Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• Σχόλιο του χρήστη 'ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ' | 19 Αυγούστου 2010, 19:08

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Ο Μαθηματικός τύπος της ΥΑ Η συγκεκριμένη ΥΑ αποτελεί μια ακόμη εκδοχή των αλλεπάλληλων παρόμοιων εκδόσεων και εκδοχών που έχουν προταθεί τα τελευταία χρόνια με τον ίδιο στόχο. Απλή σύγκριση από την εφαρμογή της τελευταίας έκδοσης του μαθηματικού τύπου με προηγούμενες εκδόσεις αποδεικνύει ότι η αυστηρότητα και οι περιορισμοί βαίνουν αυξανόμενοι. Παράλληλα σημαντικό σημείο είναι η απουσία στον μαθηματικό τύπο του μεγέθους της ενδιάμεσης παροχής εμπλουτισμού που σε προηγούμενες εκδοχές αύξανε το μήκος εκτροπής κατά ένα ποσοστό της τάξης του 16%. Αντίθετα ο σημερινός μαθηματικός τύπος προβλέπει μόνο την αύξηση της οικολογικής παροχής που θα αφήνεται από την υδροληψία του έργου με ευθύνη του επενδυτή, χωρίς να γίνεται καθόλου λόγος για το πώς θα γίνεται ο έλεγχος τήρησης της συγκεκριμένης δέσμευσης. Στην συνέχεια παρουσιάζονται τα γενικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την εφαρμογή του νέου τύπου της προς υπογραφή ΥΑ σε σύγκριση με προηγούμενη έκδοση αυτής: • Ο νέος τύπος δίνει πολύ χειρότερα αποτελέσματα σε σχέση με τον παλιό στο τμήμα της ισχύος από 0 έως 6,5 MW (χωρίς εμπλουτισμό) με τα χειρότερα αποτελέσματα στη περιοχή των έργων 0,5 έως 1,0 MW. • Επιδοτούνται σαφώς τα μεγάλα έργα. • Δεν υπάρχει πουθενά η παροχή εμπλουτισμού, δηλαδή η περίπτωση να συμβάλει ένα ολοκλήρο ποτάμι κατάντη της υδροληψίας, με την περίπτωση να είναι μηδενικός ο εμπλουτισμός στο τμήμα εκτροπής αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο. • θεωρείται συμβατό σύμφωνα με τον μαθηματικό τύπο, ένα έργο π.χ. ισχύος10 MW με εκτροπή ίση με 8 km στα οποία κυλά μόνο η οικολογική παροχή (αφού δεν έχουμε εμπλουτισμό κατά την ΥΑ). Τόσο μεγάλα έργα υπάρχουν μόνο σε πλεύσιμα μεγάλα ποτάμια. Σκεφτείτε τις αντιδράσεις στην περίπτωση μήκους εκτροπής 8km σε ένα μεγάλο ποτάμι της χώρας. • Σύμφωνα με τον τύπο αν βάλουμε Qoik=0 παίρνουμε μήκος εκτροπής ίσο με 250 m. Δηλαδή για 250 m δεν χρειάζεται οικολογική παροχή. Το περιβάλλον προστατεύεται μόνο του. • Ακόμη και να αποφασιστεί ο διπλασιασμός της οικολογικής παροχή που θα αποδεσμεύεται από την υδροληψία το κέρδος στην αύξηση του μήκους είναι της τάξεως του 10% και ειδικά σε μικρά μεγέθη έργων (που το χρειαζόμαστε περισσότερο) είναι 7%. • Ακομη και στην περίπτωση αποδεσμευσης τριπλάσιας οικολογικής παροχής από την προβλεπόμενη το κέρδος στην αύξηση του μήκους είναι μικρότερο από ότι ήταν με τον προηγούμενο μαθηματικό τύπο. Ένα άλλο σημείο (γενικότερης ασυμβατότητας στο συνολικό νομικό πλαίσιο που διέπει τα ΜΥΗΕ) είναι ότι μαθηματικός τύπος προβλέπει τη δυνατότητα αύξησης της οικολογικής παροχής. Από την άλλη η εφαρμοζόμενη από τη ΡΑΕ πρακτική υποχρεώνει την ικανοποίηση του βαθμού ενεργειακής αξιοποίησης του ρέματος, το οποίο σημαίνει εκμετάλλευση συγκεκριμένης ποσότητας εκ της διαθέσιμης για αξιοποίηση παροχής η οποία ορίζεται όμως με βάσει την ποσότητα της οικολογικής παροχή, η οποία πάλι ορίζεται από το νόμο. Έχει συνεννοηθεί ο συντάκτης της ΥΑ με τη ΡΑΕ τη στιγμή που θα πηγαίνει για ΕΠΟ ένα έργο το οποίο θα έχει αξιολογηθεί με συγκεκριμένη ποσόσητα οικολογικής παροχής άρα η οποιαδήποτε αύξησή της δεν θα μπορεί να γίνει εκ των προτέρων γιατι θα είναι αντίθετη με την αξιολόγηση της ΡΑΕ? Λογικό είναι να αναμένουμε στην συνέχεια και την εισαγωγή ανάλογων μαθηματικών τύπων για το επιτρεπτό μήκος δικτύου σύνδεσης, το μήκος των οδών προσπέλασης, το ύψος του αναβαθμού της υδροληψίας και κάθε λογής τεχνική παράμετρο των ΜΥΗΕ, ή ακόμη και για την αρχαιολογική σημασία μιας περιοχής (αν είναι μικρό το αρχαίο εντάξει, αν είναι μεγάλο το έργο κόβεται) ή την τουριστική σημασία (αριθμός κλινών) ή την δασική σημασία (να μετράει μόνο ο αριθμός των δένδρων που κόβονται και όχι και το είδος) κ.ο.κ. Σκεφτικά αιολικά πάρκα με μαθηματικά κριτήρια που θα θέτουν περιορισμό στην ισχύ, στον αριθμό των μηχανών, στη διάμετρο πτερωτής, στη διάμετρο και το ύψος του πύργου, στο μήκος και στο πλάτος των οδών πρόσβασης ή ΦΒ πάρκα με περιορισμό στο μέγεθος των πανελς, στο χρώμα, ή στην επιφάνεια κάλυψης. Επιστημονικό υπόβαθρο και τεκμηρίωση του μαθηματικού τύπου Σε καμία χώρα του κόσμου, ακόμη και σε αυτές με ίδιες ή παρόμοιες υδρολογικές και γεωλογικές συνθήκες με την ελλάδα, όπου ήδη έχει αξιοποιηθεί το μεγαλύτερο ποσοστο του διαθέσιμου μικροϋδροηλεκτρικού δυναμικού, δεν έχει γίνει καν προσπάθεια να συσχετιστεί το μήκος εκτροπής με την ισχύ του έργου. Σε όλη την ευρώπη αλλά και στον κόσμο, η διατήρηση της διαβίωσης του οικοσυστήματος στο τμήμα της εκτροπής εξασφαλίζεται μέσω της λεγόμενης οικολογικής ή διατηρητέας παροχής. Ο καθορισμός της ποσότητας της οικολογικής παροχής γίνεται με βάση τα υδραυλικά, υδρολογικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά του ρέματος καθώς και με βάση άλλα χαρακτηριστικά που έχουν να κάνουν με την ιχθυολογική σημασία καθώς και οικολογικές παραμέτρους. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της οικολογικής παροχής είναι: 1. Μέθοδοι που βασίζονται σε υδρολογικές ή στατιστικές παραμέτρους (η οικολογική παροχή καθορίζεται ως ποσοστό της μέσης ετήσιας παροχής ή της ελάχιστης μέσης παροχής, ή με βάση συγκεκριμένες τιμές της Καμπύλής Διάρκειας Παροχής) 2. Μέθοδοι που βασίζονται σε γεωμετρικά ή γεωλογικά χαρακτηριστικά (ορίζεται με βάση συγκεκριμένη τιμή ειδικής απορροής με βάση το εμβαδό της λεκάνης) 3. Μέθοδοι που βασίζονται στην ταχύτητα και στο βάθος ροής 4. Πολυπαραμετρικοί μέθοδοι που λαμβάνουν υπόψη περιβαλλοντικές, οικονομικές και ποιοτικές παραμέτρους Συνήθως προτιμάται ο καθορισμός της οικολογικής παροχής με βάση την ελάχιστη μέση ετήσια παροχή ή την μεγαλύτερη από τις ελάχιστες μηνιαίες παροχές ενός μέσου έτους. Στην περίπτωση καθορισμού ελάχιστου βάθους ροής πρέπει να λαμβάνονται υπόψη η τάξη και η κλίση του ρέματος, το πλάτος της διατομής και η ταχύτητα ροής. Έχει αποδειχθεί επίσης ότι η συγκεκριμένη μέθοδος δίνει μη ρεαλιστικές τιμές στην περίπτωση των ορεινών ρεμάτων. Σε κάθε περίπτωση ο ενδιάμεσος εμπλουτισμός πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Τυχόν επιπλέον περιορισμοί θα πρέπει να είναι ξακάθαροι, πλήρως αιτιολογημένοι και να εφαρμόζονται μόνο κατά περίπτωση. Ενδιάμεση απόσταση μεταξύ έργων Σύμφωνα με την ΥΑ, η ΥΑ πρέπει να «συμπληρώνει» και να «εξειδικεύει» το Ειδικό Χωροταξικό. Στην ουσία όμως καταργεί ορισμένες παραγράφους του. Συγκεκριμένα στην παράγραφο 3.γ του άρθρου 16 αναφέρεται: γ. Όταν προβλέπεται εκτροπή του νερού από τη φυσική κοίτη του υδατορεύματος και για μήκος μεγαλύτερο των 250m, το μήκος του τμήματος φυσικής κοίτης που θα αφήνεται μεταξύ δύο επάλληλων Μ.ΥΗ.Ε. (δηλαδή μεταξύ του σημείου επαναφοράς του νερού στη φυσική κοίτη για το ανάντη Μ.ΥΗ.Ε. και του σημείου υδροληψίας ή την αρχή της τεχνητής λίμνης του πλησιέστερου κατάντη Μ.ΥΗ.Ε. δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 1000 m. Με βάση την παραπάνω παράγραφο ορίζεται σαφώς ότι το ενδιάμεσο μήκος μπορεί να είναι ίσο με 1001 m και πάνω. Με την φράση που προστίθεται στη ΥΑ «ταυτόχρονα δεν πρέπει να υπολείπεται του 33% του συνολικού μήκους…..» στην ουσία καταργείται η παράγραφο του Ειδικού χωροταξικού αφού για έργα που η ενδιάμεση απόσταση είναι μικρότερη του 33% και ταυτόχρονα είναι μεγαλύτερη από 1000 m αποκλείονται. Αντίστοιχα στην παράγραφο δ2 του άρθρου 16 αναφέρεται: δ2) στην περίπτωση έργων πολλαπλής χρήσης νερού ή στην περίπτωση ενσωμάτωσης Μ.ΥΗ.Ε. σε υφιστάμενο αρδευτικό ή υδρευτικό δίκτυο, ακόμη και αν απαιτηθεί αντικατάσταση μέρους ή του συνόλου του δικτύου. Με την ΥΑ καταργείται η παραπάνω εξαίρεση με αυθαίρετο τρόπο, καταργώντας επίσης τα αοποιαδήποτε οφέλη θα είχαμε από έργα πολλαπλού σκοπού. Θα πρέπει να εξεταστεί, εκτός από το επιστημονικό κομμάτι της ΥΑ, και το κατά πόσο είναι νόμιμη, αφού δεν συμπληρώνει και δεν εξειδικεύει το Ειδικό Χωροταξικό αλλά το καταργεί. Τα επαλληλα έργα πρέπει να εξετάζονται συνεργιστικά και αθροιστικά αφού έτσι κι αλλιώς η φύση δεν αντιλαμβάνεται διαφορετικούς φορείς εκμετάλλευσης. Αναδρομικότητα εφαρμογής Οι διατάξεις της ΥΑ δεν νοείται να έχουν αναδρομική εφαρμογή, ειδικά για έργα που βρίσκονται στη διαδικασία έκδοσης Αδειας Παραγωγής ή ΠΠΕ και έχουν καθυστερήσει ήδη για χρόνια. Όταν ξεκινάει να δραστηριοποιείται ένας επενδυτής στην ανάπτυξη ενός έργου, εκπονεί μελέτες, συστήνει εταιρείες και κάνει πλήθως εξόδων βασιζόμενος στο νομικό πλαίσιο που ισχύει τη δεδομένη χρονική στιγμή. Το κράτος πρέπει να έχει συνέχεια και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί αναδρομικά να αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδίου, μηδενίζοντας τις προσπάθειες του κάθε ενός και προκαλώντας οικονομική ζημιά. Εκτός από αντισυνταγματικό είναι και ανήθικο. Στα ΜΥΗΕ το παιχνίδι αυτό παρατηρείται εδώ και χρόνια. Δεκάδες υπουργικές αποφάσεις και νόμοι ή ακόμη και η έλλειψη άλλων δημιουργεί ένα νεφελώδες, αλληλοσυγκρούμενο και γεμάτο εμπόδια πεδίο στην ανάπτυξη των έργων. Αναφορά στην ελάχιστη στάθμη των 20 cm Η κατασκευή καθενός έργου ΑΠΕ ξεχωριστά αποτελεί μοναδική διεργασία η οποία πρέπει να σέβεται και να εξασφαλίζει τις ειδικές συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος χώρου και οικοτόπου. Πριν την κατασκευή ενός έργου πρέπει να τίθενται και να εξασφαλίζεται η τήρηση συγκεκριμένων όρών και προϋποθέσεων που να διασφαλίζουν αφενώς την προστασία του περιβάλλοντος και εφετέρου την σωστή και άρτια κατασκευή των έργων. Η ουσιαστική εφαρμογή των παραπάνω, απαιτεί μια σημαντική αναβάθμιση των ανθρωπίνων πόρων και της τεχνογνωσίας των δημοσίων υπηρεσιών και του επιστημονικού δυναμικού της Χώρας. Η έλλειψη σημαντικού πλήθους ειδικών και καταρτισμένων επιστημόνων, τόσο σε επίπεδο διοίκησης (και ειδικά τοπικής – περιφερειακής) όσο και σε επίπεδο ιδιωτών μελετητών αποτελεί σημαντική παράμετρο που πρέπει να αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Διαφορετικά είτε η προστασία θα παραμείνει ευχή κενή περιεχομένου είτε η ανάπτυξη θα ανασταλεί ακριβώς λόγω απουσίας στελεχών που θα εκπονούν και θα ελέγχουν με αξιοπιστία τις αναγκαίες μελέτες. Η διαβίωση της ιχθυοπανίδας σε ένα ρέμα δεν επηρεάζεται από το εμβαδόν της ενεργούς υδάτινης διατομής αλλά από το μέγιστο ύψος νερού που πρέπει να κυλά και για συγκεκριμένο πλάτος διατομής στο δημιουργούμενο κάτω υδάτινο τόξο. Πιο συγκεκριμένα για τη διαβίωση των ειδών ιχθύων που διαβιούν σε ένα ρέμα απαιτείται η ύπαρξη των φυσικών ελαχίστων συνθηκών που παρουσιάζει το ρέμα κατά την ετήσια συμπεριφορά του. Οποιαδήποτε άλλη συζήτηση για αύξηση της ενεργού υδάτινης διατομής (είτε του ύψους, είτε του πλάτους, είτε και των δύο) αναιρεί ουσιαστικά την συμπεριφορά όλων των υδατορρεμάτων (όχι ποταμών) της χώρας, καθώς δεν υπάρχει υδατόρρεμα στην Ελλάδα που για τους 3 – 4 άνυδρους μήνες να έχει σταθερά και όχι διακοπτόμενα στην κοίτη του 20 cm ύψος νερού και σε ικανό πλάτος. Παρ’ όλα αυτά, ψάρια παρατηρούνται στα ανάντη σε όλα τα ρέματα που υπάρχει ιχθυοπανίδα. Δεν μπορεί λοιπόν, να ζητούνται μέσω της οικολογικής παροχής, συνθήκες που ούτε το ίδιο το ρέμα παρουσιάζει κατά την ετήσια συμπεριφορά του. Η διατήρηση ελάχιστου βάθους ροής ίσου με «20 cm» σε όλα τα σημεία της κοίτης υδατορευμάτων ανεξαρτήτου κλίσεως είναι ανέφικτη, δεν συνάδει με την φυσική συμπεριφορά των ρεμάτων και με την πραγματικότητα και αποτελεί απαίτηση η οποία δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί φυσικά και ούτε αποδεικνύεται με καμία επιστημονική μέθοδο. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω προτείνεται η απόσυρση της επικείμενης ΥΑ η αναγκαιότητα της οποίας έχει καταρριφτεί. Και όπως έχουν πει και πολλοί άλλοι σε αυτή την διαβούλευση, «νόμοι υπάρχουν, αρκεί να εφαρμοστούν σωστά».