Αρχική Ανάπτυξη ΥδατοκαλλιεργειώνΑΡΘΡΟ ΠΡΩΤΟ [Άρθρο 2 Στόχοι του Ειδικού Πλαισίου]Σχόλιο του χρήστη Γιωργος Θαλασσινος | 24 Μαΐου 2011, 11:31
  • Σχόλιο του χρήστη 'Γιωργος Θαλασσινος' | 24 Μαΐου 2011, 11:31

    Με τον προτεινόμενο χωροταξικό σχεδιασμό των υδατοκαλλιεργειών επιχειρείται η δημιουργία περιοχών ανάπτυξης των υδατοκαλλιεργειών, μια προσπάθεια που είχε αρχικά ξεκινήσει με νομοθετική ρύθμιση, με τα Περιφερειακά Χωροταξικά και κατόπιν με τις μελέτες Π.Ο.Α.Υ. (όχι για όλες τις θαλάσσιες περιοχές) και συγχρόνως ο εκσυγχρονισμός της λειτουργίας των μονάδων και η απλοποίηση της διαδικασίας αδειοδότησής τους. Πρόκειται δηλαδή για ένα σχέδιο σε διάφορες κατευθύνσεις και για μια χρονική περίοδο, που επιχειρούνται σημαντικές αλλαγές στις υδατοκαλλιέργειες, όσον αφορά τη διοικητική τους οργάνωση. Προβλέπονται περιοχές Π.Α.Υ. μέσα στις οποίες θα εντάσσονται περιοχές Π.Ο.Α.Υ. και περιοχές Π.Α.Σ.Μ. Οι τελευταίες, που αποτελούν μια μεταβατική φάση, σαν Περιοχές Άτυπης Συγκέντρωσης Μονάδων, αποτελούν ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ελληνικής παθογένειας. Ό,τι δεν μπορούμε να το λύσουμε αμέσως, μεταθέτουμε τη λύση του στο μέλλον με αβέβαιες συνέπειες. Αυτό είχε γίνει για αρκετά χρόνια τώρα με τη χωροθέτηση των υδατοκαλλιεργειών. Οι μονάδες έπαιρναν σημειακή χωροθέτηση-αδειοδότηση, σύμφωνα με τις άδειες (ΑΕΠΟ, άδεια λειτουργίας) και λειτουργούσαν και με το ενδεχόμενο προσφυγής στο ΣτΕ. Η χωροθέτηση των υδατοκαλλιεργειών πρέπει να γίνει τώρα (ήδη είναι αργά, έχουν περάσει τουλάχιστον 20 χρόνια) και όχι να αφήσει παράθυρα για το μέλλον. Επομένως, μόνο ΠΟΑΥ εντός των ΠΑΥ. Δηλαδή με το προτεινόμενο σχέδιο χωροθέτησης να αποφασιστεί τώρα σε ποιες ευρύτερες περιοχές (Π.Α.Υ.) θα οργανωθούν τα πάρκα των ιχθυοκαλλιεργειών, χωρίς μεταβατικές περιόδους. Οι ΠΟΑΥ να καθοριστούν, λαμβάνοντας υπόψη νεα δεδομένα που θα προκύψουν από αξιόπιστες μετρήσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον, ειδικά σε περιοχές NATURA. Όμως, δεν έχουν γίνει σε όλες τις περιοχές μελέτες της φέρουσας ικανότητας, δηλαδή πόσες μονάδες συγκεκριμένης δυναμικότητας αντέχουν οι θαλάσσιες περιοχές (οικοσυστήματα). Έχουν περάσει τόσα Κ.Π.Σ. και δεν έχει γίνει σοβαρή δουλειά, ενώ συγχρόνως οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας αναπτύσσονταν συνεχώς, χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο που να λαμβάνει υπόψη όλες τις περιβαλλοντικές παραμέτρους. Δηλαδή, προτείνεται ένα χωροταξικό σχέδιο, χωρίς να υπάρχουν προηγουμένως τα αποτελέσματα αξιόπιστων μελετών για τις δυνατότητες των περιοχών ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών. Απ’ ότι φαίνεται πρώτα χωροθετούνται οι μονάδες και μετά, μέσα σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα, εκπονούνται μελέτες φέρουσας ικανότητας. Αυτό δεν μπορεί να είναι επιτρεπτό. Αν χρειαστεί, ας καθυστερήσει για λίγο η οριστικοποίηση του χωροταξικού, έως ότου ολοκληρωθούν μελέτες φέρουσας ικανότητας σε όλες τις περιοχές. H μεθοδολογία για αυτό υπάρχει, καθώς και το απαραίτητο εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό. Το προτεινόμενο χωροταξικό, όσον αφορά τη δυναμικότητα των μονάδων και τις αποστάσεις των θαλάσσιων πάρκων μεταξύ τους ή από οικισμούς, πρέπει να μελετηθεί σε συνδυασμό με την εγκύκλιο 121570/1866/2009 (ΥΠΕΧΩΔΕ-ΥΠΑΑΤ) που καθορίζει τις παραμέτρους για τον υπολογισμό της συνολικής δυναμικότητας των μονάδων υδατοκαλλιέργειας. Από το συνδυασμό αυτό μπορεί να προκύψει το συμπέρασμα ότι σε απόσταση ενός μιλίου η αθροιστική ετήσια δυναμικότητα δυο θαλάσσιων πάρκων θα φθάνει και ίσως θα ξεπερνάει τους 5.000 τόνους. Αυτό για κάποιες περιοχές σημαίνει σημαντική επιβάρυνση ενώ για άλλες όχι, ιδιαίτερα όταν ληφθεί υπόψη ότι οι μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας αδειοδοτούνται για 10+10 χρόνια σε μια θέση. Π.χ. για τον Κόλπο της Αταλάντης και της Λάρυμνας προκύπτει σημαντική επιβάρυνση, ενώ για τον δυτικό Κορινθιακό όχι. Χωροθέτηση λοιπόν δεν σημαίνει απλώς τοποθέτηση στο χάρτη, ούτε κατ΄ ανάγκη αποδοχή των υφιστάμενων θέσεων των μονάδων, αλλά εκ νέου σχεδιασμό, λαμβάνοντας υπόψη πραγματικά, εκτός των περιβαλλοντικών παραμέτρων, τις χρήσεις γης και τις ανάγκες ανάπτυξης των τοπικών κοινωνιών. Ερώτημα: Σε κάθε θαλάσσια περιοχή που κριθεί κατάλληλη για ανάπτυξη υδατοκαλλιεργειών, θα επιτραπεί η χωροθέτησή τους; Μήπως πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη και άλλα κριτήρια, καθώς και τι μορφής ανάπτυξη είναι αποδοτικότερη; π.χ. (α) για την περιοχή του Μαλιακού ποιάς μορφής ανάπτυξη είναι προτιμητέα, λαμβανομένου μάλιστα υπόψη ότι ανήκει στις περιοχές NATURΑ 2000; Οι παραδοσιακές μορφές αλιείας, οι χαμηλής δυναμικότητας οστρακοκαλλιέργειες και ο οικοτουρισμός μήπως προσφέρουν στη συγκεκριμένη περιοχή μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης; Σημείωση: Δεν έχει εκτιμηθεί η φέρουσα ικανότητα του θαλάσσιου οικοσυστήματος του Μαλιακού. (β) Στη περιοχή του Κόλπου της Αταλάντης οι προοπτικές ανάπτυξης ήπιων τουριστικών δραστηριοτήτων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων (άθλησης και τουρισμού) είναι σημαντικές. Ποιας μορφής ανάπτυξη ωφελεί μακροπρόθεσμα την περιοχή, δεδομένου ότι οι ιχθυοκαλλιέργειες, ναι μεν δεν αποτελούν σημαντική πηγή επιβάρυνσης, όταν υφίστανται ορθολογική διαχείριση, δεν προσφέρουν όμως αρκετές θέσεις εργασίας, ούτε προσελκύουν τουρισμό. Με ποιόν τρόπο προσφέρουν άμεσα οι ιχθυοκαλλιέργειες στην ανάπτυξη της περιοχής; Η χωροθέτηση των υδατοκαλλιεργειών, εάν δεν πρόκειται για δυσπρόσιτες περιοχές ή περιοχές με άλλες χρήσεις γης και προοπτικές, πρέπει να συμβαδίσει με τις προοπτικές ανάπτυξης των περιοχών. Βέβαια, η υδατοκαλλιέργεια προσφέρει στην εθνική οικονομία σημαντικά οφέλη, καθώς (όχι στο μέτρο που μπορούσε) και έρευνα - τεχνολογία. Εφόσον θεσμοθετηθούν οι Π.Α.Υ., δεν υπάρχει λόγος λειτουργίας μεμονωμένων μονάδων εκτός Π.Α.Υ., όπως προβλέπει το σχέδιο. Αφού η ίδρυση των Π.Α.Υ. έχει σαν στόχο μεταξύ των άλλων και την καλύτερη διαχείριση των μονάδων από τους φορείς που προβλέπει η νομοθεσία, δεν υπάρχει λόγος για μεμονωμένες μονάδες. Σωστά στο σχέδιο προτείνεται να συμμετέχουν στους φορείς διαχείρισης των ΠΟΑΥ και κρατικοί φορείς. Έτσι θα υπάρχει καλύτερος έλεγχος. Αναφέρεται στο σχέδιο ότι εντός τριών ετών από την ισχύ του ΕΠΣΧΑΑΥ πρέπει να υποβληθούν αιτήματα για ίδρυση ΠΟΑΥ και να έχει ολοκληρωθεί η θεσμοθέτησή τους εντός πενταετίας. Πρόκειται για πολύ αργή διαδικασία. Οι περισσότερες περιοχές τουλάχιστον στη Στερεά Ελλάδα είναι κορεσμένες και δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία για καθυστερήσεις στη θεσμοθέτηση ΠΟΑΥ, εκτός των μελετών φέρουσας ικανότητας. Δεν χρειάζεται ένα ακόμα νομοσχέδιο για άσκηση επί χάρτου. Είναι επείγον να θεσμοθετηθούν οι ΠΟΑΥ, ό,που κριθούν περιβαλλοντικά και κοινωνικοοικονομικά κατάλληλες, ώστε να υπάρξει καλύτερος έλεγχος, διαχείριση και ορθολογική λειτουργία των μονάδων υδατοκαλλιέργειας, χωρίς επικαλύψεις με άλλες χρήσεις γης. Να γίνει υποχρεωτική η λεγόμενη υδρανάπαυση, η περιοδική δηλαδή μετακίνηση των ιχθυοκλωβών εντός της μισθωμένης έκτασης, αρκεί αυτή να είναι αρκετά μεγάλη, ώστε να το επιτρέπει. Είναι γνωστό ότι η επίδραση από τους ιχθυοκλωβούς εκτείνεται σε μια ακτίνα περίπου 50-100 μέτρα. Οι μονάδες που βρίσκονται εντός περιοχών NATURA 2000 να μην αυξήσουν τη δυναμικότητά τους και εφόσον από μελέτες φέρουσας ικανότητας προκύψει ότι ξεπερνούν τις δυνατότητες της περιοχής, να απομακρυνθούν. Στις περιοχές Π.Α.Υ.–Α, όπου ήδη λειτουργούν αρκετές μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, το σχέδιο προβλέπει τη δυνατότητα ίδρυσης νέων. Να επανεξετασθεί μια τέτοια δυνατότητα, δεδομένου ότι η εγκύκλιος 121570/1866/2009 δίνει την δυνατότητα στις υφιστάμενες να αυξήσουν τη δυναμικότητά τους. Απαραίτητος είναι μόνο ο συνεχής εκσυγχρονισμός των μονάδων και εφόσον από τις μελέτες εκτίμησης της φέρουσας ικανότητας κριθεί αναγκαίο, να μετακινηθούν. Π.χ. το σχέδιο (χάρτης) προβλέπει μια ζώνη ΠΑΥ – Α από Αλιβέρι μέχρι και Μαρμάρι στην Εύβοια. Στην περιοχή ήδη λειτουργούν αρκετές μονάδες εδώ και πολλά χρόνια. Υπάρχει άραγε η δυνατότητα ίδρυσης και άλλων; Χερσαίες εγκαταστάσεις: Να μην έχει κάθε μονάδα τις δικές της χερσαίες εγκαταστάσεις, αλλά για κάθε ΠΟΑΥ να υπάρχουν σχετικά κοντά στις πλωτές και οργανωμένες χερσαίες εγκαταστάσεις με όλες τις υποδομές και κυρίως διαχείρισης απορριμμάτων και οργανικών αποβλήτων, σύμφωνα με την Κοινοτική νομοθεσία. Να μην καταλαμβάνονται σε καμία περίπτωση οι ζώνες παραλίας – αιγιαλού, όπως άλλωστε προβλέπει και η νομοθεσία. Σε περιοχές, όπως ο ευρύτερος Μαλιακός και η Σκάλα Αταλάντης να δοθούν επαρκή κίνητρα ανάπτυξης οικοτουριστικών δραστηριοτήτων με τη συμμετοχή και μονάδων υδατοκαλλιέργειας χαμηλής δυναμικότητας, ώστε και η περιοχές να προστατεύονται από την εντατικοποίηση, αλλά και η αξιοποίηση να μην αποκλείσει δραστηριότητες όπως οι χαμηλής δυναμικότητας υδατοκαλλιέργειας που θα είναι επισκέψιμες από μαθητές, ερευνητές και ευρύ κοινό. Σημαντική παράμετρος της λειτουργίας των υδατοκαλλιεργειών που επιχειρείται να τροποποιηθεί με το παρόν χωροταξικό είναι η διαδικασία αδειοδότησής τους. Πρέπει χωρίς καμία καθυστέρηση να απλοποιηθεί και να συντομευθεί. Δύο άδειες: Μια περιβαλλοντική (ΑΕΠΟ) και μια μίσθωση/λειτουργία. Και οι δύο άδειες να δίνονται από υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, αφού η θάλασσα αποτελεί δημόσιο χώρο (όπως και τα Δάση) και οφείλει το «στενό» κράτος να αδειοδοτεί και να ελέγχει. Να εφαρμοστεί κατά τη διαδικασία της αδειοδότησης η ηλεκτρονική διαδικασία. Υποβολή αιτήματος, με συνημμένα CD (όχι φακέλους), ηλεκτρονική διαβίβαση για γνωμοδότηση, άμεση γνωμοδότηση εντός εύλογου χρονικού διαστήματος από τις υπηρεσίες (απαιτείται φυσικά όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να είναι ικανοί να ανταποκριθούν σε νέες διαδικασίες). Να γίνεται από διαπιστευμένους φορείς του Δημοσίου τακτικός έλεγχος της λειτουργίας των μονάδων και να επιδιωχθεί η συνεχής συνεργασία κράτους και υδατοκαλλιεργητών. Χωρίς αυτή τη συνεργασία, το προτεινόμενο σχέδιο θα αποτύχει στην πράξη. Συμπερασματικά: Είναι θετική η γενική κατεύθυνση του σχεδίου χωροταξικού σχεδιασμού, αλλά πρέπει να προηγηθούν μελέτες φέρουσας ικανότητας για όλες τις περιοχές, πριν την οριστικοποίηση των ΠΟΑΥ, να αφαιρεθούν περιοχές NATURA 2000 και περιοχές με άλλες δυνατότητες αξιοποίησης (τουρισμός, αθλητισμός, κτλ), να αξιοποιηθούν στο μέγιστο πρώτα δυσπρόσιτες περιοχές και φυσικά να ληφθεί υπόψη η τεκμηριωμένη άποψη των Δήμων και τοπικών κοινωνιών που έχουν σχετική εμπειρία για κάθε περιοχή. Γενική κατεύθυνση η όρθολογική χρήση των φυσικών πόρων, η βιωσιμότητα του κλάδου των υδατοκαλλιεργειών και η ανάπτυξη της χώρας.