Αρχική Χωροθέτηση Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ)Άρθρο 3 – Συμπλήρωση και εξειδίκευση τεχνικών και λοιπών λεπτομερειώνΣχόλιο του χρήστη ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΥΗΕ | 11 Αυγούστου 2010, 11:01
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΥΗΕ' | 11 Αυγούστου 2010, 11:01

    Το αποτέλεσμα του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης είναι η ακύρωση κάθε δυνατότητας ενεργειακής εκμετάλλευσης του μικρουδροδυναμικού της χώρας μας στο όνομα μιας περίεργης ακραίας «περιβαλλοντίστικης» αντίληψης συσχέτισης και συμψηφισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την ίδρυση ΜΥΗΕ με την ισχύ του έργου, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν μια σειρά ιδιαίτερα σημαντικούς παράγοντες. Το σχέδιο θεωρεί ότι ΜΥΗΕ του 1 η των 2 ΜW είναι μικρά έργα σε σχέση με την επέμβαση που απαιτείται να προκληθεί στο περιβάλλον για την κατασκευή τους. Αντίθετα επιβραβεύει τα ΜΥΗΕ των 5, 7 , 10 ΜW θεωρώντας ότι έτσι το τελικό ισοζύγιο ενέργειας είναι θετικό. Οι λόγοι που αποδεικνύουν ότι ακυρώνει την παραγωγή ενέργειας από ΜΥΗΕ είναι οι ακόλουθοι : 1. Τα ΜΥΗΕ των 5, 7 ,10 ΜW στην χώρα μας εκτός του ότι είναι ελάχιστα (στα δάκτυλα των δύο χεριών) είναι και πρακτικά αδύνατον να υλοποιηθούν λόγω του μεγάλου κόστους και άρα της ιδιαίτερα μεγάλης απόσβεσης και για άλλους λόγους ( αν είναι φράγματα η κατάκλιση μεγάλων εκτάσεων , οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών κ.λ.π.). Είναι χαρακτηριστικό ότι κανένα ΜΥΗΕ με φράγμα σε μεγάλο ποτάμι δεν έχει γίνει πανελλαδικά ( αν και έχουν εκδοθεί Εγκρίσεις Περιβαλλοντικών Όρων και άδεια εγκατάστασης). Ακόμη φανταστείτε ένα μεγάλο ποτάμι ( Αλιάκμονας π.χ.) να εκτραπεί σε ποσοστό άνω του 75% (συμπεριλαμβανομένων των πλημμυρικών παροχών, όπως απαιτεί ο κανονισμός της ΡΑΕ για την έκδοση άδειας παραγωγής ) για 8 km μήκος. Τι πιθανότητες θα είχε να υλοποιηθεί με βάση το τεράστιο κόστος επένδυσης; Θα μπορούσε άραγε να τύχει της συναίνεσης των τοπικών κοινωνιών; ποιες είναι άραγε οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός τέτοιου έργου που προκρίνεται από το σχέδιο Υπουργικής απόφασης έναντι έργων του 1 η 2 ΜW με 2,5 η 3 χιλιόμετρα εκτροπής που κόβονται; 2. Τα ΜΥΗΕ των 1 η 2 ΜW δεν είναι καθόλου μικρά σε ότι αφορά την παραγόμενη ενέργεια που είναι και το τελικό ζητούμενο. Πρίν επανέλθουμε στα καθαρά περιβαλλοντικά ζητήματα που θίγονται στο σχέδιο Υπουργικής Απόφασης θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρουμε κάποια στοιχεία και να επισημάνουμε κάποιες αλήθειες για τα ΜΥΗΕ , απαραίτητες για να είναι απόλυτα κατανοητό ότι πρέπει η πολιτεία να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και προσεκτική και δεν μπορεί «ελαφρά τη καρδία» να αντιμετωπίζεται και να αποφασίζεται η ουσιαστική κατάργηση πράσινων επενδύσεων σε ώριμες τεχνολογίες σε τεχνολογίες μάλιστα με τα καλύτερα ενεργειακά χαρακτηριστικά έναντι όλων των ΑΠΕ. Από τα επίσημα στοιχεία παραγωγής του ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ προκύπτει ότι το 2009 παραδείγματος χάριν, από 916,61 MW αιολικών στo διασυνδεδεμένο σύστημα παρήχθησαν 1.908.250 MWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 25,05%), από 46,037 ΜW Φ/Β παρήχθησαν 45.098,36 ΜWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 16.69%),ενώ από 182,61 ΜW Μικρά Υδροηλεκτρικά παρήχθηκαν 657.168 ΜWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 42,58 %). Δηλαδή στα αιολικά το 1 ΜW παράγει 2080 ΜWh, 1 MW Φ/Β παράγει 1000 ΜWh και στα ΜΥΗΕ 1 ΜW παράγει 3600 ΜWh (!) Aντίστοιχα 1 MW αιολικού στοιχίζει 1.300.000 €, 1 ΜW Φ/Β στοιχίζει 3.000.000 € και 1 ΜW MYHE στοιχίζει 1.500.000 € ( με τις τιμές που δέχεται κατά μέσο όρο το ίδιο το ΥΠΕΚΑ). Ως προς τον ηλεκτρικό χώρο που καταλαμβάνει 1MW ΜΥΗΕ αυτός αντιστοιχεί σε 3,6 MW Φ/Β και σε 1,73 MW αιολικού. Αν αναλογιστεί κανείς πόσο πληρώνεται (και από τους Έλληνες πολίτες) η παραγωγή μιάς kWh από κάθε τεχνολογία εύλογα διερωτάται πως το Υ.ΠΕ.ΚΑ. μπορεί να αποφασίσει την ακύρωση του 70 % των επενδύσεων στα ΜΥΗΕ ( όπως θα εξηγηθεί αργότερα) και να προκρίνει την παραγωγή ενέργειας πολύ ακριβότερης, ιδιαίτερα σ’ αυτές τις δύσκολες συγκυρίες στην οικονομία, όταν μπορεί να έχει ώριμη τεχνολογία με ώριμα έργα ( με άδειες παραγωγής 570 ΜW για ΜΥΗΕ και μικρουδροηλεκτρικό ενεργειακό της χώρας μας περί τα 2000 ΜW ) με την οποία μπορεί να παράγει αυτό το ποσόν ενέργειας πολύ φθηνότερα ; Έχει συνεννοηθεί με τα οικονομικά Υπουργεία ( Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας ); Ποιος και για ποιο λόγο είναι σ’ αυτές τις συγκυρίες τόσο γαλαντόμος; Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο είναι ότι τα ΜΥΗΕ σταθεροποιούν το σύστημα του ΔΕΣΜΗΕ , ιδιαίτερα σε απομακρυσμένα σημεία, λόγω της πολύ πιο σταθερής παραγωγής ( που μεταβάλλεται από εποχή σε εποχή και όχι από ώρα σε ώρα κ.λ.π.) Είναι η μόνη τεχνολογία ΑΠΕ που άνω του 50% του προϋπολογισμού της επένδυσης είναι Ελληνική προστιθέμενη αξία ( δεν είναι σχεδόν όλη η επένδυση και η αγορά του τεχνολογικού εξοπλισμού από το εξωτερικό) Η παραγόμενη ενέργεια πωλείται σε χαμηλή τιμή ( 80% της μέσης τιμής πώλησης της ΚWh από την ΔΕΗ ) Οι εταιρίες του κλάδου είναι στην πλειοψηφία τους μικρομεσαίες επιχειρήσεις κυρίως της Περιφέρειας Το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης που προτείνεται ακυρώνει πάνω από το 70% των ΜΥΗΕ που έχουν ήδη υποβληθεί στην ΡΑΕ και βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης και αν ίσχυε και τα προηγούμενα χρόνια το 50% των εν λειτουργία ΜΥΗΕ δεν θα λειτουργούσαν ποτέ. Το 90% περίπου των ΜΥΗΕ της χώρας μας που μπορούν να αδειοδοτηθούν και να υλοποιηθούν έχουν εγκατεστημένη ισχύ από 500 kW ως 3 MW. Κατά πλειοψηφία είναι έργα που αξιοποιούν μεγάλες η μεσαίες υψομετρικές διαφορές με βάση τις μορφολογικές ιδιαιτερότητες της χώρας μας. Η λογική τους είναι η αξιοποίηση της διαθέσιμης παροχής ( run of the river) χωρίς δεξαμενές αποθήκευσης του νερού, με μια μικρή συνήθως υδροληψία ορεινού τύπου, αγωγό τοποθετημένο υπεδάφια ( στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων) και μηχανοστάσιο περί τα 100 m2 σε γήπεδο περί τα 500 m2, συνήθως σε Δημόσιες δασικές εκτάσεις. Είναι συνήθως μη ορατά από πολυσύχναστα μέρη και τα συνοδά έργα τους είναι συνήθως μικρά σε σχέση με άλλες ΑΠΕ. Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος μετά την κατασκευή τους είναι ταχύτατη, χαρακτηριστικά σε δυό χρόνια μετά την κατασκευή τους σχεδόν δεν φαίνεται ότι στην περιοχή αυτή έχει γίνει έργο, εκτός των σημείων υδροληψίας και μηχανοστασίου, όπου φαίνονται μικρές και στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ιδιαίτερα καλαίσθητες επεμβάσεις. Αυτά εξ΄άλλου έχουν διαπιστωθεί στις λιγοστές-δυστυχώς- αυτοψίες του τμηματάρχη και υπαλλήλων της ΕΥΠΕ σε εν λειτουργία ΜΥΗΕ και στις αυτοψίες Διευθύνσεων Περιβάλλοντος των Περιφερειών. Το περιβαλλοντικό θέμα είναι η αφαίρεση της μεγαλύτερης ποσότητας του νερού του χειμάρρου από την φυσική του κοίτη από την υδροληψία του έργου μέχρι το μηχανοστάσιο ( αφού μετά την ενεργειακή του εκμετάλλευση επιστρέφει στην φυσική του κοίτη χωρίς να μειωθεί η ποσότητα του και χωρίς να ρυπανθεί). Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται διεθνώς με τον υπολογισμό και την διατήρηση της «οικολογικής» παροχής από την υδροληψία μέχρι το μηχανοστάσιο.  Η θέση του συνδέσμου μας είναι ότι η χωροθέτηση των ΜΥΗΕ πρέπει πέραν των ενεργειακών δεικτών να γίνεται περιβαλλοντικά με κριτήριο τον υπολογισμό και την διατήρηση της «οικολογικής» παροχής και όχι με αυθαίρετους αντιεπιστημονικούς και δογματικούς τρόπους που δεν βασίζονται ούτε σε στατιστικές μεθόδους, ούτε σε επιστημονικές αναλύσεις και προσεγγίσεις και το μόνο που κάνουν είναι να «τσουβαλιάζουν» ΜΥΗΕ χωρίς να παίρνουν υπ’ όψιν τις φυσικές παραμέτρους σε κάθε περίπτωση. ( Π.χ. Υποθέτουμε ότι ένα υδατόρεμα δημιουργείται από δύο συμβάλλοντες της ίδιας τάξης. Αν η υδροληψία ενός ΜΥΗΕ γίνει αμέσως ανάντη της συμβολής και η επιστροφή του νερού σε σημείο επί του υδατορέματος ανώτερης τάξης, σύμφωνα με την προτεινόμενη ΥΑ το έργο αυτό θα έχει ακριβώς τις ίδιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις με άλλο έργο του οποίου η υδροληψία και η επιστροφή του νερού τοποθετούνται πάνω στο υδατόρεμα ανώτερης τάξης. Ο παραλογισμός στο έπακρον. Διάφορα παραδείγματα θα αναφερθούν σε νεότερη παρέμβαση μας). Αυτός είναι εξ’άλλου και ο τρόπος που χωροθετούνται περιβαλλοντικά τα ΜΥΗΕ σε όλη της Ευρώπη και τον κόσμο. Πουθενά δεν υπάρχουν περίπλοκοι μαθηματικοί τύποι που να συνδέουν την ισχύ ( μη περιβαλλοντικό μέγεθος) με το μήκος εκτροπής. Στο σχέδιο Υπουργικής Απόφασης βρίσκουμε μια παγκόσμια πρωτοτυπία. Θα ήταν σίγουρα η πρωτοτυπία αυτή ευπρόσδεκτη αν η κατεύθυνση της ήταν η διευκόλυνση της ενεργειακής αξιοποίησης των ΜΥΗΕ με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με ακριβώς το αντίθετο. Έχει εγκεφαλικά εφευρεθεί ένας «επιστημονικοφανής» τρόπος ακύρωσης όλων σχεδόν των έργων από 500 kW ως 3 MW που είναι η κρίσιμη περίοδος και σ’ αυτήν βρίσκεται το 90% των δυναμένων να υλοποιηθούν ΜΥΗΕ. Που βασίζεται ο τύπος; Σε στατιστικές επεξεργασίες; Δεν νομίζουμε, καθόσον από στατιστικές επεξεργασίες που έκανε ο σύνδεσμος μας ακόμη και στα εν λειτουργία ΜΥΗΕ δεν φαίνεται να ικανοποιείται. Σε επιστημονικές προσεγγίσεις; Ζητήσαμε να μας αναφερθούν και να τις αξιολογήσουμε. Η απάντηση ήταν ότι τον είδε επί 3 ώρες ένας επιστημονικός σύμβουλος ( το αφήνουμε στην κρίση σας). Στη διεθνή πρακτική; Όπως αναφέρθηκε παραπάνω δεν υπάρχει χώρα που να έχει εφαρμόσει αντίστοιχη μέθοδο. Σε συνημμένο άρθρο θα επισυνάψουμε τον τρόπο υπολογισμού της «οικολογικής» παροχής σε διάφορες χώρες ( με βάση της οποία χωροθετούνται περιβαλλοντικά τα ΜΥΗΕ). Η άποψη ότι στην χώρα μας υπάρχουν ιδιαίτερες συνθήκες που επιβάλουν ειδική μέθοδο χωροθέτησης ( ασβεστολιθικά πετρώματα κ.λ.π. που σαφώς δεν αποτελούν μοναδικές ιδιαιτερότητες στον βαθμό που ισχύουν θα αναλυθεί στα πλαίσια της διαβούλευσης από τον σύνδεσμο μας σε ιδιαίτερη παρέμβαση ). 3. Ακόμη η ανάγκη, όπως αναφέρεται στο σχέδιο Υ.Α. σε περίπτωση ύπαρξης ιχθυοπανίδας, η οικολογική παροχή να εξασφαλίζει πέραν της υπόγειας ροής διαμέσου των φερτών της κοίτης του υδατορεύματος επιφανειακή απορροή σε όλο το τμήμα της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος βάθους τουλάχιστον 20 cm δεν αντέχει σε επιστημονική κριτική καθόσον στην συντριπτική πλειοψηφία των ορεινών υδατορευμάτων η φυσική παροχή ( χωρίς καμιά εκτροπή) δεν υπερβαίνει τα 20 cm σε όλο το μήκος του υδατορεύματος ( εκεί που η διατομή του υδατορεύματος «ανοίγει» ) και ακόμη επιστημονικά η ανάγκη της ιχθυοπανίδας για βάθος τουλάχιστον 20 cm πρέπει να εξασφαλίζεται σταδιακά κατά μήκος της κοίτης ( για να μπορούν τα ψάρια και οι άλλοι οργανισμοί να ξεκουράζονται, κ.λ.π.) και όχι σε κάθε σημείο της ροής. Για το θέμα αυτό θα παρέμβει αναλυτικότερα ο σύνδεσμος τις επόμενες ημέρες. 4. Η «αφορμή» για την αλλαγή στην ουσία και όχι «συμπλήρωση και εξειδίκευση» των κριτηρίων που ορίζει το Ειδικό χωροταξικό για τα ΜΥΗΕ ( το οποίο κατ’ ουσίαν είναι επαρκές αν αντιμετωπίσει κανείς ακραίες καταστάσεις που πράγματι πρέπει να απαγορεύονται) ήταν ότι υπήρχαν αιτήσεις για MYHE 200 η 300 kW με αγωγό 6000 m κ.λ.π. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ακραίο και η χρήση του μόνο ως αφορμή για τσουβάλιασμα και απαγόρευση αξιόλογων επενδύσεων μπορεί να θεωρηθεί. Κανείς σοβαρός μελετητής και επενδυτής δεν ασχολείται με επενδύσεις που δεν μπορούν ποτέ να αποσβεστούν. Καμιά αντίρρηση από τον σύνδεσμο μας να αποφασιστούν από κοινού τα κατώτερα όρια ισχύος σε σχέση με ένα μήκος για να αποφεύγονται τέτοια πράγματι ακραία αιτήματα. Αλλά από εκεί μέχρι να δεχτούμε την άνευ όρων παράδοση της ενεργειακής εκμετάλλευσης των ΜΥΗΕ σε ιδεοληψίες ακραίες στο όνομα μάλιστα της προστασίας του περιβάλλοντος είναι άλλο πράγμα. Και ο «τύπος» του σχεδίου Υ.Α. είναι πράγματι μια τέτοια ιδεοληψία. Ως προς τη διαδοχικότητα των έργων εισάγεται, αναπόδεικτα επίσης, το μήκος της φυσικής κοίτης που βρίσκεται ενδιάμεσα δύο επάλληλων ΜΥΗΕ να μην υπολείπεται του 33% του συνολικού μήκους της φυσικής κοίτης το οποίο ορίζεται από την υδροληψία του ανάντη ΜΥΗΕ και του σημείου επαναφοράς του νερού στη φυσική κοίτη του κατάντη ΜΥΗΕ. «Εξειδικεύεται» συνεπώς το άρθρο 16 του ΕΠΧΣΑΑ- ΑΠΕ στο σημείο που τροποποιήθηκε και επανέρχεται στην αρχική του διατύπωση!Αγνοείται επιδεικτικά η παρ. 2 του άρθρου 13 του ΕΠΧΣΑΑ- ΑΠΕ όπου ορίζονται περιοχές προτεραιότητας για την ανάπτυξη των ΜΥΗΕ βάσει της πυκνότητας του εκμεταλλεύσιμου δυναμικού. Η εξειδίκευση δεν είναι ισοπέδωση. 5. Το υφιστάμενο καθεστώς παρουσιάζει ένα βασικό μειονέκτημα, το μη έλεγχο της οικολογικής παροχής. Βάσει αυτού του δεδομένου ( του μη ελέγχου ) εγείρονται από κάποιους ερωτήματα σχετικά με την αναγκαιότητα ή μη της μείωσης του μήκους της εκτροπής όταν αποδεδειγμένα παραμένει εντός της κοίτης η οικολογική παροχή. Μήπως η «αναγκαιότητα» αυτή προκύπτει για κάποιους από το μη θεσμοθετημένο μηχανισμό ελέγχου; Και αν πραγματικά συμβαίνει αυτό, ποιου αρμοδιότητα θα ήταν ο καθορισμός του; Ίσως ήρθε η στιγμή να αντιμετωπισθεί επί της ουσίας το πρόβλημα και όχι θεωρώντας ως δεδομένη την παρανομία δηλαδή ότι η οικολογική παροχή στην πράξη δεν αφήνεται. Ίσως θα ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητικό να ανατρέξουμε σε παραδείγματα άλλων χωρών όπως για παράδειγμα της Ισπανίας, αντί να προσπαθούμε να «εφεύρουμε τον τροχό» με αντιεπιστημονικές και αμφιβόλου αποτελέσματος μεθόδους. 6. Η προστασία των ποτάμιων οικοσυστημάτων περιορίζεται στη χωροθέτηση ή πιο συγκεκριμένα στο μήκος εκτροπής των ΜΥΗΕ και δε διευρύνεται σε άλλα έργα χρήσης νερού όπως για παράδειγμα τα αρδευτικά; Η χρήση είναι αυτή που προσδιορίζει την προστασία; Άλλως γιατί τα ΜΥΗΕ πρέπει να τυγχάνουν «ρατσιστικής» αντιμετώπισης; 7. Η τάση που επικρατεί σήμερα στην Ευρώπη είναι η ανάπτυξη των micro και mini υδροηλεκτρικών σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε πριν 10 χρόνια. Aκόμη επισημαίνουμε την παντελή έλλειψη ορισμών οι οποίοι να συνάδουν με την διεθνή και ειδικότερα την ελληνική βιβλιογραφία όπως για παράδειγμα οι ορισμοί του υδατορέματος, του μήκους μισγάγγειας υδατορέματος, του κυρίου ρέματος κ.λ.π., παράληψη των οποίων θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε υποκειμενικές κρίσεις των ελεγκτών.