Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Οικολόγοι Πράσινοι' | 10 Ιουνίου 2021, 15:53

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Εισαγωγή Το σχέδιο νόμου που δημοσιεύθηκε για διαβούλευση στις 03.06.2021 συμφωνούμε ότι προσπαθεί να βελτιώσει την ισχύουσα μέχρι σήμερα νομοθεσία σχετικά με την ορθή περιβαλλοντικά διαχείριση των στερεών, μη επικινδύνων αποβλήτων, σε σχέση μάλιστα με την αρχική δημοσίευση του σχεδίου νόμου για διαβούλευση τον Νοέμβριο του 2020. Ενσωματώνει και εναρμονίζει την Ελληνική νομοθεσία με το μεγαλύτερο μέρος των πρόσφατων Ευρωπαϊκών οδηγιών. Ως Οικολόγοι Πράσινοι εντοπίζουμε κρίσιμα αρνητικά σημεία στο υπό τελική διαβούλευση Νομοσχέδιο, για τα οποία θα τοποθετηθύμε το επόμενο διάστημα πολιτικά μέσα και από αποφάσεις των πολιτικών οργάνων μας, που θα δημοσιοποιηθούν εδώ: https://ecogreens.gr/issues/protaseis-gia-allagi-enallaktikis-diaxeirisis-aporrimaton/ (Στο λινκ θα βρείτε ήδη και προηγούμενες θέσεις για τη διαχείριση των στερεών, μη επικίνδυνων αποβλήτων των Οικολόγων Πράσινων) Βασικά σημεία της αντίθεσής μας: • Η επιμονή στην καύση σύμμεικτων αποβλήτων, τη χωροθέτηση με ευθύνη του ΥΠΕΝ και τη χρηματοδότηση μεγάλων τέτοιων εγκαταστάσεων, που όχι μόνο θα λειτουργήσουν ως αντικίνητρο για τη χωριστή διαλογή αλλά θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό και τους πολίτες της χώρας, με δεδομένη την αντίρρηση της ΕΕ να εξασφαλίσει χρηματοδότηση τους. • Το χαμηλό τέλος ταφής όπως θεσπίζεται • Η μη πρόβλεψη για την απαιτούμενη ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου του ΕΟΑΝ • Η μη πρόβλεψη για διαφοροποίηση εισφορών παραγωγών ανάλογα με τις επιλογή ανακυκλώσιμων υλικών και τις δυνατότητες επανάχρησής τους, ειδικότερα για τα πλαστικά. Υπάρχουν όμως σημεία της τροποποιημένης οδηγίας 2008/98/ΕΚ , και ειδικότερα τα σημεία όπου η οδηγία (ΕΕ) 2018/851 δίνει περιθώριο στα κράτη μέλη να εναρμονίσουν συγκεκριμένα άρθρα λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαιτερότητες του κάθε κράτους-μέλους αλλά και τον βαθμό ωριμότητας του κράτους-μέλους σε σχέση με την διαχείριση του κάθε ρεύματος αποβλήτου, τα οποία κατά την άποψη μας επιδέχονται τεχνική βελτίωση σε σχέση με το κείμενο που δημοσιεύθηκε. Επισημαίνονται 6 σημεία και ακολουθεί η ανάλυση τους.   Σημεία και προτάσεις επί του νομοσχεδίου Σημείο 1 Σύνδεση Εναλλακτικής διαχείρισης Αποβλήτων με Πρόγραμμα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού (ΠΔΕΠ) και την λειτουργία των ΣΣΕΔ Σχετικά άρθρα: 4, 8 , 9 παρ.2, 9 παρ.4, 11 παρ.1, 11 παρ.1γ, 12 παρ.14 του νομοσχεδίου Στο νομοσχέδιο γίνεται ευθεία σύνδεση με την Διευρυμένη Ευθύνη του Παραγωγού και τα προγράμματα που θα πρέπει να θεσπιστούν ώστε να “λειτουργήσει” η εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων. Σύμφωνα με το άρθρο 4: [«Εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων»: οι εργασίες συλλογής, στις οποίες περιλαμβάνεται και η εγγυοδοσία, καθώς και οι εργασίες μεταφοράς, μεταφόρτωσης, αποθήκευσης, προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωσης και κάθε άλλο είδος ανάκτησης των χρησιμοποιημένων συσκευασιών πολλαπλής χρήσης ή των αποβλήτων των συσκευασιών και προϊόντων για τα οποία έχει θεσπιστεί ΠΔΕΠ. «Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ)»: η οργάνωση σε ατομική ή συλλογική βάση της εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο οικείο ΠΔΕΠ. Τα ΣΕΔ εξυπηρετούν αποκλειστικά σκοπούς δημόσιου συμφέροντος.] Σύμφωνα με το άρθρο 8: [Με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, προκειμένου να ενισχυθούν η επαναχρησιμοποίηση και πρόληψη, η ανακύκλωση και άλλες μορφές ανάκτησης αποβλήτων, μπορούν να λαμβάνονται μέτρα για να εξασφαλισθεί ότι τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα, τα οποία κατ’ επάγγελμα παράγουν, αναπτύσσουν, παρασκευάζουν, μεταποιούν, επεξεργάζονται, πωλούν ή εισάγουν προϊόντα, φέρουν διευρυμένη ευθύνη παραγωγού. Τα μέτρα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν την αποδοχή των επιστρεφόμενων προϊόντων και των αποβλήτων που παραμένουν μετά από τη χρήση των προϊόντων αυτών, καθώς και τη συνακόλουθη διαχείριση των αποβλήτων και την οικονομική ευθύνη για τις δραστηριότητες αυτές. Στα μέτρα αυτά περιλαμβάνεται η υποχρέωση για την παροχή διαθέσιμων στο κοινό πληροφοριών σχετικά με τον βαθμό στον οποίο το προϊόν μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί ή να ανακυκλωθεί. Εάν αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν τη θέσπιση Προγραμμάτων Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού (ΠΔΕΠ), ισχύουν οι γενικές ελάχιστες απαιτήσεις που ορίζονται στο άρθρο 9 και εξειδικεύονται περαιτέρω στα άρθρα 11 έως 14, με την επιφύλαξη του ν. 4736/2020.] Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ.2: [2. Κάθε ΣΕΔ: α) διαθέτει σαφώς καθορισμένη κάλυψη σε γεωγραφικό επίπεδο και σε επίπεδο προϊόντων και υλικών χωρίς να περιορίζεται σε περιοχές, σε προϊόντα και σε υλικά όπου η συλλογή και η διαχείριση των αποβλήτων είναι οι περισσότερο επικερδείς - ειδική πρόβλεψη απαιτείται για τα νησιά και τις απομακρυσμένες περιοχές, β) προσφέρει κατάλληλη διαθεσιμότητα συστημάτων συλλογής αποβλήτων στις περιοχές, στα προϊόντα και τα υλικά που αναφέρονται στην περ. α’, γ) διαθέτει τα αναγκαία οικονομικά μέσα ή τα οικονομικά και οργανωτικά μέσα για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού.] Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ.4: [Η εκπλήρωση των υποχρεώσεων των παρ. 1 έως 3 συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας των ΣΕΔ εποπτεύεται από τον Ε.Ο.ΑΝ.. Ο Ε.Ο.ΑΝ. εφαρμόζει κατάλληλο πλαίσιο παρακολούθησης, εποπτείας και επιβολής, με σκοπό να διασφαλισθεί ότι οι παραγωγοί προϊόντων και τα ΣΕΔ εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, μεταξύ άλλων στην περίπτωση πωλήσεων εξ αποστάσεως, ότι τα χρηματοδοτικά μέσα χρησιμοποιούνται με δέοντα τρόπο και ότι όλοι οι φορείς που μετέχουν στην εφαρμογή των ΠΔΕΠ υποβάλλουν αξιόπιστα στοιχεία.] Σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ.1: [Οι «υπόχρεοι»: • παραγωγοί συσκευασίας της παρ. 2 του άρθρου 79, • παραγωγοί προϊόντων για τα οποία προβλέπεται η λειτουργία ΣΕΔ στο πλαίσιο του οικείου ΠΔΕΠ, καθώς και • διαχειριστές ΑΕΚΚ υποχρεούνται να σχεδιάζουν, να οργανώνουν και να λειτουργούν ΣΕΔ σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις της απόφασης της παρ. 1 του άρθρου 8 καθώς και του Μέρους Β σε ότι αφορά στις συσκευασίες.] Σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ.1γ: [Στην περίπτωση εξ αποστάσεως πώλησης αγαθών μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας τα οποία εμπίπτουν σε ΠΔΕΠ, η υποχρέωση εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του παραγωγού που απορρέουν από ΠΔΕΠ βαρύνει τη διαδικτυακή πλατφόρμα πώλησης εκτός εάν ο πωλητής του αγαθού προσκομίζει στη διαδικτυακή πλατφόρμα πώλησης πιστοποιητικό εγγραφής στο ΕΜΠΑ. Η διαδικτυακή πλατφόρμα πώλησης, μεταξύ άλλων: • συμβάλλεται με ΣΕΔ, • εγγράφεται στο ΕΜΠΑ • καταβάλει χρηματοδοτική εισφορά σύμφωνα με τις προβλέψεις της σχετικής σύμβασης με το ΣΕΔ. Η εισφορά υπολογίζεται με βάση την ποσότητα, το είδος και την κατηγορία των προϊόντων όπως εξειδικεύεται στο οικείο ΠΔΕΠ και διασφαλίζει ότι καλύπτονται όλα τα στοιχεία κόστους της περ. α’ της παρ. 3.] Σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ.14: [Σε περίπτωση μη επίτευξης του στόχου από φορέα ΣΣΕΔ που έχει συμπληρώσει δύο (2) έτη λειτουργίας, επιβάλλεται από τον ΕΟΑΝ σχέδιο συμμόρφωσης και, σε περίπτωση που εξακολουθεί η μη επίτευξη του/των ποσοτικού/ών στόχου/ων για πλέον του ενός πλήρους ημερολογιακού έτους, πρόστιμο αναλογικό της απόκλισης από το στόχο. Ειδικότερα, εφόσον η μη επίτευξη του στόχου συνεχίζεται για δεύτερο συνεχόμενο έτος επιβάλλεται πρόστιμο το οποίο ισούται με το ύψος των χρηματικών εισφορών της προηγούμενης ετήσιας διαχειριστικής περιόδου που αντιστοιχεί στο 20% της απόκλισης από το στόχο. Εφόσον η μη επίτευξη του στόχου εξακολουθεί για τρίτο συνεχόμενο έτος επιβάλλεται πρόστιμο το οποίο ισούται με το ύψος των χρηματικών εισφορών της προηγούμενης ετήσιας διαχειριστικής περιόδου που αντιστοιχεί στο 40% της απόκλισης από το στόχο. Εφόσον η μη επίτευξη του στόχου εξακολουθεί για τέταρτο συνεχόμενο έτος επιβάλλεται πρόστιμο το οποίο ισούται με το ύψος των χρηματικών εισφορών της προηγούμενης ετήσιας διαχειριστικής περιόδου που αντιστοιχεί στο 100% της απόκλισης από το στόχο. Ο/οι ποσοτικός/οι στόχος/οι η μη επίτευξη των οποίων επισύρει την εφαρμογή της παρούσας καθορίζονται στο οικείο ΠΔΕΠ ή στην παρ. 6 του άρθρου 79 και παρατίθενται στην απόφαση έγκρισης του ΣΣΕΔ.] Το συμπέρασμα μας Οι ορισμοί που δίνονται στο άρθρο 4 τόσο για την “Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων” όσο και το “Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΕΔ)” δηλώνουν ότι προκειμένου να πραγματοποιηθούν εργασίες εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων θα πρέπει πρώτα να έχει θεσπιστεί ΠΔΕΠ για το αντίστοιχο ρεύμα αποβλήτων. Το ίδιο ισχύει και στην οργάνωση Συστήματος Εναλλακτικής Διαχείρισης αποβλήτων όπου θα πρέπει να λειτουργήσουν σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο υφιστάμενο ΠΔΕΠ. Στα άρθρα που ακολουθούν διαφαίνεται σύγχυση στις έννοιες “μέτρα διευρυμένης ευθύνης παραγωγού” και “πρόγραμμα διευρυμένης ευθύνης παραγωγού”. Το άρθρο 8 καθιστά σαφές ότι κατά περίπτωση θα κρίνεται εάν απαιτείται η θέσπιση προγράμματος διευρυμένης ευθύνης παραγωγού για κάποια ρεύματα αποβλήτων. Στο άρθρο 12 διαφαίνεται ότι για την μέτρηση επίτευξης του στόχου από ένα φορέα ΣΣΕΔ θα πρέπει να υπάρχει “οικείο’ ΠΔΕΠ. Παραμένει ασαφές στο άρθρο 9 εάν το “πλαίσιο της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού” εννοεί τα μέτρα διευρυμένης ευθύνης ή/και το πρόγραμμα διευρυμένης ευθύνης παραγωγού. Παράλληλα, σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, τα άρθρα : 11: Υποχρεώσεις παραγωγών 12: Ρυθμίσεις για τους Φορείς ΣΕΔ 13: Έγκριση λειτουργίας ΣΕΔ παρουσιάζονται ως εναρμόνιση με τα άρθρα 8 και 8α της οδηγίας 2008/98/ΕΚ όπως τροποποιήθηκαν με την οδηγία (ΕΕ) 2018/851. Διαφαίνεται η άμεση και άρρηκτη σύνδεση της λειτουργίας των ΣΕΔ με την ύπαρξη και εφαρμογή Προγραμμάτων Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού για το σύνολο των ρευμάτων αποβλήτων για τα οποία λειτουργούν ΣΕΔ. Αυτή η σύνδεση θα δημιουργήσει πολλά προσκόμματα κατά την ερμηνεία της νομοθεσίας για πολλά ρεύματα αποβλήτων. Η άποψη μας Θα πρέπει να γίνει σαφής διαχωρισμός των “μέτρων Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού” και των “Προγραμμάτων Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού”. Τα μέτρα μπορεί να είναι νομοθετικά και μη νομοθετικά, σύμφωνα με άρθρο 8 παράγραφος 1 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ. Τα “Προγράμματα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού” είναι η δέσμη κανόνων όπου καθορίζεται με σαφή τρόπο ο ρόλος και οι υποχρεώσεις όλων των φορέων που διαθέτουν αγαθά στην αγορά. Εξετάζουν δε τη διαχείριση του σταδίου του κύκλου ζωής ενός προϊόντος κατά το οποίο το προϊόν καθίσταται απόβλητο . Για την εφαρμογή των “μέτρων διευρυμένης ευθύνης παραγωγού” δεν απαιτείται να υπάρχει θεσπισμένο “Πρόγραμμα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού” Σκόπιμο είναι να ωριμάσουν οι συνθήκες, οι οποίες είναι σε πρώιμο στάδιο για πολλές κατηγορίες ρευμάτων προϊόντων /αποβλήτων στην Ελλάδα, πριν θεσπιστούν ΠΔΕΠ. Η πρόταση μας 1. Επαναδιατύπωση των ορισμών που δίνονται στο άρθρο 4 ώστε να μην απαιτούν την ύπαρξη ΠΔΕΠ. 2. Να επανεξεταστούν τα άρθρα 11, 12 και 13 σε σχέση με τα άρθρα 8 και 8α της οδηγίας 2008/98/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία (ΕΕ) 2018/851 . Η άμεση σύνδεση διευρυμένης ευθύνης παραγωγού και προγραμμάτων διευρυμένης ευθύνης παραγωγού με την λειτουργία των ΣΣΕΔ και η ταυτόχρονη ανωριμότητα που υπάρχει για το θέμα αυτό θα οδηγήσει σε νομοθετικές παρερμηνείες.   Σημείο 2 Ανάσχεση δημιουργίας Θαλασσίων αποβλήτων. Μια άγνωστη απειλή με πολύ γνωστά στοιχεία. Σχετικά άρθρα: 9 παράγραφος ιβ οδηγίας 2008/98/ΕΚ Με τα άρθρα 16 - 22 του σχεδίου Νόμου εναρμονίζεται ένα μεγάλο μέρος του αντίστοιχου άρθρου 9 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2018/851. Εκτός εναρμόνισης παραμένει η παράγραφος ιβ) η οποία αναφέρει αυτολεξεί: [Τα κράτη μέλη λαμβάνουν μέτρα για την πρόληψη της δημιουργίας αποβλήτων. Τα εν λόγω μέτρα, κατ’ ελάχιστο: ιβ) στοχεύουν στην ανάσχεση της δημιουργίας θαλάσσιων αποβλήτων, ως συνεισφορά́ στον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών για την πρόληψη και τη σημαντική́ μείωση της θαλάσσιας ρύπανσης κάθε είδους] Η παράγραφος αυτή προστέθηκε στην οδηγία 2008/98/ΕΚ με την τροποποίηση της το 2018 (οδηγία (ΕΕ) 2018/851). Σύμφωνα με την σκέψη 35 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/851: [Τα απόβλητα στο θαλάσσιο περιβάλλον είναι ένα ιδιαίτερα πιεστικό́ πρόβλημα, και τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν μέτρα για την ανάσχεση της παραγωγής θαλάσσιων αποβλήτων στην Ένωση, συμβάλλοντας έτσι στην επίτευξη του στόχου του θεματολογίου του 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη που εγκρίθηκε από́ τη Γενική́ Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 25 Σεπτεμβρίου 2015, για πρόληψη και σημαντική́ μείωση έως το 2025 της θαλάσσιας ρύπανσης κάθε είδους, ιδίως από́ χερσαίες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων αποβλήτων και της ρύπανσης με θρεπτικές ουσίες. Δεδομένου ότι τα θαλάσσια απόβλητα, και ιδίως τα πλαστικά απόβλητα, προέρχονται σε μεγάλο βαθμό από χερσαίες δραστηριότητες και προκαλούνται κυρίως από την κακή διαχείριση των στερεών αποβλήτων και την ανεπαρκή υποδομή, από τη ρίψη αποβλήτων από τους πολίτες, και από την έλλειψη ευαισθητοποίησης του κοινού, θα πρέπει στα προγράμματα πρόληψης της δημιουργίας αποβλήτων και στα σχέδια διαχείρισης των αποβλήτων να προ¬βλέπονται ειδικά μέτρα. Τα μέτρα αυτά θα συμβάλουν στον στόχο της επίτευξης «καλής περιβαλλοντικής κατάστασης» στο θαλάσσιο περιβάλλον έως το 2020, όπως ορίζεται στην οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου . Σύμφωνα με την οδηγία αυτή, τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να θεσπίσουν ειδικές στρατηγικές και μέτρα και να τα επικαιροποιούν ανά εξαετία. Είναι επίσης υποχρεωμένα να υποβάλλουν τακτικές εκθέσεις, αρχής γενομένης από το 2018, σχετικά με την πρόοδο στη διατήρηση ή την επίτευξη του στόχου για καλή περιβαλλοντική κατάσταση. Τα μέτρα για την αντιμετώπιση των αποβλήτων στην οδηγία 2008/98/ΕΚ θα πρέπει, επομένως, να συντονίζονται με τα μέτρα που απαιτούνται δυνάμει της οδηγίας 2008/56/ΕΚ και της οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.] Όπως προκύπτει βασικό σημείο της σκέψης αυτής είναι η συμβολή στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και ειδικότερα του στόχου 14. Σύμφωνα με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης και ειδικότερα τον 14 , έμφαση δίνεται στα βυθοκορήματα (απόβλητο ΕΚΑ 17 05 06). Η ρύπανση από τις εργασίες της βυθοκόρησης είναι δυσδιάστατη γιατί αρχικά προσβάλλεται η επιφάνεια του εδάφους και έπειτα η επιφάνεια του κειμένου ιζήματος στο βυθό, άμεσα συναρτώμενη με την εκτέλεση της συστάδας των λιμενικών διαδικασιών. Τα θαλάσσια οικοσυστήματα επιβαρύνονται από την αποβολή αυξημένων τοξικών ποσοτήτων που πηγάζουν από τις εργασίες εκβάθυνσης και βυθοκόρησης καθώς έχει εκτιμηθεί ότι το 10% των υλικών βυθοκόρησης είναι μέτρια ή σημαντικά επιβαρυμένο με ρύπους από διαφορετικές πηγές . Η άποψη μας Η Ελλάδα, τα τελευταία 21 χρόνια δηλαδή απ’ όταν ξεκίνησε η εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων με την απόφαση 2000/532/ΕΚ . έχει “εξαλείψει” την ύπαρξη βυθοκορρημάτων μεταφράζοντας “κατά λάθος” την κατηγορία ΕΚΑ 17 05 06 ως: • μπάζα εκσκαφών, εκτός εκείνων που αναφέρονται στο 170505 ενώ στο κείμενο της απόφασης είναι: • dredging spoil other than those mentioned in 170505 Η πρόταση μας 1. επανεξέταση της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία 21 χρόνια με τα βυθοκορρήματα , μια άγνωστη απειλή με πολύ γνωστά στοιχεία. 2. εναρμόνιση του νομοσχεδίου με την παράγραφο ιβ του άρθρου 9 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ , καθώς η σαφής αναφορά και σύνδεση που γίνεται με την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης δείχνει την βαρύτητα του θέματος αυτού στην διαχείριση των αποβλήτων.   Σημείο 3 Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) Σχετικά άρθρα: 9 Παρ. Α, 13 παρ.1, 4. Με τέσσερα ουσιώδη άρθρα (5, 6, 11 παρ.1, και 30) επιτυγχάνεται σε σημαντικό βαθμό η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την οδηγία 2008/98/ΕΚ όπως τροποποιήθηκε με την οδηγία (ΕΕ) 2018/851. Τα Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων αποτελούν σημαντικό πυλώνα μετατροπής της διαχείρισης των αποβλήτων σε βιώσιμη διαχείριση υλικών με στόχο την προστασία, τη διατήρηση και τη βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος, την προστασία της υγείας του ανθρώπου, την εξασφάλιση της συνετής, αποδοτικής και ορθολογικής χρησιμοποίησης των φυσικών πόρων, την προαγωγή των αρχών της κυκλικής οικονομίας, τη βελτίωση της χρήσης ενέργειας, τη δημιουργία νέων οικονομικών ευκαιριών και τη συμβολή στη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα. Τα παραγόμενα απόβλητα εκσκαφών κατασκευών και κατεδαφίσεων αποτελούν το μεγαλύτερο ρεύμα αποβλήτων στην Ευρώπη αντιπροσωπεύοντας το 30% των συνολικά παραγόμενων αποβλήτων. Το 2016 παρήχθησαν στην Ευρώπη 923 εκατομμύρια τόνοι ΑΕΚΚ Στο Νομοσχέδιο , γίνεται προσπάθεια βελτίωσης του υφιστάμενου πλαισίου διαχείρισης ΑΕΚΚ. Σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. Α : [Με κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, κατ’ αναλογία με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 8, θεσπίζονται αντίστοιχα προγράμματα για τα ΑΕΚΚ, τα οποία: α) καθορίζουν τους ρόλους και τις υποχρεώσεις όλων των εμπλεκόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των διαχειριστών ΑΕΚΚ, των δημόσιων ή ιδιωτικών επιχειρήσεων διαχείρισης αποβλήτων και των αρμόδιων αρχών, β) καθορίζουν στόχους διαχείρισης των αποβλήτων, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων, με σκοπό την επίτευξη τουλάχιστον των ποσοτικών στόχων της περ. β’ της παρ. 2 του άρθρου 25, γ) καθιερώνουν σύστημα υποβολής εκθέσεων για τη συγκέντρωση στοιχείων σχετικά με τα παραγόμενα ΑΕΚΚ, καθώς και στοιχεία σχετικά με τη συλλογή και την επεξεργασία αυτών προσδιορίζοντας, κατά περίπτωση, τις ροές υλικών των αποβλήτων, όπως επίσης και άλλα στοιχεία σχετικά με τους σκοπούς της περ. β’, δ) διασφαλίζουν ότι οι κάτοχοι των αποβλήτων στους οποίους απευθύνονται τα ΠΔΕΠ ενημερώνονται σχετικά με τα μέτρα πρόληψης των αποβλήτων και τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας ΑΕΚΚ, ε) περιλαμβάνουν μέτρα ή κατευθύνσεις για την οργάνωση των εργασιών εναλλακτικής διαχείρισης των αποβλήτων, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης σχεδιασμού, οργάνωσης και λειτουργίας ΣΕΔ.] Η άποψη μας Πιστεύουμε ότι τόσο νομοθετικά , όσο και επιχειρηματικά η χώρα μας δεν είναι έτοιμη να δημιουργήσει Προγράμματα Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού για τα ΑΕΚΚ. Θα μπορούσε να εφαρμόσει μέτρα για συγκεκριμένες κατηγορίες οικοδομικών προιόντων επεκτείνοντας τα μέτρα αυτά σε βάθος χρόνου. Συνδυάζουμε την άποψη μας αυτή με το γεγονός ότι: • Το νομοσχέδιο δεν δίνει καθορισμένο πλαίσιο για την σύνταξη των φακέλων αρχικής έγκρισης, ανανέωσης κτλ των ΣΣΕΔ ΑΕΚΚ καθώς τα εξαιρεί από την εφαρμογή του Παραρτήματος Ι, Μέρους Β, σύμφωνα με το άρθρο 13 παρ.1 του νομοσχεδίου. • Το νομοσχέδιο δεν εναρμονίζεται με την περίπτωση δ της παρ.1 του άρθρου 9 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ , θέτοντας χρονικούς στόχους, στο σκέλος που αφορά τα Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων. Σημειώνεται ότι η περίπτωση δ, παρ.1 άρθρου 9 οδηγίας 2008/98/ΕΚ εναρμονίζεται στο υπόλοιπο σκέλος της με το άρθρο 18 του Νομοσχεδίου. • Το νομοσχέδιο δεν εναρμονίζεται με την περίπτωση στ της παρ.1 του άρθρου 9 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ , θέτοντας χρονικούς στόχους και κατευθυντήριες γραμμές στο σκέλος που αφορά τα Απόβλητα Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων. Η πρόταση μας 1. Ο προσδιορισμός μέτρων διευρυμένης ευθύνης παραγωγού για συγκεκριμένα οικοδομικά προιόντα ( πχ γυαλί, γυψοσανίδες, πλαστικοί σωλήνες) στην παρούσα φάση. 2. Ο χρονικός προσδιορισμός θέσπισης Προγραμμάτων Διευρυμένης Ευθύνης Παραγωγού έως τις 30.12.2024. Την ημερομηνία αυτή προτείνουμε βασιζόμενοι στην παράγραφο 6 του άρθρου 11 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ σύμφωνα με την οποία […έως την 31η Δεκεμβρίου 2024, η Επιτροπή εξετάζει τη σκοπιμότητα να ορίσει στόχους προετοιμασίας για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωσης για τα απόβλητα κατασκευών και κατεδαφίσεων και τα κλάσματα κάθε υλικού σε αυτά..] 3. Την απάλειψη εξάρτησης ύπαρξης ΠΔΕΠ προκειμένου να οριστεί μια διαδικασία ως εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων όπως αναφέρεται στο άρθρο 4 του νομοσχεδίου καθώς αντίστοιχα και την απάλειψη εξάρτησης από την ύπαρξη ΠΔΕΠ προκειμένου να λειτουργήσει ένα Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης ΑΕΚΚ.   Σημείο 4 Βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση. Η πεμπτουσία της ριζικής αναπροσαρμογής των χρηματοδοτικών κεφαλαίων. Σχετικά άρθρα: 16 Σύμφωνα με το άρθρο 16 του νομοσχεδίου: [Προωθούνται και υποστηρίζονται μοντέλα βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης μέσω: α) του Εθνικού Σχεδίου Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων του άρθρου 18 του νόμου 3855/2010 (Α’ 95) με την υιοθέτηση κριτηρίων κυκλικότητας και καθορισμό ελάχιστων ποσοτικών στόχων για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων και έργων τα οποία πληρούν τα σχετικά πρότυπα σύμφωνα με τα άρθρα 86 και 87 του νόμου 4412/2016, β) της Εθνικής Στρατηγικής για την Κυκλική Οικονομία (υπ’ αριθμ. 81/17.04.2018 απόφαση ΚΥΣΟΙΠ)] Η πρόταση αυτή ως πρόταση και όχι ως περιεχόμενο εναρμονίζει την ελληνική νομοθεσία με την παράγραφο 1α του άρθρου 9 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ. Η άποψη μας Ο όρος “μοντέλα βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης” δίνεται στον κανονισμό (ΕΕ) 2020/852 δηλαδή το σύστημα ταξινομίας, (EU Taxonomy system) και ο οποίος έχει αναπροσαρμόσει συνολικά την ροή των χρηματοδοτικών κεφαλαίων, δηλαδή το σύνολο των χρηματοδοτήσεων που αναμένει να λάβει η Ελλάδα την περίοδο 2021-2027. Ειδικότερα στα άρθρα 2,3,9(α), 9(δ) και 9(ε) αναφέρεται τι σημαίνει και τι περιλαμβάνει ο ορισμός μοντέλα βιώσιμης ανάπτυξης. Αρχικός ορισμός είχε δοθεί το 2019. Βασικό επίσης στοιχείο είναι ότι τα μοντέλα αυτά υπολογίζονται για το συνολικό κύκλο ζωής προϊόντων/υλικών/κατασκευών κατ’ εφαρμογή και του άρθρου 4 παρ. 2 της οδηγίας (ΕΕ) 2018/851. Η αναφορά του άρθρου 16 ότι προωθούνται και υποστηρίζονται μοντέλα βιώσιμης παραγωγής και κατανάλωσης μέσω του Εθνικού Σχεδίου για της ΠΔΣ και της Εθνικής Στρατηγικής για την Κυκλική Οικονομία, βρίσκεται στην σωστή κατεύθυνση, αλλά αφήνει πολλά σημεία κενά και άλλα χωρίς να έχει λάβει υπόψη την ριζική αλλαγή που έχει επιφέρει ο κανονισμός ταξινομίας. Πιστεύουμε ότι αυτό θα δημιουργήσει μεγάλες καθυστερήσεις στην εκταμίευση των ευρωπαϊκών πόρων την περίοδο 2021-2027 Η πρόταση μας 1. Μέσω του νομοσχεδίου, να καλυφθούν τα κενά που έχουν δημιουργηθεί από την θέσπιση του Εθνικού Σχεδίου για τις ΠΔΣ και της Εθνικής Στρατηγικής για την Κυκλική Οικονομία, στο θέμα της διαχείρισης αποβλήτων.   Σημείο 5 Οι στόχοι που θέτει το νομοσχέδιο Σχετικά άρθρα: 25 παρ.2 Νομοσχεδίου Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 25 του Νομοσχεδίου : [Για την επίτευξη των στόχων του παρόντος νόμου και τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία, με υψηλό επίπεδο αποδοτικότητας των πόρων, τίθενται οι ακόλουθοι στόχοι: α) η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών αποβλήτων, όπως είναι τουλάχιστον το χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από τα νοικοκυριά και ενδεχομένως άλλης προέλευσης στον βαθμό που τα απόβλητα αυτά είναι παρόμοια με τα απόβλητα των νοικοκυριών, πρέπει να αυξηθεί κατ’ ελάχιστον στο 50% κατά βάρος, β) η προετοιμασία για την επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση και η ανάκτηση άλλων υλικών, συμπεριλαμβανομένων των εργασιών επίχωσης όπου γίνεται χρήση αποβλήτων για την υποκατάσταση άλλων υλικών, μη επικίνδυνων αποβλήτων κατασκευών και κατεδαφίσεων, εξαιρουμένων των υλικών που απαντώνται στη φύση και τα οποία ορίζονται στην κατηγορία 17 05 04 του καταλόγου αποβλήτων, πρέπει να αυξηθεί κατ’ ελάχιστον στο 70% κατά βάρος] Η άποψη μας Η παράγραφος α) του νομοσχεδίου είναι ακριβώς τα αναφερόμενα στο άρθρο 11 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ. Βέβαια η αναφορά της οδηγίας είναι ότι ο στόχος αυτός θα πρέπει αν έχει επιτευχθεί μέχρι το 2020 . Διαγράφοντας μόνο την φράση “έως το 2020” από την επίτευξη του στόχου και αφήνοντας ασαφές το χρονικό πλαίσιο για την επίτευξη του δημιουργεί προβλήματα σε σχέση με την μέτρηση των στόχων, τόσο εντός Ελλάδας όσο και στις εκθέσεις που υποβάλει η Ελλάδα στην ΕΕ και από τις οποίες κρίνεται μεγάλο μέρος της συνέχισης των χρηματοδοτήσεων στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων. Η οδηγία 2008/98/ΕΚ δίνει το δικαίωμα στα κράτη-μέλη να αναβάλουν τις προθεσμίες για την επίτευξη των στόχων που αναφέρονται στην παράγραφο 2 στοιχεία γ), δ) και ε) για έως και πέντε έτη, με την προϋπόθεση ότι το εν λόγω κράτος μέλος: [..α) υπέβαλε σε προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση λιγότερο από το 20 % ή σε υγειονομική ταφή περισσότερο από το 60 % των αστικών αποβλήτων του που παρήχθησαν το 2013, σύμ¬φωνα με τις απαντήσεις στο κοινό ερωτηματολόγιο του ΟΟΣΑ και της Eurostat· και β) το αργότερο 24 μήνες πριν από τη λήξη της σχετικής προθεσμίας που ορίζεται στην παράγραφο 2 στοιχεία γ), δ) ή ε), ενημερώνει την Επιτροπή για την πρόθεσή του να αναβάλει την προθεσμία και υποβάλλει σχέδιο εφαρμογής σύμφωνα με το παράρτημα IVβ.] Επίσης οι στόχοι που τίθενται για τα έτη 2025, 2030 και 2035 αφορούν μόνο τα αστικά στερεά απόβλητα. Αυτό σημαίνει ότι η παράγραφος α) του νομοσχεδίου με το ασαφές χρονικό πλαίσιο επίτευξης αφήνει περιθώριο να εννοηθεί ότι ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί διασταλτικά σε βάθος χρόνου και δίνει περιθώρια “ερμηνειών” κατά το δοκούν. Η πρόταση μας 1. Να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στον σαφή καθορισμό των στόχων καθώς από την μέτρηση και την επίτευξη τους κρίνονται στοιχεία καθοριστικής σημασίας όπως οι χρηματοδοτήσεις των έργων την περίοδο 2021 - 2027 αλλά και οι διάφορες κυρώσεις ( διοικητικές και ποινικές) που αναφέρονται στο νομοσχέδιο.   Σημείο 6 Η χρήση του Ν. 2939/2001 εντός του Νομοσχεδίου και η ταυτόχρονη κατάργηση του. Σχετικά άρθρα: άρθρο 9 παράγραφος ιβ Νομοσχεδίου Σύμφωνα με την παράγραφο 1β του άρθρου 9 : [Τα ΠΔΕΠ που θεσπίζονται σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 8 και το άρθρο 10, συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν θεσπιστεί έως σήμερα δυνάμει του ν. 2939/2001 και του ν. 4736/2020 (A’ 200): καθορίζουν στόχους διαχείρισης των αποβλήτων, σύμφωνα με την ιεράρχηση των αποβλήτων , με σκοπό την επίτευξη τουλάχιστον των ποσοτικών στόχων που σχετίζονται με ΠΔΕΠ, όπως ορίζονται στον παρόντα, στον Ν.2939/2001 ( Α 179)…] Σύμφωνα με το άρθρο 118 του νομοσχεδίου ο Ν. 2939/2001 [Καταργείται ο ν. 2939/2001 (Α’ 179) πλην του άρθρου 26. Το Κεφάλαιο Ε’ του ν. 2939/2001 καταργείται από́ την έναρξη ισχύος της κοινής απόφασης του άρθρου 97]. Το άρθρο 26 του Ν. 2939/2001 αφορά την ΕΥΔΑΠ και τις αποζημιώσεις του απολυόμενου προσωπικού(!!). Το άρθρο 97 του νομοσχεδίου αφορά τον ΕΟΑΝ και την στελέχωση του. Η πρόταση μας 1. Να εξεταστεί με ιδιαίτερη προσοχή εάν μπορεί να καταργηθεί ο Ν.2939/2001 στο σύνολο του για τα θέματα που αφορούν την εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων.