Αρχική Αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) – αναθεωρημένη έκδοσηΣχόλιο του χρήστη Γεώργιος Εξάρχου (Hydrogène de France (HDF Energy)) | 12 Σεπτεμβρίου 2024, 16:30
  • Σχόλιο του χρήστη 'Γεώργιος Εξάρχου (Hydrogène de France (HDF Energy))' | 12 Σεπτεμβρίου 2024, 16:30

    ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Hydrogène de France (HDF Energy) είναι μια γαλλική εταιρία παραγωγός κυψελών καυσίμου κλίμακας-MW υψηλής απόδοσης, οι οποίες χρησιμοποιούνται στους τομείς της βιομηχανίας, των βαρέων μεταφορών (βαρέα οχήματα, σιδηρόδρομοι και ναυτιλία) καθώς και στην ηλεκτροπαραγωγή. Η μονάδα παραγωγής των κυψελών καυσίμου που βρίσκεται στο Μπορντώ της Γαλλίας έχει χαρακτηριστεί ως Έργο Σημαντικού Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος και ως τέτοιο έχει λάβει χρηματοδότηση από την Γαλλική Κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια του προγράμματος Hy2Move. Παράλληλα, η εταιρία επενδύει και αναπτύσσει έργα ΑΠΕ που μετατρέπουν τις παραδοσιακές διακοπτόμενες τεχνολογίες ΑΠΕ σε ΑΠΕ πλήρως ελεγχόμενης παραγωγής, μέσα από τη παραγωγή & μακροχρόνια αποθήκευση υδρογόνου και τη χρήση του για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής από τις κυψέλες καυσίμου κατάντη-του-μετρητή (behind-the-meter). Η ΠΡΟΤΑΣΗ Στην Ελλάδα, η εταιρία σχεδιάζει την ανάπτυξη υβριδικών μονάδων πλήρως ελεγχόμενης παραγωγής ΑΠΕ κατά την έννοια του 2(14) του Ν. 4414/2016 η οποία αναφέρει «Σταθμοί Ελεγχόμενης Παραγωγής Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α.: οι σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που αξιοποιούν βιομάζα ή βιοαέριο, οι σταθμοί που αξιοποιούν γεωθερμικό δυναμικό, οι ηλιοθερμικοί σταθμοί καθώς και οι σταθμοί Σ.Η.Θ.Υ.Α.»). Η καινοτόμος τεχνολογική πρόταση της HDF Energy συνδυάζει σε μια συστάδα ‘κατάντη του μετρητή’ (behind-the-meter) τα εξής τμήματα: φωτοβολταϊκό ή αιολικό πάρκο, παραγωγή (ηλεκτρόλυση νερού) και αποθήκευση υδρογόνου, κυψέλες καυσίμου και μπαταρία λιθίου. Η λύση δύναται με αυτό το τρόπο να παρέχει σταθερή, αδιάκοπη, και προβλεπόμενη ενέργεια ελεγχόμενης παραγωγής στο δίκτυο του ΑΔΜΗΕ (για έργα που αναπτύσσονται στο ηπειρωτικό δίκτυο) ή του ΔΕΔΔΗΕ (για τη περίπτωση έργων σε μη διασυνδεδεμένες νήσους- ΜΔΝ). Αξίζει να αναφερθεί πως η λύση είναι σχεδιασμένη να παρέχει στρατηγικές υπηρεσίες δικτύου, αντίστοιχες με αυτές που παρέχει μια θερμική μονάδα (black-start, island mode και μηχανική αδράνεια είναι κάποια ενδεικτικά παραδείγματα). Η λύση στοχεύει στη σταθερή παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας η οποία ομοιάζει στα χαρακτηριστικά θερμικού σταθμού (υψηλή διαθεσιμότητα), με δεσμεύσεις για τον μη-διακοπτόμενο (non-intermittent) χαρακτήρα παροχής ρεύματος στο δίκτυο. Το υδρογόνο παράγεται στον ίδιο χώρο με το ΦΒ πάρκο, χρησιμοποιώντας ηλεκτρολύτη ο οποίος θα τροφοδοτείται με ρεύμα από το ΦΒ πάρκο, χωρίς να χρειάζεται εφοδιασμός υδρογόνου από εξωτερικές πηγές για την ομαλή λειτουργία του έργου, διασφαλίζοντας ως εκ τούτου στην περεταίρω ενεργειακή ασφάλεια της χώρας γενικά. Αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό σχετικά με την αδιάκοπη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στις περιοχές στις οποίες αναπτύσσονται τα έργα (γεγονός υψίστης σημασίας στη περίπτωση ΜΔΝ τα οποία πλήττονται απο σημαντικές διακοπές ρεύματος). Οι προαναφερθείσες τεχνολογίες είναι δοκιμασμένες αλλά ο συνδυασμός τους στην ανωτέρω λύση της HDF Energy είναι καινοτόμος. Τέλος, επιθυμούμε να γίνει σαφές πως είμαστε εταιρία ηλεκτροπαραγωγής μέσω του συνδυασμού διακοπτόμενων τεχνολογιών ΑΠΕ και τεχνολογιών υδρογόνου και αποθήκευσης και ότι το αντικείμενό μας δεν σχετίζεται με τη παραγωγή υδρογόνου για έκχυση στα υπάρχοντα ή υπό ανάπτυξη δίκτυα του ΔΕΣΦΑ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Η λύση μπορεί να αναπαραχθεί σε διαφορετικά μέρη ανεξαρτήτως γεωγραφικών χαρακτηριστικών (deployable), διαφορετικές χωρητικότητες (modular & scalable), ενώ μπορούν αποδεδειγμένα να λάβουν χρηματοδότηση από τα πλέον αξιόπιστα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (bankable) κρίνοντας από έργα της εταιρίας τα οποία έχουν κλείσει χρηματοδότηση και βρίσκονται σε φάση κατασκευής (CEOG). Έργα της εταιρίας που χρησιμοποιούν μόνο κυψέλες καυσίμου για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής βρίσκονται ήδη σε λειτουργία. ΣΤΟΧΟΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Η HDF Energy στοχεύει να συμβάλλει με τις επενδύσεις της στην επίτευξη των στόχων των εθνικών στρατηγικών για την ενέργεια με τρόπο που εξυπηρετεί το περιβάλλον, τις εθνικές ανάγκες ηλεκτροπαραγωγής καθώς και συνεισφέροντας στην εύρυθμη λειτουργία των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρισμού. Ως εκ τούτου είναι τιμή μας να συνεισφέρουμε στη δημόσια διαβούλευση για το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που λαμβάνει τόπο αυτές τις μέρες. Συγκεκριμένα: Α - Σελίδα 25: IV. Εξέλιξη της μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα (net zero) και προτεραιότητες ανά χρονική περίοδο: Α΄ Περίοδος (2025-2030): Ταχεία διείσδυση ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή και κατασκευή υποδομών εξηλεκτρισμού της τελικής κατανάλωσης ενέργειας) Αναφορικά με τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας: Δεδομένης της χαμηλής αυτονομίας που παρέχουν οι τεχνολογίες των μπαταριών ως μέσον αποθήκευσης ενέργειας (2 και 4 ώρες ήταν η απαιτούμενη αυτονομία σύμφωνα με τους πρόσφατους διαγωνισμούς), το εγγενές ρίσκο της τεχνολογικής εξάρτησης όπως υφίσταται τη δεδομένη στιγμή (εκτενής αναφορά γίνεται στο 2.8) από χώρες όπως η Κίνα ή η Ρωσία για τη παροχή σπάνιων γαιών καταστούν σαφές πως οι μπαταρίες είναι μια μόνο από της λύσεις για την αποθήκευση ενέργειας. Αυτή είναι μια από τις λύσεις για αποθήκευση, η οποία όμως περιορίζεται σε υπηρεσίες εξισορρόπησης εντός-της-ημέρας (intraday balancing) και έχει περιορισμένο πεδίο εφαρμογής στη μακροχρόνια αποθήκευση, καθώς οι κατασκευαστές μπαταριών δεν μπορούν να εγγυηθούν αυτονομία αποθήκευσης πέραν των 6-8 ωρών. Η αντλιοταμίευση είναι μια ορθή συμπληρωματική πρόταση. Μολαταύτα, είναι μια τεχνολογία της οποίας η υλοποίηση υπόκειται σε γεωμορφολογικούς περιορισμούς, επομένως δεν μπορεί να θεωρηθεί deployable, ελεύθερη δηλαδή να αναπτυχθεί οπουδήποτε κατά βούληση. Αυξανόμενα ζητήματα λειψυδρίας που παρατηρούνται όλο και πιο συχνά, δύνανται να θέσουν ζητήματα ακόμα και εύρυθμης λειτουργίας των μονάδων αντλιοταμίευσης, προκαλώντας ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας. Αυτή η θέση ενισχύεται από την αυξανόμενη εξάλειψη υδάτινων όγκων και τη μακρά διάρκεια ζωής των έργων αντλιοταμίευσης (80 έτη) η οποία καθιστά δύσκολη οποιαδήποτε πρόβλεψη για τη τεχνική βιωσιμότητα των έργων. Υπάρχει ως εκ τούτου η ανάγκη για εισαγωγή επιπλέον τεχνολογιών οι οποίες μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς σημαντικούς περιορισμούς (deployable) και οι οποίες ιδανικά να είναι, (i) Ευρωπαϊκής παραγωγής, (ii) μεγαλύτερης αυτονομίας από τις συμβατικές μπαταρίες, (iii) που να μην υπόκεινται σε γεωγραφικούς περιορισμούς και (iv) να μην χρειάζονται μεγάλους όγκους υδάτων για τη λειτουργεία τους. Θα θέλαμε να προσκαλέσουμε το Υπουργείο να λάβει υπόψιν επιπλέον δοκιμασμένες και bankable λύσεις διαθέσιμες στην αγορά, οι οποίες μπορούν να παρέχουν καθαρή ηλεκτρική ενέργεια με παραγωγικά χαρακτηριστικά κάλυψης αιχμής (peak-shaving) και μονάδας βάσης (baseload) καθώς και υπηρεσίες δικτύου. Αναφορικά με την ενθάρρυνση συνδυασμού ΑΠΕ με συστήματα αφαλάτωσης νερού προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα υδροδότησης των νησιών: Οι ΑΠΕ, ειδικότερα τα φωτοβολταϊκά συστήματα μπορούν να είναι καταναλωτής νερού. Μια τεχνολογία παραγωγής ΑΠΕ μέσω παραγωγής και αποθήκευσης υδρογόνου για τη χρήση από κυψέλες καυσίμου για ηλεκτροκπαραγωγή, εξ’ορισμού χρειάζεται νερό. Σε πολλές γεωγραφίες όπου αναπτύσσουμε έργα αυτή τη στιγμή, η αφαλάτωση τόσο για τη χρήση των έργων κατά τη διαδικασία ηλεκτρόλυσης καθώς και τη παροχή αφαλατωμένου νερού σε τοπικές κοινότητες είναι κάτι που εξετάζουμε εξ'ορισμού. Β - Σελίδα 39: V. Ποσοτικά αποτελέσματα ΕΣΕΚ: Δ. Προβλεπόμενη παραγωγή και κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας & Πίνακας-ΕΣ 3 Εγκατεστημένη ισχύς μονάδων ηλεκτροπαραγωγής ανά τεχνολογία (ΜW)) Από σύνολο 36.490 MW που προβλέπεται να είναι σε λειτουργία το 2030 παρατηρούμε ότι η μοναδική πλήρως ελεγχόμενη ΑΠΕ κατά τον ορισμό του Ν. 4414/2016 είναι η βιομάζα και το βιοαέριο με συνεισφορά 81 MW (0.2% στο τελικό μείγμα, 0.13% στο τελικό μείγμα του 2040 και 0.05% το 2050). Η μη αναφορά στις λοιπές ΑΠΕ πλήρους ελεγχόμενης παραγωγής του Ν. 4414/2016 όπως η γεοθερμία και τα ηλιοθερμικά προκαλεί εντύπωση. Η μη αναφορά αφορά τεχνολογίες οι οποίες όχι μόνο αποτελούν τη μια ομάδα από τις τέσσερεις συνολικά ομάδες ενεργειακών επενδύσεων που δύνανται να λάβουν χαρακτηρισμό Στρατηγικής Επένδυσης (Ν. 4864/2021) αλλά αναφέρονται ως τεχνολογίες οι οποίες πρέπει να προωθηθούν (Σημείο 3.2.8 της παρούσας έκδοσης του ΕΣΕΚ). Αναφορικά με τη γεωθερμία το ΕΣΕΚ (σελ. 129) αναφέρει πως "στόχος με ορίζοντα το έτος 2030 είναι να διευρυνθεί η έρευνα για γεωθερμικά πεδία και να επιτευχθεί η ανάπτυξη δυναμικού τουλάχιστον 100 MWe". Αυτό είναι χρήσιμο παρόλα αυτά οι γεωμορφολογικές δεσμεύσεις στις οποίες υπόκειται αυτή η τεχνολογία καθιστούν σαφές ότι η ανάπτυξη της γεωθερμίας δεν θα είναι κατά βούληση (deployable) και ως εκ τούτου θα παραμείνει περιορισμένη. Παρόλα αυτά, η χωρητικότητα αυτή δεν αναφέρεται στο πίνακα ΕΣ-3, ενώ αναφέρεται χωρητικότητα περί τα 6 GW για ηλεκτροπαραγωγή απο φυσικό αέριο, κάτι το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις για μείγμα καθαρού μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα έως το 2050. Ήδη στη Γερμανία αναμένεται ο πρώτος διαγωνισμός γιαμετάβαση απο το φυσικό αέριο σε λύσεις που σχετίζονται με το υδρογόνο ή ακόμα και για Η2-ready λύσεις. Προτείνουμε το άνοιγμα των στόχων για αυτές και άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ πλήρως ελεγχόμενης παραγωγής κατά τις στοχεύσεις των Ν. 4414/2016 και Ν. 4864/2021. Γ - Σελίδα 193: 2.10 Έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα – 2.10.1 Στόχοι Γίνεται αναφορά στην «ενσωμάτωση της νέας γνώσης και της καινοτομίας στα υπάρχοντα αλλά και σε νέα προϊόντα, υπηρεσίες, παραγωγικά συστήματα και αλυσίδες αξίας» καθώς και «την απασχόληση επιστημονικού δυναμικού υψηλών προσόντων και εξειδίκευσης (brain gain)». Επίσης, το χρονοδιάγραμμα του ΕΣΕΚ για το έτος 2030 αναφέρεται στην «εστίαση σε τεχνολογίες καθαρών μηδενικών εκπομπών οι οποίες αναμένεται να συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% κάτω από τα επίπεδα του έτους 1990 το έτος 2030. Οι στόχοι αυτοί σχετίζονται με τεχνολογίες που είναι εμπορικά διαθέσιμες: τεχνολογίες έξυπνης διαχείρισης ενέργειας, φωτοβολταϊκά και θερμικά ηλιακά συστήματα, μπαταρίες αποθήκευσης, βιώσιμο βιοαέριο βιομεθάνιο, δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα στη βιομηχανία και μονάδες ηλεκτρόλυσης και κυψέλες καυσίμου». Από τις τεχνολογίες που αποτελούν το μέσον για τη στόχευση μείωσης των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55%, υπάρχουν διαθέσιμες προτάσεις που συνδυάζουν αρκετές από αυτές. Στη δική μας πρόταση συγκεκριμένα, συνδυάζονται τεχνολογίες έξυπνης διαχείρισης ενέργειας, φωτοβολταϊκών, μπαταριών αποθήκευσης, ηλεκτρόλυσης και κυψελών καυσίμου ενώ είναι πιο deployable σε σχέση με άλλες τεχνολογίες που αναφέρονται όπως η ηλιοθερμική, και οι τεχνολογίες βιώσιμου βιοαερίου και βιομεθανίου. Δ - Σελίδα 268: 3.2.2 "Μέτρα και πολιτικές για τη διασφάλιση υλοποίησης επενδύσεων ΑΠΕ και Αποθήκευσης – Προώθηση διμερών συμβάσεων, ανάπτυξη υβριδικών συστημάτων στα νησιά" Αναφέρεται ο καθοριστικός ρόλων τεχνολογιών αποθήκευσης, είτε ως μεμονωμένοι σταθμοί είτε σε συνδυασμό με σταθμούς ΑΠΕ: «Εγκεκριμένα σχήματα τα οποία ενδεχομένως επεκταθούν, όπως είναι το εγκεκριμένο SA.60064 για τη χορήγηση λειτουργικής ενίσχυσης σε σταθμούς ΑΠΕ ισχύος που συνδυάζονται με μονάδα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας πίσω από τον μετρητή». Υπάρχουν διαθέσιμες τεχνολογίες που συνδυάζουν τεχνολογίες ΑΠΕ με μονάδα αποθήυκευσης ηλεκτρικής ενέργειας πίσω-από-το-μετρητή οι οποίες μπορούν να παρέχουν τη λειτουργική αυτονομία έως 24 ώρες. Συγκεκριμένα, τεχνολογίες όπως η παραγωγή και μακροχρόνια αποθήκευση υδρογόνου για χρήση στην ηλεκτροπαραγωγή μέσω κυψελών καυσίμου (κατά τις ώρες αιχμής και των νυχτερινών ωρών) μπορούν να συνεισφέρουν στην μείωση του ανθρακικου αποτυπώματος της Ελλάδας καθώς και της εξάρτησης του μειγματος απο ορυκτά καύσιμα. Ως εκ τούτου προτείνουμε η εξέταση θέσπισης εφαρμοστέας λειτουργικής ενίσχυσης να δώσει προτεραιότητα σε τεχνολογίες που μπορούν να παρέχουν πράσινη ενέργεια κατά τη διάρκεια των ωρών αιχμής και των νυχτερινών ωρών καθώς και υπηρεσίες δικτύου, επιταχύνοντας την αποεξάρτηση απο θερμικές μονάδες ορυκτών καυσίμων στο ηπειρωτικό δίκτυο και το δίκτυο των ΜΔΝ. Ε - Σελίδα 405: 3.9.1 Μέτρα και πολιτικές για την προώθηση της έρευνας και καινοτομίας Βιοενέργεια Πολύ θετική εξέλιξη, δεδομένων των χαρακτηριστικών μη διακοπτόμενης παραγωγής ΑΠΕ και των χαρακτηριστικών πλήρως ελεγχόμενης ΑΠΕ υπό την έννοια του Ν. 4414/2016. Παρόλα αυτά, ζητήματα παροχής πρώτης ύλης (feedstock) και ως εκ τούτου ζητήματα εφοδιαστικής αλυσίδας, scalability και deployability παραμένουν. Γεωθερμική ενέργεια μεγάλου βάθους Πολύ θετική εξέλιξη, δεδομένων των χαρακτηριστικών μη διακοπτόμενης παραγωγής ΑΠΕ και των χαρακτηριστικών πλήρως ελεγχόμενης ΑΠΕ υπό την έννοια του Ν. 4414/2016. Παρόλα αυτά, ζητήματα περιορισμού λόγω γεωμορφολογίας και ως εκ τούτου ζητήματα scalability και deployability παραμένουν. Βιομηχανία υδρογόνου Αναφέρεται η «περαιτέρω ανάπτυξη των αεριοστρόβιλων, στατικών κυψελών καυσίμου και κινητήρων και στροβίλων αμμωνίας, που υποστηρίζουν το δυναμικό του υδρογόνου ως επιλογή χαμηλών εκπομπών άνθρακα για συμπαραγωγή και για την παροχή ευελιξίας στα συστήματα ισχύος που φθάνουν σε υψηλά μερίδια μεταβλητής ενέργειας από ΑΠΕ». Προτείνουμε, πέραν από την χρήση στατικών κυψελών καυσίμου για την παροχή ευελιξίας στα συστήματα με υψηλά μερίδια μεταβλητής ενέργειας από ΑΠΕ, συστήματα κυψελών καυσίμου να συμπεριληφθούν υπόψιν του ΕΣΕΚ και σαν μέσο ηλεκτροπαραγωγής πίσω από το μετρητή, για το συνδυασμό διακοπτόμενων ΑΠΕ με συστήματα μακροχρόνιας αποθήκευσης υδρογόνου και ηλεκτροπαραγωγής μέσω κυψελών καυσίμου τα οποία θα παράγουν πράσινη αδιάκοπη ενέργεια επί 24 ώρης βάσης με δυνατότητα παροχής υπηρεσιών δικτύου όταν αυτό χρειάζεται. Λύσεις στατικών κυψελών καυσίμου για ηλεκτροπαραγωγή (τεχνολογικά ώριμες, οικονομικά ανταγωνιστικές, bankable και σε κλίμακα πολλαπλών MW) υπάρχουν και είναι διαθέσιμες και είναι θετικό να βλέπουμε οτι είναι υπόψιν του Υπουργείου Ενέργειας. Στη διάθεσή σας για περαιτέρω διευκρινήσεις. Με εκτίμηση, Γεώργιος Εξάρχου Hydrogène de France (HDF Energy) Business Development Manager, Greece & Cyprus