Αρχική Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της ΜεγαλόποληςΣχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης λιγνιτικών περιοχώνΣχόλιο του χρήστη ΤΖΙΟΥΜΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ | 10 Νοεμβρίου 2020, 13:29
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΤΖΙΟΥΜΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ' | 10 Νοεμβρίου 2020, 13:29

    ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΤΑΧ.Δ/ΝΣΗ: Λαγοπάτη & Αταλάντης 22100 ΤΡΙΠΟΛΗ ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 2713-600402-403 FAX: 2710-234673 Τρίπολη 10/11/2020 Αρ.πρωτ. 31852 Προς Συντονιστική Επιτροπή για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση ΘΕΜΑ: Παρέμβαση του Δήμου Τρίπολης στη Διαβούλευση για το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) Η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και η παύση λειτουργίας των λιγνιτωρυχείων ως το 2023, όπως προγραμματίζεται από την Ελληνική Κυβέρνηση στο πλαίσιο του ολικού αναπτυξιακού μετασχηματισμού των λιγνιτικών περιοχών της χώρας, είναι βέβαιο ότι θα επιφέρουν άμεσες και ραγδαίες επιπτώσεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο στην περιοχή της Αρκαδίας. Η θέση μας παρουσιάζεται αναλυτικά στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι (συνημμένο στο παρόν έγγραφο). Κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, σε ότι αφορά την Αρκαδία, είναι, αφενός, η ενσωμάτωση του Δήμου Τρίπολης στις περιοχές άμεσης παρέμβασης, αφετέρου, η αύξηση του προϋπολογισμού των πόρων που σχεδιάζονται να διατεθούν στην Αρκαδία, στο πλαίσιο του ΣΔΑΜ, ώστε να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες. Στο πλαίσιο της επίτευξης των στρατηγικών στόχων του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης προτείνεται: 1. Στην ενότητα 6, Χωρικός Σχεδιασμός να ενταχθούν στις ΖΑΠ οι «λειτουργικέςν περιοχές", οι οποίες μπορεί να είναι ευρύτερες εδαφικά και χωρικά και συγκεντρώνουν μια δέσμη αρνητικών επιπτώσεων, επηρεάζονται αρνητικά από τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της μετάβασης, ιδίως όσον αφορά τις αναμενόμενες απώλειες θέσεων εργασίας. Συγκεκριμένα προτείνεται η ένταξη της περιοχής του Δήμου Τρίπολης ως επιλέξιμης περιοχής για την ενίσχυση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων. 2. Στην ενότητα 5.2, Προτεινόμενα Κίνητρα, να διορθωθεί η αναφορά ως προς τα κίνητρα που αφορούν την υλοποίηση νέας επένδυσης το συνολικό ύψος ενίσχυσης χρειάζεται να αυξηθεί σε 60% για μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για μεσαίες επιχειρήσεις και 80% για μικρές επιχειρήσεις για τις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας. 3. Στην ενότητα 3.1,Βασικές αρχές, πυλώνες και εξειδίκευση του οράματος, στον άξονα Βιώσιμος Τουρισμός να ενταχθεί ο Πολιτισμός και συνολικά οι δραστηριότητες που αφορούν τις Δημιουργικές και Πολιτιστικές Βιομηχανίες καθώς εμφανίζουν σημαντικό αναπτυξιακό δυναμικό τόσο για τη Μεγαλόπολη όσο και την ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει και την Τρίπολη 4. Στην ενότητα 4, Επανακατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού, σύμφωνα και με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές καλές πρακτικές , ο σχεδιασμός δράσεων για το ανθρώπινο δυναμικό, να συνδεθεί και συμπεριλάβει • ενέργειες ανάπτυξης των ικανοτήτων καινοτομίας των τοπικών επιχειρήσεων με έμφαση στην Κυκλική Οικονομία, • ενέργειες ανάπτυξης δεξιοτήτων σε άμεση συνέργεια με τις σχεδιαζόμενες ιδιωτικές επενδύσεις που να περιλαμβάνουν και άλλες ομάδες του πληθυσμού (πχ NEETS) • ενέργειες κοινωνικής υποστήριξης και συμβουλευτικής (social mentoring) 5. Να συμπεριληφθούν δράσεις αναβάθμισης των οργανωμένων περιοχών επιχειρηματικής δραστηριότητας (ΒΙΠΕ, Επιχειρηματικά Πάρκα, Εμπορευματικά Κέντρα). ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Η Αρκαδία αποτελεί ορεινή περιφερειακή ενότητα και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα γήρανσης του πληθυσμού , ερημοποίησης, δημογραφικής συρρίκνωσης και αστικοποίησης . Το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της βρίσκεται στο Δήμο Τρίπολης, όπου συγκεντρώνει το 55% του μόνιμου πληθυσμού και αποτελεί την πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας, αλλά και την έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Επίσης, το ΑΕΠ της Περιφέρειας Πελοποννήσου και ειδικότερα της Αρκαδίας, διαμορφώνεται κατά ένα πολύ σημαντικό βαθμό από τις λιγνιτικές μονάδες της Μεγαλόπολης, χωρίς ωστόσο το παραγόμενο προϊόν να διαχέεται αντίστοιχα στην Περιφέρεια. Ως εκ τούτου στην πραγματικότητα, τόσο το σύνολο του ΑΕΠ, όσο και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σε όρους οικονομικής μεγέθυνσης είναι κατά πολύ μικρότερο από εκείνο που εμφανίζεται στα επίσημα στοιχεία. Σύμφωνα με το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών, θα πρέπει αντισταθμιστικά να αναληφθούν πολιτικές πρωτοβουλίες, ώστε να αναγεννηθεί η τοπική οικονομία, να εξασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, μέσα από την ανάπτυξη του πρωτογενούς, του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα παραγωγής, αξιοποιώντας το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό. Στο πλαίσιο αυτό προσδιορίζονται περιοχές παρέμβασης (εδάφη) όπου θα εφαρμοστούν πολιτικές αντισταθμιστικών δράσεων. Στην περιοχή της Αρκαδίας, ως περιοχή άμεσης παρέμβασης έχει προσδιοριστεί, μέχρι στιγμής, ο Δήμος Μεγαλόπολης, λόγω της εκεί εγκατάστασης των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και των λιγνιτωρυχείων. Σύμφωνα, ωστόσο, με το κατατεθειμένο Master Plan, οι περιοχές παρέμβασης πρέπει να είναι όσες επηρεάζονται αρνητικά σε μεγαλύτερο βαθμό από τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της μετάβασης, ιδίως όσον αφορά τις αναμενόμενες απώλειες θέσεων εργασίας. Σύμφωνα επίσης με το Master Plan, από χωρική άποψη, οι εργαζόμενοι σήμερα στους τομείς της λιγνιτικής δραστηριότητας είναι αναμενόμενο να μην προέρχονται μόνο από τους συγκεκριμένους Δήμους που επηρεάζονται άμεσα, οπότε θα πρέπει να υπάρξει μια αναλυτική αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και της δυναμικής της απασχόλησης, όχι σε επίπεδο ατόμου, αλλά σε επίπεδο επηρεαζόμενης οικογένειας. Συνεπώς ο σχεδιασμός προώθησης της απασχόλησης θα πρέπει να είναι περισσότερο στοχευμένος και ολοκληρωμένος. Συνακόλουθα, προκύπτει η ανάγκη για προσδιορισμό "λειτουργικών περιοχών", που συγκεντρώνουν μια δέσμη αρνητικών επιπτώσεων, οι οποίες μπορεί να είναι ευρύτερες εδαφικά και χωρικά. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ , που συνοδεύει το Master Plan, το πλήγμα στην Αρκαδία θα είναι ιδιαίτερα σοβαρό καθώς η απολιγνιτοποίηση θα σημάνει απώλειες στο τοπικό ΑΕΠ της τάξης του 18% (305 εκατομμύρια ευρώ), στην απασχόληση στο 9% (3.000 θέσεις εργασίας) και στα εισοδήματα το 19% (80 εκατομμύρια ευρώ), σε σχέση με τα επίπεδα του 2019. Είναι προφανές ότι το πλήγμα αυτό δεν θα αφορά μόνο το Δήμο Μεγαλόπολης, ο οποίος σαφώς επηρεάζεται πιο έντονα, αλλά και τον όμορο Δήμο Τρίπολης, ο οποίος αφενός συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού της Αρκαδίας, ήτοι 55% έναντι 12% της Μεγαλόπολης, αφετέρου, συγκεντρώνει και το μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων της Αρκαδίας, ήτοι το 60,44% έναντι του 10,73% στη Μεγαλόπολη. Αν αναλογιστούμε επίσης την πρόβλεψη του Master Plan για οικογενειακές επιπτώσεις και όχι ατομικές, η "ζημία" προβλέπεται ακόμα μεγαλύτερη και εντονότερη. Θα πρέπει επίσης να εκτιμηθεί το γεγονός ότι οι λιγνιτικές ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες και τα λιγνιτικά πεδία της Μεγαλόπολης εξυπηρετούνται επιχειρησιακά από έναν κρίσιμο αριθμό εργαζομένων, μονίμων κατοίκων του Δήμου Τρίπολης, οι οποίοι μετακινούνται για το σκοπό αυτό καθημερινά από την έδρα τους (45% του συνολικού), και ένα σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων που έχουν την έδρα τους στο Δήμο Τρίπολης. Είναι βέβαιο λοιπόν ότι ο αριθμός των 3000 θέσεων εργασίας που υπολογίζεται ότι θα απολεσθούν κατά την απολιγνιτοποίηση, αφορά κατά ένα μεγάλο ποσοστό το ανωτέρω αναφερόμενο εργατικό δυναμικό. Στο Δήμο Τρίπολης επίσης λειτουργεί Βιομηχανική Περιοχή, με πλήρεις επιχειρησιακές δυνατότητες, η οποία συγκεντρώνει σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων (81). Το στοιχείο αυτό αποτελεί αναμφίβολα συγκριτικό πλεονέκτημα για την άμεση εγκατάσταση νέων επιχειρήσεων και την προσέλκυση επενδύσεων που θα βελτιώσουν σημαντικά το ποσοστό επιτυχίας των αντισταθμιστικών δράσεων του ΣΔΑΜ. Παράλληλα, η ΒΙ.ΠΕ. της Τρίπολης θα μπορέσει συμπληρωματικά να ενισχύσει τη σχεδιαζόμενη προσπάθεια δημιουργίας Επιχειρηματικού Πάρκου στην περιοχή της Μεγαλόπολης, διαδικασία η οποία αναμφίβολα απαιτεί μακρό χρόνο υλοποίησης με κίνδυνο την αποτροπή του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Ένα ακόμα κρίσιμο δεδομένο του ΣΔΑΜ είναι το γεγονός ότι στο Δήμο Τρίπολης έχει την έδρα του το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, καθώς και άλλες εκπαιδευτικές δομές, που προβλέπεται να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στη διαδικασία μετάβασης, μέσω της έρευνας και της επανακατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού σε νέες τεχνολογίες. Ως εκ τούτου, σαφώς ο Δήμος Μεγαλόπολης είναι αυτός που επηρεάζεται πιο έντονα. Επηρεάζεται ωστόσο ιδιαίτερα έντονα και ο όμορος Δήμος Τρίπολης, που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού της Αρκαδίας, αλλά και το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρήσεών της. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει ο οικονομικός χώρος και η αγορά εργασίας των Δήμων Τρίπολης και Μεγαλόπολης να εκτιμούνται ως ενιαίοι και ως τέτοιοι να λογίζονται στις σχεδιαζόμενες αντισταθμιστικές δράσεις του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών. Επιπρόσθετα, κρίσιμο είναι να ληφθεί υπόψιν η παγιωμένη πλέον επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προωθεί τη χρηματοδότηση δράσεων ολοκληρωμένου χαρακτήρα, ώστε να περιορίζει την απώλεια πόρων και ταυτόχρονα να ενισχύει την αποτελεσματικότητα των επενδύσεων και την παραγόμενη προστιθέμενή τους αξία. Για το σκοπό αυτό έχουν τεθεί σε εφαρμογή στρατηγικές και εργαλεία ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων, όπως η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων ( Αρκαδία 2020 - ΤΑΠΤοΚ) στην Αρκαδία. Εφόσον λοιπόν το ΣΔΑΜ θα χρηματοδοτηθεί κυρίως από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης (ΜΔΜ) και με πόρους από Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Επενδυτικά Ταμεία , θα πρέπει και ο σχεδιασμός αυτός να έχει αντίστοιχα ολοκληρωμένο χαρακτήρα. Για το λόγο αυτό, κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, σε ότι αφορά την Αρκαδία, είναι, αφενός, η ενσωμάτωση του Δήμου Τρίπολης στις περιοχές άμεσης παρέμβασης, αφετέρου, η αύξηση του προϋπολογισμού των πόρων που σχεδιάζονται να διατεθούν στην Αρκαδία, στο πλαίσιο του ΣΔΑΜ, ώστε να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες. Ο Δήμαρχος Τρίπολης Κωνσταντίνος Τζιούμης