Αρχική Δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)Σχόλιο του χρήστη ΧΑΤΖΗΜΑΡΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ | 25 Αυγούστου 2020, 11:22
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΧΑΤΖΗΜΑΡΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ' | 25 Αυγούστου 2020, 11:22

    ΕΙΔΙΚΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΣ ΔΙΑΒΑΘΜΙΔΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ «ΦΟΔΣΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε» Αρ. Πρωτ: 9/2020 (Ρόδος 25/08/2020) ΠΡΟΣ τους Αξιότιμο κ. Κωστή Χατζηδάκη, Υπουργό Υ.Π.ΕΝ Αξιότιμο κ. Εμμανουήλ Γραφάκο, Γενικό Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υ.Π.ΕΝ ΘΕΜΑ : «Παράθεση απόψεων κατά τη διαδικασία της διαβούλευσης του ΕΣΔΑ» Σχετικά με το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων 2020 - 2030 με τη μορφή που αυτό τέθηκε σε διαβούλευση από το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, επισημαίνονται τα ακόλουθα : 1) Κρίνεται απαραίτητη η προσθήκη στο τελικό κείμενο των επιθυμητών/ απαραίτητων περιεχομένων για τα προς εκπόνηση νέα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ). Η ανωτέρω πρόταση αναλύεται στη συνέχεια. Στη σελ. 14 του εν λόγω κειμένου αναγράφεται : Για την εφαρμογή των πολιτικών και κατευθύνσεων του ΕΣΔΑ καταρτίζονται σε κάθε Περιφέρεια τα Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), με τα οποία εξειδικεύεται η διαχείριση του συνόλου των αποβλήτων που παράγονται στην οικεία γεωγραφική ενότητα, σε συμμόρφωση με τους στόχους και τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων. Συμπληρωματικά αναγράφεται στη σελ. 40 του εν λόγω κειμένου Επικαιροποίηση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), ώστε να διασφαλιστεί η συμμόρφωσή τους με τις διατάξεις του παρόντος ΕΣΔΑ,... Στη σελ. 74 του εν λόγω κειμένου αναγράφεται : Τονίζεται ιδιαίτερα η δυνατότητα διαπεριφερειακής συνεργασίας για την ανάπτυξη ή / και τη χρήση και την αξιοποίηση του παραπάνω δικτύου βασικών υποδομών, εφόσον οι κατά περίπτωση συνθήκες το ευνοούν ή το επιβάλλουν. Η υλοποίηση της δυνατότητας διαπεριφερειακής συνεργασίας εναπόκειται στα οικεία ΠΕΣΔΑ ή/και στους οικείους ΦΟΔΣΑ, όμως μπορεί αυτό να γίνει και με πρωτοβουλία του ΥΠΕΝ, εφόσον κριθεί απαραίτητο. Οι αποφάσεις του ΥΠΕΝ στην περίπτωση αυτή θα κατισχύουν έναντι των υπολοίπων. Στην περίπτωση αυτή το ΥΠΕΝ μπορεί να προχωρήσει τόσο στη λήψη της σχετικής απόφασης, όσο και σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την υλοποίησή της, όπως - ενδεικτικά - η ωρίμανση σχετικών έργων. Στη σελ. 78 του εν λόγω κειμένου αναγράφεται : Η πιθανή δημιουργία νέων Μονάδων Προεπεξεργασίας Αποβλήτων (ΜΠΑ) δεν έχει ληφθεί υπόψη στο κεντρικό ισοζύγιο, αφού αφενός η δημιουργία τους επαφίεται στα νέα ΠΕΣΔΑ και τις αποφάσεις των οικείων ΦΟΔΣΑ και ΟΤΑ α' βαθμού, ... Τα ισοζύγια αυτά [Παράρτημα VII] και όλα τα παρατιθέμενα δεδομένα τους (όπως μέθοδοι, τεχνολογίες, ποσότητες, προїόντα, βαθμοί απόδοσης) είναι απολύτως ενδεικτικά και ουδόλως περιοριστικά, και δεν είναι υποχρεωτικό να υιοθετηθούν από τα οικεία ΠΕΣΔΑ, τα οποία εκ της φύσεώς τους καλούνται να εξειδικεύσουν το ΕΣΔΑ στην περιοχή εφαρμογής τους, λαμβάνοντας υπ' όψη τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής και τον μεγαλύτερο βαθμό πληροφορίας και ανάλυσης που αρμόζει στα ΠΕΣΔΑ. Αυτό δεν αναιρεί την αναγκαιότητα τα ΠΕΣΔΑ από πλευράς κατευθύνσεων, στόχων και αποτελέσματος να είναι εναρμονισμένα με το ΕΣΔΑ στον βαθμό που τους αντιστοιχεί. ... Δεσμευτικό πάντως είναι, ότι όλα τα ΠΕΣΔΑ κινούμενα στις αρχές και κατευθύνσεις του ΕΣΔΑ πρέπει να επιτυγχάνουν όλους τους στόχους διαχείρισης για τα ΑΣΑ που φαίνονται στον Πίνακα 9, με εξαίρεση μόνο τις τρεις Περιφέρειες με έντονη νησιωτικότητα (Βορείου Αιγαίου, Ιονίων Νήσων, Νοτίου Αιγαίου), οι οποίες μπορούν να αποκλίνουν μόνο ως προς τον στόχο του μέγιστου ποσοστού διάθεσης προς Υγειονομική Ταφή 10% κ.β. των ΑΣΑ για το έτος 2030. Από τα ανωτέρω αναγραφόμενα προκύπτει η σημαντικότητα των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), που καλούνται να εναρμονίσουν κατευθύνσεις, στόχους και αποτελέσματα με το ΕΣΔΑ λαμβάνοντας υπ' όψη τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε περιοχής. Άλλωστε σύμφωνα με το άρθρο 83 του Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ 92 Α) η γνώμη του Γενικού Γραμματέα Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προηγείται της έγκρισης του ΠΕΣΔΑ από την Περιφέρεια με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου. Στο άρθρο 84 (Τοπικός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων) του Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ 92 Α) αναγράφεται ότι το Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΤΣΔΑ) καταρτίζεται από τους ΟΤΑ Α' βαθμού για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, σύμφωνα με τους στόχους του οικείου ΠΕΣΔΑ, και η υποβολή του ΤΣΔΑ αποτελεί προϋπόθεση για την αξιολόγηση προτάσεων των ΟΤΑ Α' βαθμού για την υλοποίηση προγραμμάτων μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων. Στο άρθρο 95 (Καταργούμενες διατάξεις) του Ν. 4685/2020 (ΦΕΚ 92 Α), αναγράφεται ότι από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού (07-05-2020) καταργείται η Κ.Υ.Α. υπ' αρ. Η.Π. 50910/2727/2003 (Β 1909). Στην ΚΥΑ υπ' αρ. Η.Π. 50910/2727/2003 (Β 1909) που καταργήθηκε περιλαμβάνονταν οι προδιαγραφές και τα περιεχόμενα των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ). Σχετικά με τα περιεχόμενα των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ), την τρέχουσα περίοδο, ουσιαστική αναφορά γίνεται στο άρθρο 35 (Εθνικός και Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Αποβλήτων) του Ν. 4042/2012 (ΦΕΚ 24 Α'): (α) Για κάθε Περιφέρεια καταρτίζεται Περιφερειακό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ). Το ΠΕΣΔΑ αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης του συνόλου των αποβλήτων, τα οποία παράγονται σε μία Περιφέρεια, προσδιορίζει τις γενικές κατευθύνσεις για τη διαχείριση τους, σε συμφωνία με τις κατευθύνσεις του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων και των άρθρων 22 και 23 και υποδεικνύει τα κατάλληλα μέτρα που προωθούν ιεραρχικά και συνδυασμένα: α) την πρόληψη, β) την επαναχρησιμοποίηση, γ) την ανακύκλωση, δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, και ε) την ασφαλή τελική διάθεση σε επίπεδο Περιφέρειας. Κρίνεται απαραίτητο στο προς διαβούλευση Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων 2020 - 2030, να προστεθούν κατευθυντήριες προτάσεις αν όχι εξειδικευμένες προδιαγραφές - περιεχόμενα για τα προς εκπόνηση νέα ΠΕΣΔΑ. Προτείνεται να μη θεωρηθούν απαραίτητες πολυσέλιδες περιγραφές των εξυπηρετούμενων περιοχών (τα στοιχεία άλλωστε αυτά είναι διαθέσιμα σε άλλες διαχειριστικές μελέτες, αναπτυξιακά σχέδια) που καθιστούν δύσχρηστα τα κείμενα και αποπροσανατολίζουν από τον επιδιωκόμενο στόχο. Η ύπαρξη αυτών των προδιαγραφών θα δράσει βοηθητικά στην εξάλειψη τυχόν παρερμηνειών και στην ταχεία κατά το δυνατόν εκπόνηση και έγκριση των ΠΕΣΔΑ και συνακόλουθα των εξαρτώμενων έργων και δράσεων. 2) Απαιτείται διασαφήνιση για τις αποφάσεις του ΥΠΕΝ που θα αφορούν υλοποίηση της δυνατότητας διαπεριφερειακής συνεργασίας εφόσον κριθεί απαραίτητο. Μάλιστα επειδή όπως αναγράφεται οι αποφάσεις του ΥΠΕΝ στην περίπτωση αυτή θα κατισχύουν έναντι των υπολοίπων (οικεία ΠΕΣΔΑ ή/και οικείοι ΦΟΔΣΑ), απαιτείται να διευκρινισθεί με σαφήνεια ποιες συνθήκες θα συντελούν ώστε να κρίνεται απαραίτητο και με ποιο τρόπο θα συνεκτιμώνται οικονομοτεχνικά (κόστος και ρεαλιστικές δυνατότητες μεταφοράς) κριτήρια και περιβαλλοντικά κριτήρια. Απαιτείται λοιπόν καθορισμός προϋποθέσεων και διαδικασιών (κρίνεται απαραίτητη η λήψη τεκμηριωμένης άποψης των οικείων ΦΟΔΣΑ) πριν τη λήψη αυτών των αποφάσεων. 3) Διερεύνηση τυχόν απαίτησης συμπλήρωσης των προδιαγραφών θαλάσσιας μεταφοράς ΑΣΑ. Τόσο η δυνατότητα διαπεριφερειακής συνεργασίας που αναγράφεται ανωτέρω, όσο και λοιπές μεταφορές αποβλήτων σε νησιωτικές Περιφέρειες προϋποθέτουν θαλάσσιες μεταφορές διάφορων κατηγοριών αποβλήτων. Κρίνεται σκόπιμο να εξεταστεί αν το άρθρο 84 του ν. 4316/2014 (Α' 270), όπως ισχύει, που ρυθμίζει θέματα θαλάσσιας μεταφοράς αστικών στερεών αποβλήτων επαρκεί για όλες τις περιπτώσεις μεταφοράς αποβλήτων που δεν θα αφορούν σε περιορισμένο χρονικό διάστημα, αλλά ενδεχομένως θα αποτελούν συστατικό στοιχείο του σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων. Οι μεταφορές αυτές θα αφορούν σε μικτά αστικά απόβλητα, σε υπολείμματα επεξεργασίας, σε οργανικά υλικά, σε υλικά συσκευασίας κ.λπ. Η θαλάσσια μεταφορά αστικών στερεών αποβλήτων εκτιμάται ότι θα αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα στα σχέδια διαχείρισης των νησιωτικών Περιφερειών, οπότε η ύπαρξη αντίστοιχων πλήρων προδιαγραφών κρίνεται απαραίτητη (καθορίζονται οι απαιτούμενες υποδομές, κόστη πάγια και λειτουργικά κ.λπ.). 4) Προβληματισμοί για την αξιοπιστία στοιχείων του ΕΣΔΑ Η ποιοτική σύνθεση των αποβλήτων στις περισσότερες Περιφέρειες δεν είναι ακριβής και δεν έχει προκύψει σε όλες τις περιπτώσεις από δειγματοληψίες και αναλύσεις, αλλά από εκτιμήσεις. Τα στοιχεία (ποσοτικά και ποιοτικά) των αποβλήτων δεν θεωρούνται πραγματικά (εξαρτώνται από τα στοιχεία που δηλώνουν οι ΟΤΑ Α' βαθμού, ΦΟΔΣΑ κ.λπ. στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων) και ως αποτέλεσμα οι στόχοι και τα μέσα επίτευξής τους πιθανότατα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. 5) Πρωτοβουλία στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) να επιλέξουν στο πλαίσιο των Περιφερειακών Σχεδίων Ο σχεδιασμός και η διαχείριση των αστικών αποβλήτων αποτελεί το κατ’ εξοχήν πεδίο ευθύνης και δραστηριοποίησης της τοπικής αυτοδιοίκησης, η οποία και εισπράττει από τους πολίτες ανταποδοτικά τέλη για τις υπηρεσίες διαχείρισης που παρέχει. Το ΕΣΔΑ δεν θα πρέπει να είναι δεσμευτικό (όπως αναφέρεται στην αρχική σελίδα της διαβούλευσης…….«Στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, είναι δεσμευτικό» ….. αλλά να θέτει τις πολιτικές και τις κατευθύνσεις για όλα τα σχετικά θέματα, να παρουσιάζει εναλλακτικά σενάρια, και να αφήνει την πρωτοβουλία στους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) να επιλέξουν στο πλαίσιο των Περιφερειακών Σχεδίων (μετά από σχετικές οικονομοτεχνικές μελέτες και διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες) ποιο σενάριο να υλοποιήσουν. Οι Περιφερειακοί Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦοΔΣΑ) να έχουν την ευθύνη επίτευξης των στόχων που τίθενται από το ΕΣΔΑ, πέραν της εκπόνησης και υλοποίησης του ΠΕΣΔΑ. 6) Μείωση χρονοβόρων διαδικασιών, αναβάθμιση των ΦΟΔΣΑ και κατάλληλη συνεργασία των εμπλεκομένων δημόσιων υπηρεσιών Στο ΕΣΔΑ περιγράφεται η ανάπτυξη και η λειτουργία πολλών υποδομών και μονάδων, η οποία προϋποθέτει την απαραίτητη εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων, η αναλυτική περιγραφή των οποίων χρηματοδοτήσεων θα πρέπει να αναφερθεί, να εξασφαλισθούν οι απαραίτητοι πόροι από ιδιωτικές επενδύσεις μέσω ΣΔΙΤ, κάτι το οποίο απαιτεί την διαβούλευση με ιδιωτικούς φορείς, αλλά επιπλέον σύμφωνα με την μέχρι τώρα εμπειρία, θα πρέπει να εξασφαλισθεί η μείωση χρονοβόρων διαδικασιών, η αναβάθμιση των ΦΟΔΣΑ και η κατάλληλη συνεργασία των εμπλεκομένων δημόσιων υπηρεσιών. Στην λογική που η Δημόσια Διοίκηση δεσμεύεται για την ολοκλήρωση κρίσιμων διαδικασιών θα πρέπει να αντιμετωπιστεί πέρα από την εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων και η περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων υποδομής που προβλέπονται στο ΕΣΔΑ και στα ΠΕΣΔΑ, θέτοντας αυστηρά χρονικά όρια στην δημόσια διοίκηση να ανταποκριθεί στην διεκπεραίωση τους. Προτείνουμε να οριστεί το τετράμηνο (4 μήνες) ως όριο έγκρισης των συγκεκριμένων περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων. 7) Αξιοποίηση του compost CLO Αναφέρεται στο ΕΣΔΑ ότι το Compost Like Output CLO, μετά το 2026, δεν θα υπολογίζεται ως ανάκτηση, εκτός εάν προωθείται σε διαδικασίες επίχωσης, όπως για την αποκατάσταση λατομείων. Πρέπει να προβλεφθεί η διαχείριση του CLO σε εργασίες επίχωσης για την αποκατάσταση λατομείων ή ακόμα η αξιοποίηση του compost CLO στην γεωργία, η οποία είναι μια συνήθης Ευρωπαϊκή πρακτική. 8) Πρόβλεψη Χρηματοδότησης Δράσεων Ευαισθητοποίησης Στο κομμάτι της Ευαισθητοποίησης, ενημέρωσης πρέπει να προβλεφθεί αυξημένη χρηματοδότηση για τις δράσεις αυτές και ως το 2% του προϋπολογισμού ενός έργου, αναλόγως της δυναμικότητας, του πληθυσμού και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών (νησιά, τουριστικές περιοχές, κλπ) 9) Μελέτες εκτίμησης της εποχιακής διακύμανσης των αποβλήτων λόγω του τουρισμού Στην σελίδα 5 αναφέρεται ότι «Υπολογίζεται ότι περίπου το 3,3% των παραγόμενων ΑΣΑ (έτος αναφοράς 2018) είναι αποτέλεσμα των εξωτερικών τουριστικών ροών στη χώρα…». Από που προκύπτει αυτό το νούμερο ; Στην πραγματικότητα οι ποσότητες των αποβλήτων κυρίως στα νησιά (Ρόδος, Μύκονος, Κρήτη) μετά από μελέτες σε Ευρωπαϊκά Προγράμματα (Βλέπε BLUEISLANDS Interreg Med) κατά τους καλοκαιρινούς μήνες τουλάχιστον διπλασιάζονται λόγω του τουρισμού. Προτείνουμε οι ΦΟΔΣΑ να προχωρήσουν άμεσα σε μελέτες ποιοτικών χαρακτηριστικών των αποβλήτων καθώς και σε μελέτες εκτίμησης της εποχιακής διακύμανσης των αποβλήτων λόγω του τουρισμού. 10) Χώροι Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) Το υπόλειμμα των Μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης χρήζει ειδικής διαχείρισης οπότε να προβλεφθεί η ένταξη και κατασκευή ΧΥΤΕΑ στο ΣΔΙΤ της όποιας Μονάδας Ενεργειακής Αξιοποίησης. 11) Φιλόδοξοι στόχοι του ΕΣΔΑ Λαμβάνοντας υπόψη τους απαιτούμενους χρόνους μελέτης, αδειοδότησης, χρηματοδότησης, διαγωνιστικής διαδικασίας και κατασκευής, της έλλειψης πρότυπων προδιαγραφών και τευχών δημοπράτησης (και πιθανές καθυστερήσεις λόγω προσφυγών) θεωρούμε πως ο στόχος κατασκευής «26 ΜΕΑ και πάνω από 35 ΜΕΒΑ μέχρι το 2023» όπως αναφέρεται στο ΕΣΔΑ είναι υπερβολικά φιλόδοξος. 12) Κλείνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, αυτό της διαπεριφερειακής συνεργασίας, όπως περιγράφεται στο ΕΣΔΑ ώστε τα απόβλητα κάποιου νησιού να μεταφέρονται σε κάποιο άλλο νησί. Για τις μονάδες (ΜΕΑ) στο νησιωτικό χώρο και τη Μονάδα Ενεργειακής Αξιοποίησης στην Κρήτη στις οποίες αναφέρεται πως υπάρχει πρόβλεψη να δέχονται και τα φορτία (απόβλητα) από τα άλλα νησιά δεν γίνεται καμιά αναφορά για το κόστος της θαλάσσιας μεταφοράς ούτε για τις απαραίτητες υποδομές (λιμάνια, οδικό δίκτυο, ΣΜΑ κ.α.) που απαιτείται να κατασκευαστούν και το σχετικό εξοπλισμό (πλοία, ειδικά κοντέινερ κ.α). Η συνεκτίμηση όλων αυτών των παραμέτρων (που δεν έγινε στο ΕΣΔΑ) ενδέχεται να καταστήσει ανέφικτη τη συγκεκριμένη πρόταση. Ο Πρόεδρος ΦΟΔΣΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Α.Ε Γιώργος Χατζημάρκος Περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου