Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'Δέσμη Ενεργειακών Κοινοτήτων και Υποστηρικτικών Φορέων' | 27 Φεβρουαρίου 2023, 15:56

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Κοινός σχολιασμός από τη Δέσμη Ενεργειακών Κοινοτήτων και Υποστηρικτικών Φορέων. Τα σχόλια που ακολουθούν υποβάλλονται συλλογικά από τις ακόλουθες Ενεργειακές Κοινότητες και τους Υποστηρικτικούς Φορείς: Ενεργειακή Κοινότητα Ανατολικής Κρήτης (Μινώα Ενεργειακή Κοινότητα), Ενεργειακή Κοινότητα Αττικής, Ενεργειακή Κοινότητα ΚΟΙΝΕΡΓΕΙΑ, Ενεργειακή Κοινότητα Σάμου, Ενεργειακή Κοινότητα Σίφνου, Ενεργειακή Κοινότητα Υπερίων, Ενεργειακή Κοινότητα Collective Energy, Ερευνητική Ομάδα Smart RUE του εργαστηρίου Σ.Η.Ε., Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Οργάνωση ELECTRA ENERGY, Greenpeace Greece και WWF Ελλάς. Ως εκπρόσωποι ενεργειακών κοινοτήτων και σχετικών εθνικών και ευρωπαϊκών υποστηρικτικών φορέων, αναλαμβάνουμε την πρωτοβουλία να υποβάλλουμε συλλογικά τα σχόλια που ακολοθούν καθώς επιθυμούμε να αναδείξουμε τον κρίσιμο ρόλο του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων ως προς την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και τη δίκαιη ενεργειακή μετάβαση της χώρας, επιδιώκοντας να συμβάλλουμε στο έργο σας για στην ενίσχυση του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων. Η υποστήριξη και η περαιτέρω ενίσχυση του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων κρίνεται καίριας σημασίας, ιδιαίτερα εν μέσω της πρωτοφανούς ενεργειακής κρίσης που διανύουμε. Πέρα από τη δραστηριότητα της παραγωγής ενέργειας, οι ενεργειακές κοινότητες είναι η μόνη οντότητα, η οποία εξ ορισμού, εργάζεται για την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση των μελών της για την εξοικονόμηση ενέργειας και λειτουργεί ενισχυτικά προς τη “συμφωνία για την ενέργεια” που επικοινωνείται σε όλα τα μέσα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκειμένου να θωρακιστεί η ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο σημαντικός ρόλος του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων αναδεικνύεται με τον πλέον εμφατικό τρόπο, καθώς η ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην αγορά ενέργειας μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων αναγνωρίζεται ως σημαντικός πυλώνας αντιμετώπισης των τρεχουσών αλλά και των επικείμενων προκλήσεων αναφορικά με την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης, την αύξηση της τοπικής αποδοχής των έργων Α.Π.Ε και την ενίσχυση του τοπικού ενεργειακού εφοδιασμού. Συνεπώς, ο προς διαβούλευση Νόμος έχει καθοριστικό ρόλο στη διαφύλαξη των ήδη υφιστάμενων ενεργειακών κοινοτήτων στη χώρα μας αλλά και στη θωράκιση του θεσμού, και θα πρέπει να δοθεί η δέουσα προσοχή προκειμένου να δημιουργηθεί το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο για την ενίσχυση και την εύρυθμη λειτουργία του θεσμού αλλά και για τη διασφάλιση του πρωταρχικού σκοπού του, ήτοι την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην αγορά ενέργειας. Γενικές Παρατηρήσεις επί του Νομοσχεδίου: Σημειώνουμε ορισμένα θετικά σημεία στο νομοσχέδιο (τα οποία επισημαίνουμε παρακάτω) αλλά προβληματιζόμαστε ιδιαίτερα με την εισαγωγή 2 νέων ορισμών για ενεργειακές κοινότητες. Όπως αναφέρεται και στο transposition guidance document που έχει δημοσιεύσει η REScoop.eu, κατά τη διαδικασία ενσωμάτωσης των διατάξεων για τις ενεργειακές κοινότητες, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση που ήδη υπάρχει στο εθνικό επίπεδο. Στην Ελλάδα υπάρχει ήδη ο νόμος 4513/2018 για τις ενεργειακές κοινότητες, ο οποίος έχει στοιχεία και από τις δύο ευρωπαϊκές Οδηγίες. Με βάση, λοιπόν, αυτή τη νομοθεσία και το γεγονός ότι επί του παρόντος έχουν δημιουργηθεί στην Ελλάδα πάνω από 1400 ΕΚΟΙΝ, προτείνουμε να γίνουν κάποιες αλλαγές και προσθήκες στον υπάρχοντα νόμο και όχι να καταργηθεί ο ν. 4513/2018 και να δημιουργηθούν εκ νέου 2 νέοι ορισμοί σε δύο διαφορετικούς νόμους. Παρά τα προβλήματα που υφίστανται στο υπάρχον πλαίσιο θεωρούμε πως ο νόμος 4513/2018 πρέπει να βελτιωθεί - όχι να αντικατασταθεί. Διαφορετικά, με την εισαγωγή 2 νέων ορισμών - οι οποίοι, μάλιστα, παρουσιάζουν αρκετές συνάφειες και αλληλοκαλύπτονται σε αρκετά σημεία - θα οδηγηθούμε αναπόφευκτα σε μία κατάσταση σύγχυσης ως προς τις διαφοροποιήσεις αυτών και το νομοθετικό πλαίσιό τους. Προτείνουμε, λοιπόν, τη διατήρηση του νόμου 4513/2018 και την προσθήκη των 2 νέων ορισμών στον ως άνω αναφερόμενο νόμο, εισάγοντας διαφοροποιήσεις αναφορικά με τις δραστηριότητές τους και τα πιθανά μέλη αυτών. Επιπροσθέτως, προβληματιζόμαστε ιδιαίτερα με τα άρθρα που επιτρέπουν τη δυνατότητα ίδρυσης ενεργειακών κοινοτήτων αποκλειστικά επιχειρήσεων. Είναι φυσικά θεμιτό να στηριχθούν Δήμοι και επιχειρήσεις ώστε να στραφούν προς τις ανανεώσιμες μορφές ενέργειας, ωστόσο δεν χρειάζεται να χρησιμοποιηθεί η νομική μορφή των ΕΚΟΙΝ για αυτό το σκοπό. Μπορούν να στηριχθούν αυτοί οι παράγοντες σε κάποιο άλλο νομοθέτημα. Όπως αναφέρεται και στο Άρθρο 2(16) της Οδηγίας για τις ΑΠΕ, οι ΕΚΟΙΝ λειτουργούν με ανοιχτή και εθελοντική συμμετοχή και με βασικό σκοπό να ενισχύσουν τη συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση και να τους επιτρέψουν να συμμετάσχουν στην αγορά ενέργειας χωρίς διακρίσεις σε σχέση με άλλους φορείς. Προκειμένου να προστατευτεί ο θεσμός των ενεργειακών κοινοτήτων στη χώρα μας από κεκαλυμμένες ιδιωτικές πρωτοβουλίες και ευκαιριακούς επενδυτές και κυρίως για να αναδειχθούν οι αυθεντικές πρωτοβουλίες των τοπικών κοινοτήτων, χρήσιμο και πλέον απαραίτητο θα ήταν να διαμορφωθεί ένας ελεγκτικός μηχανισμός που θα φέρει την ευθύνη ελέγχου της συνδρομής των απαραίτητων κριτηρίων κατά το στάδιο σύστασης των ενεργειακών κοινοτήτων, τόσο των Κ.Α.Ε. όσο και των Ε.Κ.Π. Επιπλέον, σημαντικός είναι ο έλεγχος αυτών και κατά τη διάρκεια λειτουργίας τους και ειδικότερα ο έλεγχος του ανώτατου ορίου συμμετοχής στο συνεταιριστικό κεφάλαιο (20% και 40% για Ο.Τ.Α.), ώστε να διασφαλίζεται ο συνεταιριστικός τρόπος λειτουργίας τους. Βάσει του Άρθρου 22(4) της Οδηγίας για τις ΑΠΕ, τα Κράτη Μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό πλαίσιο για τις ΕΚΟΙΝ, καταργώντας αδικαιολόγητους φραγμούς. Οι νέοι ορισμοί ενδέχεται να δημιουργήσουν ακόμα περισσότερα γραφειοκρατικά κωλύματα, καθώς οι διαφορές ανάμεσα στα τρία είδη ΕΚΟΙΝ θα προκαλέσουν σύγχυση και καθυστερήσεις, καθώς και περαιτέρω καταστρατήγηση του θεσμού από ιδιωτικά συμφέροντα (δηλαδή, κεκαλυμμένες ιδιωτικές εταιρίες με αμιγή, κύρια και κερδοσκοπική δραστηριότητα στον κλάδο της ενέργειας, οι οποίες δεν αντικατοπτρίζουν το συνεταιριστικό και ανοιχτό πνεύμα του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων). Ακολουθεί ο κατ' άρθρο σχολιασμός μας καθώς και οι αντίστοιχες προτάσεις μας με τη σχετική τεκμηρίωσή τους.