Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Πανελλαδικό Δίκτυο συλλογικοτήτων για την ενέργεια' | 10 Μαΐου 2022, 12:05

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με το -υπό διαβούλευση- σχέδιο νόμου, η κυβέρνηση αντί να δει το ζήτημα της ενεργειακής -και όχι μόνο- κρίσης ως μια αφετηρία για ενεργειακό σχεδιασμό προσαρμοσμένο στα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες της χώρας, όπως κάνουν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, εντείνει την αδιέξοδη πορεία του νόμου4001/2011,που ορίζει ότι μακροπρόθεσμος προγραμματισμός είναι «ο προγραμματισμός των επενδυτικών αναγκών όσον αφορά το δυναμικό παραγωγής, μεταφοράς και διανομής σε μακροπρόθεσμη βάση, προκειμένου να καλύπτεται η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στο σύστημα και να εξασφαλίζεται ο εφοδιασμός των πελατών», με αποτέλεσμα να λειτουργεί ως τροχονόμος των «επενδυτών», για την εξυπηρέτηση πελατών και όχι πολιτών. Το νομοσχέδιο προσθέτει στο σύστημα παραγωγής ενέργειας της χώρας, • ακόμα περισσότερες μονάδες ΑΠΕ, καθορίζοντας δυνατότητα περικοπών ενέργειας σε σταθμούς ΑΠΕ στη φάση της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης προκειμένου να καταστεί δυνατή η εγκατάσταση περισσότερων σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ (άρθρα 5 & 10), • μια νέα κατηγορία ενεργειακών έργων, τις μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, εξομοιώνοντας τους κανόνες χωροθέτησης έργων που δεν είναι έργα ΑΠΕ με αυτούς των έργων ΑΠΕ (άρθρο 4& 11) και καθορίζοντας εκ των υστέρων τους όρους αδειοδότησης έργων που κατέχουν ήδη άδειες παραγωγής σε θέσεις που έχουν επιλέξει (άρθρα 71, 76, &78-80), • νέες μονάδες φυσικού αερίου, ντίζελ και μαζούτ, αναιρώντας τις προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί ότι τα έργα αποθήκευσης θα τις υποκαταστήσουν. Αυξάνει έτσι, ακόμα περισσότερο τα περιβαλλοντικά, οικονομικά και κοινωνικά κόστη της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, αναδεικνύοντας τη σπατάλη ενεργειακών πόρων που συντελείται στην «απελευθερωμένη» αγορά παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. 1. ΜΕΡΟΣ Α & Β ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - Β’ ΦΑΣΗ Το νομοσχέδιο ρυθμίζει απίστευτες λεπτομέρειες και θέτει ασφυκτικές προθεσμίες, που είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν είναι δυνατόν να τηρηθούν, θωρακίζοντας τη θέση των «επενδυτών» έργων ΑΠΕ έναντι όσων αντιδρούν στο σχεδιασμό αυτό. • Εξομοιώνει τους σταθμούς αποθήκευσης ενέργειας που δεν είναι έργα ΑΠΕ, με τα έργα ΑΠΕ, ως προς τη χωροθέτησή τους σε δάση, δασικές ή άλλες εκτάσεις, αιγιαλό, παραλία και θάλασσα και επικαιροποιεί το θεσμικό πλαίσιο για αναγκαστικές απαλλοτριώσεις του γηπέδου εγκατάστασης «εφόσον ο κάτοχος του σταθμού παραγωγής έχει εξαντλήσει κάθε άλλο μέσο απόκτησης της νόμιμης χρήσης αυτού». (άρθρο 4& 11) • Καθορίζει δυνατότητα περικοπών ενέργειας σε σταθμούς ΑΠΕ στη φάση της Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης προκειμένου να καταστεί δυνατή η εγκατάσταση σε περισσότερους σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. σε περιοχή του δικτύου, η οποία, ή είναι κορεσμένη, ή παρουσιάζει περιορισμένη δυνατότητα απορρόφησης. (άρθρα 5 & 10) • Καθιερώνει ευνοϊκά μέτρα για ΟΤΑ, νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, αστικούς συνεταιρισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με τον όρο να μην μεταβιβάσουν τους σταθμούς μόνο μέχρι τη θέση των εν λόγω σταθμών σε λειτουργία, αδιαφορώντας για την προοπτική τους μετά τη λειτουργία τους. (άρθρο 6) • Διατηρεί μια αδιαφανή διαδικασία αδειοδότησης για το κοινό, από την άδεια εγκατάστασης μέχρι και την άδεια λειτουργίας και τις προθεσμίες υλοποίησης έργων. Η διαφάνεια αφορά μόνο σε διαπιστευμένους χρήστες (υπηρεσίες, επενδυτές). (άρθρα 17-31& 39-41) • Αδιαφορεί για την εξασφάλιση συμβατότητας για τροποποιήσεις των έργων που γίνονται στο στάδιο της άδειας εγκατάστασης, σε σχέση με την περιβαλλοντική αδειοδότηση που έχει προηγηθεί και ειδικά σε σχέση με τον έλεγχο των κριτηρίων του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου που καθορίζουν αποστάσεις από οικισμούς, αρχαιολογικούς χώρους, τουριστικές περιοχές, υποδομές, τοπίο, κλπ.(άρθρο 20) • Προβλέπει δυνατότητα μεταφοράς θέσης εγκατάστασης σταθμού σε λειτουργία αλλά και υπό αδειοδότηση, λόγω «Μεταβολής του νομοθετικού ή κανονιστικού πλαισίου της χωροθέτησης και περιβαλλοντικής αδειοδότησης του σταθμού». (άρθρο 24) • Επιτρέπει την εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών σταθμών σε μικρές αποστάσεις από φυσικούς και τεχνητούς ταμιευτήρες πόσιμου νερού και σε προστατευόμενες με υγειονομικές διατάξεις περιοχές. (άρθρο 43 ) • Προαναγγέλλει αύξηση των γεωμετρικών χαρακτηριστικών των δασικών δρόμων.(άρθρο 51) 2. ΜΕΡΟΣ Γ΄ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ (ΕΕ) 2019/944 ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ, ΤΗ ΣΩΡΕΥΤΙΚΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ - ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΩΝ Ν. 4001/2011, 4067/2012, 3468/2006, 2367/1998 ΚΑΙ 4685/2020 Με το νομοσχέδιο που ενσωματώνει διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944, και παρά τη φιλολογία περί καθυστερήσεων, η Ελλάδα σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είναι η πρώτη χώρα μεταξύ των χωρών της ΕΕ που κοινοποίησε στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού καθεστώς ενίσχυσης των σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Παρ’ όλο που προβλέπεται έως το τέλος της δεκαετίας να έχουν τεθεί σε λειτουργία σταθμοί αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας 3,5 GW, η ΡΑΕ έχει εκδώσει (Δεκέμβριος 2021) άδειες παραγωγής για 181 έργα αποθήκευσης συνολικής ισχύος 14,3 GW, τα 120 για μονάδες «καθαρής αποθήκευσης» ισχύος 9,64 GW και τα 47, ισχύος 1,67 GW, για μονάδες αποθήκευσης σε συνδυασμό με ΑΠΕ και συνεχίζει να εκδίδει, πριν καν καθοριστεί νομοθετικά ο ορισμός της αποθήκευσης ενέργειας (άρθρο 59) και παρά το γεγονός ότι η χωροθέτηση των σταθμών αποθήκευσης, αποτελεί σημαντική τεχνική παράμετρο, σε αντιδιαστολή με τυχαίες θέσεις που επιλέγονται από τους «επενδυτές» με άλλα κριτήρια. Το νομοσχέδιο, λοιπόν, έρχεται εκ των υστέρων να καθορίσει ότι: • οι άδειες για μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας εκδίδονται από τη ΡΑΕ, η οποία λαμβάνει υπ’ όψη μεταξύ άλλων, επιχειρηματικό σχέδιο, του συνόλου των αιτήσεων που έχει υποβάλλει ο αιτών για σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σταθμούς αποθήκευσης και σταθμούς παραγωγής ειδικών έργων Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. και εκδίδονται αποκλειστικά για έργα που συνδέονται στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα ή Διασυνδεδεμένο Δίκτυο (άρθρο 71), • οι κάτοχοι αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και όσοι έχουν εκκρεμείς αιτήσεις, θα υποβάλλουν σε συγκεκριμένες προθεσμίες το σύνολο των εγγράφων και στοιχείων που προβλέπονται από το νομοσχέδιο για έκδοση άδειας αποθήκευσης (άρθρο 76), • η ταξινόμηση για σταθμούς παραγωγής ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ με ενσωματωμένη αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς δυνατότητα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται από το δίκτυο, στους οποίους χορηγείται Βεβαίωση Παραγωγού, είναι άλλη από αυτή για τους σταθμούς παραγωγής Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. με ενσωματωμένη αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας και δυνατότητα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας που απορροφάται από το δίκτυο, στους οποίους χορηγείται Βεβαίωση Ειδικών Έργων (άρθρα 78-80). Το νομοσχέδιο, εν τέλει, δημιουργεί σύγχυση με την αναφορά σε παραγράφους 12 και 13 του άρθρου 10 του ν. 4685/2020, επειδή τέτοιοι παράγραφοι δεν υπάρχουν ούτε στον ισχύοντα νόμο, ούτε στην τροποποίησή του με το νομοσχέδιο. (άρθρα 81-86) Το νομοσχέδιο επίσης: • Δεν επιτρέπει στους διαχειριστές των Συστημάτων Μεταφοράς και Διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΔΜΗΕ – ΔΕΔΔΗΕ), να έχουν στην ιδιοκτησία τους, να αναπτύσσουν, να διαχειρίζονται ή να λειτουργούν εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, παρά μόνο αν αυτές αποτελούν στοιχεία πλήρως ενσωματωμένα στο δίκτυο ή αν δεν υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον. (άρθρα 64-65) • Επιτρέπει την εγκατάσταση σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας. Ενώ στις συνέπειες της ρύθμισης ισχυρίζεται ότι επιβάλλει τους ίδιους περιορισμούς για την εγκατάστασή τους με τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, στην πραγματικότητα επιβάλλει ευμενέστερη μεταχείριση για τους σταθμούς αποθήκευσης, επειδή τους συμπεριλαμβάνει στις εξαιρέσεις της γενικής απαγόρευσης. (άρθρο 87) Πλήρη επιφυλακτικότητα για τα αχαρτογράφητα νερά της αποθήκευσης ενέργειας, σηματοδοτεί η επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου χορήγησης αδειών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα που, αποκλείοντας τα στερεά καύσιμα(λιθάνθρακα και λιγνίτη), επιτρέπει την αδειοδότηση μονάδων φυσικού αερίου για χρονικό διάστημα έως και τριάντα πέντε (35) χρόνια και μονάδων μαζούτ και ντίζελ έως είκοσι (20) χρόνια, που μπορούν να παραταθούν για ίσο χρόνο, με την αίρεση τροποποίησης της μέγιστης διάρκειας ισχύος των αδειών παραγωγής αν έτσι αποφασίσει ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας «σύμφωνα με τους εθνικούς στόχους για την ενέργεια και το κλίμα…».(άρθρα 66, 67 & 77) 3. ΜΕΡΟΣ Δ’ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΠΛΩΤΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ Το νομοσχέδιο επιτρέπει κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, τη χωροθέτηση, αδειοδότηση, εγκατάσταση και λειτουργία μέχρι δέκα (10) Πιλοτικών Θαλάσσιων Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών (ΠΘΠΦΣ) ισχύος 0.5 MW - 1 MW έκαστο (άρθρο 89), με σύμβαση σύνδεσης για χρονικό διάστημα είκοσι (20) ετών (άρθρο 91). Στόχος είναι η προώθηση της τεχνολογίας σε μεγαλύτερη κλίμακα, στη βάση εκθέσεων που υποβάλλονται σε ετήσια βάση από τους κατόχους των έργων και αξιολογούνται από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Κ.Α.Π.Ε.). (άρθρο 95) Οι χαριστικές διατάξεις του νομοσχεδίου συνιστούν ένα κακό προηγούμενο, αφού οι Πιλοτικοί Θαλάσσιοι Πλωτοί Φωτοβολταϊκοί Σταθμοί εντελώς αναιτιολόγητα: • Απαλλάσσονται από α) την υποχρέωση λήψης Βεβαίωσης Παραγωγού ή Βεβαίωσης Ειδικών Έργων, β) περιβαλλοντική αδειοδότηση και λήψη Πρότυπων Περιβαλλοντικών δεσμεύσεων, γ) την υποχρέωση έκδοσης οικοδομικής άδειας. (άρθρο 90) • Αδειοδοτούνται από τη Διεύθυνση Χωροταξίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από γνωμοδοτήσεις υπηρεσιών και απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕ.ΣΥ.ΧΩ.Θ.Α.). (άρθρο 90) • Επιτρέπεται η εγκατάστασή τους ακόμα και στις Ζώνες Προστασίας και Διαχείρισης του Δικτύου Natura 2000 χωρίς να απαιτούνται περιβαλλοντική αδειοδότηση και λήψη Πρότυπων Περιβαλλοντικών Δεσμεύσεων, αλλά μόνο με την υποβολή Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης (ΕΟΑ) στη Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της αντίστοιχης Περιφερειακής Ενότητας κι αυτό μόνο σε περίπτωση που έχει εκδοθεί το προεδρικό διάταγμα της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ). (άρθρο 90) • Η Οριστική Προσφορά Σύνδεσης και το αίτημα σύναψης Σύμβασης Σύνδεσης διεκπεραιώνεται κατά προτεραιότητα σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο αίτημα (άρθρο 91) • Εξαιρούνται από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες υποβολής προσφορών και μπορούν να συνάπτουν Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης του ν. 4414/2016 χωρίς τη μείωση που προβλέπεται όταν μια μονάδα έχει λάβει επενδυτική ενίσχυση. (άρθρο 92) • Λαμβάνουν Ενιαία Άδεια Εγκατάστασης και Λειτουργίας από τη Γενική Γραμματεία Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Με την ίδια απόφαση εγκρίνεται η παραχώρηση χρήσης του θαλάσσιου χώρου. Οι χερσαίες εκτάσεις που μπορεί να παραχωρηθούν για τα συνοδά έργα, είναι ο αιγιαλός και η παραλία, οι δημόσιες γαίες, οι δασικές εκτάσεις και τα ακίνητα που διαχειρίζεται το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (άρθρο 93-94) 4. ΜΕΡΟΣ Ε’ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Το Ε’ Μέρος περιλαμβάνει ζητήματα ανομοιογενή μεταξύ τους. Ανάμεσα σ΄αυτά ξεχωρίζει το γεγονός ότι χρειάστηκε να φτάσουμε το 2022 για να προβλεφθεί: • η διάθεση αποκλειστικού ηλεκτρικού χώρου από τα περισσεύματά του, σε νοικοκυριά, αγρότες και δευτερογενή τομέα (άρθρο 96) • ότι μπορεί να γίνει συμψηφισμός της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ και ΣΥΘΥΑ των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, με την ενέργεια που καταναλώνεται σε υποδομές δικής τους αρμοδιότητας κοινωφελούς χαρακτήρα. Σημειώνεται ότι η δυνατότητα εγκατάστασης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ από ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού για κάλυψη ενεργειακών αναγκών υποδομών με κοινωφελή χαρακτήρα, είχε νομοθετηθεί μόλις το 2019 (ν. 4602/2019)!