Δείτε εδώ το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
Αρχική Δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)
Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)
- 161 ΣχόλιαΕθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)
- 7 ΣχόλιαΠαραρτήματα για το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα
Πλοήγηση στη Διαβούλευση
Αναρτήθηκε
28 Νοεμβρίου 2019, 19:00
Ανοικτή σε Σχόλια έως
16 Δεκεμβρίου 2019, 11:00
Σχετικό Υλικό
Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)Παραρτήματα για το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)Εργαλεία
Εκτύπωση Εξαγωγή Σχολίων σεΣτατιστικά
161 Σχόλια 168 Σχόλια επι της Διαβούλευσης 35093 - Όλα τα ΣχόλιαΌλες οι Διαβουλεύσεις
- Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποβλήτων, τη βελτίωση του πλαισίου εξοικονόμησης ενέργειας, την ανάπτυξη των έργων ενέργειας και την αντιμετώπιση πολεοδομικών ζητημάτων
- Αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)
- Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους τομείς: α) της διαχείρισης υδάτων, β) της διαχείρισης και προστασίας των δασών...
- Διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και την προστασία του φυσικού και χωροταξικού περιβάλλοντος
- Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων
- ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ – ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΩΝ ΟΔΗΓΙΩΝ ΕΕ 2018/2001 ΚΑΙ 2019/944
- Εθνικός Κλιματικός Νόμος – Μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή
- Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων
- Διαβούλευση στο σχέδιο για την Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2002 σχετικά με την τροποποίηση της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση
- Απαγόρευση καλλιέργειας ΓΤΟ
- Καθορισμός κανόνων, μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης
- ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2012-27-ΕΕ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ
- Αναθεώρηση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)
- Βοσκήσιμες γαίες Ελλαδας
- Κτήμα Τατοϊου
- Εγκριση κώδικα για την προστασία των νερών στο πλαίσιο οδηγίας
- Ανακύκλωση-βελτίωση αποβλήτων
- ΚΥΑ αειφορίας
- φυσικό αέριο -τροποιήσεις ν.4001/2011
- Ενσωμάτωση οδηγίας 2012/27/ΕΕ
- Σύσταση ΑΕ και τροποιοίσεις ν. 4123/2013
- Σχέδιο της κύριας έκθεσης της Ολλανδικής εταιρίας HVA με αντικείμενο τη βελτίωση της διαχείρισης υδάτων, αγροτικών καλλιεργειών και αντιπλημμυρικής προστασίας στην Περιφέρεια Θεσσαλίας
- Όροι δόμησης, κατασκευής, επιτρεπόμενες χρήσεις γης για κέντρα δεδομένων, χωροταξικές και πολεοδομικές ρυθμίσεις, αξιοποίηση πόρων Πράσινου Ταμείου και λοιπές περιβαλλοντικές και ενεργειακές διατάξεις
- Τροποποίηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων
- Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Ιουνίου 2019
- Διατάξεις για την απλοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και την προστασία του περιβάλλοντος
- ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣIΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ -Β’ ΦΑΣΗ, AΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
- Δημόσια Διαβούλευση για το Σχέδιο Νόμου «Ολοκληρωμένο Πλαίσιο για τη Διαχείριση Αποβλήτων»
- Νέο Σχέδιο Δράσης της Ελλάδας για την Κυκλική Οικονομία – Οδικός Χάρτης
- Έκθεση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την κινητοποίηση επενδύσεων για την ανακαίνιση και μετατροπή του εθνικού κτιριακού αποθέματος
- Προώθηση της Ανακύκλωσης–Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/851 και 2018/852 της 30ής Μαΐου 2018.
- «Στρατηγική για την Ανάπτυξη της Εθνικής Υποδομής Γεωχωρικών Πληροφοριών (ΕΥΓΕΠ)»
- Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης
- Διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2019/904/ΕΕ σχετικά με τη μείωση των επιπτώσεων ορισμένων πλαστικών προϊόντων στο περιβάλλον»
- Δημόσια Διαβούλευση για το σχέδιο νόμου «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής νομοθεσίας»
- Δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση για το «Εθνικό Πρόγραμμα Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης (ΕΠΕΑΡ)»
- Σχέδιο νόμου «Μετάβαση στην κινητικότητα χαμηλών εκπομπών: Μέτρα προώθησης και λειτουργία της αγοράς ηλεκτροκίνησης»
- ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
- Σχέδιο διατάξεων για ενσωμάτωση Οδηγιών 2019/692 και 2018/844
- Δημόσια Διαβούλευση για τη Μακροχρόνια Στρατηγική για το έτος 2050
- Δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)
- ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΕΗ, ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΕΠΑ ΚΑΙ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΠΕ»
- Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου (ΕΧΣ) για το Εκθεσιακό Κέντρο Θεσσαλονίκης
- Μητροπολιτικός Φορέας Γουδή - Ιλισίων
- Καθορισμός των Προδιαγραφών και του Περιεχομένου των Σχεδίων Δράσης Ειδών και Τύπων Οικοτόπων στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων του ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60 Α')
- Κατηγοριοποίηση παραβάσεων και καθορισμός διαδικασίας επιβολής προστίμων
- Σύστημα αειφορίας βιοκαυσίμων σύμφωνα με το άρθρο 21 του ν. 4062/2012
- Σύστημα αειφορίας βιοκαυσίμων και βιορευστών σύμφωνα με το άρθρο 32η του ν. 3468/2006
- Χορήγηση οικονομικών αντισταθμισμάτων σε εφαρμογή των διατάξεων των παρ. 1 και 4 του άρθρου 22 του ν. 1650/1986
- Κανονισμός Τιμολόγησης των ΦΟΔΣΑ και Ρυθμίσεις για την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας
- Χαρακτηρισμός της υδάτινης, χερσαίας και ευρύτερης περιοχής της λίμνης Παμβώτιδας (Ιωαννίνων),Π.Ε. Ιωαννίνων ως Περιφερειακό Πάρκο, και καθορισμός χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησης
- Περιβαλλοντική διαχείριση των περιοχών με οικιστικές πυκνώσεις, ιώδους περιγράμματος
- Εθνικός Σχεδιασμός για την Ενέργεια και το Κλίμα
- Σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών
- Κατηγοριοποίηση παραβάσεων του άρθρου 19Α του ν.4062/2012 και όρια προστίμων
- Εθνικό Σχέδιο για την αύξηση του αριθμού των κτιρίων με σχεδόν μηδενική κατανάλωση ενέργειας (άρθρο 9 της Οδηγίας 2010/31/ΕΕ)
- Σχέδιο Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας 2018-2038 (Εθνική Στρατηγική για τα Δάση)
- Χαρακτηρισμός χερσαίων, υδάτινων και θαλάσσιων περιοχών ως Εθνικού Πάρκου
- Έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας και άλλες διατάξεις
- Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης
- Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία
- ΝΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
- Σύσταση του Οργανισμού Εθνικού Κτηματολογίου
- Οργάνωση και λειτουργία φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών
- Τροποποίηση του άρθρου 15Α του ν. 3054/2002 & αντικατάσταση ΚΥΑ κριτηρίων & μεθοδολογία κατανομής βιοντίζελ
- Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2015/1513
- Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2015/652
- ΣΧΕΔΙΟ ΚΥΑ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
- ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ ΠΕΠΙΕΣΜΕΝΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ
- Έρευνα και εκμετάλλευση λατομικών ορυκτών και άλλες διατάξεις
- «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις»
- Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων
- ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ
- ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ - ΧΩΡΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ – ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
- Ίδρυση Εθνικού Οργανισμού Εναλλακτικής Διαχείρισης Συσκευασιών και άλλων προϊόντων
- Χαρακτηρισμός της χερσαίας περιοχής του δάσους Δαδιάς, Λευκίμης, Σουφλίου ως Εθνικού Πάρκου Δάσους Δαδιάς, Λευκίμης, Σουφλίου, καθορισμός ζωνών προστασίας αυτού, χρήσεων, όρων και περιορισμών
- Μεθοδολογία υπολογισμού της Ειδικής Τιμής Αγοράς τεχνολογιών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης και άλλες διατάξεις
- Σχέδιο αντικατάστασης του άρθρου 15Α του Ν3054_2002 Οργάνωση της αγοράς πετρελαιοειδών και άλλες διατάξεις
- Αναδιοργάνωση της ελληνικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε εφαρμογή της νομοθεσίας για την ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και άλλες διατάξεις
- Σύσταση και τήρηση Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων σύμφωνα με το άρθρο 16 του ν. 4014/2011(Α΄ 209)
- Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του
- Χαρακτηρισμός της περιοχής του Εθνικού Δρυμού Λευκών Ορέων ως Εθνικού Πάρκου
- Καθορισμός τεχνικών προδιαγραφών χάραξης, σήμανσης
- Καθορισμός κριτηρίων, μεθοδολογίας κατανομής αυτούσιου βιοντίζελ και ρύθμιση κάθε σχετικού θέματος…
- Χαρακτηρισμός χερσαίων και υδάτινων περιοχών της Οροσειράς Ροδόπης ως Εθνικό Πάρκο
- Κατηγοριοποίηση παραβάσεων και καθορισμός διαδικασίας επιβολής προστίμων σχετικά με την τήρηση των κριτηρίων αειφορίας βιοκαυσίμων και βιορευστών.
- Νέο καθεστώς στήριξης των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης
- Πράξεις εισφοράς σε γη και σε χρήμα
- Χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός
- Επίσπευση διαδικασιών κατάρτισης, θεώρησης και κύρωσης των δασικών χαρτών και λοιπές διατάξεις
- Καθορισμός Κανόνων
- Ρυθμιστικά σχέδια Αθήνας και Θεσσαλονίκης
- Χαρακτηρισμός των χερσαίων και θαλάσσιων περιοχών των «GR2330005, «GR2330008 και «GR2550005…
- Δημιουργία νέας καθετοποιημένης εταιρίας Ηλεκτρικής ενέργειας
- Ρυθμίσεις για την εξυγίανση ειδικού λογαριασμού
- Πλαίσιο για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων
- Δημόσια διαβούλευση για το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ)
- Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός. Εναρμόνιση με την Οδηγία 2014/89/ΕΕ
- ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
- Ρύθμιση θεμάτων Κ.Δ.Ε.Π.Α.Π
ΑΠΕ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ – ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΟΜΕΘΑΝΙΟ
Η βασική αναφορά γίνεται στο φερώνυμο τμήμα του σχεδίου όπου σε 6 σελίδες (σελ. 119-124) η λέξη ηλεκτροκίνηση αναφέρεται 11 φορές, η λέξη βιοκαύσιμα 6 φορές η λέξη βιομεθάνιο μια φορά, και η λέξη φυσικό αέριο καμία.
Για την ηλεκτροκίνηση:
Τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα είναι τόσο πράσινα, όσο πράσινη είναι η ενέργεια που χρησιμοποιούν. Η ενέργεια που διατίθεται από το δίκτυο σήμερα είναι 30% πράσινη. (στοιχείο από τους λογαριασμούς ρεύματος) και κοστίζει περίπου 50 €/MWh (οριακή τιμή συστήματος). Το σημερινό μέσο κόστος της ενέργειας από ΑΠΕ είναι περίπου 150 €/MWh (ΔΑΠΕΕΠ). Συνεπώς, για να απολαμβάνει ένας ιδιοκτήτης ηλεκτροκίνητου αυτοκινήτου τα προνόμια ενός πράσινου (μηδενικά τέλη, κυκλοφοριακές διευκολύνσεις) θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι καταναλώνει εικονικά πράσινη ηλεκτρική ενέργεια σε τιμή που θα είναι μεταξύ της τρέχουσας στο δίκτυο και της πράσινης. Αυτή η διαφοροποίηση πρέπει να εξασφαλιστεί στα σημεία φόρτισης και να μην φαλκιδευτεί (κάτι που είναι εύκολο τεχνικά) με μη ελεγχόμενα «ιδιωτικά» σημεία φόρτισης. Η τιμή αναφοράς της πράσινης ενέργειας για ηλεκτροκίνηση θα πρέπει να είναι ενιαία και να προκύπτει από μελέτη αειφορίας (sustainability) του πλήρους κύκλου (αντίστοιχη της μελέτης well-to-wheel) και από αναγωγή του ειδικού φόρου κατανάλωσης που ισχύει για τα ορυκτά καύσιμα.
Αν δεν γίνει αυτό, και τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα απολαμβάνουν κόστος ενέργειας «ανεφοδιασμού» ίσο ή αντίστοιχο με των υπόλοιπων καταναλώσεων, τότε το πραγματικό κόστος λειτουργίας των πράσινων ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα μεταφερθεί στο κοινωνικό σύνολο.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γίνει λεπτομερής μελέτη και δίκαιη κατανομή των δαπανών της ηλεκτροκίνησης ώστε αφ’ ενός μεν να είναι ενημερωμένος ο υποψήφιος κάτοχος για την επένδυσή του και αφ’ ετέρου να υπάρχουν κοινά κριτήρια ενίσχυσης με τις εναλλακτικές μεθόδους περιορισμού των εκπομπών που βασίζονται σε άλλα καύσιμα και τεχνολογίες (φυσικό αέριο, ανανεώσιμα αέρια, υγρά βιοκαύσιμα, μελλοντικά υδρογόνο).
Από αυτήν την άποψη, ο προσδιορισμός συγκεκριμένου στόχου για το ποσοστό των ταξινομήσεων ηλεκτροκινήτων αυτοκινήτων το 2030 (24,1 ή 30%, σελ. 124) είναι τουλάχιστον βεβιασμένος και αυθαίρετος και απευθύνεται στη βιομηχανία και το εμπόριο αυτοκινήτων. Ταυτόχρονα δημιουργεί αυταπάτες και βεβαίως αποβαίνει εις βάρος άλλων λύσεων προσαρμοσμένων στη τρέχουσα πραγματικότητα (υποδομές και στόλοι οχημάτων) και αντιστοιχούν σε πιο ορθολογική και αποτελεσματική πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα στις μεταφορές.
Η πορεία αυτή περνάει μέσα από τη χρήση του φυσικού αερίου (συμπιεσμένου ή υγροποιημένου – CNG, LNG), το οποίο έχει 10% λιγότερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου σε σχέση με τη βενζίνη. Απαιτεί μια μετατροπή στα οχήματα της τάξης του 15% της αξίας του οχήματος (στα καινούργια οχήματα η διαφορά κόστους είναι της τάξης του 5-10%) και ήδη έχει συμβάλει σε σημαντική μείωση εκπομπών σε χώρες που την έχουν υιοθετήσει.
Σήμερα στην Ελλάδα, με πρωτοβουλία της ΔΕΠΑ (αλλά και ιδιωτικών εταιρειών εμπορίας Φ.Α.) έχει δημιουργηθεί ένα δίκτυο πρατηρίων συμπιεσμένου φυσικού αερίου και η εξέλιξη της ανάπτυξης στόλου οχημάτων είναι αρκετά ικανοποιητική, παρόλο που μια τέτοια διείσδυδση απαιτεί πρώτα μια «κρίσιμη μάζα» πανελλαδικού δικτύου πρατηρίων.
Το επόμενο βήμα θα είναι η σταδιακή αντικατάσταση του φυσικού αερίου από ανανεώσιμα αέρια, με πρώτο τεχνολογικά και εμπορικά ώριμο το Βιομεθάνιο. Η μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος από τη χρήση του Βιομεθανίου στις μεταφορές έχει σχέση με τον τρόπο παραγωγής του (κριτήρια αειφορίας, που έχουν ήδη ενσωματωθεί στην οδηγία RED II). Το αποτύπωμα αυτό είναι συγκρίσιμο με το του ηλεκτρικού αυτοκινήτου, υπερέχει δε από αυτό αν συνυπολογιστεί το αποτύπωμα σε σχέση με τον κύκλο ζωής.
Δεδομένων αυτών, η Πολιτεία θα πρέπει να επεκτείνει στα αυτοκίνητα που κινούνται με βιομεθάνιο τα ίδια μέτρα ενίσχυσης που προβλέπονται για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα (φορολογικά κίνητρα, κυκλοφοριακά προνόμια, μερική χρηματοδότηση κλπ.) και να στηρίξει την παραγωγή βιομεθανίου από βιοαέριο με τα ίδια μέτρα και κριτήρια που στηρίζει την ηλεκτροπαραγωγή από Βιοαέριο. Τα μέτρα αυτά είναι:
1. Επέκταση του καθεστώτος στήριξης της ηλεκτροπαραγωγής (ν. 4414/16) στο Βιομεθάνιο, με καθορισμό των εξής:
• Επίπεδο τιμών στήριξης που να προκύπτουν με την ίδια μεθοδολογία υπολογισμού (CAPEX, OPEX, IRR).
• Τιμές διαφορετικές για έγχυση στο δίκτυο και απευθείας ανεφοδιασμό
• Κριτήριο επιδότησης σταθερή διαφορική προσαύξηση βάσει εγγυήσεων προέλευσης.
• Προδιαγραφές προϊόντος σταθερές, διαφορετικές για την έγχυση στο δίκτυο και απευθείας ανεφοδιασμό.
• Λογαριασμό ενίσχυσης διαφορετικό από αυτόν της ηλεκτρικής παραγωγής, τροφοδοτούμενο από πηγές του τομέα του φυσικού αερίου, αντίστοιχες πηγές αυτών του ηλεκτρισμού.
2. Δημιουργία μητρώου παραγωγών ανανεώσιμων αερίων και φορέα έκδοσης εγγυήσεων προέλευσης αντίστοιχου ή ταυτισμένου με τον ΔΑΠΕΕΠ.
3. Θέσπιση σχέσεων με τους διαχειριστές των δικτύων φυσικού αερίου ώστε να μην επαναληφθεί το φαινόμενο που ταλανίζει ακόμα τον τομέα του Βιοαερίου όπου η πρόσβαση στο ηλεκτρικό δίκτυο έγινε ο υπ’ αριθμόν 1 παράγοντας καθυστέρησης ή ματαίωσης των επενδύσεων.
4. Πλαίσιο περιβαλλοντικής αδειοδότησης των μονάδων αναβάθμισης, που δεν πρέπει να διαφέρει αισθητά από αυτό των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής (αφαιρουμένων, βεβαίως των απλοϊκών προβλέψεων περί γης υψηλής παραγωγικότητας, 30 χλμ, ζωνών πλημμύρας κλπ.)
Τα παραπάνω είναι αρχικές προτάσεις, που όμως θα υποβληθούν από τον ΕΣΠΑΒ σε ολοκληρωμένη μορφή καθώς και πληροφορίες για τα καθεστώτα που υπάρχουν σε χώρες πρωτοπόρους της κίνησης με βιομεθάνιο (Σουηδία, Φινλανδία, Δανία, Ιταλία κλπ.)
Σε ότι αφορά το ΕΣΕΚ, αίτημά μας είναι να συμπεριληφθούν τα παραπάνω, στο βαθμό που είναι αποδεκτά, ως κατευθύνσεις πολιτικής, αντί της φράσης που υπάρχει στη σελ. 119:
«…η θέσπιση του απαιτούμενου ρυθμιστικού πλαισίου για την παραγωγή των συγκεκριμένων καυσίμων, όπως είναι για παράδειγμα η παραγωγή βιομεθανίου από οργανικά απόβλητα και η έγχυση του στο δίκτυο φυσικού αερίου ή τη χρήση του ως καύσιμο κίνησης. Επιπρόσθετα, πρέπει να καθοριστεί η περιβαλλοντική αδειοδότηση τεχνολογιών αναβάθμισης βιοαερίου ώστε να δρομολογηθεί η απρόσκοπτη υλοποίηση των απαιτούμενων επενδύσεων»
Σχόλια Green Tank για το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα
Α. Γενικά Σχόλια
Είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι το νέο ΕΣΕΚ ενσωματώνει ρητά την απόφαση της κυβέρνησης για πλήρη απεξάρτηση από τον λιγνίτη ως το 2028 που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός από το βήμα του ΟΗΕ στις 23 Σεπτεμβρίου 2019. Επιπλέον, πολύ θετικά χαρακτηρίζεται η αυξημένη φιλοδοξία του νέου ΕΣΕΚ σε σχέση με το προηγούμενο σε ό,τι αφορά τους στόχους μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, διείσδυσης των ΑΠΕ και ενεργειακής απόδοσης, αλλά και την επίσπευση των διασυνδέσεων με τα μη διασυνδεμένα νησιά και την απεξάρτηση από το πετρέλαιο.
Δεδομένης της απολιγνιτοποίησης, αποκτά μεγάλη σημασία η εκπόνηση ενός συνεκτικού σχεδίου για την κοινωνικά Δίκαιη Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών της Κοζάνης, της Φλώρινας και της Αρκαδίας στη μεταλιγνιτική εποχή. Υπό αυτό το πρίσμα κρίνονται θετικά η θέσπιση διυπουργικής επιτροπής η οποία σε συνεργασία με φορείς θα εκπονήσει εντός του 2020 ένα Master Plan για αυτές τις περιοχές, η αναφορά σε νέους ευρωπαϊκούς πόρους χρηματοδότησης, αλλά και η διατήρηση υφιστάμενων εθνικών πόρων όπως τα δημόσια έσοδα από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα. Εντούτοις, χρειάζεται το ΕΣΕΚ να συμπεριλάβει ορισμένες βασικές προτεραιότητες για τη στροφή των τοπικών οικονομιών σε βιώσιμη κατεύθυνση (αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν), όπως επίσης και να συγκεκριμενοποιήσει τη σύνθεση της Επιτροπής που θα εκπονήσει το Master Plan.
Σε ό,τι αφορά την αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, θετικά κρίνεται η αύξηση της αποθηκευτικής ισχύος μετά το 2025 λόγω της αυξημένης χρήσης της τεχνολογίας των μπαταριών. Εντούτοις κρίνεται σκόπιμο να συμπεριληφθούν στο ΕΣΕΚ έργα αντλησιοταμιίευσης από μετατροπή υφιστάμενων ζευγών υδροηλεκτρικών σταθμών της ΔΕΗ, καθώς και έργα θερμικής αποθήκευσης ενέργειας μέσω μετατροπής λιγνιτικών μονάδων.
Ανησυχία προκαλεί η έλλειψη αναφοράς σε ένα σχέδιο πλήρους κατάργησης όλων των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα, σύμφωνα με τις σχετικές παραινέσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα σχόλια που κατέθεσε στο προηγούμενο ΕΣΕΚ, αλλά και σύμφωνα με τις διεθνείς τάσεις, όπως αυτές αντικατοπτρίζονται στην πρόσφατη απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων να σταματήσει όλες τις χρηματοδοτήσεις προς τα ορυκτά καύσιμα ως το τέλος του 2021.
Υπό το πρίσμα και αυτής της ιστορικής απόφασης της ΕΤΕπ, το νέο ΕΣΕΚ δεν τεκμηριώνει επαρκώς την ανάγκη για νέες μονάδες φυσικού αερίου με στόχο την κάλυψη της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια και την ενεργειακή ασφάλεια, καθώς οι στόχοι αυτοί μπορούν να εξασφαλιστούν αποτελεσματικά και με σαφώς μικρότερο αποτύπωμα για το περιβάλλον και το κλίμα από τον συνδυασμό ΑΠΕ και ώριμων τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας.
Αρνητικά κρίνεται η νέα ενότητα που προστέθηκε στο νέο ΕΣΕΚ για την κάλυψη όλων των εγχώριων ενεργειακών αναγκών σε φυσικό αέριο από τις εγχώριες εξορύξεις. Το φυσικό αέριο είναι ορυκτό καύσιμο με πολύ σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ειδικά αν ληφθεί υπόψη και τα στάδια της εξόρυξης και της μεταφοράς. Είναι, επίσης, πρακτικά αδύνατον τα όποια (ακόμα ανεπιβεβαίωτα) ευρήματα από τις εξορύξεις φυσικού αερίου να παίξουν ρόλο στην κάλυψη της εγχώριας ζήτησης ως το 2030, που αποτελεί τον χρονικό ορίζοντα του ΕΣΕΚ. Είναι συνεπώς ακατανόητη η συμπερίληψη σχετικής ενότητας στο νέο ΕΣΕΚ.
Ανησυχητική είναι η αύξηση τόσο της τελικής κατανάλωσης ενέργειας όσο και των αντίστοιχων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον τομέα των μεταφορών σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ. Αυτό οφείλεται στη σαφώς μεγαλύτερη συμμετοχή των πετρελαιοειδών στις μεταφορές καθώς και τη μικρότερη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ, παρά την παρουσίαση αναλυτικότερων σχετικών μέτρων πολιτικής.
Τέλος, μεθοδολογικά, είναι πολύ θετική η προσθήκη προσομοιώσεων και από το δεύτερο μοντέλο PRIMES καθώς επιτρέπει τις συγκρίσεις και την καλύτερη κατανόηση των επιπτώσεων της εφαρμογής του ΕΣΕΚ σε διάφορες παραμέτρους του ενεργειακού κόστους.
Β. Επιμέρους Σχόλια
Το νέο ΕΣΕΚ είναι σαφώς βελτιωμένο σε σχέση με τα προηγούμενο στους περισσότερους τομείς. Ειδικότερα:
1. Κυριαρχεί η απόφαση της πλήρους απεξάρτησης από τον λιγνίτη ως το 2028 το αργότερο, τη στιγμή που το προηγούμενο ΕΣΕΚ προέβλεπε το 2030 ο λιγνίτης να έχει ακόμα μερίδιο 16,25% στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ή παραπάνω από 9 TWh παραγόμενες από 2,7 GW καθαρής λιγνιτικής ισχύος. Χαρακτηριστικό της προόδου είναι ότι το νέο ΕΣΕΚ προβλέπει χαμηλότερη ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη το 2020 (8,11 ΤWh) από όση προέβλεπε το παλιό ΕΣΕΚ το 2030 (9,03 ΤWh).
Θα πρέπει όμως να παρουσιαστεί κι ένα σαφές χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων καθώς και το μέλλον της υπό κατασκευή λιγνιτικής μονάδας «Πτολεμαΐδα 5». Αυτό είναι απαραίτητο όχι μόνο για την αποσαφήνιση του ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας αλλά και για τον σωστό σχεδιασμό της μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο τόσο στη Δυτική Μακεδονία όσο και στην Πελοπόννησο.
Κατά την εκτίμησή μας και με δεδομένη την εκτόξευση των τιμών δικαιωμάτων CO2 και την ανάγκη επιπλέον αναβαθμίσεων πριν την έναρξη λειτουργίας για τη συμμόρφωση της μονάδας με τα νέα όρια εκπομπών του νέου BREF, δεν έχει νόημα η λειτουργία της Πτολεμαΐδας 5 ως λιγνιτική. Προτείνεται, επομένως, η μετατροπή της υφιστάμενης υποδομής σε μονάδα θερμικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ πριν την έναρξη λειτουργίας, καθώς μια τέτοια μετατροπή θα εξασφαλίσει τη λειτουργία της μονάδας σε βάθος χρόνου, ειδικά αν η μετατροπή αυτή υποστηριχθεί από το νέο θεσμικό πλαίσιο αποθήκευσης ενέργειας και τον νέο μόνιμο μηχανισμό διασφάλισης επάρκειας ισχύος.
2. Η απόφαση της απολογνιτοποίησης είναι βασικά υπεύθυνη και για μια άλλη εξαιρετικά σημαντική βελτίωση του νέου ΕΣΕΚ. Συγκεκριμένα, το νέο ΕΣΕΚ επιτυγχάνει μείωση των εκπομπών Αερίων του Θερμοκηπίου στους 59,7 Mt CO2eq το 2030 σε σχέση με τους 70,6 Mt CO2eq που προέβλεπε το παλιό ΕΣΕΚ. Σημειώνεται όμως ότι το μοντέλο PRIMES προβλέπει σημαντικότερη μείωση το 2030 σε 57,1 Mt CO2eq. Είναι πάντως χαρακτηριστικό ότι το προηγούμενο ΕΣΕΚ οδηγούσε το 2030 σε εκπομπές 14,7 Mt CO2 από τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής ενώ το νέο σε 6,6 Mt CO2 κατά το ίδιο έτος από τον ίδιο κλάδο. Συνεπώς, η απολιγνιτοποίηση οδηγεί σε μείωση των εκπομπών ΑΘ κατά 8,1 Mt CO2, περίπου το 80% της επιπλέον μείωσης που επιτυγχάνει το νέο ΕΣΕΚ σε σχέση με το προηγούμενο. Με το νέο ΕΣΕΚ η Ελλάδα επιτυγχάνει μείωση 42,1% σε σχέση με το 1990, παραπάνω από 10 ποσοστιαίες μονάδες μεγαλύτερη από τη μείωση του 31,5% που προέβλεπε το προηγούμενο ΕΣΕΚ.
Βέβαια και πάλι η Ελλάδα θα υπολείπεται σημαντικά από τον νέο ευρωπαϊκό στόχο για μείωση 50-55% των εκπομπών ΑΘ το 2030 σε σχέση με το 1990 που τέθηκε από την νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 11 Δεκεμβρίου 2019. Υπολογίζεται ότι μια τέτοια αύξηση της φιλοδοξίας σε εθνικό επίπεδο θα απαιτήσει 8,1-13,3 Μt CO2,eq επιπλέον μειώσεων εκπομπών ΑΘ σε εθνικό επίπεδο από αυτές που προβλέπονται στο συγκεκριμένο ΕΣΕΚ.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ένα λάθος στο διάγραμμα 3 στη σελίδα 39. Λανθασμένα αναφέρεται ότι το αρχικό ΕΣΕΚ προέβλεπε μείωση 28% των εκπομπών ΑΘ σε σχέση με το 1990. Το σωστό είναι 31,5%, ποσοστό συνεπές άλλωστε και με αυτό που αναφέρεται στον Πίνακα 2, σελίδα 33 του νέου ΕΣΕΚ.
Επιπλέον, στον «Πίνακα 13, σελίδα 103: Προβλεπόμενα μέτρα πολιτικής για την κλιματική αλλαγή, τις εκπομπές και απορροφήσεις αερίων του θερμοκηπίου.» πρέπει να προστεθεί η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας ανάμεσα στα μέτρα πολιτικής δεδομένου ότι αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για υψηλές διεισδύσεις ΑΠΕ και τις συνεπαγόμενες μειώσεις στις εκπομπές ΑΘ, τόσο στο διασυνδεμένο σύστημα όσο και στα μη διασυνδεδεμένα νησιά.
3. Προς τη σωστή κατεύθυνση κινείται και η αύξηση της φιλοδοξίας σε σχέση με τη διείσδυση των ΑΠΕ κατά 35% στην ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας το 2030 από 31% που προέβλεπε το παλιό ΕΣΕΚ. Αύξηση της φιλοδοξίας παρατηρείται επίσης και στους τομείς της ηλεκτροπαραγωγής (61% στο νέο ΕΣΕΚ – 56% στο παλιό) και της θέρμανσης-ψύξης (42,5% στο νέο ΕΣΕΚ – 32,3% στο παλιό). Η μόνη οπισθοχώρηση εμφανίζεται στον τομέα των μεταφορών όπου το νέο ΕΣΕΚ προβλέπει διείσδυση ΑΠΕ 19% το 2030 ενώ το προηγούμενο έθετε ως στόχο το 20%.
Ανάμεσα στα μέτρα πολιτικής για την προώθηση των ΑΠΕ είναι και η ανάπτυξη νέων δικτύων μεταφοράς και διανομής (σελίδες 111-112). Με δεδομένη την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, εκτιμούμε ότι το ΕΣΕΚ πρέπει να περιλαμβάνει διευκρινίσεις σχετικά με τους μηχανισμούς που θα χρησιμοποιηθούν για να εξασφαλιστεί η υλοποίηση των απαιτούμενων έργων υπό το νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς του ΔΕΔΔΗΕ.
Επίσης, η ισχύς των νέων ΑΠΕ που θα εγκατασταθούν μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω με την αύξηση των στόχων που σχετίζονται με τις μη στοχαστικές ΑΠΕ, δηλαδή τη βιομάζα και τη γεωθερμία, που αυτή τη στιγμή προβλέπεται να παραμείνουν σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τις δυνατότητες ανάπτυξης τους (μόλις 100 MW γεωθερμίας παρά την εκτενή ανάλυση στο νέο ΕΣΕΚ και μόλις 210 νέα MW βιομάζας μέσα στα επόμενα 11 χρόνια).
Παράλληλα, ανησυχία για την οικολογική κατάσταση των ποταμών προκαλεί η αύξηση της υδροηλεκτρικής ισχύος κατά 350 MW καθώς δεν γίνεται σαφές τι είδους υδροηλεκτρικά έργα θα γίνουν και ποιο το μέγεθός τους.
4. Είναι θετική η αναφορά στις αλλαγές του χωροταξικού πλαισίου ώστε να οριστούν «οι κατηγορίες περιοχών στις οποίες αποκλείεται εν όλω ή εν μέρει ή είναι κατάλληλες για την εγκατάσταση έργων ΑΠΕ και θα καθορισθούν οι προϋποθέσεις εγκατάστασης, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια όπως η φυσιογνωμία, η περιβαλλοντική προστασία, η φέρουσα ικανότητα και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες κάθε περιοχής εγκατάστασης» (σελ. 111) . Ενθαρρυντικός είναι και ο στόχος του νέου χωροταξικού πλαισίου «να δημιουργηθεί ένα σαφές πλαίσιο για την ανάπτυξη σταθμών ΑΠΕ και να μην υπάρχει υποκειμενικότητα στα κριτήρια χωροθέτησης» σελ. 111). Για να καταστεί δυνατό όμως ο χωροταξικός σχεδιασμός πρέπει να είναι ολοκληρωμένος και συμμετοχικός ώστε να ακουστούν και να συγκεραστούν όλα τα διαθέσιμα δεδομένα. Προτείνουμε επιπλέον της συμμετοχής των αρμόδιων αρχών και υπηρεσιών, και των εκπροσώπων των φορέων της αγοράς να προβλεφθεί η συμμετοχή α) των περιβαλλοντικών οργανώσεων καθώς και β) ειδικών και επιστημόνων.
Επίσης προτείνουμε στο σημείο του κειμένου που αναφέρεται η απλοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης, η οποία είναι εν γένει επιθυμητή, να υπάρξουν διευκρινίσεις ότι κάτι τέτοιο θα γίνει με πλήρη σεβασμό στην προστασία της βιοποικιλότητας.
Επίσης, ενώ η αναφορά στο νέο χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ μέσα στο ΕΣΕΚ είναι θετική, δεν αναφέρεται το χρονοδιάγραμμα εκπόνησής του, πράγμα που κρίνεται απαραίτητο για μια τόσο σημαντική μεταρρύθμιση, από την έκβαση της οποίας εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό η επιτυχία ή η αποτυχία του εγχειρήματος υπερδιπλασιασμού της ενέργειας από ΑΠΕ στη χώρα μέσα στην επόμενη δεκαετία, που αποτελεί βασική προτεραιότητα του ΕΣΕΚ.
5. Θετική επίσης και η αυξημένη φιλοδοξία στην εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση. Αν δεν συμπεριληφθεί η θερμότητα περιβάλλοντος, το νέο ΕΣΕΚ επιτυγχάνει μείωση 38,36% σε σχέση με τις προβλέψεις του 2007 για την τελική κατανάλωση ενέργειας το 2030 που θα πέσει κάτω από τα επίπεδα του 2017 στους 16,51 Mtoe. Αντιθέτως, το παλιό ΕΣΕΚ επετύγχανε μείωση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας (χωρίς τη θερμότητα περιβάλλοντος) 17,32 Mtoe.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να σημειωθεί ότι το κείμενο του νέου ΕΣΕΚ πρέπει να διορθωθεί στο σημείο που γίνονται συγκρίσεις με το παλιό ΕΣΕΚ. Συγκεκριμένα, στη σελίδα 5 και στον Πίνακα 2, σελίδα 33 αναφέρεται ότι: “Επιπρόσθετα, επιτυγχάνεται ποιοτικά μια βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 38%, σύμφωνα με συγκεκριμένη ευρωπαϊκή μεθοδολογία, όπου ο αντίστοιχος κεντρικός ευρωπαϊκός στόχος ανέρχεται στο 32,5% και στο αρχικό σχέδιο ΕΣΕΚ είχε τεθεί στόχος στο 32%.” Το παλιό ΕΣΕΚ επετύγχανε μείωση 32,6% στην τελική κατανάλωση ενέργειας αν δεν αφαιρούνταν η θερμότητα περιβάλλοντος οπότε και η τελική κατανάλωση έφτανε στoυς 18,04 Μtoe. Αν όμως αφαιρεθεί η θερμότητα περιβάλλοντος από την τελική κατανάλωση ενέργειας στο παλιό ΕΣΕΚ (όπως γίνεται και στο νέο ΕΣΕΚ) το αποτέλεσμα είναι 17,32 Μtoe (Πίνακας, 3, σελίδα 35 του νέου ΕΣΕΚ) που ισοδυναμεί με μείωση 35,32% σε σχέση με τα προβλέψεις για το 2030 του 2007. Κατά συνέπεια αν η σύγκριση μεταξύ των 2 ΕΣΕΚ γίνει αφαιρώντας τη θερμότητα περιβάλλοντος, το αποτέλεσμα είναι 38,36% μείωση στο νέο ΕΣΕΚ και 35,32%% στο παλιό ΕΣΕΚ, πάντα σε σχέση με τις προβλέψεις του 2007 για το 2030 για την τελική κατανάλωση ενέργειας.
Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι ενώ ο στόχος ενεργειακών αναβαθμίσεων σε κατοικίες αυξάνεται κατά 50% σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ (600.000 στο νέο ΕΣΕΚ – 400.000 στο παλιό), εντούτοις η επιτυγχανόμενη μείωση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας στον οικιακό τομέα είναι πολύ μικρή.
6. Ιδιαιτέρως θετική είναι και η ταχύτερη διασύνδεση των νησιών σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ, η οποία συμβάλλει και στην πλήρη απεξάρτηση από το πετρέλαιο στην ηλεκτροπαραγωγή πριν το 2030.
7. Είναι θετική η προσθήκη διευκρινίσεων σχετικά με το Master Plan για τη Δίκαιη Μετάβαση στις λιγνιτικές περιοχές και ιδιαιτέρως: α) η δημιουργία διυπουργικής Επιτροπής για την κατάρτιση του Master Plan ως τα μέσα του 2020, β) η προσθήκη νέων πηγών χρηματοδότησης από ευρωπαϊκούς πόρους, και γ) η διατήρηση της χρηματοδότησης από τα δημόσια έσοδα πλειστηριασμών δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέσω του Πράσινου Ταμείου
Ωστόσο υπογραμμίζουμε ότι η ΚΥΑ που προσδιορίζει πώς θα διατεθούν τα δημόσια έσοδα από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων CO2 για το 2019 δεν έχει ακόμα εκδοθεί, ενώ υπενθυμίζουμε πως για το 2018, η αντίστοιχη ΚΥΑ δέσμευσε 30 εκ ευρώ για τον ίδιο σκοπό στο Πράσινο Ταμείο, τα οποία όμως εξακολουθούν να παραμένουν αναξιοποίητα.
Επίσης, τονίζουμε ότι η σύνθεση της Επιτροπής πρέπει να αντικατοπτρίζεται με πιο συγκεκριμένο τρόπο μέσα στο ΕΣΕΚ για να σηματοδοτήσει την προσέγγιση της μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών ως αληθινά εθνικής υπόθεσης. Πιο συγκεκριμένα, προτείνουμε η Επιτροπή να περιλαμβάνει εκπροσώπους από τους ακόλουθους φορείς: α) ΔΕΗ β) τοπική αυτοδιοίκηση των λιγνιτικών περιοχών γ) υπό μετεγκατάσταση «λιγνιτικά» χωριά, γ) εργαζόμενους δ) ΜΚΟ ε) επιστήμονες, στ) σχετιζόμενα υπουργεία.
Επιπλέον το ΕΣΕΚ θα έπρεπε να περιλαμβάνει και κάποιες βασικές κατευθύνσεις ή προτεραιότητες για τις οικονομικές δραστηριότητες που θα συμπεριληφθούν στο Master Plan. Υπό αυτή την έννοια η διατήρηση των προτεραιοτήτων του προηγούμενου ΕΣΕΚ οι οποίες προέκυψαν μετά από δημόσια διαβούλευση, θα σηματοδοτούσε μεταξύ άλλων και μια συνέχεια του κράτους στο κομβικό ζήτημα της Δίκαιης Μετάβασης. Ειδικότερα, το προηγούμενο ΕΣΕΚ πρότεινε τους ακόλουθους γενικούς άξονες για την αναζωογόνηση των τοπικών οικονομιών με κοινωνικά δίκαιο τρόπο:
• Ανάπτυξη καθαρών μορφών ενέργειας
• Εξοικονόμηση Ενέργειας
• Στήριξη του πρωτογενούς τομέα
• Παρεμβάσεις στον τομέα της κυκλικής οικονομίας/αξιοποίησης δευτερογενών υλικών
• Βιομηχανική κληρονομιά
• Προγράμματα ολοκληρωμένης παρέμβασης στον τομέα της εργασίας
• Προγράμματα στήριξης της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας σε διάφορους τομείς και ειδικά στους παραπάνω.
• Τεχνική υποστήριξη δυνητικών δικαιούχων για ωρίμανση έργων/δράσεων για έργα δημόσιου χαρακτήρα.
Προτείνουμε τη διατήρηση των παραπάνω προτεραιοτήτων στο τελικό κείμενο του ΕΣΕΚ.
Από την άλλη μεριά το νέο ΕΣΕΚ έχει και αρνητικά σημεία. Ειδικότερα:
1. Υπάρχει πολύ μεγάλη αύξηση στην συνεισφορά του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή. Συγκεκριμένα, προβλέπεται συνολική ισχύς μονάδων φυσικού αερίου 7 GW (από 4,9 GW σήμερα) και παραγωγή 18,3 TWh το 2030, ενώ το προηγούμενο ΕΣΕΚ προέβλεπε το ίδιο έτος 5,4 GW και συνεισφορά 10,3 TWh. Πρόκειται για μία αύξηση κατά περίπου 80% μεταξύ των δύο ΕΣΕΚ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι από τις 9 TWh λιγνίτη που προέβλεπε το παλιό ΕΣΕΚ το 2030, στο νέο ΕΣΕΚ οι 8 TWh θα προέλθουν από φυσικό αέριο και μόλις η 1 TWh από ΑΠΕ. Η αύξηση της συμμετοχής του φυσικού αερίου κατά 80% έχει 2 συνέπειες: α) αύξηση του δείκτη ενεργειακής εξάρτησης (71% το 2030 στο νέο ΕΣΕΚ – 68% στο παλιό) και β) μικρότερη μείωση στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από αυτή που είναι εφικτή. Εκτιμάται ότι αν η ενέργεια που προερχόταν από λιγνίτη στο παλιό ΕΣΕΚ, αντικαθιστούνταν από ΑΠΕ και όχι από φυσικό αέριο, η επιπλέον μείωση των εκπομπών ΑΘ που θα επιτυγχανόταν θα ήταν περίπου 3 Mt CO2, πράγμα που θα οδηγούσε σε μείωση των εθνικών εκπομπών κατά 45% το 2030 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Η κλιματική επίδοση της Ελλάδας το 2030 θα βελτιωνόταν δηλαδή κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τον στόχο που θέτει τώρα το νέο ΕΣΕΚ.
Αντί για μια τόσο σημαντική αύξηση στη συμμετοχή φυσικού αερίου, προτείνεται το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που θα προερχόταν από λιγνίτη στο παλιό ΕΣΕΚ, να παραχθεί από επιπλέον ΑΠΕ σε συνδυασμό με επιπλέον αποθηκευτική ισχύ. Η δυνατότητα αύξησης των ΑΠΕ επιβεβαιώνεται και από τις προσομοιώσεις του μοντέλου PRIMES, οι οποίες προβλέπουν υψηλότερες διεισδύσεις ΑΠΕ. Με δεδομένο ότι η απολιγνιτοποίηση φαίνεται ότι θα είναι εμπροσθοβαρής, προτείνεται η αύξηση της απαιτούμενης επιπλέον ισχύος σε ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειας να είναι επίσης εμπροσθοβαρής. Κι ενώ γενικά η ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας είναι χρονοβόρα, υπάρχει μελέτη του ΕΜΠ που περιγράφει τη δυνατότητα προσθήκης 400 ΜW αντλησιοταμιευτικής ισχύος από τη μετατροπή (7) υφιστάμενων ζευγών υδροηλεκτρικών σταθμών σε αντλησιοταμιευτικά συστήματα. Δεδομένου ότι το πιο χρονοβόρο και πιο ακριβό κομμάτι σε ένα αντλησιοταμιευτικό σύστημα είναι η κατασκευή των ταμιευτήρων και στην παραπάνω περίπτωση οι ταμιευτήρες υπάρχουν, η προτεινόμενη μετατροπή δεν θα είναι ούτε χρονοβόρα, ούτε ακριβή. Σύμφωνα με τη μελέτη του ΕΜΠ, το κόστος μετατροπής των 7 ζευγών υδροηλεκτρικών σταθμών σε αντλησιοταμιευτικούς θα είναι 205 εκ. ευρώ.
Επιπλέον, δεδομένου ότι οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί ανήκουν εξ’ ολοκλήρου στη ΔΕΗ, η υλοποίηση της συγκεκριμένης πρότασης κατά προτεραιότητα, θα θέσει τη ΔΕΗ σε εξαιρετική θέση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στο μέλλον, ειδικά μετά την εκπόνηση και εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για την αποθήκευση ενέργειας και τον νέο μόνιμο μηχανισμό διασφάλισης επάρκειας ισχύος.
2. Εκτός του ότι το ΕΣΕΚ δεν περιλαμβάνει τα προαναφερθέντα έργα αντλησιοταμίευσης, που μπορούν να υλοποιηθούν και πιο γρήγορα και πιο οικονομικά από τα νέα έργα που προωθούνται, δεν περιλαμβάνει επίσης διόλου τεχνολογίες θερμικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας παραγόμενης από ΑΠΕ σε παροπλισμένους λιγνιτικούς σταθμούς. Ωστόσο η λύση αυτή παρουσιάζει σειρά πλεονεκτημάτων. Ειδικότερα: α) υπάρχουν τεχνολογίες θερμικής αποθήκευσης όπως αυτή των αλάτων υψηλής θερμοχωρητικότητας (molten salts) που είναι ώριμες καθώς χρησιμοποιούνται εδώ και πολλά χρόνια στα ηλιοθερμικά συστήματα. β) Όπως και τα προαναφερθέντα αντλησιοταμιευτικά συστήματα, η μετατροπή λιγνιτικών μονάδων σε συστήματα θερμικής αποθήκευσης με αυτήν την τεχνολογία έχει μικρό χρόνο υλοποίησης (της τάξης των 18 μηνών) και επομένως μπορεί να συνεισφέρει στη εμπροσθοβαρή αύξηση της αποθηκευτικής ισχύος που απαιτείται για να υποκατασταθούν τα φορτία βάσης των υπό απόσυρση λιγνιτκών μονάδων. γ) Τέτοιες λύσεις θα αξιοποιήσουν υφιστάμενες υποδομές, διατηρώντας θέσεις εργασίας στον ενεργειακό τομέα των υπό μετάβαση λιγνιτικών περιοχών και συνεισφέροντας στην αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας. Παράλληλα, θα προσδώσουν στη Δυτική Μακεδονία ειδικά, ένα νέο, βιώσιμο ενεργειακό χαρακτήρα με την προοπτική να αποκτήσει έναν ευρύτερο ενεργειακό ρόλο στην περιοχή των Βαλκανίων. Μια τέτοια λύση επομένως θα μπορούσε να αποτελέσει κομβικό κομμάτι του Master Plan για τη Δίκαιη Μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο που αναφέρεται σε άλλο σημείο του ΕΣΕΚ.
3. Μια σημαντική παράλειψη του νέου ΕΣΕΚ είναι η έλλειψη αναφοράς στις επιδοτήσεις που δίνονται στα ορυκτά καύσιμα παρά το γεγονός ότι στις παρατηρήσεις που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το προηγούμενο ΕΣΕΚ ζητά από την ελληνική κυβέρνηση «να απαριθμήσει όλες τις επιδοτήσεις στον τομέα της ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα, και τις δράσεις που αναλαμβάνονται, καθώς και τα σχέδια για τη σταδιακή κατάργησή τους».
4. Ως μία από τις ειδικότερες τεχνολογικές προκλήσεις στη διάσταση έρευνας, καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας (σελίδα 74 και μέτρο πολιτικής Μ2, Πίνακας 23, σελίδα 220:) αναφέρεται «η δέσμευση και αποθήκευση του διοξειδίου του άνθρακα που παράγεται από την παραγωγή ηλεκτρισμού από συμβατικά καύσιμα.». Με δεδομένη την εμπροσθοβαρή και πλήρη απολιγνιτοποίηση ως το 2028 το αργότερο (ακόμα και σε ό,τι αφορά τη νέα μονάδα «Πτολεμαΐδα V») , η αναφορά σε τεχνολογίες δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα «που προέρχεται από ηλεκτροπαραγωγή μέσω συμβατικών καυσίμων» γενικά, είναι παραπλανητική. Με δεδομένη την πλήρη απεξάρτηση από τον λιγνίτη ως το 2028, οποιαδήποτε σχέση τέτοιων τεχνολογιών με την καύση λιγνίτη είναι άνευ νοήματος και αυτή η εξαίρεση του λιγνίτη από τη διάσταση της έρευνας, καινοτομίας και ανταγωνιστικότητας, πρέπει να αποσαφηνιστεί στο κείμενο. Η έρευνα γύρω από τέτοιες τεχνολογίες έχει νόημα μόνο σε συνδυασμό με μονάδες φυσικού αερίου ή βιομάζας ή με τις βιομηχανικές διεργασίες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η δυνατότητα περαιτέρω μείωσης των εκπομπών CO2 είναι πολύ πιο περιορισμένη σε σχέση με τον λιγνίτη, του οποίου η αντικατάσταση από ΑΠΕ και αποθήκευση ενέργειας είναι όχι μόνο τεχνικά εφικτή αλλά και οικονομικά πιο αποδοτική. Άλλωστε η χρήση τέτοιων τεχνολογιών δέσμευσης, αποθήκευσης και χρήσης δεσμευμένου CO2 στη Μακροχρόνια Στρατηγική για το 2050 (ΜΣ2050) αφορά μόνο μονάδες φυσικού αερίου ή βιομάζας ή βιομηχανικές διεργασίες και όχι λιγνίτη. Επομένως η διευκρίνιση στο ΕΣΕΚ ότι τα ερευνητικά έργα δέσμευσης και αποθήκευσης CO2 δεν αφορούν τις λιγνιτικές μονάδες είναι, μεταξύ άλλων, και θέμα συνέπειας με τη ΜΣ2050.
5. Αρνητικά κρίνεται η νέα ενότητα που προστέθηκε στο νέο ΕΣΕΚ για την κάλυψη όλων των εγχώριων ενεργειακών αναγκών σε φυσικό αέριο από τις εγχώριες εξορύξεις. Το φυσικό αέριο είναι ορυκτό καύσιμο με πολύ σημαντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, ειδικά αν ληφθούν υπόψη και τα στάδια της εξόρυξης και της μεταφοράς. Είναι επίσης πρακτικά αδύνατον τα όποια (ακόμα ανεπιβεβαίωτα) ευρήματα από τις εξορύξεις φυσικού αερίου να παίξουν ρόλο στην κάλυψη της εγχώριας ζήτησης ως το 2030, που αποτελεί και τον χρονικό ορίζοντα του ΕΣΕΚ. Είναι συνεπώς ακατανόητη η συμπερίληψη σχετικής ενότητας στο νέο ΕΣΕΚ. Προτείνουμε την αφαίρεση της ενότητας αυτής.
6. Ανησυχητική είναι η αύξηση τόσο της τελικής κατανάλωσης ενέργειας όσο και των αντίστοιχων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον τομέα των μεταφορών σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ. Αυτό οφείλεται στη σαφώς μεγαλύτερη συμμετοχή των πετρελαιοειδών στις μεταφορές καθώς και η μικρότερη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΕΚ, παρά την παρουσίαση αναλυτικότερων σχετικών μέτρων πολιτικής. Στο μικρό διάστημα που απομένει ως την κατάθεση του νέου ΕΣΕΚ θα πρέπει να εξεταστεί η αύξηση της φιλοδοξίας στον τομέα των μεταφορών που αναμένεται να αποτελέσει τον μεγαλύτερο ρυπαντή της χώρας την επόμενη δεκαετία. Παράλληλα όμως, ο τομέας αυτός έχει και πολλές δυνατότητες μείωσης των εκπομπών ΑΘ έτσι ώστε η χώρα μας να προσεγγίσει τον νέο ευρωπαϊκό στόχο για μείωση των εκπομπών ΑΘ κατά 50-55% το 2030 σε σχέση με το 1990.
Επιπλέον, τονίζεται η ασυνέπεια ανάμεσα σε δύο σημεία του νέου ΕΣΕΚ σε σχέση με τις εκπομπές ΑΘ από τον τομέα των μεταφορών. Συγκεκριμένα, στον πίνακα 35, σελίδα 271 αναφέρεται ότι οι εκπομπές του τομέα των μεταφορών το 2030 θα είναι 19,9 Mt CO2, ενώ στον Πίνακα 31, σελίδα 234, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του τομέα των μεταφορών περιορίζονται στους 16,5 Mt CO2. Για λόγους σύγκρισης σημειώνεται ότι οι εκπομπές του τομέα μεταφορών στον προηγούμενο ΕΣΕΚ ήταν 15,7 Mt CO2.
Μελέτες εχουν δείξει οτι το φυσικό αέριο επαρκεί για τα επόμενα 80 χρόνια ανεξάρτητα από την αυξηση των καταναλωσεων στις διάφορες εφαρμογές. Επίσης δεν εχουν εκμεταλλευτει ακόμη κοίτασμα απο μεσογειο. Μεχρι το 2050 το κράτος μπορεί να εκμεταλλευτει τις υπαρχουσες υποδομές του φυσικού αεριου που περνούν απο τη χώρα μας, τοσο σε θέρμανση οσο και σε κινηση των CNG οχηματων έτσι ώστε ο κάθε φορολογουμενος πολίτης να περιορίσει τα αντίστοιχα έξοδα του και να μπορεσει να παρει μια οικονομική ανασα καθώς οι υποδομές που εχουν αναπτυχθεί βρίσκονται σε πολυ καλο σταδιο. Επιπλέον η ανάπτυξη του ΦΑ θα δημιουργήσει νεες θεσεις εργασίας και θα βοηθήσει το κράτος μας να ΜΗΝ είναι ενεργειακα εξαρτημένο από το πετρέλαιο το οποίο εξαντλειται. Επισης είναι τοσοι πολοι οι παραγοντες που καθοριζουν την εξορυξη του φυσικου αεριου που είναι υπερβολικά νωρίς να αποκλεισουμε απο τωρα την ανάπτυξη και εξελιξη του εν λογω καυσιμου καθώς μέχρι τότε μπορεί να βρεθούν και αλλες σχιστολιθηκες κοιλοτητες τις οποίες θα μπορουσαμε να εκμεταλλευτουμε.
Το ΕΙΠΑΚ παραθέτει τις παρατηρήσεις του και τις προτάσεις του για το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, στον τομέα που το αφορά δηλαδή στην ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων.
Πριν από αυτό, μια σημαντική διαπίστωση. Το ΕΙΠΑΚ διαπιστώνει για μια ακόμη φορά πως, όπως και στο πρόσφατο νομοσχέδιο για την έκπτωση φόρου για ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, έτσι και τώρα, είναι από τους λίγους, αν όχι το μόνο, που τοποθετείται με προτάσεις στο θέμα της ενεργειακής αποδοτικότητας των κτιρίων.Η επαναλαμβανόμενη αυτή διαπίστωση είναι πλέον ανησυχητική διότι καταδεικνύει την παντελή έλλειψη ενημέρωσης της κοινωνίας και των φορέων για την σημασία της ενεργειακής εξοικονόμησης στα κτίρια. Η κυβέρνηση, σε συνεργασία με φορείς, θα πρέπει άμεσα να δράσει ώστε να αντιστραφεί αυτή η κατάσταση και να γίνει καθολικά αντιληπτό ότι χωρίς ενεργειακή εξοικονόμηση στα κτίρια, που ευθύνονται για το 40% της καταναλισκόμενης ενέργειας, δεν υπάρχει ελπίδα για υλοποίηση ούτε αυτού του ΕΣΕΚ ούτε οποιουδήποτε ΕΣΕΚ. Άλλωστε και η κυβέρνηση, κατά την παρουσίαση του προγράμματος, ισχυρίστηκε ότι η ενεργειακή αποδοτικότητα είναι βασική προτεραιότητα και αυτό αποδεικνύεται και από τους φιλόδοξους στόχους του προγράμματος.
Το ΕΣΕΚ λοιπόν είναι στη σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τους στόχους. Είναι σαφώς βελτιωμένο σε σχέση με το προηγούμενο, βέβαια χρειάζεται πάλι αναθεώρηση ώστε να συμπεριλάβει τις θέσεις του ευρωπαϊκού green deal που ανακοινώθηκε προχθές.
Όμως το ανησυχητικό όσον αφορά τα κτίρια είναι πως όσο φιλόδοξοι είναι οι στόχοι, τόσο φτωχές και ελλιπείς και σε μερικές περιπτώσεις ανύπαρκτες είναι οι στρατηγικές για την επίτευξη τους.
Να δώσουμε δυο παραδείγματα :
1. Αναφέρεται ως στόχος η ριζική ενεργειακή αναβάθμιση 60.000 οικιστικών μονάδων κτιρίων σε επίπεδα ΝΖΕΒ σε ετήσια βάση και θεωρείται πως το εργαλείο για την επίτευξη του στόχου θα είναι προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ κατ’ οίκον»! Αναρωτιόμαστε πως είναι δυνατόν ένα πρόγραμμα και μια πρακτική που αφορούσε την ελλιπή έως απαράδεκτη και ζημιογόνα ενεργειακή αναβάθμιση 45.000 οικιστικών μονάδων κάθε 2-3 χρόνια, τώρα θα πετύχει να διπλασιάσει την απόδοση του και μάλιστα θα επιτυγχάνει κτίρια ΝΖΕΒ!
2. Ενώ καθορίζεται και σωστά η διείσδυση με ιδιωτική επένδυση του λιανικού καταναλωτή, των ΑΠΕ στο κτίριο, μετά την ενεργειακή θωράκιση του, και ακολουθείται στους ορισμούς η ευρωπαϊκή πρακτική που λέει «η ενέργεια από ΑΠΕ παράγεται πάνω ή πλησίον του κτιρίου», στις στρατηγικές είναι σαφές ότι δίνεται έμφαση στις επενδύσεις από μεγάλους επενδυτές στο κεντρικό δίκτυο,ενώ είναι πολύ φτωχές οι αναφορές για τεχνολογίες αποθήκευσης.
Πέρα από τα παραπάνω το ΕΙΠΑΚ διαπιστώνει ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις, οι δομές και τα εργαλεία ώστε να μπει άμεσα, όπως απαιτείται, το σχέδιο σε εφαρμογή στον κτιριακό τομέα, κύρια στην κατοικία που αποτελεί το 80% των κτιρίων. Διαπιστώνει επίσης για μια ακόμη φορά ότι φορείς όπως το ΤΕΕ που θα έπρεπε να παίζουν καθοριστικό ρόλο τόσο στην διαμόρφωση όσο και στην εφαρμογή του σχεδίου, απουσιάζουν παντελώς από την διαβούλευση. Επιπλέον η κυβέρνηση πρόσφατα προκήρυξε «διεθνή» διαγωνισμό για την αναθεώρηση, ή καλύτερα επικαιροποίηση (!!!) του ΚΕΝΑΚ, πράγμα το οποίο θα καθυστερήσει ακόμη περισσότερο την δημιουργία μιας αποτελεσματικής στρατηγικής.
Το ΕΙΠΑΚ καταθέτει τις εξής προτάσεις ώστε να μπορέσει να δημιουργηθεί άμεσα μια εναλλακτική στρατηγική για την υλοποίηση του ΕΣΕΚ στον κτιριακό τομέα:
1. Τον άμεσο ορισμό αριθμητικών στόχων ενεργειακής απαίτησης για θέρμανση – ψύξη και πρωτεύουσα ενέργεια για τα κτίρια ΝΖΕΒ, όπως απαιτεί η EPBD και οι συστάσεις της ευρωπαϊκής επιτροπής, πέραν από τον χαρακτηρισμό των κτιρίων ΝΖΕΒ κατά ΚΕΝΑΚ. Επιπλέον μπορεί να γίνει αποδεκτή η υιοθέτηση διεθνών προτύπων για την απόδειξη επίτευξης αυτών των στόχων.
2. Άμεση αναθεώρηση των συντελεστών πρωτεύουσας ενέργειας ώστε αυτοί να ανταποκρίνονται στη βασική αρχή των κτιρίων ΝΖΕΒ για την κάλυψη της πρωτεύουσας ενέργειας από ΑΠΕ, όπως επιτάσσει η EPBD. Θέσπιση κινήτρων για εγκατάσταση ΦΒ σε στέγες και ταράτσες, επέκταση και αξιοποίηση του Virtual Netmetering και στον λιανικό καταναλωτή. Αξιοποίηση επιτέλους του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
3. Δημιουργία επιστημονικής επιτροπής στο ΥΠΕΝ, με τη συμμετοχή τόσο στελεχών του υπουργείου όσο και εκπροσώπων επιστημονικών φορέων και φορέων της αγοράς, η οποία σε διάστημα το πολύ 3 μηνών και με ανοιχτή διαδικασία διαβούλευσης θα εντοπίσει και θα προτείνει αλλαγές στην πολεοδομική νομοθεσία για την άμεση άρση των εμποδίων που καθιστούν αδύνατη την παρέμβαση σε μεγάλο αριθμό υφιστάμενων κτιρίων αλλά και τον σχεδιασμό νέων. Επιπρόσθετα θα προτείνει τη θέσπιση πρόσθετων γενναίων κινήτρων για την ριζική αναβάθμιση τους.
4. Άμεση ενεργοποίηση του άρθρου 25 του ΝΟΚ ώστε να δίνονται τα κίνητρα δόμησης 5% και 10% σε κτίρια ΝΖΕΒ. Πιο συγκεκριμένα να καθοριστούν από το ΥΠΕΝ τα περιβαλλοντικά πρότυπα, πέραν του LEED, που γίνονται αποδεκτά για κτίρια υψηλής περιβαλλοντικής απόδοσης και στον οικιακό τομέα. Το ΕΙΠΑΚ θεωρεί πως ανάμεσα σε αυτά πρέπει να είναι και το πρότυπο Passive House, μια και μειώνει έως και 10 φορές την ενεργειακή απαίτηση και άρα και την περιβαλλοντική επιβάρυνση ενός κτιρίου.Το πρότυπο, ένα πρότυπο υπολογιστικό και όχι απολογιστικό, είναι αποδεκτό ως τέτοιο σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις και χώρες, στην Ν.Υόρκη και στον Καναδά. Επίσης η κυβέρνηση θα πρέπει να ορίσει τα διεθνώς αναγνωρισμένα υπολογιστικά εργαλεία που αναφέρονται στο άρθρο και απαιτούνται για την απόδειξη της υψηλής ενεργειακής απόδοσης του κτιρίου, πέραν του ΚΕΝΑΚ.
5. Με αφορμή και το παραπάνω και την απόφαση της κυβέρνησης να αναθεωρήσει τον ΚΕΝΑΚ με μια μακροχρόνια διαδικασία με αμφίβολο αποτέλεσμα, προτείνουμε την αποδοχή εναλλακτικών προτύπων και λογισμικών για την δημιουργία κτιρίων ΝΖΕΒ και την ριζική ανακαίνιση κτιρίων σε επίπεδα ΝΖΕΒ. Τέτοια θα μπορούσαν να είναι λογισμικά εθνικών κανονισμών ενεργειακής απόδοσης άλλων ευρωπαϊκών χωρών αλλά και ευρωπαϊκά εθελοντικά πρότυπα όπως το Passive House. To ΕΙΠΑΚ διαθέτει ολοκληρωμένο λογισμικό ενεργειακού ισοζυγίου κατοικίας και λοιπών κτιρίων σε ανοιχτή δομή EXCEL, πλήρως εξελληνισμένο, το οποίο θα μπορούσε άμεσα να καλύψει τις ανάγκες της χώρας για τα κτίρια ΝΖΕΒ. Το εν λόγω λογισμικό έχει αξιολογηθεί με βάση το πρωτόκολλο ASHRAE 140 και έχει κριθεί ως άριστο και εφαρμόσιμο σε κάθε κλιματική ζώνη του πλανήτη. Το ΕΙΠΑΚ, σε συνεργασία με τους δημιουργούς του λογισμικού, διαθέτει την τεχνογνωσία, το ανθρώπινο δυναμικό και τις εκπαιδευτικές δυνατότητες και περιεχόμενο για να υποστηρίξει τεχνικά το λογισμικό.
6. Άμεση δημιουργία επιστημονικής επιτροπής και υποεπιτροπών στο Υπουργείο Παιδείας για την αναθεώρηση όλων των προγραμμάτων σπουδών σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με έμφαση στην κλιματική αλλαγή και την εξοικονόμηση ενέργειας και τις ΑΠΕ.
Ειδικότερα το ΕΙΠΑΚ θεωρεί πως πρέπει ΑΜΕΣΑ να ενταχθούν στα προγράμματα σπουδών των βαθμίδων EQF 3-7, δηλαδή από τα ΕΠΑΛ μέχρι τα Πολυτεχνεία αλλά και τη δια βίου μάθηση, τεχνικά μαθήματα ενεργειακού σχεδιασμού και ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων. Το ΕΙΠΑΚ διαθέτει εκπαιδευτικό υλικό και τεχνογνωσία για όλες αυτές τις βαθμίδες, το οποίο μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμα διαθέσιμο για χρήση και εκπαίδευση. Ειδικά θεωρεί πως άμεση προτεραιότητα πρέπει να υπάρξει στα επαγγελματικά λύκεια και στη δια βίου μάθηση τεχνιτών και μηχανικών, διότι θεωρεί πως η ζήτηση που θα υπάρξει από το 2020 και μετά δεν θα μπορεί να καλυφθεί από το υπάρχον δυναμικό και την τεχνογνωσία που διαθέτει.
7. Επανεξέταση του συστήματος έκπτωσης φόρου 40% από φυσικά πρόσωπα που πρόσφατα αποφάσισε η κυβέρνηση και αποδοχή της πρότασης του ΕΙΠΑΚ για υποχρεωτική ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων ως προϋπόθεση της έκπτωσης.
Καταθέτουμε αυτά τα μέτρα για άμεση εφαρμογή και δημιουργία βασικών προϋποθέσεων υλοποίησης του ΕΣΕΚ. Παραμένουμε στη διάθεση του οποιουδήποτε ώστε να συμβάλλουμε με όλες μας τις δυνάμεις και τη τεχνογνωσία στην ακόμη αποτελεσματικότερη υλοποίηση του.
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΕ ΜΕΣΩ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΝΟΜΟΥ.
Στην σελίδα 33 ΤΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ αναφέρεται:
«Ένα επιπρόσθετο εργαλείο χρηματοδότησης σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι ο Αναπτυξιακός Νόμος ν. 4399/2016. Ο συγκεκριμένος μηχανισμός προβλέπει τη θέσπιση πλαισίου για τη σύσταση καθεστώτων ενισχύσεων ιδιωτικών επενδύσεων για την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Η εφαρμογή των καθεστώτων ενισχύσεων πραγματοποιείται μέσω ενιαίου επενδυτικού σχεδίου των ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων, ενώ οι κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων επενδυτικές δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ και δαπάνες για παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ με σκοπό την κάλυψη των θερμικών και ψυκτικών αναγκών.
……..
Ειδικότερα ενισχύονται επενδυτικά σχέδια:
• Μικρών Υδροηλεκτρικών Σταθμών εγκατεστημένης ισχύος μέχρι 15MW.
• Μονάδων συμπαραγωγής ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ.
• Υβριδικών σταθμών ΑΠΕ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ) με εγγυημένη ισχύ μέχρι 5 MW.»
Η ειδική αναφορά στον Αναπτυξιακό Νόμο (Α.Ν.) έχει εξαφανιστεί από το ΚΥΡΙΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟ και έχει αντικατασταθεί από πολυάριθμες αόριστες αναφορές σε αναπτυξιακά μέτρα.
Εικάζεται ότι η νέα ακύρωση των ευκαιριών συμβολής του Α.Ν. στη μάχη για την κλιματική ουδετερότητα πηγάζει από το «σύνδρομο» της αποφυγής διπλής ενίσχυσης που οδήγησε από το 2016 σε μέτρα πλήρους αποκλεισμού αυτών των ευκαιριών και που συνοψίζονται στα εξής:
• Την επιβολή του Συντελεστή Απομείωσης Κεφαλαίου (Σ.Α.Κ.) στο Ν. 4414/16 που ουσιαστικά απέκλειε την αξιοποίηση του Α.Ν, ακόμη και για επενδύσεις που εντάσσονταν στις εξαιρέσεις του Ν. 4399/16.
• Τη μη εφαρμογή των προβλέψεων για τις κατ’ εξαίρεση ενισχύσεις επενδύσεων που είτε δεν είχαν άλλη ενίσχυση (παραγωγή βιοκαυσίμων μη εντασσόμενων στο σύστημα υποχρεωτικής ανάμιξης – τυπική περίπτωση το βιομεθάνιο) είτε ανήκαν στην κατηγορία της εξοικονόμησης ενέργειας (ΣΗΘΥΑ) είτε είχαν μεγάλη συμβολή σε ειδικά προβλήματα ΑΠΕ (Υβριδικές στα ΜΔΝ, μικρά Υδροηλεκτρικά). Αυτές οι προβλέψεις υπήρχαν στο Ν. 4399/16, αλλά δεν ετέθησαν σε ισχύ από τις πράξεις εφαρμογής.
Όμως, θα πρέπει να επισημανθεί ότι οι ενισχύσεις του αναπτυξιακού νόμου υπηρετούν σκοπούς διαφορετικούς από αυτούς του Ν. 4414 (ενίσχυση ΑΠΕ). Ο νόμος αυτός ενθαρρύνει τις επενδύσεις που έχουν ως αποτέλεσμα την περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη (σχετ. Ν. 4399/2016, Άρθρο 1). Για την υπηρέτηση των σκοπών αυτών, η οποία αποδεικνύεται και ελέγχεται κατά περίπτωση κατά την διαδικασία αξιολόγησης της κάθε πρότασης πριν από την ένταξή της, προβλέπεται κεφαλαιακή ή άλλη ενίσχυση ως αποζημίωση για την τήρηση των κριτηρίων ένταξης (που δημιουργούν πρόσθετες επιβαρύνσεις σχετικές με τη χωροθέτηση, την λειτουργία, την περιβαλλοντική θωράκιση κλπ. της επένδυσης).
Η πρότασή μας είναι να επανέλθουν οι εξαιρέσεις με κριτήρια που συνάδουν με το πνεύμα του Α.Ν. και να ισχύουν σε περιοχές που πράγματι έχουν ανάγκη ενίσχυσης για αναπτυξιακούς λόγους ή για λόγους αύξησης της διείσδυσης των ΑΠΕ, και συγκεκριμένα:
• Στις περιοχές που υπέστησαν ή υφίστανται τις επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης (Δυτική Μακεδονία, Μεγαλόπολη, Αλιβέρι).
• Στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά.
Η λήψη αυτού του μέτρου έχει ιδιαίτερη σημασία για τον τομέα της Βιομάζας διότι θα διευκολύνει την διείσδυσή της στο συνολικό ενεργειακό μίγμα των ΑΠΕ (για την ηλεκτροπαραγωγή προβλεπόμενη στις 1580 GWh για το 2030, για τις μεταφορές μόνο αορίστως προβλεπόμενη). Οι προς εξαίρεση επενδύσεις σχετικές με τη Βιομάζα είναι:
• Οι υβριδικές μονάδες με βάση το Βιοαέριο (αποθήκευση – ετεροχρονισμός παραγωγής)
• Η παραγωγή Βιομεθανίου για μεταφορές.
• Η ΣΗΘΥΑ από ΑΠΕ (Βιομεθάνιο, Βιορρευστά, μελλοντικά Υδρογόνο)
• Υποκατάσταση λιγνίτη από καιόμενη Βιομάζα ή Βιομεθάνιο προερχόμενο από Αναερόβια Χώνευση ή Αεριοποίηση.
• Χρήση στερεής Βιομάζας και Βιομεθανίου στον τομέα της Θέρμανσης – Ψύξης.
Οι επενδύσεις Βιομάζας έχουν με απόσταση το μεγαλύτερο συντελεστή άμεσων και έμμεσων θέσεων εργασίας σε σχέση με όλες τις άλλες ΑΠΕ, θέσεις εργασίας διαρκείας επειδή αφορούν τη λειτουργία και σχετίζονται με τον κύκλο παραγωγής, συλλογής, διακίνησης της Βιομάζας, καθώς και την ίδια τη διαδικασία παραγωγής. Στις έμμεσες θέσεις εργασίας συμπεριλαμβάνεται και η αναζωογόνηση αγροτικών τομέων που επωφελούνται από τα δευτερογενή προϊόντα (συμπαραγόμενη θερμότητα, νερό άρδευσης, οργανικά λιπάσματα – εδαφοβελτιωτικά).
Την «εποχή του πετρελαίου» εφόσον αναγκαστικά παράγουμε πετρελαιοειδή, τα περισσότερο οικολογικά καύσιμα είναι το CNG και το LPG και εκεί θα πρέπει η κυβέρνηση να στρέψει το ενδιαφέρον της.
Το LPG είναι κατ’ουσίαν «απόβλητο» που προκύπτει κατά την διύλιση των πετρελαιοειδών, εάν δεν το κάψουμε για κίνηση ή άλλη χρήση τα διυλιστήρια το καίνε στην καμινάδα τους(άρα πάει χαμένο), για να μη μολυνθεί το περιβάλλον περισσότερο. Η πιθανή χρήση 100% του LPG που παράγουν «αναγκαστικά» τα διυλιστήρια κατά την παραγωγή άλλων πετρελαιοειδών, ενισχύει την οικονομία γιατί «κατεβάζει» την κατανάλωση υγρών καυσίμων που είναι εισαγωγής, έναντι του LPG που είναι απόβλητο κατά την παραγωγή τους (χρησιμοποιώντας LPG είναι σαν να χρησιμοποιούνται «σκουπίδια» για παραγωγή ενέργειας)
Το φυσικό αέριο διαρρέει επίσης στην ατμόσφαιρα με φυσικό τρόπο, άλλωστε αυτό «βλέπουν» οι δορυφόροι και υποψιάζονται κοιτάσματα πετρελαίου! Οπότε εάν δεν γίνει εξόρυξη του, επίσης διαρρέει και πάει χαμένο στην ατμόσφαιρα.
Και το CNG και το LPG κατά την καύση τους έχουν ιδιαίτερα χαμηλούς ρύπους και σχεδόν μηδενική αιθάλη!
Τα αυτοκίνητα CNG & LPG έχουν εύκολη επισκευή και ανακύκλωση καθώς λίγο διαφέρουν από τα υγρών καυσίμων. Αυτό βοηθάει στο να μην φεύγει συνάλλαγμα εκτός Ελλάδας.
Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έχουν αρκετά μειονεκτήματα, όπως η διάρκεια ζωής της μπαταρίας και το κόστος αντικατάστασης (με παράλληλη εξαγωγή συναλλάγματος), το ρεύμα στην Ελλάδα δεν παράγεται στην πλειοψηφία του με οικολογικό τρόπο και τέλος αρκετή ενέργεια καταναλώνεται για το «κουβάλημα» των μπαταριών.
Τα αυτοκίνητα ντίζελ έχουν την καλύτερη ενεργειακή εκμετάλλευση ανά βαρέλι μαζούτ, αλλά η αιθάλη τους έχει πνίξει τις πόλεις μας.
Για όλα τα άνω τα αέρια καύσιμα(CNG & LPG) είναι η σωστή λύση οικονομικά και οικολογικά μέχρι την απεξάρτηση ψαπο το πετρέλαιο και την(μακρυνή) μετάβαση στο υδρογόνο!!!
ΤΟ ΜΕΘΑΝΙΟ ΩΣ ΑΕΡΙΟ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ. ΠΕΡΙΣΤΟΛΗ ΕΚΠΟΜΠΩΝ.
Εθνικοί ενεργειακοί και περιβαλλοντικοί στόχοι, σελ.29+
Ο στόχος της μείωσης των αερίων θερμοκηπίου είναι 32% σε σχέση με το 1990 (Πιν. 2,σελ. 33). Βέβαια, το Green Deal που ανακοινώθηκε προχθές ανέβασε αυτό το στόχο στο 50-55%:
By summer 2020, the Commission will present an impact assessed plan to increase the EU’s greenhouse gas emission reductions target for 2030 to at least 50% and towards 55% compared with 1990 levels in a responsible way (σελ. 4).
Με άλλα λόγια, σε λιγότερο από ένα χρόνο ο πήχυς θα ανέβει και θα χρειαστεί νέα αναθεώρηση του ΕΣΕΚ.
Θα θέλαμε να επισημάνουμε κάποια μέτρα μείωσης που δεν περιλαμβάνονται στα άμεσα μετρήσιμα (παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ), αλλά έχουν σημαντική συμβολή στη μείωση των αερίων θερμοκηπίου:
Τα μέτρα μείωσης των αερίων θερμοκηπίου περιορίζονται στο διοξείδιο του άνθρακα, ενώ δεν γίνεται αναφορά στο μεθάνιο, Το μεθάνιο όμως αποτελεί ισχυρότατο αέριο θερμοκηπίου, τουλάχιστον 25 φορές ισχυρότερο από το διοξείδιο του άνθρακα.
1. Το πρόβλημα πιθανόν να μην είναι τόσο έντονο στην υπόλοιπη ΕΕ, κυρίως επειδή υπάρχουν ελάχιστοι ΧΥΤΑ, η δε ανάπτυξη φυσικής αναερόβιας είναι λιγότερο έντονη λόγω χαμηλότερων θερμοκρασιών και μέτρων πρόληψης. Όμως στην Ελλάδα:
• Στους ΧΥΤΑ όπου γίνεται συλλογή του μεθανίου προς ενεργειακή αξιοποίηση ή καύση υπάρχει μεγάλος χρόνος πριν από την κάλυψη κατά τον οποίο αναπτύσσεται αναερόβια χώνευση και απελευθέρωση μεθανίου στην ατμόσφαιρα.
• Αλλά και μετά την κάλυψη, υπάρχουν σοβαρές διαρροές μεθανίου.
• Στους εκατοντάδες δε μη καλυμμένους ΧΥΤΑ και ΧΑΔΑ η παραγωγή μεθανίου είναι μεγάλης κλίμακας.
2. Οι άμεσα ανθρωπογενείς πηγές ανεξέλεγκτων εκπομπών μεθανίου σχετίζονται κατά κύριο λόγο με την ανάπτυξη αναερόβιας χώνευσης σε χώρους προσωρινής αποθήκευσης ή/και τελικής διάθεσης αποβλήτων κτηνοτροφίας και αστικών λυμάτων και απορριμμάτων. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι (α) οι δεξαμενές – σωροί κτηνοτροφικών λυμάτων, κυρίως βοοειδών και χοίρων, (β) τα κέντρα επεξεργασίας λυμάτων και (γ) οι ΧΥΤΑ / ΧΑΔΑ.
Είναι δυνατή η περιστολή των ανεξέλεγκτων εκπομπών από τις πηγές αυτές με τους εξής τρόπους:
(α) Σταδιακή εγκατάλειψη της εφαρμογής «φυσικής» αναερόβιας χώνευσης ως μεθόδου διάθεσης κτηνοτροφικών αποβλήτων (Κώδικας «ορθής» γεωργικής πρακτικής, εδ. Γ.5, ΦΕΚ 1709/17-8-15).
(β) Δημιουργία κινήτρων για την ίδρυση μονάδων ελεγχόμενης παραγωγής βιοαερίου με Α.Χ. και τελική χρήση του βιοαερίου για παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας ή καυσίμου μεταφορών. Πλην των μέτρων ενίσχυσης του Ν. 4414 μπορούν να δοθούν και κίνητρα ενίσχυσης κεφαλαίου μέσω του αναπτυξιακού ή άλλων ειδικών νόμων. Η διπλή ενίσχυση που προκύπτει είναι απόλυτα δικαιολογημένη, δεδομένου του διπλού ρόλου περιστολής εκπομπών θερμοκηπίου (διοξείδιο του άνθρακα και μεθάνιο).
(β) Κίνητρα αναερόβιας επεξεργασίας της οργανικής ιλύος των κέντρων επεξεργασίας λυμάτων είτε επιτόπου είτε με την μεταφορά της σε μονάδες βιοαερίου (τροποποίηση θεσμικού πλαισίου, εξομοίωση των τιμών αναφοράς ηλεκτρικής ενέργειας με αυτές των άλλων οργανικών πρώτων υλών των κατηγοριών 11 και 12 του Ν. 4414).
(γ) Κίνητρα για την ανάπτυξη συστημάτων συλλογής και αξιοποίησης του εκλυόμενου βιοαερίου σε μικρούς και μεσαίους ΧΥΤΑ (τροποποίηση θεσμικού πλαισίου, εξομοίωση των τιμών αναφοράς ηλεκτρικής ενέργειας με αυτές των άλλων οργανικών πρώτων υλών των κατηγοριών 11 και 12 του Ν. 4414).
(δ) Κίνητρα για την δυνατότητα συλλογής ή διαχωρισμού του οργανικού κλάσματος των απορριμμάτων είτε στην πηγή είτε σε κέντρα διαχωρισμού και αναερόβιας επεξεργασίας του και την μεταφορά του σε μονάδες βιοαερίου (τροποποίηση θεσμικού πλαισίου, εξομοίωση των τιμών αναφοράς ηλεκτρικής ενέργειας με αυτές των άλλων οργανικών πρώτων υλών των κατηγοριών 11 και 12 του Ν. 4414).
3. Επίσης υπάρχει το διοξείδιο του άνθρακα που χρησιμοποιείται στα αναψυκτικά και αλκοολούχα ποτά (κυρίως μπύρα). Πολλές βιομηχανίες του τομέα αυτού χρησιμοποιούν διοξείδιο που προέρχεται από ζύμωση ή αναερόβια χώνευση, μειώνοντας έτσι το αποτύπωμα αερίων θερμοκηπίου των προϊόντων τους. Θα μπορούσε αυτή η διαδικασία να καταστεί υποχρεωτική. Άλλωστε, στην ίδια λογική κινείται και η απαγόρευση φθοριούχων αερίων (ΕΣΕΚ, σελ. 88).
4. Ανάλογη πρόβλεψη θα μπορούσε να υπάρξει και για άλλες χρήσεις του διοξειδίου, όπως για παράδειγμα την πυρόσβεση, τον ξηρό πάγο κλπ.
Στο σχέδιο του ΕΣΕΚ που τέθηκε σε διαβούλευση παρατηρώ ότι μηδενίζεται η συμμετοχή στην ηλεκτροπαραγωγή η συμβολή των λιγνητικών μονάδων που χρησιμοποιούν εγχώρια πρώτη ύλη. Αντικαθίσταται κατά ένα μέρος από ΑΠΕ (αιολική, ηλιακή, βιομάζα) και ένα μέρος από εισαγόμενο φυσικό αέριο που παράγει επίσης CO2. Προκαλεί εντύπωση η ουσιαστική απουσία της ΥΗ ενέργειας. Εκτός από τα δύο έτοιμα ή σχεδόν φράγματα (300 MW) που δεν μπορούν να εξαφανιστούν δεν υπάρχει πρόβλεψη για άλλο ΥΗ έργο ούτε καν η περάτωση του φράγματος της Συκιάς. Είναι εντυπωσιακό ότι σε μια χώρα γεμάτη βουνά να μην αξιοποιείται η ΥΗ ενέργεια που μπορεί να δώσει χαμηλού κόστους και χαμηλών εκπομπών ΑτΘ ηλεκτρική ενέργεια αλλά και να δώσει δυνατότητες αποθήκευσης ενέργειας που είναι απαραίτητη για τα συστήματα ηλιακής και αιολικής ενέργειας. Τα ΥΗ έργα μπορούν να καλύψουν πολλαπλούς σκοπούς εκτός της παραγωγής και αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Μπορούν να αποτελέσουν αποθήκες νερού για να καλύψουν έκτακτες ανάγκες σε περιόδους ξηρασίας. Μπορούν να δώσουν πολύτιμο νερό στη γεωργία για να αναπτύξει νέες καλλιέργειες υψηλής αξίας. Δίνουν τη δυνατότητα άρδευσης με επιφανειακά νερά και όχι με άντληση από υπόγειους υδροφορείς με τεράστια ενεργειακή κατανάλωση. Τέλος θα αποτρέψει την υποβάθμιση της στάθμης των υπογείων υδάτων που προκαλεί σημαντικούς περιβαλλοντικούς κινδύνους καθώς νερό της θάλασσας εισχωρεί στους υπόγειους υδροφορείς, χειροτερεύει τη ποιότητα των νερών και απειλεί με τεράστια οικολογική καταστροφή από δημιουργία αλατούχων εδαφών.
Ειδικότερα για το ημιτελές έργο του φράγματος της Συκιάς, της σήραγγας εκτροπής των νερών του Θεσσαλικού Αχελώου προς τη Θεσσαλία και του αντίστοιχου ΥΗ που φαίνεται να μην υπάρχει στο σχεδιασμό παρατηρώ τα ακόλουθα:
1. Στη περιοχή έχουν γίνει τα τελευταία πολλά χρόνια έργα που σήμερα καταρρέουν με σημαντικούς κινδύνους καταστροφικών πλημυρών της περιοχής Μουζακίου, Καρδίτσας. Τα έργα είναι κατά τα 2/3 εκτελεσμένα και εγκαταλειμμένα τα τελευταία χρόνια καταρρέουν. Το έργο μπορεί να δώσει ΥΗ ενέργεια και κατά το ρου του Αχελώου και μέσω της εκτροπής στη Θεσσαλία ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως αποθήκη ενέργειας μέσω αντλιοταμίευσης από τη σήραγγα εκτροπής. Η δυνατότητα κάλυψης φορτίων αιχμής ζήτησης είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα του έργου.
2. Το έργο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη Θεσσαλία ως αποθήκη νερού για περιόδους ξηρασίας που μπορεί να καλύψει έκτακτες ανάγκες.
3. Το νερό που θα μεταφερθεί μπορεί να αρδεύσει περιοχές κυρίως της Ανατολικής Θεσσαλίας που σήμερα αντλούν ληστρικά νερά από τους υπόγειους υδροφορείς. Σημειώνω ότι έχουν ήδη υπεραντληθεί 3 δις m3 νερού που πρέπει να επιστραφούν.
4. Σήμερα στην Θεσσαλίας λειτουργούν 33.000 γεωτρήσεις με εγκατεστημένες αντλίες ισχύος της τάξεως των 700 MW που καταναλώνουν δισεκατομμύρια γιγαβατώρες κάθε χρόνο, κυρίως σε περιόδους αιχμής ζήτησης το καλοκαίρι. Ενώ στο κείμενο για τη γεωργία αναγνωρίζεται η σημασία του ενεργειακού κόστους των αρδεύσεων και προτείνονται μέτρα για τη μείωση, το μέτρο που δεν προτείνεται είναι η παροχή επιφανειακών νερών που εξασφαλίζονται από φράγματα και αντίστοιχα τα ΥΗ έργα. Η άντληση υδάτων για αρδεύσεις επιβαρύνει υπέρμετρα το κόστος παραγωγής και πολλές εκτάσεις θα εγκαταλειφθούν αν συνεχιστεί η ταπείνωση της στάθμης των υπογείων υδάτων.
5. Σήμερα στη Θεσσαλία η ταπείνωση της στάθμης των υπόγειων υδροφορέων δημιουργεί τεράστια οικολογικά προβλήματα καθώς θαλασσινό νερό εισέρχεται στους υδροφορείς και υποβαθμίζει την ποιότητα των υδάτων και απειλεί με αλάτωση των εδαφών και ερημοποίηση.
Είναι προφανές ότι παρόμοια προβλήματα υπάρχουν σε πολλές περιοχές της χώρας και μη ανάπτυξη ΗΥ έργων θα βοηθούσε σε πολλαπλά οφέλη όπως:
1. Παραγωγή ενέργειας από εγχώρια ανανεώσιμη πηγή με όλα τα πλεονεκτήματα που ανέφερα.
2. Εξασφάλιση αποθέματος νερού για περιόδους ξηρασίας που αναμένονται με τη κλιματική αλλαγή
3. Εξασφάλιση της γεωργικής παραγωγής με χαμηλού κόστους και υψηλής ποιότητας αρδευτικό νερό
4. Εξοικονόμηση ενάργειας στην άρδευση της γεωργικής παραγωγής
5. Αποτροπή τεράστιων οικολογικών καταστροφών και ερημοποίησης περιοχών της χώρας.
6. Συμβολή στην αποτροπή της κλιματικής αλλαγής και στην αντιμετώπιση των συνεπειών της.
Οι κίνδυνοι και τα οφέλη είναι προφανή και θεωρώ ότι πρέπει να αναθεωρηθεί άμεσα η πρόταση της σχεδίου και να συμπεριλάβει ΥΗ έργα σε όλη τη χώρα και ιδιαίτερα τη περάτωση των ημιτελών έργων της Συκιάς στο Θεσσαλικό Αχελώο.
Η επέκταση της χρήσης ηλιακής ενέργειας είναι οπωσδήποτε επιθυμητή. Θα πρέπει όμως να τονιστεί ότι θα πρέπει να αποφευχθεί η χρήση γόνιμων παραγωγικών εδαφών για την εγκατάσταση των ηλιακών συλλεκτών. Θα πρέπει να γίνει σαφές ότι πρέπει να αξιοποιήσουμε τόσες εκτάσεις που έχουμε σε πετρώδεις περιοχές, τις στέγες τόσων γεωργικών κτηρίων και σε έσχατη λύση μη γόνιμες εκτάσεις που καλλιεργούνται οριακά. Να μη ξεχνάμε ότι θέλουμε αύξηση της γεωργικής παραγωγής για να καλύψουμε τις ανάγκες του αυξανόμενου πληθυσμού του Πλανήτη και δεν έχουμε τη πολυτέλεια να αδρανοποιούμε γόνιμες παραγωγικές εκτάσεις.
Ερωτήματα προκαλεί το γεγονός ότι ενώ η δημόσια διαβούλευση για το ΕΣΕΚ λήγει στις:
16 Δεκεμβρίου 2019
Η παρουσίαση του τελικού κειμένου στο Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) θα πραγματοποιηθεί στις:
19 Δεκεμβρίου 2019
Η παραπάνω πληροφορία εμφανίστηκε σε έγκριτες ιστοσελίδες στις 13 Δεκεμβρίου 2019.
Συνεπώς, ερωτάται το Υπουργείο Ενέργειας και οι υπεύθυνοι επεξεργασίας των σχολίων της διαβούλευσης:
Πως θα κατορθώσουν εντός μόνο 3 ημερών να αναγνώσουν, να επεξεργαστούν και να ενσωματώσουν τα σχόλια και τις προτάσεις που κατατέθηκαν στην διαβούλευση στο τελικό κείμενο του ΕΣΕΚ;
Το ΕΣΕΚ είναι αδικαιολόγητα φιλόδοξο και κινδυνεύει σοβαρά να αποτύχει διότι:
Σύμφωνα με την ενότητα 1.2 Διαβουλεύσεις και συμμετοχή εθνικών φορέων και φορέων της ΕΕ, σελ. 23
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα δεν έχει υποβληθεί σε ουσιαστική διαβούλευση με:
1.2.2 Συμμετοχή τοπικών και περιφερειακών αρχών:
Πραγματοποιήθηκε μόνο 1 ημερίδα
1.2.3 Διαβουλεύσεις με εμπλεκόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, και συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και του ευρέος κοινού:
Πραγματοποιήθηκαν μόνο 2 ημερίδες πριν την ανάρτηση σε ιστοχώρο διαβούλευσης, στις οποίες συμμετείχαν μόνο 4 + 59=63 φυσικά πρόσωπα.
1.2.4 Διαβουλεύσεις με άλλα κράτη μέλη: Προγραμματίζονται να γίνουν στοχευμένες επαφές και διαβουλεύσεις:
Δεν έχουν γίνει.
Τα παραπάνω δεν αποτελούν ουσιαστική διαβούλευση για σημαντική μερίδα του ενδιαφερόμενου κοινού, διότι σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 16 της οδηγίας 2011/92/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου:
«Η αποτελεσματική συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων παρέχει στο κοινό τη δυνατότητα να εκφράζει, και στον φορέα λήψης των αποφάσεων να λαμβάνει υπόψη, απόψεις και ανησυχίες ενδεχομένως σχετικές με τις εν λόγω αποφάσεις, ενισχύοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την εγκυρότητα και τη διαφάνεια της διαδικασίας λήψης αποφάσεων και συμβάλλοντας στην ευαισθητοποίηση του κοινού σε περιβαλλοντικά θέματα και στην εκ μέρους του υποστήριξη των αποφάσεων που λαμβάνονται.»
Όσον αφορά τη συμμετοχή του κοινού στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων, το άρθρο 6, παράγραφοι 2 έως 5, της παραπάνω οδηγίας έχει ως εξής:
«Στο ενδιαφερόμενο κοινό παρέχονται έγκαιρα και πραγματικά δυνατότητες να συμμετάσχει στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων σχετικά με το περιβάλλον που αναφέρονται στο άρθρο 2, παράγραφος 2 και, για τον σκοπό αυτό, έχει το δικαίωμα να διατυπώνει παρατηρήσεις και γνώμες, όταν όλες οι επιλογές είναι ακόμη δυνατές, στην αρμόδια αρχή ή αρχές πριν από τη λήψη της απόφασης για τη [χορήγηση αδείας].
http://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=220352&pageIndex=0&doclang=el&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=873184
Συνεπώς, το ΕΣΕΚ δεν έχει λάβει υπόψιν ότι η απουσία ουσιαστικής συμμετοχής σημαντικής μερίδας του ενδιαφερόμενου κοινό από την διαβούλευση, θα έχει αρνητική επίπτωση στην αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες των σχετικών αλλαγών που θα επιφέρει η εφαρμογή του ΕΣΕΚ.
Αυτό είναι ιδιαίτερα έκδηλο στην περίπτωση της εγκατάστασης Αιολικών Σταθμών, ειδικά σε προστατευμένες περιοχές NATURA 2000.
Στις περιπτώσεις μάλιστα, που σε αυτές τις περιοχές αναπτύσσεται οικονομική δραστηριότητα που είναι άμεσα συνδεδεμένη με τους φυσικούς πόρους, όπως η Γεωργία, η Κτηνοτροφία και ο Τουρισμός, η αποδοχή αναμένεται να είναι ακόμα μικρότερη.
Οι εγκαταστάσεις ΑΠΕ, ειδικά σε περιοχές NATURA 2000, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστική διαβούλευση με το τοπικό ενδιαφερόμενο κοινό, και χωρίς να λαμβάνονται υπόψιν τα σχέδια διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών, πρέπει να συνοδεύονται με υψηλό ρίσκο αποτυχίας το οποίο δεν φαίνεται να έχει προβλεφθεί στο ΕΣΕΚ.
Οι λέξεις «αντιδράσεις» και «ρίσκο» εμφανίζονται αθροιστικά μόνο 1 φορά σε όλο το κείμενο.
Συνεπώς, ή πρέπει να αναθεωρηθούν οι στόχοι του του ΕΣΕΚ ή να αποφευχθεί η τοποθέτηση ΑΠΕ σε περιοχές που δεν έχει γίνει ουσιαστική διαβούλευση και σε περιοχές NATURA 2000.
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ
4.3.1.3. Εξέλιξη της ηλεκτροπαραγωγής
Στη σελίδα 258 γίνεται μια σωστή επισήμανση:
«Αξίζει να γίνει και ειδική αναφορά στη νέα ισχύ ΑΠΕ που αναμένεται να εγκατασταθεί από μονάδες με χαρακτηριστικά πλήρως κατανεμόμενης ηλεκτροπαραγωγής (δηλαδή σταθμοί με εκμετάλλευση γεωθερμικών
πεδίων, βιομάζας και βιοαερίου) όπου και προβλέπεται μέχρι το έτος 2030 να έχουν σχεδόν πενταπλασιάσει τη σημερινή εγκατεστημένη ισχύ τους. Οι σταθμοί αυτοί είναι απαραίτητοι για την εύρυθμη λειτουργία του εγχώριου ηλεκτρικού συστήματος, λαμβάνοντας υπόψη και τα αναμενόμενα μεγάλα μεγέθη ηλεκτροπαραγωγής από μεταβλητές ΑΠΕ, ώστε να μπορούν λειτουργούν και ως εξισορροπητικά φορτία σε χρονικές στιγμές που αυτό θα απαιτείται. Η ανάπτυξη αυτής της κατηγορίας σταθμών ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, αποτελεί μια επιπρόσθετη πρόκληση αναφορικά με την ανάπτυξη του ενεργειακού συστήματος γιατί απαιτεί σε τοπικό επίπεδο βέλτιστο συντονισμό τόσο στη φάση της αδειοδότησης και κατασκευής όσο και στη φάση της λειτουργίας των σταθμών αυτών, ενώ πρέπει να επισημανθεί και ότι αφορά σταθμούς ΑΠΕ με τη μεγαλύτερη εγχώρια προστιθέμενη αξία μεταξύ των τεχνολογιών ΑΠΕ στο πλαίσιο της χρονικής περιόδου λειτουργίας τους»
Στη σελίδα 36 γίνεται η αισιόδοξη πρόβλεψη ότι η συμβολή της βιοενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή θα είναι το 2030 1580 GWh (μειωμένη σε σχέση με στο προηγούμενο ΕΣΕΚ όπου ήταν 1740 GWh).
Είναι απορίας άξιο από που αντλείται αυτή η εκτίμηση, όταν:
• Μεταξύ 2010 και 2018 η αύξηση ήταν από περίπου 150 GWh σε 300 GWh.
• Στην σχετικά πρόσφατη νομοθεσία (2016) μόνον αντικίνητρα υπήρξαν σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση (μείωση τιμών αναφοράς, αποκλεισμός από ενίσχυση από τον αναπτυξιακό, εφαρμογή διαφορικής προσαύξησης, προοπτική ένταξης σε καθεστώς δημοπρασιών που χαρακτηρίζει ώριμες και ανταγωνιστικές ΑΠΕ κλπ.).
• Το καθεστώς και οι πρακτικές για την παροχή δυνατοτήτων σύνδεσης στο δίκτυο εξακολουθεί να είναι εχθρικό και να μην αναγνωρίζει τις ιδιαιτερότητες των μονάδων ελεγχόμενης παραγωγής (βλ. παραπάνω παρ. 2). Αποτέλεσμα αυτού είναι στη μισή Ελλάδα (Ήπειρος, Δ. Στερεά, Πελοπόννησος, Νησιά πλην Κρήτης), η Βιοενέργεια να είναι ουσιαστικά αποκλεισμένη από πρόσβαση στο δίκτυο.
• Η αβεβαιότητα για τους επενδυτές στους τομείς αυτούς έχει επιταθεί με την ρήτρα δυνατότητας αλλαγής των ΤΑ (Τιμές Αναφοράς, άλλως Ταρίφες) με απλή υπουργική απόφαση (άρθρο 4, παρ. 5 του Ν. 4414). Οι αποφάσεις αυτές είναι εφαρμοστέες 2 έτη μετά την λήψη τους, τη στιγμή που ο μέσος χρόνος ωρίμανσης (από την αίτηση στον ΔΕΔΔΗΕ μέχρι την ενεργοποίηση της) κάθε μονάδας βιοαερίου – βιομάζας είναι 3,7 έτη (στοιχείο από τον πίνακα αιτήσεων του ΔΕΔΔΗΕ).
• Σε όλο το κείμενο του «Εθνικού σχεδίου» δεν υπάρχει ουδεμία αναφορά σε προοπτικές ή μέτρα βελτίωσης της κατάστασης. Αντίθετα, υπάρχει χαρακτηριστική έλλειψη αναφοράς στο βιοαέριο και τη βιομάζα σε διάφορα επιμέρους σημεία του σχεδίου.
Αλλά το σημαντικότερο είναι κατά τον επόμενο χρόνο, οπότε θα πρέπει να προωθηθούν τα μέτρα ενίσχυσης των ΑΠΕ με νομοθετικές και ρυθμιστικές αποφάσεις, να αρθούν οι παρεμποδιστικοί παράγοντες ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι του 2030 και, το κυριότερο, να μπουν οι βάσεις για το πιο δύσκολο στόχο που είναι η πλήρης κλιματική ουδετερότητα το 2050.
Διαβούλευση στο ΕΣΕΚ
Έχοντας συμμετάσχει και συντονίσει σαν IEECP μεγάλο αριθμό Ευρωπαϊκών έργων στον τομέα της ενεργειακής εξοικονόμησης και όντας μέλη της ομάδας που ελέγχει και αποτιμά για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις προτεινόμενες δράσεις των Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), καθώς και τα σχέδια συμμόρφωσης με την Οδηγία της Ευρωπαϊκής Εξοικονόμησης, στο υπάρχων ΕΣΕΚ θεωρούμε ότι πολλά σημεία χρίζουν περαιτέρω επεξεργασίας και διευκρίνησης.
Το βασικό πρόβλημα στο στόχο της απολιγνιτοποίησης (και στους άλλους επιμέρους στόχους όπως η ενεργειακή αποδοτικότητα ή οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) ειναι η ασάφεια στην εξεύρεση της χρηματοδότησης (για 44 δις Ευρώ), η οποία ανατίθεται γενικώς σε επενδυτές και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ίσως μη λαμβάνοντας υπόψιν ότι η Ελλάδα ενδεχομένως να έχει χαμηλή σειρά προτεραιότητας στις επενδύσεις της ΕΤΠ, δεδομένου ότι στα σχέδια απολιγνιτοποίησης προηγούνται οι βασικοί «παίχτες» όπως π.χ. η Πολωνία, όπως εκδηλώθηκε και στη προηγούμενη σύνοδο των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (UNFCCC) στο Katowice). Δεδομένου επίσης ότι και το τελευταίο διήμερο με την παρουσίαση του Green Deal από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χώρες όπως η Πολωνία εμφάνισαν σκληρή στάση, σημαίνει ότι οι προτεραιότητες χρηματοδότησης θα ειναι προς τα εκεί. Επομένως προκειμένου το κομμάτι της χρηματοδότησης στην ενεργειακή μετάβαση να μην είναι τόσο ασαφές, θα ήταν προτιμότερο να παρουσιαστεί συγκεκριμένος οδικός χάρτης που να μπορεί να πείθει και τους εν δυνάμει επενδυτές.
Πιο συγκεκριμένα
Στόχος ενεργειακής απόδοσης (σ.56)
Ο υπολογισμός του στόχου ενεργειακής απόδοσης στην τελική κατανάλωση ενέργειας κατά ποσοστό τουλάχιστον 38% σε σχέση με την πρόβλεψη κατανάλωσης τελικής ενέργειας μέχρι το έτος 2030 θεωρείται αρκετά φιλόδοξη και πάνω από τους μέσους στόχους των ΕΕ μελών. Λαμβάνοντας υπόψιν την μειούμενη τελική κατανάλωση στα χρόνια της κρίσης (όπου η μείωση της τελικής κατανάλωσης ενέργειας στο παρόν ΕΣΕΚ ειναι βελτιωμένη κατά 3.6-4.7% σε σχέση με το αρχικό ΕΣΕΚ) και την ελάχιστη επένδυση ενεργειακής αναβάθμισης σε όλους τους τομείς (δεδομένης της σχετικής έλλειψης χρηματοδοτικών εργαλείων), η αύξηση του στόχου χωρίς να υπάρχουν ρεαλιστικές χρηματοδοτήσεις μπορεί να δημιουργήσει παραπάνω στρεβλώσεις και αδυναμία επίτευξής του.
Κτίρια δημόσιας διοίκησης (σ. 56 – Πινακας 12)
Στο ΕΣΕΚ οπως φαινεται δεν συμπεριλαμβάνονται τα κτίρια της ευρύτερης δημόσιας διοίκησης και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμων και Περιφερειών). Δεδομένου της συμμετοχής αρκετών Δήμων στο Σύμφωνο των Δημάρχων και τις δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης στα κτίρια και τις υποδομές τους (π.χ. σχολεία, κολυμβητήρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, αντλιοστάσια κλπ – τα οποία σε απόλυτο αριθμό είναι υπερπολλαπλάσια των κτιρίων των υπουργείων και αντίστοιχα και οι δυνατότητες εξοικονόμησης), και επίσης δεδομένου ότι η χρηματοδότηση είναι σχετικά ευκολότερη (μέσω ίδιων κεφαλαίων και εθνικών ταμείων), θα έπρεπε να προσμετρούνται.
Καθεστώτα επιβολής (σ.137)
Η βασική πολιτική που ακολουθείται ειναι τα καθεστώτα επιβολής στους παρόχους ενέργειας, η οποία περνάει στη δεύτερη φάση εφαρμογής έχοντας κλείσει μια τριετία. Με βάση το ΕΣΕΚ, και σε αντίθεση με όλες τις χώρες που υπάρχουν αυτά τα καθεστώτα, η Ελλάδα δεν παρουσίασε κάποιο χρηματοδοτικό εργαλείο την πρώτη τριετία, ώστε να δωθούν κίνητρα στους παρόχους, αφήνοντας την δημιουργία του Ταμείου Ενεργειακής Απόδοσης στο μέλλον. Χρονικά, αυτό σημαίνει ότι στην επόμενη διετία τουλάχιστον δε θα υπάρχει άμεση ή έμμεση χρηματοδότηση (μέχρις ώτου γίνουν τα πρώτα βήματα δημιουργίας ενός τέτοιου Ταμείου), ενώ οι πάροχοι θα έχουν αυξημένους στόχους απόδοσης να επιτύχουν. Μέχρι στιγμής, την πρώτη τριετία προέβησαν σε μέτρα μηδενικού κόστους, κυρίως δράσεις ενημέρωσης στους τελικούς καταναλωτές, όπου υπάρχουν αρκετά ερωτήματα σχετικά με την πραγματική τους αποτελεσματικότητα. Εφόσον οι στόχοι ειναι αυξανόμενοι, θα υπάρχει τάση προς τεχνικά μέτρα αυξημένου κόστους, όπου χωρίς τη χρηματοδότηση (όπως γίνεται παντού) το σχήμα θα παρουσιάσει προβλήματα. Αν κοιτάξουμε τη διεθνή εμπειρία, όλα τα καθεστώτα συνεπικουρούνται από μια μορφή έμμεσης ή άμεσης χρηματοδότησης, οπότε θεωρείται κάτι αναγκαίο να διασαφηνιστεί.
Επίσης αναφέρεται ότι υπάρχει σκέψη για επέκταση του σχήματος και σε διαχειριστές των δικτύων διανομής ενέργειας. Εφόσον αυτό αλλάζει όλο το μοντέλο της αγοράς, θα ήταν χρήσιμο να βρεθεί κάποιο αντίστοιχο παράδειγμα εφαρμογής σε άλλη χώρα της ΕΕ, καθώς όπου έγινε τέτοια συζήτηση, δεν προχώρησε. Το παράδειγμα αυτό έρχεται από τις ΗΠΑ, όπου βέβαια οι ενεργειακές εταιρείες ειναι καθετοποιημένες όπου υφίσταται τέτοια διττή υποχρέωση.
Η δημιουργία μιας επιπλέον αγοράς, μέσω πχ των Λευκών Πιστοποιητικών, σίγουρα θα ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση καθώς θα μπορούσε να επιλυσει το πάγιο αίτημα έμμεσου χρηματοδοτικού μηχανισμού. Η λειτουργία μιας τέτοιας αγοράς συνήθως απαιτεί 2-3 χρόνια μέχρι να υλοποιηθεί, αλλά στην περίπτωση της Ελλάδας θα μπορουσε να συνδεθεί με το Χρηματιστήριο Ενέργειας, μειώνοντας σημαντικά το χρόνο υλοποίσης.
Εναλλακτικές πολιτικές (σ. 138 και 147)
Ένα βασικό πρόβλημα και αγκύλωση στις πολιτικές αυτές ειναι οι εμμονές με εργαλεία τα οποία αποδείχτηκαν πανάκριβα όσον αφορά την αποδοτικότητα, όπως πχ το Εξοικονόμηση Κατ’ Οίκον, λόγω κυρίως του σχεδιασμού τους. Είναι σημαντικό πριν να συζητήσουμε για νέα χρηματοδοτικά σχήματα να παρουσιάσουμε αποτιμήσεις των υπαρχόντων, με βάση βέλτιστες πρακτικές διαφόρων έργων (όπως πχ το Horizon 2020 EPATEE -www.epatee.eu). Η μετάβαση λοιπόν από δημόσια χρηματοδότηση (μέσω ακριβών προγραμμάτων) και αντίστοιχων Ταμείων (τα οποία δεν παρουσιάζουν στο ΕΣΕΚ ποιά θα είναι η πηγή χρηματοδότησής τους ρεαλιστικά) στην ιδιωτική χρηματοδότηση (μέσω των καινοτόμων χρηματοδοτήσεων από τρίτα μέρη, συμβάσεις ενεργειακής απόδοσης κλπ – τα οποία στην Ελλάδα ακόμα ειναι σε νηπιακή μορφή), αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα φερεγγυότητας της επίτευξης του στόχου. Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και η πρόσφατη εξαγγελία για φοροαπαλλαγή σε επεμβάσεις ενεργειακής εξοικονόμησης στα κτίρια, η οποία τελικά δεν θα συμπεριλαμβάνει τα υλικά (με κόστος περίπου 80% της αξίας μιας εργασίας) παρά μόνο το κόστος εργασίας (με τα αντίστοιχα ρίσκα εφαρμογής και ενδιαφέροντος από τους καταναλωτές).
Μέτρηση και αποτίμηση της εξοικονόμησης
Ένα επιπλέον θέμα είναι ότι οι φιλόδοξοι στόχοι, αν και θεμιτοί, ουσιαστικά δεν έχουν συμπεριλάβει και ένα πολύ μεγάλο μέρος δράσεων που ήδη γίνονται (από το 2014 όπου και υπολογίζεται ο στόχος) και λόγω αδυναμίας θεσμικού πλαισίου δε προσμετρώνται. Για παράδειγμα, σε δράσεις ΕΣΠΑ ή Αναπτυξιακού νόμου ή αγροτικών προγραμμάτων όπου πραγματοποιούνται επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας, τα αποτελέσματα αυτά δε προσμετρώνται στον εθνικό στόχο. Αντίστοιχα, ενώ το ΕΣΕΚ ορίζει σα στόχο τις αναβαθμίσεις στα κτίρια των Υπουργείων, εξαιρεί τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι έχουν και το μεγαλύτερο αριθμό ενεργοβόρων κτιρίων και υποδομών (π.χ. κολυμβητηρίων, σχολείων κλπ) και οι οποίοι λόγω και της ευκολότερης σχετικά χρηματοδότησης που μπορούν να επιτύχουν (μέσω εθνικών ή περιφερειακών πόρων) θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στον στόχο αντίστοιχα. Σημαντικό λοιπόν να βελτιωθούν τα συστήματα Monitoring and verification και είναι θετικό οτι και το ΚΑΠΕ συμμετέχει σε αντίστοιχα έργα (ENSMOV – http://www.ensmov.eu) που αναφέρονται στην ανάπτυξη τετοιων συστημάτων.
Σύνοψη μέτρων (σ. 151)
Τα μισά σχεδόν μέτρα που προτείνονται είναι χρηματοδοτικού χαρακτήρα και ειναι σημαντικό να γίνει από νωρίς μια πρόβλεψη του χρονικού ορίζοντα που μπορούν να διατεθούν οι αναγκαίοι πόροι ώστε να μη δίνονται λάθος σήματα στην αγορά. Επίσης, είναι εξίσου σημαντικό να χρησιμοποιηθούν πληροφορίες από αντίστοιχα ΕΕ έργα (όπως πχ το ODYSEE MURE) σχετικά με την διάδραση πολιτικών και την αποτελεσματικότητά τους, μειώνοντας έτσι τα overlaps και αυξάνοντας τα complementarities. Στο παρών ΕΣΕΚ η παρουσίαση όλων των μέτρων χωρίς επισήμανση χρονικής διάρκειας δημιουργεί σοβαρές υπόνοιες overlaps (κυρίως μεταξύ χρηματοδοτήσεων και φαινομένων free-riders).
Διαγωνιστικές διαδικασίες (σ.149)
Το σημείο αυτό ειναι αρκετά ενδιαφέρον και χρειάζεται να προσομοιωθεί η Ελληνική αγορά ενέργειας με τις αγορές που έχει εφαρμοστεί το αντίστοιχο σχήμα. Σε αρκετές περιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί στρεβλώσεις ανταγωνιστικότητας και ελέγχου της αγοράς, μειώνοντας έτσι το άνοιγμα της αγοράς σε περαιτέρω ΕΕΥ αλλά αντίθετα επιτρέποντας μόνο σε θυγατρικές των ΕΕΥ των μεγαλύτερων παρόχων να συμμετέχουνς τις προσφορές.
Το γενικότερο σχόλιο λοιπόν στο υπάρχων ΕΣΕΚ (και συγκρίνοντάς το με τα βελτιωμένα ΕΣΕΚ άλλων Κρατών Μελών) είναι ότι παρά τους φιλόδοξους στόχους, δεν δείχνει πως θα γίνει η ενδιάμεση μετάβαση προς την επιτευξή τους, πώς θα χρηματοδοτηθούν με σαφήνεια και ποιά εναλλακτικά μέτρα υπάρχουν σε περίπτωση απόκλισης από τους στόχους. Είναι σίγουρα χρήσιμο προκειμένου να υπάρχει και συνέναιση να ληφθούν σοβαρά υπόψιν τα σχόλια που στέλνουν οι φορείς στη διαβούλευση, να γίνει σύγκριση με την Ευρωπαϊκή εμπειρία στα αναθεωρημένα ΕΣΕΚ και να μην δωθούν υποσχέσεις οι οποίες έχουν και ψηλό ρίσκο υλοποίησης και δεσμεύσουν πόρους σε δράσεις που μπορεί να μην είναι υψηλής αποτελεσματικότητας.
Το ΕΣΕΚ κινείται γενικά στην σωστή κατεύθυνση όσον αφορά τους στόχους και τα μέτρα χωρίς να λείπει και η έλλειψη διορατικότητας και γνώση της τρέχουσας παγκόσμιας κατάστασης που θα επηρεάσει και τη χώρα μας αλλά καθυστερημένα γιατί δεν έχουμε προετοιμαστεί. Ένα από αυτά τα θέματα που είναι της ειδικότητάς μου είναι ο ρόλος της αποθήκευσης με ηλεκτροχημικά μέσα (μπαταρίες/συσσωρευτές). Ενώ η αποθήκευση αναφέρεται στο ΕΣΕΚ δεν θεωρείται ότι θα έχει κάποια διείσδυση παρά κοντά στο 2030.
Από την άλλη πλευρά στις ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο, Αυστραλία για να αναφέρω μόνο τις χώρες που οδηγούν σε εγκαταστάσεις τα συστήματα συσσωρευτών κυρίως με Φωτοβολταϊκά πολλαπλασιάζονται προσφέροντας για μεγάλα διαστήματα σταθερή παραγωγή και άλλες υπηρεσίες με κόστος πολύ χαμηλότερο απο τις μονάδες αιχμής ακόμη και από τις μονάδες φυσικού αερίου.
Η Επιτροπή Δημόσιων Επιχειρήσεων Παροχής Ενέργειας στη Χαβάη (HPUC) έχει εγκρίνει συμβάσεις μεταξύ των θυγατρικών εταιρειών κοινής ωφέλειας της Hawaiian Electric Industries και των προγραμματιστών έξι έργων, που αντιπροσωπεύουν ισχύ Φ/Β 247 MW ηλιακής και 998 MWh σε αποθήκευση ενέργειας (27 Μαρτίου 2019, https://www.hawaiianelectric.com/six-low-priced-solar-plus-storage-projects-approved-for-oahu-maui-and-hawaii-islands) Κάθε έργο συνδυάζεται με αποθήκευση μπαταριών που μπορεί να αποθηκεύσει τέσσερις ώρες ενέργειας που θα μειώσει τη χρήση ορυκτών καυσίμων κατά τη διάρκεια της αιχμής ζήτησης το βράδυ ή σε άλλες ώρες της ημέρας όταν έχει συννεφιά. Το κόστος της προσφερόμενης ενέργειας των 6 έργων κυμαίνεται από 0,08 έως 0,10 USD/kWh όταν το τρέχον κόστος παραγωγής από ορυκτά καύσιμα στην Χαβάη είναι περίπου 0,15 USD/kWh.
Η ευελιξία των συστημάτων συσσωρευτών, οι υπηρεσίες που προσφέρουν και η ύπαρξη σημαντικής ελληνικής βιομηχανίας συσσωρευτών θα μπορούσε να δώσει περαιτέρω ώθηση στην ανάπτυξη της και αυξημένη προστιθέμενη αξία για την ελληνική οικονομία.
Ενώ το κόστος των συστημάτων συσσωρευτών συνεχίζει να μειώνεται έχουν και το πλεονέκτημα για σχεδιασμό και εγκατάσταση συστημάτων εκατοντάδων MWh σε μικρό χρονικό διάστημα (μερικούς μήνες), μηδαμινές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την δυνατότητα να εφαρμοστούν χωρίς περιορισμούς όσον αφορά το ανάγλυφο της περιοχής.
Από την άλλη πλευρά τα συστήματα αντλησιοταμίευσης ενώ χρειάζονται 5 με 10 χρόνια για να υλοποιηθούν θα είναι εξίσου σημαντικά για την ανάπτυξη της ικανότητας αποθήκευσης στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, κάνοντας κατ’αρχήν χρήση των μεγάλων υδροηλεκτρικών και ταμιευτήρων της ΔΕΗ και εν συνεχεία των ταμιευτήρων της ΕΥΔΑΠ. Η μείωση του χρόνου ανάπτυξης και κατασκευής των συστημάτων αντλησιοταμίευσης είναι κρίσιμη και πρέπει να μειωθεί κάτω από τα 5 χρόνια για να έχουν συμμετοχή μέχρι το 2030. Εν τω μεταξύ οι εφαρμογές συστημάτων συσσωρευτών μπορούν να εξετάζονται σαν μια εναλλακτική και γρηγορότερη λύση η οποία διαθέτει και άλλα χαρακτηριστικά όπως η εφαρμογή ανεξαρτήτως του γεωγραφικού ανάγλυφου, η γρήγορη απόκριση σε δυναμικές διακυμάνσεις φορτίου ή/και παραγωγής ΑΠΕ δίνοντας την δυνατότητα να λειτουργήσει ανεξάρτητα και συμπληρωματικά με την αντλησιοταμίευση.
Η συνεχής μείωση των τιμών των συσσωρευτών τεχνολογίας ιόντων Λιθίου, λόγω της σημαντικής κλίμακας παραγωγής για την ηλεκτροκίνηση, αποτελεί μια ευκαιρία για τα σταθερά συστήματα αποθήκευσης σε νησιά ή και στα διασυνδεδεμένα συστήματα καθώς έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα όσον αφορά τον χρόνο ανάπτυξης και κατασκευής, ενώ ο χρόνος απόκρισης τους σε μεταβατικά φαινόμενα είναι της τάξης των δεκάδων milliseconds δίνοντάς τους την δυνατότητα να παρέχουν εικονική αδράνεια (αδράνεια όπως οι θερμικές μηχανές) και σταθερότητα λειτουργίας στο ηλεκτρικό σύστημα.
Τον Δεκέμβριο του 2018, η BloombergNEF δημοσίευσε τα αποτελέσματα της ένατης έρευνας για τις τιμές μπαταρίας Λιθίου. Η μέση τιμή της μπαταρίας, σταθμισμένη ως προς τους όγκους πωλήσεων, μειώθηκε κατά 85% από το 2010 μέχρι το 2018, φθάνοντας κατά μέσο όρο τα $ 176 / kWh. Από τις παρατηρούμενες ιστορικές τιμές και όγκους πωλήσεων προκύπτει το ποσοστό της καμπύλη εκμάθησης που είναι περίπου 18%. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε διπλασιασμό του σωρευτικού όγκου πωλήσεων παρατηρείται μείωση της τιμής κατά 18%.
Ένα άλλο σημείο που θα ήθελα να θίξω είναι ότι για να βοηθηθεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ θα πρέπει να επιταχυνθεί από τους ΑΔΜΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ η άρση του κορεσμού των δικτύων μέσω επαύξησης των υποσταθμών και νέων γραμμών αλλά δεν αναφέρθηκε ότι κάποιες από αυτές τις επεμβάσεις θα μπορούσαν ίσως να εξυπηρετηθούν με συστήματα αποθήκευσης μπαταριών με χαμηλότερο κόστος. Συνεπώς στις μελέτες θα πρέπει να εξετάζεται και αυτή η ενδεχόμενη λύση.
Τέλος παρουσιάζω ενδεικτικά μια εκτίμηση του αρχικού κόστους επένδυσης για λειτουργία 20 ετών αντίστοιχου συστήματος μπαταρίας Λιθίου (με τρέχουσες τιμές), με τον σταθμό αντλησιοταμίευσης που αναπτύσσεται στην Αμφιλοχία από την ΤΕΡΝΑ, ο οποίος θα προσφέρει τις ίδιες και περισσότερες υπηρεσίες.
Το σύστημα αποθήκευσης θα αποτελείται από αμφίδρομους ηλεκτρονικούς μετατροπείς 680 MW και μπαταρίες Λιθίου για 6 ώρες παραγωγή (έγχυση στο δίκτυο) ανά κύκλο, για 200 ημερήσιους κύκλους ανά έτος που θα αποδίδουν συνολικά 816 GWh/έτος όπως στην περίπτωση του Συστήματος Αντλησοταμίευσης Αμφιλοχίας.
Αρα ανά κύκλο φόρτισης/εκφόρτισης του συστήματος αποθήκευσης, η ενέργεια που πρέπει να αποδοθεί στο δίκτυο είναι 6hΧ680MW= 4080 MWh/κύκλο. Συνεπώς, απαιτείται μπαταρία με ονομαστική χωρητικότητα 5000 MWh.
Εκτίμηση κόστους συστήματος αποθήκευσης:
Μετατροπείς αμφίδρομοι 680 ΜW: 80 εκατ. Ευρω
Σύστημα μπαταριών Λιθίου 5000 MWh: 750 εκατ. Ευρω
Διασύνδεση συστήματος κλπ.: 50 εκατ. Ευρω
Σύνολο αρχικής επένδυσης : 880 εκατ. Ευρω για 20 χρόνια λειτουργία
Για το σύστημα μπαταριών το κόστος ετήσιας λειτουργίας και συντήρησης ΛκΣ) είναι ιδιαίτερα χαμηλό (τάξης μεγέθους 0.1% του κόστους επένδυσης) ενώ το «μεταβλητό κόστος» θα αποτελείται από το κόστος της ενέργειας που χρειάζεται για να φορτιστούν και την πίστωση των υπηρεσιών που θα προσφέρουν. Το «μεταβλητό κόστος» αναμένεται να είναι θετικό για το σύστημα.
(Σχόλια του ανεξάρτητου, μη-κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού διαΝΕΟσις για το θέμα της ηλεκτροκίνησης στην Ελλάδα, όπως αυτό περιγράφεται στο ΕΣΕΚ. Τα σχόλια προέρχονται από άρθρο του Δρ. Άγγελου Αμδίτη*)
Τα προβλεπόμενα στο ΕΣΕΚ οικονομικά κίνητρα για την ηλεκτροκίνηση είναι μια πάρα πολύ καλή πρώτη βάση, που στοχεύουν κυρίως στην αντιμετώπιση του προβλήματος του υψηλού αρχικού κόστους των ηλεκτρικών οχημάτων για να διευρυνθεί η αγοραστική βάση και να αυξηθεί το μερίδιο ηλεκτρικών οχημάτων στον στόλο. Όμως, όπως το ΕΣΕΚ ορθά αναγνωρίζει, η ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτροκίνησης και η ανάπτυξη των απαιτούμενων υποδομών αποτελεί μια εξίσου σημαντική παράμετρο και πρόκληση για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Δεδομένου ότι το θέμα είναι σύνθετο, θα πρέπει για την ισόρροπη προώθηση όλων των συμβαλλόμενων συνιστωσών και κατ’ αναλογία, να θεσπιστούν συγκεκριμένα κίνητρα αλλά και ποσοτικοί στόχοι και για την ανάπτυξη της υποδομής δημοσίων σταθμών φόρτισης. Τα κίνητρα για την τοποθέτηση και λειτουργία δημόσιων σταθμών φόρτισης θα πρέπει να απευθύνονται σε όλες τις επιχειρήσεις που μπορούν να τοποθετήσουν τέτοιους σταθμούς, είτε για την εξυπηρέτηση των εργαζομένων τους είτε για τους πελάτες τους, και να περιλαμβάνουν επιχειρήσεις και φορείς του δημοσίου τομέα με χώρους στάθμευσης, καθεαυτό χώρους στάθμευσης αλλά και πρατήρια καυσίμων. Ακόμη θα μπορούσε να συζητηθεί η υποχρέωση τοποθέτησης και λειτουργίας σταθμού φόρτισης ανάλογα με το μέγεθος του χώρου στάθμευσης, αρχικά τουλάχιστον για φορείς του δημοσίου τομέα.
Ένα άλλο θέμα που αποτρέπει τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων είναι τα πιθανά προβλήματα λόγω μη ύπαρξης ικανοποιητικού δικτύου σταθμών φόρτισης ειδικά για ταξίδια εκτός πόλεων, για παράδειγμα κατά μήκος αυτοκινητοδρόμων. Θα πρέπει να θεσπιστούν ειδικά κίνητρα και συγκεκριμένοι στόχοι κάλυψης του εθνικού δικτύου, ώστε να εγκατασταθούν σταθμοί ταχείας φόρτισης σε πρατήρια καυσίμων ή σε σταθμούς εξυπηρέτησης κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων αλλά και στο λοιπό εθνικό και επαρχιακό δίκτυο. Επίσης θα πρέπει να συζητηθεί και η πιθανή υποχρέωση εγκατάστασης σταθμού φόρτισης, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης και την απόσταση από το αστικό περιβάλλον. Ήδη το ΕΣΕΚ αναφέρει ότι σχεδιάζεται η ενίσχυση των πρατηρίων ώστε να εκσυγχρονιστούν και να προμηθεύουν στους καταναλωτές το σύνολο των εναλλακτικών καυσίμων, αλλά θα πρέπει να θεσπιστούν συγκεκριμένοι ποσοτικοί στόχοι για την χωροταξική κάλυψη της χώρας με σταθμούς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Ταυτόχρονα με το δημόσιο δίκτυο θα πρέπει να προβλεφθούν κίνητρα και να τεθεί σε ισχύ το απαιτούμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για την εγκατάσταση σταθμών φόρτισης σε συγκροτήματα κατοικιών ώστε να εξυπηρετούνται οι κάτοικοί τους. Το πλαίσιο θα πρέπει να ρυθμίζει θέματα αδειοδότησης, δικαιώματος χρήσης, χρεώσεων και ίσως να επιβάλλει επίσης υποχρέωση εγκατάστασης ανάλογα με το μέγεθος του συγκροτήματος και το ενδιαφέρον των κατοίκων.
Είναι δεδομένο βέβαια ότι θα απαιτηθεί πολύ χρόνος ώστε να αναπτυχθεί ένα ικανοποιητικό δίκτυο δημόσιων σταθμών φόρτισης. Το πιο πιθανό είναι πως η ανάπτυξη του δικτύου δεν θα ακολουθήσει το πρώτο διάστημα τουλάχιστον την αύξηση των αναγκών τόσο λόγω της αναμενόμενης αύξησης χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων από τους κατοίκους της Ελλάδας όσο και λόγω της ολοένα και αυξανόμενης ζήτησης που θα προκύψει από τις ανάγκες τουριστών αλλά και μεταφορικών εταιρειών που θα χρησιμοποιούν τη χώρα μας ως ενδιάμεσο σταθμό. Τη μεταβατική αυτή περίοδο θα πρέπει να σκεφτούμε καινοτόμες ιδέες όπως την δυνατότητα χρήσης ιδιωτικών οικιακών σταθμών φόρτισης μέσω ενός μοντέλου ανάλογου με αυτό που χρησιμοποιούμε σήμερα για τις μεταφορικές ανάγκες μας (πχ UBER, BEAT και άλλες ανάλογες εφαρμογές). Κάτι τέτοιο θα απαιτούσε φυσικά και ανάλογο ρυθμιστικό πλαίσιο.
Ένα άλλο μείζον θέμα είναι η πρόβλεψη των ενεργειακών αναγκών φόρτισης μεγάλου αριθμού ηλεκτρικών οχημάτων και οι απαιτήσεις από το δίκτυο ενέργειας. Αυτό θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ήδη από τη φάση του σχεδιασμού της υποδομής φόρτισης για να αποφευχθούν προβλήματα στο υφιστάμενο δίκτυο. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να γίνει με την χρήση τοπικών συστημάτων αποθήκευσης που θα εξυπηρετούν όλους τους σταθμούς φόρτισης μιας επιχείρησης ή κάποιου χώρου στάθμευσης, τα οποία θα αποθηκεύουν ενέργεια όταν είναι διαθέσιμη, ιδανικά από ΑΠΕ, και θα τη χρησιμοποιούν για φόρτιση των οχημάτων. Θα πρέπει να δοθούν επίσης κίνητρα και να είναι απαιτούμενη η μελέτη και εγκατάσταση τέτοιων συστημάτων αποθήκευσης και συστημάτων έξυπνης φόρτισης, όταν θα προγραμματίζεται η εγκατάσταση πολλαπλών σταθμών φόρτισης στην ίδια θέση.
Παράλληλα με τα παραπάνω θέματα υπάρχουν και άλλες υποδομές που είναι απαραίτητες για την ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης αλλά και της βελτίωσης των μεταφορών γενικότερα. Ζούμε στην εποχή των δεδομένων, τα οποία και θεωρούνται πλέον το νέο πετρέλαιο της οικονομίας. Ειδικά για την ηλεκτροκίνηση η συγκέντρωση, ελεύθερη χρήση και σωστή διαχείριση των μεταφορικών δεδομένων θα παίξει κρίσιμο ρόλο στην πιο αποτελεσματική και αποδοτική χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η χρήση δεδομένων πλοήγησης σε συνδυασμό με τα διαθέσιμα σημεία φόρτισης. Η διαθεσιμότητα και η ελεύθερη χρήση δεδομένων, πάντα τηρώντας τους κανόνες ιδιωτικότητας και ασφάλειας, θα επιτρέψει την ακόμη πιο βέλτιστη και οικονομική χρήση των ηλεκτρικών οχημάτων και μέσω της δημιουργίας έξυπνων εφαρμογών. Η ύπαρξη για παράδειγμα μιας πλατφόρμας, μέσω της οποίας οι χρήστες θα ενημερώνονται για το πού βρίσκονται διαθέσιμοι σταθμοί φόρτισης, θα βοηθούσε ιδιαίτερα τους χρήστες/οδηγούς ηλεκτρικών οχημάτων ειδικά την περίοδο που το δίκτυο φόρτισης δεν θα είναι ακόμη τόσο εκτεταμένο.
Τέλος, μελέτες έχουν δείξει ότι το περιβαλλοντικό όφελος από τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων αντί οχημάτων που κινούνται με ορυκτά καύσιμα, εξαρτάται κατά μεγάλο ποσοστό από τη μέθοδο παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας αλλά επίσης και από τον τρόπο ανακύκλωσης της μπαταρίας. Για να υπάρχει σημαντικό όφελος θα πρέπει η χρησιμοποιούμενη ηλεκτρική ενέργεια αλλά και η μπαταρία να παράγεται κατά μεγάλο ποσοστό από ανανεώσιμες πηγές και η μπαταρία να ανακυκλώνεται κατάλληλα. Κατά τη γνώμη μου τα παραπάνω θα αποτελέσουν καταλυτικούς παράγοντες για την τελική μαζική χρήση και κατ’ επέκταση επιτυχία της ηλεκτροκίνησης, όχι απλά στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως.
*O Δρ. Άγγελος Αμδίτης είναι Διευθυντής Έρευνας ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ, Πρόεδρος ERTICO-ITS Europe και Μέλος ΔΣ της Eυρωπαϊκής Πλατφόρμας Εφοδιαστικής Αλυσίδας ALICE.
ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΜΕ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ
Σελ. 60 του ΕΣΕΚ: « Η διασύνδεση των λοιπών ΜΔΝ του Αιγαίου με το ΕΣΜΗΕ αποτέλεσε αντικείμενο διερεύνησης της Επιτροπής Εξέτασης Οικονομικότητας του τρόπου ηλεκτροδότησης των ΜΔΝ, η οποία συστάθηκε στο πλαίσιο εφαρμογής της απόφασης 2014/536/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του νόμου 4001/2011. Η Επιτροπή, αποτελούμενη από στελέχη όλων των αρμόδιων Διαχειριστών (Διαχ. ΕΣΜΗΕ, Διαχ. ΕΔΔΗΕ, Διαχ. ΜΔΝ και Διαχ. ΕΣΦΑ) και τη ΡΑΕ, είχε ως αντικείμενο τη διερεύνηση των τεχνικοοικονομικών επιλογών ηλεκτροδότησης των ΜΔΝ των Νοτίων και Δυτικών Κυκλάδων (Δ’ Φάση Διασύνδεσης Κυκλάδων), καθώς και του Νότιου (Δωδεκάνησα) και του Βόρειου Αιγαίου. Οι εργασίες της Επιτροπής ολοκληρώθηκαν το Δεκέμβριο του 2018 και με βάση τα αποτελέσματα των Πορισμάτων που υπεβλήθησαν, των σχετικών εισηγήσεων των αρμόδιων Διαχειριστών και της εκδοθείσας Απόφασης της ΡΑΕ 785/2019, προκρίθηκε η λύση της υποβρύχιας διασύνδεσης της πλειονότητας των ΜΔΝ του Αιγαίου με το ΕΣΜΗΕ ως η πλέον οικονομικότερη και αποδοτικότερη έναντι των λύσεων της αυτόνομης ανάπτυξης με τη χρήση συμβατικών καυσίμων»
Σχόλιο:
Η αναφερόμενη απόφαση της ΡΑΕ στηρίζεται σε επεξεργασία από το ΕΜΠ και διαβουλεύσεις στις οποίες ενεπλάκησαν όλοι οι αρμόδιοι διαχειριστές ενέργειας κατέληξε στον αποκλεισμό της λύσης του Φυσικού αερίου για την υποκατάσταση των υγρών καυσίμων στα ΜΔΝ, με την εξής εκτίμηση, η οποία αποτελεί και τον πυρήνα του σκεπτικού και των αναλύσεων:
«Η εισαγωγή του ΦΑ στα εν λόγω νησιωτικά συστήματα, είτε μέσω μετατροπής των υφιστάμενων μονάδων σε μονάδες ΦΑ, είτε μέσω προμήθειας νέων μονάδων ΦΑ, είναι μεν μια λύση χαμηλότερου κόστους και περιβαλλοντικά φιλικότερη, σε σχέση με το πετρέλαιο, ωστόσο, συνδέεται με αυξημένα κόστη υποστηρικτικών εγκαταστάσεων αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου ΦΑ, καθώς και με δυσκολίες ανάπτυξης των υποδομών που απαιτούνται σε κατάλληλους χώρους, ώστε να επιτρέπεται η διανομή του καυσίμου σε μικρές αυτόνομες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, όπως είναι αυτές των υπό εξέταση νησιωτικών συστημάτων».
Ο ΔΕΣΦΑ, ο οποίος σημειωτέον συμμετείχε στην επιτροπή που απέκλεισε την χρήση Φυσικού αερίου στα νησιά, ετοίμασε και παρέδωσε σε Δημόσια Διαβούλευση χθες το σχέδιο ανάπτυξης έργων για το διάστημα 2020-2029. Σε αυτό -έκπληξη- αναφέρεται η πρόθεση δημιουργίας υποδομής τροφοδοσίας φυσικού αερίου για τα δυο πιο απομακρυσμένα νησιωτικά συγκροτήματα (Βορείου Αιγαίου και Δωδεκανήσων) με προϋπολογισμό κόστους 120 εκ € για το καθένα. Υπενθυμίζεται ότι τα κόστη ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι περίπου 950 και 1000 εκ € για τα δυο συγκροτήματα αντίστοιχα. Βεβαίως, σε αυτή τη σύγκριση δεν υπεισέρχονται οι εσωτερικές διασυνδέσεις των συστημάτων, αλλά είναι ενδεικτική της διαφοράς.
Επίσης – άλλο παράδοξο – ο ΔΕΣΦΑ δεν αναφέρεται στο γεγονός ότι το Φυσικό Αέριο μπορεί να τροφοδοτήσει με σαφώς χαμηλότερο κόστος την θέρμανση-ψύξη και τις μεταφορές, μειώνοντας κατά τουλάχιστον 50% τις καταναλώσεις ηλεκτρικής ενέργειας και τα υγρά καύσιμα αντίστοιχα.
Το κόστος του Φ.Α. σε σχέση με τον ηλεκτρισμό και τα υγρά καύσιμα (ανεξάρτητα ποιος το επωμίζεται) είναι σαφώς χαμηλότερο, και αυτό το γνωρίζουν όσοι τα τελευταία χρόνια επιλέγουν το Φ,Α. για τις ενεργειακές τους ανάγκες.
Με την δυνατότητα διείσδυσης του Φ.Α. και στα νησιά δημιουργούνται συνθήκες ανταγωνισμού σε όλες τις χρήσεις ενέργειας. Επιπλέον δε, ετοιμάζεται το έδαφος για τη σταδιακή υποκατάστασή του από ανανεώσιμα αέρια ή από-ανθρακοποιημένα αέρια (de-carbonized gases, σύμφωνα με τον όρο που χρησιμοποιείται στο Green Deal)
Αναρωτιέται κανείς, γιατί δεν ευνοούνται λύσεις που θα προσφέρουν δυνατότητα πολλαπλών επιλογών στους πολίτες, οι οποίοι με την καταναλωτική τους συμπεριφορά και το κίνητρο του οφέλους μπορούν να συμβάλουν και αυτοί στην προσπάθεια για κλιματικά ουδέτερα νησιά;
Δεν είμαστε ενάντια στις ΑΠΕ αντίθετα στηρίζουμε την χρήση «καθαρής» ενέργειας. Όμως είναι αδιανόητο να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες σε ευαίσθητα οικοσυστήματα. Δεν μπορείς να σώσεις τον πλανήτη καταστρέφοντας την χλωρίδα και την πανίδα των βουνών μας τοποθετώντας βιομηχανικές εγκαταστάσεις (έτσι χαρακτηρίζονται από την Ελληνική νομοθεσία). Εξάλλου τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχτεί σε παγκόσμιο επίπεδο ότι οι ανεμογεννήτριες δεν αποδίδουν την αναμενόμενη ενέργεια σε σύγκριση με το αποτύπωμα που αφήνουν στον πλανήτη.
Λέμε ναι στην ήπια τουριστική ανάπτυξη που θα βοηθήσει οικονομικά και όλα τα γύρω χωριά. Λέμε ναι στους πεζοπόρους, τους ορειβάτες, τους αναρριχητές, τους δρομείς και ποδηλάτες. Τα οφέλη για την τοπική κοινωνία από την ανάπτυξη και προώθηση των θεματικών μορφών τουρισμού θα είναι περισσότερα σε σχέση με την εγκατάσταση τεράστιων ανεμογεννητριών (ύψους πάνω από 50 μετρα που φτάνουν έως και τα 130 μέτρα).
Επίσης, ΔΕΝ υπάρχει καμία πρόβλεψη στο παρόν Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για τις προστατευόμενες περιοχές Natura.
Ανοίγεται τον ασκό του αιόλου με την δυνατότητα που δίνεται για»άναρχη» τοποθέτηση βιομηχανικών αιολικών πάρκων.
Ανεμογεννήτριες μόνο και αποκλειστικά σε τροποποιημένες γαίες. Το τοπίο και τα παρθένα ενδιαιτήματα δεν είναι πέτρες και κατσάβραχα, είναι ο μεγαλύτερος πλούτος της χώρας μας (περιβαλλοντολογικά, αισθητικά, πολιτισμικά, ιστορικά, κ.λ.π.) που οφείλουμε -ακόμα και πατριωτικά μπορώ να πω- όχι μόνο να διαφυλάξουμε αλλά και να αυξήσουμε.
σελ. 4, § β)
ΣΧΟΛΙΟ: Ο στόχος (35%) είναι ιδιαίτερα φιλόδοξος, χωρίς να τεκμηριώνεται απόλυτα στη συνέχεια του Σχεδίου ο τρόπος με τον οποίο θα επιτευχθεί. Δεν υπάρχει μία ολιστική προσέγγιση για τη χρήση ΑΠΕ στον τομέα των μεταφορών και δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια η συνεισφορά του κάθε Κλάδου στην επίτευξη του στόχου.
σελ. 4, § γ): ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
ΣΧΟΛΙΟ: Αντιλαμβανόμενοι ότι το μέγεθος του στόχου υπολογίζεται βάσει των δύο benchmarks, όπου το ένα είναι το ποσοστό μείωσης ως προς την κατανάλωση τελικής ενέργειας για το 2017 και το άλλο ως προς το στόχο του 2020, παραμένει η ερώτηση γιατί πρέπει να υπερβούμε τον μέσο ευρωπαϊκό στόχο, όταν οι περισσότερες χώρες ακόμα υπολείπονται και στην Ελλάδα δεν έχουν προσμετρηθεί πολλές εξοικονομήσεις από διάφορες δράσεις (όπως θα παρουσιαστούν και στα επόμενα σχόλια).
σελ. 56, § 1
ΣΧΟΛΙΟ: Αντιλαμβανόμενοι ότι το μέγεθος του στόχου υπολογίζεται βάσει των δύο benchmarks, όπου το ένα είναι το ποσοστό μείωσης ως προς την κατανάλωση τελικής ενέργειας για το 2017 και το άλλο ως προς το στόχο του 2020, παραμένει η ερώτηση γιατί πρέπει να υπερβούμε τον μέσο ευρωπαϊκό στόχο, όταν οι περισσότερες χώρες ακόμα υπολείπονται και στην Ελλάδα δεν έχουν προσμετρηθεί πολλές εξοικονομήσεις από διάφορες δράσεις (όπως θα παρουσιαστούν και στα επόμενα σχόλια).
σελ. 56, «Πίνακας 12: Κτίρια κεντρικής δημόσια διοίκησης»
ΣΧΟΛΙΟ: Η εξοικονόμηση στα κτίρια δημοσίου τομέα είναι θεμιτή, παρόλα αυτά πρέπει αντίστοιχα να μετράται και η εξοικονόμηση στα κτίρια και τις υποδομές του ευρύτερου δημοσίου τομέα (πχ. ΟΤΑ), καθότι πολλοί συμμετέχουν στο Σύμφωνο των Δήμαρχων και μοχλεύουν ίδια ή τρίτα κεφάλαια πραγματοποιώντας δράσεις που τώρα δεν προσμετρώνται (δηλαδή δράσεις εκτός ΥΜΕΠΕΡΑΑ και σχετικών ταμείων). Δεδομένου και της σημασίας που δίνει το ΕΣΕΚ στην τοπική κοινότητα, πιστεύουμε ότι είναι αναγκαίο να θεωρηθούν και αντίστοιχοι στόχοι στους ΟΤΑ.
σελ. 58, § 3
ΣΧΟΛΙΟ 1: Είναι σημαντικό να δοθούν ποια χρηματοδοτικά εργαλεία θα λειτουργήσουν εντός των καθεστώτων, καθώς η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι όλα τα καθεστώτα συνεπικουρούνται από κάποια έμμεση ή άμεση χρηματοδότηση.
ΣΧΟΛΙΟ 2: Επίσης, εφόσον πραγματοποιούνται δράσεις πάνω από κάποιο ελάχιστο όριο κόστους (ή από ένα benchmark που από κοινού θα συμφωνηθεί με το Υπουργείο με βάση το κόστος που αντέχει η αγορά), να λειτουργεί χρηματοδοτικός μηχανισμός ή εναλλακτικά μέτρα. Επιβάλλεται δηλαδή η διεύρυνση της λίστας Bottom-up μέτρων σε συνεννόηση με τους κλάδους.
σελ. 59, § 1
ΣΧΟΛΙΟ: Αυτό είναι το βασικό πρόβλημα όσον αφορά στη στόχευση εξοικονόμησης. Υπάρχουν πολλές δράσεις που δεν ποσοτικοποιούνται, άσχετες με τα μέτρα που επελέγησαν σχετικά με το Άρθρο 7, όπως πχ. από εναλλακτικά μέτρα, Αναπτυξιακό νόμο, ΕΣΠΑ, αγροτικά προγράμματα, ΕΠΑΝΕΚ, κλπ. Τα μέτρα αυτά θα συμπεριληφθούν απαραίτητα στη νέα περίοδο, αλλά αιτούμαστε να γίνει επανυπολογισμός του στόχου με βάση τα μέτρα αυτά που έχουν ληφθεί από τα προαναφερθέντα προγράμματα από το 2014 και μετά.
σελ. 59, § 4
ΣΧΟΛΙΟ: Για τα συμπεριφορικά μέτρα που δύνανται να πραγματοποιούν υπόχρεα μέρη σε καθεστώτα επιβολής ενεργειακής απόδοσης, να διευκρινισθεί το ποσοστό τους που θα είναι αποδεκτό από το σχήμα των καθεστώτων και το πως θα διασφαλίζεται ότι θα είναι επιλέξιμα εάν λαμβάνονται και ανάλογα συμπεριφορικά μέτρα από το Κράτος.
Η ανταλλαγή πρέπει να γίνει συγκροτημένα και με επίβλεψη από το Υπουργείο με καθορισμό συγκεκριμένης τιμής του πιστοποιητικού.
σελ. 119, § 3
ΣΧΟΛΙΟ: Πολύ ασαφές. Δεν καθορίζεται καμία συγκεκριμένη πολιτική. Υπάρχει ανάγκη συγκεκριμένων μέτρων και χρονοδιαγραμμάτων.
σελ. 137, § 1
ΣΧΟΛΙΟ 1: Σχετικά με τα εναλλακτικά μέτρα (βλ. επίσης σχόλιο στον «Πίνακα 12: Κτίρια κεντρικής δημόσια διοίκησης» σελ. 56) προτείνουμε να χρησιμοποιηθούν οι βέλτιστες πρακτικές από μέτρα που έχουν υλοποιηθεί και σε άλλες χώρες (με βάση και τις αποτιμήσεις τους), όπως αυτές φαίνονται και σε Ευρωπαϊκές βάσεις δεδομένων, όπως πχ. το ODYSEE-MURE database.
ΣΧΟΛΙΟ 2: Σχετικά με τους διαχειριστές δικτύων διανομής, θα θέλαμε να γνωρίζουμε αν υπάρχει σχετική τεκμηριωμένη εμπειρία από άλλες χώρες, όπου τόσο οι πάροχοι όσο και οι διανομείς να έχουν αντίστοιχη υποχρέωση. Από όσο γνωρίζουμε όλες οι χώρες δεν επέλεξαν τέτοιο μέτρο, που ισχύει μόνο στις ΗΠΑ όπου ισχύει βέβαια και η καθετοποίηση των επιχειρήσεων ενέργειας.
ΣΧΟΛΙΟ 3: Σχετικά με τον ανταγωνισμό, υπάρχει πρόβλημα, καθώς με την ίδια λογική θα έπρεπε να είναι και τα πρατήρια υπόχρεα μέρη.
ΣΧΟΛΙΟ 4: Σχετικά με τα «επιλέξιμα» μέτρα, να διευκρινισθεί: Α) εάν θα υπάρχουν συμπεριφορικά μέτρα και – αν ναι – το ποσοστό τους με απόλυτη σαφήνεια και Β) εάν παραμένουν στη δικαιοδοσία των παρόχων και δεν αντικαθίστανται από συμπεριφορικά μέτρα που εφαρμόζονται από τρίτο φορέα.
ΣΧΟΛΙΟ 5: Σχετικά με τα πιστοποιητικά, να διευκρινισθεί εάν περιλαμβάνονται και πιστοποιητικά εκτός υποχρέωσης.
σελ. 137, § 2 του πλαισίου «Καθεστώτα Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης»
ΣΧΟΛΙΟ 1: Πάγια θέση του ΣΕΕΠΕ είναι ότι οι Εταιρίες Εμπορίας Πετρελαιοειδών θα πρέπει να εξαιρεθούν από τα Καθεστώτα Επιβολής Ενεργειακής Απόδοσης, καθώς έχουν περιορισμένη δυνατότητα επιρροής προς τον τελικό καταναλωτή ως προς την εξοικονόμηση ενέργειας. Η θέση αυτή συνάδει και με τη συνήθη πρακτική των περισσότερων Κρατών-Μελών, καθώς, όπως αναφέρεται στη σελ. 304 του ΕΣΕΚ «Η χώρα υιοθέτησε με επιτυχία τα καθεστώτα επιβολής ενεργειακής απόδοσης, υποχρεώνοντας πέραν των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, που αποτελεί την συνηθέστερη πρακτική μεταξύ των κρατών μελών, και τους παρόχους πετρελαϊκών προϊόντων να υλοποιήσουν μέτρα ενεργειακής απόδοσης.».
ΣΧΟΛΙΟ 2: Αναφορικά με το «κατ’ ελάχιστο το 20%», δεν έχει κανένα νόημα καθώς δεν έχει ολοκληρωθεί η περίοδος 2014-2020. Θα πρέπει να προσμετρηθούν στον εθνικό στόχο όλες οι εξοικονομήσεις που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 2014-2020, ώστε να επαναπροσδιοριστεί ο στόχος μέσω καθεστώτων. Επίσης τίθεται το ερώτημα ανάληψης του 20% του εθνικού στόχου εξοικονόμησης μέσω καθεστώτων επιβολής ενεργειακής απόδοσης παράλληλα με το ερώτημα γιατί πρέπει να υπερβούμε τον μέσο ευρωπαϊκό στόχο εξοικονόμησης ενέργειας, όταν στη χώρα μας δεν έχουν προσμετρηθεί πολλές εξοικονομήσεις από διάφορες δράσεις, ενώ η μείωση της ΤΚΕ στο παρόν ΕΣΕΚ είναι βελτιωμένη κατά 3,6%-4,7% σε σχέση με το αρχικό ΕΣΕΚ.
σελ. 137, § 3 του πλαισίου «Καθεστώτα Επιβολής Υποχρέωσης Ενεργειακής Απόδοσης»
ΣΧΟΛΙΟ: Το «επιτεύξιμο τεχνοοικονομικό δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας» είναι πολύ χαμηλό στις Εταιρίες Εμπορίας Πετρελαιοειδών, λόγω πολύ χαμηλής πιστότητας πελατών και έμμεσης σχέσης.
σελ. 142, § 3
ΣΧΟΛΙΟ 1: Σχετικά με τις δράσεις ενημέρωσης από φορείς ή το Δημόσιο: θα πρέπει να είναι εντελώς διακριτό ότι ΔΕΝ θα υποκαθιστούν τις δράσεις ενημέρωσης των υπόχρεων μερών στα καθεστώτα και ότι δεν θα αφαιρούν αντίστοιχες εξοικονομήσεις από τον υπολογισμό.
ΣΧΟΛΙΟ 2: Σχετικά με τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης: δεν θα πρέπει να αφορούν μόνο τα κτίρια αλλά και άλλους τομείς, όπως πχ. τις μεταφορές με βάση τη διεθνή εμπειρία.
ΣΧΟΛΙΟ 3: Σχετικά με την πιστοποίηση εγκαταστατών: θα πρέπει να επεκταθεί και στους ελεγκτές, επομένως να αναδιατυπωθεί το εδάφιο «… η ανάπτυξη νέων καθεστώτων πιστοποίησης εγκαταστατών …», ως εξής:
«… η ανάπτυξη νέων καθεστώτων πιστοποίησης εγκαταστατών και ελεγκτών ενεργειακής απόδοσης …»
ΣΧΟΛΙΟ 4: Το σχήμα πιστοποιητικών θα πρέπει να λειτουργεί στο πλαίσιο μιας εποπτεύουσας αρχής, όπως είναι η ΡΑΕ.
σελ. 143, § 2
ΣΧΟΛΙΟ: Αναφορικά με τη «διερεύνηση νέων κανονιστικών μέτρων» να γίνει υποσημείωση: Α) μείωση ορίων ταχύτητας, Β) πιστοποίηση εξοικονόμησης ενέργειας και Γ) πράσινοι διάδρομοι.
σελ. 144, § 1
ΣΧΟΛΙΟ: Σχετικά με τα σχέδια αστικής κινητικότητας, υποστηρίζουμε και τις δράσεις Πράσινων Διαδρόμων και επιθυμούμε τη συμμετοχή φορέων, οι οποίοι θα μπορέσουν να κάνουν upscale τα πιλοτικά Σουηδικά προγράμματα των Green Corridors και να δημιουργήσουν τα κατάλληλα business plans και νομοθετικές λύσεις με το Υπουργείο Μεταφορών, ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν στην Ελλάδα.
σελ. 148 § 2 – «Εθνικό Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης»
ΣΧΟΛΙΟ 1: Σχετικά με το «Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης» θα πρέπει να αποσαφηνιστεί πως θα χρηματοδοτείται και ποιοι θα είναι οι πόροι του.
ΣΧΟΛΙΟ 2: Πρόταση του ΣΕΕΠΕ είναι βασικός πόρος του Ταμείου να είναι η εισφορά 1,2%, η οποία υπολογίζεται και εισπράττεται κατά τη διαδικασία του εκτελωνισμού των πετρελαιοειδών προϊόντων και αποτελεί πόρο του Ειδικού Λογαριασμού στην ΤτΕ με την επωνυμία «Λογαριασμός Χρηματοδότησης Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών για Μεταφορές καυσίμων στις Προβληματικές περιοχές της Χώρας», ο οποίος πλέον δεν αποδίδεται στις Εταιρίες Εμπορίας για παραδόσεις στα νησιά, αλλά παρακρατείται από το ΥΠΟΙΚ.
ΣΧΟΛΙΟ 3: Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες που θα χρηματοδοτούνται θα πρέπει να αφορούν και ιδιώτες και Μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
ΣΧΟΛΙΟ 4: Στην πρόταση «Με αυτόν το μηχανισμό, το ταμείο ενεργειακής απόδοσης δύναται να παρέχει ευνοϊκά δάνεια σε δημόσιες αρχές είτε σε εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών για την υλοποίηση έργων εξοικονόμησης.», να απαλειφθεί το εδάφιο «σε δημόσιες αρχές είτε σε εταιρείες ενεργειακών υπηρεσιών» και να αναδιατυπωθεί η πρόταση ως εξής:
«Με αυτόν το μηχανισμό, το ταμείο ενεργειακής απόδοσης δύναται να παρέχει ευνοϊκά δάνεια για την υλοποίηση έργων εξοικονόμησης.»
σελ. 151 – 156, «Πίνακας 17: Προβλεπόμενα μέτρα πολιτικής για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης»
Μέτρο Μ14
ΣΧΟΛΙΟ: Να απαλειφθεί η φράση «Ενίσχυση του ρόλου» και να αναδιατυπωθεί η πρόταση ως εξής:
«Μ14: Βελτίωση του κανονιστικού πλαισίου καθεστώτων επιβολής υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης συνεπικουρούμενο από χρηματοδοτικά σχήματα σε συνδυασμό με άλλα μέτρα, όπως πχ. το Μ17 κλπ.»
Μέτρο Μ17
ΣΧΟΛΙΟ: Να αναδιατυπωθεί η πρόταση ως εξής:
«Μ17: Προώθηση ενεργειακών ελέγχων σε ΜΜΕ και νοικοκυριά σε συνδυασμό ή με βάση τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης από πιστοποιημένους ελεγκτές και με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ενεργειακής Απόδοσης.»
Μέτρο Μ21
ΣΧΟΛΙΟ: Να αναδιατυπωθεί η πρόταση ως εξής:
«Μ21: Καθεστώς πιστοποίησης εγκαταστατών στοιχείων των κτιρίων που επηρεάζουν την ενεργειακή τους συμπεριφορά και ελεγκτών πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης.»
ΓΕΝΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ στον Πίνακα 17: Να προστεθούν τα κατωτέρω μέτρα στον Πίνακα
«Εναλλακτικά Κανονιστικά Μέτρα
Α) Εθελοντικές συμφωνίες ενεργειακής απόδοσης
Β) Πράσινη συνεισφορά
Γ) Μείωση ορίων ταχύτητας
Δ) Πράσινοι διάδρομοι
Ε) Ενεργειακό δίκτυο βιομηχανίας
ΣΤ) Ενεργειακοί έλεγχοι σε ιδιώτες»
σελ. 304, §3, υποπαράγραφος 4
ΣΧΟΛΙΟ: Να αναδιατυπωθεί η πρόταση ως εξής:
«Η χώρα υιοθέτησε με επιτυχία τα καθεστώτα επιβολής ενεργειακής απόδοσης την περίοδο 2014-2020 με πλεόνασμα -μέχρι στιγμής- μονάδων εξοικονόμησης ενέργειας, το οποίο προήλθε κυρίως μέσω υλοποίησης σημαντικού αριθμού συμπεριφορικών μέτρων από όλα τα υπόχρεα μέρη την περίοδο, συμπεριλαμβανομένων και των παρόχων πετρελαϊκών προϊόντων, παρά το ότι η συμμετοχή τους στα σχήματα καθεστώτων επιβολής ενεργειακής απόδοσης δεν αποτελεί συνήθη πρακτική των Κρατών-Μελών.»
Η μετάβαση της περιοχής μας ( ΚΟΖΑΝΗΣ)σε ένα νέο μοντέλο είναι μιά διαδικασία που θέλει χρόνο και πόρους και σχεδιασμό. Τι θα γίνει με τις θέσεις εργασίας; Τι θα γίνειμε την υποχρέωση της ΔΕΗ στην τοπική κοινωνία; τι θα γίνει με την τηλεθέρμανση;Η αποκατάσταση των εδαφών;
Η εκρεμείς αναδασώσεις; Ενδιαφέρετε κανείς για την ασύδοτη παραβίαση των περιοχών νατούρα στη εγκατάσταση ανεμογεννητριών και γενικά στην χωρίς περιβαντολογική μελέτη εγκατάστασης αυτών των τεράτων;
Η ευαισθητοποίηση της πολιτείας απέναντη στο περιβάλον κάποτε πρέπει να γίνει πράξη.
Για το ΔΣ ο πρόεδρος Κοκκινίδης Γιώργος
Το σχέδιο είναι σαφώς αναβαθμισμένο σε σχέση με το προηγούμενο. Επιτρέψτε μου ορισμένα σχόλια
1. Το ΕΣΕΚ θα πρέπει να είναι πλήρως εναρμονισμένο με το eu green deal ως προς τη δομή, το περιεχόμενο και τα κεφάλαια και σαφώς μικρότερο σε μέγεθος.
2. Το κύριο κείμενο του ΕΣΕΚ τα παραρτήματα και το αντίστοιχο σχέδιο για την ενέργεια έχουν πάρα πολλά κοινά κ τα κείμενα επαναλαμβάνονται. Είναι αδύνατον για τον αναγνώστη να έχει πλήρη εικόνα όσον αναφέρονται στο ΕΣΕΚ
3. Δεν υπάρχουν σαφή χρονοδιαγράμματα για όλες τις πολιτικές και δράσεις εκτός της απολιγνιτοποίησης και της διασύνδεσης
4. Δεν είναι ξεκάθαρη η πολιτική για τις εξορύξεις πετρελαίου και πως αυτές συνδέονται με το ΕΣΕΚ ειδικά όταν από το 2030 και έπειτα σταματά η χρήση πετρελαίου στον οικιακό τομέα …
5. Οι δράσεις για τον τουρισμό όπως και πολλές άλλες είναι γενικές. Πότε θα γίνουν ειδικές ?
6.Δεν γίνεται αναφορά στα έργα διαχείρισης απορριμμάτων με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα
7. Δεν γίνεται καμία αναφορά παρά γενική που βρισκόμαστε σε εκπομπές σε σχέδιο με το 1990
8. Αν κατάλαβα σωστά από τα μοντέλο δεν υπάρχουν οι αεροπορικές
9. Εκτός από ΑΠΕ και τη συνεισφορά τους ποια η συνεισφορά στη μείωση co2 των υπολοίπων δράσεων
10. Τέλος η μείωση των εκπομπών του EU GREEN DEAL μέχρι το 2030 είναι μεγαλύτερη σε σχέση με το ΕΣΕΚ. Μήπως χρήζει αναθεώρησης το ΕΣΕΚ?
Λυπηρό τέλος που σε όλα τα σενάριο φαίνεται η μείωση του πληθυσμού της χώρας μας…
Ευχαριστώ πολύ
Σωτήρης Μυλωνάς
Κοζάνη 12/12/2019
ΑΠΟΨΕΙΣ ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ & ΤΟ ΚΛΙΜΑ (ΕΣΕΚ) του ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Σας γνωρίζουμε ότι η Τηλεθέρμανση Κοζάνης λειτουργεί αδιάλειπτα από το 1993 έως και σήμερα παρέχοντας υπηρεσίες θέρμανσης εσωτερικών χώρων και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης σε περισσότερα από 5600 συνδεδεμένα κτίρια στην πόλη της Κοζάνης και τους οικισμούς ΖΕΠ και Νέα Χαραυγής του Δήμου Κοζάνης.
Στα εξυπηρετούμενα κτίρια συμπεριλαμβάνονται οι υποδομές υγείας (νοσοκομείο, κέντρα υγείας κλπ), εκπαίδευσης (σχολεία κάθε βαθμίδας) και λοιπές κοινωφελείς υποδομές όπως Δικαστικό μέγαρο, Περιφέρεια και άλλα δημόσια κτίρια. Η τηλεθέρμανση Κοζάνης παρείχε και εξακολουθεί να παρέχει σημαντικά περιβαλλοντικά και οικονομικά οφέλη στους πολίτες του Δήμου Κοζάνης, μία περιοχή με ιδιαίτερα ψυχρές κλιματολογικές συνθήκες.
Ενδεικτικά επισημαίνεται ότι από την έναρξη λειτουργίας έχουν εξοικονομηθεί περισσότεροι από 518.000 τόνοι εισαγόμενου πετρελαίου θέρμανσης. Παράλληλα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά την διάρκεια των τελευταίων 25 ετών περιορίσθηκαν κατά ~ 2.971.645 tCO2, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων για την κλιματική αλλαγή. Αντίστοιχα, λόγω της υποκατάστασης του πετρελαίου θέρμανσης περιορίσθηκαν για την ίδια χρονική περίοδο και οι εκπομπές οξειδίων του αζώτου (NOx), διοξειδίου του θείου (SO2) και αιωρούμενων σωματιδίων (PM2.5) κατά 2.116 , 7.378 και 288 τόνους αντίστοιχα.
Τέλος συμβάλλει ουσιαστικά στην έμμεση οικονομική ενίσχυση της περιοχής, παρέχοντας στους κατοίκους της ανταγωνιστική θέρμανση, το κόστος της οποίας είναι σήμερα κατά ~ 60 % φθηνότερο του πετρελαίου. Κατά μέσο όρο το ετήσιο οικονομικό όφελος των καταναλωτών εκτιμάται σε ~ 15.772.000 € ποσό που παραμένει διαθέσιμο για την ενίσχυση της τοπικής αγοράς.
Η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ ανανέωσε από τις 18.02.2019 την σύμβαση για την συνέχιση λήψης θερμικής ενέργειας από την ΔΕΗ Α.Ε. συνολικής ονομαστικής θερμικής ισχύος 137 MWth από τις μονάδες ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
Με βάση τον αρχικό προγραμματισμό και το μέχρι σήμερα επιχειρησιακό πρόγραμμα της ΔΕΗ Α.Ε., προβλεπόταν η απόσυρση των μονάδων ΙΙΙ και IV του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγ. Δημητρίου Κοζάνης το 2031 & 2032 αντίστοιχα, και της μονάδας IV το 2040, χρόνοι συμβατοί και με το αρχικό Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η ΔΕΗ Α.Ε. είναι σήμερα ο μοναδικός πάροχος θερμικής ενέργειας για την εγκατάσταση τηλεθέρμανσης.
Βάσει του προτεινόμενου νέου Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα που βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της διαβούλευσης από το Νοέμβριο του 2019, προβλέπεται – όπως προκύπτει και από τον Πίνακα 32 του βασικού κειμένου – η διακοπή λειτουργίας για το σύνολο των προαναφερόμενων μονάδων του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης έως και τις 31/12/2022.
Παράλληλα είναι γνωστό ότι στον υφιστάμενο οδικό χάρτη ανάπτυξης Δικτύων Φυσικού αερίου όπως σήμερα είναι εγκεκριμένος έως και το 2022 (ΦΕΚ Β’ 59/2018) ότι δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για την έλευση του αερίου στην Δ. Μακεδονία και επομένως και στην πόλη της Κοζάνης. Μόλις πρόσφατα εξετάζεται η αναθεώρηση του με βάση προτάσεις του ΔΕΣΦΑ από το Νοέμβριο του 2019.
Στο σημείο αυτό διευκρινίζεται ότι το φυσικό αέριο – λόγω του μεγέθους απαιτούμενης ισχύος της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης – αποτελεί την μοναδική εναλλακτική κύρια πηγή ενέργειας για την συνέχιση της λειτουργίας της.
Κατά την άποψη μας, ο σχεδιασμός τόσο του νέου ΕΣΕΚ όσο και του νέου ευρισκόμενου στο στάδιο του σχεδιασμού οδικού χάρτη ανάπτυξης δικτύων φυσικού αερίου για την επόμενη δεκαετία θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις λειτουργικές ανάγκες της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης (όσο και των άλλων εγκαταστάσεων τηλεθέρμανσης της ευρύτερης περιοχής) δοθέντος ότι όπως αναγνωρίζεται συμβάλλουν καθοριστικά στους στόχους της ενεργειακής απόδοσης. Παράλληλα η εφαρμογή και διεύρυνση χρήσης της τεχνολογίας τηλεθέρμανσης & τηλεψύξης (District Heating & Cooling Networks) θα πρέπει να τύχουν ενίσχυσης στην χώρα, δοθέντος ότι το ποσοστό συμμετοχής τους στην τελική ενεργειακή κατανάλωση στην χώρα είναι περιορισμένο σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η συνέχιση λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης, προϋποθέτει απαραίτητα:
(α) τον σχεδιασμό, ανάπτυξη και υλοποίηση υποδομών εκ μέρους των αρμοδίων φορέων (ΔΕΣΦΑ / ΔΕΔΔΑ & ΔΕΠΑ) – πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης – προκειμένου να καταστεί εφικτή η τροφοδοσία λεβητοστασίου της ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ με φυσικό αέριο,
(β) την προετοιμασία / σχεδιασμό, ανάπτυξη και υλοποίηση των απαραίτητων υποδομών της ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ για την θέση σε λειτουργία της τηλεθέρμανσης Κοζάνης με φυσικό αέριο πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
Θα πρέπει να δοθεί επαρκής χρόνος προετοιμασίας στην ΔΕΥΑ Κοζάνης για την ανάπτυξη υποδομών στην τηλεθέρμανση Κοζάνης, ώστε να είναι σε θέση να αξιοποιήσει το φυσικό αέριο ως καύσιμο.
Ακόμη και στην περίπτωση που οι μονάδες του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης διακόψουν την παροχή θερμικής ενέργειας στην τηλεθέρμανση Κοζάνης μετά την εφαρμογή των παραπάνω αναγκαίων εύλογων προϋποθέσεων και του χρόνο προσαρμογής, είναι προφανές ότι οι πολίτες του Δήμου Κοζάνης θα κληθούν να επωμισθούν – σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση – σημαντική επιβάρυνση του κόστους θέρμανσης. Το μέγεθος της επιβάρυνσης συναρτάται άμεσα με την δυνατότητα επιχορήγησης των αναγκαίων υποδομών κατά την επερχόμενη προγραμματική περίοδο.
Επιπρόσθετα, οι συγχρηματοδοτούμενες μέσω του τρέχοντος ΕΣΠΑ 2014-2020 επενδύσεις – ως αποτυπώνονται στο Παράτημα του Βασικού κειμένου και ειδικότερα στα Οριζόντια μέτρα πολιτικής βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης – μέρος των οποίων φορέας υλοποίησης είναι η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ δεν θα προλάβουν να υλοποιηθούν και αποσβεσθούν. Τα αναφερόμενα στην ίδια ενότητα μέτρα – για τα οποία είναι ακόμη ανοικτές προσκλήσεις για την υποβολή προς ένταξη νέων πράξεων – σε καμία περίπτωση δεν θα καταφέρουν να πετύχουν τους τεχνικό οικονομικούς και χρηματο οικονομικούς στόχους.
Τα προαναφερόμενα αποτελούν στοιχειώδεις όρους συνέχισης της λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης. Σήμερα η ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ διαθέτει ώριμες μελέτες για την επέκταση της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης, η υποβολή των οποίων ωστόσο προϋποθέτει την προσαρμογή του προτεινόμενου ΕΣΕΚ κατά τα παραπάνω.
Με βάση όλα τα παραπάνω, η συνέχιση λειτουργίας της εγκατάστασης τηλεθέρμανσης Κοζάνης προϋποθέτει την έγκαιρη πραγματοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων σε δίκτυα και υποδομές φυσικού αερίου από τους αρμόδιους φορείς και την ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ πριν την διακοπή λειτουργίας των μονάδων ΙΙΙ, IV και V του ΑΗΣ/ΔΕΗ Αγίου Δημητρίου Κοζάνης.
ΔΕΥΑ ΚΟΖΑΝΗΣ
Έχει, πλέον, αποδειχθεί και στην πράξη – και με στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ – ότι οι λεγόμενες «μεταβλητές» ΑΠΕ, στις οποίες συγκαταλέγονται αιολικά και φωτοβολταϊκά, δε μπορούν να ηλεκτροδοτήσουν με πληρότητα και ασφάλεια, ενώ έχουν πάντοτε ανάγκη την υποστήριξή τους από ορυκτά καύσιμα και κυρίως το φυσικό αέριο. Ως εκ τούτου, καμία απεξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και καμία μείωση ρύπων δεν εξασφαλίζουν, κάτι που μαρτυρά και αποδεικνύει και η ίδια η χρήση τους για ολόκληρες δεκαετίες τώρα. Καιρός να σταματήσει η διάδοση ανακριβών και παραπλανητικών στοιχείων ως προς τη χρησιμότητα και ωφελιμότητα των προαναφερόμενων μορφών παραγωγής ενέργειας, που κανένα ουσιαστικό όφελος δεν αποφέρουν στο περιβάλλον, στην κοινωνία αλλά και στην τοπική και εθνική οικονομία.
Επιπλέον, οι απαιτούμενες για την κατασκευή και λειτουργία αιολικών πάρκων επεμβάσεις αλλοιώνουν ανεπανόρθωτα το φυσικό περιβάλλον με μη αναστρέψιμες, ταυτόχρονα, επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, αγνοώντας την όποια υφιστάμενη για την προστασία αυτών εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία (προστασία περιοχών natura,, προστασία ορνιθοπανίδας, λοιπών προστατευόμενων ή και απειλούμενων ειδών – η ύπαρξη των οποίων συχνά αποκρύπτεται, κ.λ.π.). Δεν έχει κανένα νόημα – αλλά ούτε και όφελος – να μιλάμε για δήθεν «προστασία» του περιβάλλοντος προβαίνοντας, στο όνομα μιας τέτοιας προστασίας, σε καταστροφικές επεμβάσεις στα στοιχεία που το απαρτίζουν. Ακόμα, καμία, αναφορά δεν περιλαμβάνεται στις αντίστοιχες ΜΠΕ για διάφορες επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον, όπως αυτές στην ανθρώπινη υγεία από τους υπόηχους, τους κινδύνους ατυχημάτων, κ.λ.π., τις οποίες όλο και περισσότερες επιστημονικές φωνές επισημαίνουν.
Είναι λάθος τα φωτοβολταϊκά να δεσμεύουν παραγωγικές εκτάσεις, με τις όποιες, πέρα από τις ανωτέρω αναφερόμενες εξαιτίας κι εδώ της μεταβλητότητάς τους, επιπτώσεις στην παραγωγική διαδικασία και, κατ’ επέκταση, στην τοπική και εθνική οικονομία.
Το νερό αποτελεί, είναι αλήθεια, μια αξιόπιστη μορφή παραγωγής ενέργειας αλλά δημιουργεί πάμπολλα ερωτηματικά το γεγονός ότι η ενέργεια που παράγεται από τα ήδη λειτουργούντα μεγάλα υδροηλεκτρικά (3.060 MW σήμερα) δε συγκαταλέγεται (μοναδικό φαινόμενο παγκοσμίως!!!) στην παραγόμενη από ανανεώσιμες πηγές ενέργεια. Λες και το νερό εδώ δεν είναι ανανεώσιμη ενέργεια, όπως είναι, ας πούμε, στη Νορβηγία, στην Ιταλία, κ.λ.π., ή και στη χώρα μας με τα μικρά υδροηλεκτρικά. Ληφθεί, όμως, υπόψη ότι το νερό δεν αποτελεί, τουλάχιστο για τη χώρα μας, ανεξάντλητο φυσικό πόρο, ώστε να μπορούμε να το χρησιμοποιούμε αφειδώς για παραγωγή ενέργειας, ενώ σίγουρα αναγκαιεί και για κάλυψη άλλων αναγκών, όπως ύδρευση, άρδευση, παραγωγική διαδικασία γενικά, κ.λ.π..
Πολλά ερωτηματικά και προβληματισμούς δημιουργεί η χορήγηση σε ιδιώτες επενδυτές «άδειας χρήσης νερού» για παραγωγή ενέργειας από μικρά υδροηλεκτρικά. Ερωτήματα και οι προβληματισμοί που μεγαλώνουν αν αναλογιστούμε : α) την τάση ασυδοσίας, που ήδη έχει αρχίσει να επικρατεί σε ορισμένους εξ’ αυτών των επενδυτών, οι οποίοι δηλώνουν ότι έχουν τα «δικαιώματα του νερού», «απειλώντας», έτσι, κατοίκους ορεινών περιοχών και δείχνοντάς τους πως θα εξαρτώνται απόλυτα από τους ίδιους τόσο για την κάλυψη τωρινών όσο και μελλοντικών αναγκών τους β) με τις αντίστοιχες περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις τίθενται ευθέως περιορισμοί στη χρήση του νερού τόσο για το παρόν όσο και, ιδίως, για το μέλλον, για το οποίο ΑΠΟΚΛΕΙΟΝΤΑΙ άλλες χρήσεις του νερού πέραν αυτής για την παραγωγή ενέργειας από μικρά υδροηλεκτρικά γ) ότι οι συγκεκριμένες «άδειες χρήσης νερού» μεταβιβάζονται και, άρα, μπορεί να καταλήξουν στα χέρια λίγων (ή και ενός!!!), δημιουργώντας μελλοντικά μονοπώλια στη χρήση του νερού, με άμεσο κίνδυνο ιδιωτικοποίησης αυτού, κ.λ.π. . δ) ότι η χρήση σε πολλές περιπτώσεις ανακριβών στοιχείων στις ΜΠΕ των αντίστοιχων έργων, που αντιμετωπίστηκαν «χαλαρά» από τις αρμόδιες περιβαλλοντικές αρχές (υπάρχουν παραδείγματα), οδήγησε και οδηγεί σε τεράστιες περιβαλλοντικές καταστροφές, σε ξεραμένα ρέματα και ποτάμια (βλ. εκτροπές νερών για μήκος πολλών χιλιομέτρων), σε κίνδυνο εξαφάνισης ειδών (και προστατευόμενων), σε παραπέρα ερημοποίηση της υπαίθρου εξαιτίας έλλειψης διαθέσιμων υδάτινων πόρων για αξιοποίησή τους στην παραγωγική διαδικασία (βλ. καλλιέργειες, κτηνοτροφία), κ.λ.π..
Και όλα τα παραπάνω κάθε άλλο παρά συνηγορούν σε μια «ισορροπημένη» χρήση του νερού, που να καλύπτει ΟΛΕΣ τις υφιστάμενες ανάγκες, να εξασφαλίζει (συγκεκριμένες, έστω, και μετά από σχετικές μελέτες και σχεδιασμούς) μελλοντικές προοπτικές και για άλλες, πέραν αυτής για παραγωγή ενέργειας χρήσεις, να σέβεται το περιβάλλον, να αποκλείει κάθε κίνδυνο ιδιωτικοποίησης του νερού, που εκ του νόμου και της φύσης του αποτελεί φυσικό και δημόσιο αγαθό, να εξασφαλίζει την απαιτούμενη από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία καλή ποιότητα των υδάτων, κ.λ.π.. Τέλος, ληφθεί υπόψη ότι τα μικρά υδροηλεκτρικά δεν είναι ωφέλιμα, όπως πολλά από τα μεγάλα, για πολλαπλές χρήσεις (άρδευση, ύδρευση, βιότοποι, τουρισμός, κ.λ.π.).
Συμπερασματικά, είναι άλλο τι θα θέλαμε να πάρουμε από τις ΑΠΕ τι θέλουμε από τις ΑΠΕ και άλλο τι μπορούν αυτές να μας δώσουν. Και οι ΑΠΕ που κυρίως σήμερα προωθούνται στη χώρα μας (αιολικά, φωτοβολταϊκά, μικρά υδροηλεκτρικά) δε μπορούν, για ξεχωριστούς η κάθε μορφή λόγους (μεταβλητότητα, μη δυνατότητα αποθήκευσης ρεύματος, μη επάρκεια υδάτινων πόρων, κ.λ.π.) – να μας δώσουν αυτό που θέλουμε.
Είναι καιρός, λοιπόν, να πάψει η ενέργεια ν’ αποτελεί, στ’ όνομα, μάλιστα, της προστασίας του περιβάλλοντος από ήδη αμφισβητούμενους και από ειδικούς επιστήμονες κινδύνους (βλ. «κλιματική αλλαγή») το όχημα για την παραχώρηση και τον έλεγχο του φυσικού και υδάτινου πλούτου της χώρας μας (παραγωγική γη, βουνά, ορεινές πηγές, ρέματα και ποτάμια, κ.λ.π.).
1) Το βασικό κριτήριο που θα έπρεπε να υπάρχει στο σχέδιο είναι ότι πέρα από το 0% λιγνιτική παραγωγή το 2050 ή το 2028 αν θέλετε, θα πρέπει η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας να είναι μικρότερη του 50% της διαθέσιμης ισχύος. Οποτε θα πρέπει τα «καύσιμα» που χρησιμοποιούμε να είναι εισαγόμενα σε % μικρότερο του 50% με χρονικό ορίζοντα επίτευξης του στόχου πριν το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων.
2) Κατασκευή 2 μονάδων φυσικού αερίου στο λεκανοπέδιο εορδαιας ως ανάσχεση στη ραγδαία απώλεια θέσεων εργασιας από το κλείσιμο των λιγνιτικών σταθμών και να διατηρησουν το ποσοστό της ΔΕΗ σε διαθεσιμότητα μονάδων βάσης. Ειναι πλήγμα στον ανταγωνισμό η μονομερής απώλεια μεριδίου της ΔΕΗ σε διαθεσιμότητα μονάδων βάσης.
3) Το χρονοδιάγραμμα κλεισίματος των λιγνιτικών μοναδων, τουλάχιστον των πιο σύγχρονων (πχ Άγιος Δημήτριος 3,4 & 5 και Πτολεμαιδα 5) θα πρέπει να καθοριστεί από την αγορά και όχι με τον απλοϊκό ορισμό μια ημερομηνίας. Εξαλου τα περιβαλλοντικά όρια έχουν τεθεί με καταληκτικό έτος το 2050.
4) Ενίσχυση των ΑΠΕ με έμφαση στα μη διασυνδεδεμένα νησιά με συνδυαστικές τεχνολογίες και αποθήκευση ενέργειας για πλήρη απεξάρτηση τους από τα συμβατικά καύσιμα
5) Έρευνα για την ήπια εμπορική εκμετάλλευση του λιγνίτη για εφαρμογες με χαμηλές ή μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου
6) Υποστήριξη των υπαρχοντων συστημάτων τηλεθέρμανσης με αναζήτησή εναλλακτικής τροφοδοσίας (φυσικό αέριο, βιομάζα, ηλιοθερμια και αποθήκευση θερμότητας) και επέκταση τους και σε άλλες περιοχές
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ GREEN DEAL
Χθες ανακοινώθηκε το πρώτο επίσημο έγγραφο για το Green Deal, με πολλές και σημαντικές προτάσεις πολιτικής για τα θέματα που πραγματεύεται το ΕΣΕΚ. Είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη από τους ενδιαφερόμενους που μετέχουν στην παρούσα διαβούλευση.
Εφόσον υπάρχει χρόνος ως προς την προθεσμία υποβολής του ΕΣΕΚ στα όργανα της Κοινότητας, συνιστάται η συνόψιση της διαβούλευσης, αναθεώρηση του ΕΣΕΚ συνεκτιμώντας τα σχόλια και τις κατευθύνσεις του Green Deal (https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_19_6691) και παραπομπή σε νέα διαβούλευση.
Αν δεν υπάρχει χρόνος για νέα διαβούλευση, να παραταθεί η παρούσα, να αναρτηθεί η πρόταση για το Green Deal μαζί με τα ήδη αναρτημένα (ΕΣΕΚ και Παραρτήματα) και να δοθεί δημοσιότητα στην παράταση.
Με αυτόν τον τρόπο το ΕΣΕΚ θα εναρμονιστεί με τις αρχές της πολιτικής προς το 2050 και θα ορίσει τον Ελληνικό στόχο για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου για το 2030, ώστε να βρίσκεται εντός των ορίων του 50-55% που ορίζει η πρόταση:
«By summer 2020, the Commission will present an impact assessed plan to increase the EU’s greenhouse gas emission reductions target for 2030 to at least 50% and towards 55% compared with 1990 levels in a responsible way»
Ας γίνουν τα Αιολικά πάρκα ΕΞΩ όμως από προστατευόμενες περιοχές NATURA 2000 και από παρθένες και απάτητες από τον άνθρωπο περιοχές. Το θέμα είναι καθαρά χωροταξικό, ας κατασκευαστούν σε ήδη αναπτυγμένες περιοχές, βιομηχανικές ζώνες, κατα μήκος εθνικών οδών και δικτύων, κοντά σε πόλεις μεταξύ άλλων. Το να μπουν στις πιο απομακρισμένες περιοχές για να μην τις βλέπουμε δεν είναι λύση. Αυτές οι περιοχές είναι καταφύγια για την φύση και την άγρια ζωή και ας μείνουν έτσι, τα Αιολικά πάρκα προκαλλούν εκτεταμένη και ανεπανόρθωτη επέμβαση και ζημιά στη φύση τόσο στη κατασκευή όσο και στη λειτουργία.
Επίσης ας προωθηθεί το σχέδιο άναπτυξης αιολικών πάρκων από τους Δήμους και τις κοινότητες για την παραγωγή και κάλυψη των δικών τους αναγκών, το οποίο θα σχεδιαστεί και θα τοποθετηθεί στην περιοχή τους από τους ίδιους τους κατοίκους ώστε να μην υπάρχουν αντιδράσεις στο θέμα θέσης και να υποστηριχθεί το συλλογικό συμφέρον αντί το συμφέρον ενός επενδυτή.
Τέλος, ας απαγορευτούν οι τερατώδεις ανεμογεννήτριες των 120 μέτρων ύψος, και ας πάμε για τις μικρότερες που ταιριάζουν περισσότερο στο ελληνικό τοπίο, στα νησιά και στις πιο τουριστικές περιοχές, όπως επίσης ας επιτραπεί μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός ανεμογεννητριών ειδικά στα νησιά, ώστε να μειωθεί η πίεση σε ένα τόσο ευαίσθητο και τόσο περιορισμένο χώρο.
Εταιρεία Θεσσαλικών Μελετών (ΕΘΕΜ)
Επείγον
Προς : Το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος
(Για την Διαβούλευση ΕΣΕΚ/2030)
Θέμα : Υδροηλεκτρική ενέργεια (γενικά) και ενεργειακή
αξιοποίηση του υδατικού δυναμικού της Θεσσαλίας
1. Στις 28 Νοεμβρίου συζητήθηκε, μεταξύ άλλων, στο Υπουργικό Συμβούλιο και ακολούθησαν δηλώσεις του Πρωθυπουργού κ. Κυριά-κου Μητσοτάκη σχετικές με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) έως το 2030 ,που προωθεί προς έγκριση η Κυβέρνηση.
Στο Σχέδιο του ΕΣΕΚ που αναρτήθηκε για διαβούλευση αναζητήσαμε τις κυβερνητικές προτάσεις για την Υδροηλεκτρική Ενέργεια (ΥΗΕ).
Δυστυχώς, ούτε στο κείμενο που δόθηκε στην δημοσιότητα, ούτε στις σύντομες δηλώσεις των αρμόδιων κυβερνητικών παραγόντων υπήρξε κάποια σαφής αναφορά στην ΥΗΕ και στις προοπτικές του τομέα έως το 2030.
Αντίθετα όλες οι αναφορές σχετικά με τις ΑΠΕ γίνονται για Αιολικά και Φωτοβολταϊκά πάρκα, ενώ η ΥΗΕ φαίνεται να παραμένει εκτός των στόχων του νέου ΕΣΕΚ, όπως ακριβώς ρητά προέβλεπε και ο αντίστοιχος σχεδιασμός στο ΕΣΕΚ της προηγούμενης κυβέρνησης (2017).
Σε αυτό το υπερβολικά σύντομο χρονικό διάστημα έως την λήξη της διαβούλευσης, ας μας επιτραπεί σε πρώτη φάση να διατυπώσουμε συνοπτικά τις απόψεις μας, αφενός για την Υδροηλεκτρική Ενέργεια (ΥΗΕ) γενικά, αφετέρου για τις προοπτικές του αντίστοιχου θέματος στην Θεσσαλία, αποφεύγοντας προς το παρόν την παράθεση των απόψεων μας για άλλες δυνατότητες του ΕΣΕΚ όπως το ενεργειακό μείγμα, την χρησιμότητα ή όχι των υδρογονανθράκων, του φυσικού αερίου, την απολιγνιτοποίηση κ.ο.κ.
2. Ο τρόπος που το υπό έγκριση ΕΣΕΚ αντιμετωπίζει την ΥΗΕ μας βάζει στη σκέψη ότι ίσως παρεισφρύουν και εδώ οι γνωστές απόψεις ότι η ΥΗΕ δεν ανήκει στην κατηγορία των ΑΠΕ.
Τέτοιες απόψεις (ενδεικτικά) διατυπώθηκαν πριν λίγα χρόνια, στην Βουλή (Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής – Υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων, συνεδρίαση 26/5/2016) αλλά και παλαιότερα στην Ευρωβουλή (δες ερώτηση ευρωβουλευτή Οικολόγων Πράσινων Ν. Χρυσόγελου, Ιούνιος 2012).
Φυσικά η απάντηση του τότε αρμοδίου επιτρόπου κ. Potocnik ότι «Η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι ανανεώσιμη πηγή ενέργειας η οποία δεδομένου ότι βασίζεται στην αξιοποίηση του φυσικού κύκλου του νερού δεν θα εξαντληθεί ποτέ σε αντίθεση με τις μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ως εκ τούτου σύμφωνα με το άρθρο 2 εδάφιο α) της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από αυτές τις πηγές θεωρείται ως ανανεώσιμη μορφή ενέργειας…..», δεν άφησε περιθώρια παρερμηνειών. Παρόλα αυτά απόψεις σαν αυτές που προαναφέραμε παραμένουν και αποτελούν επιχειρήματα κατά της ΥΗΕ.
Πέραν όμως της παραπάνω ξεπερασμένης αντίληψης, κατά την άποψή μας η παραγωγή ενέργειας από τα νερά αποτελεί την κορωνίδα των ΑΠΕ και παρουσιάζει σοβαρά πλεονεκτήματα :
• Πρόκειται για ανανεώσιμο φυσικό πόρο (νερό) που οδηγεί στον περιορισμό χρήσης ορυκτών καυσίμων. Επιπλέον είναι εγχώριος πόρος που συνάδει με τον στόχο της απεξάρτησης από εισαγόμενες πηγές.
• Η ΥΗ Ενέργεια διαφοροποιείται από άλλες μορφές ΑΠΕ (αιολικά, φωτο-βολταϊκά,) ως προς το βασικό τους μειονέκτημα της τυχαιότητας της διαθεσιμότητας τους, κάτι που καθιστά αδύνατον οι μορφές αυτές να αποτελούν από μόνες τους λύση του προβλήματος.
• Παραγωγή ενέργειας αιχμής (υψηλής αξίας) με θετικό αντίστοιχο αποτέλεσμα στον περιορισμό ή/και εξάλειψη των πανάκριβων εισαγωγών ηλεκτρικού ρεύματος καθώς και το αντίστροφο, δηλαδή δυνατότητα εξαγωγών.
• Δυνατότητα αποθήκευσης της ενέργειας (μέσω της αντλησοταμίευσης), βελτιώνοντας την λειτουργία του διασυνδεδεμένου εθνικού δικτύου και αυξάνοντας την απόδοση του.
• Η ταμίευση του νερού στα ΥΗ έργα προσφέρει δυνατότητα ανταπόκρισης σε πολλαπλούς σκοπούς (ύδρευση, άρδευση, βιομηχανία, τουρισμό κλπ). Τυπικό μοντέλο εφαρμογής (και μικρής εκτροπής του Αχελώου) ένα από τα πρώτα για τη χώρα μεγάλο υδροηλεκτρικό έργο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ο ταμιευτήρας Ν. Πλαστήρα. Επιπλέον η ταμίευση νερού επιτρέπει την αντιμετώπιση προβλημάτων ξηρασίας, λειψυδρίας αλλά και μείωσης του πλημμυρικού κινδύνου.
• Τέλος σημαντικά πλεονεκτήματα της ΥΗ ενέργειας αποτελούν η δυνατότητα χρήσης κυρίως εγχώριων υλικών και φυσικά η δυνατότητα κατασκευής των έργων από Έλληνες επιστήμονες, τεχνικούς και εταιρίες λόγω της τεχνογνωσίας και εμπειρίας που διαθέτουν.
3. Οι υπολογισμοί που περιέχονται στο ΕΣΕΚ ότι η συμμετοχή της ΥΗΕ στην ηλεκτροπαραγωγή ελάχιστα θα μεταβληθεί (από 3,4 Gw σε 3,7 Gw), μας οδηγεί στην εντύπωση ότι το 2030 θα λειτουργήσουν μόνο δύο υπό κατασκευή ΥΗ Σταθμοί, δηλαδή της Μεσοχώρας και του Μετσοβίτη. Εάν ο συλλογισμός είναι σωστός, αυτό σημαίνει ότι το κομβικής σημασίας ημιτελές ΥΗ Έργο της Συκιάς επί του Άνω Αχελώου, στην περιφερειακή ενότητα Καρδίτσας, βρίσκεται εκτός του σχεδιασμού της κυβέρνησής σας.
Στην περίπτωση αυτή το Υπουργείο ενέργειας οδηγείται σε μια λανθασμένη επιλογή, ακυρώνοντας ουσιαστικά την ολοκλήρωση του project αυτού.
Αυτό σημαίνει ότι πρακτικά ακυρώνεται η δυνατότητα συγκέντρωσης σημαντικού όγκου υδάτων στον ταμιευτήρα Συκιάς, κάτι που είναι θεμελιώδους σημασίας για την Θεσσαλία, παρέχοντας την δυνατότητα αξιοποίησης τους για πολλαπλούς σκοπούς. Ειδικότερα :
α. Ο Ταμιευτήρας Συκιάς προσφέρει αντικειμενικά ένα υδατικό απόθεμα ασφαλείας για αντιμετώπιση ακραίων καταστάσεων (λει-ψυδρία, ξηρασία, φαινόμενα που θα εμφανίζονται όλο και συχνότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής), κάτι που ανταποκρίνεται και στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής οδηγίας.
β. Εξίσου μεγάλης οικολογικής σημασίας είναι η δυνατότητα που δημιουργείται ώστε τα ύδατα του Ταμιευτήρα Συκιάς, μέσω της σήραγγας, να μεταφέρονται σε διάφορες περιοχές με προβληματικούς – εξαντλημένους υπόγειους υδροφορείς, όπου σταδιακά θα επιτύχουν να καλύψουν ένα μέρος από το τεράστιο έλλειμμα των 3 δισεκατομμυρίων κ.μ. νερού που δημιουργήθηκε τις τελευταίες δεκαετίες από τις «ληστρικές» υπεραντλήσεις, όπως άλλωστε απαιτείται από το εγκεκριμένο Σχέδιο διαχείρισης Υδάτων. Το θέμα αυτό αποτελεί αναμφίβολα το ΜΕΓΙΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ της Θεσσαλίας.
γ. Αυτονόητη επιλογή αποτελεί η υδροηλεκτρική αξιοποίηση των υδάτων του Ταμιευτήρα Συκιάς. Ειδικά στο έργο αυτό υπάρχουν όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις για «διπλή» παραγωγή ενέργειας, αφενός προς τον ρου του Αχελώου αφετέρου προς την λεκάνη Πηνειού (περιοχή Μουζακίου, σύστημα άντλησης – ταμίευσης), κάτι που εξασφαλίζει την «αποθήκευση» ηλεκτρικής ενέργειας με απόλυτα οικολογικό τρόπο. Επίσης η ΥΗ ενέργεια, εκτός από τα γνωστά περιβαλλοντικά οφέλη των ΑΠΕ (εκπομπές ρύπων κ.λ.π.), προσφέρει την δυνατότητα για μείωση του ενεργειακού κόστους, αλλά και την μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, η οποία σήμερα έχει εκτιναχθεί πάνω από 20 μονάδες από τον μέσο όρο των άλλων ευρωπαϊκών χωρών (78% – 55% αντίστοιχα). Συνοπτικά η χρησιμοποίηση των υδάτων του ταμιευτήρα της Συκιάς για τους άλλους, πλην Γεωργίας, σκοπούς (ασφάλεια από ακραία φαινόμενα, σταδιακή κάλυψη ελλειμμάτων, περιβαλλοντική αποκατάσταση, παραγωγή ενέργειας, Γεωργία) κρίνεται ως επείγουσα και απολύτως επιβεβλημένη.
δ. Η αξιοποίηση μέσω μεταφοράς μέρους των υδάτων του Ταμιευτήρα Συκιάς για την κάλυψη αναγκών άρδευσης στον θεσσαλικό κάμπο (σε συνδυασμό με το υδατικό δυναμικό των ταμιευτήρων εντός της λεκάνης Πηνειού), κρίνεται επίσης ως ιδιαίτερα σημαντική.
Δεν θα επεκταθούμε περαιτέρω στο θέμα της Γεωργίας. Θα αναφέρουμε μόνο ότι εάν ολοκληρωθούν Συκιά και σήραγγα και λειτουργήσουν αρχικά για τους σκοπούς που προαναφέραμε, οι επόμενες γενιές θα διαθέτουν ένα πλήρες σύστημα κατάλληλων υποδομών πολλαπλού σκοπού, κάτι που είναι βέβαιο ότι θα αύξανε το ακαθάριστο εισόδημα του πρωτογενούς τομέα κατά δισεκατομμύρια ευρώ, συμβάλλοντας στην ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας.
Άλλωστε αυτό προφανώς είχε στη σκέψη του και ο Πρωθυπουργός κ. Κυριάκος Μητσοτάκης όταν στην συνέντευξη του κατά την διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης στην Θεσσαλονίκη (Σεπτέμβριος 2019) δήλωνε ότι θα προχωρήσει η ολοκλήρωση του ημιτελούς έργου της Συκιάς και η μεταφορά υδάτων από τον Άνω Αχελώο προς την λεκάνη του Πηνειού.
Θεωρούμε βέβαιο πως εάν γνώριζε την αντίφαση που προκύπτει από τους σχεδιασμούς του ΕΣΕΚ λόγω εξαίρεσης του ΥΗΕ Συκιάς, πολύ δύσκολα θα επέλεγε να δεσμευτεί με εκείνες τις δηλώσεις.
4. Η Θεσσαλία, παρά τις μεγάλες δυνατότητές της για ηλεκτροπαραγωγή, κυρίως με ΥΗ Έργα, συνεισφέρει στην εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή με ένα πολύ μικρό ποσοστό, έχοντας σαν μοναδικό αξιόλογο έργο τον ΥΗ Σταθμό Ν. Πλαστήρα (σημ. Ο ΥΗ Σταθμός Μεσοχώρας παραμένει ανενεργός).
Ας σημειωθεί επίσης ότι η Θεσσαλία, εκτός από την συμβατική κατανάλωση ενέργειας που παρατηρείται σε κάθε περιοχή της χώρας (Βιομηχανία, οικιακή κατανάλωση κ.λ.π.) επιβαρύνει τον τομέα της ενέργειας με περίπου 700 MW λόγω των 35.000 αρδευτικών και υδρευτικών γεωτρήσεων που λειτουργούν στον θεσσαλικό κάμπο. Αυτό ενισχύει ακόμη περισσότερο, και μόνο από ενεργειακή σκοπιά, την ανάγκη λειτουργίας (πλην της Μεσοχώρας) και του ΥΗ Σταθμού της Συκιάς. Επισημαίνουμε πάντως ότι ο ενεργειακός τομέας στην Θεσσαλία συνδυάζεται αναπόσπαστα με την διαχείριση των υδάτων της και οδηγεί στην δημιουργία έργων πολλαπλού σκοπού (ενέργειας, άρδευσης, ενίσχυσης υδροφορέων κ.λ.π.), μεγιστοποιώντας τα αντίστοιχα οφέλη για την Εθνική Οικονομία, την ενεργειακή απόδοση, την διείσδυση των ΑΠΕ και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος της περιοχής, όπως αποδεικνύεται στα προηγούμενα.
5. Με όλες τις παραπάνω σκέψεις ζητούμε να επανεξετάσετε το θέμα της ΥΗ Ενέργειας και ειδικότερα το πρόβλημα που δημιουργεί η (τυχόν) εξαίρεση από το ΕΣΕΚ του έργου της Συκιάς, κατά μείζονα λόγο που η ολοκλήρωση των έργων Άνω Αχελώου απασχολεί έντονα τους φορείς και τον λαό της Θεσσαλίας.
10 Δεκεμβρίου 2019
Με ιδιαίτερη εκτίμηση
Για την Εταιρεία Θεσσαλικών Μελετών (ΕΘΕΜ)
Καλλές Ιωάννης, Πρόεδρος
Ο Σύνδεσμος Εταιριών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ) καλωσορίζει τη νέα προσπάθεια χάραξης μακροχρόνιας ενεργειακής πολιτικής, καθώς το επικαιροποιημένο ΕΣΕΚ είναι σαφώς βελτιωμένο σε σχέση με την αντίστοιχη προσπάθεια ένα χρόνο πριν.
Στα ιδιαιτέρως θετικά του νέου ΕΣΕΚ καταγράφουμε:
1. Την εμπροσθοβαρή απολιγνιτοποίηση ως το 2028.
2. Την αύξηση των στόχων για τις ΑΠΕ και την εξοικονόμηση ενέργειας.
3. Την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και του περαιτέρω εξηλεκτρισμού διαφόρων χρήσεων στον κτιριακό τομέα και τη βιομηχανία.
4. Την αναγνώριση του ρόλου της αποθήκευσης ενέργειας.
Τα παρακάτω σχόλια σκοπεύουν στη βελτίωση κάποιων σημείων του ΕΣΕΚ τα οποία κρίνουμε ως ιδιαίτερα σημαντικά.
1. Κόστος φωτοβολταϊκών
Όπως τόνισε ο υφυπουργός κ. Γ. Θωμάς, το μείγμα πολιτικών στο ΕΣΕΚ είναι εν πολλοίς και αποτέλεσμα της σχέσης κόστους-οφέλους που συνεπάγεται η εφαρμογή διαφόρων μέτρων. Είναι συνεπώς ιδιαίτερα σημαντικό να έχουμε προσδιορίσει επακριβώς αυτή τη σχέση κόστους-οφέλους.
Στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών, για παράδειγμα, το ΕΣΕΚ βασίζεται σε εκτιμήσεις για τις τιμές των φωτοβολταϊκών (για την περίοδο 2020-2030) οι οποίες κάθε άλλο παρά ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα της αγοράς.
Κόστος ανάπτυξης (€/kW) 2020 2025 2030
Φωτοβολταϊκά πάρκα 737 631 559
Πηγή: ΕΣΕΚ
Οι τιμές αυτές είναι κατά μέσο όρο 30% υψηλότερες των πραγματικών για το 2020 και κατά 80% υψηλότερες των αναμενόμενων για το 2030.
Σήμερα, τα νέα φωτοβολταϊκά αποτελούν τη φθηνότερη πηγή ενέργειας, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και διεθνώς. Μπορούμε συνεπώς να βασιζόμαστε πάνω τους για την ταχεία και εμποροσθοβαρή ανάπτυξη των ΑΠΕ, επιτυγχάνοντας τους στόχους του ΕΣΕΚ χωρίς επιβάρυνση των καταναλωτών, τώρα μάλιστα που οι ΑΠΕ μπορούν να συμμετέχουν απ’ ευθείας στη χονδρεμπορική αγορά χωρίς κρατικές ενισχύσεις (άρθρο 20, Ν.4643/2019).
2. Ο ρόλος της αποθήκευσης
Παρόλο που ο ρόλος της αποθήκευσης αναγνωρίζεται στο ΕΣΕΚ, εν τούτοις οι στόχοι που θέτει το ΕΣΕΚ κάθε άλλο παρά φιλόδοξοι μπορούν να χαρακτηριστούν, τουλάχιστον σε ότι αφορά στο κείμενο που δόθηκε προς δημόσια διαβούλευση. Στο κείμενο αυτό, ο στόχος παραμένει 700 MW μονάδων αποθήκευσης για το 2030 με την ανάπτυξη να περιορίζεται κυρίως σε αντλησιοταμιευτήρες και να συντελείται όλη την περίοδο 2025-2030 (όπως ακριβώς και στο παλιό σχέδιο του ΕΣΕΚ).
Η αλήθεια είναι ότι σε άλλη παρουσίαση του ΥΠΕΝ (Τράπεζα της Ελλάδος, 2.12.2019) εμφανίστηκε άλλος στόχος για την αποθήκευση με ρόλο μάλιστα και για τους συσσωρευτές (και πάλι δυστυχώς μετά το 2025).
Το ΕΣΕΚ υποτιμά δυστυχώς τη δυναμική και την προοπτική της αποθήκευσης με συσσωρευτές, ειδικά όταν αυτοί συνδυάζονται με μονάδες ΑΠΕ.
Στις αρχές του 2019, μια μελέτη έδειξε ότι ο συνδυασμός φωτοβολταϊκών με αποθήκευση αποτελεί φθηνότερη επιλογή ακόμη και για χώρες με πρόσβαση σε φθηνό αέριο, όπως η Ιορδανία και το Μαρόκο. Στο ίδιο συμπέρασμα κατέληξε και αντίστοιχη μελέτη για τις ΗΠΑ (Απρίλιος 2019), τονίζοντας ότι ο συνδυασμός φωτοβολταϊκών με αποθήκευση είναι πλέον φθηνότερος, όχι απλώς από τις μονάδες αιχμής που υποκαθιστά, αλλά και από μονάδες ενδιάμεσου φορτίου με καύσιμο φυσικό αέριο.
Σε ότι αφορά τις εκτιμήσεις για την εξέλιξη του επενδυτικού κόστους συστημάτων αποθήκευσης την περίοδο 2020-2050, αναμένεται μια μείωση της τάξης του 70%-75% στο τέλος της περιόδου.
Θα περιμέναμε λοιπόν μια πιο “επιθετική” στάση στο ΕΣΕΚ σε ότι αφορά στην αποθήκευση και ιδιαίτερα στους συσσωρευτές.
ΘΕΜΑ :»Το [Master Plan – Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης] να αποτελεί το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο, που πρέπει να συνταχθεί στο ανατολικό (λιγνιτικό) λεκανοπέδιο της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας».
Στο σχέδιο διαβούλευσης (Κεφ. 3.2.1., σελ. 82-83), διαβάζουμε πως η απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων μέχρι το έτος 2028 θα γίνει συντεταγμένα και υπεύθυνα. Απόλυτη προτεραιότητα της Κυβέρνησης είναι η μετάβαση στην μεταλιγνιτική εποχή να γίνει με τρόπο δίκαιο για τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Για το λόγο αυτό, και υπό την αιγίδα μιας διυπουργικής επιτροπής, θα εκπονηθεί και θα παρουσιαστεί στα μέσα του 2020 ένα ολοκληρωμένο, πολυδιάστατο και εμπροσθοβαρές [Master Plan – Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης] που θα αποτελεί τον αναπτυξιακό οδικό χάρτη στην μετά τον λιγνίτη εποχή, με συντονισμένη και ανοιχτή στις τοπικές κοινωνίες διαβούλευση και με ένα πλέγμα μέτρων και προβλέψεων που θα αφορούν, μεταξύ άλλων επενδυτικά και φορολογικά κίνητρα, καθώς και μέτρα χρηματοδότησης (Κεφ. 3.2.2. σελ. 101-102) και τη δημιουργία συνθηκών προσέλκυσης επενδύσεων (Κεφ. 5.4, σελ. 306). Προς αυτήν την κατεύθυνση, θα αξιοποιηθούν μελέτες και εμπειρογνωμοσύνες από διαφορετικούς ανεξάρτητους φορείς με εμπειρία και εξειδίκευση στα θέματα αυτά προκειμένου να υπάρξει η βέλτιστη δυνατή σύνθεση των συνεισφορών και με αναθεώρηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου (Κεφ. ΠΠ1.2. σελ. 85).
Για τη Δυτική Μακεδονία :
ΠΡΟΤΑΣΗ επί του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα :
Στη Δυτική Μακεδονία βρίσκεται σε ισχύ το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 1472/Β/9-10-2003), που χρήζει πλήρους αναθεώρησης, για να «χωρέσουν» όλες οι παραπάνω προτάσεις του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Ως γνωστόν στο λεκανοπέδιο Αμυνταίου, Πτολεμαϊδας, Κοζάνης μέχρι τα Σέρβια, αναπτύσσονται συναφείς δραστηριότητες και ζώνες με συγκρουόμενες χρήσεις γης, που απαιτούν ίδιες ρυθμίσεις, για να αποδώσουν τα μέγιστα, Σ’ ΕΝΑ ΕΝΙΑΙΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ, λαμβανομένου υπόψη, σε επίρρωση και το πληθυσμιακό μέγεθος του συνόλου των Δήμων του λεκανοπεδίου αυτού.
Γι’ αυτό απαιτείται η σύνταξη Ειδικού Χωρικού Σχεδίου του άρθρου 8 του Ν. 4447/2016 (όπως τα μέχρι χθες Ρυθμιστικά Σχέδια), με ειδικό Φορέα Διαχείρισης και Εφαρμογής ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, με χωρική αρμοδιότητα για όλο το ανατολικό λεκανοπέδιο της Περιφέρειάς μας, με συμμετοχή στη διοίκηση αυτού και της ΔΕΗ, αφού στην ιδιοκτησία της έχουν περιέλθει μεγάλες εκτάσεις γης.
Το Ειδικό αυτό Χωρικό Σχέδιο θα λειτουργήσει ως υποδοχέας σχεδίων, έργων και προγραμμάτων υπερτοπικής κλίμακας ή στρατηγικής σημασίας ή για τις οποίες απαιτείται ειδική ρύθμιση των χρήσεων γης και των λοιπών όρων ανάπτυξής τους, καθώς και κάθε άλλο μέτρο, όρος ή περιορισμός που απαιτείται ώστε να καταστεί το εν λόγω λεκανοπέδιο είτε για τη δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων δραστηριοτήτων ή για την πραγματοποίηση προγραμμάτων και τότε μόνο θα υπάρξει και προσέλκυση επενδύσεων, που γνωρίζουμε πως απαιτούν καθαρό θεσμικό πλαίσιο.
Η κίνηση της διαδικασίας, για τη σύνταξη του Ειδικού αυτού Χωρικού Σχεδίου θα πρέπει να γίνει από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αμέσως μετά τη λήξη της παρούσας διαβούλευσης και αυτό θα πρέπει να προβλέπεται στο Ενικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το κλίμα, χωρίς να αποκλείεται και η κίνηση της διαδικασίας σύνταξης αυτού από την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, εφ’ όσον δέχεται να αναλάβει την μελέτη αυτού, σε ορισμένη προθεσμία ή από το Φορέα Διαχείρισης και Εφαρμογής του σχεδίου, ως άνω και αφού πρώτα συσταθεί αυτός.
Το Ειδικό αυτό Χωρικό Σχέδιο να αποτελεί και το [Master Plan – Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης], αφού θα στηρίζεται στο ήδη υφιστάμενο και μόνο σήμερα θεσμικό πλαίσιο (Αρθ. 8 του Ν. 4447/2016, όπως ισχύει με το Ν. 4635/30-10-2019 «Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις»).
Έχοντας ως δεδομένα ότι:
1. Ένα μεικτό, αιολικό και φωτοβολταϊκό, πάρκο ίσης επιφάνειας με εκείνη των εγκαταστάσεων και των ορυχείων ενός θερμοηλεκτρικού σταθμού, δεν είναι ακόμα σε θέση να υποκαταστήσει τον συμβατικό ατμοηλεκτρικό σταθμό.
2. Οι εκλύσεις διοξειδίου του άνθρακα της Ελλάδας αντιπροσώπευαν σχετικά πρόσφατα (2014) μόλις το 0,2% (!!!) των παγκόσμιων εκπομπών αυτού, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα
(https://data.worldbank.org/indicator/EN.ATM.CO2E.KT?end=2014&start=2014&view=map),
το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) επιβάλλεται να ΑΝΑΘΕΩΡΗΘΕΙ ΠΛΗΡΩΣ, αναφορικά με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Και αυτό διότι, σύμφωνα με το γεω-πληροφορικό χάρτη της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) (http://www.rae.gr/geo/), εκατοντάδες χιλιόμετρα κορυφογραμμών, από την Κρήτη έως τα βορειότερα σύνορά μας, σχεδιάζονται να εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες, στις δε πλαγιές τους, φωτοβολταϊκά πάρκα.
Αποτέλεσμα; Ήδη μια σοβαρή οπτική αλλοίωση (υποβάθμιση) του ελληνικού φυσικού τοπίου, χειρότερη ίσως εκείνης των αυθαίρετων κτισμάτων των προηγούμενων δεκαετιών, μιας και οι κορυφογραμμές, σχηματίζοντας την γραμμή του ορίζοντα, συνιστούν τα τμήματα του τοπίου με τη μεγαλύτερη τρωτότητα (ευαισθησία), εξαιτίας του τρόπου με τον οποίο προβάλλονται οι διάφορες διαταραχές, όπως διδάσκει η επιστήμη της «Αρχιτεκτονικής του Τοπίου». Πέραν του σοβαρότατου πλήγματος που θα δεχθεί ο ελληνικός τουρισμός, το όλο εγχείρημα θα προκαλέσει πολλά άλλα προβλήματα, μεταξύ των οποίων:
Αύξηση του αριθμού των δασικών πυρκαγιών το καλοκαίρι, εξαιτίας του εκτεταμένου δικτύου μεταφοράς ρεύματος μέσης τάσης, του απαιτούμενου προς κατασκευή σε δασικές και αγροτικές περιοχές (όπου μέχρι σήμερα δεν υπήρχε) για τις ανάγκες των ΑΠΕ. Σημειωτέον ότι είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών, που αποδεδειγμένα είχαν την έναρξή από κολώνες μέσης τάσης ή μετασχηματιστές αυτών, όπως εκείνη της Κινέτας στις 23/7/2018 (βλ. σχετικά δημοσιεύματα ΜΜΕ στις 30/7/2019), η οποία ενδεχομένως να είχε την συμβολή της στην δυσμενή εξέλιξη της φονικής πυρκαγιάς του Ματιού λίγες ώρες αργότερα.
Αύξηση της πιθανότητας πρόκλησης βλαβών στις εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών λόγω ρίψης νερού από επίγεια και εναέρια μέσα.
Κίνδυνοι πρόκλησης ατυχημάτων στους πυροσβέστες από ηλεκτροπληξία (κατά τη ρίψη νερού), από εισπνοή δηλητηριωδών καπνών από καιόμενα ορυκτέλαια και άλλα υλικά των φωτοβολταϊκών. Πρόκειται για ρεαλιστικές καταστάσεις, σύμφωνα με περιγραφές πυροσβεστών που έχουν επιχειρήσει σε πυρκαγιές εισερχόμενες σε τέτοιες εγκαταστάσεις.
Προβλήματα στη δασοπυρόσβεση και ιδιαίτερα στην αεροπυρόσβεση, εξαιτίας της άτακτης χωρικής τους διανομής. Ειδικότερα, η μεγάλη διασπορά των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων προκαλεί τη διάσπαση των πυροσβεστικών δυνάμεων (για την προστασία τους) και την ανάγκη αποστολής περισσότερων μέσων από το συνηθισμένο, όπως ακριβώς συμβαίνει στις περιπτώσεις πυρκαγιών στις περιοχές μίξης δασών-οικισμών. Σε αυτά ας συνυπολογιστεί ο κίνδυνος πρόσκρουσης των εναερίων πυροσβεστικών μέσων στις ανεμογεννήτριες των εκτεταμένων αιολικών πάρκων.
Εμπόδια στις μεταναστευτικές διαδρομές των αποδημητικών πουλιών.
Μείωση του αριθμού των αρπακτικών πουλιών. Πρόβλημα δεδομένο και υπαρκτό (http://www.ornithologiki.gr/page_cn.php?aID=1019). Τα ολιγάριθμα αρπακτικά πουλιά, που φωλιάζουν συνήθως στις βραχώδεις κορυφογραμμές της πατρίδας μας και εκμεταλλεύονται τα θερμικά, ανοδικά ρεύματα των βουνοπλαγιών κατά το θέρος στην ηπειρωτική χώρα που δεν πνέει συχνά συνοπτικός άνεμος, ώστε σχεδόν ακίνητα στον αέρα να εποπτεύουν την ευρύτερη περιοχή για θηράματα, δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν ότι μπορεί να βρίσκονται στην πορεία των πτερυγίων των ανεμογεννητριών. Λόγω του μικρού πληθυσμού τους, ως κορυφή της τροφικής πυραμίδας, η απώλεια έστω και λίγων ατόμων τους είναι γεγονός τραγικό και σε καμία περίπτωση δικαιολογημένο. Απαράδεκτη και μόνον για αυτό το λόγο η ανάπτυξη αιολικών πάρκων στην ηπειρωτική χώρα (Άγραφα, Τζουμέρκα, κεντρική Πελοπόννησος κλπ).
Σε όλα τα παραπάνω ας προστεθούν πιθανά προβλήματα στην ψυχική και σωματική υγεία των κατοίκων κοντά στις ΑΠΕ, ο θόρυβος από τις ανεμογεννήτριες, η πιθανή ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα από τα λιπαντικά και τα άλλα υλικά κατασκευής τους, τα θέματα της αντικατάστασής τους όταν οι εγκαταστάσεις πεπαλαιωθούν και πολλά άλλα. Ποιος μπορεί να πιστέψει ότι έχει υπάρξει πρόνοια για όλα αυτά στις προδιαγραφές εγκατάστασης των ΑΠΕ;
Με άλλα λόγια, δασικές πυρκαγιές με αυξημένα προβλήματα στην αντιμετώπισή τους, αποδεκατισμός των αρπακτικών πτηνών και προβλήματα στα αποδημητικά, καθώς και μια άνευ προηγουμένου, ανεξίτηλη αλλοίωση του ελληνικού φυσικού τοπίου με μετατροπή του σε ένα απέραντο εργοστάσιο εις βάρος της ψυχικής υγείας και του θεμελιώδους δικαιώματος «απόλαυσης του περιβάλλοντος» των χιλιάδων Ελλήνων πολιτών και ξένων τουριστών, που επιζητούν την αναψυχή στα ελληνικά βουνά, καθώς και πολλά άλλα δεινά, θα συνιστούν το τίμημα του σχεδιασμού για μείωση της ηλεκτροπαραγωγής από ατμοηλεκτρικούς σταθμούς κατά μόλις το 1/3 αυτής και συμβολή της Ελλάδας στη μείωση των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά μόλις 0,06% !
Και το τραγικότερο της όλης ιστορίας, η πλήρης αντίφαση μεταξύ των ενθουσιωδών σχεδιασμών του ΕΣΕΚ για τις ΑΠΕ από τη μια και της σημερινής υστερίας Ελλάδας και γειτόνων της για τους υδρογονάνθρακες της Μεσογείου από την άλλη. Αυτών η εκμετάλλευση δεν πρέπει να προβλέπεται από το ΕΣΕΚ, ώστε να γίνει με σύνεση και μάλιστα μετά την εξάντληση των υπαρχόντων παγκόσμιων αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων; Στις σελ. 60, 64, 157-158 και 161-164 του παρόντος σχεδίου δεν είναι εμφανής μια τέτοιου είδους διάθεση και «περιβαλλοντική» ευαισθησία από τους συντάκτες, κατά πρώτο λόγο και τις ελληνικές κυβερνήσεις κατ’ επέκταση.
Στους προαναφερόμενους προβληματισμούς, ας προστεθούν κι εκείνοι για την αδειοδότηση των υφιστάμενων αιολικών πάρκων έπειτα από μεγάλες πυρκαγιές, όπως στον Κιθαιρώνα το 2009, σε ολόκληρη την νότια Εύβοια την τελευταία 20ετία, την Αιτωλοακαρνανία και αλλού (πυρκαγιές που έπαψαν στις περιοχές αυτές μετά την κατασκευή των πάρκων) ή για την κατασκευή αιολικών πάρκων εντός Ζωνών Ειδικής Προστασίας ορνιθοπανίδας (ολιγάριθμων ζευγαριών αρπακτικών Λυρκείου όρους, GR2510004). Τα παραδείγματα πολλά…
Καθίσταται, συνεπώς, αναγκαία μια ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ του ΕΣΕΚ αναφορικά με τα θέματα των ΑΠΕ, ως ασυμβίβαστες με τη θέση (στις διαδρομές των αποδημητικών πτηνών), τη μικρή έκταση, τη γεωμορφολογία, το κλίμα και τις άλλες φυσικές ιδιαιτερότητες του ελλαδικού χώρου. Και αναφερόμαστε στο κλίμα της Ελλάδας, διότι πέραν της μεγάλης διάρκειας ηλιοφάνειας, αυτό χαρακτηρίζεται και από τα μακράς διαρκείας ξηρά και θερμά καλοκαίρια, που έχουν ως συνέπεια την ξήρανση των χόρτων και τις πυρκαγιές, γεγονός που αποδεικνύει την μονομέρεια και τον στενό επιστημονικό ορίζοντα των σχεδιαζόντων την ενεργειακή πολιτική της πατρίδας μας. Θα υποχρεωθούν άραγε οι ιδιοκτήτες των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων για πλήρη αποψίλωση αυτών (γυμνό έδαφος) με την έναρξη κάθε αντιπυρικής περιόδου; Ας καταλάβουν, επιτέλους, οι πάντες ότι ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά δεν έχουν θέση στα ελληνικά βουνά, σε δημόσια γη, αλλά σε ταράτσες και υπαίθριους χώρους κατοικιών και βιομηχανιών, σε δομημένο περιβάλλον (όπου ελαχιστοποιούνται τα προαναφερόμενα μειονεκτήματά τους), καθώς και στις απέραντες, ανεμώδεις στέπες των πραγματικά ενεργοβόρων και ρυπογόνων χωρών του πλανήτη (ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία κλπ). Τα ενεργειακά προβλήματα έχουν τη λύση τους στην ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση και παροχή πάσης φύσεως διευκολύνσεων στον πολίτη (ή και στην επιβολή αυστηρών μέτρων αν αυτός δεν καταλαβαίνει) για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και όχι στην στροφή προς τις λεγόμενες «ανανεώσιμες πηγές ενέργειας». Δεν είναι δυνατόν να επιζητούμε κατασκευή ΑΠΕ, όταν π.χ. το καλοκαίρι δεν μπορείς να σταθείς από την, εκ των κλιματιστικών, υπερβολική ψύξη σε δημόσιες υπηρεσίες, μεγάλες επιχειρήσεις, μέσα μαζικής μεταφοράς κλπ. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία χρήσης κλιματιστικού σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές της Ελλάδας (Τρίπολη, Ιωάννινα, Κοζάνη κλπ) κατά τις ημέρες χωρίς καύσωνα. Ας χρησιμοποιηθεί, τουλάχιστον, σωστά η ενέργεια από τις ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις ΑΠΕ και να σταματήσει το κακό εδώ και τώρα!
Δεν ειναι δυνατο η Ελλαδα να καταδικαζεται απο την Ευρωπαϊκή Ενωση για ελλειπή δράση στην προστασία του περιβάλλοντνος και ταυτοχρονα να εγκρινει την εγκατασταση ανεμογεννητριων σε προστατευομενες περιοχες.
Εθνικη ενεργειακη πολιτικη με προτεραιοτητα στην προστασια του περιβαλλοντος οχι στα κερδη.
Aπόσυρση ολων των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ (συνέχεια)
1.Πιο συγκεκριμένα πρέπει να επανεξετασθούν τεχνικοικονομικα και περιβαλλοντικα η λειτουργία με τήρηση των ισχυόντων κανονισμών τουλάχιστον για τις εξής νεότερες και αποδοτικότερες μονάδες με σημαντική υπολειπόμενη διάρκεια ζωής :
ονομασία ΑΗΣ έναρξη λειτ. Εγκ.ισχύς(MW) βαθμός απόδοσης (%)
ΑΗΣ Μελιτης Ι 2003 330 40-
ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου 1994 345 40-
Μεγαλοπολης IV 1991 300 40-
Τέλος σχετικά με την υπό κατασκευη νέα Μονάδα Πτολεμαΐδα V 660 MW.
Υλοποιείται σχεδιασμένη αντικατάσταση ισόποσης ονομαστικής ισχύος των παλαιών Μονάδων του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας.
Παραγωγή Ενέργειας (GWh, μέση ετήσια εκτίμηση)4.300
Αύξηση της ετήσιας παραγόμενης ενέργειας λόγω αυξημένης
διαθεσιμότητας και αξιοπιστίας της νέας Μονάδας και άρα και της
εκμετάλλευσης.
Βαθμός Απόδοσης (%, net) 41,5% έναντι 28,0% των παλαιών Μονάδων
Σημαντική αύξηση της θερμικής απόδοσης της νέας Μονάδας
οδηγεί στη βέλτιστη εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων και
στη βελτίωση της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς.
Κατανάλωση λιγνίτη (tn, μέση ετήσια εκτίμηση) 7.000.000 6.500.000
Μείωση της κατανάλωσης λιγνίτη με παράλληλη αύξηση της
παραγόμενης ενέργειας, δηλαδή σημαντική μείωση της ειδικής
κατανάλωσης λιγνίτη.
Εκπομπές CO2 (tn/MWh) 1,05 έναντι 1,50 των παλαιών Μονάδων
Η νέα Μονάδα έχει σημαντικά χαμηλότερες ειδικές εκπομπές CO2
έναντι των παλαιών και η λειτουργία της θα οδηγήσει τελικά σε
μείωση των συνολικών εκπομπών CO2 και του συνεπαγόμενου
κόστους.
Εκπομπές ρύπων (kg/MWh):
Σωματίδια 0,04
SO2 0,57
NOX 0,75
Η περιβαλλοντική συμπεριφορά της Μονάδας με τις ιδιαίτερα
χαμηλές εκπομπές συμβατικών ρύπων (σημαντικά χαμηλότερες
έναντι των παλαιών Μονάδων) και το γενικότερο περιβαλλοντικό
της σχεδιασμό θα συμβάλει καθοριστικά στη διαμόρφωση του νέου
περιβαλλοντικού αποτυπώματος της Εταιρείας στην περιοχή.
Πηγή : ΔΕΗ Επεξηγήσεις για το θέμα της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης της 29.3.2013 «Έγκριση της πραγματοποίησης της επένδυσης για την
κατασκευή της Μονάδας Πτολεμαΐδα V και της σχετικής σύμβασης»
https://www.dei.gr/documents2/%CE%95%CE%93%CE%A3%2029032013/%CE%A0%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CE%90%CE%B4%CE%B1%205%20%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7%20-%CE%A4%CE%95%CE%9B%CE%99%CE%9A%CE%9F%20gr.pdf
Το ΕΣΕΚ είναι ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο για το οποίο αναμφίβολα απαιτήθηκε κοπιώδης εργασία. Παρατηρήσεις:
1. Το κείμενο είναι υπερβολικά εκτενές 307 σελ. + παράρτημα 121 σελ. σύνολο 428. Τα αντίστοιχα κείμενα άλλων καρτών -μελών δεν υπερβαίνουν τις 150 σελ. Προτείνω να συμπτυχθεί κατά 50%.
2. Απουσιάζουν τα χρονοδιαγράμματα. Οι πίνακες με τα μέτρα πολιτικής θα έπρεπε να έχουν ενδεικτικούς χρόνους εφαρμογής.
3. Δεν γίνεται αναφορά στο ρόλο του RDF- refuse derived fuel. Σημαντικές ποσότητες θα προκύψουν από την επεξεργασία στερεών αποβλήτων ενώ από την άλλη πλευρά οι τσιμεντοβιομηχανίες μπορούν να απορροφήσουν μέχρι 480.000 τόνους ετησίως.
4. Δεν λαμβάνεται υπόψιν το πρόγραμμα της ΔΕΠΑ για ΦΑ στα επιβατηγά ΙΧ (γίνεται μόνο αναφορά σε ΦΑ σε βαρέα οχήματα)ως ενδιάμεσο στάδιο πριν την ηλεκτροκίνηση.
5. Ο όρος «απανθρακοποίηση» είναι λανθασμένος διότι σημαίνει καύση μέχρι να προκύψει άνθρακας. Ο ορθός όρος είναι «απο-ανθρακοποίηση».
6. Πρέπει να προστεθεί επιτελική σύνοψη (executive summary) και λίστα συντομογραφιών.
ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΑ ΜΔΝ (ΣΧΟΛΙΟ ΕΠΙ ΣΧΟΛΙΟΥ)
Συμφωνώντας με το σχόλιο του κ. Παπαλεξάνδρου (στις 2 Δεκεμβρίου) σχετικά με το ρόλο που θα μπορούσαν να παίξουν τα υπεράκτια αιολικά στο ενεργειακό μίγμα του 2030, όντως ο στόχος εγκατεστημένης ισχύος 1 GW, κυρίως στο Αιγαίο, είναι ρεαλιστικός και απόλυτα στην κατεύθυνση της πλήρους απανθρακοποίησης το 2050 με ανταγωνιστικό τρόπο.
Με βάση τα στοιχεία του ΕΣΕΚ (για την εθνική κατανομή) και του ΔΕΔΔΗΕ (ανάγκες των μη διασυνδεδεμένων νησιών) η ετήσια παραγωγή αιολικών πάρκων ισχύος 1 GW (περίπου 2.500 GWh) αποτελεί το 4,4% της συνολικής προβλεπόμενης εθνικής κατανάλωσης για το 2030 (ΕΣΕΚ) και το 44% της τρέχουσας ηλεκτρικής κατανάλωσης (2018) των μη διασυνδεδεμένων νησιών (ΜΔΝ), συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης,
Θα μπορούσε λοιπόν η αιολική ενέργεια (μαζί με την ηλιακή που επίσης υπάρχει σε αφθονία) να αποτελέσουν τους δυο βασικούς πυλώνες μιας πολιτικής που θα οδηγήσει στο στόχο των μηδενικών εκπομπών (συνθήκη Παρισιού) πολύ πριν από το 2050, καθιστώντας το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου την πρώτη περιφέρεια της Ευρώπης που θα πετύχει αυτόν τον φιλόδοξο (για πολλούς ουτοπικό) στόχο.
Πολύτιμη θα είναι η συμβολή της Βιοενέργειας, της Υδροηλεκτρικής και της Γεωθερμίας, οι οποίες θα συμπληρώσουν το φάσμα των ΑΠΕ, δίνοντας στα ηλεκτρικά συστήματα των ΜΔΝ την απαραίτητη ευελιξία χάρη στις δυνατότητες ελεγξιμότητας της παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας.
Το φυσικό αέριο (μεταφερόμενο σε υγροποιημένη μορφή) μπορεί να αποτελέσει τον ενδιάμεσο κρίκο κατά την εικοσαετία 2020-2040 και να υποκατασταθεί σταδιακά από ανανεώσιμα αέρια, βιομεθάνιο (από αναερόβια χώνευση αλλά και αεριοποίηση βιομάζας) και πράσινο ή μπλε υδρογόνο, διατηρώντας τις υποδομές που θα έχουν αναπτυχθεί (συστήματα τριπαραγωγής υψηλής απόδοσης, συστήματα εκμετάλλευσης ενέργειας θέρμανσης – ψύξης με δυνατότητα αποθήκευσης στην κατανάλωση).
Το σχήμα αυτό ούτως ή άλλως είναι μια από τις επικρατέστερες προτάσεις για το μέλλον της πράσινης ενέργειας στα μεγάλα εθνικά και διευρωπαϊκά συστήματα. Τα μικρά αυτόνομα συστήματα των ΜΔΝ μπορούν να αποτελέσουν πεδίο ολοκληρωμένων πιλοτικών εφαρμογών των γενικότερων ενεργειακών πολιτικών, προσελκύοντας πρόσθετα ερευνητικά και αναπτυξιακά κονδύλια σε επίπεδο ΕΕ.
ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 195 ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ:
“Επιπρόσθετα, η εγκατάσταση ΑΠΕ σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας θα δρομολογηθεί λαμβάνοντας υπόψη τις προβλέψεις του αδειοδοτικού και χωροταξικού πλαισίου, ώστε να διασφαλιστεί ότι η παραγωγή ενέργειας δεν θα δράσει ανταγωνιστικά στις οικονομικές δραστηριότητες του γεωργικού και κτηνοτροφικού τομέα.”
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Ενώ η παγκόσμια ζήτηση τροφίμων αυξάνεται συνεχώς διαχρονικά, οι υπάρχοντες σχετικοί διοικητικοί περιορισμοί στην Ελλάδα δεν αποτρέπουν την αλλαγή στη χρήση της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας. Έτσι, παρατηρείται το εξής φαινόμενο:
Σε πεδιάδα με οπωροφόρα όπου έγινε αναδασμός της γης, πραγματοποιήθηκαν εγγειοβελτιωτικά έργα και αρδευτικό δίκτυο για χαμηλό κόστος άρδευσης, εγκαθίστανται φωτοβολταϊκά ανάμεσα στις δενδροφυτείες! Έτσι, εκτός από την μη ορθολογική αλλαγή χρήσης γης, διακόπτεται η συνέχεια μεταξύ των οπωρώνων με επακόλουθο να εμποδίζεται η ανάπτυξη κοινών προγραμμάτων μεταξύ των γειτονικών αγροτεμαχίων…
Παρατηρείται επίσης το φαινόμενο, μεγάλες ακάλυπτες άγονες επικλινείς εκτάσεις γης, να αφήνονται αναξιοποίητες, εκτεθειμένες στις δυνάμεις της διάβρωσης, να ερημοποιούνται και να καταπατούνται ανεξέλεγκτα, αντί να παραχωρούνται με κοινωνικά επωφελή τρόπο (πχ ενοικίαση με διαγωνισμούς και με συγκεκριμένους κανόνες) σε συνεταιρισμούς και σε ιδιώτες, για παραγωγή ενέργειας.
Μια αποτίμηση των συνολικών ωφελειών και απωλειών σε μακροχρόνιο ορίζοντα, θα οδηγούσε στη διαπίστωση ότι οι παραπάνω επιλογές (ή συμπτώσεις!) δεν είναι οι καλύτερες κοινωνικά, οικονομικά και περιβαλλοντικά.
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΦΘΟΥΝ ΟΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ….
Φίλιππος Ι. Καρυπίδης
Αναφερόμενοι στην παράγραφο 3. 3.2.1 κ.λ.π. του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (Ε.Σ.Ε.Κ.) σας καταθέτoυμε τους παρακάτω προβληματισμούς μας:
Tα προβλήματα της Δυτικής Μακεδονίας εξαιτίας της Μεταλιγνιτικής πλέον περιόδου δεν λύνονται μ αυτόν το σχεδιασμό, οφείλετε να μελετήσετε τις προτάσεις μας με προσοχή στην ιστοσελίδα μας που σας σημειώνουμε.
Είστε πολύ μακριά από την καθημερινότητα της Περιοχής και τις διαχρονικές παραβιάσεις της Πολιτείας σε πολλά και ποικίλα θέματα (κοινωνικά, εργασίας, περιουσίας, υγείας κλπ), όπως επίσης και στην τεράστια προσφορά της εν λόγω Περιοχής στην Ανάπτυξη και τον εξηλεκτρισμό της Χώρας. Τις εργασίες μας ήδη τις καταθέσαμε στην Παγκόσμια Τράπεζα και στον ΟΗΕ και τους επόμενους μήνες θα τις καταθέσουμε στην Ελληνική Βουλή και στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου σύμφωνα με τους κανονισμούς λειτουργίας των. Τις πολύχρονες εμπειρικές εργασίες μας ήδη τις φιλοξενούν βιβλιογραφίες μεταπτυχιακών, στις ημερήσιες διατάξεις επιμελητηρίων ,και μέσου του FB φαίνονται σε παγκόσμια κλειστά φόρουμ με διαχειριστές την Παγκόσμια Τράπεζα και τον ΟΗΕ και με τα οποία είμαστε σε συνεχή δημόσιο διάλογο γενικά για την ανάπτυξη , την ενέργεια , το καθαρό περιβάλλον, την εργασία, την υγεία κ.ά. Βλέπε εργασίες μας στην ιστοσελίδα μας .
Κύριοι το πρώτο και κύριο μέλημα σας στην εργασία σας, πρέπει να υποδεικνύει μελέτες επιστημονικές και συγκεκριμένα έργα μ όνομα, πηγές χρηματοδότησης μ όνομα και του Νoμικού Προσώπου με συγκεκριμένο κανονισμό λειτουργίας του, όχι αοριστολογίες.
Είμαστε στην διάθεση σας για κάθε επεξήγηση
Aπόσυρση ολων των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ
1 Εξαγγελιες για ενδεχομενες αποζημιωσεις, επιδοτησεις , ενισχυσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
1.1. Για απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων
Ειναι προφανες οτι, σε επόμενη φάση ,θα ληφθεί υπόψη ότι θα αποσυρθούν σχετικά νωρίς οι παλαιότεροι και πλέον ρυπογόνοι ΑΗΣ, ενώ οι νεώτεροι θα αποσυρθούν αργότερα. Άρα το όποιο συνολικό ύψος της ενδεχόμενης αποζημίωσης για την πρόωρη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ ποικίλει και δεν είναι ακόμη γνωστό.
1.2. Για έργα που αφορούν την απανθρακοποίηση και την ανάπτυξη εναλλακτικώνοικονομικών δραστηριοτήτων.
α. Το Εθνικό Ταμείο για τη Δίκαιη Μετάβαση (ΕΤΔΜ) των λιγνιτικών περιοχών Οι πόροι αυτοί προέρχονται από το 6% των δημοσίων εσόδων από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων CO2 το οποίο αντιστοιχεί σε ένα ποσό της τάξης των 30 εκατ. ευρώ για το 2018.
β. θα παρουσιαστεί … συνολικό αναπτυξιακό σχέδιο για τη δίκαιη μετάβαση της Δ. Μακεδονίας στην μεταλιγνιτική εποχή, με διασφάλιση των θέσεων εργασίας και αξιοποίηση του υψηλής τεχνογνωσίας ανθρωπίνου δυναμικού της περιοχής …«Θα αξιοποιηθούν όλοι οι διαθέσιμοι πόροι και χρηματοδοτικά εργαλεία σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Για την περίοδο 2021-2027, θα διεκδικήσουμε αυξημένα κεφάλαια για τις λιγνιτικές περιοχές, όχι μόνο από το ΕΣΠΑ αλλά και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και θα εξετάσουμε όλα τα περιθώρια για παροχή αναπτυξιακών και φορολογικών κινήτρων …».
2. Η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων ως πηγή κέρδους στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας
Η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ , μπορεί να αποτελέσει πηγή κέρδους για μια θυγατρική της ΔΕΗ στα πλαίσια της κυκλικής οικονομίας, συμβάλλοντας στην ανακύκλωση υλικών και εξοπλισμού και την απασχόληση (μηχανικοί σχεδιασμού και επίβλεψης από ελληνικές εταιρείες και προσωπικό κατά προτίμηση από τις λιγνιτοφόρες περιοχές)
3. Δεδομένα κόστους :
α. Η αρχική τιμή πώλησης για μεταχειρισμένους Ατμοηλεκτρικους σταθμούς (ΗΠΑ, 2019) ηλεκτροπαραγωγής είναι :
εργοστάσιο με φυσικό αέριο 0,456 εκατ. €/MW ($ 525 / KW)
Θερμοηλεκτρικός σταθμός άνθρακα ($ 450 / KW) 0,391 εκατ. €/MW
Πηγή : Approximate Start-Up Price for Used Power Plant
Kitmondo 24 Jul 2019
β. Για σύγκριση το ανηγμένο κόστος νέου Ατμοηλεκτρικου Σταθμου με καυσιμο μαζουτ και φυσικο αέριο είναι 1,34 και 1,18 εκατ. €/MW αντιστοίχως, και νέου λιγνιτικού ΑΗΣ 2,26 εκατ. €/MW (στιχεία απο Μονάδα V ΑΗΣ Πτολεμαΐδας)
Επομένως οι λιγνιτικοί ΑΗΣ υπό απόσυρση (συνολικής ισχύος 4,3GW) κοστίζουν ως μεταχειρισμένοι : 4300 MW x 0,391 εκατ. €/MW = 1,681 δις €.
4. Τα μη αποσβεσμένα υπόλοιπα κεφαλαίων στους ΑΗΣ-Διερεύνηση βελτιώσεων
4.1. Τα μη αποσβεσμένα υπόλοιπα κεφαλαίων στους ΑΗΣ
Από την διαθέσιμη αρθρογραφία, η ωφέλιμη ζωή ΑΗΣ άνθρακα και πετρελαίου είναι 55 και 45 έτη αντιστοίχως, ενώ στις ΗΠΑ, η μέση ηλικία απόσυρσης των σταθμών άνθρακα το 2015 ήταν 58 έτη. Αν ληφθεί υπόψη η τιμή των 55 ετών για λιγνιτικούς σταθμούς, προκύπτει ότι ορισμένοι έχουν αρκετή υπολειπόμενη διάρκεια ζωής.
Η πραγματική ζωή των ΑΗΣ πρέπει να υπόκειται σε συνεχή επανεκτίμηση (λόγω συνεχιζόμενων επενδύσεων για ανακατασκευή, βελτιώσεις και εξοπλισμό αντιρρύπανσης)και της δυνατότητας ανάκτησης των μη αποσβεσμένων κεφαλαίων στους ΑΗΣ άνθρακα(ισχυει κια για λιγνίτη)
Ron Lehr, From Coal To Clean: How Utilities Can Manage The Inevitable Financial Transition Dec 12, 2018
Παγκοσμίως, η τρέχουσα πρακτική είναι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός σχεδίου προσδιορισμού των κρυφών περιουσιακών στοιχείων των εγκαταστάσεων του ΑΗΣ, η υλοποίηση της απομάκρυνσης τους με ένα δοκιμασμένο σύστημα μεταφοράς και η πώληση του αφαιρεθέντος εξοπλισμού, ώστε να αντισταθμιστεί μέρος του κόστους της απόσυρσης.
4.2. Διερεύνηση βελτιώσεων–μεταβολής/αλλαγής καυσίμου σε υφιστάμενους ΑΗΣ
Πριν την λήψη τελικής απόφασης, πρέπει να διερευνηθεί αν κάποια/ες μονάδες (αποδοτικές και με την μεγαλύτερη υπολειπομένη διάρκεια ζωής) από τους υπό απόσυρση ΑΗΣ είναι δυνατόν να βελτιωθούν/τροποποιηθούν ώστε να επαναλειτουργήσουν κερδοφόρα, από την ΔΕΗ ή από άλλον παραγωγό/επενδυτή μετά από πώληση. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι χρησιμοποιούνται:
·υπάρχουσες υποδομές και συστήματα για μείωση του κόστους επένδυσης
·τα διαθέσιμα αποθέματα λιγνίτη των ΑΗΣ,
ενώ να συνεκτιμηθούν το κόστος δικαιωμάτων CO2 και περιορισμού εκπομπών
Υπάρχουν αρκετές μελέτες που υποδεικνύουν ότι :
“ το κόστος λιγνίτη αυξάνει περισσότερο από του άνθρακα και του φ. αέριου αλλά όχι αρκετά για να εξαλείψει το συγκριτικό πλεονέκτημα του καυσίμου έως ότου η τιμή δικαιωμάτων CO2 φτάσει τα 50 €/tn”.Jan Ondřich How persistent is lignite in the energy mix?, 25 Oct 2018
“Η ανάλυση ευαισθησίας δείχνει ότι, λόγω του χαμηλού οριακού κόστους, ο λιγνίτης είναι ισχυρός έναντι αρκετών εξωτερικών αλλαγών στους παράγοντες της αγοράς ενέργειας. Στο ισχύον καθεστώς της γερμανικής αγοράς, η ισχύς του λιγνίτη θα παραμείνει ανταγωνιστική παρά τις μεταβολές των εξωτερικών μεταβολών, όπως οι αυξήσεις του μεριδίου των ΑΠΕ και των δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα. Μόνο σε ένα σενάριο απότομης αύξησης της τιμής του CO2 η παραγωγή λιγνίτη θα αναμένεται να μειωθεί σημαντικά.” Arthur D. Little, The future of lignite power, 2015.
Επισημαίνεται η ανάγκη της διερεύνησης της μεταβολής καυσίμου σε νεότερες λιγνιτικές μονάδες με μίγμα λιγνίτη/ φυσικού αερίου ή λιγνίτη /βιομάζας, ως μεταβατική λύση προς την απανθρακοποίηση (decarbonization) των ΑΗΣ, με ταυτόχρονη μείωση του κόστους δικαιωμάτων CO2 και το κυριότερο την αύξηση των αποσβέσεων στους εν λόγω ΑΗΣ.
Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα ΑΗΣ άνθρακα, λιγνίτη και πετρελαίου που μετατράπηκαν για ταυτόχρονη καύση φυσικού αερίου ή βιομάζας. Η τροποποίηση ΑΗΣ άνθρακα για βιομάζα έχει ήδη υλοποιηθεί στο
Drax power station , North Yorkshire, England, ΑΗΣ 6×660 MW (4 βιομάζας, 2 άνθρακα)). Επίσης μελετάται υφιστάμενος ΑΗΣ με καύση άνθρακα 731 MWe να μετατραπεί σε εργοστάσιο συνδυασμένης παραγωγής θερμότητας και ηλεκτρικής ενέργειας (CHP) με χρήση βιομάζας.
Πίνακας 38: Εκτίμηση επενδύσεων στους βασικούς τομείς του Εθνικού Σχεδιασμού για την ενέργεια και το κλίμα, σελ. 297
Σύνολο εκτιμώμενων επενδύσεων )περιόδου 2020-2030
1. ΑΠΕ ηλεκτροπαραγωγή 9.000 (εκατ. €
Η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. μπορεί με επενδύσεις 400 εκατ. € έως το 2023 να υλοποιήσει φωτοβολταϊκά πάρκα στην Δ. Μακεδονία συνολικής ισχύος 400 MWp (βλ. παρακάτω).
Φωτοβολταϊκό (Φ/Β) πάρκο 200 MW σε Λιγνιτικά πεδία ΔΕΗ Β. Ελλάδας
1. Ενδέχεται η ΔΕΗ να σταματήσει (προσωρινά ή οριστικά ) την επένδυση του λιγνιτικού ΑΗΣ Πτολεμαΐδα 5 . Μάλιστα είναι δυνατόν να πουληθεί ο εξοπλισμός σε άλλη χώρα. Δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες του συμβολαίου (αποζημιώσεις λόγω διακοπής του έργου) αλλά εξοικονομείται μέρος των απαιτούμενων 450 εκατ. € για την ολοκλήρωση της μονάδας .
2. Όμως η ΔΕΗ είχε προγραμματίσει ένα φωτοβολταϊκό (Φ/Β) πάρκο 200 MW το 2011. Από το αρχείο αιτήσεων της ΡΑΕ προκύπτει ότι η ΔΕΗ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ Α.Ε. σχεδιάζει πολλά μικρά φωτοβολταϊκά πάρκα (ισχύος από 7,5 έως 30,0 MWp) στις περιοχές της Δ. Μακεδονίας. Τα 19 Φ/Β είναι σε 7 θέσεις με συνολική ισχύς 400 MWp .
3. Η μη υλοποίηση της επένδυσης αυτής οδήγησε στην αποφυγή δαπανών 470 εκατ. € περίπου (τιμές 2013). Το θετικό είναι ότι – προϊόντος του χρόνου – ωρίμασε η τεχνολογία μεγάλων φωτοβολταϊκών (Φ/Β) συστημάτων (ειδικά μεγάλων Φ/Β >10 MW).
4. Οι εξελίξεις στις συνιστώσες των μεγάλων Φ/Β την τελευταία δεκαετία ήταν ραγδαίες. Σήμερα, αυτές οι αλλαγές συνεπάγονται σημαντική μείωση του ανηγμένου κόστους κάτω από το 1 ευρώ/W (2017 10 MW 1,26 USD/W, 100 MW 1,03 USD/W) λόγω του συνδυασμού πολλών παραγόντων όπως η αύξηση της απόδοσης και η μείωση της τιμής Φ/Β panels, η τεχνολογία 1500V, οι μεγάλοι μετατροπείς (inverters DC/AC) έως 7,5 MVA, κλπ. Ήδη από το 2017 η διαφορά τιμής μεταξύ Φ/Β με σταθερή κλίση και με μεταβολή της κλίσης έχει σμικρυνθεί πάρα πολύ.
5. Επανεξέταση του αρχικού σχεδιασμού
Η αποφυγή της επένδυσης αυτής ανηγμένου κόστους 2,70 USD/W( 2,35 €/W) αντιστοιχούσε αρχικά (2011-2013) σε 470 εκατ. €. Είναι προφανές ότι πρέπει να γίνει επανεξέταση και επιλογή κάποιων από τα 19 Φ/Β σε 7 θέσεις , συνολικής ισχύος 400 MWp για το πρώτο μέρος της επένδυσης.
6. Σε μια πρώτη εξέταση στις θέσεις ΠΕΡΔΙΚΚΑΣ-6-135 και ΕΞΟΧΗ-4-80 εξασφαλίζεται ισχύς 215 MWp και τα 2 Φ/Β πάρκα μπορεί να συνδεθούν με το δίκτυο υψηλής τάσης με δυο υπαίθριους υποσταθμούς υψηλής τάσης 25/400 kV ισχύος 150 και 100 kVA αντίστοιχα.
Προτιμητέος ο καθορισμός της θέσης του Φ/Β πάρκου σε εξωτερικές αποθέσεις χαμηλού σχετικά βάθους, με υποκείμενους αδιατάρακτους γεωλογικούς σχηματισμούς (βλ. Παράρτημα B Γεωτεχνικά στοιχεία )
Αν εξασφαλιστούν οι πιστώσεις ( με ΣΔΙΤ ή δανεισμό), αυτή η ώριμη επένδυση των 2 Φ/Β πάρκων συνολικής ισχύος 200 MW (2020) με δυο υπαίθριους υποσταθμούς υψηλής τάσης 25/400 kV (για οικονομίες κλίμακας) κόστους 200 έως 220 εκατ. € + ΦΠΑ μπορεί να υλοποιηθεί , με λιγότερο από τα μισά κεφάλαια των απαιτουμένων 470 εκατ. € του 2011-13 και με παραγωγή ηλ. ενέργειας τουλάχιστον 25% μεγαλύτερη απ’ ότι με την τεχνολογία του 2011-13.
Στη συνέχεια, περί το 2023, θα μπορούσε να υλοποιηθεί ένα ακόμη φωτοβολταϊκό πάρκο 200 MW .
Δυστυχώς και ο νέος ΕΣΕΚ κινείται σε ένα εκτός λογικής κατά τη γνώμη σχέδιο. Καταρχήν το «Κ» στο ΕΣΕΚ νομίζω πως προκαλεί θυμηδία . Τι μπορεί να κάνει η Ελλάδα που εκπέμπει κάτω από το 0,2% των παγκόσμιων εκπομπών για το κλίμα ρεαλιστικά;; Την ίδια ώρα οι μεγαλύτεροι ρυπαντές όχι μόνο δεν μειώνουν τις εκπομπές αλλά τις αυξάνουν!!! Η Κίνα για παράδειγμα σκοπεύει να κατασκευάσει 226 GW νέων ανθρακικών μονάδων, όσο η ισχύς 350 Πτολεμαίδων 5!!!. Το σχέδιο προβλέπει την απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων κάτι που είναι εξωφρενικό. Το να αποσυρθούν παλιές ρυπογόνες μονάδες όλοι νομίζω είμαστε σύμφωνοι αλλά το να ανακοινώνεται η απόσυρση σύγχρονης μονάδας όπως η Πτολεμαίδα 5 προτού καν μπει ακόμη στην παραγωγή και κόστισε 1,5 δις δεν έχει παγκόσμιο προηγούμενο. Επίσης να αποσύρονται μονάδες που μόλις αναβαθμίστηκαν επίσης δεν έχει παγκόσμιο προηγούμενο. Είναι ο ορισμός της κατασπατάλησης οικονομικών πόρων αλλά και περιβαλλοντικών. Με το νέο ΕΣΕΚ η Ελλάδα πλέον είναι πλήρως εξαρτώμενη ενεργειακά από το εισαγόμενο φυσικό αέριο. Εξαρτώμενη ενεργειακά χώρα σημαίνει πως η χώρα δεν έχει ανεξαρτησία.
Επίσης στο νέο ΕΣΕΚ προβλέπεται μία τεράστια εγκατάσταση τυχαίων και μεταβλητών ΑΠΕ κυρίως αιολικών. Το φορτίο του Ελληνικού συστήματος έχει ελάχιστα 4-5GW και αιχμές 8-9 GW . Η εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ φτάνει να είναι πάνω από τέσσερις φορές τα ελάχιστα του συστήματος . Επίσης στον νέο ΕΣΕΚ προβλέπεται η αποθήκευση ενέργειας, σε κανένα όμως τέτοιας κλίμακας σύστημα σε όλο τον κόσμο δεν έχει εφαρμοστεί τέτοιας κλίμακας αποθήκευση, όπου έχει εφαρμοστή πρόκειται για μικρά συστήματα με πολλά όμως προβλήματα. Η αποθήκευση σε τέτοια κλίμακα δεν μπορεί να μας εξασφαλίσει μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας από τις τυχαίες και μεταβλητές ΑΠΕ και κυρίως η αποθήκευση βοηθά στην εξισορρόπηση του δικτύου ή παροχή φορτίων πολύ λίγο ωρών.
Επίσης απαιτούνται νέα δίκτυα και πολύ καλές διασυνδέσεις με τρίτες χώρες που αφενός δεν έχουμε ή δεν έχουμε και τις καλύτερες σχέσεις (Τουρκία) και αφετέρου δεν είμαστε καν σίγουροι ακόμη και αν όλα εξελιχθούν ομαλά ότι θα δέχονται περίσσεια ηλεκτρικής ενέργειας όταν θα υπερπαράγουν οι ΑΠΕ ή θα μας τροφοδοτούν όταν θα έχουμε έλλειμμα. Ακόμη πρόκειται για ένα πλάνο τελείως στα τυφλά που δεν ξέρουμε καν το τελικό κόστος, το ακριβές σχέδιο και εν τέλει την αποτελεσματικότητα του.
Εν τέλει ο νέος ΕΣΕΚ δημιουργεί τις συνθήκες πλήρους αντικατάστασης εγχώριων πόρων με καθαρά εισαγόμενους , θα δοκιμάζει σκληρά τις αντοχές του συστήματος και την ευστάθεια του κάνοντας τον διαχειριστή να αντιμετωπίζει ένα συνεχή εφιάλτη με ένα άγνωστο οικονομικό κόστος που σε καμία περίπτωση δεν έχουμε την πολυτέλεια να δαπανήσουμε και με μία άνευ προηγούμενου περιβαλλοντική καταστροφή του ορεινού όγκου από την εγκατάσταση εκατοντάδων αιολικών πάρκων.
Επιτρέψτε μου να καταθέσω κάποιες παρατηρήσεις σχετικές με τη γεωθερμία.
Σελ. 49 Προβλέπεται ηλεκτροπαραγωγή από γεωθερμία στο μακρινό 2027 με 2030, δηλαδή ποτέ, αφού μέχρι τότε οι ανάγκες θα έχουν καλυφτεί από άλλες ΑΠΕ. Έτσι τα τουλάχιστον 170 MW που έχουν βεβαιωθεί στο Αιγαίο, θα μείνουν αναξιοποίητα, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με κάθε σοβαρή επιστημονική γνώση και πρακτική. Μπορεί η Ισλανδία να είναι μακριά, αλλά η Ιταλία είναι δίπλα μας και ασφαλείς λύσεις αποδεκτές από όλους και με σεβασμό στις τοπικές κοινωνίες, υπάρχουν.
Σελ. 53 «λόγω τεχνικών ελλείψεων και προβληματικών αδειοδοτικών διαδικασιών». Οι εμπλεκόμενοι με τη γεωθερμία γνωρίζουμε ότι τα ανωτέρω δεν ισχύουν. Η αδυναμία της ΔΕΗ Ανανεώσιμες να αξιοποιήσει τις παραχωρήσεις, που δεν οφείλεται στα στελέχη της, δεν σημαίνουν τεχνικές ελλείψεις ούτε προβληματική αδειοδοτική διαδικασία.
Πίνακας 22, σελ. 213.
•Η γεωθερμία εξυπηρετεί και ανάγκες ψύξης.
•«Βελτίωση της διαπερατότητας των συμβατικών γεωθερμικών ταμιευτήρων…» Θα
ήταν σκόπιμο να διευκρινιστεί η διατύπωση.
•«Ανάπτυξη νέων …. συμπεριλαμβανομένων της πρόβλεψης του γεωθερμικού
δυναμικού και των ερευνητικών γεωτρήσεων» Η λέξη πρόβλεψη με ότι
ακολουθεί, είναι μάλλον ατυχής.
•«Ανάπτυξη γεωθερμικού σταθμού ηλεκτροπαραγωγής μηδενικών εκπομπών». Η Enel
Green Power εφαρμόζει το AMIS system (Mercury and Hydrogen Sulphide
Emissions Abatement) με το οποίο γίνεται κατακράτηση πρακτικά του συνόλου
των αποβλήτων.
Πίνακας 29, σελ. 230
Παρατηρείται ότι το κόστος ανάπτυξης (€/kW) σε κάποιες τεχνολογίες παραμένει σταθερό στο μέλλον σε σχέση με άλλες που μειώνεται. Για παράδειγμα τί θα συμβεί το 2030 και θα αλλάξει το κόστος για τη γεωθερμία, ενώ μέχρι τότε παραμένει υψηλό? Είναι γνωστό ότι όλες οι τεχνολογίες συνεχώς εξελίσσονται και στη γεωθερμία που γνωρίζω συμβαίνουν άλματα.
Πίνακας 31, σελ. 234
Παραγωγή θερμότητας από γεωθερμία από το 2027; Η παραγωγή που ήδη γίνεται ή σχεδιάζεται στο εγγύς μέλλον;
Οφείλω να υπενθυμίσω ότι, όπως έχω δημοσιεύσει, προσεγγίζοντας τα μέχρι σήμερα γεωτρητικά στοιχεία, τα βεβαιωμένα και πιθανά πεδία, εκτός Μήλου και Νισύρου, με χαμηλή θερμοκρασία έχουν δυναμικό 220.000 ΤΟΕ /έτος (2009 Φυτίκας Αρβανίτης). Μελέτη της ΔΕΠ από το 1998 αξιολογώντας τα στοιχεία των γεωτρήσεων που έγιναν στο πλαίσιο της έρευνας υδρογονανθράκων σε περιοχές όπως Ορεστιάδα Κομοτηνή Νέστο Στρυμόνα Λουδία κ.α., (εκτός αναγνωρισμένων γεωθερμικών πεδίων), υπολόγισαν το γεωθερμικό δυναμικό που είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί από της γεωτρήσεις (που δεν υπάρχουν σήμερα) σε 70.850 ΤΟΕ/έτος. Να προσθέσουμε ότι το βεβαιωμένο γεωθερμικό δυναμικό σε Μήλο και Νίσυρο ανέρχεται σε 170-200 MWe (Φυτίκας, Μενδρινός Καρύτσας). Από τα στοιχεία αυτά και μόνον θα ήταν λογικό να υπολογίσουμε ένα δυναμικό τουλάχιστον 400.000 ΤΟΕ/έτος, δηλαδή περίπου το 2,5% της τελικής ετήσιας κατανάλωσης ενέργειας και το 9% της τελικής ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρισμού και θερμότητας της χώρας (στοιχεία 2015). Στο δυναμικό αυτό δεν υπολογίζεται το πιθανό γεωθερμικό δυναμικό, αφού οι έρευνες δεν έχουν ολοκληρωθεί, ούτε καν στα σημερινά βεβαιωμένα πεδία. Δεν υπολογίζεται επίσης η δυνατότητα αξιοποίησης θερμότητας μέσω βαθιών γεωτρήσεων που αξιοποιούν την κανονική γεωθερμική βαθμίδα αλλά κυρίως μέσω αβαθών γεωτρήσεων ή ορυγμάτων με αντλίες θερμότητας.
Να υπενθυμίσω την τεράστια ανάπτυξη της γεωθερμίας παγκοσμίως. Στην Ολλανδία, στο πλαίσιο ευρύτερου προγράμματος μέχρι το 2030 προχωρεί η αποσύνδεση οικιστικών συνοικιών από το δίκτυο φυσικού αερίου, προκειμένου να αξιοποιηθεί η γεωθερμική θερμότητα. Οι στόχοι που αναφέρονται στο Σχέδιο για τη γεωθερμία ελπίζω να μην αποτελέσουν ανασχετικό παράγοντα στο αντικείμενο.
Διόρθωση σε παρακάτω σχόλιο:
Το ΕΣΕΚ προβλέπει πλήρη απολιγνιτοποίηση έως το 2028!!!
» 3.4.3 Πολιτικές και μέτρα για την προώθηση των ενεργειακών υπηρεσιών στον δημόσιο τομέα »
1. Υπενθυμίζω την πολύχρονη καθυστέρηση του όλου εγχειρήματος όπως προκύπτει από την από 22-3-2010 πρόταση μου όπου συμπεριλαμβάνεται και η αισθητική ανακαίνιση/ανακαίνιση Η/Μ εγκαταστάσεων ¨( Πρόταση άμεσης εφαρμογής μεσοπρόθεσμου προγράμματος υλοποίησης του ΚΕΝΑΚ σε όλα τα κτίρια ιδιοκτησίας Δημοσίου, με αντισεισμικό έλεγχο και αισθητική ανακαίνιση/ανακαίνιση Η/Μ εγκαταστάσεων, Ενημερωτικό Δελτίο ΤΕΕ, τ. 2577, 22/3/2010
2. Και όταν οι μελέτες για την έκδοση Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) άρχισαν να προκηρύσσονται, οι προϋπολογισμοί συντάσσονται αυθαιρέτως ή αναλόγως των διαθέσιμων κονδυλίων!
3. Συγκεντρώνοντας στοιχεία από δέκα (10) πρόχειρους μειοδοτικούς διαγωνισμούς για την ανάδειξη Ενεργειακού Επιθεωρητή για την έκδοση Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) για κτ. Νοσοκομείων και ΟΤΑ, προκύπτει ότι :
Η προϋπολογιζόμενη Δαπάνη κυμαίνεται από 1.877 έως 0.317 €/τ.μ., ανεξάρτητα από την ευκολία ή δυσκολία της όλης εργασίας. Στα δε κτίρια Νοσοκομείων η προϋπολογιζόμενη Δαπάνη κυμαίνεται από 0.565 έως 0.317 €/τ.μ., παρά την πολυπλοκότητα που εμφανίζει μέρος της εργασίας όπως γλαφυρά περιγράφεται παρακάτω στην διακήρυξη …. :
”..Την επιτόπου αυτοψία σε όλα τα κτιριακά συγκροτήματα, την επιβεβαίωση των παραπάνω στοιχείων και την διόρθωσή τους όπου αυτό απαιτείται, τη λήψη όλων των άλλων απαραίτητων συμπληρωματικών στοιχείων τόσο του κτιριακού κελύφους όσο και των ηλεκτρομηχανολογικών τους εγκαταστάσεων (συστήματα ψύξης, θέρμανσης, μηχανικού αερισμού, φωτισμού, ζεστού νερού χρήσης, με καταγραφή των τεχνικών χαρακτηριστικών των μονάδων παραγωγής, των δικτύων διανομής, των τερματικών τους μονάδων και των βοηθητικών συστημάτων αυτών) που είναι απαραίτητα προκειμένου να καταστεί δυνατή η έκδοση των Πιστοποιητικών Ενεργειακής Απόδοσης των κτιρίων.»
Να επισημανθούν επιπλέον :
α. το θέμα της αναμόρφωσης των πολύ χαμηλών προϋπολογισμών, δεδομένου ότι επ’ αυτών θα δοθεί σημαντική έκπτωση.
β. η ομαδοποίηση πολλών κτιρίων σε ένα διαγωνισμό,ο μικρός χρόνος εκπόνησης και οι πολύ μειωμένοι προϋπολογισμοί συνεπάγονται μεγάλες εκπτώσεις που θα οδηγήσουν σε πολύ χαμηλής ποιότητας εργασία, ενώ στόχος της ενεργειακής επιθεώρησης είναι η υλοποίηση μέτρων εξοικονόμησης ενεργείας και η άνεση εργαζομένων, ασθενών, πολιτών, κ.λπ.
Για να είναι ουσιαστική η όλη εργασία ενεργειακής επιθεώρησης, θα έπρεπε να προηγηθεί -όπου δεν υπάρχουν ενημερωμένες ακριβείς κατόψεις- μελέτη αποτύπωσης ή/και έλεγχου υφιστάμενων κατόψεων αρχιτεκτονικής μελέτης που δεν μπορεί να είναι αντικείμενο πρόχειρου μειοδοτικού διαγωνισμού έκδοσης ΠΕΑ , διότι απαιτείται να προκηρυχτεί συννόμως μελέτη ή παροχή υπηρεσιών τεχνικού σύμβουλου.
Το ΕΣΕΚ προβλέπει πλήρη απολιγνιτοποίηση έως το 2018!!!
Με μια ματιά στο https://www.iene.gr/articlefiles/file/meletes/iene-meleti-2019.pdf θα διαπιστώσουμε ότι «Οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα το 2017 ανήλθαν σε 8,9 TWh, κυρίως από τη Βουλγαρία (35,0% των συνολικών εισαγωγών), την Ιταλία (23,2%) και τη ΠΓΔΜ (22,9%)».
Αλήθεια πόσο υποκριτικό, για την προστασία του περιβάλλοντος, είναι να κλείνουμε τα δικά μας λιγνιτικά εργοστάσια αλλά να εισάγουμε ρεύμα από τα λιγνιτικά των γειτονικών χωρών!!!
1.Το κόστος αποξήλωσης λιγνιτικών ΑΗΣ καθαρής ισχύος 3904 MW είναι περίπου 390÷780 εκατ. € , κατά μέσον όρο 585 εκατ. €
(στοιχεία ισχύος από Πιν. 4.2, ΜΕΛΕΤΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΙΣΧΥΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ∆Ο 2017 – 2027, ΑΔΜΗΕ.
2.Το όφελος από την πώληση του scrap είναι σχετικά μικρό ποσοστό του κόστους απόσυρσης, εξαρτάται από τις εκάστοτε τιμές των μετάλλων και κυμαίνεται από 11,0% έως 29,5%, κατά μέσον όρο 20%.
3. Καθαρή δαπάνη αποξήλωσης = 80%x585 εκατ. € = 468 εκατ. € ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΘΕΙ ΣΕ ΚΑΜΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ, σημαντικό σχετικά με το κόστος παρ.4
4. Νέες θερμικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και κεντρικές μονάδες
αποθήκευσης (2020-2030) 1.300 εκατ. €(ΕΣΕΚ, σελ. 297)
5.Απόψεις της προηγούμενης Διοίκησης
“… το κόστος αποξήλωσης μπορεί, ειδικά στην περίπτωση των λιγνιτικών σταθμών και … φυσικού αερίου, να χρηματοδοτηθεί από την εκποίηση εξοπλισμού και υλικών που θα προκύψουν από την αποξήλωση και ως εκ τούτου δεν έχει σχηματιστεί καμία πρόβλεψη έναντι του μελλοντικού κόστους αποξήλωσης όλων των ανωτέρω κατηγοριών σταθμών” (ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ Α.Ε. ΚΑΙ ΘΥΓΑΤΡΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ 31 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2018, σελ. 147).
6.Για να πραγματοποιηθούν οι ως άνω προβλέψεις, πρέπει να μεγιστοποιηθεί το τίμημα από την πώληση του εξοπλισμού και των υλικών ανακύκλωσης και να αξιοποιηθεί μέρος της ακίνητης περιουσίας των εν λόγω ΑΗΣ .
7. Απαιτείται η κατάρτιση ε 10-ετους επιχειρησιακού σχεδίου (business plan) υλοποίησης του σχεδιασμού, επίβλεψης και διαχείρισης των έργων αποσυναρμολόγησης και κατεδάφισης υπό απόσυρση ΑΗΣ, με χρήση και της κυκλικής οικονομίας προς όφελος της ΔΕΗ Α.Ε.
8. Το συνολικό όφελος διαφόρων μέτρων αθροιστικά ανέρχεται σε 33%
ενώ μαζί με το μέγιστο σύνολο των εκτιμώμενων εσόδων από πώληση του εμπορεύσιμου εξοπλισμού στο 85% περίπου του κόστους απόσυρσης .
Μακριά από περιοχές Natura και Εθνικά Πάρκα!
Μια πράσινη ανάπτυξη δεν μπορέι να βάλει σε κίνδυνο προστατευόμενες περιοχές.
Ως Πανελλήνιο Σωματείο Τεχνιτών Αεριοκίνησης (ΠΑΝΣΤΑ) θεωρούμε πως στο ΕΣΕΚ θα πρέπει να συμπεριληφθούν και διατάξεις που αφορούν τα αεριοκίνητα οχήματα, εκ μετατροπής και εργοστασιακά.
Ήδη ως Σωματείο, είχαμε έρθει το προηγούμενη διάστημα σε επικοινωνία με τα Αρμόδια Υπουργεία Περιβάλλοντος & Ενέργειας και Οικονομικών, όπου μας ζήτησαν να ετοιμάσουμε Μελέτη για την Παροχή Κινήτρων που παρέχουν άλλα κράτη (της Ε.Ε. και όχι μόνο) για την στροφή των πολιτών σε Αέρια Καύσιμα Κίνησης (LPG ή CNG). Η μελέτη είναι έτοιμη και προσπαθούμε να μας δοθεί η δυνατότητα να την παρουσιάσουμε.
Επ’ευκαιρίας της διαβουλεύσεως για το ΕΣΕΚ, παρακαλώ για συνάντηση με αρμόδια τμήματα του Υπουργείου για διαβούλευση της προτάσεών μας.
Είναι κρίμα σε μια νησιωτική χώρα προικισμένη με άνεμο όπως η Ελλάδα, τα θαλάσσια αιολικά να μην παίζουν σημαντικό ρόλο στον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό. Ο προτεινόμενος τεχνολογικός στόχος των 250MW είναι δυσανάλογα μικρός του συνολικού στόχου αύξησης της αιολικής ισχύος. Αντιστοιχεί σε ένα πάρκο κάτω των 30 ανεμογεννητριών σήμερα και κάτω των 15 ανεμογεννητριών σε 10 χρόνια (οπού η ονομαστική ισχύς μιας ανεμογεννήτριας θα ξεπερνά τα 16MW).
Τα θαλάσσια αιολικά είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη τεχνολογία ανανεώσιμων και το κόστος τους ήδη ανταγωνίζεται τα συμβατικά καύσιμα στην Δυτική Ευρώπη. Με την καθιέρωση στόχου τουλάχιστον 1GW και την δημιουργία του κατάλληλου χωροταξικού και νομοθετικού πλαισίου τα θαλάσσια αιολικά μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας, στην δημιουργία εγχώριας τεχνογνωσίας και στην δημιουργία υγειούς πεδίου ανταγωνισμού για μεγάλους ενεργειακούς παίχτες προς όφελος του τελικού καταναλωτή.
H ελληνική ενεργειακή στρατηγική στους υδρογονάνθρακες με την θεσμοθέτηση της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και της εκπόνησης μελετών θαλάσσιων περιοχών πρέπει να ακολουθηθεί και για τα θαλάσσια αιολικά με την εκπόνηση μελετών και την θεσμοθέτηση ζωνών ως πρώτο βήμα.
Οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να παίξουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη των ΑΠΕ. Το καθοριστικό εργαλείο για να επιτευχθεί αυτό ονομάζεται ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ. Πρέπει να εδραιωθούν και να εμβαθυνθούν τα μέτρα για την προώθηση-ανάπτυξη των ενεργειακών κοινοτήτων. Η προτεραιότητα στην αδειοδότηση των Ε.Κ., συνεπικουρούμενη από την ανάπτυξη των δικτύων στις περιοχές που αυτά είναι κορεσμένα ενώ υπάρχει ζήτηση για εγκατάσταση ΑΠΕ κυρίως από Ε.Κ., θα οδηγήσει σε μια ΔΙΚΑΙΗ ενεργειακή ανάπτυξη-ασφάλεια.
Η πρόσφατη απόφαση που επιτρέπει την ανάπτυξη φωτοβολταικών πάρκων σε γη υψηλής παραγωγικότητας εκ πρώτης όψεως προκαλεί μια ανησυχία, αλλά το ανώτερο όριο του ενός MW νομίζω ότι αμβλύνει τον προβληματισμό.
Η διατήρηση της προτεραιότητας, στην αδειοδότηση έργων ΑΠΕ των Ενεργειακών Κοινοτήτων(ΕΚ) πρέπει να διατηρηθεί όπως ισχύει. Οι ΕΚ δίνουν τη δυνατότητα στη μεσαία τάξη, με τα αντίστοιχα εισοδήματα, να ενταχθεί στην παραγωγική διαδικασία της ανάπτυξης των ΑΠΕ και να δρέψει και αυτή καρπούς από τα όποια οφέλη. Διαφορετικά μόνο τα υψηλά εισοδήματα και το μεγάλο κεφάλαιο μπορούν να συμμετέχουν σ αυτή τη διαδικασία. Στην επαρχία και κυρίως σε ακριτικές περιοχές που υποφέρουν από Αστυφιλία και ερήμωση, οι ΕΚ μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα στους κατοίκους τους να ενισχύσουν το εισόδημά τους και να μπορέσουν να παραμείνουν στον τόπο τους. Συμπληρωματικά θα πρέπει να παραμείνει το όριο του 1MW για έργα ΑΠΕ σε γη υψηλής παραγωγικότητας, διότι αν απελευθερωθεί οι μεγάλες εταιρείες θα καλύψουν τάχιστα τη δυνατότητα των δικτύων(που είναι ήδη προβληματική) και το όριο του 1% επί της προαναφερθείσας γης. Η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να υποστηρίζεται και να υποστηρίζει το σύνολο της κοινωνίας και όχι τους λίγους.
Πιθανή τοποθέτηση από ΔΕΔΔΗΕ ταχυφορτιστών εγείρει θέματα της λειτουργίας κι εκμετάλλευσής τους κι ανταγωνισμού μεταξύ Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα.
Γιατί ο όποιος ιδιοκτήτης πρατηρίου σε εθνική οδό να πληρώσει για να βάλει ταχυφορτιστή αν ο ΔΕΔΔΗΕ με δημόσιο χρήμα κάνει το ίδιο; Είτε εκμεταλλεύεται τις εγκαταστάσεις ο ίδιος είτε τις παραχωρήσει σε τρίτους προς εκμετάλλευση.
Η εμπλοκή του Κράτους/Δημοσίου στον τομέα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων/φορτιστών θα πρέπει να περιοριστεί σε επιδοτήσεις προς όλους όσους θέλουν να αγοράσουν αυτοκίνητα ή να φτιάξουν σταθμούς φόρτισης (ΕΣΠΑ;)
Διαβάζουμε στο κείμενο του σχεδίου πως:
«…το υψηλό αρχικό κόστος των ηλεκτρικών οχημάτων συνιστά το σημαντικότερο πρόβλημα για την προώθησή της, γεγονός που έχει παρασύρει και τη βιωσιμότητα των απαιτούμενων υποδομών φόρτισης.»
ΔΙΑΦΩΝΩ. Αναφέρεται σε υψηλό «αρχικό κόστος» των ηλεκτρικών οχημάτων. Σωστό. Είναι όντως υψηλό. Στη συνέχεια όμως, ένα ηλεκτρικό όχημα έχει ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ οικονομία στη χρήση του. Αυτό το γεγονός όμως είναι κάτι που προς το παρόν ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΩΘΗΘΕΙ, καθώς λόγο ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ στη χώρα, είναι δύσκολη η χρήση ενός ηλεκτρικού οχήματος σε πολλές περιπτώσεις.
Τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα στη διαδρομή Ιωάννινα – Κοζάνη, καθώς μεγάλο μέρος της Εγνατίας Οδού στην περιοχή βρίσκεται σε περιοχή Natura.
Η εκτίμησή μου είναι πως θα πρέπει να θεσμοθετηθεί η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ των διαχειριστών των αυτοκινητοδρόμων να τοποθετήσουν σταθμούς ΤΑΧΕΙΑΣ ΦΟΡΤΙΣΗΣ στους Σ.Ε.Α. των αυτοκινητοδρόμων. Σε περίπτωση αδυναμίας ή κωλυσιεργίας από πλευράς του διαχειριστή, θα έπρεπε να προχωρεί η τοποθέτηση των ταχυφορτιστών με ευθύνη του ΔΕΔΔΗΕ, και στη συνέχεια να χρεώνεται το σύνολο των υλικών και εργασιών στον διαχειριστή του αυτοκινητόδρομου.
Σε αυτοκινητόδρομους που διαχειρίζονται από το κράτος (όπως για παράδειγμα η Εγνατία Οδός, αν δεν κάνω λάθος), θα πρέπει η τοποθέτηση ταχυφορτιστών να γίνει επίσης από το κράτος, δηλαδή από τον ΔΕΔΔΗΕ.
ΔΕΝ μπορούμε να περιμένουμε εξάπλωση των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων στη χώρα, όταν ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ να ταξιδέψει κανείς με ένα τέτοιο όχημα απροβλημάτιστα! Στην Ευρώπη, υπάρχει ταχυφορτιστής κάθε το πολύ 100km, αυτή είναι η ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ για την εξάπλωση της ηλεκτροκίνησης.
Μια αναζήτηση για το λήμα «πιλοτικό» στο κείμενο του σχεδίου επιστρέφει 26 αποτελέσματα. Αναμφισβήτητα, τα πιλοτικά προγράμματα είναι πολύτιμα. Στην πράξη όμως, αποδεικντύεται πως πολλές από αυτές τις προσπάθειες, μετά το πέρας της πιλοτικής εφαρμογής τους, καταρρέουν.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι συσκευές φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων που είχαν τοποθετηθεί σε Κοζάνη και Αττική στα πλαίσια του προγράμματος Green eMotion. Όλοι αυτοί οι σταθμοί φόρτισης είναι πλέον εκτός λειτουργίας, ενώ είναι δυνιτικά επικίνδυνοι, καθώς δεν έχει γίνει η παραμικρή συντήρηση.
Τα πιλοτικά προγράμματα που έχουν εφαρμογή σε ΑΠΕ, αποθήκευση και ηλεκτροκίνηση, είναι ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ να μην έχουν συνέχεια. Θα πρέπει να είναι ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ η αναζήτηση και αποτύπωση στις σχετικές μελέτες των δυνατοτήτων αξιοποίησης των παραδοτέων των προγραμμάτων αυτών και μετά το πέρας της περιόδου της πιλοτικής εφαρμογής.
Κάτι τέτοιο -δυστυχώς- δεν βλέπω να έχει προβλεφθεί στα πλαίσια του Σχεδίου.