Αρχική Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της ΜεγαλόποληςΣχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης λιγνιτικών περιοχώνΣχόλιο του χρήστη Ευστράτιος Λοΐζου | 3 Νοεμβρίου 2020, 11:07
  • Σχόλιο του χρήστη 'Ευστράτιος Λοΐζου' | 3 Νοεμβρίου 2020, 11:07

    Ευστράτιος Λοΐζου Καθηγητής, Εφαρμοσμένης Οικονομικής Τμήμα Περιφερειακής και Διασυνοριακής Ανάπτυξης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Θέμα: Σχόλια για το MasterPlan, που αφορούν τη χρήση βασικών δεδομένων από υπάρχουσες μελέτες. Τα σχόλια που ακολουθούν αφορούν την υιοθέτηση, από τους συντάκτες του MasterPlan, υπάρχοντος μοντέλου και αποτελεσμάτων, για την εκτίμηση των αρνητικών επιπτώσεων της απολιγνιτοποίησης στην Δυτική Μακεδονία. Ειδικότερα, για την εκτίμηση των απωλειών (άμεσων και έμμεσων), σε επίπεδο απασχόλησης και εισοδημάτων. Η εκτίμηση των επιπτώσεων καθώς και ο εντοπισμός σημαντικών κλάδων στην ΠΔΜ, που μπορούν να δημιουργήσουν οικονομική δραστηριότητα και να αναστρέψουν τις απώλειες, συνιστά σημαντικό στοιχείο του MasterPlan. Για αυτό και έπρεπε να αποτελέσει βασικό μεθοδολογικό στοιχείο του όλου σχεδίου, και αυτό γιατί, η χρήση ενός μοντέλου που μπορεί να δίνει εσφαλμένες πληροφορίες οδηγεί σε λανθασμένες κατευθύνσεις και υιοθέτηση προτάσεων. Αν αυτό συμβαίνει τότε σημαντικό μέρος του MasterPlan βασίζεται σε μη ορθή πληροφόρηση-αφετηρία. Συγκεκριμένα, το MasterPlan για την εκτίμηση των αρνητικών επιπτώσεων της απολιγνιτοποίησης στην ΠΔΜ, χρησιμοποιεί την Ανάλυση Εισροών-Εκροών (Ε-Ε), μια μεθοδολογία που θεωρείται από τις ενδεδειγμένες για την εκτίμηση κλαδικών επιπτώσεων σε όλη την οικονομία, λόγω αλλαγών σε ένα ή περισσότερους κλάδους. Για το σκοπό αυτό όμως, δεν γίνεται από το MasterPlan πρωτογενής έρευνα, δηλαδή κατασκευή εξειδικευμένου περιφερειακού πίνακα Ε-Ε για την ΠΔΜ και εκτίμηση επιπτώσεων, αλλά υιοθετούνται αποτελέσματα υπάρχουσας μελέτης. Η μελέτη αυτή εκπονήθηκε από ομάδα του ΤΕΕ ΔΜ που εφάρμοσε την Ανάλυση Ε-Ε, για την εκτίμηση των επιπτώσεων της απολιγνιτοποίησης. Μεθοδολογικά προβλήματα που προκύπτουν από την πρακτική αυτή, και μπορεί να οδηγούν σε λανθασμένες εκτιμήσεις είναι τα παρακάτω: 1. Η συγκεκριμένη μελέτη που είναι δημοσιευμένη στο περιοδικό του ΤΕΕ εκπονήθηκε αρχικά το 2012 και έγινε σχετική επικαιροποίηση και αναδημοσίευση της το 2018. Δηλαδή δεν χρησιμοποιούνται πρόσφατα στοιχεία (πχ ο πίνακας Ε-Ε του 2015), τα οποία είναι διαθέσιμα και εκφράζουν την τρέχουσα κατάσταση. 2. Η μελέτη αυτή χρησιμοποιεί τον εθνικό πίνακα Ε-Ε και τον προσαρμόζει στην οικονομία της ΠΔΜ, με περιληπτικές (shortcut) τεχνικές, με αποτέλεσμα ο πίνακας Ε-Ε που προκύπτει να μην είναι αντιπροσωπευτικός της παραγωγικής διάρθρωσης της περιφέρειας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εκτίμηση πολλαπλασιαστών και επιπτώσεων που δεν αντιπροσωπεύουν την περιφέρεια. Οι πολλαπλασιαστές ενός πίνακα Ε-Ε σε εθνικό επίπεδο είναι κατά κανόνα μεγαλύτεροι ενός περιφερειακού, και συνεπώς οι εκτιμούμενες επιπτώσεις είναι υπερεκτιμημένες. 3. Επιπλέον, σημαντικό είναι ότι ο πίνακας Ε-Ε της συγκεκριμένης μελέτης, που υιοθετήθηκε από το MasterPlan, αποτελείται μόνο από 11 κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, ενώ ο εθνικός από 65. Συνέπεια αυτού είναι να μην παρουσιάζεται αναλυτική πληροφόρηση για τις επιπτώσεις ανά κλάδο. Επίσης, ο κλάδος του λιγνίτη είναι ομαδοποιημένος με τα υπόλοιπα ορυχεία και λατομεία και δεν εξετάζεται ξεχωριστά (σαν υπο-κλάδος), όπως θα έπρεπε, για αυτό και ο πολλαπλασιαστής του δεν είναι αντιπροσωπευτικός. Το ίδιο συμβαίνει και με τον κλάδο της παραγωγής ρεύματος. Προκειμένου να αποφευχθούν τα παραπάνω προβλήματα, έπρεπε να γίνει εξειδικευμένη έρευνα και ανάπτυξη υπολογιστικού μοντέλου Ε-Ε από την ομάδα του MasterPlan και να μην υιοθετηθούν υπάρχουσες μελέτες. Δηλαδή, έπρεπε να έχει κατασκευασθεί εξειδικευμένος Περιφερειακός πίνακας Ε-Ε για την ΠΔΜ (case specific), ο οποίος να καταγράφει τις διακλαδικές συναλλαγές ανάμεσα στους κλάδους της περιφέρειας. Υπάρχουν συγκεκριμένες τεχνικές στην βιβλιογραφία που χρησιμοποιούνται διεθνώς για την κατασκευή περιφερειακών πινάκων Ε-Ε. Έπρεπε, ο πίνακας να είναι σε αναλυτικό κλαδικό επίπεδο (αρκετοί κλάδοι όχι μόνο 11) με τους κλάδους του λιγνίτη (Β05) και της παραγωγής ρεύματος (D35) να είναι ανεξάρτητοι ώστε οι υπολογισθέντες πολλαπλασιαστές να είναι χωρίς σφάλματα, αξιόπιστοι και αντιπροσωπευτικοί. Με εκτίμηση, Ευστράτιος Λοΐζου