Αρχική Επιτάχυνση της ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών ΕνέργειαςΆρθρο 9 Θέματα χωροθέτησης εγκαταστάσεων ΑΠΕΣχόλιο του χρήστη ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΡΑΖΑΝΗΣ | 29 Δεκεμβρίου 2009, 11:21
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΟΥΡΑΖΑΝΗΣ' | 29 Δεκεμβρίου 2009, 11:21

    ΠΕΡΙ ΓΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ Ο ΛΟΓΟΣ Στο παρόν διατυπώνονται μερικές σκέψεις που αφορούν στα θέματα της γης υψηλής παραγωγικότητος και της ανάπτυξης, σε σχέση με το άρ. 9, § 6, χωρίο α, στο οποίο προβλέπεται ότι οι εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μπορούν να εγκατασταθούν σε γαίες υψηλής παραγωγικότητος. Κατ’ αρχήν, κατά τη συνταγματική επιταγή (άρθρο 24) οφείλουμε να διαχειριζόμαστε το φυσικό περιβάλλον, στα πλαίσια της αειφόρου αναπτύξεως, θέμα που δυστυχώς μέλει να εξετασθεί αρμοδίως. Η γη υψηλής παραγωγικότητας είναι πεπερασμένης εκτάσεως, σε επίπεδο Χώρας και εν γένει είναι ένας μη ανανεώσιμος πόρος και εξ’ αυτού πολύτιμος. Για να είμαστε πιο ακριβείς, η όποια ανανέωση συμβαίνει με την επίδραση φυσικοχημικών και μικροβιακών παραγόντων στον εδαφικό πόρο, γίνεται με τόσο αργούς ρυθμούς, ώστε να θεωρείται μη ανανεώσιμος.. Από την άλλη πλευρά, φυσικοχημικοί παράγοντες είναι που επιδρούν και οδηγούν στην υποβάθμιση του εδάφους, σε χρόνους που ποικίλουν, ανάλογα με συγκεκριμένα εδαφοκλιματικά χαρακτηριστικά. Ο άνθρωπος με τη δραστηριότητά του επενεργεί με διττό τρόπο, είτε επιταχύνοντας τις διαδικασίες υποβάθμισης, είτε επιβραδύνοντάς τις. Η αλλαγή της χρήσης γης για μία εικοσαετία ή και περισσότερο (εγκατάσταση φωτοβολταϊκού κ.λ.π.) προκαλεί αλυσιδωτές αλλαγές στις φυσικοχημικές, αλλά και βιολογικές παραμέτρους του εδάφους, που ενδιαφέρουν τη γεωργία. Επιγραμματικά αναφέρονται η μείωση της ταχύτητας διήθησης αλλά και της διηθούμενης ποσότητας με σύγχρονη αύξηση της διάβρωσης, η μείωση της προσπίπτουσας ακτινοβολίας και συνεπώς του ισοζυγίου ροής θερμότητας, από και προς το έδαφος, με αποτέλεσμα τη μείωση της θερμοκρασίας του εδάφους, παράγοντας που επιδρά καταλυτικά σε διαδικασίες όπως χημικές αντιδράσεις, μικροβιακή δραστηριότητα, ριζοβολία ανάπτυξη ριζικού συστήματος, κ.λ.π. . Είναι ιδιαίτερα απλοϊκή και γεωτεχνικά ανυπόστατη, η προσέγγιση ότι, μετά από είκοσι χρόνια, θα έχουμε πάλι τη γη στη διάθεσή μας όπως ήταν πριν, απομακρύνοντας τις όποιες εγκαταστάσεις,. Επίσης, η χρήση της γης για εγκατάσταση Α.Π.Ε. δεν μπορεί να παραλληλισθεί με την αγρανάπαυση, αφού η δεύτερη αποτελεί φιλοπεριβαλλοντική μεθοδολογία ορθής διαχείρισης και όχι εγκατάλειψη (διότι περί αυτού πρόκειται.). Πέραν αυτού, να μη μας διαφεύγει ότι, Α.Π.Ε. δεν είναι μόνο τα φωτοβολταϊκά. Άραγε δεν έχει επίδραση στη γη υψηλής παραγωγικότητος και γενικά στο περιβάλλον, μία μονάδα καύσης βιομάζας, ή παραγωγής και καύσης μεθανίου; Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενώσεως (κυοφορούμενη οδηγία για τα εδάφη) αλλά και διεθνών οργανισμών (F.A.O.), η κάλυψη της γης υψηλής παραγωγικότητας με αδρανή υλικά, αλλά και η συμπίεση (όπως στην περίπτωσή μας), είναι κάποιοι από τους κινδύνους που διατρέχει το έδαφος. Σημαντική είναι επίσης και η επίδραση των συνοδών έργων που μπορεί να απαιτηθούν (μείωση σε ποσοστό της γης υψηλής παραγωγικότητας, συμπίεση επιτάχυνση της διάβρωσης κ.λ.π..) Σαφώς η διατήρηση της γης υψηλής παραγωγικότητας δεν έχει να κάνει με κανένα εξαναγκασμό του αγρότη να παραμείνει στη γεωργία. Υπενθυμίζουμε πάντως ότι σε αυτή τη γη υψηλής παραγωγικότητας και στις εκμεταλλεύσεις εντάσεως κεφαλαίου, που αναπτύσσονται, υπολογίζει η χώρα μας, για να είναι αυτάρκης και να έχει εξαγωγικό προϊόν (συμμετοχή στο ΑΕΠ) Δεν είναι δυνατό και λογικό τη στιγμή που διεθνή κεφάλαια αναζητούν γαίες υψηλής παραγωγικότητας, για να επενδύσουν, προβλέποντας το μέλλον και που η χώρα μας έχει χάσει την εθνική της κυριαρχία στον τομέα των τροφίμων, να προβλέπεται με νόμο η απεμπόληση μίας πλουτοπαραγωγικής πηγής, όπως είναι το έδαφος. Άραγε θα μπορούσαμε ποτέ να σκεφτούμε τις όμορφες παραλίες των νησιών μας να μην αποτελούν τουριστικό αγαθό αλλά να έχουν κάποια άλλη χρήση; Θα μπορούσαμε να διανοηθούμε τα δάση μας να υλοτομηθούν για παραγωγή ενέργειας ή τα αρχαιολογικά ευρήματα να χρησιμοποιηθούν ως οικοδομικά υλικά στα πλαίσια της ανακύκλωσης και των ήπιων μορφών ενέργειας; Είναι συγκεκριμένες οι μεθοδολογίες αποτίμησης κόστους οφέλους για τέτοιου είδους διλήμματα. Η γη υψηλής παραγωγικότητας, όπως και ο δασικός και ο αρχαιολογικός πλούτος, είναι εν δυνάμει αγαθά, τα οποία σε εμάς εναπόκειται να διαχειριστούμε αειφορικά, κάτι που σημαίνει ότι δεν μπορούμε κάθε φορά να είμαστε έρμαια των όποιων μικροσυμφερόντων. Πρέπει, συνεπώς, να αποφασίσουμε εάν θέλουμε ή όχι να εμμείνουμε στη διαφύλαξή τους ή θα υποκύπτουμε κάθε φορά σε ψεύτικα διλήμματα, διότι σήμερα είναι οι εγκαταστάσεις των Α.Π.Ε., αύριο μπορεί να είναι κάτι άλλο και ούτω καθ’ εξής. Σημειώνεται ότι το κράτος, στα πλαίσια της όποιας ομηρίας, αλλά και αποπέμποντας το όποιο πολιτικό κόστος, δεν θεσμοθέτησε κριτήρια προσδιορισμού της γης υψηλής παραγωγικότητας, ούτε προχώρησε σε χαρτογράφηση (πλην περιπτώσεων). Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι τα κριτήρια αυτά επιστημονικά δεν υφίστανται. Σαφέστατα δεν είμαστε κατά των Α.Π.Ε., αλλά μη σας διαφεύγει ότι στις Α.Π.Ε. συγκαταλέγονται και άλλες μορφές, οι οποίες προσιδιάζουν περισσότερο στις αγροτικές περιοχές. Πάντως, είναι οξύμωρο σχήμα το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, στα πλαίσια της προσπάθειάς του να παράξει ενέργεια, χωρίς επιβάρυνση του περιβάλλοντος, να επιτρέψει με νόμο ζημία ενός συντελεστή του περιβάλλοντος, όπως είναι η γη υψηλής παραγωγικότητας. Η κάθε περιοχή έχει, με το πέρασμα των ετών, ακολουθήσει ένα μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο υπαγορεύθηκε από κοινωνικοοικονομικές παραμέτρους, τη διαθεσιμότητα πόρων και τις πολιτικές που κάθε κυβέρνηση επέλεξε να υλοποιήσει, σε κάθε περιοχή και οι οποίες διατυπώνονται μέσα από τα χωροταξικά και αναπτυξιακά σχέδια που εκπονούνται Ποτέ δεν εκπονήθηκε, ως υπήρχε υποχρέωση, χωροταξικός σχεδιασμός των Α.Π.Ε. σε Πανελλαδικό επίπεδο, κάτι που δεν ξενίζει, αφού το αυτό έχει γίνει και για τη χωροθέτηση των μονάδων διαχείρισης-επεξεργασίας στερεών απορριμμάτων, προς αποφυγή του πολιτικού κόστους. Αντ’ αυτού επελέγει η λύση της κατά το δοκούν, επιλογής ή με άλλα λόγια της τακτικής «πάμε και θα τη βολέψουμε». Πολλά τα παραδείγματα εταιρειών που είτε αυτές οι ίδιες, είτε μέσω τρίτων φυσικών προσώπων, περιφέρονται ως γυρολόγοι προς αναζήτηση ευκαιριών real estate σε περιοχές, που εκτιμούν ότι θα υπάρξει οικονομικό αποτέλεσμα, χωρίς να υπάρχει σαφής γνώση της περιοχής (π.χ. επικρατούσες θερμοκρασίες για την απόδοση των φωτοβολταϊκών κ.λ.π.). Η ανάπτυξη προκύπτει, κατόπιν εφαρμογής εξειδικευμένων πολιτικών για κάθε περιοχή, σε συνέχεια εκπόνησης μελέτης, και σίγουρα δεν μπορεί να προκύψει, ως αποτέλεσμα ενός καθολικού μέτρου. Συγκεκριμένα, σε μία αμιγώς αγροτική περιοχή νόημα έχει η πρόταση αναπτυξιακών δράσεων με γνώμονα την παραμονή του πληθυσμού στην ύπαιθρο, στόχος που θα επιτευχθεί μετά από συμπλήρωση του εισοδήματος του (βελτίωση της καθημερινότητας). Αν και όλοι οι υποστηρικτές ευαγγελίζονται το δεύτερο (συμπλήρωση εισοδήματος), κανένας δεν μπορεί να στηρίξει το πρώτο (παραμονή), δεδομένου ότι δεν είναι ούτε προαπαιτούμενη η μόνιμη κατοικία, ούτε είναι ιδιαιτέρως ελκυστική η επένδυση που μπορεί να υλοποιήσει ένας αγρότης (μικρός παραγωγός). Ανάπτυξη της υπαίθρου δεν είναι η πρόσκαιρη μείωση των δεικτών κατά το μοντέλο των Ολυμπιακών αγώνων , δεν είναι η υλοποίηση επενδύσεων, χωρίς καμία δημιουργούμενη θέση εργασίας, δεν είναι η ενεργοποίηση εγκαταλειμμένων γαιών υψηλής παραγωγικότητας ιδιοκτητών που κατοικούν στα αστικά κέντρα και τέλος, ανάπτυξη δεν είναι η δημιουργία παραγωγών προϊόντος για μία μονοπωλιακού τύπου επιχείρηση (Δ.Ε.Η.). Άραγε, μήπως μειωθούν οι διαθέσιμες θέσεις εργασίας στο μεταποιητικό τομέα, λόγω αλλαγής χρήσης των καλλιεργουμένων γαιών, μήπως, βάσει των οικονομικών του στοιχείων, οι αγρότες με επένδυση σε Α.Π.Ε. αποχαρακτηρίζονται από αγρότες και έτσι μεταβάλλεται και ο επαγγελματικός χαρακτηρισμός τους, μήπως αυτό τους αποκλείσει από προγράμματα του αγροτικού χώρου, στα οποία θα είχαν δικαίωμα συμμετοχής; Αν επιθυμία είναι όντως να υπάρξει ανάπτυξη των Α.Π.Ε. σε περιοχές με γη υψηλής παραγωγικότητος και να προκύπτει όφελος στους αγρότες που είναι οι θεματοφύλακες του φυσικού περιβάλλοντος, κάτι που πρέπει να τους αναγνωρισθεί, ας υλοποιηθούν δράσεις που να αφορούν μόνο στην κάλυψη ιδίων αναγκών, μονίμων κατοίκων, με εγκατάσταση Α.Π.Ε. σε οικήματα και όχι επί γης υψηλής παραγωγικότητας. Η συγκεκριμένη πρόταση θεωρούμε ότι κινείται στη συνισταμένη των αιτημάτων, ώστε και οι Α.Π.Ε. να αναπτυχθούν στην ύπαιθρο και οι κάτοικοι να ωφεληθούν από την παραγόμενη ενέργεια και η επαγγελματική τους ιδιότητα να μην μεταβληθεί και να διαφυλαχθεί η γη υψηλής παραγωγικότητας. Άλλωστε είναι αρκούντως ικανό το μέγεθος της γης μέσης και χαμηλής παραγωγικότητος επί της οποίας θα μπορούσαν να εγκατασταθούν οι Α.Π.Ε με κόστος ίδιο με αυτό που απαιτείται για την εγκατάστασή τους σε γη υψηλής παραγωγικότητος. Κλείνοντας ευελπιστούμε ότι η ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής θα επανεξετάσει το συγκεκριμένα άρθρο και θα το ανακαλέσει, δεδομένου ότι και συναρμόδιο στον προσδιορισμό της γης υψηλής παραγωγικότητας είναι αλλά και, όπως ο τίτλος του Υπουργείου ορίζει, θεματοφύλακας του φυσικού πλούτου στον οποίο συγκαταλέγεται ο εδαφικός πόρος. Ο ΣΥΝΑΤΞΑΣ Μπουραζάνης Γιώργος ΠΕ Γεωπόνος M.Sc. Υποψ. Δρ. Γ.Π.Α. u11005@minagric.gr , gbourazanis@tellas.gr Υπάλληλος Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Λακωνίας ΠΡΟΣΥΠΟΓΡΑΦΟΝΤΕΣ Φιλιππόπουλος Παναγιώτης ΠΕ Γεωπόνος Αργείτης Ηλίας ΠΕ Γεωπόνος Βαβαρούτσος Σπυρίδων ΠΕ Γεωπόνος Γρηγοράκου Αφροδίτη ΠΕ Γεωπόνος Διαμαντίδου Κωνσταντία ΠΕ Γεωπόνος Δρεπανιάς Λεωνίδας ΠΕ Γεωπόνος Δρίβα Μαρία ΠΕ Γεωπόνος Θεοχαράκου Ναυσικά ΠΕ Γεωπόνος Κουνάβη Φωτεινή ΠΕ Γεωπόνος Κούρου Ιωάννα ΠΕ Γεωπόνος Κουτρελάκος Αλέξανδρος ΠΕ Γεωπόνος Μαγκανάρης Αλέξανδρος ΤΕ Γεωπονίας Μαραγγού Σταυρούλα ΤΕ Γεωπονίας Μαυρίδης Απόστολος ΤΕ Γεωπονίας Μητσοπούλου Δήμητρα ΠΕ Γεωπόνος Μιχαλαριά Δέσποινα ΠΕ Γεωπόνος Νίκια Βασιλική ΠΕ Γεωπόνος Παναγάκος Νικόλαος ΤΕ Γεωπονίας Παππά Αποστολία ΠΕ Γεωπόνος M.Sc. Παππάς Χρήστος ΠΕ Γεωπόνος Ράλλης Ιωάννης ΠΕ Γεωπόνος Ρουμανά Μαρία ΠΕ Γεωπόνος M.Sc. Ρουμελιώτης Γεώργιος ΠΕ Γεωπόνος Τσαπάρας Δημοσθένης ΠΕ Γεωπόνος M.Sc. Τσίρτσης Λεωνίδας ΠΕ Γεωπόνος M.Sc. Χριστοφιλάκος Παναγιώτης ΠΕ Γεωπόνος Υπάλληλοι Δ/νσης Αγροτικής Ανάπτυξης Ν.Α. Λακωνίας