Αρχική Διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον»Άρθρο 04 – Μείωση της κατανάλωσης (άρθρο 4 της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ)Σχόλιο του χρήστη MATRIX PACK AE | 18 Σεπτεμβρίου 2020, 11:35
  • Σχόλιο του χρήστη 'MATRIX PACK AE' | 18 Σεπτεμβρίου 2020, 11:35

    1. Σεβασμός στην αρχή της ισότητας Η επιβολή τέλους 0,04€ ανά τεμάχιο στα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης από πιστοποιημένο με ISO 13432 βιοαποδομήσιμο υλικό θέτει ζήτημα ορθής εφαρμογής της αρχής της ισότητας: Στη νομοθεσία για την πλαστική σακούλα (άρθρο 6 παρ. 2 ν. 4496/2017) οι πλαστικές σακούλες από βιοαποδομήσιμο υλικό εξαιρούνται από την επιβολή του αντίστοιχου τέλους. Τα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης από πιστοποιημένο με ISO 13432 βιοαποδομήσιμο υλικό πρέπει να τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης, όταν φυσικά δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές. Πόσω δε μάλλον λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλαστική σακούλα είναι χιλιάδες φορές πιο διαδεδομένη κατά χρήση, έκταση χρήσης αλλά και συνολική μάζα/βάρος και επιβαρύνει το περιβάλλον υπερπολλαπλάσια. 2. Υπολογισμός της μείωσης της κατανάλωσης βάσει βάρους Πριν την έκδοση της εκτελεστικής πράξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία θα ορίσει και την μεθοδολογία υπολογισμού και επαλήθευσης των στόχων μείωσης των προϊόντων του Μέρους Α του Παραρτήματος Ι, η προσέγγιση του Σχεδίου Νόμου, για επιβολή τέλους ανά τεμάχιο, προκαταλαμβάνει την Απόφαση αυτή της Επιτροπής προνομοθετώντας και αποκλείοντας την καταγραφή της μείωσης του πλαστικού βάσει βάρους, που λογικά θα είναι και η επιλεγείσα προσέγγιση. Άλλωστε, η καταγραφή της μείωσης του πλαστικού, στη νομοθεσία για την πλαστική σακούλα (Απόφαση Επιτροπής 2018/896), αλλά και σε άλλες περιπτώσεις (π.χ. ηλεκτρονικά είδη, Απόφαση Επιτροπής 2017/699), γίνεται και με βάση τη μάζα/βάρος. Η «τεμαχιακή» προσέγγιση υποτιμά την πραγματική επιβάρυνση του περιβάλλοντος κατά το τέλος ζωής των πλαστικών μίας χρήσης συνολικά καθώς ο ίδιος αριθμός τεμαχίων διαφόρων πλαστικών προϊόντων (π.χ ενός περιέκτη και ενός καπακίου) έχουν δυσανάλογα μεγάλες αποκλίσεις ως προς τη μάζα/βάρος, χρησιμοποιείται δε κυρίως για λόγους εντυπωσιασμού (τεράστια νούμερα που όμως αντιπροσωπεύουν μικρή μάζα/βάρος). Δεν υφίσταται κίνδυνος αν η μέτρηση γίνει με βάση το βάρος οι παραγωγοί να μειώσουν το βάρος των προϊόντων διατηρώντας τον αριθμό τους επειδή τα προϊόντα είναι μία χρήσης. Ακόμα κι αν αυτό συμβεί (που δεν συμβαίνει γιατί το ελάχιστο επιτρεπόμενο βάρος ανά τεμάχιο υφίσταται ούτως ή άλλως καθώς ο παραγωγός επιδιώκει τη μέγιστη παραγωγή τεμαχίων στο ίδιο βάρος υλικού) είναι επωφελές για το περιβάλλον αφού ο καταναλωτής θα χρησιμοποιεί μικρότερη ποσότητα πλαστικού ανά χρήση. Τέλος σημειώνουμε ότι ο φόρος στο πλαστικό (plastic tax) που ανακοινώθηκε πρόσφατα από την ΕΕ επιβάλλεται στο βάρος του μη ανακυκλώσιμου πλαστικού και όχι με βάση τεμάχια καθώς στόχος είναι η συνολική μείωση της κατανάλωσης πλαστικού συνολικά και όχι η μείωση συγκεκριμένων προϊόντων. 3. Απουσία εναλλακτικών λύσεων Τα καπάκια που τοποθετούνται πάνω από κύπελα με ζεστά ποτά δεν είναι κάποιο περιττό προϊόν, αλλά απαραίτητο προϊόν για την ασφάλεια (π.χ. οδήγηση) και υγιεινή (COVID) του καταναλωτή αλλά και για υπηρεσίες μεταφοράς (delivery). Σήμερα δεν υπάρχει ασφαλές εναλλακτικό υλικό στην πολυστερίνη, τη μη βιαποδομήσιμη πλαστική δηλαδή ύλη από την οποία κατασκευάζεται αυτό το πλαστικό καπάκι, εκτός από το πιστοποιημένο με ISO 13432 βιοαποδομήσιμο πλαστικό το οποίο και μπορεί να διατεθεί στους καφέ κάδους των βιοαποβλήτων (βλ. άρθρο 84 παρ 2 του ν. 4685/2020). Τα καπάκια που κυκλοφορούν και παρουσιάζουν την όψη χάρτινου καπακιού, τα οποία είναι ακατάλληλα για ζεστά ποτά (θερμοκρασίες 40/60°+), κατασκευάζονται από bagasse που είναι υλικό από πολτό ζαχαροκάλαμου αμφίβολης ποιότητας και προέλευσης. Είναι υλικό που η χρήση του δεν συνίσταται καθώς έχει εντοπιστεί σε δείγματα η παρουσία φθοριούχων χημικών και ως εκ τούτου αποσύρθηκε από ορισμένες αγορές. Παράγεται από εταιρείες που διαθέτουν αναξιόπιστα πιστοποιητικά ενώ καμία εταιρεία στην Ελλάδα ή στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν παράγει τέτοια καπάκια. Καμία επώνυμη εταιρεία εστίασης στον κόσμο δεν τα χρησιμοποιεί. Η ενδεχόμενη παρουσία του στους καφέ κάδους πιθανώς θα υπονόμευε, λόγω της παρουσίας χημικών πρόσθετων, την ασφαλή επεξεργασία των βιοαποβλήτων. Έμμεση υποστήριξη αυτού του προϊόντος μέσω επιβολής τέλους στα προϊόντα από πιστοποιημένο με ISO 13432 βιοαποδομήσιμο πλαστικό δεν επιτελεί καθόλου το σκοπό του τέλους, καθώς τα προϊόντα από bagasse δεν συνιστούν αποδεκτές εναλλακτικές λύσεις ώστε να αξίζουν να γίνουν ανταγωνιστικά έναντι του βιοαποδομήσιμου πλαστικού. Θα σήμαινε και υποστήριξη αμφίβολης ποιότητας επενδύσεων εκτός ΕΕ σε ευθεία αντίθεση με την πολιτική της ΕΕ για μικρότερες στρατηγικές εξαρτήσεις από χώρες εκτός ΕΕ και λήψη μέτρων ενεργού υποστήριξης της Ηπειρωτικής Εφοδιαστικής Αλυσίδας σε θέματα υγείας και πράσινης πολιτικής. Η καθολική απαγόρευση, που εισάγεται χωρίς να υπάρχει καμία σχετική πρόβλεψη στην Οδηγία 904/2019, στο άρθρο 6 παρ. 4 των πλαστικών του Μέρους Α του Παραρτήματος Ι για τις υπηρεσίες catering και τις καντίνες είναι πρακτικά ανεφάρμοστη όσον αφορά στα ζεστά ποτά (α) για τα ζεστά ποτά δεν υπάρχουν εναλλακτικές πέρα από αυτά τα πιστοποιημένα με ISO 13432 βιοαποδομήσιμα πλαστικά (β) τόσο τα χάρτινα κύπελα – αλλά και οι χάρτινοι περιέκτες - που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά περιέχουν φύλλα πλαστικού και υπάγονται και αυτά τα είδη στον ορισμό του πλαστικού προϊόντος μίας χρήσης (άρθρο 3 παρ. 2 του Σχεδίου Νόμου).