Αρχική Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και ΥδάτωνΜΕΡΟΣ Α’ Εισαγωγικές διατάξεις   Άρθρο 1 ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη Νανά Μαυραντζά | 26 Φεβρουαρίου 2023, 20:05
  • Σχόλιο του χρήστη 'Νανά Μαυραντζά' | 26 Φεβρουαρίου 2023, 20:05

    Το εν λόγω νομοσχέδιο θα πρέπει να αποσυρθεί στο σύνολό του για όλους τους λόγους που αναφέρονται στις σχετικές παρατηρήσεις, που έχουν τεθεί ήδη τόσο από τα αρμόδια συλλογικά όργανα (ΚΕΔΕ, ΕΔΕΥΑ, ΔΕΥΑΛ, παρόχους ύδατος και λοιπούς φορείς), αλλά και τα φυσικά πρόσωπα που παρεμβαίνουν προς αυτή την κατεύθυνση. Επιπροσθέτως, και σε επίρρωση των όσων εκφράζονται ήδη στη δημόσια διαβούλευση περί άμεσης απόσυρσής τους, παραθέτω μέρος της βιβλιογραφίας σχετικά με τους λόγους, που διεθνή οργανισμοί, η ΕΕ, πρωτίστως δε το Σύνταγμα μας και η Ελληνική δικαιοσύνη υπαγορεύουν την ανάγκη προστασίας του νερού ως ένα δικαίωμα κοινωνικό που δεν ιδιωτικοποιείται και αποτελεί υποχρέωση του κράτους να το προστατεύει ως πηγή ζωής για τον άνθρωπο. Ειδικότερα, τα αποκαλούμενα “δικαιώματα τρίτης γενεάς” ή “δικαιώματα αλληλεγγύης” αναπτύχθηκαν από την δεκαετία του ’70 στο πλαίσιο διεθνών οργανισμών, κυρίως δε του ΟΗΕ και της UNESCO. Μεταξύ αυτών καταλέγονται το “δικαίωμα στην ανάπτυξη”, το “δικαίωμα σε ένα υγιές περιβάλλον”, αλλά και το “δικαίωμα στο [πόσιμο] νερό” (droit à l’eau potable, Right to Water), για το οποίο γίνεται δεκτό ότι αποτελεί “κοινό αγαθό της ανθρωπότητας”, εντασσόμενο προφανώς και στο ως άνω “δικαίωμα για ένα υγιές περιβάλλον”…Στις υποχρεώσεις αυτές του κράτους προφανώς εμπίπτει και η εξασφάλιση πόσιμου νερού σε κάθε οικογενειακή εστία για λόγους άμεσης ανάγκης επιβίωσης. Γίνεται δεκτό ότι το “δικαίωμα στο νερό” είναι προϋπόθεση για την απόλαυση των άλλων δικαιωμάτων του ανθρώπου και απορρέει τελικά από την αξιοπρέπεια του ατόμου. Το νερό είναι η πηγή ζωής για κάθε άνθρωπο….Για τον σκοπό λοιπόν αυτό, ο οποίος αφορά άμεσα το δημόσιο συμφέρον που το κράτος οφείλει να θεραπεύει, ορίσθηκε, στο άρθρο 106 παράγρ. 3 του Συντ. και κατά παρέκκλιση από το θεμελιώδες δικαίωμα της οικονομικής ελευθερίας του άρθρ. 5 παράγρ. 1 του Συντ., ότι ιδιωτικές επιχειρήσεις, που έχουν «... ως κύριο σκοπό την παροχή υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο», δύνανται να εξαγορασθούν (→ κρατικοποίηση) από το κράτος ή άλλο δημόσιο φορέα, προφανώς για να εξασφαλισθεί έτσι η αδιατάρακτη και πρέπουσα παροχή τέτοιων υπηρεσιών στο κοινωνικό σύνολο. Είναι αυτονόητο ότι εδώ εμπίπτουν και οι υπηρεσίες ύδρευσης. Από την διάταξη αυτή προκύπτει, εξ αντιδιαστολής, ότι, εφόσον το κράτος ανέκαθεν προσφέρει τέτοιες υπηρεσίες ή εξαγόρασε ιδιωτική επιχείρηση που τις προσέφερε κατά το παρελθόν, δεν είναι δυνατόν η κρατική αυτή επιχείρηση να ιδιωτικοποιηθεί τώρα κατά οποιοδήποτε τρόπο, εφόσον οι προσφερόμενες υπηρεσίες εξακολουθούν να είναι απόλυτα αναγκαίες για την επιβίωση του κοινωνικού συνόλου. Συνεπώς, κατά την ορθότερη γνώμη, η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ δεν είναι δυνατόν να ιδιωτικοποιηθούν, διότι τούτο αντιβαίνει στον σκοπό που υπηρετεί το άρθρ. 106 παράγρ. 3 Σ. Με άλλες λέξεις, η επιχειρηθείσα ιδιωτικοποίηση του νερού αντιβαίνει στο άρθρ. 106 § 3 Συντάγματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόφαση για ιδιωτικοποίηση του νερού στο Παρίσι είχε ληφθεί από τον τότε Δήμαρχο Jacques Chirac (1984) με πολιτικά κυρίως κριτήρια. Ήδη, όμως, από το 2010 η “Eau de France”, δηλαδή η εταιρεία ύδρευσης και αποχέτευσης της γαλλικής πρωτεύουσας, επανήλθε, μετά εικοσιπενταετία, πλήρως υπό δημοτικό έλεγχο (Βλ. Π. Παραράς, Tο δικαίωμα στο (πόσιμο) νερό, ΔτΑ 63/2015.153-159) Η οδηγίας 2014/23/ΕΕ σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης ορίζει ρητά εξαιρέσεις….Οι ιδιαιτερότητες των εν λόγω ρυθμίσεων δικαιολογούν να υπάρχει αποκλεισμός του τομέα του ύδατος από το πεδίο εφαρμογής της παρούσας Οδηγίας 2014/23/ ΕΕ. Η εξαίρεση καλύπτει συμβάσεις παραχώρησης έργων και υπηρεσιών για τη διάθεση ή την εκμετάλλευση σταθερών δικτύων σχεδιασμένων για να παρέχουν στο κοινό (population ή public), υπηρεσίες στον τομέα της παραγωγής, της μεταφοράς ή της διανομής πόσιμου ύδατος ή της παροχής πόσιμου ύδατος στα δίκτυα αυτά (Προοίμιο αριθμ. 40). Η συγκεκριμένη επιλογή εξαίρεσης αποτέλεσε απολύτως δικαιολογημένη οπισθοχώρηση του Ευρωπαίου νομοθέτη ο οποίος βρέθηκε ενώπιον των μεγαλύτερων αντιδράσεων από πολλά Κράτη-Μέλη (ιδίως Γερμανία, Αυστρία και Ολλανδία), τα οποία ορθά επισήμαναν, πως η κανονιστική υπαγωγή του τομέα του ύδατος στη νέα Οδηγία θα μπορούσε να οδηγήσει μελλοντικά ακόμη και στην ιδιωτικοποίηση των δημοσίων υποδομών παραγωγής, μεταφοράς ή διανομής πόσιμου ύδατος προς το κοινωνικό σύνολο. Στο ελληνικό δίκαιο, η ιδιωτικοποίηση του νερού αποτέλεσε αντικείμενο πρόσφατης δικαστικής κρίσης της ίδιας της Ολομέλειας του ΣτΕ, η οποία ύψωσε δικαστικά εμπόδια στο ελληνικό πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και, βέβαια κατ’ επέκταση, στον πολιτικό φορέα υλοποίησής του, δηλαδή το ΤΑΙΠΕΔ, σε μία από τις σπουδαιότερες αποφάσεις της των τελευταίων ετών, τη ΣτΕ 1906/2014 (βλ. Κίτσος, Η Οδηγία 2014/23/ΕΕ σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης, 2016, σ. 181). Στο ίδιο ακριβώς πνεύμα πρόσφατα η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε στις αποφάσεις 190 και 191 του ΣτΕ, κατά το Σύνταγμα (άρθρα 5 και 21) ομοίως. Εξετάζοντας, συνεπώς, το σκοπό της παρούσης νομοθετικής πρότασης κρίνεται ότι στο σύνολο των άρθρων της θα πρέπει να αποσυρθεί, καθώς η ένταξη των υπηρεσιών ύδατος και διαχείρισης αστικών αποβλήτων σε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο μη υφιστάμενου ανταγωνισμού δημιουργεί την πεποίθηση ότι υποκρύπτει την διάθεση για τη μετάβαση των υπηρεσιών παροχής ύδατος στην ιδιωτικοποίηση τους, κάτι προφανώς που αντιβαίνει στο Σύνταγμα και στο θεμελιώδες δικαίωμα στο πόσιμο νερό που οφείλουν να προστατεύουν όλα τα κράτη, ως πηγή ζωής για τον άνθρωπο, γεγονός που συνεπάγεται ότι καμία ανεξάρτητη αρχή δεν μπορεί να υποκαταστήσει την συνταγματική αυτή επιταγή. Νανά Μαυραντζά Δικηγόρος Νομική Σύμβουλος της ΔΕΥΑ Λάρισας