Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Άρης Μπασαγιάννης' | 10 Νοεμβρίου 2020, 15:02

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) 1) Γενικές παρατηρήσεις: Στο ΣΔΑΜ γίνεται μια προσπάθεια σχεδιασμού της αναπτυξιακής μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή μέσα από μια σειρά παρεμβάσεων, επενδύσεων, εργαλείων, χρηματοδοτήσεων, κλπ. Υπάρχουν αρκετά καινοτόμα στοιχεία και σοβαρές προτάσεις που σίγουρα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως, το ΣΔΑΜ θα πρέπει να είναι αυτό ακριβώς που δηλώνει η ονομασία του: ΣΧΕΔΙΟ, ΔΙΚΑΙΟ και ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ. Διαβάζοντάς το κάποιος (τουλάχιστον στη μορφή που είναι σε αυτή τη στιγμή η 1η του έκδοση) διαπιστώνει πως: • Περισσότερο μοιάζει με ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ, αφού εκτός κάποιων εξαιρέσεων αντί για αποφάσεις και συμφωνίες περιγράφονται μόνο προθέσεις, δυνητικές επενδύσεις και υποθετικά σενάρια. Επίσης, η πλειοψηφία αυτών δεν είναι προσδιορισμένη χωροταξικά. • Μάλλον είναι ΑΔΙΚΟ, αφού εξαιρεί (?) τις 2 από τις 4 Π.Ε. της Δυτικής Μακεδονίας: Γρεβενών και Καστοριάς. • Και είναι αναπτυξιακό μόνο ΕΝ ΜΕΡΕΙ, αφού προωθεί κυρίως επενδύσεις μεγάλου αρχικού κόστους (π.χ. Φ/Β=1.2Β€) οι οποίες αποφέρουν ελάχιστα αναπτυξιακά οφέλη μελλοντικά στην τοπική κοινωνία (θέσεις εργασίας, εισοδήματα, κλπ). Βέβαια, οι απαραίτητες βελτιώσεις/διορθώσεις μπορούν να λάβουν χώρα κατά τη διάρκεια της συγγραφής της 2ης έκδοσης του ΣΔΑΜ, λαμβάνοντας υπόψη τα σχόλια/προτάσεις διαφόρων φορέων/προσώπων που έγιναν κατά τη φάση της διαβούλευσης. Επίσης, το χρονικό αυτό διάστημα μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην ωρίμανση και συγκεκριμενοποίηση του ΣΔΑΜ, έτσι ώστε να είναι ΔΙΚΑΙΟ και ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ, κάτι για το οποίο υπάρχει σαφής πολιτική δέσμευση (τόσο τοπικά/περιφερειακά όσο και κεντρικά). 2) Γενικές προτάσεις επί του ΣΔΑΜ: Παρατίθενται κάποιες γενικές προτάσεις για το σύνολο της περιφέρειας οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί έως τώρα στο ΣΔΑΜ: Ανάπτυξη ενεργειακών καλλιεργειών Στο παρόν ΣΔΑΜ προτείνεται η κάλυψη των εκτάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ μόνο με ηλιακά πάνελ με στόχο τη δημιουργία τεράστιων Φ/Β πάρκων. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει καμία περιβαλλοντική αποκατάσταση των εκτάσεων αυτών. Επίσης, τα Φ/Β πάρκα συνεισφέρουν σε πολύ μικρό βαθμό σε σχέση με την επένδυση που γίνεται στη βιωσιμότητα της τοπικής ανάπτυξης. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι επένδυση 1.2 δις. € συνεισφέρει σε μόλις 400 θέσεις εργασίας σε πλήρη λειτουργία των Φ/Β, σύμφωνα με το ΣΔΑΜ. Εναλλακτικά, από μέρους μου προτείνεται η κάλυψη μέρους των προαναφερθέντων εκτάσεων με ενεργειακές καλλιέργειες (ενεργειακά φυτά) που σε συνδυασμό με την ανάπτυξη εργοστασίου εκμετάλλευσης της βιομάζας αλλά και της παραγωγής υδρογόνου να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο και βιώσιμο σύστημα παραγωγής ενέργειας/υδρογόνου, ως εξής: Καλλιέργεια ενεργειακών φυτών => Παραγωγή και αξιοποίηση βιομάζας => Παραγωγή βιοκαυσίμου (βιοαέριο, βιομεθάνιο, βιοαιθανόλη) => παραγωγή ενέργειας ή υδρογόνου. Επίσης, με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται επιπρόσθετες θέσεις εργασίας τοπικά (καλλιεργητές, μεταφορείς, εργαζόμενοι στα εργοστάσια εκμετάλλευσης βιομάζας και παραγωγής ενέργειας υδρογόνου), και αυξάνεται το τοπικό οικονομικό επίπεδο. Δημιουργία ΒΙ.ΠΕ Δυτικής Μακεδονίας στην περιοχή της «Μπάρας» Αντί για την ύπαρξη πολλών μικρών ΒΙ.ΠΕ / ΒΙΟ.ΠΑ σε όλα τα αστικά κέντρα της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, προτείνεται η δημιουργία μίας μητροπολιτικής ενιαίας ΒΙ.ΠΕ στην περιοχή της «Μπάρας», Π.Ε. Κοζάνης. Η περιοχή έχει το πλεονέκτημα της αμεσότητας πρόσβασης τουλάχιστον από τις 3 πρωτεύουσες των Π.Ε. της περιφέρειας. Σε χρονικό διάστημα 20 λεπτών βρίσκονται οι πόλεις της Κοζάνης, των Γρεβενών και της Καστοριάς. Η εγκατάσταση κάποιων εκ των εμβληματικών επενδύσεων στην περιοχή αυτή, η δημιουργία νέων βιομηχανιών, καθώς και η μετεγκατάσταση υφιστάμενων εργοστασίων σε συνδυασμό με την εύκολη οδική πρόσβαση μέσω Εγνατίας οδού, θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας μεγάλης, ανταγωνιστικής και ισχυρής ΒΙ.ΠΕ. Παροχή κινήτρων στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και χαρακτηρισμός της ως ειδική περιοχή - Εξίσωση των κινήτρων σε όλες τις Π.Ε. της περιφέρειας Χαρακτηρισμός ολόκληρης της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ως ειδικής αναπτυξιακής, παραγωγικής και φορολογικής ζώνης με παροχή κινήτρων για 10ετία. Στο παρόν ΣΔΑΜ υπάρχει εμφανής ανισότητα όσον αφορά τα κίνητρα και τις επιδοτήσεις που θα δίνονται σε επιχειρήσεις των Π.Ε. Κοζάνης και Φλώρινας σε σχέση με αυτές των Π.Ε. Γρεβενών και Καστοριάς. Είναι φανερό ότι το μέτρο αυτό είναι άνισο, άδικο και μεροληπτικό. Προφανώς, κανείς δεν θα θέλει να επενδύσει στα Γρεβενά και την Καστοριά όταν σε απόσταση λίγων χλμ. θα μπορεί να το κάνει με σαφώς ευνοϊκότερους όρους. Ανάπτυξη βοτανικού πάρκου Κάλυψη μέρους των εκτάσεων της ΔΕΗ μπορούν επίσης να αποκατασταθούν περιβαλλοντικά με φύτευση διαφόρων δένρων/φυτών/βοτάνων, με παράλληλη δημιουργία κάποιου είδους βοτανικού πάρκου. Επίσης, μου κάνει εντύπωση που δεν αναφέρεται η εκμετάλλευση κάποιων υφιστάμενων εγκαταστάσεων ως ανάδειξή τους σε πολιτισμικό σημείο ενδιαφέροντος π.χ. δημιουργία μουσείου Λιγνίτη ή ιστορικό μουσείο παραγωγής ενέργειας κλπ. 3) Ειδικές προτάσεις για Π.Ε. Γρεβενών Η Π.Ε. Γρεβενών τα τελευταία χρόνια συνεχώς συρρικνώνεται πληθυσμιακά, μη μπορώντας να κρατήσει και να θρέψει τα παιδιά της αλλά ούτε και να προσελκύσει ξένο κόσμο. Η περιοχή πάντα ήταν απούσα από τα αναπτυξιακά σχέδια όλων των κεντρικών κυβερνήσεων, ενώ και η ιδιωτική πρωτοβουλία για επενδύσεις ήταν και είναι δύσκολη σε έναν από τους πιο φτωχούς νομούς της χώρας. Επίσης, το πλασματικό για τα Γρεβενά οικονομικό επίπεδο της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (λόγω των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ στις Π.Ε. Κοζάνης και Φλώρινας) πολλές φορές κρατούσε μακριά επιδοτήσεις προερχόμενες είτε από εθνικές είτε από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Με άλλα λόγια τα Γρεβενά πάντα ήταν σε μειονεκτική θέση και πάντα αδικούνταν (ίσως και από τον ίδιο τους τον εαυτό). Έστω και την ύστατη ώρα λοιπόν, θα πρέπει να αποκατασταθεί η αδικία αυτή και να προχωρήσουν επιτέλους οι επενδύσεις σε αυτόν τον τόπο. Για τον λόγο αυτό κρίνεται αναγκαίο και επιτακτικό, στο πλαίσιο της Δίκαιης Μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή, να λάβει χώρα στην Π.Ε. Γρεβενών μια τουλάχιστον από τις εμβληματικές επενδύσεις που προβλέπονται στο ΣΔΑΜ. Από τις εμβληματικές επενδύσεις που περιγράφονται στο ΣΔΑΜ αυτή που υποστηρίζεται ίσως περισσότερο λόγω της γεωγραφικής θέσης των Γρεβενών είναι η: Βιομηχανικό Πάρκο ηλεκτροκίνησης Η δημιουργία του βιομηχανικού πάρκου στην περιοχή της Π.Ε. Γρεβενών έχει ως πλεονέκτημα την εύκολη πρόσβασή του από όλες τις περιοχές της Ελλάδας μέσω των 3 οδικών αξόνων (Εγνατία, Ιονία, Ε65) και επομένως και την εύκολη μεταφορά ανταλλακτικών/προϊόντων κλπ. Επίσης, η ζεύξη Ε65 και Εγνατίας οδού λίγα χλμ. δυτικά των Γρεβενών αποτελεί ιδανικό σημείο για κατασκευή σταθμού φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται τα οχήματα 2 αυτοκινητοδρόμων. Η δημιουργία μια μονάδας παραγωγής συσσωρευτών (μπαταριών) σε συνδυασμό με τη δημιουργία σταθμών φόρτισης σε πολύ κοντινή απόσταση δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο πάρκο ηλεκτροκίνησης και θα καταστήσει την περιοχή καινοτόμα στην ηλεκτροκίνηση. Άλλες επενδύσεις που υποστηρίζονται λόγω της γεωγραφικής θέσης των Γρεβενών: Διαμετακομιστικό κέντρο Η θέση των Γρεβενών ως σταυροδρόμι 3 μεγάλων εθνικών αυτοκινητοδρόμων (Εγνατία, Ιονία, Ε65) καθιστούν την περιοχή ιδανική για δημιουργία μεγάλου διαμετακομιστικού κέντρου (logistics). Μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων – Πράσινο ενεργειακό πάρκο (πάρκο κυκλικής οικονομίας) Ακριβώς λόγω της στρατηγικής θέσης των Γρεβενών χωροταξικά, η περιοχή υποστηρίζει τη δημιουργία μιας μεγάλης περιφερειακής μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων που θα μπορεί να υποδέχεται απόβλητα και από άλλες περιοχές (εκ δυσμών και εξ ανατολών) και να τα επεξεργάζεται με τεχνικές νέες, καινοτόμες, αποδοτικές και κυρίως καθαρές. Τέτοιες τεχνολογίες ήδη χρησιμοποιούνται σε παρόμοιες μονάδες και δεν θυμίζουν καθόλου αυτό που έχουμε στο μυαλό μας ως επεξεργασία αποβλήτων (σκουπιδότοπο δηλαδή). Η μονάδα μπορεί να συνδυαστεί με τη δημιουργία ενός πράσινου ενεργειακού πάρκου πλήρως αυτόνομου ενεργειακά, με εφαρμογή διάφορων ΑΠΕ, στα πρότυπα του πάρκου κυκλικής οικονομίας του Ηρακλείου Κρήτης. Ανάπτυξη βοτανικού πάρκου – Ινστιτούτο δασικών ερευνών – Τμήμα δασολογίας κ περιβάλλοντος Η ανάπτυξη ενός βοτανικού πάρκου που αναφέρθηκε παραπάνω μπορεί κάλλιστα να λάβει χώρα στην Π.Ε. Γρεβενών, αφού η χλωρίδα της συγκεκριμένης περιοχής είναι μία από τις πιο πλούσιες στη χώρα. Η δημιουργία του πάρκου σε συνδυασμό με την ίδρυση ενός ινστιτούτου που θα ειδικεύεται στον τομέα των δασικών ερευνών ή/και ενός τμήματος Δασολογίας και Περιβάλλοντος, και λαμβάνοντας υπόψη την πλούσια χλωρίδα και τη μοναδικότητα της περιοχής θα μπορούσαν να συμβάλλουν ώστε να αναπτυχθεί στην περιοχή εξειδικευμένη γνώση πρακτική και θεωρητική στον συγκεκριμένο τομέα. Έξυπνες κτηνοτροφικές μονάδες παραγωγής – τοπικά προϊόντα-άλλες επενδύσεις Άλλες επενδύσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν στην Π.Ε. Γρεβενών θα μπορούσαν να στοχεύουν στην δημιουργία έξυπνων κτηνοτροφικών μονάδων, στην τυποποίηση και προστασία των τοπικών προϊόντων, κλπ. Συγκεκριμένες προτάσεις έχουν ήδη προταθεί από την Ν.Ε. του ΤΕΕ Γρεβενών, με πλήρη πρόταση που έχει κατατεθεί σε προηγούμενο σχόλιο από τον πρόεδρο της Ν.Ε. Αλέκο Ντούνα. Άρης Μπασαγιάννης Χημικός Μηχανικός, MEng., MSc., PhD.