροποποιήσεις και συνεπαγόμενες καθυστερήσεις. Καθώς τα έργα σε όλες τις Περιφέρειες έχουν σχεδιαστεί και χρηματοδοτούνται βάσει των στόχων του ισχύοντος ΕΣΔΑ εκτιμούμε ότι θα δημιουργηθεί μεγάλη σύγχυση και ανατροπή σε ήδη προχωρημένες διαδικασίες. Διαδικασίες που για να φτάσουν σε αυτό το σημείο πέρασαν 5 χρόνια από την έγκριση του ισχύοντος ΕΣΔΑ. Ο νέος ΕΣΔΑ θα μπορούσε να διαφοροποιήσει την διαδικασία για την επίτευξη των στόχων στις μεγάλες πρωτεύουσες που πιέζονται περισσότερο λόγω αυξημένων ποσοτήτων και να δώσει την ευκαιρία στις υπόλοιπες περιοχές να λειτουργήσουν στο πνεύμα της ήπιας διαχείρισης με ένταση ΔσΠ και συνεργασία με τις τσιμεντοβιομηχανίες. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα να συνεργαστεί ο πολίτης συμμετέχοντας ενεργά, οπότε θα ολοκληρώνεται η διαχείρισή με φιλοπεριβαλλοντικά αποτελέσματα και δεν θα έχει την εύκολη λύση της καύσης που θα τον αποτρέπει από την προσπάθεια της ΔσΠ. Επίσης θεωρούμε ότι πρέπει το τέλος ταφής να μπει αφού ολοκληρωθούν οι επί μέρους μονάδες σε κάθε περιοχή και μόνο στα ανεπεξέργαστα απόβλητα. Γενικότερα θεωρώντας ότι συνεχίζουμε τον υφιστάμενο σχεδιασμό που έχουμε δρομολογήσει, με την απαίτηση ότι πρέπει να αυξήσουμε τα ποσοστά ΔσΠ για τα ανακυκλώσιμα όπως απαιτεί η νέα Οδηγία, τότε το υπόλειμμα που μας μένει για ταφή θα είναι περίπου 16%. Εδώ βέβαια θεωρούμε δεδομένο ότι γίνεται χρήση του CLO σε εργασίες επίχωσης (αποκατάσταση λατομείων) που θεωρείται ανάκτηση, και ότι θα οδηγούμε το παραγόμενο από τις δρομολογημένες μονάδες (ΜΕΑ) SRF/RDF στις τσιμεντοβιομηχανίες. Άρα, αν ο νέος ΕΣΔΑ έβαζε ως ελάχιστο στόχο ταφής το 16% (εξαιρώντας τις δύο μεγάλες πρωτεύουσες που είναι και οι μεγάλοι παραγωγοί), τότε δεν θα χρειαζόταν οι μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης στην υπόλοιπη χώρα. Τέλος θέλουμε να επισημάνουμε ότι η Περιφέρεια Κρήτης από το 2011 έχει δώσει πολύ μεγάλη έμφαση στην εκπόνηση και υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου και σύγχρονου ΠΕΣΔΑ και έχει δώσει μεγάλο αγώνα για την χρηματοδότηση των έργων του ΠΕΣΔΑ με κοινοτικά κονδύλια μεριμνώντας για το κοινωνικό συμφέρον. Απόδειξη για το ενδιαφέρον της Περιφέρειας, αποτελεί και η πρόσφατη υπογραφή προγραμματικής σύμβασης με 2 Πολυτεχνεία για την ανάπτυξη και εφαρμογή μονάδας αεριοποίησης στην περιοχή του Ηρακλείου που θα εξετάσει τη δυνατότητα να μετατρέπει το παραγόμενο SRF της Μονάδας Βιολογικής Ξήρανσης Ηρακλείου σε ενέργεια και στη συνέχεια θα πειραματιστεί και με άλλα ρεύματα με προτεραιότητα στο υπόλειμμα των ΜΕΑ. Πιο στοχευμένες παρατηρήσεις: Σελ. 3 και 4: Θα πρέπει να γίνει εξ αρχής, μια σαφής αναφορά στο ποια είναι τα δευτερογενή υλικά και ποια τα δευτερογενή (απορριμματογενή καύσιμα).Επειδή αναφέρονται όλες οι κατηγορίες αποβλήτων (βιομηχανικών, γεωργοκτηνοτροφικών κλπ) και σε πολλές από αυτές προκύπτουν δευτερογενή προϊόντα ή/και εναλλακτικά καύσιμα, ή απορριμματογενή καύσιμα είναι καλό να γίνεται διάκριση ώστε να είναι ξεκάθαρο τι πάει για καύση και τι για άλλη χρήση. Σελ. 5: Σε περίπτωση που θα υλοποιηθούν έργα με το καθεστώς ΣΔΙΤ, το πιο πιθανό είναι να απαιτηθούν ελάχιστες εγγυημένες ποσότητες. Εκτός του ότι αυτές θα πρέπει να συνάδουν με τους στόχους του ΕΣΔΑ και της νομοθεσίας για την κυκλική οικονομία, θα πρέπει να γίνει ρητή αναφορά στο ότι τυχόν άλλες εισερχόμενες εκτός των ΑΣΑ κατηγορίες αποβλήτων θα διαφοροποιούνται στη διαχείριση (τιμολόγιο και υποχρεώσεις) και δεν θα επιβαρύνουν τους πολίτες. Σελ. 6: Παρόλο που αναφέρεται στους βασικούς στόχους του ΕΣΔΑ ο συνδυασμός με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), παραπέρα δεν δίνονται σαφείς κατευθύνσεις, πώς θα επιτευχθεί αυτό. Σελ. 6: Διαφωνούμε με την εφαρμογή του τέλους ταφής στα απόβλητα που οδηγούνται σε ΧΥΤΑ - ΧΥΤΥ, στο μέρος που αφορά στα υπολείμματα από τις μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων. Αυτό θεωρούμε ότι δεν αποτελεί αντικίνητρο αλλά φοροεισπρακτικό μέτρο. Σελ. 7: Ο εκσυγχρονισμός των ΚΔΑΥ τον οποίο θεωρούμε επιβεβλημένο για την ποιοτική και ποσοτική αναβάθμιση των ανακυκλώσιμων, δεν χρειάζεται να συνδυαστεί με την παραγωγή εναλλακτικού (δευτερογενούς) καυσίμου, εφόσον αυτό μπορεί να επιτυγχάνεται μέσω τροφοδότησης (των υπολειμμάτων των ΚΔΑΥ) στις αντίστοιχες ΜΕΑ. Απλοποίηση διαδικασιών. Σελ. 7: Η τιμολογιακή πολιτική, για το τέλος επεξεργασίας των βιοαποβλήτων αποτελεί το πιο δύσκολο κεφάλαιο κατά την άποψή μας. Η εφαρμογή του συστήματος πληρώνω όσο πετάω απαιτεί αυξημένα κεφάλαια για σύγχρονο εξοπλισμό εφαρμογής και παρακολούθησης, απαιτεί δομή με εξειδικευμένο προσωπικό για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση, χρόνο για την πιλοτική εφαρμογή, ένταση στη συνεχή ευαισθητοποίηση, μόνιμα συστήματα ιχνηλασιμότητας και καθαρότητας των ροών. Όμως είναι απαραίτητο να δοθεί μεγάλη έμφαση στο θέμα αυτό ώστε να πετύχει η επίτευξη του στόχου διαχωρισμού του οργανικού κλάσματος. Έτσι θα μπορέσει να εφαρμοστεί και ο Νόμος 4685/2020 για τους μεγάλους παραγωγούς εστίασης. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες το εφαρμόζουν σταδιακά και προωθείται η επιλογή αυτή μέσα από τις προτάσεις που προβλέπονται στο νέο ΕΣΠΑ. Το θέμα «πληρώνω όσο πετάω» απαιτεί ξεχωριστό κεφάλαιο με μεγαλύτερη έμφαση στον ΕΣΔΑ. Σελ. 32 Ενώ γίνεται εκτενής αναφορά για τα βιολογικά απόβλητα, δεν καθορίζεται σαφώς ποιος είναι ο ελάχιστος ποσοτικός στόχος για τη ΔσΠ των οργανικών αποβλήτων. Αναφέρεται ότι το 2022 – δηλαδή ένα χρόνο νωρίτερα από τις προβλέψεις της Οδηγίας 2018/851 – τα βιολογικά απόβλητα είτε διαχωρίζονται και ανακυκλώνονται στην πηγή, είτε συλλέγονται χωριστά και δεν αναμιγνύονται με άλλα είδη αποβλήτων. Στη σελ 60 στον πίνακα για τους στόχους διαχείρισης των ΑΣΑ αναφέρεται ρητά η «Υποχρεωτική καθολική χωριστή συλλογή των Βιολογικών Αποβλήτων έως 31 Δεκεμβρίου 2022». Ενώ στον πίνακα 23 σελ. 85 για την «ξεχωριστή συλλογή ανά ρεύμα ΑΣΑ (οικιακού τύπου)» ο στόχος για το 2030 αναφέρεται ως 40%. Όλα τα έργα ΔσΠ και ΜΕΒΑ έχουν σχεδιαστεί και έχουν υποβληθεί για χρηματοδότηση με το ελάχιστο ποσοστό του 40% που είχε θέσει ο ισχύον ΕΣΔΑ για το 2020. Τώρα τίθεται στόχος 35% το 2025 και 40% το 2030; Και τα έργα που έχουν προγραμματιστεί να δουλεύουν στο 40% θα έχουν άλλες υποχρεώσεις από τα νέα έργα που θα υποβληθούν με το νέο καθεστώς; Σελ. 38, 39, 68, 69: Προτείνονται παρεμβάσεις για την κάλυψη του κενού του δικτύου συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών, πέραν αυτών που υπάγονται στην εναλλακτική διαχείριση και εκμετάλλευση των πόρων του ΕΣΠΑ (χρηματοδότηση δικτύου συλλογής κάδων, απορριμματοφόρων κλπ). Πολύ σωστά αφού δεν καλύπτεται αυτό το κενό από το αντίστοιχο ΣΕΔ. Αλλά με τι κίνητρα και πόρους το ΣΕΔ θα διαχειρίζεται την επιπλέον ποσότητα των ανακυκλώσιμων; Σελ. 60: Αφού επιλέχθηκε το σενάριο 3, που εκφράζει την σταθεροποίηση της παραγωγής αποβλήτων, κατ’ άτομο από το 2020 έως το 2030, γιατί αυξάνεται ο τελικός συντελεστής σε 515kg/κατ/έτος, το 2030 σε σχέση με το 2025; Σελ. 62: Αναφέρεται ενθάρρυνση της επαναχρησιμοποίησης συσκευασιών που διατίθενται στην αγορά χωρίς να αναφέρονται οι τρόποι. Μέτρο πολύ χρήσιμο αλλά και πάρα πολύ δύσκολο και στοχευμένο, αφού αφορά τις επιχειρήσεις. Σελ. 73: Η αναφορά στο πρότυπο ecolabel και κάθε άλλης καλής και αποδεκτής για αξιοποίηση ποιότητας κόμποστ, σημαίνει ότι στις δράσεις του νέου ΕΣΔΑ δεν συμπεριλαμβάνεται η πολύ ουσιαστική ανάγκη που δημιουργείται από τον σχεδιασμό, -σύμφωνα με τον οποίο θα παράγεται μεγάλη ποσότητα compost από προδιαλεγμένο οργανικό – να θεσπιστούν εθνικά πρότυπα με βάση τα χαρακτηριστικά της χώρας, ώστε να μπορεί χωρίς αγκυλώσεις να διατίθεται και να πωλείται το compost Α ποιότητας στην αγορά. Απαίτηση, που προκύπτει από την ανάγκη βιωσιμότητας των μονάδων αλλά και της καταγεγραμμένης ανάγκης των ελληνικών εδαφών σε καλής ποιότητας compost, λόγω των φτωχότερων χαρακτηριστικών του εδάφους εξαιτίας του κλίματος, όπως αναφέρεται και στη σελ. 32. Σελ. 73: Στα νησιά προτείνεται η δημιουργία Μονάδων Προεπεξεργασίας Αποβλήτων/Απορριμμάτων που θα περιλαμβάνουν κατ’ ελάχιστον, βιολογική επεξεργασία σταθεροποίησης του οργανικού κλάσματος. Σύμφωνα με την εμπειρία που έχουμε από την περιοχή μας (ΜΠΑ Ηρακλείου), αυτές οι Μονάδες δημιουργούν πολύ μεγάλο υπόλειμμα. Θα έπρεπε να προτείνεται εντατική ΔσΠ και όχι ΜΠΑ. Σελ. 74: Τονίζεται η δυνατότητα διαπεριφερειακής συνεργασίας ώστε τα απόβλητα κάποιου νησιού να μεταφέρονται σε ΜΕΑ άλλου νησιού. Αυτό επαφίεται στην ευχέρεια των οικείων ΠΕΣΔΑ ή/και ΦΟΔΣΑ, όμως μπορεί αυτό να γίνει και με πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ, εφόσον κριθεί απαραίτητο. Οι αποφάσεις του ΥΠΕΝ στην περίπτωση αυτή θα κατισχύουν έναντι των υπολοίπων. Στην περίπτωση αυτή το ΥΠΕΝ μπορεί να προχωρήσει τόσο στη λήψη της σχετικής απόφασης, όσο και σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την υλοποίησή της. Βλέπουμε εδώ ότι γίνεται χρήση του σχετικού άρθρου που τέθηκε στον Νόμο 4685/2020, χωρίς όμως να γίνεται αναφορά στην προϋπόθεση της έκτακτης ανάγκης όπως αναφέρεται στον Νόμο. Άρα πρόκειται για μόνιμες καταστάσεις για τις οποίες μπορεί να αποφασίζει το Υπουργείο χωρίς τη συναίνεση του ενδιαφερόμενου υποδοχέα. Σελ. 74: Επίσης επισημαίνεται ότι εφόσον κριθεί σκόπιμο οι αρμόδιοι φορείς (ΟΤΑ, ΦΟΔΣΑ) μπορεί να δρομολογούν διαδικασίες και δράσεις για την υλοποίηση των βασικών υποδομών, παρότι μπορεί να μην προβλέπονται στα ισχύοντα ΠΕΣΔΑ, με την προϋπόθεση, βέβαια ότι είναι συμβατές με το παρόν ΕΣΔΑ. Σε αυτήν την περίπτωση και μέχρι την έγκριση του νέου ΠΕΣΔΑ η συμβατότητα αυτή θα διαπιστώνεται από το ΥΠΕΝ μετά από αίτημα του αρμόδιου φορέα. Με λίγα λόγια στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των ΦΟΔΣΑ ή συναίνεση από την Περιφέρεια να συμπεριληφθεί στον σχεδιασμό Μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης, μπορεί ο ένας ΦΟΔΣΑ που το επιθυμεί, να δρομολογήσει τις διαδικασίες για την υλοποίησή της, με απλή διαπίστωση συμβατότητας με τον νέο ΕΣΔΑ από το ΥΠΕΝ, στο διάστημα που δεν θα έχει ολοκληρωθεί η έγκριση του ΠΕΣΔΑ. Αυτό όμως θα εντείνει τις διαφορές και θα επιφέρει τοπικές συγκρούσεις. Σελ. 76, 77: Αναφέρεται ότι εφόσον αναμένεται στην αρχή της λειτουργίας των ΚΔΑΥ, και των ΜΕΒΑ το ποσοστό υπολείμματος να είναι αρκετά μεγάλο, θα πρέπει αυτό να λαμβάνεται υπόψη κατά τον σχεδιασμό των μονάδων (υποθέτουμε ότι εννοεί των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης), ώστε αυτές να μην υποδιαστασιολογούνται. Αυτό είναι εντελώς λάθος παραδοχή, γιατί κατ’ αρχάς έως την έναρξη λειτουργίας των μονάδων εν. αξ. θα έχουν ήδη λειτουργήσει αρκετά χρόνια πριν τα ΚΔΑΥ και οι ΜΕΒΑ και θα έχουν πιάσει τους στόχους τους (μικρό υπόλειμμα) και επιπλέον αυτό στην τελική θα οδηγήσει σε υπερδιαστασιολόγηση των μονάδων εν. αξ. και επομένως σε μη βιώσιμη λειτουργία ή μη επίτευξη στόχων ΔσΠ (λόγω πρόκλησης της εύκολης καύσης) ή ακριβοπληρωμένες μεγάλες εγγυημένες ποσότητες. Σελ. 78: Θα έπρεπε να επιδιώκεται η μεθόδευση της χρήσης του βιολογικά επεξεργασμένου οργανικού κλάσματος σε εργασίες επίχωσης (αποκατάσταση λατομείων), εργασία που θεωρείται ανάκτηση και όχι να προωθείται η ενσωμάτωσή του στο υπόλειμμα ή στο SRF/RDF που οδηγείται προς ενεργειακή αξιοποίηση. Γιατί να προηγείται η επεξεργασία για δημιουργία CLO αν είναι να οδηγείται στην καύση; Σελ. 92: Εφόσον τα δευτερογενή καύσιμα πάνε για καύση μαζί με το υπόλειμμα γιατί πρέπει να γίνεται η διαδικασία για την παραγωγή του και να αυξάνονται οι επεξεργασίες και το κόστος. Γιατί δεν οδηγούνται κατευθείαν ως υπόλειμμα για καύση; Ουσιαστικά η ενεργειακή αξιοποίηση επινοήθηκε για να ελαχιστοποιηθεί το υπόλειμμα. Στα διάφορα σενάρια που γίνονται το CLO και το SRF/RDF οδηγούνται με διάφορους συνδυασμούς στην καύση. Αλλά αν είναι τελικά να καούν, γιατί πρέπει να περάσουν στη διαδικασία δημιουργίας τους; Σελ. 94: Ακόμα και η Μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης έχει ένα υπόλειμμα 25% με 30%. Και μάλιστα ένα μέρος των αποβλήτων της είναι επικίνδυνο και χρήζει ειδικής διαχείρισης. Δεν το συζητάμε να αρχίσουμε και τη διαδικασία χωροθέτησης ΧΥΤΕΑ. Σελ. 94: Σημειώνεται στον ΕΣΔΑ ως δυνατότητα, η Μονάδα Ενεργειακής Αξιοποίησης της Περιφέρειας Κρήτης να υποδεχτεί και τα υπολείμματα ή/ και το δευτερογενές καύσιμο που μπορεί να παράγεται από τις ΜΕΑ της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Αυτό αποτελεί δεύτερο μεγάλο ζήτημα για την Περιφέρεια Κρήτης στην περίπτωση που κάποιοι ΦΟΔΣΑ ή και η Περιφέρεια διαφωνήσουν, καθώς το Υπουργείο θα έχει τη δυνατότητα να επιβληθεί. Σελ. 99, 100, 101: Εντάσσοντας στη διαδικασία διαχείρισης την ενεργειακή αξιοποίηση, στα τρία σενάρια που γίνονται για να μειωθεί το ποσοστό για ταφή, παρατηρούμε ότι τα δύο τελευταία σενάρια που μειώνουν περισσότερο το υπόλειμμα, δημιουργούν αυξημένες απαιτήσεις επεξεργασίας, άρα και αύξηση κόστους, συν το κόστος της θαλάσσιας μεταφοράς που απαιτείται για το SRF/RDF και το τέλος εισόδου στις τσιμεντοβιομηχανίες. Το ερώτημα και πάλι είναι ότι αφού τελικά επιλέγουμε την καύση γιατί προσθέτουμε τόσα ενδιάμεσα στάδια επεξεργασίας που αυξάνουν το κόστος διαχείρισης; Επίσης η Μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης αποδυναμώνεται ως προς τον χαρακτηρισμό της ανάκτησης και η διαδικασία θεωρείται πάλι διάθεση. Όπως αναφέρεται και στη σελ. 103 σε κάθε περίπτωση οι σχετικές αποφάσεις θα λαμβάνονται από τους οικείους ΦΟΔΣΑ, με βάση την αξιολόγηση όλων των δεδομένων που τους αφορούν και κύριο γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιωσιμότητα της διαχείρισης των ΑΣΑ. Λογικό, αλλά πουθενά δεν αναφέρεται το κριτήριο της κόστους που μεταφέρεται στον πολίτη. Σελ. 110: Η διερεύνηση δυνατότητας συνεπεξεργασίας ΑΣΑ με άλλου τύπου απόβλητα που την ευθύνη φέρει ο παραγωγός τους, σε μονάδες επεξεργασίας ΑΣΑ και ειδικά ενεργειακής αξιοποίησης με θερμική επεξεργασία,αποτελεί ένα ευαίσθητο θέμα, καθώς πρέπει ξεκάθαρα και διαφανώς να διαχωριστεί το λειτουργικό και επενδυτικό κόστος της Μονάδας για τον πολίτη από τον παραγωγό του άλλου αποβλήτου. Σελ. 110, 111: Οι διαδικασίες που προβλέπουν διαπεριφερειακές συνεργασίες των ΦΟΔΣΑ/ΟΤΑ και τη δυνατότητα αυτών να δρομολογούν και να υλοποιούν δράσεις που δεν προβλέπονται από τα ισχύοντα ΠΕΣΔΑ αλλά συνάδουν με τις προβλέψεις του παρόντος ΕΣΔΑ, μέχρι την έγκριση των νέων ΠΕΣΔΑ, κατόπιν σύμφωνης γνώμης του ΥΠΕΝ, πρέπει να λάβουν οπωσδήποτε υπόψη και την άποψη της κοινωνίας της Περιφέρειας που θα σηκώσει το βάρος. Σελ. 110: Στον πίνακα 35 «Προτεινόμενα μέτρα και δράσεις για τα ΑΣΑ- δείκτες παρακολούθησης» να μπει οπωσδήποτε και η υποχρέωση από την κεντρική διοίκηση να συντάξει διάταξη – ρύθμιση για προδιαγραφές εγχώριου compost για διάθεση στην αγορά. Σελ. 116: Στον πίνακα 36 «Ενδεικτικά προτεινόμενα μέτρα και δράσεις για τα Απόβλητα Συσκευασίας» Για την ενίσχυση των μέτρων πρόληψης στο πλαίσιο των νέων αναθωρημένων (ΠΕΣΔΑ) & ΤΣΔΑ σε συμμόρφωση με τις διατάξεις του παρόντος ΕΣΔΑ και με τις κατευθύνσεις του νέου Εθνικού Προγράμματος Πρόληψης, να πουν ως υπόχρεοι φορείς και οι ΦΟΣΔΑ. Σελ. 131: Στο κεφάλαιο «Χρηματοδοτικά Μέσα» αντιλαμβανόμαστε ότι δεν θα υπάρχει πλέον κάποιο εργαλείο που να χρηματοδοτεί τη βαριά βιομηχανία διαχείρισης των ΑΣΑ. Στο νέο ΕΣΠΑ δεν θα είναι επιλέξιμες, στον επενδυτικό Αναπτυξιακό Νόμο επιλέγονται μόνο οι ιδιωτικές επιχειρήσεις. Στο Πράσινο Ταμείο προβλέπει χρηματοδοτήσεις που προέρχονται από την είσπραξη του τέλους ταφής. Για τη χρηματοδότηση των έργων ΣΔΙΤ και ιδίως των Μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης αναφέρονταιμόνο τα πλεονεκτήματα που προσφέρει ο ιδιώτης με το 50%. Δεν αναφέρονται τα μειονεκτήματα ούτε ο και τρόπος εξασφάλισης του άλλου δημόσιου 50%. Σελ. 146- 147: Πρέπει να γίνει σαφές για ποιες Περιφερειακές Υπηρεσίες Περιβάλλοντος γίνεται αναφορά. Παράρτημα VI: Κριτήρια Χωροθέτησης Μελλοντικών / Προβλεπόμενων Υποδομών Σελ. 326 αναφέρεται: «Για όλες τις εγκαταστάσεις που εκτελούν εργασίες διαχείρισης αποβλήτων D & R, εξετάζεται πάντα ο βαθμός όχλησης και αντιστοίχως χωροθετούνται σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία». Όμως, τα έργα και οι δραστηριότητες της 4ης Ομάδας έργων και δραστηριοτήτων, ήτοι τα «Συστήματα Περιβαλλοντικών Υποδομών» της Υ.Α. ΔΙΠΑ/οικ. 37674/2016 δεν κατατάσσονται σε βαθμούς όχλησης, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 78 του Κεφαλαίου ΙΔ΄ του Νόμου 4442/2016. Σελ. 328 αναφέρεται: «Σε κάθε περίπτωση, ο τελικός αποκλεισμός ή η χωροθέτηση μιας θέσης ενός έργου ή εγκατάστασης διαχείρισης αποβλήτων γίνεται κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, λαμβάνοντας υπόψη τα ειδικά χαρακτηριστικά του κάθε επί μέρους έργου και μετά τη γνωμοδότηση των αρμοδίων φορέων και υπηρεσιών». Αυτή η «δικλείδα ασφαλείας» για την τελική χωροθέτηση είναι χρήσιμη και κατά την άποψή μας πρέπει να προστεθεί και στο άρθρο 5 της ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΙΠΑ/11936/836 (ΦΕΚ 436 Β΄/14-2-2019) περί καθορισμού της διαδικασίας και των δικαιολογητικών για την εγκατάσταση και λειτουργία έργων και δραστηριοτήτων «Συστημάτων Περιβαλλοντικών Υποδομών», όπως η ΚΥΑ αυτή έχει τροποποιηθεί και ισχύει. Στο συγκεκριμένο άρθρο (παρ. 1) αναφέρεται ότι «Η βεβαίωση χωροθέτησης αποτελεί βεβαίωση ως προς τη δυνατότητα εγκατάστασης της δραστηριότητας στις περιπτώσεις […] και αποτελεί απαραίτητο δικαιολογητικό για την εκκίνηση της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης […]», ενώ δεν υπάρχει αναφορά στη «δικλείδα» τελικού αποκλεισμού ή τελικής χωροθέτησης κατά τη διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης.