Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Βασιλική Κατή' | 12 Ιουλίου 2022, 12:02

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ’ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (άρθρα 11-15) Άρθρο 11: Αφαίρεση όλων των χρήσεων γης από τις ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης και τις ζώνες αυστηρής προστασίας της φύσης που δεν συνάδουν με το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, προσθήκη χρήσεων γης που επιτρέπονται και δεν έχουν προβλεφθεί. Προσθήκη της μη ξύλευσης των ώριμων πρωτογενών δασών και δέντρων. Συγκεκριμένα: Άρθρο 11. Παράγραφος 1. Ζώνες Απόλυτης Προστασίας της Φύσης. ΠΡΟΤΑΣΗ: Προσθήκη «Επιτρέπονται αποκλειστικά οι εξής χρήσεις γης/δραστηριότητες εφόσον δεν έχουν επιπτώσεις που υπονομεύουν τους στόχους διαχείρισης ή την αποτελεσματικότητα των μέτρων διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής». (1) Κατοικία για προσωπικό ασφαλείας και εργαζομένους μόνο για την εξυπηρέτηση της προστασίας και της βέλτιστης διαχείρισης του προστατευτέου αντικειμένου ΠΡΟΤΑΣΗ: Προσθήκη: «… μόνο σε υφιστάμενες νόμιμες κτιριακές υποδομές]. (11) Επιστημονική έρευνα για την προστατευόμενη περιοχή. ΠΡΟΤΑΣΗ: Τροποποίηση: «Επιστημονική έρευνα και βιοπαρακολούθηση για την προστατευόμενη περιοχή». (26.12) Γραμμικές υποδομές μεταφορών, ιδίως οδοί κίνησης μηχανοκίνητων οχημάτων, οδοί ήπιας κυκλοφορίας, πεζόδρομοι, ποδηλατόδρομοι, πλατείες, μονοπάτια και θαλάσσιοι διάδρομοι. ΠΡΟΤΑΣΗ: Διαγραφή και αντικατάσταση με: «(26.12). Ορειβατικά-περιπατητικά μονοπάτια, θαλάσσιοι δρόμοι». Τεκμηρίωση: Οι Γραμμικές υποδομές μεταφορών, ιδίως οδοί κίνησης μηχανοκίνητων οχημάτων, οδοί ήπιας κυκλοφορίας κτλ αντίκεινται στην έννοια της αυστηρής προστασίας όπως αυτή ορίζεται στον Οδηγό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα και θα πρέπει να αφαιρεθούν. Αντίκεινται και με το περιεχόμενο των Υπουργικών Αποφάσεων περί προστασίας των περιοχών χωρίς δρόμους, ως ζώνες αυστηρής προστασίας της φύσης και υπάρχει ισχυρή επιστημονική τεκμηρίωση για τις αρνητικές επιπτώσεις των δρόμων στη βιοποικιλότητα και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες [https://bc.lab.uoi.gr/el/research/projects/roadless] (33) Εγκαταστάσεις ύδρευσης, εξαιρουμένης της αφαλάτωσης, εγκαταστάσεις αποθήκευσης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων, με τον αναγκαίο εξοπλισμό και τις συναφείς εγκαταστάσεις, υπέργειων ή υπόγειων. ΠΡΟΤΑΣΗ: Αφαίρεση. Τεκμηρίωση. Οι ως άνω υποδομές προϋποθέτουν τεχνικά έργα και διανοίξεις νεών δρόμων/τεχνητών επιφανειών με τεκμηριωμένα αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Αντίκεινται στην έννοια της αυστηρής προστασίας όπως αυτή ορίζεται στον Οδηγό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα και θα πρέπει να αφαιρεθούν. Ιδιαίτερα οι εγκαταστάσεις συνδέονται με τη δέσμευση πηγών γλυκού νερού περαιτέρω από τη φύση με βλαπτικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα. Οι δε σταθμοί μετρήσεων, παρότι είναι παρεμβάσεις χαμηλής όχλησης θα πρέπει επίσης να αφαιρεθούν - οι ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης αναμένεται να καλύπτουν <0.5% της χερσαίας έκτασης της χώρας και δεν δικαιολογούνται/απαιτούνται τέτοιες παρεμβάσεις στην περιορισμένη αυτή έκταση. (50) Έργα πρόληψης ή αντιμετώπισης της υφαλμύρωσης των υπογείων υδάτων ή εδαφών. ΠΡΟΤΑΣΗ: Αφαίρεση Τεκμηρίωση: Οι ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης αναμένεται να καλύπτουν <0.5% της χερσαίας έκτασης της χώρας και δεν δικαιολογούνται/απαιτούνται τέτοιες παρεμβάσεις. (51) Έργα προστασίας από διάβρωση, κατολισθήσεις και στήριξη εδαφών. ΠΡΟΤΑΣΗ: Αφαίρεση Τεκμηρίωση: Οι ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης αναμένεται να καλύπτουν <0.5% της χερσαίας έκτασης της χώρας και δεν δικαιολογούνται/απαιτούνται τέτοιες παρεμβάσεις (53) Έργα που αφορούν την αποκατάσταση και βελτίωση των υδατοαποθεμάτων ΠΡΟΤΑΣΗ: Αφαίρεση Τεκμηρίωση: Οι ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης αναμένεται να καλύπτουν <0.5% της χερσαίας έκτασης της χώρας και δεν δικαιολογούνται/απαιτούνται τέτοιες παρεμβάσεις, οι οποίες συνδέονται με τεχνικά έργα. Επιπλέον η πρόταση «Η ελεύθερη βόσκηση και η ερασιτεχνική αλιεία δύνανται να απαγορεύονται εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο για τη διασφάλιση της ακεραιότητας της περιοχής ως προς τις οικολογικές της λειτουργίες» είναι ασύμβατη, αντιφατική και δημιουργεί σύγχυση. Η παράγραφος θα πρέπει να παραθέτει μόνο τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης. Ό,τι δεν αναγράφεται θεωρείται ότι απαγορεύεται. Απαιτείται αναδιατύπωση με βάση την Ευρωπαϊκή Στρατηγική και το συναφή Οδηγό στον οποίο οι δράσεις αυτές εκ προοιμίου απαγορεύονται και επιτρέπονται μόνο στο πλαίσιο της ενεργούς διαχείρισης κατόπιν ειδικής μελέτης ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ. Θα πρέπει να προστεθούν οι εξής χρήσεις, δεδομένου ότι όλες οι χρήσεις/δράσεις απαγορεύονται πλην των αναφερόμενων στη λίστα. Επομένως δράσεις όπως η θήρα, η αλιεία, η συλλογή βοτάνων, η γεωργική χρήση απαγορεύονται. Θα πρέπει να ελεγχθεί αν υπάρχουν γεωργικές εκτάσεις στις ζώνες απόλυτης προστασίας (<0.5% της Ελλάδας) και να γίνει η αντίστοιχη τροποποίηση. Προτείνεται να επιτρέπονται επιπλέον: Ο περιπατητικός τουρισμός και η ορειβασία κατόπιν μελέτης φέρουσας ικανότητας εφόσον είναι συμβατές με τους στόχους διατήρησης της εκάστοτε προστατευόμενης περιοχής Η πρόληψη φυσικών καταστροφών Η ξύλευση εφόσον δεν αφορά στα ώριμα πρωτογενή δάση και μεμονωμένα δέντρα (primary and old-growth forests) μόνο κατόπιν ειδικής μελέτης που να τεκμηριώνει την αναγκαιότητά της για τη διατήρηση/ενίσχυση της βιοποικιλότητας και την επίτευξη των στόχων διατήρησης της εκάστοτε περιοχής για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και προϋποθέτοντας τη βιοπαρακολούθηση της βιοποικιλότητας κατά την εφαρμογή της ενεργούς διαχείρισης μέσω ξύλευσης. Η παραδοσιακή εκτατική βόσκηση αιγοπροβάτων μόνο κατόπιν ειδικής μελέτης που να τεκμηριώνει την αναγκαιότητά της για τη διατήρηση/ενίσχυση της βιοποικιλότητας και την επίτευξη των στόχων διατήρησης της εκάστοτε περιοχής για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και προϋποθέτοντας τη βιοπαρακολούθηση της βιοποικιλότητας κατά την εφαρμογή της ενεργούς διαχείρισης μέσω ξύλευσης.   Άρθρο 11. Παράγραφος 2. Ζώνες Προστασίας της Φύσης ΠΡΟΤΑΣΗ: Προσθήκη «Επιτρέπονται αποκλειστικά οι εξής χρήσεις γης/δραστηριότητες εφόσον δεν έχουν επιπτώσεις που υπονομεύουν τους στόχους διαχείρισης ή την αποτελεσματικότητα των μέτρων διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής». Θα πρέπει να αφαιρεθούν/τροποποιηθούν οι εξής χρήσεις γης: (1) Κατοικία για προσωπικό ασφαλείας και εργαζομένους μόνο για την εξυπηρέτηση της προστασίας και της βέλτιστης διαχείρισης του προστατευτέου αντικειμένου ΠΡΟΤΑΣΗ: Προσθήκη: «… μόνο σε υφιστάμενες νόμιμες κτιριακές υποδομές]. (7) Διοίκηση μόνο για τις ανάγκες της Ζώνης ή της προστατευόμενης περιοχής. ΠΡΟΤΑΣΗ: Αφαίρεση. Δεν είναι σαφής ο όρος ως χρήση γης. (11) Kέντρα έρευνας και επιστημονική έρευνα που αφορούν τη Ζώνη. ΠΡΟΤΑΣΗ: Τροποποίηση: «….επιστημονική έρευνα και βιοπαρακολούθηση για την προστατευόμενη περιοχή». Θα πρέπει να προστεθούν όροι και περιορισμοί για την ανέγερση νέων κτιριακών υποδομών ως κέντρα έρευνας και να προστεθεί απαραίτητα χωρίς τη διάνοιξη νέου οδικού δικτύου. (13) Αναψυκτήρια μέχρι πενήντα (50) τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.). ΠΡΟΤΑΣΗ: Προσθήκη… «…μόνο σε γειντίαση με υφιστάμενο οδικό δίκτυο» (15) Τουριστικά καταλύματα, εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής και λοιπές τουριστικές επιχειρήσεις του ν. 4276/2014 (Α’ 155), ήπιας τουριστικής ανάπτυξης, εφόσον εξυπηρετούν λειτουργικά μια ή περισσότερες μορφές θεματικού τουρισμού των άρθρων 4, 6, 13, 14, 15, 19 και 20 του ν. 4582/2018 (Α΄ 208), υπό τις ακόλουθες σωρευτικές προϋποθέσεις: α. η πραγματοποιούμενη συνολικά δόμηση δεν υπερβαίνει το μηδέν κόμμα μηδέν πέντε (0,05) της επιφάνειας του γηπέδου, και β. πληρούν ενεργειακά και περιβαλλοντικά κριτήρια της απόφασης της παρ. 1 του άρθρου 34 του ν. 4759/2020 (Α’ 245). Τα τουριστικά καταλύματα, οι εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής και οι λοιπές τουριστικές επιχειρήσεις δύνανται να αναπτύσσονται, υπό τις ως άνω προϋποθέσεις, και σε οργανωμένους υποδοχείς, με την επιφύλαξη της παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 3937/2011 (Α’ 60). ΠΡΟΤΑΣΗ: Κανονικά η δράση /χρήση γης δεν συνάδει με το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Απαιτείται συζήτηση για την ένταξή της ή μη στη ζώνη αυτή αυστηρής προστασίας. Προτείνεται τουλάχιστον να προστεθεί στους όρους και περιορισμούς πως οι εγκαταστάσεις μπορούν να ανεγερθούν μόνο σε άμεση γειτνίαση με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο χωρίς να απαιτείται η διάνοιξη νέου οδικού δικτύου, και να αποσαφηνιστεί πως συνάδει με τους στόχους διατήρησης της εκάστοτε περιοχής. (16) Υπαίθρια στάθμευση μόνο για τη ζώνη. ΠΡΟΤΑΣΗ: Κανονικά η δράση /χρήση γης δεν συνάδει με το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Απαιτείται συζήτηση για την ένταξή της ή μη στη ζώνη αυτή αυστηρής προστασίας. Προτείνεται τουλάχιστον να προστεθεί στους όρους και περιορισμούς πως οι χώροι στάθμευσης μπορούν να διαμορφωθούν σε άμεση γειτνίαση με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο χωρίς να απαιτείται η διάνοιξη νέου οδικού δικτύου, να τεθεί ο όρος της μη σφράγισης του εδάφους (ασφαλτόστρωση/πλακόστρωση χώρου στάθμευσης) και να αποσαφηνιστεί πως η παρέμβαση συνάδει με τους στόχους διατήρησης της εκάστοτε περιοχής. (24) Αγροτικές εκμεταλλεύσεις εγκαταστάσεις και δραστηριότητες, με εξειδίκευση ανά υποκατηγορίες ανάλογα με τη ζώνη. ΠΡΟΤΑΣΗ:. Εφόσον υφίστανται αγροτικές εκμεταλλεύσεις στη ζώνη, θα πρέπει να επιτρέπεται κανονικά η χρήση τους, με την προϋπόθεση της μη χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων, την επιδότηση της γεωργικής χρήσης για την ενίσχυση των επικονιαστών, των πεταλούδων και των πουλιών, ως περιοχές υψηλής αξίας. Χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη επεξεργασία το χωρίο αυτό για να συνάδει με τους στόχους αποκατάστασης της φύσης όπως τίθενται στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και στην επερχόμενη συναφή Οδηγία της ΕΕ. Υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση για την ωφέλεια στη βιοποικιλότητα της διατήρησης της ήπιας γεωργοκτηνοτροφικής χρήσης και τις αρνητικές επιπτώσεις της εγκατάλειψης αυτής (διαθέσιμες δημοσιεύσεις προς αποστολή κατόπιν επικοινωνίας) (25) Εξορυκτικές δραστηριότητες που διενεργούνται υπόγεια υπό την προϋπόθεση ότι η είσοδος της υπόγειας εκμετάλλευσης βρίσκεται εκτός ζώνης προστασίας της φύσης και ζώνης απολύτου προστασίας της φύσης. ΠΡΟΤΑΣΗ. Πλήρης αφαίρεση του χωρίου 25. Τεκμηρίωση: Αποτελούν σημαντικές παρεμβάσεις με αρνητικό αντίκτυπο στη βιοποικιλότητα και δεν συνάδουν με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα και τον αντίστοιχο οδηγό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σημειώνεται ο ορισμός από τον Οδηγό: «Οι αυστηρά προστατευόμενες περιοχές είναι πλήρως και νομικά προστατευόμενες περιοχές που έχουν σχεδιαστεί για τη διατήρηση ή/και την αποκατάσταση της ακεραιότητας των πλούσιων σε βιοποικιλότητα φυσικών περιοχών και της οικολογικής τους δομής και για την υποστήριξη των φυσικών περιβαλλοντικών διεργασιών. Ως εκ τούτου, οι φυσικές διεργασίες παραμένουν ουσιαστικά αδιατάρακτες από ανθρώπινες πιέσεις και απειλές για τη συνολική οικολογική δομή και λειτουργία της περιοχής, ανεξάρτητα από το εάν αυτές οι πιέσεις και απειλές βρίσκονται εντός ή εκτός της αυστηρά προστατευόμενης περιοχής» (26) Εγκαταστάσεις Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, με εξειδίκευση ανά υποκατηγορίες. ΠΡΟΤΑΣΗ. Πλήρης αφαίρεση του χωρίου 26. Τεκμηρίωση: όμοια με (25) (33) Εγκαταστάσεις ύδρευσης, εξαιρουμένης της αφαλάτωσης, εγκαταστάσεις αποθήκευσης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, τηλεπικοινωνιών, σταθμών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, σταθμών μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θορύβου και μετεωρολογικών παραμέτρων με τον αναγκαίο εξοπλισμό και συναφείς εγκαταστάσεις, υπέργειων ή υπόγειων. ΠΡΟΤΑΣΗ. Κανονικά η δράση /χρήση γης δεν συνάδει με το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο. Απαιτείται συζήτηση για την ένταξή της ή μη στη ζώνη αυτή αυστηρής προστασίας. Προτείνεται να αφαιρεθούν τουλάχιστον οι εγκαταστάσεις ύδρευσης, αποθήκευσης και μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Τεκμηρίωση: όμοια με (25) (34) Εγκαταστάσεις Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). ΠΡΟΤΑΣΗ. Πλήρης αφαίρεση του χωρίου 34. Τεκμηρίωση: όμοια με (25). Υπάρχει πλούσια επιστημονική τεκμηρίωση για τις αρνητικές επιπτώσεις των ΑΠΕ στη βιοποικιλότητα και η εξαίρεσή τους συνολικά από όλες τις ζώνες του δικτύου Natura 2000 δεν υπονομεύει τους εθνικούς κλιματικούς στόχους [https://bc.lab.uoi.gr/el/research/projects/wind/] (47) Κατασκηνώσεις – Παιδικές εξοχές. ΠΡΟΤΑΣΗ. Χρειάζεται επιπλέον επεξεργασία περί όρων και περιορισμών δόμησης, ελαχιστοποίηση δημιουργίας νέας τεχνητής γης και εφαρμογή χρήσης σε γειτνίαση με υπάρχον οδικό δίκτυο μόνο. (48.1) / (49)/ (50)/ (51)/ (53)/(54). Θα πρέπει να αφαιρεθεί το χωρίο 48.1.δ. Σε όλες αυτές τις χρήσεις θα πρέπει να προστεθεί ότι γίνονται κατόπιν τεκμηριωμένης μελέτης που αποδεικνύει ότι δεν βλάπτουν την ακεραιότητα του τόπου (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ), συνάδουν με τους στόχους διατήρησης της εκάστοτε περιοχής. Επιτρέπονται επίσης τα ορειβατικά καταφύγια της περ. ηη) της παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014, καθώς και δραστηριότητες τύπου αναρρίχησης, η ιππασίας, περιήγησης σε σπήλαια, η κατάβαση ποταμού, ανεμοπορίας με αλεξίπτωτο πλαγιάς ή αιωροπτερισμός. ΠΡΟΤΑΣΗ: Προσθήκη : «Επιτρέπονται επίσης τα ορειβατικά καταφύγια της περ. ηη) της παρ. 3 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 χωρίς τη διάνοιξη νέου οδικού δικτύου» Προσθήκη: «καθώς και δραστηριότητες…. Αιωροπτερισμός, κατόπιν μελέτης φέρουσας ικανότητας και προδιαγραφών που να τεκμηριώνουν πως δεν βλάπτεται η βιοποικιλότητα και οι φυσικές διεργασίες και πως η δραστηριότητα δεν υπονομεύει τους στόχους διατήρησης» ΓΕΝΙΚΈΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΘΗΚΕΣ Δεν περιλαμβάνεται το οδικό δίκτυο στους όρους χρήσης γης, και άρα θεωρείται πως απαγορεύεται σε όλη την έκταση της ζώνης προστασίας της φύσης. Προτείνεται η προσθήκη «(26.12). Ορειβατικά-περιπατητικά μονοπάτια, θαλάσσιοι δρόμοι και συντήρηση υφιστάμενου οδικού δικτύου». Τεκμηρίωση: Οι Γραμμικές υποδομές μεταφορών, ιδίως οδοί κίνησης μηχανοκίνητων οχημάτων, οδοί ήπιας κυκλοφορίας κτλ αντίκεινται στην έννοια της αυστηρής προστασίας όπως αυτή ορίζεται στον Οδηγό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περί εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα και με το περιεχόμενο των Υπουργικών Αποφάσεων περί προστασίας των περιοχών χωρίς δρόμους, ως ζώνες αυστηρής προστασίας της φύσης και υπάρχει ισχυρή επιστημονική τεκμηρίωση για τις αρνητικές επιπτώσεις των δρόμων στη βιοποικιλότητα και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες [https://bc.lab.uoi.gr/el/research/projects/roadless] Δεν περιλαμβάνονται δράσεις όπως η θήρα, η ξύλευση, η βόσκηση, η χορτοκοπή, η συλλογή βοτάνων, η αλιεία και άρα θεωρούνται πως αποκλείονται από τη ζών προστασίας της φύσης. Χρειάζεται επιπλέον επεξεργασία. Προτείνεται να προστεθεί κείμενο όπως: «Δύναται να επιτρέπεται η ενεργός διαχείριση των οικοσυστημάτων, με τη μορφή ελεγχόμενης θήρας, αλιείας, ξύλευσης, χορτοκοπής και παραδοσιακής βόσκησης αιγοπροβάτων, καθώς και οι δράσεις απομάκρυνσης ξενικών ειδών, εφόσον έχει εγκριθεί ειδική μελέτη που να αποδεικνύει πως η ενεργός διαχείριση είναι απολύτως απαραίτητη για τη διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας και των φυσικών διεργασιών. Η ξύλευση δύναται να επιτρέπεται ως ενεργός διαχείριση μόνο στα μη πρωτογενή ώριμα δάση. Τέτοια παραδείγματα ενεργού διαχείρισης μπορεί να είναι (α) η ελεγχόμενη θήρευση συγκεκριμένου θηράματος όταν διαπιστωμένα είναι σε υπερπληθυσμό που προκαλεί βλάβη στα φυσικά οικοσυστήματα και ταυτόχρονα δεν υπάρχουν τεκμηριωμένα επαρκείς πληθυσμοί μεγάλων σαρκοφάγων ούτε μπορούν να ενισχυθούν για τη ρύθμιση του υπερπληθυσμού του θηράματος, (β) η αλιεία συγκεκριμένου ξενικού χωροκατακτητικού είδους που πρέπει να απομακρυνθεί, (γ) η διατήρηση ανοιχτής δομής δάσους για τη διατήρηση ειδών πανίδας και χλωρίδας, εξαιρώντας τα πρωτογενή ώριμα δάση όπου η ξύλευση απαγορεύεται ρητά ακόμη και σε επίπεδο μεμονωμένων δέντρων». Δεν περιλαμβάνονται οι αντιπυρικές και άρα θεωρούνται πως απαγορεύονται σε όλη την έκταση της ζώνης αυστηρής προστασίας. Θα πρέπει να προστεθεί: «Έργα πρόληψης φυσικών καταστροφών, όπως οι αντιπυρικές ζώνες» Προσθήκη: Όλες οι χρήσεις / δραστηριότητες της παραγράφου 2 επιτρέπονται είτε για την εξυπηρέτηση της προστασίας και της βέλτιστης διαχείρισης του προστατευτέου αντικειμένου και εφόσον τεκμηριωμένα δεν υπάρχει καμία αμφιβολία περί μη βλάβης του προστατευτέου αντικειμένου και δεν αντίκειται στην επίτευξη των στόχων διατήρησης. Άρθρο 11. Παράγραφος 3. Ζώνες Διατήρησης Οικοτόπων και Ειδών. Παρατηρήσεις όμοιες με αυτές τις Παραγράφου 2 – Ζώνη προστασίας της Φύσης ως προς τους προβληματισμούς επιτρεπόμενων χρήσεων γης. Απαιτείται απαραίτητα η διαγραφή των χρήσεων (25) Εξορυκτικές δραστηριότητες και (34) Εγκαταστάσεις ΑΠΕ πλην αυτών εντός δομημένου περιβάλλοντος. Όμοια και στην επόμενη ζώνη (Παράγραφος 4). Θα πρέπει επιπλέον σε όλες τις ζώνες του δικτύου Φύση 2000 να απαγορευτεί η διάνοιξη δρόμων εντός Αδιατάρακτων Φυσικών Τοπίων (εκτάσεις γης άνω των 2 τχλμ που δεν έχουν καθόλου δρόμους), εκτός και αν υπάρχει μελέτη σκοπιμότητας και εξυπηρετούνται λόγοι υπέρτατου δημοσίου συμφέροντος κατόπιν διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία. Άρθρο 12. Ο ορισμός των ζωνών είναι ορθός. Η αντιστοίχιση των δύο πρώτων ζωνών απόλυτης προστασίας της φύσης και προστασίας της φύσης με τη ζώνη αυστηρής προστασίας της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα είναι ορθός. Αναμένεται να τροποποιηθεί ριζικά όλο το άρθρο 11 για να συνάδει με τους ορισμούς του άρθρου 12. Η έννοια της αυστηρής προστασίας καλύπτεται επί του παρόντος μόνο στο άρθρο 12. Άρθρο 13 Τροποποίηση του άρθρου 13 – παράγραφοι 10 β, γ, δ. Εφόσον δεν υπάρχουν στόχοι διατήρησης ακόμη στην Ελλάδα, οι παράγραφοι δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Προτείνεται η προσθήκη επιπλέον χωρίου (ε) Υλοποιούνται και λειτουργούν νομίμως εντός των προστατευόμενων περιοχών τα έργα των παραγράφων β, γ, δ όταν έχουν εκδοθεί οι στόχοι διατήρησης. Σε αντίθετη περίπτωση δεν λειτουργούν. Τροποποίηση του άρθρου 13 -παράγραφος 11. Δεν αντιλαμβάνομαι πλήρως τη διαδικασία. Προτείνεται ο προέλεγχος για το αν απαιτείται δέουσα εκτίμηση ή όχι να γίνεται από τη Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής με τη σύμφωνη γνώμη των Μονάδων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΔΠΠ), καθώς ορθά ο νόμος εμπλέκει τις ΜΔΠΠ στο επόμενο στάδιο. Θα πρέπει να τις εμπλέκει και στο αρχικό στάδιο της απόφασης. Αν υπάρξει διχογνωμία μεταξύ ΓΔΧΠΠ και ΜΔΠΠ να απαιτείται δέουσα εκτίμηση. Να αφαιρεθεί το χωρίο « άλλως τεκμαίρεται ότι το έργο ή η δραστηριότητα δεν επηρεάζει σημαντικά την προστατευόμενη περιοχή». Πρακτικά δεν θα λαμβάνονται αποφάσεις και θα θεωρούνται όλες θετικές, άρα ακυρώνεται η διαδικασία. «Εάν προκύπτει από την ΕΟΑ ότι ενδέχεται να κινδυνεύει η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής, η ΜΔΠΠ, με απόφαση του προϊσταμένου της, εκδίδει όρους για την υλοποίηση του εξεταζόμενου έργου ή δραστηριότητας, προκειμένου να διασφαλίσει ότι δεν παραβλάπτεται η ακεραιότητα της προστατευόμενης περιοχής.». Να προστεθεί πως η ΜΔΠΠ δύναται να μην εκδώσει όρους υλοποίησης αλλά απόφαση μη υλοποίησης. Τροποποίηση του άρθρου 13 - παράγραφος 6. Να προστεθεί: Για περιοχές, στοιχεία ή σύνολα της φύσης και του τοπίου, για τα οποία αρχίζει η διαδικασία χαρακτηρισμού με προεδρικό διάταγμα και έως ότου εκδοθεί η πράξη χαρακτηρισμού, τα προσχέδια των Προεδρικών Διαταγμάτων ενέχουν νομικής ισχύος με την παραλαβή και έγκριση της Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης από την αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ. Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα καλεί τα κράτη-μέλη να ορίσουν ζώνες αυστηρής προστασίας καλύπτοντας το ένα τρίτο των προστατευόμενων περιοχών της κάθε χώρας, ήτοι το 10% της χερσαίας (και 10% της θαλάσσιας) έκτασης της Ελλάδας. Ο Οδηγός της ΕΕ που εκδόθηκε τον Ιανουάριο του 2022 αποσαφηνίζει τι νοείται ζώνη αυστηρής προστασίας: «Οι αυστηρά προστατευόμενες περιοχές είναι πλήρως και νομικά προστατευόμενες περιοχές που έχουν σχεδιαστεί για τη διατήρηση ή/και την αποκατάσταση της ακεραιότητας των πλούσιων σε βιοποικιλότητα φυσικών περιοχών και της οικολογικής τους δομής και για την υποστήριξη των φυσικών περιβαλλοντικών διεργασιών. Ως εκ τούτου, οι φυσικές διεργασίες παραμένουν ουσιαστικά αδιατάρακτες από ανθρώπινες πιέσεις και απειλές για τη συνολική οικολογική δομή και λειτουργία της περιοχής, ανεξάρτητα από το εάν αυτές οι πιέσεις και απειλές βρίσκονται εντός ή εκτός της αυστηρά προστατευόμενης περιοχής». Ο Οδηγός ορίζει τα τέσσερα κριτήρια καθορισμού αυτών των ζωνών και το πνεύμα της αυστηρής προστασίας εντός αυτών. Προτείνει να επιτρέπονται εντός αυτών πολύ λίγες και ελεγχόμενες δραστηριότητες: (α) η επιστημονική έρευνα, (β) η πρόληψη φυσικών καταστροφών (π.χ. πυρκαγιές), (γ) ο έλεγχος των χωροκατακτητικών ξενικών ειδών, (γ) μόνο όσες ψυχαγωγικές δραστηριότητες (π.χ. οικοτουρισμός, ορειβασία) είναι συμβατές με τους στόχους διατήρησης της εκάστοτε προστατευόμενης περιοχής (δ) η ενεργός διαχείριση (π.χ. θήρα, αλιεία, βόσκηση, ξύλευση, χορτοκοπή) μόνο όταν είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα απαραίτητη για να διατηρηθούν ή να ενισχυθούν οι φυσικές διαδικασίες, έπειτα προφανώς από την εφαρμογή ειδικών μελετών κατά περίπτωση. Η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα επίσης υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να προστατέψουν αυστηρά το 100% των ώριμων πρωτογενών δασών (primary and old-growh forests), υπογραμμίζει τη σημασία των ζωνών αυστηρής προστασίας ως «ζώνες μη επέμβασης» (non-intervention areas), τη σημασία της προστασίας άγριων αδιατάρακτων φυσικών περιοχών (wilderness) και της επαναφοράς τους (rewilding). Σημειώνεται πως η Ελλάδα δεν έχει ορίσει ακόμη στόχους διατήρησης, ούτε τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης εντός του δικτύου Natura 2000, οι οποίες προτείνονται στα προσχέδια Προεδρικών Διαταγμάτων από τις εν εξελίξει Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες σήμερα (Ε.Π.Μ.). Τέλος αναμένονται μια σειρά από νομικά δεσμευτικές δράσεις αποκατάστασης της φύσης στο 20% της έκτασης του κάθε κράτους-μέλους, συμπεριλαμβάνοντας την αποκατάσταση των άγριων φυσικών οικοσυστημάτων (rewilding) εντός και εκτός προστατευόμενων περιοχών. Αναμένεται η επένδυση μεγάλων χρηματικών ποσών για την εφαρμογή των στόχων αποκατάστασης, καθώς για κάθε 1€ που ξοδεύεται, αποκομίζονται 8-38€ μέσω των οικοσυστημικών υπηρεσιών, όπως η τροφική ασφάλεια, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών και η ανθρώπινη υγεία. Β. ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΖΩΝΩΝ Δεν είναι γνωστή η έκταση των ζωών της απόλυτης προστασίας όπως θα προκύψουν από τις Ε.Π.Μ. Εικάζεται πως θα είναι πολύ μικρή ~ 0.3-0.4% της χώρας. Με βάση σχετική διεθνή δημοσίευση (Kati et al. 2020), η έκταση των πυρήνων των εθνικών δρυμών ήταν 354.33τχλμ (0.268% Ελλάδας) και η έκταση των ζωνών απόλυτης προστασίας ήταν 118,4 τ.χλμ (0.089%). Άρα οι απαγορεύσεις θα αφορούν σε ένα απειροελάχιστο ποσοστό της Ελλάδας <0.5% της έκτασής της. Οι ζώνες απόλυτης προστασίας μαζί με τις ζώνες προστασίας της φύσης θα πρέπει να είναι 10% της χερσαίας έκτασης της χώρας (και αντίστοιχα 10% της θαλάσσιας έκτασης της χώρας). Γ. ΠΗΓΕΣ [1] Ευρωπαϊκή Επιτροπή 2020. (COM 2020). 380 final. Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030. Επαναφορά της φύσης στη ζωή μας. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52020DC0380&from=EL [2] Commission Staff Working Document: Criteria and guidance for protected areas designations. SWD (2022) 23 final. https://environment.ec.europa.eu/system/files/2022-01/SWD_guidance_protected_areas.pdf [3] https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_3746 [4] Kati et al. 2020: https://www.mdpi.com/1424-2818/12/4/124 Υπογράφουσα: Β. ΚΑΤΗ. Καθηγήτρια. Εργαστήριο Διατήρησης της Βιοποικιλότητας, Τμήμα ΒΕΤ Παν/ου Ιωαννίνων. https://bc.lab.uoi.gr/el/ Σημειώνεται πως τα σχόλια χρήζουν περαιτέρω επεξεργασίας και διαλόγου, καθώς τέθηκαν σε ένα ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο σύντομης δημόσιας διαβούλευσης λίγων ημερών.