Αρχική Ανάπτυξη ΥδατοκαλλιεργειώνΑΡΘΡΟ ΠΡΩΤΟ [Άρθρο 1 Σκοπός και περιεχόμενο]Σχόλιο του χρήστη Κων/νος Κουκάρας | 7 Μαΐου 2011, 08:13
  • Σχόλιο του χρήστη 'Κων/νος Κουκάρας' | 7 Μαΐου 2011, 08:13

    Στα πλαίσια της διαβούλευσης, θέτω υπό συζήτηση και προβληματισμό τα παρακάτω: 1. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες χωρίς σχεδιασμό, οργάνωση και έλεγχο έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας σε υποβάθμιση της ποιότητας των παράκτιων υδάτων και όχι μόνο. Τα αίτια πολλά, κάποια από αυτά είναι: α.οι γεωργικές δραστηριότητες, λόγω της συχνά εντατικής και μη ορθολογικής χρήσης λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, β.η με πολλά προβλήματα απορροή αστικών και βιομηχανικών λυμάτων, γ.η έλλειψη ολοκληρωμένων διαχειριστικών σχεδίων και μόνιμων μηχανισμών παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων. 2. Η απουσία ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την υδατοκαλλιέργεια στην Ελλάδα έχει συσσωρεύσει μια σειρά από προβλήματα, τα οποία έχουν άμεση σχέση με τις επιπτώσεις της δραστηριότητας στο περιβάλλον και με την επιλογή της θέσης εγκατάστασης. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την ανακολουθία του θεσμικού πλαισίου, το οποίο συνήθως υστερούσε και ακολουθούσε τις εξελίξεις του κλάδου, ενώ θ’ έπρεπε να τις κατευθύνει, έχουν «εκθέσει» την υδατοκαλλιέργεια σε τρίτους για περιβαλλοντικά ζητήματα, άλλοτε βάσιμα και άλλοτε αβάσιμα, δημιουργώντας την αίσθηση στους πολίτες και στην ευρύτερη τοπική κοινωνία για μια δραστηριότητα που ρυπαίνει σημαντικά. Αντίθετα, είναι ευρέως αποδεδειγμένο στην επιστημονική κοινότητα ότι η υδατοκαλλιέργεια, υπό προϋποθέσεις, αποτελεί την πλέον ήπια δραστηριότητα του πρωτογενούς τομέα. 3. Η επίδραση της υδατοκαλλιέργειας στο περιβάλλον έχει άμεση σχέση με τον τύπο και τη μέθοδο εκτροφής που ακολουθείται, το είδος του οργανισμού που καλλιεργείται και τα χαρακτηριστικά του οικοσυστήματος που φιλοξενεί τη δραστηριότητα. Για το λόγο αυτό, ο κάθε τύπος υδατοκαλλιέργειας (π.χ. ιχθυοκαλλιέργεια ή οστρακοκαλλιέργεια / εκτατική ή εντατική / υδατοκαλλιέργεια πλησίον της παράκτιας ζώνης ή στην ανοιχτή θάλασσα / υδατοκαλλιέργεια στη στεριά ή στη θάλασσα, κ.α.) θα πρέπει να αντιμετωπίζεται χωριστά. Δεν νοείται η διαδικασία της χωροθέτησης να μην λαμβάνει υπόψη την ολοκληρωμένη περιβαλλοντική συνιστώσα. 4. Η ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό, που θα πρέπει να στηρίζεται σε χρήσιμα και αξιόπιστα δεδομένα και να λαμβάνει υπόψη τις λειτουργίες του οικοσυστήματος, διασφαλίζοντας την αειφορική διαχείρισή του. Χωρίς την ύπαρξη αξιόπιστων πληροφοριών σχετικά με τις μεταβολές της ποιότητας των υδατικών συστημάτων και των αιτιών που τις προκαλούν, δεν είναι δυνατή τόσο η λήψη αποτελεσματικών μέτρων διαχείρισης του περιβάλλοντος όσο και η επιτυχής ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειας. 5. Η απουσία μηχανισμών παρακολούθησης των παράκτιων υδάτινων οικοσυστημάτων και η έλλειψη χρονοσειρών δεδομένων στην Ελλάδα, έχει ως αποτέλεσμα τόσο την εκ των υστέρων αξιολόγηση περιβαλλοντικών φαινομένων (π.χ. Μαζικοί θάνατοι ψαριών), γεγονός το οποίο δεν παρέχει ασφαλή αποτελέσματα για την ερμηνεία τους όσο και την αδυναμία προσδιορισμού της φέρουσας ικανότητας, πληροφορία ιδιαίτερα χρήσιμη στην εφαρμογή εργαλείων διαχείρισης. Για το συγκεκριμένο φαινόμενο φέρουν ευθύνη τόσο τα όργανα της Πολιτείας όσο και οι ίδιοι οι υδατοκαλλιεργητές και οι επιστήμονες. Η μη εφαρμογή προγραμμάτων παρακολούθησης της ποιότητας των νερών από τους ίδιους τους υδατοκαλλιεργητές από τη μια, σε συνδυασμό με την παρουσία κάποιων ασυνείδητων υδατοκαλλιεργητών, οι οποίοι υπό την ανοχή της πολιτείας, δεν τηρούσαν τους περιβαλλοντικούς όρους λειτουργίας των μονάδων τους και γενικά παρουσίαζαν συμπεριφορές έλλειψης σεβασμού προς το φυσικό περιβάλλον (π.χ. αυθαίρετες κατασκευές, διάσπαρτα απορρίμματα, κ.α.), λειτούργησαν σαν boomerang ενάντια στον κλάδο, δημιουργώντας την αίσθηση στην τοπική κοινωνία για μια δραστηριότητα που ρυπαίνει σημαντικά. 6. Το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού, το οποίο συζητάμε, θέτει ως βασικό εργαλείο στην αξιολόγηση των Περιοχών Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών, την ποιότητα των υδάτων. Έναν όρο, ο οποίος κατά την γνώμη μου, θα πρέπει να συνδυαστεί με τη φέρουσα ικανότητα του οικοσυστήματος. Ο προσδιορισμός της φέρουσας ικανότητας αποτελεί ένα εργαλείο με το οποίο δύναται να εκτιμηθεί ο μέγιστος αριθμός των μονάδων, που μπορεί να στηρίξει ένας δεδομένος χώρος, λαμβάνοντας υπόψη τη βιωσιμότητα των οργανισμών εκτροφής (π.χ. μέσω του δείκτη ευρωστίας, του ρυθμού αύξησης, κλπ) και την αλληλεξάρτησή τους με το ευρύτερο περιβάλλον (παράκτια ζώνη, βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες του νερού, παραγωγικότητα, κ.α.). Εν κατακλείδι, το Πλαίσιο του Χωροταξικού Σχεδιασμού των υδατοκαλλιεργειών αποτελεί σημαντικό βήμα, με το οποίο θεσπίζονται κριτήρια ανάπτυξης της δραστηριότητας στο χώρο. Θα ήταν πιο αποτελεσματικό αν για κάθε Περιοχή Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών υπήρχαν δεδομένα αξιολόγησης της κατάστασης του υδάτινου οικοσυστήματος ως σύνολο και όχι αποσπασματικά ή φαινομενικά. Αυτή η αδυναμία θα μπορούσε να καλυφθεί πιθανόν πριν 15 ή 20 χρόνια περίπου, όμως σήμερα, επειδή δεν είναι εφικτό να διαγράψουμε ότι έχει γίνει στον κλάδο και να ξεκινήσουμε από το μηδέν, το Πλαίσιο που συζητάμε, θέτει ως προϋπόθεση για τη συνέχιση και την ανάπτυξη περαιτέρω δομών (καθορισμός Π.Ο.Α.Υ., επέκταση ή όχι μονάδων, κ.α.) την πρωταρχική αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων. Η συγκεκριμένη δυνατότητα αποτελεί η ευκαιρία για την υδατοκαλλιέργεια, ώστε να αποδείξει στην Ελληνική κοινωνία την περιβαλλοντική της διάσταση, να αναγνωρίσει τα λάθη του παρελθόντος, να τα διορθώσει, να εφαρμόσει νέα μέσα και τεχνολογίες και να πορευτεί στο άκρως ανταγωνιστικό μέλλον (βλέπε Τουρκία, που όλα αυτά που συζητάμε είναι ψιλά γράμματα ακόμα γι’ αυτούς) με προοπτική. Αυτό το έχει ανάγκη η χώρα μας. Ευελπιστώ ότι εντός της πρώτης πενταετίας εφαρμογής του Χωροταξικού Σχεδιασμού και στη φάση της αξιολόγησής του θα διορθωθούν τυχόν ατέλειες και αβλεψίες τόσο ως προς τα περιβαλλοντικά κριτήρια χωροθέτησης όσο και ως προς τις θέσεις ανάπτυξης των μονάδων. Σ’ αυτή τη διαδικασία θα πρέπει να βοηθήσουμε όλοι! Κων/νος Κουκάρας Βιολόγος Επ. Υπεύθυνος ΝΕΑΡΧΟΣ Ο.Ε.