Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'WWF Ελλάς' | 12 Σεπτεμβρίου 2024, 12:42

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Παρατίθενται παρακάτω τα σχόλια του WWF Ελλάς στο Μέρος Β΄ του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου. Θα περιμέναμε ότι το νομοσχέδιο για τον «εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποβλήτων» θα εστίαζε ουσιαστικά και φιλόδοξα στην πρόληψη και την επαναχρησιμοποίηση, στην καλύτερη διαλογή στην πηγή, στην επίτευξη καλύτερων και καθαρότερων ροών ανακυκλώσιμων υλικών, στην ενίσχυση της αγοράς ανακύκλωσης. Με λύπη διαπιστώνουμε ότι αυτό δεν συμβαίνει. Τα περιεχόμενα του νομοσχεδίου δεν πρόκειται να συμβάλλουν στην, όπως αναφέρει το άρθρο 1, «αύξηση του ποσοστού ανακύκλωσης μέσω ενός ολοκληρωμένου σχεδίου» και στην «επίλυση προβλημάτων κατά τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων». Το νομοσχέδιο θεωρούμε ότι στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων σε μεγάλο βαθμό δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από ό,τι επιχειρεί να επιλύσει, κάνει ακόμα πιο δύσκολο τον ούτως ή άλλως προβληματικό ρόλο των ΟΤΑ και αποσύρει παλαιότερες επωφελείς για το περιβάλλον διατάξεις. Στο νομοσχέδιο εντοπίζονται ορισμένες θετικές διατάξεις, όμως η μεγάλη εικόνα παραμένει κατώτερη των περιστάσεων. Η επίτευξη βιώσιμων στόχων στη διαχείριση των αποβλήτων απαιτεί ριζικές μακρόπνοες αλλαγές με φιλοδοξία και έμφαση στην περιβαλλοντική, κοινωνική και οικονομική βιωσιμότητα των επιλογών. Άρθρα 3-7 Η συγχώνευση ΦοΔΣΑ παρότι φαντάζει εύλογη, δεν αποτελεί μια εκ προοιμίου θετική εξέλιξη. Το πρόβλημα με τους ΦοΔΣΑ σχετίζεται με την τεχνογνωσία και τους πόρους που έχουν στη διάθεσή τους. Σχετίζεται επίσης με θέματα λογοδοσίας και διαφάνειας στη λειτουργία τους, αλλά και με τη δημιουργία ενός πλαισίου καλής συνεργασίας με τους οικείους ΟΤΑ. Ένα άλλο ζήτημα που προκύπτει στην πράξη είναι η απουσία εχέγγυων προκειμένου οι ΦοΔΣΑ να λειτουργούν ως προασπιστές των συμφερόντων των ΟΤΑ προς όφελος της κυκλικής οικονομίας και όχι ως διεκπεραιωτές διαφόρων επενδύσεων. Το παρόν νομοσχέδιο δεν υπεισέρχεται στην ουσία αυτών των ζητημάτων. Άρθρο 8 Η προτεινόμενη αναδιατύπωση του σημείου γ της παρ. 3 είναι αρνητική, και πρέπει να αποσυρθεί. Όπως προκύπτει από το σχετικό νομικό πλαίσιο, η «διευρυμένη ευθύνη» του παραγωγού συνίσταται στην ανάληψη της «οικονομική[ς] και οργανωτική[ς] ευθύνη[ς] για τη διαχείριση του σταδίου του κύκλου ζωής ενός προϊόντος που καθίσταται απόβλητο (...)» (άρθρο 3 ν. 4736/2020). Η ευθύνη αυτή αναλαμβάνεται καταρχήν από τον παραγωγό (αποβλήτων), με την έννοια της οικείας νομοθεσίας. Επίσης, είναι αναγκαίο να αναληφθεί έτσι ώστε να εξυπηρετούνται οι δημόσιοι σκοποί τόσο των ΣΣΕΔ ειδικά (όπως η ενίσχυση της πρόληψης/ επαναχρησιμοποίησης/ ανακύκλωσης, η οικονομική βιωσιμότητα, η καθορισμένη γεωγραφική κάλυψη) όσο και γενικά της νομοθεσίας για τα απόβλητα (ιεράρχηση των αποβλήτων, προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, κοκ.). Με την προτεινόμενη διάταξη, το ασυμβίβαστο μεταξύ ΣΣΕΔ και διαχειριστή αποβλήτων αίρεται, στην περίπτωση επιχείρησης με μεικτές δραστηριότητες (τόσο παραγωγή, όσο και εναλλακτική διαχείριση του οικείου αποβλήτου), εφόσον ο κύκλος εργασιών της παραγωγής είναι μεγαλύτερος, ενώ η ισχύουσα διάταξη εύλογα αίρει το ασυμβίβαστο μόνο για επιχειρήσεις που μόνο εν μέρει είναι παραγωγοί του οικείου απόβλητου, και ασχολούνται παράλληλα με άλλες δραστηριότητες, που δεν αποτελούν εναλλακτική διαχείριση. Η διάταξη αυτή υπονομεύει τους καθορισμένους και διακριτούς ρόλους που πρέπει να έχουν, στα πλαίσια ενός ΣΣΕΔ, οι παραγωγοί και οι εναλλακτικοί διαχειριστές. Εισάγει μία σαφή σύγκρουση συμφερόντων, καθώς ο φορέας ΣΣΕΔ αναλαμβάνει το «κόστος των εργασιών» διαχείρισης, καθορίζει τους στόχους της διαχείρισης, και οφείλει να διασφαλίσει την «οικονομική αποδοτικότητα» των εισφορών που εισπράττει, και την διαφάνεια του επιμερισμού του κόστους αυτού (πρβλ. άρθ. 8α παρ.1 και παρ. 4 Οδηγίας 2008/98). Ακόμα χειρότερα, οι φορείς ΣΣΕΔ επιλέγουν τους διαχειριστές, παρέχουν κατευθύνσεις σε αυτούς και οφείλουν να διασφαλίζουν τον υγιή ανταγωνισμό (πρβλ. άρθ. 9 παρ. 1 σημεία β), δ) και ζ) ν. 4819/2021 όπως ισχύει). Οι απαιτήσεις αυτές προφανώς υπονομεύονται από την προτεινόμενη διάταξη, η οποία επιτρέπει την συμμετοχή ορισμένων διαχειριστών στον φορέα ΣΣΕΔ που τους επιλέγει. Άρθρο 9 Η αβλεψία του ν. 4819/2021 για τον ορθό υπολογισμό των εισφορών για ρεύματα προϊόντων ή συσκευασιών στα οποία λειτουργούν περισσότερα του ενός ΣΣΕΔ, σε συνδυασμό με τα αργά αντανακλαστικά του ΥΠΕΝ και του ΕΟΑΝ, έχουν οδηγήσει σε τραγελαφικές καταστάσεις, ιδίως στην εναλλακτική διαχείριση συσκευασιών. Το είχαμε επισημάνει από το 2021 στα όργανα του ΕΟΑΝ και στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, χωρίς όμως αντίκρισμα. Η αλλαγή που προβλέπει το άρθρο 9 του παρόντος νομοσχεδίου είναι πολύ αδύναμη, και έρχεται πολύ αργά. Το παρόν άρθρο δεν προσφέρει λύσεις στον πολύπαθο χώρο της εναλλακτικής συσκευασίας, παρά μόνο μεταθέτει το πρόβλημα στο άγνωστο μέλλον και σε μελλοντική - άγνωστο πότε θα εκδοθεί - απόφαση του ΕΟΑΝ. Όσον αφορά τον καθορισμό της ελάχιστης τιμής, αυτή θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη: α) το κόστος εναλλακτικής διαχείρισης ανά τρόπο (πχ. door-to-door co-mingled, bring point, κλπ), β) τη δυνατότητα πανελλαδικής κάλυψης, γ) τις σημερινές επιδόσεις και τους στόχους που έχουν τεθεί για τα ρεύματα και τα ΣΣΕΔ, και δ) την εξασφάλιση της αμεροληψίας. Επισημαίνουμε, όμως, πως ειδικά για τα απόβλητα συσκευασίας δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος που να συνηγορεί στη διαιώνιση παρουσίας πολλών ΣΣΕΔ. Η διαδικασία συλλογής πρέπει να αλλάξει με συλλογή πόρτα-πόρτα και χωριστούς κάδους και βάσει αυτών να συσταθεί και να λειτουργήσει ένα αποκλειστικό σύστημα πανελλαδικής εμβέλειας που θα καταφέρει να πετύχει τους στόχους. Προτείνουμε, επίσης, να προβλεφθεί στο παρόν νομοσχέδιο η απαίτηση να προχωρήσει ο ΕΟΑΝ, εντός 9 μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, σε αναλυτική αξιολόγηση, μέσα από ανάθεση σε ανεξάρτητο διεθνή συμβουλευτικό οίκο, ολοκληρωμένης μελέτης για: α) την εφαρμογή της διευρυμένης ευθύνης παραγωγού για τις συσκευασίες, β) την πλήρη κοστολόγηση από την παραγωγή του αποβλήτου έως την τελική κατάληξη, και γ) τις αλλαγές που πρέπει να συμβούν προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι. Άρθρο 10 Το περιεχόμενο του άρθρου 10 καθιστά σαφές πως το ΥΠΕΝ θεωρεί ότι ένα μεγάλο μέρος των ΟΤΑ δεν έχουν την τεχνογνωσία για να προχωρήσουν σε προμήθεια απαραίτητου εξοπλισμού ή για να υλοποιήσουν δράσεις χωριστής συλλογής και μεταφοράς ανακυκλώσιμων. Αυτή είναι, εν πολλοίς, η υφιστάμενη κατάσταση, όπως αποτυπώνεται εξάλλου στις πενιχρές επιδόσεις πολλών δήμων, αρκετοί εκ των οποίων ακόμα και σήμερα δεν αναλαμβάνουν τις απαιτούμενες δράσεις ανακύκλωσης. Μπορεί να αλλάξει η κατάσταση αν το ΥΠΕΝ αναλάβει ρόλο αναθέτουσας αρχής για αγορά εξοπλισμού ή για σύσταση υπηρεσιών συλλογής και μεταφοράς; Η απάντηση δυστυχώς είναι αρνητική. Η λαϊκή παροιμία αναφέρει ότι «δώσε σε κάποιον ένα ψάρι και θα ζήσει μια μέρα, μάθε του να ψαρεύει και θα ζήσει μια ζωή». Κατά αντιστοιχία, οι ΟΤΑ πρέπει να μάθουν να ψαρεύουν και οι διατάξεις του άρθρου 10 δεν θα τους βοηθήσουν να το πράξουν. Το WWF Ελλάς έχει προτείνει πολλές φορές, όπως στη νέα του πρόταση προς το ΥΠΕΝ για τη βιώσιμη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, ότι οι ΟΤΑ πρέπει να εξασφαλίσουν πόρους και τεχνογνωσία, και ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η σύσταση ενός κέντρου κατάρτισης και παροχής τεχνογνωσίας σε δήμους και ΦοΔΣΑ, που θα περιλαμβάνει διάθεση εργαλείων, βοήθεια στον σωστό σχεδιασμό και στην ορθή παρακολούθηση, συμβουλευτική στην εξασφάλιση και διανομή χρηματοδότησης, κατάρτιση των αρμόδιων στελεχών. Το κέντρο θα πρέπει, επίσης, να παρακολουθεί πώς κατανέμονται οι πόροι μεταξύ των δήμων και πώς εξελίσσονται οι στόχοι κάθε δήμου, ώστε να εξασφαλίζεται η αναλογική στήριξη κάθε δημοτικής αρχής στο έργο της. Έχουμε, επίσης, επισημάνει ότι είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει προτυποποίηση της διαδικασίας χωριστής συλλογής και σύνταξη τεχνικών οδηγιών ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των δήμων (πυκνοκατοικημένα αστικά κέντρα, αγροτικές περιοχές, απομακρυσμένες περιοχές, νησιωτικές περιοχές με έντονη προσέλκυση τουριστών, κλπ.). Οι δημοτικές αρχές θα πρέπει να καταρτιστούν στη διαδικασία λειτουργίας ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης των αστικών αποβλήτων. Άρθρο 11 Κατά τη συζήτηση, το 2021, του νομοσχεδίου που έπειτα αποτέλεσε τον ν. 4819/2021, είχαμε επισημάνει ότι η δυνατότητα που δίνει ο νόμος στα ΚΔΑΥ να μην δέχονται ανακυκλώσιμα με μεγάλο υπόλειμμα δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη, καθώς δεν έχει προβλεφθεί μηχανισμός δειγματοληψίας για την εκτίμηση του υπολείμματος. Στην πράξη δυστυχώς δικαιωθήκαμε. Το άρθρο 11 απλά μεταθέτει την έναρξη εφαρμογής του μέτρου από το 2022 που ίσχυε ως σήμερα στο 2025. Θα πρέπει να σημειωθεί, επίσης, ότι υπάρχει ήδη υπουργική απόφαση, η ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/77949/1247/2023 (ΦΕΚ 4732/Β/27-7-2023), με την οποία ορίζεται ο τρόπος υπολογισμού των ανακτώμενων υλικών και προσμίξεων στα απόβλητα που εισέρχονται στα ΚΔΑΥ, καθώς και η σχετική διαδικασία δειγματοληψίας. Και για αυτό το νομοθέτημα είχαμε επισημάνει πως ο τρόπος που περιγράφεται στην υ.α. δημιουργεί πολλές ασάφειες και πιθανότατα θα καταστεί ανενεργός στην πράξη, όπερ και εγένετο. Τονίζουμε ότι είναι προτιμότερο να υπάρξει άλλος τρόπος δειγματοληψίας σε πραγματικές συνθήκες και σε συγκεκριμένες ημέρες, που θα ακολουθήσει τις διεργασίες των ΚΔΑΥ. Η συγκεκριμένη διαδικασία θα πρέπει να οδηγήσει και σε σχετική οικονομική ενίσχυση των ΚΔΑΥ που θα αναλάβουν να την πραγματοποιήσουν. Εναλλακτικά, θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα δημιουργίας σε επίπεδο περιφέρειας μικρών ΚΔΑΥ υπό την ευθύνη και λειτουργία των ΦοΔΣΑ που θα αναλάβουν να κάνουν αναλύσεις, αλλά επιπρόσθετα θα επιχειρήσουν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν καινοτόμες λύσεις που σήμερα ένα ιδιωτικό ΚΔΑΥ δεν θα μπορούσε να πραγματοποιήσει. Δεν θα πρέπει, επίσης, να ξεχνάμε ότι η αμέσως επόμενη παράγραφος (παράγραφος 4) του άρθρου 31 του ν. 4819/2021 ορίζει ότι «οι φορείς λειτουργίας των ΚΔΑΥ δύνανται να αρνούνται την αποδοχή των εισερχόμενων αποβλήτων, εφόσον τα απόβλητα είναι σύμμεικτα σε ποσοστό άνω του σαράντα τοις εκατό (40%) κατά βάρος της συνολικής ποσότητας των εισερχόμενων αποβλήτων από κάθε απορριμματοφόρο. Το ανωτέρω ποσοστό μειώνεται σε είκοσι τοις εκατό (20%) από την 1η.1.2025». Από τη στιγμή που δεν έχει γίνει καμιά προεργασία και συστηματική δουλειά στην βελτίωση της πρόληψης, της επαναχρησιμοποίησης, των καθαρών ροών αποβλήτων και της ανακύκλωσης, η διατήρηση αυτής της πρόβλεψης για το 2025 δίνει τη δυνατότητα στα ΚΔΑΥ να απορρίπτουν σχεδόν το σύνολο των εισερχόμενων αποβλήτων, καθώς σήμερα κανένας δήμος δεν πετυχαίνει καλά ποσοστά καθαρότητας. Ελπίζουμε να μην είναι αυτός ένας έντεχνος τρόπος μεταφοράς αυτών των αποβλήτων σε μονάδες παραγωγής απορριμματογενούς καυσίμου. Όπως επισημαίνουμε στο ΥΠΕΝ με την πρότασή μας για τη βιώσιμη διαχείριση αστικών αποβλήτων, η εγκαθίδρυση της καύσης σαν βασική μέθοδος διαχείρισης των αστικών αποβλήτων αποτελεί ένα τεράστιο στρατηγικό λάθος και ολίσθημα, το υπέρογκο τίμημα του οποίου θα κληθούν να καταβάλλουν με επαχθείς όρους οι πολίτες, οι δήμοι, το περιβάλλον και η οικονομία της χώρας για τα επόμενα 30-40 χρόνια. Άρθρο 12 Το προτεινόμενο άρθρο εντάσσεται στο "δίκαιο έκτακτης ανάγκης" των αποβλήτων (πρβλ. και το ισχύον 70Α ν. 4819/2021). Προφανώς, θα ήταν καλύτερα να μην υπήρχε η ανάγκη των διατάξεων αυτών, και αυτό θα συνέβαινε εφόσον η πολιτεία είχε εφαρμόσει διαχρονικά και με συνέπεια το οικείο νομικό πλαίσιο. Οι καταστάσεις αυτές αποτελούν μία ξαφνική εκδήλωση προβλημάτων που παραμελούνται διαχρονικά: κατά συνέπεια, σπάνια συμβαίνουν αιφνίδια, και η "άρνηση" των ΟΤΑ να λάβουν μέτρα αντιμετώπισης σπάνια οφείλεται σε "αποκλειστική τους υπαιτιότητα" ή δυστροπία. Σημειώνεται ότι η τήρηση της νομοθεσίας περί αποβλήτων πρέπει να διασφαλίζεται με "αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές" κυρώσεις (άρθ. 36 Οδηγίας 2008/98). Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει ο κίνδυνος οι ενέργειες του Γ.Γ. Συντονισμού Αποβλήτων να δημιουργήσουν περισσότερα προβλήματα στο μέλλον - π.χ., λόγω της πρόωρης εξάντλησης των νομίμως λειτουργούντων χώρων διάθεσης, οι οποίοι "επιστρατεύονται" από τις αποφάσεις του. Την στιγμή αυτή, ο Γ.Γ. Συντονισμού Αποβλήτων, παρόλο που επιφορτίζεται με τις δρακόντειες αυτές αρμοδιότητες, δεν λειτουργεί με την απαραίτητη διαφάνεια. Για τον λόγο αυτό, η προτεινόμενη διάταξη πρέπει να προβλέψει ενισχυμένη διαφάνεια των αποφάσεων του Γ.Γ., πιο εμπεριστατωμένη αιτιολογία και παρακολούθηση της εφαρμογής των αποφάσεων αυτών, και συμμετοχή του κοινού (μέσα στα διαθέσιμα χρονικά πλαίσια). Θα πρέπει να διευκρινιστεί επίσης ότι τα "πρόσφορα" μέτρα που θα υλοποιήσει ο Γ.Γ. μπορεί να θεσπίζονται μόνο στα πλαίσια της ισχύουσας νομοθεσίας, της προστασίας του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας, και των βέλτιστων πρακτικών. Για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν να μπορεί ο Γ.Γ. να "επιστρατεύει" "κορεσμένους" ΧΥΤΑ (όπως ρητά επιτρέπει η διάταξη), διότι στην περίπτωση αυτή απλώς μεταφέρεται γεωγραφικά η ρύπανση από το ένα σημείο στο άλλο. Άρθρο 13 Ο λόγος θέσπισης συστήματος επιστροφής εγγύησης σχετίζεται καταρχάς με την ανάγκη επίτευξης του δεσμευτικού στόχου, βάσει της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, για χωριστή συλλογή πλαστικών φιαλών ποτών έως 3 λίτρων κατά 77% έως το 2025 και κατά 90% έως το 2029. Γι’ αυτόν τον βασικό λόγο θεσπίστηκε ένα τέτοιο σύστημα με το ν. 4736/2020. Στην εξειδίκευσή του με το άρθρο 86 του ν. 4819/2021 προβλέφθηκε έναρξη λειτουργίας του συστήματος από την αρχή του 2023. Προβλέφθηκε, επίσης, πολύ σωστά η συμπερίληψη πρόσθετων φιαλών ποτών (γυάλινες και αλουμινίου). Σύμφωνα με την τελευταία έγκαιρη ειδοποίηση [1] που η ΕΕ απέστειλε το 2023 στην Ελλάδα, το 2019 η Ελλάδα κατάφερε να συλλέξει το 33,1% της συσκευασίας αλουμινίου και 28,4% των γυάλινων συσκευασιών. Οι επιδόσεις αυτές απέχουν σημαντικά από τους ευρωπαϊκούς στόχους για το 2025 (50% για το αλουμίνιο και 70% για το γυαλί). Βάσει των πενιχρών επιδόσεων (αλλά και λαμβάνοντας υπόψη ότι η υφιστάμενη διευρυμένη ευθύνη παραγωγού για τις συσκευασίες λειτουργεί με πολλά προβλήματα), η συμπερίληψη των φιαλών γυαλιού και αλουμινίου στο σύστημα επιστροφής εγγύησης μοιάζει επιβεβλημένη. Δυστυχώς με το άρθρο 13 του υφιστάμενου νομοσχεδίου η σύσταση και λειτουργία του συστήματος επιστροφής εγγύησης μετατίθεται για τον Δεκέμβριο του 2025, πράγμα που υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση δεν καταβάλει την αναγκαία προσπάθεια για την επίτευξη του στόχου χωριστής συλλογής πλαστικών φιαλών κατά 77% έως το 2025 (σήμερα το ποσοστό είναι χαμηλότερο του 30%). Επιπλέον, οι φιάλες γυαλιού μένουν εκτός συστήματος, πράγμα που επίσης φανερώνει την απροθυμία της κυβέρνησης να επιτευχθούν οι στόχοι για το γυαλί. Όπου εφαρμόζεται σύστημα επιστροφής εγγύησης για γυαλί στην Ευρώπη ο ρυθμός χωριστής συλλογής κυμαίνεται πάνω από το 80%. Στην Ελλάδα των χαμηλών επιδόσεων επιλέγουμε για μια ακόμη φορά να πάμε κόντρα στο ρεύμα, προς όφελος άραγε ποιων; Θα πρέπει πάντως να σχολιαστεί θετικά η πρόβλεψη για λειτουργία μόνο ενός και ενιαίου συστήματος επιστροφής εγγύησης. Ήταν μια αστοχία του προηγούμενου νόμου που διορθώθηκε. Το ίδιο θα πρέπει να ισχύσει και για τη διευρυμένη ευθύνη στις συσκευασίες. Άρθρο 15 1. Η διαφοροποίηση/διαβάθμιση εισφορών σε επιμέρους κατηγορίες υλικών συσκευασίας είναι μια απαραίτητη ενέργεια για την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την στροφή σε προϊόντα που είναι ευκολότερο να ανακυκλωθούν. Σήμερα είναι αδιανόητη η εξίσωση των εισφορών πλήρως ανακυκλώσιμων υλικών (πχ. PET) και υλικών που είναι σχεδόν αδύνατο να ανακυκλωθούν (πχ. εύκαμπτο PP, πολυστρωματικές συσκευασίες). Ο ν. 4819/2021 στο παράρτημα ΙΙ του μέρους Γ προσπάθησε να κάνει μια σχετική διαφοροποίηση. Κινούνταν σε λάθος κατεύθυνση, όμως ήταν μια αρχή. Τώρα με την πρόβλεψη της παρ. 1 του παρόντος άρθρου 15 πάμε ακόμα πιο πίσω και μετατίθεται σε ένα αόριστο μέλλον η εφαρμογή της διαφοροποίησης εισφορών. Να σημειωθεί ότι η ΕΕ με την πρόσθετη αναθεώρηση της νομοθεσίας για τις συσκευασίες, προβλέπει διαφοροποίηση εισφορών. Είναι κρίμα η Ελληνική Πολιτεία να μην αντιλαμβάνεται τη σημασία αυτής. Προτείνεται να αποσυρθεί η παρούσα διάταξη και να μείνει αμετάβλητη η παρ. 1 του άρθρου 92 του ν. 4819/2021, καθώς και να τροποποιηθεί το παράρτημα ΙΙ του μέρους Γ του ν. 4819/2021 προβλέποντας ουσιαστικές διαβαθμισμένες εισφορές που ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και στις ανάγκες. 2. Όσον αφορά το περιεχόμενο της παραγράφου 2 του παρόντος άρθρου, θα πρέπει στις προβλέψεις της παρ. 7 του άρθρου 92 του ν. 4819/2021 να προστεθεί όρος για τον καθορισμό ελάχιστων στόχων επαναχρησιμοποίησης. Η επαναχρησιμοποίηση αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις συσκευασίες και πρέπει να ενταχθεί άμεσα στο υπό σύσταση σύστημα εγγυοδοσίας. 3. Αποτελεί θετικό βήμα η πρόβλεψη για εναλλακτική διαχείριση των κενών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων, αρκεί να μην μείνει κι αυτή στα χαρτιά. Οι κενές συσκευασίες αποτελούν ένα μείζον περιβαλλοντικό πρόβλημα σε αγροτικές περιοχές. Άρθρο 16 Κρίνονται θετικά οι προβλέψεις του εν λόγω άρθρου. Άρθρο 20 Βλ. σχετικό σχόλιο για το άρθρο 15. Η διαφοροποίηση πρέπει να καταστεί υποχρεωτική και να περιγραφεί έτσι στη νομοθεσία. Άρθρο 21 Η κάλυψη των λειτουργικών εξόδων του ΕΟΑΝ με το έως 1% των πόρων από το τέλος πλαστικής σακούλας και το τέλος ταφής δεν προσφέρει ουσιωδώς στην ανάγκη που υπάρχει να αποκτήσει ο ΕΟΑΝ αυτοτέλεια, περισσότερους πόρους, περισσότερη τεχνογνωσία και καλύτερη στελέχωση. Ο ΕΟΑΝ σήμερα αδυνατεί να επιτελέσει το έργο του και έχει πολιτικά υποτιμηθεί. Στην πρότασή μας για τη βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων προτείνουμε μεταξύ άλλων ένα διαφορετικό σύστημα διακυβέρνησης με μια αυτοτελή ανεξάρτητη αρχή, με ενίσχυση του ΕΟΑΝ, με δημιουργία παρατηρητηρίου επιδόσεων, με δημιουργία κέντρου κατάρτισης και παροχής τεχνογνωσίας, με ουσιαστική ενίσχυση του περιβαλλοντικού ελέγχου. Μόνο έτσι θα δούμε πραγματικές αλλαγές. [1] https://www.eea.europa.eu/publications/many-eu-member-states/early-warning-assessment-related-to