Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΔΕΔΙΣΑ Α.Ε. (ΟΤΑ)' | 17 Μαρτίου 2021, 14:14

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΔΕΔΙΣΑ Α.Ε. (ΟΤΑ) – Απόψεις για το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων (ΕΠΠΔΑ) 2021-2030 ΓΕΝΙΚΑ Το προτεινόμενο ΕΠΠΔΑ αφορά σε έναν σχεδιασμό σύγχρονο και φιλόδοξο μεν, που χρήζει όμως περαιτέρω εξειδίκευσης και εμπλουτισμού των δράσεων που προβλέπει, σε αυτό το στάδιο, καθώς και περισσότερου διαθέσιμου χρόνου διαβούλευσης, ώστε αυτή να είναι δημιουργική. Επίσης, εφόσον «Οι γενικοί στόχοι που καθορίζονται στο υφιστάμενο Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων (2015-2020), υιοθετούνται και από το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων.» (σελ. 18), χρειάζεται να προβλεφθεί σχετικό Παράρτημα με πλήρη αναφορά των στόχων αυτών που υιοθετούνται, προς αποφυγή παρερμηνειών κατά την εφαρμογή και εξειδίκευση του ΕΠΠΔΑ. Καθώς, όπως αναφέρεται: «το Πρόγραμμα θέτει τις βάσεις, καθώς και τα ελάχιστα ενδεικτικά απαιτούμενα μέτρα και δράσεις, για την προώθηση της πρόληψης. ….., τα μέτρα και οι δράσεις του παρόντος θα πρέπει να θεωρούνται ως «βάσεις εκκίνησης», και παρέχεται η δυνατότητα στις αρμόδιες κατά νόμον αρχές, να τις συμπληρώσουν, επεκτείνουν, εξειδικεύσουν, ακόμα και να τις αναθεωρήσουν, ΑΛΛΑ ΜΟΝΟ ΕΠΙ ΤΩ ΑΥΣΤΗΡΟΤΕΡΩ,..» θεωρούμε ότι τα χρονοδιαγράμματα θα πρέπει να επανεξετασθούν στο σύνολό τους, ενώ κάποιες δράσεις θα πρέπει να αναδιαμορφωθούν ή/και αναλυθούν περαιτέρω -επιγραμματικά πάντα- όπως αναφέρουμε παρακάτω (ακολούθως). 5.1 ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΜΕΤΡΑ ΕΥΡΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Προβλέπεται, μεταξύ άλλων, Α) η «Προώθηση κέντρων επαναχρησιμοποίησης υλικών (και επιδιόρθωσης και ανταλλαγής), με ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ δημιουργίας τους για ΟΤΑ και ΦΟΔΣΑ», μέτρο που εξειδικεύεται στις §5.2.5, §5.2.6.1 και §5.2.6.2 (ΗΗΕ, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και έπιπλα αντίστοιχα), χωρίς να προβλέπεται από που θα αντληθούν οι σχετικοί πόροι τόσο για τη δημιουργία (π.χ. από το ειδικό σχέδιο χρηματοδότησης δράσεων κυκλικής οικονομίας), όσο και για τη λειτουργία (π.χ. διασύνδεση εν είδει υποχρέωσης με σχετικές επαγγελματικές και τεχνικές σχολές δευτεροβάθμιας και μετα-δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ακόμη και με της τριτοβάθμιας- και εμπλεκόμενο φορέα το ΥΠΑΙΘ) με στόχο τη βιωσιμότητα αυτού του, πραγματικά αναγκαίου αλλά και πολυδιάστατου, εγχειρήματος. Β) η «Διοργάνωση εκστρατειών ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης που απευθύνονται στο ευρύ κοινό ή σε ειδικές ομάδες καταναλωτών, ….», μέτρο αναγκαίο υπέρ του δέον, στο οποίο δεν αναφέρονται διακριτά οι ΦΟΔΣΑ στους αρμόδιους φορείς, παρότι μπορούν να συνεισφέρουν δυναμικά στην ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών. 5.2.1 ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Θεωρούμε ότι οι δράσεις που προβλέπονται, καθώς είναι οριζόντιες, καλύπτουν και τις τουριστικά ανεπτυγμένες περιοχές της χώρας και αναμένουμε διακριτές δράσεις για την τουριστική «βιομηχανία» στο προβλεπόμενο ειδικό πρόγραμμα πρόληψης που θα εκπονηθεί έως τον Ιούνιο του 2021. Προτείνουμε, στη Δράση 5.4. «Δημιουργία ειδικού σήματος για επιχειρήσεις του κλάδου εστίασης και συναφών υπηρεσιών, που εφαρμόζουν τις αρχές της κυκλικής οικονομίας» (σελ. 31 και 36), στους εμπλεκόμενους φορείς να προστεθούν διακριτά και οι ΦΟΔΣΑ, καθώς η δράση αυτή είναι σε άμεση συνέργεια με τις Δράσεις 6.2 και 6.4 που εμπλέκονται οι ΦΟΔΣΑ. 5.2.2 ΧΑΡΤΙ Δεν προωθείται η κατανάλωση χαρτιού με περιεκτικότητα σε ανακτημένες ίνες, παρά μόνο σε ατομικό επίπεδο μέσω ευαισθητοποίησης. Στην Δράση 2.1. «Δράσεις μείωσης της κατανάλωσης χαρτιού γραφείου στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα» (σελ. 40), στην πρόβλεψη: «Ευαισθητοποίηση σχετικά με τα κριτήρια αγοράς χαρτιού γραφείου, φακέλων και χαρτιού επαγγελματικής κάρτας» προτείνουμε να τροποποιηθεί σε: «Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση σχετικά με τα κριτήρια αγοράς χαρτιού γραφείου, φακέλων και χαρτιού επαγγελματικής κάρτας σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην Στρατηγική για τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις 2020-2023». 5.2.3 ΥΛΙΚΑ/ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ Στην προβλεπόμενη Δράση 1.1. «Προώθηση νέας καταναλωτικής καθημερινής συμπεριφοράς αναφορικά με τη χρήση συσκευασιών, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο» στους δείκτες παρακαλούθησης μεταξύ άλλων αναφέρονται: 1. «Αριθμός σχετικών δράσεων / έτος» και 2. «Αριθμός νοικοκυριών που συμμετέχουν στις σχετικές δράσεις» (σελ. 48), χωρίς όμως να έχει αναφερθεί κάποιο περίγραμμα των δράσεων αυτών. 5.2.4 ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΛΑΣΤΙΚΩΝ Προτείνουμε να προστεθεί ως ρεύμα αποβλήτων προτεραιότητας στις Ειδικές Κατηγορίες πλαστικών προϊόντων/αποβλήτων τα ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ και να προβλεφθεί η Δημιουργία συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης πλαστικών παιχνιδιών. Στη Δράση 5.1. “Υλοποίηση εκστρατείας με τρόπους για να επαναχρησιμοποιηθεί ένα πλαστικό δοχείο πριν πεταχτεί”, θα μπορούσαν να συμπεριλαμβάνονται διακριτά οι ΦοΔΣΑ στους εμπλεκόμενους φορείς. 5.2.5 ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ (ΑΗΗΕ) Πολύ θετικό μέτρο η εφαρμογή του «δικαιώματος στην επισκευή», εάν επιτευχθεί, μέτρο που μπορεί να ενισχυθεί με την υιοθέτηση και του “δείκτη μακροβιότητας” (2024 και μετά), που θα ενημερώνει τους καταναλωτές για την ανθεκτικότητα του προϊόντος. 5.2.6.1 ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ Η Δράση 1.8. Δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας (συνδέεται με τις Δράσεις 1.2, 1.5, 1.6), θεωρούμε ότι πρέπει να υλοποιηθεί παράλληλα (χρονικά) με τις δράσεις που συνδέεται και όχι κατόπιν, όπως προβλέπεται. 5.2.6.2 ΟΓΚΩΔΗ ΑΠΟΒΛΗΤΑ – ΕΠΙΠΛΑ Θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένο τα «ΣΤΡΩΜΑΤΑ» να ορισθούν ως ρεύμα προτεραιότητας, καθώς αποτελούν πραγματικά ειδικό ρεύμα αποβλήτων με αυξητικές τάσεις, ιδίως στις τουριστικά αναπτυγμένες περιοχές, που χρήζει πλέον ειδικής εναλλακτικής διαχείρισης. Ειδικότερα, παρότι αναφέρεται «Μία τέτοια σημαντική προσπάθεια, αποτελεί η οργάνωση νέων Συστημάτων Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) με την υπαγωγή εκτός των επίπλων και νέων ειδικών ρευμάτων ογκωδών αποβλήτων, τα «Στρώματα», σε καθεστώς διευρυμένης ευθύνης παραγωγού.», δεν προβλέπεται πουθενά σχετική δράση στην εξειδίκευση που ακολουθεί. Θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένο τα «Στρώματα» να ορισθούν ως ρεύμα προτεραιότητας και να προσδιορισθούν μέτρα και δράσεις για το ρεύμα αυτό, όπως η οργάνωση Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ) καθώς και δείκτες παρακολούθησης. 5.2.7 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ Αναφορικά στην Πρόληψη Δημιουργίας Αποβλήτων από τις βιομηχανίες (συμπεριλαμβανομένου των βιοτεχνιών και επαγγελματικών εργαστηρίων), θεωρούμε ότι είναι επιβεβλημένο (ως μέτρο πρόληψης) να συμπεριλαμβάνεται, διακριτά, στις δράσεις του ΕΠΠΔΑ η προώθηση της εφαρμογής των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών ειδικά σε θέματα πρόληψης/ανάκτησης/ανακύκλωσης αποβλήτων και στις βιομηχανίες που δεν απαιτείται η εφαρμογή των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών λόγω δυναμικότητας. Βεβαίως, 5.2.8 ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΕΚΣΚΑΦΩΝ, ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΔΑΦΙΣΕΩΝ Στις προτεινόμενες Δράσεις δεν προβλέπονται με σαφήνεια ✓ η Προώθηση της ενσωμάτωσης των περιβαλλοντικών κριτηρίων και των κριτηρίων πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων σε δημοπρασίες και συμβάσεις. ✓ η Προαγωγή της επαναχρησιμοποίησης ή/ και επιδιόρθωσης. Προτείνουμε Α)την πρόβλεψη σχετικής δράσης πρόληψης (επαναχρησιμοποίησης π.χ. κουφώματα, είδη υγιεινής, κ.λπ.) μέσω των Πράσινων Σημείων, και σχετικού δείκτη παρακολούθησης. Β)την συμπερίληψη δράσεων στο ΕΠΠΔΑ για την επιτάχυνση των διαδικασιών i)ανάπτυξης κανονισμών ή/και συστημάτων πιστοποίησης /διασφάλισης ποιότητας των προϊόντων που προκύπτουν από τις εργασίες ανάκτησης (προϊόντα/υλικά που προκύπτουν από τη διαχείριση των Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων) προκειμένου αυτά να χρησιμοποιηθούν ως δευτερογενείς πρώτες ύλες με ασφάλεια, καθώς και ii)σχετικού θεσμικού πλαισίου για τη δημιουργία αγορών και την υποχρεωτική χρήση τους σε όλα τα δημόσια έργα τουλάχιστον, με στόχο την κάλυψη αναπτυξιακών δυνατοτήτων που παραμένουν ανεκμετάλλευτες και έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι τα αξιοποιήσιμα υλικά που περιέχονται στα απόβλητα διοχετεύονται ξανά στην οικονομία, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην κυκλική οικονομία. Σχετική τεχνογνωσία (και εφαρμογή της) υπάρχει σε ευρωπαϊκό -και όχι μόνο- επίπεδο. ---- ΠΑΡΟΡΑΜΑΤΑ, κατά την άποψή μας: 5.2.2 ΧΑΡΤΙ Στις Δράσεις που αναφέρονται ανά πυλώνα μέτρων, το Πρόγραμμα εμπλέκει τους ΦοΔΣΑ στην Δράση 3.2. «Σύνταξη Δελτίων Τύπου από τους ΦοΔΣΑ/σχετικούς ΟΤΑ», αναφορικά με δράσεις εξοικονόμησης χαρτιού, ενώ στον πίνακα δεικτών παρακολούθησης ανά δράση (σελ. 42) εμπλέκει τους ΦοΔΣΑ στις δράσεις: 1.3 Δημιουργία οδηγού καλών πρακτικών πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων χαρτιού για το σπίτι και το γραφείο, 2.1. Δράσεις μείωσης της κατανάλωσης χαρτιού γραφείου στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, Ενώ, στη δράση 3.2. Σύνταξη Δελτίων Τύπου από τους ΦοΔΣΑ/σχετικούς ΟΤΑ, αναφορικά με δράσεις εξοικονόμησης χαρτιού, ΔΕΝ αναφέρονται οι ΦοΔΣΑ στους Φορείς. 5.2.3 ΥΛΙΚΑ/ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ/ Δράση 3.4. «ΔΙΑΔΟΣΗ εργαλείων, μελετών, καλών πρακτικών, πιλοτικών έργων και άλλων πληροφοριών που αναπτύχθηκαν στον τομέα του οικολογικού σχεδιασμού συσκευασίας» (σελ. 50) Δείκτης: Αριθμός σχετικών εργαλείων / μελετών που ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ (διόρθωση επί του ορθότερου: διαδόθηκαν/παρουσιάσθηκαν) 5.2.5 ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ (ΑΗΗΕ)/ στα Μέτρα 1), 2) και 3), αναφέρονται διακριτά οι ΦΟΔΣΑ στους εμπλεκόμενους φορείς στην Οργάνωση/συντονισμό τους (σελ. 63), ακολούθως στον πίνακα δεικτών παρακολούθησης ανά δράση δεν εμφανίζονται πουθενά οι ΦοΔΣΑ και οι ΟΤΑ. 5.2.6.1 ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑΣ/ Δράση 2.3. «Ενθάρρυνση της επιδιόρθωσης, μέσω παροχής φορολογικών κινήτρων (μείωση ή κατάργηση του ΦΠΑ για επιδιόρθωση)» (σελ. 74) αναφέρονται οι ΦΟΔΣΑ και οι ΟΤΑ στους εμπλεκόμενους φορείς (που δεν μπορούν να παρέχουν φορολογικά κίνητρα, ενώ το να δημιουργήσουν οι ΦΟΔΣΑ και οι ΟΤΑ κέντρα επιδιόρθωσης ενδυμάτων λόγω των φορολογικών κινήτρων είναι ουτοπικός στόχος). Επιπλέον, το αναφερόμενο χρονοδιάγραμμα (δύο φάσεων) δε συνάδει με τον αριθμό των δράσεων/δεικτών (μία δράση και ένας δείκτης). 5.2.7 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ/ Δράση 2.2 «Κατηγοριοποίηση/ομαδοποίηση ρευμάτων ΒΑ» αναφέρεται ότι (συνδέεται άμεσα με τη δράση 3.1.) σελ.83 και σελ. 85 – ενώ δεν υπάρχει δράση 3.1.