Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Θάνος Τουρτούρας' | 9 Νοεμβρίου 2020, 13:32

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Λιγνιτικών Περιοχών (ΣΔΑΜ), που έχει κατατεθεί για δημόσια διαβούλευση και αφορά την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου για την Δυτική Μακεδονία (ΔΜ), αποτελεί μια εξαιρετική δουλειά και αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους όσοι συμμετείχαν στην κατάρτισή του. Τόσο η μορφή του (το συνολικό σχέδιο έχει μορφή παρουσίασης, 434 (!!!) σελίδων, εξαιρετικά προσεγμένο γραφιστικά, όσο και το περιεχόμενο, είναι υπερπλήρη! Περιλαμβάνει λεπτομερή στοιχεία και η ανάγνωσή του είναι ευχάριστη, αρκεί να γίνεται τμηματικά και ίσως σε κάποια σημεία επιλεκτικά, καθώς είναι λογικό ένα κείμενο τέτοιου μεγέθους να μην είναι δυνατόν να καταναλωθεί με μιας! Μεταξύ άλλων, και με βάση τις πρόσφατες (τελευταία διετία) ανακοινώσεις της κυβέρνησης, μέχρι το 2023 σχεδιάζεται να αφαιρεθούν περίπου 3GW παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνιτικές μονάδες. Ταυτόχρονα, υπάρχει η πρόβλεψη προσθήκης 2,50GW παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά πάρκα. Όπως όμως ξέρουμε όλοι, ο ήλιος δεν λάμπει όλο το 24ωρο, ενώ ο αέρας δεν φυσά συνεχώς και σταθερά. Είναι ευρέως γνωστό και αποδεκτό από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα πως η χρήση ΑΠΕ χωρίς την ύπαρξη αποθήκευσης έχει σαν συνέπεια την πολύ μικρή αξιοπιστία της παραγωγής ενέργειας από αυτές. Στην πλήρη παρουσίαση του ΣΔΑΜ (στις 434 σελίδες του) γίνεται αναφορά στον όρο "Αποθήκευση Ενέργειας" σε μόλις πέντε (5) σημεία! Δύο φορές στο κεφάλαιο για τις προτεινόμενες και εμβληματικές επενδύσεις (η μία σε υποσημείωση), δύο φορές στη συζήτηση για το Πεδίο ΕΝεργειακής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΕΝΕΤ), ενώ μια ακόμη αναφορά γίνεται στο κεφάλαιο που πραγματεύεται την Οικονομία Υδρογόνου. Πάνω στον τομέα της Αποθήκευσης Ενέργειας, έχουν ήδη υλοποιηθεί παγκοσμίως πολλά Projects, είναι ήδη γνωστές οι μέθοδοι που πρακτικά λειτουργούν, τα τεχνοοικονομικά τους δεδομένα είναι γνωστά και εφαρμόσιμα, και θα μπορούσαν κάλλιστα να συμπεριληφθούν στα πλαίσια των επενδύσεων ΑΠΕ στην περιοχή. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως θα έπρεπε να υπάρχει πρόβλεψη υποχρέωσης ενός επενδυτή που θα εγκαταστήσει παραγωγή στην περιοχή, να τοποθετήσει εντός λογικού χρονοδιαγράμματος και αντίστοιχης τάξης μεγέθους δυνατότητα αποθήκευσης. Ή -εναλλακτικά- να συμμετέχει σε κάποιο πρόγραμμα έρευνας πάνω στην ανάπτυξη μιας μεθόδου αποθήκευσης. Βασικό πρόβλημα του ΣΔΑΜ σήμερα, και ίσως ένας από τους λόγους που δεν γίνεται εκτενής ανάλυση του θέματος της Αποθήκευσης Ενέργειας, είναι το προβληματικό (στην καλύτερη περίπτωση) κανονιστικό πλαίσιο της εμπορίας ενέργειας. Απ' όσο γνωρίζω, δεν προβλέπεται από τους κανονισμούς που ισχύουν στη χώρα μας η "αγορά-αποθήκευση-πώληση" ενέργειας, ούτε καν από μεγάλους παραγωγούς του χώρου. Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει άμεσα να αλλάξει. Παρακάτω αναφέρω ενδεικτικά μεθόδους αποθήκευσης ενέργειας, με σειρά εγκατεστημένης ισχύος. Η Αποθήκευση σε Μπαταρίες είναι η πλέον διαδεδομένη και γνωρίζει εξαιρετικά μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, ενώ σχεδόν όλες οι υπόλοιπες αναφορές είναι σε κάποιο στάδιο έρευνας, με μικρή ή λιγότερο μικρή εγκατεστημένη βάση: Αντλησιοταμίεση. Μέθοδος Αποθήκευσης που ήδη χρησιμοποιείται στη χώρα μας, σε γειτονικούς ταμιευτήρες. Δεν γίνεται όμως πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων της, καθώς περιορίζεται από το ελλιπές κανονιστικό πλαίσιο, όπως αναφέρω παραπάνω. Το βασικό αρνητικό της στοιχείο είναι πως απαιτεί πολύ μεγάλη επέμβαση σε τεράστιες εκτάσεις προκειμένου να διαμορφωθούν οι ταμιευτήρες, και αυτό έχει μεγάλη επίπτωση στην τοπική βιοποικιλότητα. Καλό θα ήταν όμως, οι υφιστάμενοι ταμιευτήρες να χρησιμοποιηθούν στο 100% των δυνατοτήτων τους. Αποθήκευση σε Μπαταρίες. Τεχνολογία Αποθήκευσης που εφαρμόζεται παγκοσμίως, σε μικρές και μεγάλες μονάδες. Πρωτοπόρος στην ανάπτυξη και εφαρμογή τέτοιων μονάδων είναι η Tesla, είτε μόνη της, είτε με συνεργασίες με άλλες εταιρείες. Η εταιρία μπορεί ήδη να τοποθετήσει μονάδα αποθήκευσης σε συστοιχίες μπαταριών τεχνολογίας λιθίου, ισχύος 250MW, χωρητικότητας 1GWh, μέσα σε 3 μήνες! Για την ανάπτυξη μιας τέτοιας εγκατάστασης απαιτείται επιφανείς 12 στρεμμάτων, ενώ το κόστος των €500 εκατ., κάθε μερικούς μήνες μειώνεται! Είναι σχεδόν σίγουρο πως η μέθοδος αυτή θα καταστεί η πλέον συμφέρουσα. Είναι ήδη ασύλληπτα συμφέρουσα σε εφαρμογές load balancing. Βασικό της πλεονέκτημα είναι πως μονάδες αποθήκευσης μπορούν να αναπτυχθούν ad hoc, σε οποιοδήποτε μέγεθος και συνδυασμό. Θερμική αποθήκευση. Χρησιμοποιείται εκτενώς στο εξωτερικό, παντρεύεται με υφιστάμενες θερμοηλεκτρικές μονάδες (όπως οι λιγνιτικές μονάδες που θα αποσυρθούν στην περιοχή), ενώ ο φορέας αποθήκευσης είναι τηγμένο άλας και υφαιστειακά πετρώματα. Σε αυτά θα μπορούσαμε να προσθέσουμε (σε επίπεδο έρευνας και πιλοτικής εφαρμογής διάφορα παραπροϊόντα οικοδομικής δραστηριότητας (ανακύκλωση τσιμεντοπροϊόντων κλπ), ή παραπροϊόντα δραστηριοτήτων μαρμαροποιϊας, δραστηριότητες που είναι ήδη εγκατεστημένες στην περιοχή. Την μέθοδο αυτή προωθεί ο σύμβουλος της Περιφέρειας Νίκος Μάντζαρης που έχει το Green Tank, ο οποίος έχει ήδη καταθέσει προτάσεις για το ΣΔΑΜ. Αποθήκευση σε Υδρογόνο. Το υδρογόνο είναι εξαιρετικό για μακροπρόθεσμη αποθήκευση. Η εφαρμογή του όμως αυτή είναι σε αρχικά στάδια παγκοσμίως, ενώ δεν υπάρχουν μεγάλες μονάδες σε συνεχή λειτουργία. Πρέπει να καταστεί σαφές πως μας ενδιαφέρει μόνο η παραγωγή πράσινου υδρογόνου από περίσσεια ΑΠΕ συστήματος και όχι η δημιουργία ενός ακόμη φαραωνικού έργου στην περιοχή με αυτοσκοπό τη δημιουργία υδρογόνου προς ικανοποίηση τοπικών ή μη συμφερόντων. Εάν υπάρχει τοπική παραγωγή, μπορεί στη συνέχεια να ερευνηθεί και η εμπορία του ή η χρήση του σαν βελτιωτικό του μίγματος Ορυκτού Αερίου. Βαρυτική αποθήκευση. Στο concept αυτό αναφέρθηκα και στο παρελθόν, υπάρχει σχετικό άρθρο στα τοπικά μέσα, αλλά και στην ιστοσελίδα μου. Η έρευνα και πιλοτική υλοποίηση ενός τέτοιου Project είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη λογική της Κυκλικής Οικονομίας, καθώς θα χρησιμοποιηθεί υλικό από τα υφιστάμενα πεδία, παραπροϊόντα οικοδομικών δραστηριοτήτων, ανακύκλωση τσιμεντοπροϊόντων από τις όμορες επιχειρήσεις κλπ, ενώ στην αποθήκευση και ανάκτηση ενέργειας θα μπορέσουν και χρησιμοποιηθούν οι υφιστάμενες (και υπό απόσυρση) γεννήτριες των τονάδων ΑΗΣ, Μ/Σ κλπ, και άλλος υφιστάμενος εξοπλισμός. Η εφαρμογή μιας τέτοιας μεθόδου αποθήκευσης θα είχε αρκετά μεγάλες απαιτήσεις σε απασχόληση (συγκριτικά με τις εναλλακτικές μεθόδους που αναφέρθηκαν), και μάλιστα συναφών με τις υφιστάμενες ειδικότητες (εργολάβοι χωματουργικών, ηλεκτροσυγκολλητές, κατασκευές μπετού κλπ). Συμπερασματικά, η κατάρτιση του ΣΔΑΜ και οι αλλαγές που θα φέρει η Απολιγνιτοποίηση τα αμέσως επόμενα χρόνια στο Αναπτυξιακό Μοντέλο της περιοχής, θα πρέπει να αποτελέσει μια ευκαιρία υιοθέτησης νέων τεχνολογικών, και ικανοποίησης αναγκών που ήδη υφίστανται. Η Αποθήκευση Ενέργειας δεν είναι μια θεωρητική ή υποθετική έννοια, είναι μια δεδομένη ανάγκη, σε ένα δίκτυο το οποίο περιλαμβάνει ένα όλο και μεγαλύτερο ποσοστό παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ. Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας ήδη υπάρχουν υποδομές δικτύου ικανές να διαχειριστούν σε συνθήκες συνεχούς ζήτησης ισχύ της τάξης των 3GW. Αντίστοιχες υποδομές δεν υπάρχουν σε καμία άλλη περιοχή στην Ελλάδα, και ίσως ακόμη και στα Βαλκάνια, ή στη ΝΑ Ευρώπη. Αυτές οι υποδομές δεν πρέπει να μείνουν αναξιοποίητες, πρέπει να ενταχθούν σε μια δραστηριότητα η οποία σύντομα θα μπορεί να χαρακτηριστεί "Η Μπαταρία των Βαλκανίων", και από "Λιγνιτική Περιοχή", να καταστεί η περιοχή βασικό κύτταρο Αποθήκευσης Ενέργειας της Ευρώπης!