Αρχική Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου και λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξειςΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΑ’ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Άρθρο 51 Υποχρέωση φύτευσης σε φωτοβολταϊκούς σταθμούςΣχόλιο του χρήστη Κ. Μ. | 13 Νοεμβρίου 2023, 12:03
  • Σχόλιο του χρήστη 'Κ. Μ.' | 13 Νοεμβρίου 2023, 12:03

    Καταρχάς χαιρετίζω την νομοθετική πρωτοβουλία του άρθρου 51 για υποχρέωση φύτευσης σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς. Τα (επίγεια) φωτοβολταϊκά πάρκα με μεγάλη επιφάνεια κάλυψης εδάφους, κυρίως των κατηγοριών Α1 και Α2, εγκαθίστανται σε παραπάνω από ένα αγροτεμάχια καταλαμβάνοντας σημαντικό αριθμό στρεμμάτων γεωργικής γης και δη καλλιεργούμενης γης με μη αρδευόμενες καλλιέργειες (ακόμα και της τάξης των χιλιάδων στρεμμάτων). Ωστόσο, στην ελληνική ύπαιθρο, όπου κυριαρχεί ο μικρός και πολυτεμαχισμένος κλήρος, είναι σύνηθες μεταξύ των ορίων των αγροτεμαχίων αλλά και εντός των αγροτεμαχίων να υπάρχει τόσο ξυλώδη όσο και μη ξυλώδη βλάστηση, ειδικότερα σε αγροτεμάχια που γειτνιάζουν με δασικές εκτάσεις ή/και βρίσκονται σε υψόμετρο, συνθέτοντας ένα μοναδικό αγροτικό τοπίο υψηλής περιβαλλοντικής αξίας. Η ετερογένεια του αγροτικού τοπίου δύναται να φιλοξενήσει πλούσια πανίδα και δη εντομοπανίδα (π.χ. επικονιαστές) με σημαντική συνεισφορά στις υπηρεσίες του αγρο-οικοσυστήματος και στην ενίσχυση της βιοποικιλότητας γενικότερα [1,2]. Δεδομένης της συνήθης πρακτικής για αποψίλωση της φυσικής βλάστησης των γεωργικών γαιών για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών πλαισίων και την υλοποίηση των συνοδών εργασιών (π.χ. υπόγεια καλωδίωση, οικίσκοι ελέγχου κ.α.), θεωρώ χρήσιμο να προτείνω τα εξής: 1. Να αποτελεί υποχρέωση η διατήρηση και ενίσχυση των ΥΠΑΡΧΟΥΣΩΝ δομών φυσικής βλάστησης στις γεωργικές γαίες τόσο περιμετρικά αλλά κυρίως εντός του αδειοδοτημένου πολυγώνου εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού σταθμού, ορίζοντας εν δυνάμει αποστάσεις ασφαλείας για την εγκατάσταση των πάνελ. Ως δομές φυσικής βλάστησης νοούνται όλα εκείνα τα στοιχεία της χλωρίδας που αποτελούν μέρους του αγροτικού τοπίου όπου θα φιλοξενηθούν σε μακροχρόνια βάση οι φωτοβολταϊκοί σταθμοί, όπως ενδεικτικά αναφέρονται τα εξής: i. Μεμονωμένα δένδρα ή συστάδες δένδρων ή θάμνων ii. Μεμονωμένες δενδροστοιχίες iii. Θαμνοστοιχίες iv. Φυτοφράχτρες 2. Η προτεινόμενη από το σχέδιο νόμου φύτευση γηγενών δένδρων (ή/και θάμνων), είτε περιμετρικά είτε κατά τόπους εντός του πολυγώνου εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού σταθμού, να αποτελεί δεύτερη επιλογή, η οποία να ενεργοποιείται στην περίπτωση όπου δεν υπάρχουν ήδη φυτά στο γήπεδο εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού σταθμού. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να είναι συμπληρωματική της πρώτης επιλογής με σκοπό την ενίσχυση των υπαρχουσών δομών φυσικής βλάστησης. 3. Να αποτελεί υποχρέωση η φύτευση ή/και διατήρηση (αν υπάρχουν) ετήσιων ή πολυετών γηγενών ειδών φυτών-ξενιστών (μη ξυλώδη) των επικονιαστών εντόμων περιμετρικά αλλά κυρίως κατά τόπους ή κατά μήκος των διαδρόμων εντός του πολυγώνου εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού σταθμού [3, 4]. Κατά αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τον περιορισμό της απώλειας ή/και του κατακερματισμού των ενδιαιτημάτων των διάφορων σταδίων του βιολογικού κύκλου των επικονιαστών εντόμων. Σε αντίθετη περίπτωση, η αύξηση, διατήρηση ή/και ποικιλομορφία των αποκομμένων (από την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών μεγάλης κλίμακας) πληθυσμών εντόμων, επικονιαστών και μη, καθίσταται επισφαλής [5,6] . Τα προτεινόμενα μέτρα θεωρώ ότι θα συμβάλουν τόσο στη μείωση της οπτικής όχλησης (π.χ. πανδεσία χρωμάτων των ανθοφόρων φυτών-ξενιστών) όσο και στην έγκαιρη προσαρμογή στη στρατηγική της βιοποικιλότητας για το 2030 μέσω της διατήρησης και της ενίσχυσης της βιοποικιλότητας και δη των επικονιαστών εντόμων, των οποίων οι πληθυσμοί συρρικνώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο τη στιγμή που το 75% των παγκόσμιων ειδών καλλιεργειών τροφίμων εξαρτώνται από την επικονίαση. Συνεπώς, η καθολική εφαρμογή μέτρων για τη δημιουργία όσο το δυνατόν φιλικότερων προς τη βιοποικιλότητα φωτοβολταϊκών σταθμών με τη μικρότερη δυνατή οπτική όχληση (στόχοι προτεινόμενου άρθρου 51) αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Ωστόσο, η επίτευξη των εν λόγω στόχων προϋποθέτει μια ολιστική προσέγγιση κατά τον σχεδιασμό, υλοποίηση και έλεγχο των προτεινόμενων μέτρων [7]. ΑΝΑΦΟΡΕΣ [1] A new deal for pollinator COM (2023)35. [2] Duarte, G. T., Santos, P. M., Cornelissen, T. G., Ribeiro, M. C., & Paglia, A. P. (2018). The effects of landscape patterns on ecosystem services: meta-analyses of landscape services. Landscape Ecology, 33, 1247-1257. [3] Blaydes, H., Potts, S. G., Whyatt, J. D., & Armstrong, A. (2021). Opportunities to enhance pollinator biodiversity in solar parks. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 145, 111065. [4] Blaydes, H., Gardner, E., Whyatt, J. D., Potts, S. G., & Armstrong, A. (2022). Solar park management and design to boost bumble bee populations. Environmental Research Letters, 17(4), 044002. [5] Dolezal, A. G., Torres, J., & O’Neal, M. E. (2021). Can solar energy fuel pollinator conservation?. Environmental entomology, 50(4), 757-761. [6] Arcadis Belgium. 2020. Business and nature working together: Action by the energy sector to protect wild pollinators. Technical guidance prepared by Arcadis for the European Commission under contract No 07.0202/2018/795538/SER/ENV.D.2 “Technical support related to the implementation of the EU Pollinators Initiative”. [7] Carvalho, F., Treasure, L., Robinson, S. J., Blaydes, H., Exley, G., Hayes, R., ... & Armstrong, A. (2023). Towards a standardized protocol to assess natural capital and ecosystem services in solar parks. Ecological Solutions and Evidence, 4(1), e12210.