Αρχική Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της ΜεγαλόποληςΣχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης λιγνιτικών περιοχώνΣχόλιο του χρήστη Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) | 9 Νοεμβρίου 2020, 12:35
  • Σχόλιο του χρήστη 'Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.)' | 9 Νοεμβρίου 2020, 12:35

    Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) -που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα και επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας- με το παρόν σας αποστέλλει τις διαπιστώσεις και προτάσεις της επί του «Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης». Καταρχάς θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι μετά λύπης διαπιστώσαμε πως από το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης απουσιάζει πλήρως η διάσταση της αναπηρίας, καθώς δεν περιλαμβάνεται καμία οριζόντια αναφορά στα άτομα με αναπηρία, στα άτομα με χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους, που όπως αποδεικνύουν τα στατιστικά δεδομένα ανήκουν στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού, με αποτέλεσμα η μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο δίχως τη λήψη κατάλληλων μέτρων προς όφελός τους να υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο τις ζωές τους. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα δεδομένα της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης του 2019 που επεξεργάστηκε το «Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας» της Ε.Σ.Α.μεΑ. προκύπτουν τα εξής: α) στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, το 48,7% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία και το 51,9% των ατόμων με μέτρια αναπηρία, ηλικίας 16-64 ετών, βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή/και κοινωνικό αποκλεισμό και β) στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, το 58,7% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία και το 63,2% των ατόμων με μέτρια αναπηρία, ηλικίας 16-64 ετών, αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή/και κοινωνικού αποκλεισμού. Η μη συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας θεωρούμε ότι οφείλεται κυρίως στην απουσία διαβούλευσης με την Ε.Σ.Α.μεΑ. και τους φορείς μέλη της σε περιφερειακό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι στην παρ. 3 του άρθρου 4 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (ν.4074/2012/ ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012)- ορίζεται ότι «3. Κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών, για να εφαρμοστεί η παρούσα Σύμβαση και σε άλλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν ζητήματα σχετικά με τα άτομα με αναπηρίες, τα Συμβαλλόμενα Κράτη θα συμβουλεύονται συνεχώς και θα εμπλέκουν ενεργά τα άτομα με αναπηρίες […]». Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τα προαναφερθέντα δεδομένα και απαίτηση καθώς και τις παρακάτω συνταγματικές επιταγές και προβλέψεις της εθνικής μας νομοθεσίας: • την παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις», • την παρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας», • την παρ. 1 του άρθρου 28 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, στην οποία αναφέρεται ότι «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρίες για ένα βιοτικό επίπεδο ανεκτό, για τα ίδια και τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένης και της κατάλληλης διατροφής, ένδυσης και κατοικίας, και για συνεχή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους και λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να προστατεύουν και να προάγουν την εξασφάλιση του δικαιώματος αυτού, χωρίς διακρίσεις βάσει της αναπηρίας», • την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν.4488/2017, στην οποία προβλέπεται ότι «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα άτομα με αναπηρία την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του.», • το άρθρο 54 και το Παράρτημα VII του ν.4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Αρ. ΦΕΚ 147 Α΄/ 08.08.2016), που αναφέρονται στην υποχρέωση κατάρτισης των τεχνικών προδιαγραφών με τρόπο που να λαμβάνονται υπόψη κριτήρια προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία, • το άρθρο 26 του ν.4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (Αρ. ΦΕΚ 79 Α΄/09.04.2012) που θέτει το πλαίσιο για την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία του δομημένου περιβάλλοντος, καθώς επίσης και τις παρακάτω κατευθύνσεις πολιτικής και το κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης: • την αρχή 17 «Ένταξη ατόμων με αναπηρία» του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, σύμφωνα με την οποία: «Τα άτομα με αναπηρία έχουν δικαίωμα σε εισοδηματική στήριξη που τους διασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση, σε υπηρεσίες που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας, και στην κοινωνία και σε εργασιακό περιβάλλον προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους», • τις αυξημένες απαιτήσεις του υπο-διαπραγμάτευση Κανονιστικού Πλαισίου των Ευρωπαϊκών Διαθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 αναφορικά με τις οριζόντιες αρχές της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας (Σημείωση: πιο συγκεκριμένα στον υπό διαπραγμάτευση Γενικό Κανονισμό για την προγραμματική περίοδο 2021-2027: i) επανα-εισάγεται (ως άρθρο 6α) το άρθρο 7 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, στο οποίο προβλέπεται (παρ.3) ότι τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποτρέψουν κάθε διάκριση λόγω αναπηρίας κατά την προετοιμασία, εφαρμογή, παρακολούθηση, σύνταξη αναφορών και αξιολόγηση των προγραμμάτων, και πως η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και εφαρμογής των προγραμμάτων, ii) η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία (σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 67) περιλαμβάνεται μεταξύ των κριτηρίων επιλεξιμότητας, iii) προβλέπεται η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (συμπεριλαμβανομένων αυτών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, όπως είναι και η Ε.Σ.Α.μεΑ.) και η εμπλοκή τους τόσο στην προετοιμασία της ΣΕΣ 2021-2027 όσο και στην προετοιμασία, εφαρμογή και αξιολόγηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής τους στις Επιτροπές Παρακολούθησης (άρθρο 6), iv) έχει περιληφθεί αφενός ο οριζόντιος αναγκαίος πρόσφορος όρος («enabling condition») που αφορά στην επαλήθευση της συμμόρφωσης των πράξεων με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον οποίο προβλέπεται η απαγόρευση των διακρίσεων λόγω αναπηρίας καθώς και η εφαρμογή μέτρων που εξασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρία την αυτονομία, την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή στον κοινοτικό βίο, αφετέρου ο οριζόντιος αναγκαίος πρόσφορος όρος που αφορά στην εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες σε εθνικό επίπεδο). η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει αρχικά τα εξής: Α. Οριζόντιες παρεμβάσεις -Τη θεσμική εκπροσώπηση της Ε.Σ.Α.μεΑ., ως της αντιπροσωπευτικότερης οργάνωσης των ατόμων με αναπηρία, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στη χώρα, στην Ομάδα Εργασίας που θα επεξεργαστεί το Επιχειρησιακό Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο, όπως εξάλλου και σε κάθε άλλη σχετική ομάδα εργασίας του Υπουργείου, με στόχο τη διασφάλιση της συμβατότητας αυτού τόσο με τις απαιτήσεις της εθνικής νομοθεσίας και της συνέργειας με τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, το οποίο τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση από τον Υπουργό Επικρατείας και αναμένεται άμεσα η ολοκλήρωσή του. -Τη συμμετοχή της Ε.Σ.Α.μεΑ. με δικαίωμα ψήφου στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης 2021-2027. Αξίζει να επισημάνουμε ότι η Ε.Σ.Α.μεΑ. συμμετέχει από το Γ΄ ΚΠΣ με δικαίωμα ψήφου σε όλες τις Επιτροπές Παρακολούθησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. -Την εκπόνηση και εφαρμογή, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, Τοπικών Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στις περιοχές παρέμβασης. Πρέπει να επισημάνουμε σε αυτό το σημείο ότι στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η Ε.Σ.Α.μεΑ. πρότεινε στον Υπουργό Επικρατείας με το υπ. αριθ. πρωτ. 1225/05.10.2020 έγγραφό της την εκπόνηση και εφαρμογή Περιφερειακών και Τοπικών Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, στη βάση των διαφοροποιημένων γεωγραφικών, οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν στις Περιφέρειες και τους Δήμους της χώρας. Tα Σχέδια αυτά θα πρέπει να ενσωματώνονται στο Εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης. -Τη συμπερίληψη της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία μεταξύ των κριτηρίων επιλεξιμότητας, και δη ως κριτήρια ON/OFF (αποκλεισμού). -Την απόδοση μέρους του λιγνιτικού πόρου για τη χρηματοδότηση πολιτικών, μέτρων και δράσεων με στόχο την άρση του αποκλεισμού και την κοινωνική ένταξη των ατόμων με αναπηρία, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους. Β. Τομεακές παρεμβάσεις Β.1 Υποδομές -Την προώθηση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία και της ελεύθερης κινητικότητας αυτών μέσω του χωροταξικού-πολεοδομικού ανασχεδιασμού των λιγνιτικών περιοχών. Τα υπό κατάρτιση Ειδικά Πολεοδομικά σχέδια πρέπει να καθορίζουν χρήσεις γης, γενικούς όρους και περιορισμούς δόμησης κ.λπ., στη βάση της διασφάλισης εδαφικής και κοινωνικής συνοχής και άρσης των πάσης φύσεως αποκλεισμών, ιδίως σε βάρος των ατόμων με αναπηρία και χρονίων παθήσεων, ώστε να καταστούν οι εν λόγω περιοχές κατάλληλες είτε για τη δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων δραστηριοτήτων για όλους χωρίς αποκλεισμούς είτε για την πραγματοποίηση προγραμμάτων και παρεμβάσεων προσβάσιμων σε όλους. -Τη δημιουργία δικτύου προσβάσιμων αστικών και υπεραστικών μεταφορών (σιδηροδρομικό δίκτυο) και βελτίωση των συνθηκών προσβασιμότητας στα αεροδρόμια της Κοζάνης και της Καστοριάς, τα οποία σήμερα δεν διαθέτουν τις αναγκαίες προσβάσιμες υποδομές και υπηρεσίες. Β.2 Απασχόληση & Κοινωνική Ασφάλιση -Τη συμπερίληψη της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία μεταξύ των προϋποθέσεων για τη χορήγηση άδειας παραγωγής ενέργειας με στόχο τη δημιουργία εργασιακών περιβαλλόντων, στα οποία θα μπορούν να απασχοληθούν εργαζόμενοι με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις. -Τη θέσπιση ρήτρας απασχόλησης προκειμένου τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και μέλη των οικογενειών τους που θα απολυθούν από τις επιχειρήσεις που είχαν αναπτύξει δραστηριότητα δορυφορικά της ΔΕΗ να εργαστούν στους νέους παρόχους ενέργειας. -Τη διάθεση εδαφών στις περιοχές εξόρυξης λιγνίτη και τη χρηματοδότηση της δημιουργίας θερμοκηπιακών μονάδων από Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ένταξης (ν.4430/2016) αλλά και τη θέσπιση νομοθετικής ρύθμισης για την εξωαστική χρήση της τηλεθέρμανσης, μεταξύ άλλων, και για τη λειτουργία των εν λόγω θερμοκηπιακών μονάδων. -Τη δημιουργία ενός ευνοϊκού καθεστώτος συνταξιοδότησης για τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις και μέλη των οικογενειών τους που εργάζονται ή εργάζονταν σε επιχειρήσεις που είχαν αναπτύξει δραστηριότητα δορυφορικά της ΔΕΗ. Β.3 Επαγγελματική κατάρτιση -Τη διασφάλιση ότι το σχέδιο κατάρτισης και επανακάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού (στο οποίο αναφέρεται το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης) θα επιτρέπει την ισότιμη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, καθώς και τη συμπερίληψη μεταξύ των φορέων επανα-κατάρτισης του Ινστιτούτου της Ε.Σ.Α.μεΑ. (ΙΝ-ΕΣΑμεΑ), το οποίο διαθέτει Κέντρο Διά Βίου Μάθησης. Β.4 Εισοδηματική ενίσχυση -Την εφαρμογή φορολογικών ελαφρύνσεων για τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους που θα απολυθούν από τις επιχειρήσεις που είχαν αναπτύξει δραστηριότητα δορυφορικά της ΔΕΗ. -Τη λήψη μέτρων για την εισοδηματική ενίσχυση των εργαζόμενων με αναπηρία και των μελών των οικογενειών τους που πρόκειται να απολυθούν από τη βιομηχανία ΛΑΡΚΟ. -Την παροχή έκπτωσης στα άτομα με αναπηρία, στα άτομα με χρόνιες παθήσεις και μέλη των οικογενειών για αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της υποχρέωσης εφαρμογής από τους νέους παρόχους ειδικού τιμολογίου. Β. Υγεία & Αποκατάσταση -Τη στήριξη των υγειονομικών μονάδων της Δυτικής Μακεδονίας με ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, προσβάσιμο σε όλους, και με τη στελέχωση αυτών με νοσηλευτικό και ιατρικό δυναμικό. -Την άμεση υποστήριξη της λειτουργίας των Κέντρων Αποκατάστασης του Αμυνταίου και του Άργους Ορεστικού, διασφαλίζοντας τη διοικητική και οικονομική αυτοτέλειά τους. Η Ε.Σ.Α.μεΑ. παραμένει στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση/συνεργασία.