Αρχική Λίμνη ΠαμβώτιδαΆρθρο 1 ΣκοπόςΣχόλιο του χρήστη ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ | 6 Φεβρουαρίου 2011, 19:44
  • Σχόλιο του χρήστη 'ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ' | 6 Φεβρουαρίου 2011, 19:44

    Περικοπές από το κείμενο προτάσεων που θα σας αποστείλουμε εντός των ημερών: Με μεγάλη ικανοποίηση ο Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων χαιρετίζει την απόφαση της Κυβέρνησης να συστήσει Προεδρικό Διάταγμα για τη σωτηρία της λίμνης Παμβώτιδας η σύσταση του οποίου καθυστέρησε για μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο Σύλλογός μας επιδιώκοντας να βοηθήσει στις προσπάθειες για τη σωτηρία της λίμνης μας καταθέτει τις κατωτέρω επισημάνσεις και προτάσεις του, ελπίζοντας ότι συμβάλλει στην πληρέστερη επίτευξη του σκοπού του Π.Δ. Α. ΓΕΝΙΚΑ Οι Λίμνες Παμβώτιδα και Λαψίστα ήταν ένα σπάνιο οικοσύστημα ο μεγαλύτερος και πλουσιότερος υγρότοπος της Ηπείρου. Η Λίμνη Λαψίστα ήταν το φυσικό εκκολαπτήριο και ο τόπος αναπαραγωγής των ψαριών και πουλιών. Από αυτή εμπλουτίζονταν συνεχώς η Παμβώτιδα με όλα τα είδη. Η Παμβώτιδα ήταν μοναδικό υδρογεωλογικό σύστημα με πολύπλοκους κύκλους νερού, που σενέδεε τις κορφές του Μιτσικελίου με τη Λίμνη Λαψίστα και τους ποταμούς Καλαμά και Άραχθο. Το υδροσύστημα αυτό ήταν ενιαίο και λειτουργούσε κάτω από φυσικούς μηχανισμούς τέτοιους, που η διατάραξη όποιας από τις δύο Λίμνες, θα είχε καταστροφικά αποτελέσματα και για την άλλη. Το Υπουργείο Γεωργίας τη δεκαετία του 1960 προκειμένου να προσφέρει στη γεωργία καλλιεργούμενες εκτάσεις προέβηκε στην αποξήρανση της Λίμνης Λαψίστα. Το 1970-72 κατασκεύασε αναχώματα πέριξ της Παμβώτιδας μεταβάλλοντάς την σε κλειστή δεξαμενή για τις ανάγκες της άρδευσης. Τα αναχώματα αυτά απέκλεισαν την επικοινωνία της Λίμνης με τις αμφίδρομες πηγές του Μιτσικελίου και τους υδροβιότοπους, καταστρέφοντας φυσικά καταφύγια της άγριας φύσης. Η Παμβώτιδα στερήθηκε πολλών εκατομμυρίων m3 πηγαίων υδάτων, της δυνατότητας αυτοκαθαρισμού της και των χώρων εκκόλαψης και αναπαραγωγής (υγρολίβαδα), τα οποία φιλοξενούσαν σπάνια είδη. Συνέπεια: η εξαφάνιση της ιχθυοπανίδας της (τσίμες, γλίνια, μαρίτσια κυπρίνοι κλπ) των χελιών, καραβίδων, βατράχων, νερόφιδων, βίδρων κλπ και της πλουσιότατης ορνιθοπανίδας της. Ακόμη και οι πελαργοί εξαφανίσθηκαν αφού δεν εύρισκαν τροφή στους αποξηραμένους υγρότοπους. Η Παμβώτιδα με μειωμένη έκταση και υδροχωρητικότητα κατά 10-15% χωρίς το φυσικό ανάγλυφο του τοπίου της, χωρίς υδρόβια πανίδα και ορνιθοπανίδα έγινε Λίμνη λεκάνη χωρίς ζωή και χωρίς μέλλον. Β. ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ Αυτό το πολυδύναμο, ζωντανό και πολυσύνθετο βιολογικό σύστημα που φιλοξενούσε θαυμάσιες και σπάνιες μορφές ζωής, σήμερα είναι διαταραγμένο. Έχει όμως μέσα του φοβερή δυναμική ανάκαμψης. Από τις διατάξεις του άρθρου 24 παρ.1 του Συντάγματος προβλέπεται η υποχρέωση του Κράτους όπως λαμβάνει όλα τα ενδεδειγμένα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα για την πλήρη και αποτελεσματική προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών στην περίπτωση ευπαθών οικοσυστημάτων όπως οι υγροβιότοποι και οι λίμνες (Σ.τ.Ε. 1183/96) βεβαρημένων από την ανθρώπινη δραστηριότητα, ο στόχος των υποχρεωτικώς ληπτέων μέτρων για την προστασία των δεν μπορεί παρά να συνίσταται των μεν προληπτικών στην αποφυγή οποιασδήποτε περαιτέρω επιβάρυνσης του οικοσυστήματος των δε κατασταλτικών στην άμεση κατά το δυνατόν αποκατάσταση αυτού, τουτέστιν στην εξάλειψη των συνθηκών που προκαλούν την υποβάθμισή του (Π.Ε. 306/1992, Π.Ε. 296/1993, ΕΑ 134/1998, Σ.τ.Ε. 5235/1996, Σ.τ.Ε. 4633/1977). Η υπό την ανωτέρω έννοια συνταγματική υποχρέωση καθίσταται ακόμη εντονότερη στην περίπτωση οικοσυστήματος του οποίου η φέρουσα ικανότητα τελεί υπό συνθήκες κατάρρευσής, διότι στην περίπτωση αυτή επίκειται φυσική καταστροφή (κατάρρευση του οικοσυστήματος) της οποίας τις οδυνηρές συνέπειες θα υποστεί αμέσως κατ’ αρχήν το ανθρωπογενές σύστημα (π.χ. πόλη) που στηρίζεται στο οικοσύστημα αυτό. Σημειωτέων ότι στο ευπαθές οικοσύστημα της λίμνης Παμβώτιδα συναντώνται τέσσερα (4) είδη, (ιχθυοπανίδα, ασπόνδυλα και ορνιθοπανίδα) που απειλούνται παγκοσμίως με εξαφάνιση, καθιστώντας εξαιρετικά κρίσιμη τη διατήρηση της βιοποικιλότητας Από τις παραπάνω ιδιαιτερότητες και το γεγονός ότι το υδάτινο στοιχείο της Λίμνης αποτελεί μέρος ενός θαυμαστού φυσικού υδραυλικού συστήματος του οποίου τα υπόλοιπα στοιχεία είναι οι πηγές, οι καταβόθρες και ο υδροφόρος ορίζοντας τελούν μεταξύ τους σε σχέση αμφίδρομης τροφοδοσίας, ενώ η φυσική αυτή λειτουργία δεν ενδυναμώνεται από ποταμούς που να εκβάλλουν στη Λίμνη, καθιστούν την Παμβώτιδα εξόχως ευαίσθητο και ευπαθές οικοσύστημα με χρόνο ανανέωσης των νερών μεγαλύτερο των 11 μηνών. Επομένως η Διοίκηση έχει απόλυτη επίγνωση του υψηλού περιβαλλοντικού κινδύνου της περιοχής τον οποίο κίνδυνο οφείλει υποχρεωτικά (εκ του συντάγματος) να διαχειρισθεί ορθολογικά και να εισάγει στο Π.Δ. ρυθμίσεις που θα διασφαλίζουν τη αποκατάσταση του διαταραχθέντος οικοσυστήματος της Παμβώτιδας, διότι είναι ο μόνος τρόπος που θα ανακόψει την καταστροφική πορεία της Λίμνης και θα διασφαλίσει την επιβίωσή της. Επιβάλλεται λοιπόν δια του Π.Δ. να εξασφαλισθεί η διατήρηση της άγριας χλωρίδας και πανίδας και των φυσικών αυτών οικοτόπων για την ασφαλή μεταβίβαση στις μέλλουσες γενεές της φυσικής κληρονομιάς σε συμμόρφωση προς τις διεθνείς συμβάσεις που υπέγραψε το Ελληνικό Κράτος και τις διατάξεις των νόμων 1126/81, 1335/83, 1650/86 και 2204/94. Το ανασυνταχθέν σχέδιο Π.Δ. δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται στον σκοπό τον οποίο καλείται να υπηρετήσει. Αφ. Ενός δεν τίθενται όροι δεσμευτικοί για την ουσιαστική προστασία της φύσης και αφ΄ ετέρου δεν ορίζονται συγκεκριμένα μέτρα αποκατάστασης του διαταραχθέντος οικοσυστήματος. Θα έπρεπε λοιπόν στο Σχέδιο Π.Δ. να περιληφθεί διάταξη απομακρύνσεων των αναχωμάτων ώστε να αποκατασταθεί η ελεύθερη και ανεμπόδιστη επικοινωνία της Παμβώτιδας με τις αμφίδρομες πηγές του Μιτσικελίου, τους υδροβιότοπους Αμφιθέας, Ανατολής και Κατσικά και τα μεγάλης οικολογικής αξίας υγρολίβαδα τα οποία έχουν σχεδόν αποξηρανθεί. Οι οικότοποι αυτοί φιλοξενούσαν σπάνια είδη ορνιθοπανίδας και πανίδας και αποτελούσαν φυσικά καταφύγια της άγριας φύσης. Οι όροι προστασίας, οι χρήσεις και οι επιτρεπόμενες δραστηριότητες πρέπει να προσδιορίζονται επακριβώς και με σαφήνεια στο Π.Δ. και όχι να παραπέμπονται στο 5ετές σχέδιο διαχείρισης. Η εμπειρία από την τύχη του συνταγέντος τον Αύγουστο του 2004 Σχεδίου Διαχείρισης Λίμνης Παμβώτιδας δεν πείθει για καλύτερη τύχη του προτεινόμενου πενταετούς σχεδίου διαχείρισης. Τα 5ετή Σχέδια Διαχείρισης θα συντάσσουν προγράμματα δράσης κλπ.. Βάση όμως της προσπάθειας για τη σωτηρία της Παμβώτιδας είναι η αποκατάσταση του οικοσυστήματος, και τούτο πρέπει να προσδιορίζεται με δεσμευτικό όρο και με σαφήνεια στο Π.Δ. και με συγκεκριμένα μέτρα όπως: 1. Καθολική απομάκρυνση των τεχνητών αναχωμάτων της Παμβώτιδας ώστε να ξαναλειτουργήσουν οι αποξηραμένοι υδροβιότοποι και τα υγρολίβαδα. 2. Μερική αποκατάσταση της λίμνης Λαψίστας και 3. Οριοθέτηση της υδάτινης επιφάνειας της Παμβώτιδας στα φυσικά της όρια όπως αυτά είχαν διαμορφωθεί πριν την κατασκευή των αναχωμάτων. Ν.2742/άρθρο 16 παρ. 2 (ΦΕΚ 207/99) Αν δεν διασφαλισθούν τα μέτρα αυτά τότε η δημιουργία Ζ.Ε.Π. στην Παμβώτιδα τη στιγμή που οι παραδοσιακοί φυσικοί οικότοποι είναι ανενεργοί ή αποξηραμένοι μετά την αποκοπή της επικοινωνίας των με τη Λίμνη από τα αναχώματα θα είναι άνευ αξίας. Εξ άλλου η οριοθέτηση της υδάτινης περιοχής της Παμβώτιδας (Ζώνη Α1) μέχρι τα αναχώματα Ανατολής – Κατσικά, όπως ακριβώς τα είχε ορίσει η ακυρωθείσα 22943/2003 ΚΥΑ σε τι αποσκοπεί; Μήπως στη μόνιμη διατήρηση των υδροβιοτόπων σε κατάσταση αποξηραμένων περιοχών με τελικό προορισμό την μετατροπή τους σε οικοδομήσιμη έκταση; Τα όρια της Παμβώτιδας είναι καταγεγραμμένα σε επίσημα διαγράμματα, στους χάρτες Γ.Υ.Σ ετών 1932 και 1933 και σε αεροφωτογραφίες. Πρόσφατα με τις πλημμύρες του παρελθόντος Δεκεμβρίου η Παμβώτιδα έδειξε τα φυσικά της όρια. Συνεπώς εάν σκοπός του Π.Δ. είναι πράγματι η διατήρηση και λειτουργία της Παμβώτιδας ως Λίμνη-οικοσύστημα θα πρέπει να διασφαλισθεί αποκατάσταση της ελέυθερης και ανεμπόδιστης λειτουργίας της με τους υδροβιότοπους τις πηγές και τα υγρολίβαδα με την απομάκρυνση των αναχωμάτων και την υιοθέτηση της υδάτινης περιοχής στα φυσικά όρια της Λίμνης χωρίς να λαμβάνεται υπ΄ όψη η ύπαρξη των αναχωμάτων. Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ – ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ 1. Την αλλαγή του τίτλου του Π.Δ. ως εξής: Χαρακτηρισμός της υδάτινης, χερσαίας και ευρύτερης περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας ως «Περιοχή Προστασίας της Φύσης» με περιφερειακή ζώνη Οικοανάπτυξης και καθορισμό χρήσεων γης, όρων και περιορισμούς δόμησης. Λαμβανομένου υπ΄ όψη ότι κύριος σκοπός σύσταση του Π.Δ. είναι η προστασία της λίμνης και της ευρύτερης περιοχής, της βιοποικιλότητας, του δασικού τοπίου, των φυσικών σχηματισμών, τον πολιτισμικών μνημείων και αρχαιολογικών χώρων, κρίνουμε ότι ο προτεινόμενος τίτλος του Π.Δ. συνάδει απόλυτα με τον σκοπό σύστασης του Π.Δ. 2. Την τροποποίηση του άρθρου 1 ως εξής: Σκοπός του παρόντος διατάγματος, είναι η αποκατάσταση του καταστραφέντος και υπό κατάρρευση οικοσυστήματος των Λιμνών Παμβώτιδα και Λαψίστα και η προστασία, διατήρηση και διαχείριση της βιοποικιλότητας, της φύσης και του τοπίου, ως φυσικής κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου, ώστε να διασφαλίζονται η ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης των αυτοχθόνων ειδών, οι φυσικές διεργασίες, οι οικολογικές υπηρεσίες, η βιώσιμη χρήση των φυσικών πόρων, η λειτουργία και η φυσική εξέλιξη των οικοσυστημάτων καθώς και η ποικιλομορφία, η ιδιαιτερότητα και η μοναδικότητά τους στην υδάτινη, χερσαία και ευρύτερη περιοχή της Λίμνης Παμβώτιδας (Ιωαννίνων), νομού Ιωαννίνων. Η περιοχή αυτή θα υπόκειται σε προστασία, σε αποκατάσταση και σε ενεργό διαχείριση, με στόχο τη διασφάλιση της διατήρησης των προστατευόμενων τύπων οικοτόπων και της ικανοποιητικής κατάστασης διατήρησης των προστατευόμενων ειδών που απαντώνται σ΄αυτήν, με το χαρακτηρισμό της ως «Περιοχή Προστασίας της Φύσης». 3. Την τροποποίηση του άρθρου 2 ώστε στη ζώνη Α1 να συμπεριληφθεί και ο υδροβιότοπος της περιοχής Ανατολής – Κατσικά όπως συμπεριλήφθηκε ο υδροβιότοπος Αμφιθέας. Είναι ανεπίτρεπτο να οριοθετείται η υδάτινη επιφάνεια μέχρι τα αναχώματα παραβλέποντας το φυσικό ανάγλυφο που δημιούργησε η φύση πριν εκατοντάδες χιλιάδες έτη. Τα αναχώματα κατασκευάσθηκαν το 1970-72 προκειμένου να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένο σκοπό ο οποίος εξέλειπε προ πολλού. Σύμφωνα με την δικαστηριακή νομολογία (Α.Π. 18/1911) και το άρθρο 26α του Ν.2386/1996 «η μεγάλη λίμνη και ο αιγιαλός αυτής, ήτοι τα παραλίμνια εδάφη τα οποία κατακλύζονται από τις συνήθεις της λίμνης πλημμύρες (αναβάσεις των υδάτων τους) είναι κτήματα κοινόχρηστα και ανήκουν στο Δημόσιο, επομένως αναπαλλοτρίωτα και απαράγραπτα μη δυνάμενα να γίνουν αντικείμενα ιδιοκτησίας ή Νομής.» Συνεπώς επιβάλλεται να γίνει τακτοποίηση του σημερινού ιδιοκτησιακού καθεστώτος των παραλίμνιων περιοχών της Παμβώτιδας υπέρ του Δημοσίου σύμφωνα προς τους ισχύοντας νόμους, και απελευθέρωση αυτών εκ τυχόν καταπατήσεων Συνεπώς στη Ζώνη Α1 στο χάρτη θα πρέπει να διαφαίνεται η υδάτινη περιοχή όπως ορίζεται από την παλαιά όχθη σύμφωνα προς τις διατάξεις του Ν.2971/2001 και αποτυπώνεται σε επίσημα διαγράμματα στους χάρτες της Γ.Υ.Σ. ετών 1932 και 1933 και αεροφωτογραφίες της Γ.Υ.Σ. πριν την κατασκευή των αναχωμάτων. Το ανωτέρω επιβάλλεται και από το υφιστάμενο Διαχειριστικό Σχέδιο Λίμνης Παμβώτιδας που η Πολιτεία οφείλει να εφαρμόσει όπου αναφέρεται: ( http://sppi1976-study.blogspot.com/2004/12/2004.html ) «7.1.2.2 Προτάσεις διαχείρισης της πανίδας Α. Αποκατάσταση και προστασία παραλίμνιων ενδιαιτημάτων Μέτρα Οριοθέτηση της λίμνης Παμβώτιδας και χάραξη αιγιαλού με βάση το φυσικό ανάγλυφο της Λίμνης, με οδηγό ορθοφωτοχάρτες και φωτογραφίες παλαιοτέρων ετών. Θεσμική θωράκιση της οριοθέτησης με νέο Προεδρικό Διάταγμα ή Κοινή Υπουργική Απόφαση (όπως ο Νόμος ορίζει), ώστε να ενταχθούν στο υδάτινο στοιχείο της λίμνης οι εκτάσεις που καλύπτονται από το υδάτινο στοιχείο, παροδικά ή μη, χωρίς να λαμβάνονται υπ' όψη επιχωματώσεις ή άλλα τεχνητά έργα.» Στο Σ.τ.Ε. εκκρεμεί αίτηση του Συλλόγου μας (συζητείται μετά από αναβολή στις 12.10.2011) για ακύρωση της από 03.04.2007 αποφάσεως της επιτροπής καθορισμού ορίων αιγιαλού και παραλίας του άρθρου 3 Ν. 2971/2001 με την οποία ορίσθηκαν οι οριογραμμές της όχθης, ο αιγιαλός και η παλαιά όχθη της Παμβώτιδας στη περιοχή από ιχθυολεκάνες του δήμου Ιωαννιτών μέχρι και τον Δήμο Παμβώτιδας (περιοχή υδροβιότοπου Ανατολής – Κατσικά) στο όριο του Αναχώματος. 4. Ως υδάτινη επιφάνεια να λαμβάνεται η περιοχή που ορίζεται ως πολυγωνική περιβάλλουσα γραμμή της ισοϋψούς καμπύλης η οποία ταυτίζεται με το ύψος της στάθμης του υπερχειλιστή 469,54 (οριογραμμή της όχθης) και να λαμβάνεται η κατάσταση της όχθης όπως αυτή είχε διαμορφωθεί από τις συνήθεις πλημμύρες πριν την κατασκευή των τεχνητών αναχωμάτων. 5. Για την ουσιαστική προστασία και αποκατάσταση του υπό κατάρρευση ευαίσθητου και ευπαθούς οικοσυστήματος της Παμβώτιδας την θέσπιση διάταξης απομακρύνσεως των τεχνητών αναχωμάτων ώστε στους ανενεργούς και αποξηραμένους υδροβιότοπους δημιουργηθούν συνθήκες επαναφοράς της απολεσθείσης βιοποικιλότητας. 6. Άρθρο 2 παράγραφος 2.ΙΙ.: Στη Ζώνη Β3 περιοχή «Προστατευόμενων Φυσικών Σχηματισμών» να προστεθούν οι χωνεύτρες (καταβόθρες) . 7. Άρθρο 2 παράγραφος 2.ΙΙ.: Στη Ζώνη Β5 περιοχή «Προστατευόμενου Τοπίου» Το Αισθητικό Δάσος Ιωαννίνων (Π.Δ. 837/1976, ΦΕΚ 306/Α/1976) έκτασης 864 στρ. περιλαμβάνει τα τμήματα Μεϊντάνι, Τζέμ και Προφήτης Ηλίας-Προσκύνηση. Από αυτά μόνο τα τμήματα Τζέμ έκτασης 114,00 στρέμματα και Προφήτης Ηλίας-Προσκύνηση έκτασης 535,28 στρέμματα έχουν περιληφθεί στη ζώνη Β5. Επιβάλλεται να προστεθεί στη ζώνη Β5 και το τμήμα του Αισθητικού Δάσους Ιωαννίνων θέση Μεϊντάνι έκτασης 215 στρέμματα. Επιπλέον σύμφωνα με τη Μελέτη Διαχείρισης και Προστασίας των Δασυλλίων Λόφων Ιωαννίνων, Δ/νση Δασών Ιωαννίνων, Δασαρχείο Ιωαννίνων, Σεπτέμβριος 2001 πρέπει να προστεθούν στη ζώνη Β5 και τα δασύλλια: Δασύλλιο Περιβλέπτου έκτασης 82 στρέμματα. Κηρύχθηκε αναδασωτέα με την αριθ. 66058/1936 απόφαση της Γενικής Διοίκησης Ηπείρου. Λόφος Ψιλής Γορίτσας, δημοτική έκταση περί τα 550 στρέμματα. Κηρύχθηκε αναδασωτέα με την υπ’ αριθμ. 20065/25.04.1940 απόφαση της Γενικής Διοίκησης Ηπείρου έκταση 320 στρεμμάτων (Δασύλλιο Ψιλής Γορίτσας). Μέχρι σήμερα και μετά από την καταστροφή της πρώτης αναδάσωσης την περίοδο της κατοχής και επαναδημιουργία της από το έτος 1952 και μετέπειτα, έχουν αναδασωθεί μόνο τα 127 στρέμματα. 8. Άρθρο 2 παράγραφος 2.ΙΙ.: Προσθήκη νέας Ζώνης Β6 η οποία θα περιλαμβάνει όλους τους περιφερειακούς υγροτόπους. 9. Τη δημιουργία Περιβαλλοντικού-Υγροτοπικού Πάρκου στην παρόχθια περιοχή του οικισμού Κατσικά. 10. Την επαναδημιουργία και αποκατάσταση των υγρότοπων της Λίμνης Λαψίστας, στα σημεία εκείνα όπου υπάρχουν ακόμη οι παλιές πηγές με αρκετά κατάλοιπα υδροχλωρίδας και υδροπανίδας, ώστε να ξαναγίνει φυσικό εκκολαπτήριο και τόπος αναπαραγωγής. Ακολουθούν και άλλες προτάσεις Για τον Σύλλογο Προστασίας Περιβάλλοντος Ιωαννίνων Ο Γραμματέας Σακκάς Κων/νος