Αρχική Χωροθέτηση Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ)Άρθρο 1 – ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη Νίκος Νικήσιανης - Υπ. Εκστρατειών Περιβαλλοντικής Οργάνωσης "Καλλιστώ" | 18 Αυγούστου 2010, 18:56
  • Σχόλιο του χρήστη 'Νίκος Νικήσιανης - Υπ. Εκστρατειών Περιβαλλοντικής Οργάνωσης "Καλλιστώ"' | 18 Αυγούστου 2010, 18:56

    1. Είναι θετικό ότι αναγνωρίζεται η ανάγκη για συμπλήρωση των κριτηρίων χωροθέτησης, με σκοπό την άμβλυνση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που επιφέρει η κατασκευή ΜΥΗΕ σε όλα σχεδόν τα ορεινά ρέματα. Η ύπαρξη αυτών των περιβαλλοντικών επιπτώσεων αναγνωρίζεται τόσο από την κείμενη νομοθεσία (Ν. 3468/2006, Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ – ΚΥΑ 2464/08), όσο και από την άμεση εικόνα που έχουμε ως Περιβαλλοντική Οργάνωση από σημαντικές ορεινές περιοχές της χώρας στις οποίες παρεμβαίνουμε. Ως Περιβαλλοντική Οργάνωση ταχθήκαμε υπέρ της ανάπτυξης των ΜΥΗΕ, στο μέτρο όμως που οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις τους δεν ακυρώνουν τα όποια οφέλη προκύπτουν από τον περιορισμό της παραγωγής ρύπων. Για να τηρηθεί αυτή η ισορροπία ήταν σαφές ότι χρειαζόταν συμπλήρωση, ειδίκευση και βελτίωση των περιβαλλοντικών όρων, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη τον διαρκώς αυξανόμενο αριθμό αδειών παραγωγής από τη ΡΑΕ (οι οποίες έχουν υπερβεί τις 400) και των εκατοντάδων νέων αιτήσεων που εκκρεμούν. Για περισσότερα στοιχεία παραπέμπουμε στην υπ.αρ. Πρωτ. 73/09 από 09/02/09 επιστολή μας για τα ΜΥΗΕ στην Προστατευόμενη Περιοχή Οροσειράς Ροδόπης, στην υπ.αρ.Πρωτ. 120/09 από 06/03/09 επιστολή μας για τα ΜΥΗΕ στο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου, στην υπ.αρ.Πρωτ. 137/09 από 11/03/09 επιστολή μας για τα ΜΥΗΕ στην περιοχή Γράμμου και στην υπ.αρ.Πρωτ. 138/09 από 11/3/09 επιστολή μας σχετικά με τους γενικούς όρους χωροθέτησης και αδειοδότησης των ΜΥΗΕ. Στις επιστολές αυτές, που έχουν αποσταλεί ή κοινοποιηθεί σε όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και άλλους φορείς, και που είναι φυσικά στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου, αναφέρονται εκτενώς περιπτώσεις σημαντικών βλαβών στο φυσικό περιβάλλον από τα συνοδά έργα, ελλείψεων στα υδατομετρικά στοιχεία, ανεπαρκειών των Μελετών και Προμελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, υπερβολικού αριθμού προτεινόμενων ΜΥΗΕ ανά λεκάνη απορροής κα. Ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε τα παρακάτω συνοπτικά στοιχεία. Μέχρι και τον Μάρτιο του 2009 στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Πάρκου της Β. Πίνδου είχαν εκδοθεί άδειες παραγωγής από την ΡΑΕ για 15 ΜΥΗΕ, ενώ εκκρεμούσαν τουλάχιστον ισάριθμες αιτήσεις. Σύμφωνα με το «Πρόγραμμα Παρακολούθησης της Πανίδας στο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου» που ανέλαβε από το Φορέα Διαχείρισης να εκτελέσει η οργάνωσή μας, στο πλαίσιο του Μέτρου 8.1 του ΕΠΠΕΡ ΙΙΙ, από τους 38 σταθμούς που ερευνήθηκαν σε όλα τα υδατορέματα της περιοχής για την παρουσία Βίδρας, η Βίδρα απουσίαζε μόνο από 3, εκ των οποίων οι 2 βρίσκονταν ανάντη μικρών φραγμάτων και ΜΥΗΕ. Το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντική ένδειξη για τις συνέπειες στην ιχθυοπανίδα. Τα ΜΥΗΕ αυτά θα συνδυαστούν με πολλά άλλα έργα που σχεδιάζονται στις λεκάνες απορροές των τριών ποτάμιων συστημάτων (Άραχθου, Αωού, Αλιάκμονα) της περιοχής του Εθνικού Πάρκου . Για παράδειγμα, μέχρι την ίδια ημερομηνία, στον Αλιάκμονα και τους παραποτάμους του κατασκευάζονται ή σχεδιάζονται 2 Μεγάλα ΥΗΕ και τουλάχιστον 10 ΜΥΗΕ. Αντίστοιχα, στην Προστατευόμενη Περιοχή της Οροσειράς Ροδόπης, η οποία πρόσφατα ανακηρύχθηκε επίσης Εθνικό Πάρκο, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2009, είχαν εκδοθεί από τη ΡΑΕ 7 άδειες για ΜΥΗΕ, παρά την πιστοποιημένη από το Ινστιτούτο Αλιευτικών Ερευνών παρουσία σημαντικών και προστατευομένων ειδών ιχθυοπανίδας (Άγρια Πέστροφα, Μπριάνα κα) και παρά τη λειτουργία των δύο Μεγάλων ΥΗΕ στον ποταμό Νέστο. Σημειώνεται τέλος ότι από δική μας εξέταση των Προμελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων διαπιστώθηκε η ανεπάρκεια στοιχείων για την παροχή των ρεμάτων και την πανίδα της περιοχής, η οποία φτάνει μέχρι και την απόκρυψη της ύπαρξης ιχθυοπανίδας. Σύμφωνα τέλος και με την κείμενη νομοθεσία (Ν. 3468/2006) στα κριτήρια αδειοδότησης των ΜΥΗΕ και γενικότερα των ΑΠΕ περιλαμβάνονται η «διασφάλιση παροχής υπηρεσιών κοινής ωφέλειας» και η «προστασία του περιβάλλοντος». Κατά συνέπεια, τα προτεινόμενα από το παρόν Σχέδιο κριτήρια χωροθέτησης των ΜΥΗΕ θα πρέπει να κριθούν με βάση το κατά πόσο εξυπηρετούν ή όχι αυτές τις ανάγκες και όχι αν περιορίζουν ή όχι τις δυνατότητες επένδυσης, ιδιαίτερα αν ληφθεί υπόψη ότι πολλά από τα έργα αυτά είναι επιδοτούμενα από δημόσιους πόρους. Η επιχειρηματολογία που αναπτύσσεται σε κάποια σχόλια, σύμφωνα με την οποία τα κριτήρια αυτά ακυρώνουν μεγάλο μέρος των προτεινόμενων κριτηρίων, δεν αναφέρεται στο περιβαλλοντικό ή κοινωνικό τους κόστος, δεν συνάδει με το χαρακτήρα των ΜΥΗΕ ως έργων ΑΠΕ και δεν μπορεί να επηρεάσει την υιοθέτηση ή όχι ενός κριτηρίου. 2. Ιδιαίτερα όσο αφορά τον ορισμό της «οικολογικής παροχής», υπενθυμίζουμε ότι ο υφιστάμενος ορισμός (ΚΥΑ 2464/08) είναι προσωρινός και η ίδια νομοθεσία απαιτεί να καθοριστούν «…τα κριτήρια της ελάχιστης απαιτούμενης οικολογικής παροχής ανά λεκάνη απορροής, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ν. 3199/2003». 3. Σύμφωνα επίσης με την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία (ν. 3199/2003), είναι επιτακτικός ο καθορισμός της φέρουσας ικανότητας ανά λεκάνη απορροής σε ΜΥΗΕ ή άλλα έργα. 4. Είναι θετική και η αναγνώριση των συνεργιστικών επιπτώσεων των ΜΥΗΕ όταν βρίσκονται στο ίδιο υδατόρεμα ή σε συμβάλλοντες κλάδους. Σύμφωνα όμως με το πνεύμα του 3199/2003, αλλά και με την εμπειρία που έχουμε από ποτάμια συστήματα στα οποία κατασκευάστηκαν ή/και προτείνονται ΥΗΕ και ΜΥΗΕ (Νέστος, Αλιάκμονας, Αωός κα) θα έπρεπε να αναγνωρίζονται οι συνεργιστικές επιπτώσεις ΜΥΗΕ και Μεγάλων Υδροηλεκτρικών Έργων ανά λεκάνη απορροής. 5. Τέλος, επαναλαμβάνουμε ότι είναι ιδιαίτερα θετική η υιοθέτηση κριτηρίων ανταποδοτικότητας που στηρίζονται στη σχέση περιβαλλοντικού κόστους και ωφέλειας. Η σχέση αυτή υποχρεωτικά θα περιλαμβάνει το μήκος της εκτροπής και την παραγόμενη ισχύ, οπότε η σχετική επιχειρηματολογία που απορρίπτει αυτή τη σχέση, δεν αφήνει περιθώριο για κανένα τέτοιο κριτήριο. Το περιβαλλοντικό κόστος όμως δεν αποτυπώνεται μόνο από το μήκος της εκτροπής και τον όγκο της εκτρεπόμενης ροής, αλλά και από τα συνοδά έργα τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις περιλαμβάνουν έργα δυσανάλογου περιβαλλοντικού κόστους, όπως η διάνοιξη νέων παραποτάμιων δρόμων σε αδιατάρακτα οικοσυστήματα. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ακόμα και όταν τηρούνται οι περιβαλλοντικοί όροι, περιλαμβάνουν την αύξηση της όχλησης, της προσβασιμότητας και την καταστροφή της παρυδάτιας βλάστησης, ενώ μπορεί να επιδεινωθούν ακόμα περισσότερο όταν δεν τηρούνται οι σχετικοί όροι. Προτείναμε λοιπόν να αποφεύγεται η αδειοδότηση ΜΥΗΕ τα οποία προϋποθέτουν εκτεταμένα τέτοια έργα.