Αρχική Διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και την προστασία του φυσικού και χωροταξικού περιβάλλοντοςΜΕΡΟΣ Δ΄ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (άρθρα 63-110)Σχόλιο του χρήστη ΚΕΡΑΜΙΤΖΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ | 28 Φεβρουαρίου 2023, 09:25
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΚΕΡΑΜΙΤΖΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ' | 28 Φεβρουαρίου 2023, 09:25

    Άρθρο 106 παρ. 2 Σταθμοί αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Η προσθήκη των σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας στις συγκεκριμένες διατάξεις και ουσιαστικά και τυπικά η «εξίσωση» αυτών με τα έργα ΑΠΕ, εφόσον πλέον δίνεται η δυνατότητα εγκατάστασης αυτών σε δάση, δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις, δημιουργεί ζητήματα τα οποία χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Κρίσιμα σημεία αποτελούν τα εξής: 1. Για τη συγκεκριμένη κατηγορία έργων δεν έχουν μέχρι σήμερα θεσμοθετηθεί κριτήρια και προϋποθέσεις, σχετικά με την περιβαλλοντική χωροθέτηση και την αξιολόγηση των επιπτώσεών τους στο περιβάλλον, τόσο ως έργων, όσο και από πλευράς διαχείρισης των υλικών που χρησιμοποιούν (μπαταρίες – συσσωρευτές), κατά τη λειτουργία τους και μετά το πέρας αυτής. Επίσης, τη δεδομένη χρονική στιγμή δεν υπάρχει οποιοδήποτε Εθνικό ή Περιφερειακό Εγκεκριμένο Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Ανάπτυξης (Γενικό ή Ειδικό), στο οποίο να περιλαμβάνονται ως έργα οι σταθμοί αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και ως εκ τούτου, δεν έχουν θεσμοθετηθεί συγκεκριμένοι κανόνες, κριτήρια και ειδικότερες προϋποθέσεις χωροθέτησης αυτών, ανάλογα µε τη φυσιογνωμία, τη φέρουσα ικανότητα και το περιβάλλον των περιοχών εγκατάστασης, τόσο σε επίπεδο Χώρας, όσο και σε επίπεδο Περιφέρειας. Επισημαίνουμε ότι, έχει ήδη κριθεί πολλάκις νομολογιακά ότι, η ύπαρξη συγκεκριμένου χωροταξικού σχεδιασμού, ο οποίος αποτελεί τη χωρική έκφραση των προγραμμάτων οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και προϋπόθεση για την εγκατάσταση έργων σε ευπαθή οικοσυστήματα, τα οποία αποτελούν σημαντικά στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος, όπως τα δάση και οι δασικές εκτάσεις. Να προστεθεί ότι, ήδη με την από 28-06-2022 έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας του Ελληνικού Κοινοβουλίου, επί του νομοσχεδίου «Εκσυγχρονισμός της αδειοδοτικής διαδικασίας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας - Β΄ φάση, Αδειοδότηση παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, πλαίσιο ανάπτυξης Πιλοτικών Θαλάσσιων Πλωτών Φωτοβολταϊκών Σταθμών και ειδικότερες διατάξεις για την ενέργεια και την προστασία του περιβάλλοντος» (ν.4951/2022), επί των διατάξεων του άρθρου 4, επισημάνθηκαν, ως παρατήρηση, τα εξής: «(…..) Υπό το φως των ανωτέρω, θα ήταν, ενδεχομένως, σκόπιμο οι υπό ψήφιση διατάξεις του παρόντος άρθρου, να περιλαμβάνουν το πλαίσιο των κριτηρίων και προϋποθέσεων, σχετικά με την προηγούμενη περιβαλλοντική χωροθέτηση και αξιολόγηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, τόσο ως προς την συμπερίληψη των σταθμών αποθήκευσης Α.Π.Ε., όσο και ως προς τη δυνατότητα ενδεχόμενης χωροθέτησης των εν λόγω εγκαταστάσεων των σταθμών Α.Π.Ε. & Σ.Η.Θ.Υ.Α. σε δασικές εκτάσεις, αρχαιολογικούς χώρους, οικισμούς, παραδοσιακούς οικισμούς, στον αιγιαλό, στην παραλία, στις θαλάσσιες εκτάσεις ή ακόμη και στον πυθμένα της θάλασσας». 2. Η λειτουργία των σταθμών αποθήκευσης βασίζεται κατά κύριο λόγο στη χρήση συσσωρευτών (μπαταριών) και μάλιστα στην εγκατάσταση, για κάθε έργο, ενός μεγάλου αριθμού μπαταριών ιόντων λιθίου. Όπως προκύπτει από τη σχετική βιβλιογραφία: α. Οι μπαταρίες ιόντων λιθίου είναι γενικά ευαίσθητες, έχουν μεγάλη συγκέντρωση ισχύος σε μικρό όγκο, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα φωτιάς και δημιουργεί κινδύνους από την εναπομείνασα ενέργεια (stranded energy), τη διαφυγή τοξικών αερίων και αυξημένη ισχύ της φωτιάς. Επίσης, σε αντίθεση με πιο συμβατικούς τύπους συσσωρευτών, είναι ευάλωτες σε «θερμική φυγή» (thermal runaway), η οποία μπορεί να ξεκινήσει από έναν συσσωρευτή, με ορισμένες ελαττωματικές κυψέλες (cells), από μηχανικές αστοχίες και προσκρούσεις ή από υπέρταση και να οδηγήσει σε υψηλές θερμοκρασίες, έκλυση αερίων και πιθανή εκρηκτική διάσπαση της κυψέλης, με αποτέλεσμα φωτιά ή/και έκρηξη. Εάν δεν γίνει άμεση αποσύνδεση, η θερμική φυγή μπορεί να επεκταθεί από μια κυψέλη στις γειτονικές της, διασπείροντας τη φωτιά. β. Οι πυρκαγιές συσσωρευτών παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες, ως προς τη συμπεριφορά τους κατά την καύση και την κατάσβεση. Δεν υπάρχει εκτεταμένη εμπειρία στους τρόπους κατάσβεσης των πυρκαγιών. Έχει καταγραφεί η ανάγκη στη διεθνή βιβλιογραφία να εμπλουτιστούν τα πειραματικά δεδομένα με αύξηση της έρευνας στον τομέα αυτό. Οι φωτιές σε συσσωρευτές είναι συχνά έντονες και δύσκολο να τεθούν υπό έλεγχο. Μπορεί να χρειαστούν μέρες ή και βδομάδες για να κατασβεστούν, και μπορεί να φαίνονται πλήρως σβησμένες ενώ δεν είναι. Επομένως, μπορεί να επαναφλεγούν μέρες ή ακόμη και βδομάδες, αφότου θεωρήθηκε ότι έχουν σβήσει, και αυτό αποτελεί ένα από τα πιο ανησυχητικά χαρακτηριστικά τους. Συνεπώς, καθίσταται προφανές ότι, η εγκατάσταση και λειτουργία εντός δασών ενός μεγάλου αριθμού συσσωρευτών, με εύφλεκτα χημικά, καθώς και η έλλειψη επίκαιρου, κανονιστικού πλαισίου, καθορισμού συγκεκριμένων προτύπων πυροπροστασίας και διαχείρισης των εν λόγω υλικών, μετά το πέρας λειτουργίας τους, καθιστά τη χωροθέτηση αυτών εντός δασών και δασικών εκτάσεων άκρως προβληματική και επικίνδυνη. Να σημειωθεί ότι, σε άλλες περιπτώσεις χωροθέτησης έργων, που αφορούν την αποθήκευση εύφλεκτων υλικών, η δασική νομοθεσία προβλέπει συγκεκριμένους όρους και περιορισμούς. Για παράδειγμα, οι δεξαμενές αποθήκευσης πετρελαιοειδών, μετά των αναγκαίων αγωγών προσαγωγής τους (παρ. 4 άρθρο 51 του ν.998/1979), επιτρέπεται να εγκατασταθούν μόνο σε δημόσιες εκτάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παραγράφου 5 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου και σε δασικές εκτάσεις της κατηγορίας ε΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 4, που δεν εμπίπτουν στις κατηγορίες α΄, δ΄, ε΄ και ζ΄ της παραγράφου 2 του αυτού άρθρου, εφόσον επιβάλλεται η εγκατάστασή τους στις εκτάσεις αυτές λόγω της φύσης τους και μετά από εγκεκριμένη μελέτη αντιπυρικής προστασίας. Μια πρόσθετη τεκμηρίωση της ασυμβατότητας, που παρουσιάζουν τα συγκεκριμένα έργα με το αυξημένο καθεστώς προστασίας των δασών, περιλαμβάνεται και στην εισήγηση της Ειδικής Ομάδας Διοίκησης Έργου, που συστάθηκε με απόφαση της Γενικής Γραμματέως Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, με θέμα «Διαμόρφωση του θεσμικού και ρυθμιστικού πλαισίου για την ανάπτυξη και συμμετοχή μονάδων αποθήκευσης στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και σε μηχανισμούς ισχύος», η οποία κατατέθηκε στο αρμόδιο Υπουργείο τον Ιούνιο 2021 και αποτέλεσε τη βάση για τη διαμόρφωση του νομικού πλαισίου που θεσπίσθηκε με τον ν.4951/2022, στην οποία, μεταξύ άλλων, αναφέρονται τα εξής: «Κεφάλαιο 2: Αδειοδότηση - 2.7. Επιτρεπόμενη χωροθέτηση - Περιβαλλοντική αδειοδότηση ……………………………… Η εγκατάσταση συστημάτων συσσωρευτών προτείνεται να επιτρέπεται: − Σε δασικές εκτάσεις (όπως ισχύει για τα Φ/Β). − Κατ’ εξαίρεση σε δάση, όταν ανήκουν σε σταθμούς ΑΠΕ, με ενσωματωμένη αποθήκευση χωρίς δυνατότητα απορρόφησης (της Ενότητας 2.3.2) και εγκαθίστανται εντός του πολυγώνου των σταθμών αυτών (και εφόσον επιτρέπεται η εγκατάσταση σε δάση της τεχνολογίας ΑΠΕ)». Από το σύνολο των ανωτέρω καθίσταται προφανής η αναγκαιότητα επανεξέτασης της εν λόγω προσθήκης πριν την οριστικοποίησή της.