Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας | Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

Σχόλιο του χρήστη 'ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΤΑΙΡΙΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ' | 14 Απριλίου 2024, 09:45

Μόνιμος Σύνδεσμος

Άρθρο 102 Α. Δραστικός περιορισμός net-metering Το νομοσχέδιο περιορίζει την εφαρμογή του ενεργειακού συμψηφισμού (net-metering) σε λίγες μόνο κατηγορίες καταναλωτών, αποκλείοντας την πλειονότητα αυτών (νοικοκυριά, επιχειρήσεις και ενεργειακές κοινότητες) και προκρίνει την εφαρμογή ενός σχήματος ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού με πώληση της περίσσειας ενέργειας (net-billing). Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών δεν διαφωνεί με τη σταδιακή μετάβαση από το σχήμα net-metering σε ένα σχήμα net-billing. Εκείνο που ενοχλεί είναι ο “ξαφνικός θάνατος” αυτού του θεσμικού εργαλείου την ώρα μάλιστα που ακόμη δεν έχει προετοιμαστεί η διάδοχη κατάσταση. Γι’ αυτό και το υπάρχον θεσμικό εργαλείο του net-metering θα πρέπει να συνεχιστεί έως ότου ολοκληρωθεί το πλαίσιο λειτουργίας του net-billing το οποίο είναι σήμερα ατελές (απαιτείται εφαρμοστική υπουργική απόφαση σύμφωνα με το άρθρο 64 του ν.5037/2023). Όπως προβλέπει η νομοθεσία, αυτή η υπουργική απόφαση θα πρέπει να θέσει τις προϋποθέσεις, τους περιορισμούς, τις χρεώσεις, το χρονικό διάστημα, εντός του οποίου υπολογίζεται ο συμψηφισμός, τον τύπο, το περιεχόμενο και τη διαδικασία κατάρτισης των συμβάσεων συμψηφισμού, τις τεχνικές προδιαγραφές και τους όρους λειτουργίας και χρήσης των συστημάτων αποθήκευσης, καθώς και κάθε ειδικότερο θέμα ή άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του νόμου. Επιπλέον, σε ότι αφορά τις τιμές αποζημίωσης που σήμερα προβλέπει ο ν. 5037/2023 για την πώληση της περίσσειας ενέργειας, αυτές φωτογραφίζουν μεγαλύτερα εμπορικά συστήματα και όχι τα οικιακά (τα οποία σήμερα επιβαρύνονται και με 24% ΦΠΑ). Το πρόγραμμα “Φωτοβολταϊκά στη στέγη” (που λήγει πλέον πρόωρα στις 15/5/2024) ήταν το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη της αγοράς της οικιακής αποθήκευσης ενέργειας και στη χώρα μας. Με αφορμή το συγκεκριμένο πρόγραμμα, πολλές εταιρίες του κλάδου προσέλαβαν κόσμο, ανέπτυξαν νέα προϊόντα και συνεργασίες, ξόδεψαν χρήματα στην προμήθεια του σχετικού εξοπλισμού. Ποιο είναι λοιπόν το επόμενο βήμα; Θα υπάρξει εκ νέου επιδότηση των μπαταριών σε συστήματα net-billing; Κι αν ναι, υπάρχει σχετικό εγκεκριμένο σχήμα και φυσικά τα ανάλογα κονδύλια; Αν όχι, τι προτίθενται να πράξουν τα συναρμόδια υπουργεία; Σήμερα, το μόνο διαθέσιμο εργαλείο για όσους δεν κάνουν χρήση των επιδοτήσεων είναι η έκπτωση δαπανών που οδηγούν σε λιγότερη φορολογική επιβάρυνση σε όποιον εγκαθιστά ένα οικιακό φωτοβολταϊκό (με ή χωρίς μπαταρία). Αυτό το θετικό μέτρο δεν είναι όμως αρκετό για να οδηγήσει σε χρόνους αποπληρωμής συγκρίσιμους με τα ισχύοντα μέχρι τώρα. Σε ότι αφορά το ΦΠΑ, πρόταση του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών είναι να εφαρμοστούν και στη χώρα μας οι πρόνοιες της σχετικής Κοινοτικής Οδηγίας 2022/542 της 5ης Απριλίου 2022, όπως ισχύει ήδη σε πολλές χώρες. Η Γερμανία, για παράδειγμα, προχώρησε ήδη από τον Δεκέμβριο του 2022 στη θέσπιση μηδενικού συντελεστή ΦΠΑ για φωτοβολταϊκά συστήματα σε κατοικίες και κτίρια που χρησιμοποιούνται για δραστηριότητες δημοσίου συμφέροντος. Δεν πρόκειται για απαλλαγή από ΦΠΑ, αλλά ο εγκαταστάτης τιμολογεί τον πελάτη με την καθαρή τιμή του συστήματος “πλέον 0% ΦΠΑ”. Ο μηδενικός συντελεστής ισχύει για το πλήρες φωτοβολταϊκό σύστημα με όλο τον επικουρικό εξοπλισμό του και φυσικά και τις παρεχόμενες υπηρεσίες εγκατάστασης και μέχρι ισχύ συστήματος 30 κιλοβάτ. Ισχύει επίσης και για συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (μπαταρίες) που συνοδεύουν το φωτοβολταϊκό, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους. Σε αντίστοιχες κινήσεις προχώρησαν και η Ολλανδία (0% από 21% μέχρι πρότινος), η Βρετανία (0% ΦΠΑ για ηλιακούς συλλέκτες και αντλίες θερμότητας, από 5% που ήταν μέχρι πρότινος), η Κροατία (0% ΦΠΑ από 25% μέχρι πρότινος). Ενώ όλοι ομνύουν στο όνομα της αποκέντρωσης και της ενεργειακής δημοκρατίας, η πραγματικότητα μαρτυρά άλλα πράγματα. Τα μικρά συστήματα αυτοπαραγωγής και ιδιοκατανάλωσης ήταν διαχρονικά ο παρίας των εφαρμοζόμενων πολιτικών. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα έχουμε λιγότερο από 12.000 νοικοκυριά με net-metering. Σε αντιδιαστολή, στην Ολλανδία, πάνω από 2,6 εκατ. νοικοκυριά έχουν εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά για αυτοκατανάλωση (45% της ετήσιας εγκατεστημένης ισχύος, με τα εμπορικά συστήματα επί στεγών να καλύπτουν ένα 30% επιπλέον). Το 2023 τα μικρά συστήματα αυτοκατανάλωσης στην Ελλάδα ήταν μόλις το 3,2% της νέας εγκατεστημένης ισχύος. Παρόλα αυτά, συντηρούσαν το 17,5% των θέσεων εργασίας στον κλάδο, αφού η διεσπαρμένη παραγωγή έχει σαφή πλεονεκτήματα έναντι των μεγάλων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής σε ότι αφορά την απασχόληση. Αυτή η αναπτυξιακή διάσταση λησμονείται στη χάραξη πολιτικής και αυτό πρέπει να αλλάξει. Η προώθηση της αυτοκατανάλωσης και η ενδυνάμωση του δικαιώματος των πολιτών να δρουν ως αυτοκαταναλωτές αποτελεί άλλωστε προτεραιότητα της “Στρατηγικής της ΕΕ για την ηλιακή ενέργεια”. Είναι σαφές ότι οι θεσμικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών, κάθε άλλο παρά υπηρετούν αυτό το σκοπό. Β. Ανακατανομή ηλεκτρικού χώρου για αυτοκατανάλωση Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, επιχειρείται μια ανακατανομή του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου, τροποποιώντας τις σχετικές πρόνοιες του άρθρου 97 του ν. 4951/2022 (Α’ 129). Ενώ κρίνουμε ως θετική την αύξηση της επιτρεπόμενης ισχύος ανά επαγγελματική παροχή, τα προτεινόμενα όρια ισχύος αποκλείουν εκ των πραγμάτων πολλές επιχειρήσεις. Επιπλέον, το σχέδιο νόμου προβλέπει ότι “τα διαθέσιμα περιθώρια υποδοχής ισχύος σταθμών Α.Π.Ε. που προκύπτουν ανά υποσταθμό (Υ/Σ) ή ανά μετασχηματιστή υψηλής τάσης/μέσης τάσης (ΥΤ/ΜΤ), χωρίς να συνυπολογίζεται σε αυτά η ισχύς των δέκα μεγαβάτ (10 MW), διατίθενται για τη σύνδεση σταθμών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.. ως εξής: α) Για την εγκατάσταση σταθμών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.. αυτοπαραγωγών, συμπεριλαμβανομένων σταθμών του ειδικού προγράμματος ανάπτυξης φωτοβολταϊκών συστημάτων σε ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%), β) για την εγκατάσταση λοιπών σταθμών Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.. σε ποσοστό ογδόντα τοις εκατό (80%)”. Προτείνουμε να αυξηθεί σημαντικά το μερίδιο των αυτοπαραγωγών (να είναι κατ’ ελάχιστον 50%). Άρθρο 112 Λειτουργικοί περιορισμοί σταθμών ΑΠΕ Με τις προτεινόμενες διατάξεις, ουσιαστικά προτείνεται ένα καθεστώς όπου ο Διαχειριστής μπορεί να εφαρμόζει περιορισμούς έγχυσης που να οδηγούν σε περιορισμό της παραγόμενης ενέργειας σε επίπεδα πλέον του 5% και έως 100%, εάν υπάρχουν έκτακτες καταστάσεις ή αν η εγχεόμενη παραγωγή δημιουργεί πρόβλημα στη διατήρηση ασφάλειας του δικτύου, χωρίς όμως περαιτέρω διευκρινίσεις και ασφαλιστικές δικλείδες στο νόμο χάριν ασφάλειας δικαίου. Συνεπώς, οι περικοπές δεν έχουν πλέον περιορισμό (όπως προβλέπει το άρθρο 112 παρ. 2) γεγονός που προκαλεί απόλυτη επενδυτική ανασφάλεια για τον τρόπο εφαρμογής των ως άνω από μέρους των διαχειριστών. Η αοριστία της εν λόγω πρότασης περί διακριτικής ευχέρειας στην εφαρμογή της περικοπής στην πράξη, δεν συνάδει με το άρθρο 12 του Κανονισμού 2019/943 της ΕΕ, όπου επιβάλλεται η εφαρμογή διαφανών κριτηρίων που δεν εισάγουν διακρίσεις και καθορίζονται από τις ρυθμιστικές αρχές, τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς και τους διαχειριστές συστημάτων διανομής: «...... 6. Με την επιφύλαξη των συμβάσεων που συνήφθησαν πριν από την 4η Ιουλίου 2019, οι εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης και έχουν τεθεί σε λειτουργία πριν από την 4η Ιουλίου 2019 και, εφόσον έχουν τεθεί σε λειτουργία, έχουν κατανεμηθεί κατά προτεραιότητα δυνάμει του άρθρου 15 παράγραφος 5 της οδηγίας 2012/27/ΕΕ ή του άρθρου 16 παράγραφος 2 της οδηγίας 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (20) εξακολουθούν να κατανέμονται κατά προτεραιότητα. ............... 7. Η κατανομή κατά προτεραιότητα δεν θέτει σε κίνδυνο την ασφαλή λειτουργία του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, δεν χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για την περικοπή διαζωνικών δυναμικοτήτων πέραν των όσων προβλέπονται στο άρθρο 16 και βασίζεται σε διαφανή κριτήρια που δεν εισάγουν διακρίσεις.». Στο άρθρο 13 του Κανονισμού ορίζεται: «.... 7. Όταν χρησιμοποιείται ανακατανομή που δεν βασίζεται στην αγορά, αποτελεί αντικείμενο οικονομικής αποζημίωσης από τον διαχειριστή συστήματος που ζητεί την ανακατανομή προς τον διαχειριστή της εγκατάστασης ανακατανομής μονάδας, αποθήκευσης ενέργειας ή απόκρισης ζήτησης............... Η εν λόγω οικονομική αποζημίωση ισούται τουλάχιστον με το υψηλότερο από τα ακόλουθα στοιχεία ή συνδυασμό αυτών εάν η εφαρμογή μόνο του υψηλότερου θα συνεπαγόταν αδικαιολόγητα χαμηλή ή αδικαιολόγητα υψηλή αποζημίωση: α) πρόσθετο λειτουργικό κόστος που προκάλεσε η ανακατανομή, όπως οι πρόσθετες δαπάνες για καύσιμα σε περίπτωση ανοδικής ανακατανομής, ή εφεδρική παροχή θερμικής ενέργειας σε περίπτωση καθοδικής ανακατανομής εγκαταστάσεων ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης· β) καθαρά έσοδα από την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά της επόμενης ημέρας που θα είχε παραγάγει η εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγής, αποθήκευσης ενέργειας ή απόκρισης ζήτησης χωρίς το αίτημα ανακατανομής · όταν χορηγείται οικονομική στήριξη σε εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής, αποθήκευσης ενέργειας ή απόκρισης ζήτησης με βάση τον όγκο της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται ή καταναλώνεται, η οικονομική στήριξη που θα είχε ληφθεί ελλείψει του αιτήματος ανακατανομής θεωρείται μέρος των καθαρών εσόδων.»