Αρχική Προώθηση της Ανακύκλωσης–Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 της 30ής Μαΐου 2018.Άρθρο 32 Τέλος ταφής – Αντικατάσταση του άρθρου 43 του ν. 4042/2012 (παρ. 4 και 14 άρθρου 1 της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/851)Σχόλιο του χρήστη Δίκτυο ΦοΔΣΑ | 4 Δεκεμβρίου 2020, 12:11
  • Σχόλιο του χρήστη 'Δίκτυο ΦοΔΣΑ' | 4 Δεκεμβρίου 2020, 12:11

    Άρθρο 32 • Στο εν λόγω άρθρο εισάγεται για μία ακόμη φορά η επιβολή τέλους ταφής για τα απόβλητα τα οποία διατίθενται σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ). Τα τέλος ταφής καθορίζεται σε 15€/τόνο για το 2021 αυξανόμενο κατά 5 €/τόνο μέχρι την τιμή των 35 €/τόνο. Επίσης εισάγεται για πρώτη φόρα και ο όρος της επιβολής τέλους ταφής για τα υπολείμματα τα οποία προέρχονται από τις διαδικασίες επεξεργασίας αποβλήτων, με τιμή που ξεκινά από τα 5€/τόνο για το 2021 αυξανόμενο κατά 5 €/τόνο μέχρι την τιμή των 35 €/τόνο. Δηλαδή γίνεται δεκτό ότι η διαφορά μεταξύ «θάβω ανεπεξέργαστα απόβλητα» και «θάβω υπολείμματα επεξεργασίας» είναι μόλις 10 €/τόνο και μάλιστα για 2 χρόνια, καθώς το 2027 οι δύο τιμές εξισώνονται. Επιπλέον, το τέλος θα επιβάλλεται και όταν έχουν επιτευχθεί οι στόχοι της ανάκτησης που προβλέπονται από το ΕΣΔΑ για το 2030, δηλαδή ακόμα και αν το υπόλειμμα είναι μικρότερο του 10% των παραγόμενων αποβλήτων. Επίσης προβλέπεται η άμεση επιβολή του τέλους ταφής, από το 2021. Η συγκεκριμένη διάταξη δημιουργεί προβλήματα και δεν προωθεί την ανακύκλωση. • 1. Το παράδειγμα της Δυτικής Μακεδονίας. Οικονομική Διάσταση: Η ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων παραμένει πιο φθηνή λύση από την επεξεργασία τους και ταφή των υπολειμμάτων. Τα τελευταία απόβλητα που οδηγήθηκαν στον ΧΥΤΑ ήταν στις 31/12/2019 με τιμή που είχε καθορισθεί σε 31 €/τόνο. Την ίδια περίοδο λειτουργούσε η ΜΕΑ Δυτικής Μακεδονίας με τιμή που περιελάβανε επεξεργασία και ταφή των υπολειμμάτων σε ποσοστό μικρότερο του 36%, και είχε καθορισθεί σε 52 €/ τόνο. Αν εφαρμοσθούν οι διατάξεις του άρθρου 32 στις ανωτέρω τιμές τότε προκύπτουν τα παρακάτω: 2021 Ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων 31+15 = 46 €/τόνο 2027 Ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων 31+35 = 66 €/τόνο 2021 Ταφή επεξεργασμένων αποβλήτων 52+0,36*5= 53,8 €/τόνο 2027 Ταφή επεξεργασμένων αποβλήτων 62+0,36*35=74,6 €/τόνο Επομένως σε κάθε περίπτωση, από οικονομική άποψη, η ταφή ανεπεξέργαστων αποβλήτων παραμένει η φθηνότερη λύση. • Περιβαλλοντική Διάσταση: Ανάκτηση Υλικών και προετοιμασία για ανακύκλωση Με την λειτουργία της ΜΕΑ έχουν επιτευχθεί δύο στόχοι: Α) η επεξεργασία του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των αποβλήτων έχει επιτευχθεί σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% (στόχος >65%) και Β) η ανάκτηση ανακυκλώσιμων υλικών στην ΜΕΑ συμβάλει στην επίτευξη του στόχου της ανακύκλωσης καθώς ανακτώνται και προωθούνται για ανακύκλωση περισσότεροι από 11.000 τόνοι ανά έτος (ποσοστό 60% του στόχου) Γ) η ταφή στο σύνολο των παραγόμενων αποβλήτων έχει περιοριστεί σε ποσοστό μικρότερο του 30% Τελικά και η ταφή ανεπεξέργαστων είναι η πιο φθηνή λύση και ΔΕΝ συμβάλει στην ανακύκλωση οδηγώντας για ταφή χιλιάδες τόνους ανακυκλώσιμων υλικών ανά έτος. • Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί ότι, αν και η ΔΙΑΔΥΜΑ προσπάθησε το 2018 να τροποποιήσει την περιβαλλοντική αδειοδότηση της ΜΕΑ ώστε αυτή να μπορεί να «παράγει» και δευτερογενές καύσιμο (RDF - SRF) για να μπορεί να διαθέσει προς ενεργειακή αξιοποίηση το ανακτηθέν πλαστικό φιλμ και το χαρτί χαμηλής ποιότητας τα οποία δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν σε παγκόσμιο επίπεδο μετά το «κλείσιμο της αγοράς της Κίνας», οι υπηρεσίες απέρριψαν το αίτημα συστήνοντας στην εταιρεία να προτιμήσει την ανακύκλωση των ανωτέρω υλικών. Η τυχόν έγκριση θα μείωνε το ποσοστό υπολείμματος της ΜΕΑ που οδηγείται σε ταφή κατά 30% και από 36% που είναι σήμερα θα έπεφτε κάτω από το 25%. Δηλαδή όχι μόνο δεν επέτρεψε την αξιοποίηση του υλικού αλλά σε λιγότερο από 2 μήνες από σήμερα θα επιβάλλει και πρόστιμο γιατί αυτό οδηγείται σε ταφή. (Αν αυτό το υπολογίσουμε σε αριθμούς είναι 10.000 τόνοι x 5€/τόνο=50.000 € για το 2021 και 350.000 ευρώ το 2027) Επιπροσθέτως, αν δεχθούμε ότι οι ΟΤΑ και ο ΦοΔΣΑ κάνουν όλες τις αναγκαίες ενέργειες ώστε να είναι σύμφωνοι με τους όρους του προσφάτως εγκεκριμένου ΕΣΔΑ και επιτύχουν τον στόχο ταφής το 2030 σε ποσοστό κάτω του 10%, ακόμη και τότε θα συνεχίσουν να πληρώνουν πρόστιμο ανερχόμενο σε 35 €/τόνο. (Αν αυτό το υπολογίσουμε σε αριθμούς είναι 9.000 τόνοι x 35€/τόνο=315.000 €). • 2. Το παράδειγμα της Στερεάς Ελλάδας •Η κατασκευή της ΜΕΑ Θήβας καθυστέρησε δύο χρόνια, εξ αιτίας μη νόμιμων αποφάσεων των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων. Ειδικότερα, ενώ ο φάκελος κατασκευής του έργου απεστάλη για προσυμβατικό έλεγχο στο Ελεγκτικό Συνέδριο το Νοέμβριο του 2015, το Ελεγκτικό Συνέδριο, σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, με εσφαλμένες αποφάσεις του, έκρινε μη νόμιμη τη σύσταση και λειτουργία του ΦοΔΣΑ Στερεάς Ελλάδας. Η εμπλοκή ξεπεράστηκε με την έκδοση ομόφωνης αντίθετης απόφασης από τη Μείζονα Επταμελή Σύνθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου το Φεβρουάριο του 2017, και από τη Μείζονα Επταμελή Σύνθεση του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ το Μάρτιο του 2017, με αποτέλεσμα η σύμβαση να υπογραφεί τον Ιούλιο του 2017, αντί του Δεκεμβρίου του 2015. Είναι προφανές ότι στην περίπτωση αυτή, αν κάποιος πρέπει να καταβάλει αποζημίωση είναι το Ελληνικό Δημόσιο προς τους Δήμους που εξυπηρετούνται από τη ΜΕΑ Θήβας, και όχι το αντίστροφο. •Στα τέλη Ιουνίου 2020, ολοκληρώθηκε το έργο «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΟΝΑΔΑΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ (ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΚΟΜΠΟΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ) ΚΑΙ ΧΩΡΟΥ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΤΑΦΗΣ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ Ν. ΦΩΚΙΔΑΣ» και ξεκίνησε η δοκιμαστική λειτουργία της ΜΕΒΑ Φωκίδας, με πρόβλεψη διαχείρισης προδιαλεγμένων οργανικών απορριμμάτων συνολικής ποσότητας 6.000 τόνων ετησίως οποία θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των Δήμων Δελφών και Δωρίδας της Π.Ε. Φωκίδας σύμφωνα με το εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Εντούτοις, μέχρι σήμερα δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί και ενταχθεί οι αιτήσεις που υπέβαλαν οι ανωτέρω Δήμοι στο πλαίσιο της υπ΄ αριθ. 56/21.06.2019 πρόσκλησης της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης Ε.Π Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, για την προμήθεια του εξοπλισμού (οχήματα αποκομιδής & πλυντήρια κάδων) που απαιτείται για τη μεταφορά των προδιαλεγμένων οργανικών αποβλήτων στην ΜΕΒΑ Φωκίδας. Είναι προφανές ότι και στην περίπτωση αυτή, αν κάποιος πρέπει να καταβάλει αποζημίωση είναι το Ελληνικό Δημόσιο προς τους Δήμους που εξυπηρετούνται από τη ΜΕΒΑ Φωκίδας, και όχι το αντίστροφο. • Ένα ακόμη σημείο του εν λόγω άρθρου που δημιουργεί αδικίες ως προς την εφαρμογή του είναι αυτό της χρονικής έναρξης του τέλους ταφής από το 2021. Η αδικία έγκειται στο γεγονός ότι, ενώ σε όσους μέχρι και σήμερα διατηρούν και διαχειρίζονται τα απορρίμματα μόνο με την διάθεσή τους ανεπεξέργαστα σε ΧΥΤΑ, τους έχουν δοθεί δεύτερες και τρίτες ευκαιρίες από το 2014 που θα έπρεπε να επιβληθεί το τέλος ταφής, σε όσους έκαναν αυτό που έπρεπε, τους επιβάλλεται ένα επιπλέον πρόστιμο χωρίς να τους δίνεται η δυνατότητα να αντιδράσουν. Επομένως δημιουργούνται τουλάχιστον 2 ταχύτητες στην αντιμετώπιση των ΟΤΑ. • Η εφαρμογή του νόμου από το 2021 εμπεριέχει ακόμα ένα τυπικό και διαδικαστικό πρόβλημα. Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην νομοθεσία οι ΦοΔΣΑ έχουν ΗΔΗ εγκρίνει και αποστείλει στους ΟΤΑ την Τιμολογιακή Πολιτική για το 2021, οπότε εάν εφαρμοστούν για το 2021 αυτά που προβλέπονται στο άρθρο 32, θα πρέπει να εκπονηθούν εκ νέου οι τιμολογιακές πολιτικές και εν συνεχεία να τροποποιηθούν και οι προϋπολογισμοί των ΟΤΑ. Από τα παραπάνω προκύπτει αβίαστα ότι το άρθρο 32 ΔΕΝ είναι αποδεκτό, ΔΕΝ προωθεί την ανακύκλωση και τιμωρεί αυτόν που προσπαθεί να πετύχει ή/και πετυχαίνει του στόχους. • Τέλος, στο σημείο 1 αναφέρεται ότι υπόχρεοι καταβολής του τέλους ταφής είναι οι ΦοΔΣΑ, παρακάτω στο σημείο 8, αναφέρεται ότι το τέλος ταφής συνυπολογίζεται κατά την κατάρτιση του κανονισμού τιμολόγησης των ΦοΔΣΑ και συμπεριλαμβάνεται στο ετήσιο κόστος διαχείρισης, ενώ στο σημείο 4 αναφέρεται ότι το Τέλος Ταφής αποδίδεται στο Πράσινο Ταμείο και θα διατίθεται με βάσει ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα με δικαιούχους τους ΟΤΑ. Εν τέλει, οι ΦοΔΣΑ μετατρέπονται μόνο σε φοροεισπρακτικό μηχανισμό χωρίς να μπορούν να έχουν πρόσβαση σε κονδύλια ώστε να βελτιώσουν τα αποτελέσματα τους. • Το Δίκτυο ΦοΔΣΑ, αποδεχόμενο πλήρως την βασική αρχή που διέπει την διαχείριση των αποβλήτων «ο ρυπαίνων πληρώνει», συμφωνεί με την επιβολή κυρώσεων για όποιον δεν τηρεί τα προβλεπόμενα στην νομοθεσία, και καταθέτει την εξής Πρόταση: Α) Εφαρμογή της νομοθεσίας που προβλέπει ότι η λειτουργία χωματερής είναι ποινικό αδίκημα, και καταλογισμός των προβλεπόμενων προστίμων για την παράνομη λειτουργία χωματερής. Β) Η ταφή των ανεπεξέργαστων αποβλήτων να γίνει η πιο ακριβή λύση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την επιβολή ενός τέλους ταφής το οποίο θα την καθιστά ακριβότερη. Αυτό προτείνεται να είναι ίσο με την μικρότερη τιμή επεξεργασίας που έχει επιτευχθεί σήμερα στις μονάδες επεξεργασίας που λειτουργούν στην χώρα. Εφαρμογή του τέλους ταφής για τα ανεπεξέργαστα απόβλητα που οδηγούνται σε ταφή από 1/1/2024, ώστε να μην επιβαρυνθούν Δήμοι και Φορείς που όντως αξιοποίησαν τις δυνατότητες χρηματοδότησης της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου για την κατασκευή των απαιτούμενων εγκαταστάσεων. Γ) Το Τέλος Ταφής στα υπολείμματα επεξεργασίας να ξεκινήσει το 1/1/2028. Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, είναι σίγουρο ότι για την δημιουργία μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης υπολειμμάτων θα απαιτηθούν τουλάχιστον 6 χρόνια αφού ακόμη και σήμερα δεν έχει χωροθετηθεί καμία τέτοια μονάδα και μετά την χωροθέτηση τους θα πρέπει να ακολουθήσουν η περιβαλλοντική αδειοδότηση, η εκπόνηση των μελετών/προμελετών, η διαγωνιστική διαδικασία και η κατασκευή τους. Δ) Να απαλλάσσεται από το τέλος ταφής το ποσοστό υπολειμμάτων επεξεργασίας που οδηγείται για ταφή και είναι κάτω από το 10%. Να επιβραβεύονται οι ΟΤΑ και οι ΦοΔΣΑ που πετυχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα. Ε) Οι ΦοΔΣΑ να είναι επιλέξιμοι στις προσκλήσεις του Πράσινου Ταμείου, με τις οποίες θα διατίθενται τα ποσά από τα επιβαλλόμενα τέλη ταφής.