Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΕΝΩΣΗ ΠΤΥΧΙΟΥΧΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ' | 24 Αυγούστου 2020, 23:07

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η επιλογή της περιόδου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) 2020 – 2030 σε συνδυασμό με τις 729 σελίδες του κειμένου επιτάσσει νέα παράταση της προθεσμίας υποβολής των σχολίων καθώς είναι σχεδόν αδύνατη αφενός η αξιολόγηση και αφετέρου η εποικοδομητική συμμετοχή των φορέων και τα των πολιτών. Το νέο ΕΣΔΑ θέτει υπερβολικά φιλόδοξους στόχους παρά την εμπειρία και τα αποτελέσματα από το υφιστάμενο. Η απόκλιση των ποσοστών ανακύκλωσης των διαφόρων ρευμάτων από τους στόχους που είχε θέσει το ΕΣΔΑ για το 2020 διαπιστώνεται ότι είναι σημαντική. Η αδυναμία επίτευξης των στόχων του υφιστάμενου ΕΣΔΑ εκτιμάται ότι οφείλεται κυρίως στην έλλειψη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών και την νοοτροπία που επικρατεί με αποτέλεσμα όχι μόνο την αναμενόμενη μη ενεργή συμμετοχή τους αλλά και την επιβάρυνση του περιεχομένου των μπλε κάδων με σύμμεικτα απορρίμματα. Με ελλειπή ενημέρωση του κοινού και έλλειψη κινήτρων και αντικινήτρων το σύστημα χωριστής διαλογής, έστω και σε αυτά τα ρεύματα που εφαρμόζεται σήμερα, δεν θα μπορούσε να είναι αποδοτικό. Για την μη επίτευξη στόχων ενδεχομένως να οφείλεται η έλλειψη των απαιτούμενων σύγχρονων και ολοκληρωμένων υποδομών και μονάδων διαχείρισης που προκλήθηκε και λόγω καθυστερήσεων εξαιτίας αντιδράσεων πολιτών και τοπικών φορέων. Βέβαια κωλυσιεργία διαπιστώνεται και στην κατασκευή μικρότερων έργων όπως για παράδειγμα τα πράσινα σημεία σε πολλούς Δήμους της χώρας όπου θα έπρεπε ήδη να λειτουργούν. Παρά το γεγονός ότι είναι σημαντική η έλλειψη αποτελεσματικής ενημέρωσης και δράσεων εκπαίδευσης του κοινού το νέο ΕΣΔΑ δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένους τρόπους δράσης αλλά περιορίζεται σε γενικά μέτρα. Προκύπτει από τα παραπάνω ότι η ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στις πρώτες τάξεις του δημοτικού είναι αναγκαία. Προς τη σωστή κατεύθυνση για την μείωση των παραγόμενων ΑΣΑ κρίνεται η επιλογή κινήτρων και αντικινήτρων για την εκτροπή από την ταφή και την προώθηση της επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης, μέσω της ενίσχυσης του τέλους ταφής και της εισαγωγής προγραμμάτων «Πληρώνω όσο Πετάω», η παροχή κινήτρων προς τους ΟΤΑ που υιοθετούν πρόσθετα μέτρα ενίσχυσης της πρόληψης και της διαλογής στην πηγή και χρήση των πόρων από το τέλος ταφής για την ενίσχυση του δικτύου χωριστής διαλογής καθώς επίσης και η παροχή αντίστοιχων κινήτρων και προς τους παραγωγούς αποβλήτων (ιδίως πολίτες και επιχειρήσεις). Για την επίτευξη των στόχων για τη χωριστή συλλογή συσκευασιών θετικά αξιολογείται η πρόταση του συστήματος εγγυοδοσίας η οποία θα «υποχρεώνει» οικονομικά τον καταναλωτή για την επιστροφή των συσκευασιών. Παρά την αναφορά στις μεθόδους και τα εργαλεία επίτευξης των στόχων δεν γίνεται αναφορά στα χρηματοδοτικά εργαλεία και εν τέλει το κόστος στον πολίτη. Τα οργανικά αποτελούν το μεγαλύτερο κλάσμα στη σύσταση των αποβλήτων συνεπώς μόνο αποτροπή ταφής του είναι σημαντικό όφελος για τους ΟΤΑ. Η λειτουργία των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων σε διάφορες Περιφέρειες της επικράτειας είναι σημαντική ωστόσο η ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων από τις μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων να καλύπτουν τις προδιαγραφές που επιτάσσει η αγορά έτσι ώστε να να διατίθενται ασφαλώς και όχι να συνεχίσουν να αποτελούν προϊόν κάλυψης στους ΧΥΤΑ. Σύμφωνα με τα παραπάνω το νέο ΕΣΔΑ θα έπρεπε να προβλέπει την αντίστοιχη νομοθετική ρύθμιση για την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων από τις μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων. Σημαντική παράμετρος για την επιτυχία της συλλογής των οργανικών και την εξασφάλιση καλής ποιότητας και ποσότητας προϊόντος είναι η συμμετοχή των πολιτών που απαιτεί πυκνό δίκτυο κάδων συλλογής, υψηλή συχνότητα συλλογής ειδικά τη θερμή περίοδο με σκοπό την αποφυγή πρόκλησης οχλήσεων λόγω οσμών. Παρά το γεγονός ότι το νέο ΕΣΔΑ προτείνει την κατασκευή ΜΕΑ δεν αναφέρει την πηγή χρηματοδότησης αυτών. Αν και εκτενές, το νέο ΕΣΔΑ είναι γενικό ενώ παραλείπει να αναφέρει συγκεκριμένες προτάσεις διαχείρισης για κάποια ρεύματα αποβλήτων (ΒΕΑΣ / κίτρινοι κάδοι για έντυπο χαρτί). Επίσης κρίνεται σκόπιμο στο νέο ΕΣΔΑ να αναφέρονται οι κωδικοί ΕΚΑ των εξεταζόμενων αποβλήτων ανά ρεύμα ταξινόμησης. Όσο αφορά τα ΜΠΕΑ δεν γίνεται αναφορά στους τρόπους και τα σημεία συλλογής χρωμάτων, λιπών και υπολειμμάτων χημικών οικιακής χρήσης. Η μείωση της χρήσης των φυσικών πόρων και η μείωσης της παραγωγής αποβλήτων είναι απαραίτητη συνεπώς και η στροφή στην κυκλική οικονομία είναι αναγκαία. Η ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων και των απορριμματογενών καυσίμων, συμβάλει στις ανάγκες της κυκλικής οικονομίας και αξιολογείται θετικά ωστόσο οι προδιαγραφές λειτουργίας τέτοιων μονάδων και ο έλεγχος των εκπομπών θα πρέπει να είναι αυστηρές και να πείθουν τον πολίτη ότι η λειτουργία τους συμβάλει στη διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος. Η αξιοποίηση των απορριμματογενών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας είτε σε τσιμεντοβιομηχανίες – όπως γίνεται την τελευταία δεκαετία – είτε σε εργοστάσια καύσης απαιτεί σοβαρό σχεδιασμό και χωροθέτηση ενώ σημαντικά θα πρέπει να είναι και τα οφέλη της τοπικής κοινωνίας από τη λειτουργία μιας τέτοιας μονάδας παραγωγής ενέργειας στην περιοχή εγκατάστασης. Όπως ειπώθηκε και παραπάνω η συνεχής επιτήρηση και ο αυστηρός έλεγχος των εκπομπών αέριων ρύπων έχουν καθοριστική σημασία τόσο στην προστασία της υγείας των πολιτών όσο και του περιβάλλοντος. Ως προς τα Γεωργοκτηνοτροφικά απόβλητα απαραίτητη κρίνεται η διαχείριση των συσκευασιών Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων που χρησιμοποιούν οι γεωργοί δεδομένου της επικινδυνότητας, κυρίως, για το υδάτινο περιβάλλον. Θα πρέπει να συμπεριληφθούν μέτρα για την υποχρεωτική επιστροφή των συσκευασιών αυτών τόσο προληπτικά (π.χ. χρέωση συσκευασιών / επιστρεφόμενη συσκευασία) όσο και κατασταλτικά (απαγόρευση προμήθειας Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων). Τέλος θετικά αξιολογείται η ανάπτυξη δικτύου συλλογής βιοαποδομήσιμων αποβλήτων γεωργοκτηνοτροφικής προέλευσης με σκοπό την παραγωγή προϊόντων (ιδίως ζωοτροφών) ή/ και την παραγωγή ενέργειας από βιοαέριο/ βιομάζα.