α. Όταν προβλέπεται εκτροπή νερού από την φυσική κοίτη του υδατορεύματος και για μήκος μεγαλύτερο των 250 m, το μήκος του τμήματος φυσικής κοίτης που θα αφήνεται μεταξύ δύο επάλληλων ΜΥΗΕ (δηλαδή μεταξύ του σημείου επαναφοράς του νερού στη φυσική κοίτη για το ανάντη ΜΥΗΕ και του σημείου υδροληψίας ή την αρχή της τεχνητής λίμνης του πλησιέστερου κατάντη ΜΥΗΕ) δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 1000 m και ταυτόχρονα δεν πρέπει να υπολείπεται του 33% του συνολικού μήκους της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος μεταξύ του ανώτερου σημείου του ανάντη ΜΥΗΕ (σημείο υδροληψίας) και του κατώτερου σημείου του κατάντη ΜΥΗΕ (σημείο επαναφοράς του νερού στη φυσική κοίτη).
Στην περίπτωση συμβολής ρεμάτων τα ανωτέρω ισχύουν χωριστά για τον κύριο κλάδο και χωριστά για τους παραποτάμους του. Δηλαδή δεν ισχύουν μεταξύ δυο ΜΥΗΕ των οποίων η υδροληψία του ενός βρίσκεται στον κύριο κλάδο και του άλλου στον δευτερεύοντα. Θεωρείται δε ως κύριος κλάδος εκείνος που έχει την μεγαλύτερη μέση ετήσια παροχή.
β. Το μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος (Lmax) του τμήματος της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος από το οποίο εκτρέπεται το νερό με τον αγωγό προσαγωγής (έργο υδροληψίας έως το σημείο επαναφοράς του νερού στη φυσική κοίτη) σε σχέση με την εγκατεστημένη ισχύ του ΜΥΗΕ θα πρέπει να είναι σύμφωνο με τα παρακάτω:
P≤0,3 MW Lmax= 0,25 Km
0,3 MW<P≤15 MW Lmax= 0,25+[1,4-0,4 (Qοικ / Q’οικ)^0,5] *[11,2(P-0,3)/(5+(P-0,3))]
όπου:
P η ισχύς του σταθμού σε MW
Lmax το μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος εκτροπής της φυσικής κοίτης σε Km (σε οριζοντιογραφία)
Qοικ Η απαιτούμενη οικολογική παροχή για τη διατήρηση των κατάντη οικοσυστημάτων στη θέση υδροληψίας που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από τα μεγέθη που αναφέρονται στην παράγραφο 3ε του άρθρου 16 του ΕΠΧΣΑΑ – ΑΠΕ
Q΄οικ Η οικολογική παροχή που θα αφήνεται με πρωτοβουλία του κυρίου του έργου από την υδροληψία κατά την λειτουργία του έργου Q΄οικ≥ Qοικ
γ. Δεν υπάγονται στην περίπτωση της παραγράφου 3δ2. του άρθρου 16 του ΕΠΧΣΑΑ – ΑΠΕ, τα υδροηλεκτρικά έργα (ΜΥΗΕ) που χρησιμοποιούν υδατοπτώσεις υφιστάμενου τεχνικού έργου με εκτροπή υδατορεύματος και τα οποία είτε αξιοποιούν μεγαλύτερες ποσότητες νερού από εκείνη που χρησιμοποιεί το κυρίως έργο, είτε αξιοποιούν ενεργειακά το νερό σε άλλο χρονικό διάστημα (π.χ. χειμερινοί μήνες). Για αυτά τα ΜΥΗΕ εφαρμόζονται οι περιορισμοί των παραγράφων α και β του παρόντος άρθρου, θεωρώντας ως μήκος εκτροπής το συνολικό μήκος εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος από το υφιστάμενο και προτεινόμενο έργο, εκτός αν αυτά τα ΜΥΗΕ λειτουργούν μόνο τους χειμερινούς μήνες και αξιοποιούν λιγότερο από το 20% της μέσης παροχής των μηνών αυτών.
δ. Σε περίπτωση ύπαρξης ιχθυοπανίδας στο υδατόρευμα, η οικολογική παροχή, θα πρέπει πέραν της υπόγειας ροής διαμέσου των φερτών της κοίτης του υδατορεύματος, να εξασφαλίζει επιφανειακή ροή στο τμήμα εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος, βάθους τουλάχιστον 20 cm.
Προς την κ. Υπουργό ΠΕΚΑ και τους συνεργάτες της
Για τον ίδιο λόγο που τα αιολικά δεν κλέβουν τον αέρα και τα φωτοβολταϊκά δεν κλέβουν τον ήλιο, τα μικρά υδροηλεκτρικά δεν κλέβουν το νερό. Η πρόθεση των ανθρώπων αυξάνει ή μειώνει την περιβαλλοντική επίπτωση όλων των δράσεων και η πολιτεία καλείται να προωθήσει με την ενημέρωση, το νομοθετικό της έργο και τον ελεγκτικό μηχανισμό, την καλή πρόθεση. Οι διαφόρων ειδών ριζοσπαστικές απαγορεύσεις και μάλιστα επιλεκτικές δεν παράγουν πολιτική και δεν βελτιώνουν την πρόθεση των ανθρώπων, όπως άλλωστε έχει αποδείξει η ιστορία. Εάν δεν θέλετε την δημιουργία ενός ακόμη διχασμού-δίπολου της κοινωνίας, δηλ. υπερευαίσθητων περιβαλλοντικά πολιτών από τη μία (αφορά κυρίως ομάδες πολιτών που εξασφαλίζουν τα προς το ζην με περιβαλλοντικό τρόπο) και αδικημένων στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος από την άλλη (αφορά κυρίως ομάδες πολιτών που δραστηριοποιούνται με αναπτυξιακά έργα). Ελάτε πιο κοντά σε όλους όσους αξιοποιούν ευαίσθητους περιβαλλοντικά πόρους, με όλους τους παραπάνω τρόπους, και τότε θα απολαύσουμε ως χώρα παραγωγική πολιτική και πραγματική προστασία του περιβάλλοντος.
Αξιότιμη κα Υπουργός ΠΕΚΑ,
Σε συνέχεια των σχολίων μας επί του πρώτου και δεύτερου άρθρου επί της δημόσιας διαβούλευσης για τη «Συμπλήρωση και εξειδίκευση τεχνικών και λοιπών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) που προβλέπονται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ) σύμφωνα με την παρ 5 του άρθρου 9 του Ν. 3851/2010» θα θέλαμε να επαναλάβουμε οτι η εταιρεία μας,συστήθηκε το έτος 1997 με σκοπό την παραγωγή ενέργειας από υδατοπτώσεις (υδροηλεκτρικοί σταθμοί).Στην πέραν της δεκαετίας πορεία της εταιρείας στο χώρο έχει να επιδείξει την ολοκλήρωση μετά από πλείστες δυσκολίες και αντιξοότητες την κατασκευή και λειτουργία τεσσάρων έργων μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών συνολικής ισχύος 5,27 MW. Το παλαιότερο από αυτά ετέθη σε λειτουργία το έτος 2000 ενώ το πιο πρόσφατο το έτος 2008 ενώ τα τέσσερα αυτά έργα έχουν ονομαστική ισχύ 1,3 MW, 0,98 MW, 0,99 MW , 2,0 MW. Πέραν των ήδη λειτουργούντων έργων η εταιρεία μας προωθεί αδειοδοτικά άλλα δώδεκα ΜΥΗΕ συνολικής ισχύος 22,55 MW με επιμέρους ισχύς από 0,3MW έως 3,0 MW, ενώ βρίσκεται και σε στάδιο κατάρτισης έντεκα νέων προτάσεων ΜΥΗΕ συνολικής ισχύος 27,4 MW .
Τα υπό αδειοδότηση έργα βρίσκονται σε διάφορες φάσεις της αδειοδοτικής διαδικασίας, με τα περισσότερα από αυτά να βρίσκονται στη φάση της έκδοσης Απόφασης ΠΠΕΑ ή ΜΠΕ, όλα στην αρμόδια υπηρεσία της ΕΥΠΕ ως έργα Α1 κατηγόριας .Από αυτά κατόπιν εφαρμογής των κριτηρίων του άρθρου 3 δυο από τα τέσσερα λειτουργούντα έργα δεν θα έπρεπε να λειτουργούν (ποσοστό 50%), τρία από τα τέσσερα που λειτουργούν δεν μπορούν να επεκταθούν ως προς την ισχύ τους με ελάχιστες ωστόσο περιβαλλοντικές επεμβάσεις και υφιστάμενες υποδομές (ποσοστό 75%),και εννέα από τα δώδεκα έργα που βρίσκονται στη φάση της περιβαλλοντική αδειοδότησης δεν μπορούν να προχωρήσουν και να λάβουν άδεια εγκατάστασης(ποσοστό 75%). Όσον αφορά τα υπό διερεύνηση έργα για τα οποία προετοιμάζουμε προτάσεις για έκδοση αδείας παραγωγής εννέα από τα έντεκα δεν πληρούν τα κριτήρια του άρθρου 3 (ποσοστό 82%).
Όπως είναι φανερό στη μεμονωμένη περίπτωση της εταιρείας μας το μέλλον διαγράφεται απαγορευτικό και μάλλον μετά από 13 χρόνια στο χώρο των ΜΥΗΕ θα πρέπει να αλλάξουμε αντικείμενο ενασχόλησης. Μάλλον το μέγεθος των 4.040 Μwh/Mw που παρουσίασαν τα έργα μας κατά το έτος 2009 δεν είναι άξιο λόγου και η προσφορά μας στο ενεργειακό ισοζύγιο θα πρέπει να θεωρηθεί μηδαμινή. Μηδαμινή θα πρέπει να λογίζεται από όλους εκείνους που δημιουργούν κλίμα απαγορευτικό για τα ΜΥΗΕ , η προσφορά μας στην τοπική κοινωνία και τους Δήμους που έχουν χωροθετηθεί τα εν λειτουργία έργα μας από την πώληση της ενέργειας. Μηδαμινή θα πρέπει να λογίζεται και η προσφορά μας στην τοπική κοινωνία μέσω ανταποδοτικών έργων άρδευσης που έχουν πραγματοποιηθεί στα τρία από τα τέσσερα εν λειτουργία έργα μας με αποδέκτες χιλιάδες αρδευόμενος καλλιεργητές , όπως και η προσφορά μας για τη συντήρηση επι μιας δεκαετίας ενός δημόσιου αρδευτικού έργου μήκους τεσσάρων χιλιομέτρων που έχει αφεθεί στην τύχη του από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης. Η υλοποίηση ενός ΜΥΗΕ οδηγεί στην αξιοποίηση και βελτίωση όλων των υποδομών που βρίσκονται πλησίον του. Βελτιώνεται το οδικό δίκτυο, βελτιώνεται κατά συνήθη τακτική το αρδευτικό δίκτυο της κάθε περιοχής , αυξάνεται ο αριθμός των αρδευόμενων καλλιεργητών, δημιουργείται σημαντική υποδομή για την πυρόσβεση δυσπρόσιτων περιοχών καθώς και μια σειρά άλλων υποδομών που σχετίζονται με την σταθεροποίηση του ηλεκτρικού δικτύου απομακρυσμένων περιοχών και οικισμών που εν έτη 2010 δεν μπορούν να απολαμβάνουν την ίδια ποιότητα ηλεκτρικού ρεύματος με αυτών των αστικών κέντρων. Και ερωτάται κανείς πως αυτά τα ωφέλη και πολλά άλλα μπορούν να ενσωματωθούν σε έναν μαθηματικό τύπο ούτως ώστε να διασφαλίζεται το περιβάλλον και να προωθούνται τα ΜΥΗΕ? Μη γελιόμαστε, τα κριτήρια του άρθρου 3 εξυπηρετούν έναν και μόνο σκοπό, το σφαγιασμό όλων των ΜΥΗΕ, την παύση εργασίας μιας πλειάδας επιστημόνων που σχετίζονται με τον κλάδο και την αποστροφή των υφιστάμενων καθώς και άλλων υποψήφιων επενδυτών σε άλλα αντικείμενα, πιο περιβαλλοντικά ή ακόμα και στο ίδιο αντικείμενο αλλά σε άλλες γειτονικές χώρες ! Τα στατιστικά αποτελέσματα της εφαρμογής των κριτηρίων του άρθρου 3 στα υποψήφια ΜΥΗΕ επιβεβαιώνουν το σκοπό αυτό .
Αναφορικά λοιπόν με το επιστημονικό υπόβαθρο του μαθηματικού τύπου σε καμία χώρα του κόσμου, ακόμη και σε αυτές με ίδιες ή παρόμοιες υδρολογικές και γεωλογικές συνθήκες με την Ελλάδα, όπου ήδη έχει αξιοποιηθεί το μεγαλύτερο ποσοστό του διαθέσιμου μικροϋδροηλεκτρικού δυναμικού, δεν έχει γίνει καν προσπάθεια να συσχετιστεί το μήκος εκτροπής με την ισχύ του έργου. Σε όλη την Ευρώπη αλλά και στον κόσμο, η διατήρηση της διαβίωσης του οικοσυστήματος στο τμήμα της εκτροπής εξασφαλίζεται μέσω της λεγόμενης οικολογικής ή διατηρητέας παροχής. Ο καθορισμός της ποσότητας της οικολογικής παροχής γίνεται με βάση τα υδραυλικά, υδρολογικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά του ρέματος καθώς και με βάση άλλα χαρακτηριστικά που έχουν να κάνουν με την ιχθυολογική σημασία καθώς και οικολογικές παραμέτρους.
Οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της οικολογικής παροχής είναι:
1.Μέθοδοι που βασίζονται σε υδρολογικές ή στατιστικές παραμέτρους (η οικολογική παροχή καθορίζεται ως ποσοστό της μέσης ετήσιας παροχής ή της ελάχιστης μέσης παροχής, ή με βάση συγκεκριμένες τιμές της Καμπύλής Διάρκειας Παροχής)
2.Μέθοδοι που βασίζονται σε γεωμετρικά ή γεωλογικά χαρακτηριστικά (ορίζεται με βάση συγκεκριμένη τιμή ειδικής απορροής με βάση το εμβαδό της λεκάνης)
3.Μέθοδοι που βασίζονται στην ταχύτητα και στο βάθος ροής
4.Πολυπαραμετρικοί μέθοδοι που λαμβάνουν υπόψη περιβαλλοντικές, οικονομικές και ποιοτικές παραμέτρους
Συνήθως προτιμάται ο καθορισμός της οικολογικής παροχής με βάση την ελάχιστη μέση ετήσια παροχή ή την μεγαλύτερη από τις ελάχιστες μηνιαίες παροχές ενός μέσου έτους. Σε κάθε περίπτωση ο ενδιάμεσος εμπλουτισμός πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Τυχόν επιπλέον περιορισμοί θα πρέπει να είναι ξεκάθαροι, πλήρως αιτιολογημένοι και να εφαρμόζονται μόνο κατά περίπτωση.
Ας δούμε λίγο τι ισχύει στην Ευρώπη για την οικολογική παροχή
Γαλλία: 1/10 της μέσης ετήσιας παροχής και για παροχές μεγαλύτερες από 80 m3/sec το 1/20 μέχρι το 1987. Μετά το 1987 οι παραπάνω τιμές μειώνονται στο ¼.
Ελλάδα: 30% της μέσης θερινής παροχής ή 50% της μέσης τιμής του Σεπτεμβρίου
Ιταλία: υπάρχουν οδηγίες καθορισμού της οικολογικής παροχής από τις αρμόδιες υπηρεσίες μέσω πολυπαραμετρικών αναλυτικών σχέσεων που λαμβάνουν υπόψη διάφορες παραμέτρους. Προκύπτει τιμή της τάξεως 4-6 lt/km2 (ανάλογα με το εμβαδό της λεκάνης)
Λιθουανία: ισχύουν δύο τιμές ανάλογα με την περιοχή. Για την 1η περιοχή είναι ίση με την τιμή που αντιστοιχεί στην τιμή των τελευταίων 30 ημερών της ΚΔΠ (ανάλυση 5 ετών) ενώ για την δεύτερη περιοχή είναι χαμηλότερη γιατί καθορίζεται με στοιχεία 20 ετών. Στην περίπτωση εκτροπής η τιμή καθορίζεται στο 10% της μέσης ετήσια παροχής.
Νορβηγία: η τιμή καθορίζεται με βάση την τιμή που εμφανίζεται 350 μέρες το χρόνο στην ΚΔΠ
Πορτογαλία: ίση με το 10% της μέσης ετήσιας παροχής
Σκωτία: ίση με το 45% της μέσης ετήσιας παροχής
Ισπανία: μέχρι το 2001 η τιμή ήταν ίση με το 10% της μέσης ετήσιας παροχής. Μετά το 2001 η τιμή της οικολογικής παροχής καθορίζεται μέσω των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής (στην Ελλάδα που είναι) ξεχωριστά για κάθε λεκάνη. Η τιμή που προκύπτει κυμαίνεται μεταξύ των 2-4 lt/km2
Ηνωμένο Βασίλειο: Δεν υπάρχει σαφής μεθοδολογία καθορισμού. Συνήθως επιλέγεται η τιμή που αντιστοιχεί στο 95% της ΚΔΠ.
Αυστρία: Η Αυστρία δεν έχει συγκεκριμένη μέθοδο υπολογισμού παρά μόνο κάποιες προσεγγίσεις της σωστής τιμής. Η τιμή της οικολογικής παροχής καθορίζεται από υπηρεσιακό παράγοντα, ειδικό στα θέματα αυτά και λαμβάνεται υπόψη και στην διαδικασία επιχορήγησης. Προκύπτουν διαφορετικά αποτελέσματα από διαφορετικά άτομα με διαφορετική εμπειρία. Οι πρώτες συζητήσεις για τον καθορισμό της τιμής ξεκινούν μεταξύ της μέσης ελάχιστης ετήσιας παροχής και της μέσης ελάχιστης μηνιαίας παροχής.
Ελβετία: Η οικολογική παροχή κυμαίνεται γύρω από την τιμή που αντιστοιχεί στο 95% της ΚΔΠ.
Γερμανία: Δεν υπάρχει μέθοδος για όλη τη χώρα. Κάθε περιοχή έχει τη δική της μέθοδο. Η πιο κοινή τιμή είναι αυτή που αντιστοιχεί στο 1/3 της μέσης ελάχιστης παροχής.
Αναφορικά με την ενδιάμεση απόσταση μεταξύ έργων σύμφωνα με την ΥΑ, η ΥΑ πρέπει να «συμπληρώνει» και να «εξειδικεύει» το Ειδικό Χωροταξικό. Στην ουσία όμως καταργεί ορισμένες παραγράφους του. Συγκεκριμένα στην παράγραφο 3.γ του άρθρου 16 αναφέρεται:
γ. Όταν προβλέπεται εκτροπή του νερού από τη φυσική κοίτη του υδατορεύματος και για μήκος μεγαλύτερο των 250m, το μήκος του τμήματος φυσικής κοίτης που θα αφήνεται μεταξύ δύο επάλληλων Μ.ΥΗ.Ε. (δηλαδή μεταξύ του σημείου επαναφοράς του νερού στη φυσική κοίτη για το ανάντη Μ.ΥΗ.Ε. και του σημείου υδροληψίας ή την αρχή της τεχνητής λίμνης του πλησιέστερου κατάντη Μ.ΥΗ.Ε. δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 1000 m.
Με βάση την παραπάνω παράγραφο ορίζεται σαφώς ότι το ενδιάμεσο μήκος μπορεί να είναι ίσο με 1001 m και πάνω. Με την φράση που προστίθεται στη ΥΑ «ταυτόχρονα δεν πρέπει να υπολείπεται του 33% του συνολικού μήκους…..» στην ουσία καταργείται η παράγραφο του Ειδικού χωροταξικού αφού για έργα που η ενδιάμεση απόσταση είναι μικρότερη του 33% και ταυτόχρονα είναι μεγαλύτερη από 1000 m αποκλείονται.
Αντίστοιχα στην παράγραφο δ2 του άρθρου 16 αναφέρεται:
δ2) στην περίπτωση έργων πολλαπλής χρήσης νερού ή στην περίπτωση ενσωμάτωσης Μ.ΥΗ.Ε. σε υφιστάμενο αρδευτικό ή υδρευτικό δίκτυο, ακόμη και αν απαιτηθεί αντικατάσταση μέρους ή του συνόλου του δικτύου.
Με την ΥΑ καταργείται η παραπάνω εξαίρεση με αυθαίρετο τρόπο, καταργώντας επίσης τα οποιαδήποτε οφέλη θα είχαμε από έργα πολλαπλού σκοπού, ενω θα πρέπει να εξεταστεί, εκτός από το επιστημονικό κομμάτι της ΥΑ, και το κατά πόσο είναι νόμιμη, αφού δεν συμπληρώνει και δεν εξειδικεύει το Ειδικό Χωροταξικό αλλά το καταργεί.
Αναφορικά με την ελάχιστη στάθμη των 20 cm, η κατασκευή καθενός έργου ΑΠΕ ξεχωριστά αποτελεί μοναδική διεργασία η οποία πρέπει να σέβεται και να εξασφαλίζει τις ειδικές συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος χώρου και οικοτόπου. Πριν την κατασκευή ενός έργου πρέπει να τίθενται και να εξασφαλίζεται η τήρηση συγκεκριμένων όρών και προϋποθέσεων που να διασφαλίζουν αφενός την προστασία του περιβάλλοντος και αφετέρου την σωστή και άρτια κατασκευή των έργων. Ωστόσο και χωρίς να επικροτούμε την κατάσταση που παρατηρείται στα ποτάμια και ρέματα κυρίως της Βόρειας Πελοποννήσου, η όποια εναπομένουσα ροή υπάρχει σε ρέματα ή ποταμούς κατακρατείται στο σύνολο της για την άρδευση εκτάσεων με έργα που συχνά είναι αυθαίρετα και καταχρηστικά με αποτέλεσμα η κοίτη των εν λόγω ρεμάτων ή ποταμών να είναι εντελώς ξερή και για διάστημα δυο ή τριών μηνών.
Η διαβίωση της ιχθυοπανίδας σε ένα ρέμα δεν επηρεάζεται από το εμβαδόν της ενεργούς υδάτινης διατομής αλλά από το μέγιστο ύψος νερού που πρέπει να κυλά και για συγκεκριμένο πλάτος διατομής στο δημιουργούμενο κάτω υδάτινο τόξο.Πιο συγκεκριμένα για τη διαβίωση των ειδών ιχθύων που διαβιούν σε ένα ρέμα απαιτείται η ύπαρξη των φυσικών ελαχίστων συνθηκών που παρουσιάζει το ρέμα κατά την ετήσια συμπεριφορά του. Στις περιπτώσεις των ορεινών ρεμάτων με ελάχιστη θερινή παροχή της τάξεως κάποιων δεκάδων λίτρων (η πλειοψηφία των ορεινών ρεμάτων της χώρας) αυτό σημαίνει ελάχιστο ύψος νερού της τάξεως των 5-10 cm σε ικανό πλάτος 35 cm.
Οποιαδήποτε άλλη συζήτηση για αύξηση της ενεργού υδάτινης διατομής (είτε του ύψους, είτε του πλάτους, είτε και των δύο) αναιρεί ουσιαστικά την συμπεριφορά όλων των υδατορρεμάτων (όχι ποταμών) της χώρας, καθώς δεν υπάρχει υδατόρρεμα στην Ελλάδα που για τους 3 – 4 άνυδρους μήνες να έχει σταθερά και όχι διακοπτόμενα στην κοίτη του 20 cm ύψος νερού και σε ικανό πλάτος. Παρ’ όλα αυτά, ψάρια παρατηρούνται στα ανάντη σε όλα τα ρέματα που υπάρχει ιχθυοπανίδα.
Δεν μπορεί λοιπόν, να ζητούνται μέσω της οικολογικής παροχής, συνθήκες που ούτε το ίδιο το ρέμα παρουσιάζει κατά την ετήσια συμπεριφορά του.
Στις περισσότερες περιπτώσεις και για κλίσεις ίσες, μικρότερες ή μεγαλύτερες από την μέση κλίση (2% -7,5% ) ενός τυπικού ελληνικού ρέματος, για ελάχιστα πλάτη από 0,35 έως 0,7 m και για παροχή ίση με την φυσική ελάχιστη παροχή που συνήθως παρατηρείται σε ένα ρέμα, το βάθος ροής κυμαίνεται από 5 έως και 20 cm δηλαδή σε κάθε περίπτωση σε τιμές μικρότερες από τα ελάχιστα «20 cm». Επίσης σε οποιαδήποτε περίπτωση θεωρήσουμε μεγαλύτερα πλάτη ροής το βάθος ροής θα είναι ακόμη μικρότερο.
Με βάση τα παραπάνω αποδεικνύεται οτι τα 5-10cm είναι η συνήθης ελάχιστη στάθμη ροής η οποία επιτρέπει την διατήρηση της ιχθυοπανίδας αφού αντιστοιχεί στις φυσικές δυσμενείς συνθήκες που παρατηρούνται σε ένα ρέμα κατά τη διάρκεια των ελάχιστων παροχών, το οποίο αποτελεί γεγονός και αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα. Παράλληλα η διατήρηση ελάχιστου βάθους ροής ίσου με «20 cm» σε όλα τα σημεία της κοίτης αναλόγου κλίσεως υδατορευμάτων είναι ανέφικτη, δεν συνάδει με την φυσική συμπεριφορά των ρεμάτων και με την πραγματικότητα και αποτελεί απαίτηση η οποία δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί φυσικά και ούτε αποδεικνύεται με καμία επιστημονική μέθοδο.
Ως εκ τούτου θεωρούμε ότι δε θα πρέπει να ισχύσει σε καμία περίπτωση ο μαθηματικός τύπος, το σχέδιο της Υπουργικής Απόφασης θα πρέπει να αποσυρθεί στο σύνολο του, ενώ απεναντίας μέλημα του Υπουργείου ΠΕΚΑ θα πρέπει να είναι η θέσπιση κριτηρίων που θα εξυπηρετούν το σκοπό της προστασίας του περιβαλλοντικού μεγέθους που εν προκειμένω είναι η παραμένουσα οικολογική παροχή και δε θα εξυπηρετούν το σκοπό της απόρριψης της αδειοδότησης πλειοψηφίας των μικρών υδροηλεκτρικών έργων καθώς και τη θέση σε κίνδυνο των όσων λειτουργούν. Θα πρέπει να επικεντρωθεί στη σύνταξη και ψήφιση των σχεδίων διαχείρισης υδατικών λεκανών που εκκρεμούν από το 1987 και έχουν ξεπεράσει χρονικά την όποια παράταση μας είχε δοθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση (καταληκτική ημερομηνία έγκρισης η 22-12-2009) εκθέτοντας τόσο την χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η δημόσια διαβούλευση θα πρέπει ωστόσο να παραταθεί χρονικά λόγω της σημασίας του περιεχόμενου της και του σαθρού επιστημονικού της υπόβαθρου, δεδομένου ότι ο χρόνος όπου αυτή πραγματοποιείται είναι παραδοσιακά χρόνος διακοπών τόσο για τη μελετητική κοινότητα όσο για την ακαδημαϊκή κοινότητα. Είναι επίσης εύλογο το ερώτημα που προκύπτει για το ποια έγγραφα, μελέτες ή αναφορές έχουν υποβληθεί ή έχουν συνταχθεί από την ΕΥΠΕ για την τεκμηρίωση των εν λόγω κριτηρίων και του μαθηματικού τύπου , ποιες είναι οι εισηγήσεις των αρμοδίων και ποιο το επιστημονικό τους υπόβαθρο ούτως ώστε να προχωρήσει η ηγεσία του ΥΠΕΚΑ στην υπογραφή της σχετικής Υπουργικής Απόφασης . Τα έγγραφα αυτά οφείλουν να είναι δημόσια έγγραφα,έχουμε δικαίωμα να τα γνωρίζουμε και θα έπρεπε να συνοδεύουν για λόγους διαφάνειας τη δημόσια διαβούλευση. Πεποίθηση μας είναι ότι τα παραπάνω στοιχεία δεν υπάρχουν , εκθέτοντας ανεπανόρθωτα την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ αλλά και την πολιτική ηγεσία της χωράς σε μια άνευ προηγούμενου υπογραφή Υπουργικής Απόφασης, η οποία εν γένει έρχεται σε αντίθεση με την ευρύτερη πρωτοβουλία για πράσινη ανάπτυξη.
ΥΔΡΟΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε.
Λεωνίδας Βελεντζάς
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός – Πρόεδρος Δ.Σ.
ΥΠΟΜΝΗΜΑ
Προς: κα Υπουργό ΥΠΕΚΑ
Ενταύθα
ΘΕΜΑ: Γιατί χρειάζεται μαθηματικός τύπος να λύσει περιβαλλοντικά θέματα;
Σχετικά με τα άρθρα 3 και 4 της εγκυκλίου σας («Συμπλήρωση και εξειδίκευση τεχνικών λεπτομερειών των κριτηρίων χωροθέτησης ΜΥΗΕ που προβλέπονται από το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Ν3851/2010).
Κα Υπουργέ,
Παρακαλούμε θερμά να εξετάσετε τα εξής θέματα σχετικά με τα άρθρα 3 και 4 της προς διαβούλευση εγκυκλίου σας.
Άρθρο 3 παράγραφος β
Υπάρχει ιδιαιτερότητα των ελληνικών ποταμών που έχουν μικρή κατά μήκος κλίση, άρα χρειάζεται αρκετό μήκος εκτροπής του νερού για να δημιουργηθεί υψομετρική διαφορά ικανή για παραγωγή ικανοποιητικής ενέργειας.
Ο προτεινόμενος μαθηματικός τύπος δεν λαμβάνει υπόψη του το θέμα της κατά μήκος κλίσης του ποταμού, βάζοντας ένα μόνο κανόνα για όλα τα έργα ΜΥΗΕ. Επειδή έχουν παλαιότερα υπάρξει λίγες περιπτώσεις ΜΥΗΕ όπου ήταν αναγκαία η εκτροπή σε μεγάλο μήκος με μικρή ισχύ έργου, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μπει φρένο σε όλα τα ΜΥΗΕ.
Με την μεγάλη αύξηση του μήκους εκτροπής, ανάλογα αυξάνεται και το κόστος του έργου, οπότε αυξάνει και το τελικό μοναδιαίο κόστος παραγωγής ενέργειας. Αυτό λειτουργεί αυτόματα ως αποτρεπτικός παράγοντας γιατί το έργο θα είναι απορριπτέο ως αντιοικονομικό.
Εάν παρόλα αυτά πρέπει να υπάρξει μαθηματικός τύπος, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η κατά μήκος κλίση του ποταμού αντιστρόφως ανάλογα με το μήκος εκτροπής, δηλαδή σε μικρή κλίση να υπάρχει η δυνατότητα αύξησης του μήκους εκτροπής. Τότε θα υπάρχει η δυνατότητα κατασκευής ΜΥΗΕ σε ποταμούς με αρκετό νερό, αλλά σχετικά μικρή κλίση.
Άρθρο 3 παράγραφος δ
Το πλάτος της κοίτης κάθε ποταμού είναι πολύ μεταβλητό κατά μήκος αυτού από λίγα μέτρα (5-10μ.) σε δεκάδες ή εκατοντάδες μέτρα, ενώ η κοίτη του κάθε ποταμού δεν είναι επίπεδη. Εάν ισχύσει ο προτεινόμενος περιορισμός των 20 εκ. , θα υπάρχει μεγάλη σύγχυση για τη θέση, τον τρόπο και τις συνθήκες μέτρησης της ελάχιστης επιφανειακής ροής.
Άρθρο 4
Για τα ΜΥΗΕ που έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία αδειοδότησης και έχουν ήδη ελεγχθεί και φύγει από τη ΡΑΕ, και βρίσκονται σε διαδικασία γνωμοδοτήσεων από τις λοιπές υπηρεσίες, πρέπει να προβλέπονται σχετικές μεταβατικές διατάξεις, χωρίς να απαιτείται περιττός επανέλεγχος αυτών από τη ΡΑΕ με τις νέες διατάξεις της προτεινόμενης εγκυκλίου σας.
Πάτρα 19/8/10
Για την εταιρεία
Κ. ΑΣΚΟΥΝΗΣ ΔΟΜΙΚΗ ΑΚΤΟΕ
Κώστας Ασκούνης
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ
Εύη Κ. Ασκούνη
Πολιτικός Μηχανικός MSC
Κυρία Υπουργέ,
Είμαι Διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και από το έτος 1996 ασχολούμαι με την ανάπτυξη Μικρών Υδροηλεκτρικών. Είμαι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Μικρών Υδροηλεκτρικών και κατά το παρελθόν υπήρξα και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου αυτής. Όλα αυτά τα έτη έχω συνεργαστεί και συνεργάζομαι, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό με δεκάδες ειδικευμένους επιστήμονες σε θέματα μικρών υδροηλεκτρικών.
Η δική μου εκτίμηση όπως και η εκτίμηση ειδικευμένων επιστημόνων είναι ότι τα προτεινόμενα κριτήρια από την υπό διαβούλευση υπουργική απόφαση στερούνται καταρχήν λογικής βάσης. Περί επιστημονικής τεκμηρίωσης δεν μπορεί καν να γίνει λόγος. Σε όλα τα ανεπτυγμένα ευρωπαϊκά κράτη (Αυστρία, Ελβετία, Γερμανία, Ισπανία κτλπ.) όπου έχουν αναπτυχθεί και αναπτύσσονται δεκάδες χιλιάδες μικρά υδροηλεκτρικά και η νομοθεσία για την προστασία του Περιβάλλοντος είναι εξαιρετικά αυστηρή, ως βάση για την προστασία της ιχθυοπανίδας και του περιβάλλοντος γενικότερα από την εγκατάσταση Μικρών Υδροηλεκτρικών Σταθμών είναι ο υπολογισμός της ικανής για την προστασία του περιβάλλοντος παραμένουσας «οικολογικής» παροχής. Είναι εκτός λογικής η εκτίμηση των επιπτώσεων των μικρών υδροηλεκτρικών στο περιβάλλον να γίνεται από το μήκος του αγωγού ενός έργου σε συνδυασμό με την εγκαταστημένη ισχύ του. Επίσης πέρα από κάθε λογική είναι η απαίτηση να διατηρείται βάθος νερού 20 εκ. σε όλο το μήκος εκτροπής σε ποτάμια όπου ούτε κατά τους χειμερινούς μήνες δεν διατηρούν αυτή την παροχή (Διότι τέτοια είναι τα περισσότερα μικρά ποτάμια στην Ελλάδα όπου εγκαθίστανται ΜΥΗΣ). Η εφαρμογή αυτών των κριτηρίων θα ακυρώσει των σύνολο των ΜΥΗΣ στην Ελλάδα και θα συμβάλλει περαιτέρω στην καταστροφή του Περιβάλλοντος
Είναι επίσης πολύ εύκολο να διαπιστώσετε την προχειρότητα και την ανευθυνότητα με την οποία συντάχθηκε η εν λόγω Υπουργική Απόφαση εάν ζητήσετε από του συντάκτες της τα επιστημονικά στοιχεία (μελέτες, αναφορές κτλπ.) που τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα των προτεινόμενων κριτηρίων.
Τα προτεινόμενα κριτήρια μέσα στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Μικρών Υδροηλεκτρικών έχουν ήδη συζητηθεί με ειδικούς επιστήμονες και δυστυχώς το μόνο που έχουν προκαλέσει είναι υποτιμητικά και ειρωνικά σχόλια για την Χώρα μας. Εάν δε εφαρμοστούν η Χώρα μας, για μία ακόμα φορά, θα γελοιοποιηθεί και θα εκτεθεί. Θα είναι δε η πρώτη Χώρα στον κόσμο που εφαρμόζει τέτοια κριτήρια. Θα είναι επίσης και η πρώτη Χώρα όπου ενώ η πολιτική της ηγεσία έχει αποφασίσει και προωθεί την αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας θα ακυρωθεί η αξιοποίησης ενός σημαντικού εθνικού και ώριμου τεχνολογικά ανανεώσιμου πόρου της (2.000 ΜW), εξαιτίας ατεκμηρίωτων και κακοπροαίρετων εκτιμήσεων.
Κυρία Υπουργέ,
επειδή ενδιαφέρεστε για την προστασία του περιβάλλοντος και την αξιοποίηση των ΑΠΕ, όπως και το σύνολο σχεδόν των ανθρώπων που ασχολούνται με τα Μικρά Υδροηλεκτρικά παρακαλώ:
1. Μην υπογράψετε την υπό διαβούλευση Υπουργική Απόφαση
2. Ορίστε μία επιτροπή από ειδικούς Επιστήμονες η οποία σε συνεργασία με τον ειδικευμένους επιστημονικούς φορείς (ΚΑΠΕ, Πανεπιστήμιο κτλπ.), ειδικούς επιστήμονες (Περιβαντολλόγους, Ιχθυολόγους κτλπ.), τον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Μικρών Υδροηλεκτρικών και τον Ελληνικό Σύνδεσμο Μικρών Υδροηλεκτρικών θα καταλήξει σε κάποια ολοκληρωμένη πρόταση για την χωροθέτηση των Μικρών Υδροηλεκτρικών Σταθμών. Η πρόταση αυτή, μέσα στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης και την προστασία του περιβάλλοντος θα εγγυάται και την βέλτιστη αξιοποίηση του μικρού υδροηλεκτρικού δυναμικού της Χώρας θα επιτρέπει.
Με εκτίμηση
Γιώργος Βαργιαμίδης
Διπλ. Ηλεκτρολόγος Μηχ. / Μ.Β.Α.
Με το πάρον άρθρο, κατα την γνώμη μας,νομοθετούνται περιορισμοί οι οποίοι καταργούν συγκεκριμένης δυναμικότητας έργα,ισχύος απο 1 MW εώς 3 MW για περιβαλλοντική ζημιά,εν αντιθέσει με τα έργα > από 5 MW τα οποία ως δια μαγείας δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον.Θέτοντας κάποιους παραμέτρους μέσω ενός μαθηματικού τύπου καταργούνται κόποι πολλών χρόνων επενδυτών που είχαν την αφέλεια να εφαρμόσουν την υφιστάμενη νομοθεσία.Πως όμως έφτασε η επιτροπή στον μαθηματικό τύπο;;Μέσα απο ποιά μελέτη πραγματικών παραμετρων οδηγήθηκε σ’αυτόν αποτέλεσμα;;Θυμίζει τον μαθηματικό τύπο των δημοσίων έργων ο οποίος προσπάθησε να ακυρώσει τις μεγάλες εκπτώσεις,δημιούργησε περισσότερες στρεβλές καταστάσεις και τελικά καταργήθηκε αφού όμως πολλές υγιείς επιχειρήσεις οδηγήθηκαν στον αφανισμό.Το ίδιο πάει να γίνει και εδώ:
Πρώτον ο νομοθέτης θέτει κάποιους παραμέτρους σ’ένα μαθηματικό τύπο δικήςτου επινοήσεως και πετάει στον κάλαθο των αχρήστων εκατοντάδες μελέτες επιστημόνων που ασχολούνται χρόνια με το αντικείμενο.
Δεύτερον θέτει έναν επι πλέον περιορισμό με το βαθος ροής για το τμήμα εκτροπής ούτως ώστε αν κάποιος περάσει το σκόπελο του μαθηματικού τύπου να σκοντάψει σ¨αυτό.Δηλαδή ο νομοθέτης προχωράει πέρα απο τους φυσικούς νόμους και ζητά ,αφθαίρετα και καταχρηστικά ,να έχουμε νερό σε ταμιευτήρα ,έτσι ώστε όταν η φύση δεν το παράγει, να το χρησιμοποιουμε για να συντηρουμε μια διατομή μη υπαρκτή και παράλληλα να την επαναφέρουμε στο σωστό βάθος μετά απο ακραία καιρικά φαινόμενα.
Πιστεύουμε ότι η πανίδα και η χλωρίδα της Ελλάδος δεν προστατεύεται με μαθηματικούς τύπους και απίθανες διατομές, αλλά με βούληση και ειλικρινή διάθεση για απόλυτη εφαρμογή των πραγματικών παραμέτρων που προβλέπονται στις ΜΠΕ.Για το λόγο αυτό θα πρέπει να συσταθεί ενας ανεξάρτητος φορέας ελέγχου ,στελεχωμένος με έμπειρους επιστήμονες,να παρακολουθεί την πιστή εφαρμογή της μελέτης,και να έχει την νομική εξουσιοδότηση επιβολής διοκητικών κυρώσεων στούς παραβάτες έως καιτην αφαίρεση της άδειας παραγωγής.
Γι’αυτό προτείνουμε:
α)να αφαιρεθούν τα υπο διαβούλευση άρθρα απο το παρόν νομοσχέδιο και μέσα από ένα διάλογο περιορισμένου χρόνου μεταξύ του ΥΠΕΚΑ και εκπροώπων απο τον σύνδεσμο των μελετητών και επενδυτών, να δοθούν λύσεις προς την σωστή κατεύθηνση,γιατι διαφορετικά η παραγωγή ενέργειας θα συγκετρωθεί στα χέρια ελαχίστων σε αντίθεση των όσων ζητάει η Ευρωπαική νομοθεσία.
β)παράλληλα να ζητήσουμε πληροφορίες απο τις αλλές Ευρωπαικές χώρες για τα μέτρα που έχουν λάβει και στις οποίες η συμετοχή των ΜΥΗΕ στην παραγωγή ενέργειας ανέρχεται σε ποσοστό > του 20% της εγκαταστημένης ισχύος ( π.χ. Πορτογαλία βλ. εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ 13/8/2010).
γ)Τέλος η αναδρομική ισχύς των άρθρων, περαν της νομιμότητας,δείχνει διάθεση τιμωρίας απο το κράτος εκατοντάδων μελετητών και επενδυτών, οι οποίοι καλόπιστα εφάρμοσαν την ισχύουσα νομοθεσία.Για τους ως άνω λόγους πρέπει, χωρίς καμία εξαίρεση, η ισχύς ν’ αρχίσει απο την ψήφιση του νομοσχεδίου.
Ευχαριστώ
Για την εταιρεία
Λεωνίδας Καραγεώργος
Πολιτ.Μηχανικός
Ως απόφοιτος του Μαθηματικού Αθήνας (1993), νικητής Μαθηματικών Διαγωνισμών (1986, 1987) και μέλος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας (ΕΜΕ), θα προσπαθήσω να κάνω μία καθαρή μαθηματική ανάλυση του τύπου που περιλαμβάνεται στο Σχέδιο της Υ.Α..
Η καθαρή αυτή μαθηματική ανάλυση στόχο έχει να καταδείξει το λογικό του τύπου, αν δηλαδή ο εν λόγω τύπος έχει φυσική σημασία και αν οι μεταβλητές που περιλαμβάνονται, καλώς περιλαμβάνονται.
Ο μαθηματικός τύπος είναι ο :
Lmax = 0,25+(1,4-0,4*((Qοικ/Q’οικ)^0,5))*(11,2*(P-0,3)/(5+P-0,3)) (1)
Είναι μία εξίσωση με 3 μεταβλητές στο δεξιό της μέρος. Θα την εξετάσουμε για ένα συγκεκριμένο υδατόρευμα, έστω το ΥΔ1 αφού το αποτέλεσμα της εξίσωσης εξαρτάται από την εφαρμοζόμενη περίπτωση υδατορεύματος.
Στο συγκεκριμένο ΥΔ1, έχουμε με βάση τη νομοθεσία ορισμού της Οικολογικής Παροχής πως :
Qοικ = ct, όπου ct είναι μία σταθερά (2)
Επίσης εξ ορισμού (βλ. κείμενο Σχεδίου Υ.Α.) έχουμε ότι :
Qοικ
P = ct2*ct3* Qmax στροβίλου*ct4/100, όπου ct2, ct3, ct4 είναι σταθερές (4)
Επίσης, αφού μιλάμε για ένα συγκεκριμένο ΥΔ1, όπου η καμπύλη διάρκειας παροχής (ΚΔΠ) είναι δεδομένη, παίρνοντας τον «Συνολικός Ετήσιος Όγκος απορροής που αξιοποιείται από το έργο» που εκφράζεται σε «m3/1year» και ανάγοντάς τον σε «m3/sec» προκύπτει η «Μέση Ετήσια Παροχή που αξιοποιείται από το έργο», που τη θέτουμε ίση με Q1.
Επιλύοντας την καμπύλη διάρκειας παροχής (ΚΔΠ) θα έχουμε τότε ότι :
Qmax στροβίλου = a*Q1, όπου α είναι σταθερά (5)
Επίσης, αφού μιλάμε για ένα συγκεκριμένο ΥΔ1, όπου η καμπύλη διάρκειας παροχής (ΚΔΠ) είναι δεδομένη, παίρνοντας τον «Συνολικός Ετήσιος Όγκος απορροής που ΔΕΝ αξιοποιείται από το έργο» που εκφράζεται σε «m3/1year» και ανάγοντάς τον σε «m3/sec» προκύπτει η «Μέση Ετήσια Παροχή που ΔΕΝ αξιοποιείται από το έργο», που τη θέτουμε ίση με Q’οικ και για φυσικούς (προφανείς) λόγους έχουμε ότι :
Q1 + Q’οικ = μέση ετήσια παροχή όλου του υδατορεύματος = ct5, όπου ct5 είναι σταθερά (6)
Λύνοντας τις παραπάνω εξισώσεις (1) κ (2) κ (4) κ (5) κ (6) ==>
Lmax=0,25+(1,4-0,4*((ct/(ct5–Q1))^0,5))*(11,2*((ct2*ct3*a*Q1*ct4/100)-0,3)/(5+(ct2*ct3* a*Q1*ct4/100)-0,3)) ==>
Lmax = μη γραμμική συνάρτηση (Q1) (7)
Δηλαδή το
«μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος εκτροπής της φυσικής κοίτης σε Km (σε οριζοντιογραφία)» είναι μία μη γραμμική συνάρτηση της «Μέσης Ετήσιας Παροχής που αξιοποιείται από το έργο», για την οποία θυμίζω πως με βάση την απαίτηση της ΡΑΕ (ο «Βαθμός Ενεργειακής Αξιοποίησης (ΒΕΑ)» >= 75%) για να δώσει Άδεια Παραγωγής πρέπει να είναι >= 75% του μεγέθους : (Μέση Συνολική Ετήσια Παροχή – Qοικ) του ΥΔ1.
Το παραπάνω ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΟ συμπέρασμα μας οδηγεί στις εξής παρατηρήσεις :
1. Πουθενά στην εξίσωση (7) δεν υπάρχει ως μέγεθος η ισχύς (P) του έργου. Άρα είναι λάθος από μαθηματικής άποψης, και για αυτό πρέπει να βγει από το Σχέδιο της Υ.Α. η διαφοροποίηση των Lmax ανάλογα με το αν έχουμε Ρ<=0,3MW ή 0,3 MW <R<=15ΜW. Πρέπει δηλαδή να απαλειφθεί από όλο το Σχέδιο της Υ.Α. το «μέγεθος Ισχύς (P)» διότι επί της ουσίας πλεονάζει και ΔΕ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΟΥΤΕ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΜΕ ΚΑΝΕΝΑ ΤΡΟΠΟ το αποτέλεσμα του μαθηματικού τύπου. Η ύπαρξη της Ισχύος (P) στον μαθηματικό τύπο του Σχεδίου της Υ.Α. είναι αυτό που λέμε στα μαθηματική, «μία ταυτολογία», μία περιττή δηλαδή λογική πρόταση, που όταν υπεισέρχεται σε ένα μαθηματικό πρόβλημα, μοναδικό στόχο έχει να αποπροσανατολίζει τον εν δυνάμει λύτη του προβλήματος.
2. Είναι όμως λογικό να υπογραφεί μία Υ.Α. που να συσχετίζει το «μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος όδευσης» με τη «Μέση Ετήσια Παροχή που αξιοποιείται από το έργο» και μάλιστα με μη γραμμικό τρόπο? Ποια η φυσική σημασία αυτού του συσχετισμού? Σε τι θα στοχεύσει? Σημειώνω πως αν δεν υπάρχει φυσική σημασία για αυτό το συσχετισμό, τότε ο τύπος του Σχεδίου της Υ.Α. είναι μαθηματικά (επιστημονικά) λανθασμένος.
3. Επειδή περαιτέρω, το «μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος όδευσης» στο ΥΔ1 προκύπτει από την «υδατόπτωση» μεταξύ των 2 άκρων της «όδευσης» διά την «εφαπτομένη της κλίσης του εδάφους σε μοίρες», η εξίσωση (7) μετασχηματίζεται στην :
Υδατόπτωση = μη γραμμική συνάρτηση2(Q1) (8)
δηλαδή εν τέλει συσχετίζεται η «Υδατόπτωση» με τη «Μέση Ετήσια Παροχή που αξιοποιείται από το έργο» και μάλιστα με ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΤΡΟΠΟ. Ποιά είναι η φυσική σημασία αυτού του συσχετισμού? Ποιά προστασία του περιβάλλοντος επιτυγχάνουμε έτσι? Φυσικά αυτά τα μεγέθη είναι λάθος να συσχετίζονται με ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΟ ΤΡΟΠΟ, Δηλαδή ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΛΟΓΙΚΟ ΝΟΗΜΑ τη μία φορά που αυξάνει η Q1 να μειώνεται η «Υδατόπτωση» και την άλλη φορά που θα αυξάνει η Q1 να αυξάνει η «Υδατόπτωση».
ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΜΗΝ ΚΡΑΤΗΣΕΤΕ ΤΑ 2 ΠΡΟΗΓΟΠΥΜΕΝΑ ΣΧΟΛΙΑ ΜΟΥ, ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ, ΔΙΟΤΙ ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΑΝ ΕΛΛΙΠΩΣ.
Παρακάτω θα παρουσιάσω και ένα αριθμητικό παράδειγμα από ένα πραγματικό ΜΥΗΕ :
Οι Παροχές είναι σε m3/sec, τo Lmax είναι σε Km, η Ισχύς(P) σε MW.
Μέση Ετήσια Παροχή (Q1) + (Q’οικ)
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
|0,296 |0,296 |0,296 |0,296|0,296|0,296 |0,296 |0,296 |
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Οικολογική Παροχή (Qοικ)
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
|0,030 |0,030 |0,030 |0,030|0,030 |0,030 |0,030 |0,030|
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Μέση Ετήσια Παροχή προς ενεργειακή αξιοποίηση (Q1) + (Q’οικ) –( Qοικ)
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
|0,266 |0,266 |0,266 |0,266|0,266|0,266 |0,266 |0,266 |
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Μέση Ετήσια Παροχή που τελικά αξιοποιείται από το έργο (Q1)
|0,266 |0,261 |0,251 |0,241|0,231 |0,221 |0,211 |0,200|
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Μέση Ετήσια Παροχή που τελικά ΔΕΝ αξιοποιείται από το έργο ( Q’οικ)
|0,030 |0,035 |0,045 |0,055|0,065 |0,075 |0,085 |0,096 |
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Βαθμός Ενεργειακής Αξιοποίησης (ΒΕΑ), απαίτηση ΡΑΕ >= 75% (Q1) / [(Q1)+(Q’οικ)–( Qοικ)]
|100% |98% |94% |91% |87% |83% |79% |75% |
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Lmax
|3,369 |3,411 |3,437 |3,416|3,365 |3,293 |3,205 |3,093|
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Ισχύς ΜΥΗΕ (Ρ), όπως αυτή προκύπτει από την παραπάνω εξίσωση (4)
|2,230 |2,188 |2,104|2,020 |1,936 |1,852 |1,768 |1,676 |
Το μέγιστο μήκος όδευσης από το παραπάνω πραγματικό παράδειγμα ΜΥΗΕ είναι 3,369 Km ενώ το ελάχιστο μήκος όδευσης είναι 3,093 Km, διότι στο σημείο αυτό η «Μέση Ετήσια Παροχή που τελικά αξιοποιείται από το έργο» είναι 0,200m3/sec και φτάνει στο ελάχιστο όριο ΒΕΑ 75% (βλ. ΡΑΕ) της «Μέσης Ετήσιας Παροχής προς ενεργειακή αξιοποίηση» (0,266 m3/sec).
Καταρχήν, όσο ο επενδυτής αυξάνει το νερό που δεν αξιοποιείται ενεργειακά από 0,030m3/sec σε 0,045m3/sec, τόσο αυξάνει μέγιστο μήκος όδευσης που επιτρέπεται. Άρα, οκ, τον επιβραβεύουμε. Αυτό όμως είναι μία μαγική εικόνα, διότι η επαγόμενη Ισχύς του ΜΥΗΕ μειώνεται, που σημαίνει πως εν τέλει δεν τον επιβραβεύουμε, αλλά τον τιμωρούμε.
Στη συνέχεια, αλλάζουν τα πράγματα. Όσο ο επενδυτής αυξάνει το νερό που δεν αξιοποιείται ενεργειακά από 0,045m3/sec και πάνω, τόσο μειώνεται το μέγιστο μήκος όδευσης που επιτρέπεται. Αλλάζει όπως λέμε στα μαθηματικά η κλίση της καμπύλης, δηλαδή αναστρέφεται το πρόσημο της πρώτης παραγώγου της. Γιατί γίνεται αυτό? Τι κερδίζει το περιβάλλον από αυτή την αναστροφή της κατεύθυνσης? Ποια η λογική της?
Παρατηρείται μάλιστα και το εξής παράδοξο (απόρροια της μη γραμμικότητας του τύπου της Υ.Α.). Το ίδιο μήκος σωλήνωσης (3,369km/3,365km) επιτρέπεται είτε αφήνουμε παροχή που δεν αξιοποιείται από το έργο 0,030m3/sec είτε 0,065m3/sec. Άρα ο τύπος είναι ασαφής. Ποια λύσει θα προτιμήσει ένας νοήμων επενδυτής? Προφανώς να αφήσει λιγότερη παροχή. Άρα, ο τύπος σπρώχνει τον επενδυτή σε εχθρικές προς το περιβάλλον λύσεις.
Εν τέλει, 3πλασιάζεται το νερό που δεν αξιοποιείται ενεργειακά από 0,030m3/sec σε 0,096m3/sec και μειώνεται το μέγιστο μήκος όδευσης. Ουψ!!! Τιμωρείται σκληρά ο επενδυτής που αφήνει περισσότερο νερό στην κοίτη, ίσο και με το τριπλάσιο της οικολογικής παροχής? Τιμωρείται ο επενδυτής που εθελοντικά και υπέρ του περιβάλλοντος, μειώνει το ΒΕΑ από το 100% στο 75%, μειώνει δηλαδή εθελοντικά τα έσοδα και συνακόλουθα τα κέρδη του?
Και μάλιστα με το να 3πλασιάσει ο επενδυτής το νερό που αφήνει στην κοίτη, θα μπορεί να κάνει μικρότερης όδευσης ΜΥΗΕ κατά -8%, που ως αποτέλεσμα θα έχει να φτιάξει ΜΥΗΕ που θα είναι μικρότερης Ισχύος κατά -25%. Εκτός από το ότι η παραπάνω τιμωρία που προκύπτει από την Υ.Α. είναι εντελώς παράλογη, είναι και αντιοικονομική, διότι ο επενδυτής θα γλυτώσει -8% στο κόστος της σωλήνωσης και -25% στο κόστος του στροβίλου, δηλαδή μεσοσταθμικά το κόστος του ΜΥΗΕ θα μειωθεί κατά -11%, αλλά το έσοδό του θα μειωθεί κατά -25%. Ποιος τα σκέφτηκε όλα αυτά?
Αυτό που καταλαβαίνω, είναι πως λέμε στον επενδυτή, ΔΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΣΟΥ, ΔΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΟΥ, ΚΑΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΣΕ ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟ ΜΥΗΕ ΣΟΥ, ΔΕ ΜΑΣ ΝΟΙΑΖΕΙ ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΣΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΦΥΓΕ ΟΣΟ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ΜΠΟΡΕΙΣ». Και παράλληλα διαβάζω στον τύπο την επίσημη ανακοίνωση του ΔΕΣΜΗΕ της 17.08.2010 που λέει μεταξύ άλλων :
«Κρίσιμη η Κατάσταση στις ΑΠΕ το 2010 με Βάση τα Επίσημα Στοιχεία
Αρνητική εικόνα παρουσιάζεται στις ΑΠΕ με βάση τα νεότερα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ για τον ρυθμό ανάπτυξής τους, καθώς από τις αρχές του έτους έχουν προστεθεί στο σύστημα μόλις 63,36 MW ισχύος, τη στιγμή που κατά μέσο όρο ετησίως θα πρέπει να εγκαθίστανται 1.000 MW ώστε να πετύχουμε τον στόχο του 2020. Η εν λόγω ισχύς προέρχεται από δύο αιολικά, ένα μικρό υδροηλεκτρικό και από 38 MW Φ/Β, ενώ τους τελευταίους τέσσερις μήνες δεν έχει προστεθεί ούτε ένα έργο σε αιολικά, μικρά υδροηλεκτρικά, βιοαέριο και βιομάζα.»
Μα αναρωτιέμαι, είναι δυνατόν να γίνονται αυτά τα πράγματα? Έχουν κάποια λογική που αδυνατώ να τη συλλάβω? Γιατί ενώ έχουμε τεράστιο πρόβλημα με την υλοποίηση έργων ΑΠΕ, αποκλείουμε ως χώρα έναν ολόκληρο κλάδο ΑΠΕ, τα ΜΥΗΕ, από το ενεργειακό μας μείγμα? Και μάλιστα, όταν ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΙΚΡΩΝ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ, κόπτεται να τον αφήσουν να κάνει τα έργα για τα οποία έχει αδειοδοτηθεί ή μπορεί εντός λογικών και φιλοπεριβαλλοντικών πλαισίων να αδειοδοτήσει περαιτέρω?
Πιστεύω ειλικρινά πως το παραπάνω Σχέδιο Υ.Α., με βάση τα όσα μαθηματικά ανέλυσα, είναι δομημένο εντελώς λάθος στο υπολογιστικό του κομμάτι, δεν έχει απολύτως καμία λογική σχέση με την πραγματικότητα και με τίποτα δε θα πρέπει να προχωρήσει προς υπογραφή.
Επίσης πιστεύω πως είναι σημαντικό μεθοδολογικό σφάλμα να υπεισέρχονται τόσο πολύπλοκοι ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΟΙ μαθηματικοί τύποι σε Σχέδια Υ.Α., διότι είναι δύσκολο να εκτιμηθούν οι συμπεριφορές τους σε διαφορετικές πραγματικές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα εν τέλει η χρήση τους να χειροτερεύει το πρόβλημα που επιχειρούν να επιλύσουνε.
Ευχαριστώ,
Ηλίας Κακιόπουλος,
Μαθηματικός (ΕΚΠΑ),
ΜΒΑ, ΜSc,
Μέλος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας (ΕΜΕ).
ΞΑΝΑΓΡΑΦΩ ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΜΟΥ, ΓΙΑΤΙ ΠΡΙΝ ΚΟΠΗΚΕ ΕΝΑ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΟΤΑΝ ΜΕΤΑΦΕΡΘΗΚΕ ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ.
Ως απόφοιτος του Μαθηματικού Αθήνας (1993), νικητής Μαθηματικών Διαγωνισμών (1986, 1987) και μέλος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας (ΕΜΕ), θα προσπαθήσω να κάνω μία καθαρή μαθηματική ανάλυση του τύπου που περιλαμβάνεται στο Σχέδιο της Υ.Α..
Η καθαρή αυτή μαθηματική ανάλυση στόχο έχει να καταδείξει το λογικό του τύπου, αν δηλαδή ο εν λόγω τύπος έχει φυσική σημασία και αν οι μεταβλητές που περιλαμβάνονται, καλώς περιλαμβάνονται.
Ο μαθηματικός τύπος είναι ο :
Lmax = 0,25+(1,4-0,4*((Qοικ/Q’οικ)^0,5))*(11,2*(P-0,3)/(5+P-0,3)) (1)
Είναι μία εξίσωση με 3 μεταβλητές στο δεξιό της μέρος. Θα την εξετάσουμε για ένα συγκεκριμένο υδατόρευμα, έστω το ΥΔ1 αφού το αποτέλεσμα της εξίσωσης εξαρτάται από την εφαρμοζόμενη περίπτωση υδατορεύματος.
Στο συγκεκριμένο ΥΔ1, έχουμε με βάση τη νομοθεσία ορισμού της Οικολογικής Παροχής πως :
Qοικ = ct, όπου ct είναι μία σταθερά (2)
Επίσης εξ ορισμού (βλ. κείμενο Σχεδίου Υ.Α.) έχουμε ότι :
Qοικ
P = ct2*ct3* Qmax στροβίλου*ct4/100, όπου ct2, ct3, ct4 είναι σταθερές (4)
Επίσης, αφού μιλάμε για ένα συγκεκριμένο ΥΔ1, όπου η καμπύλη διάρκειας παροχής (ΚΔΠ) είναι δεδομένη, παίρνοντας τον «Συνολικός Ετήσιος Όγκος απορροής που αξιοποιείται από το έργο» που εκφράζεται σε «m3/1year» και ανάγοντάς τον σε «m3/sec» προκύπτει η «Μέση Ετήσια Παροχή που αξιοποιείται από το έργο», που τη θέτουμε ίση με Q1.
Επιλύοντας την καμπύλη διάρκειας παροχής (ΚΔΠ) θα έχουμε τότε ότι :
Qmax στροβίλου = a*Q1, όπου α είναι σταθερά (5)
Επίσης, αφού μιλάμε για ένα συγκεκριμένο ΥΔ1, όπου η καμπύλη διάρκειας παροχής (ΚΔΠ) είναι δεδομένη, παίρνοντας τον «Συνολικός Ετήσιος Όγκος απορροής που ΔΕΝ αξιοποιείται από το έργο» που εκφράζεται σε «m3/1year» και ανάγοντάς τον σε «m3/sec» προκύπτει η «Μέση Ετήσια Παροχή που ΔΕΝ αξιοποιείται από το έργο», που τη θέτουμε ίση με Q’οικ και για φυσικούς (προφανείς) λόγους έχουμε ότι :
Q1 + Q’οικ = μέση ετήσια παροχή όλου του υδατορεύματος = ct5, όπου ct5 είναι σταθερά (6)
Λύνοντας τις παραπάνω εξισώσεις (1) κ (2) κ (4) κ (5) κ (6) ==>
Lmax=0,25+(1,4-0,4*((ct/(ct5–Q1))^0,5))*(11,2*((ct2*ct3*a*Q1*ct4/100)-0,3)/(5+(ct2*ct3* a*Q1*ct4/100)-0,3)) ==>
Lmax = μη γραμμική συνάρτηση (Q1) (7)
Δηλαδή το
«μέγιστο επιτρεπόμενο μήκος εκτροπής της φυσικής κοίτης σε Km (σε οριζοντιογραφία)» είναι μία μη γραμμική συνάρτηση της «Μέσης Ετήσιας Παροχής που αξιοποιείται από το έργο», για την οποία θυμίζω πως με βάση την απαίτηση της ΡΑΕ (ο «Βαθμός Ενεργειακής Αξιοποίησης (ΒΕΑ)» >= 75%) για να δώσει Άδεια Παραγωγής πρέπει να είναι >= 75% του μεγέθους : (Μέση Συνολική Ετήσια Παροχή – Qοικ) του ΥΔ1.
Το παραπάνω ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΜΕΝΟ συμπέρασμα μας οδηγεί στις εξής παρατηρήσεις :
1. Πουθενά στην εξίσωση (7) δεν υπάρχει ως μέγεθος η ισχύς (P) του έργου. Άρα είναι λάθος από μαθηματικής άποψης, και για αυτό πρέπει να βγει από το Σχέδιο της Υ.Α. η διαφοροποίηση των Lmax ανάλογα με το αν έχουμε P≤0,3 MW ή 0,3 MW= 75% (Q1) / [(Q1)+(Q’οικ)–( Qοικ)]
|100% |98% |94% |91% |87% |83% |79% |75% |
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Lmax
|3,369 |3,411 |3,437 |3,416|3,365 |3,293 |3,205 |3,093|
|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|——–|
Ισχύς ΜΥΗΕ (Ρ), όπως αυτή προκύπτει από την παραπάνω εξίσωση (4)
|2,230 |2,188 |2,104|2,020 |1,936 |1,852 |1,768 |1,676 |
Το μέγιστο μήκος όδευσης από το παραπάνω πραγματικό παράδειγμα ΜΥΗΕ είναι 3,369 Km ενώ το ελάχιστο μήκος όδευσης είναι 3,093 Km, διότι στο σημείο αυτό η «Μέση Ετήσια Παροχή που τελικά αξιοποιείται από το έργο» είναι 0,200m3/sec και φτάνει στο ελάχιστο όριο ΒΕΑ 75% (βλ. ΡΑΕ) της «Μέσης Ετήσιας Παροχής προς ενεργειακή αξιοποίηση» (0,266 m3/sec).
Καταρχήν, όσο ο επενδυτής αυξάνει το νερό που δεν αξιοποιείται ενεργειακά από 0,030m3/sec σε 0,045m3/sec, τόσο αυξάνει μέγιστο μήκος όδευσης που επιτρέπεται. Άρα, οκ, τον επιβραβεύουμε. Αυτό όμως είναι μία μαγική εικόνα, διότι η επαγόμενη Ισχύς του ΜΥΗΕ μειώνεται, που σημαίνει πως εν τέλει δεν τον επιβραβεύουμε, αλλά τον τιμωρούμε.
Στη συνέχεια, αλλάζουν τα πράγματα. Όσο ο επενδυτής αυξάνει το νερό που δεν αξιοποιείται ενεργειακά από 0,045m3/sec και πάνω, τόσο μειώνεται το μέγιστο μήκος όδευσης που επιτρέπεται. Αλλάζει όπως λέμε στα μαθηματικά η κλίση της καμπύλης, δηλαδή αναστρέφεται το πρόσημο της πρώτης παραγώγου της. Γιατί γίνεται αυτό? Τι κερδίζει το περιβάλλον από αυτή την αναστροφή της κατεύθυνσης? Ποια η λογική της?
Παρατηρείται μάλιστα και το εξής παράδοξο (απόρροια της μη γραμμικότητας του τύπου της Υ.Α.). Το ίδιο μήκος σωλήνωσης (3,369km/3,365km) επιτρέπεται είτε αφήνουμε παροχή που δεν αξιοποιείται από το έργο 0,030m3/sec είτε 0,065m3/sec. Άρα ο τύπος είναι ασαφής. Ποια λύσει θα προτιμήσει ένας νοήμων επενδυτής? Προφανώς να αφήσει λιγότερη παροχή. Άρα, ο τύπος σπρώχνει τον επενδυτή σε εχθρικές προς το περιβάλλον λύσεις.
Εν τέλει, 3πλασιάζεται το νερό που δεν αξιοποιείται ενεργειακά από 0,030m3/sec σε 0,096m3/sec και μειώνεται το μέγιστο μήκος όδευσης. Ουψ!!! Τιμωρείται σκληρά ο επενδυτής που αφήνει περισσότερο νερό στην κοίτη, ίσο και με το τριπλάσιο της οικολογικής παροχής? Τιμωρείται ο επενδυτής που εθελοντικά και υπέρ του περιβάλλοντος, μειώνει το ΒΕΑ από το 100% στο 75%, μειώνει δηλαδή εθελοντικά τα έσοδα και συνακόλουθα τα κέρδη του?
Και μάλιστα με το να 3πλασιάσει ο επενδυτής το νερό που αφήνει στην κοίτη, θα μπορεί να κάνει μικρότερης όδευσης ΜΥΗΕ κατά -8%, που ως αποτέλεσμα θα έχει να φτιάξει ΜΥΗΕ που θα είναι μικρότερης Ισχύος κατά -25%. Εκτός από το ότι η παραπάνω τιμωρία που προκύπτει από την Υ.Α. είναι εντελώς παράλογη, είναι και αντιοικονομική, διότι ο επενδυτής θα γλυτώσει -8% στο κόστος της σωλήνωσης και -25% στο κόστος του στροβίλου, δηλαδή μεσοσταθμικά το κόστος του ΜΥΗΕ θα μειωθεί κατά -11%, αλλά το έσοδό του θα μειωθεί κατά -25%. Ποιος τα σκέφτηκε όλα αυτά?
Αυτό που καταλαβαίνω, είναι πως λέμε στον επενδυτή, ΔΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΣΟΥ, ΔΕ ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΟΥ, ΚΑΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗ ΣΕ ΣΥΜΦΕΡΕΙ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟ ΜΥΗΕ ΣΟΥ, ΔΕ ΜΑΣ ΝΟΙΑΖΕΙ ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΣΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΦΥΓΕ ΟΣΟ ΠΙΟ ΓΡΗΓΟΡΑ ΜΠΟΡΕΙΣ». Και παράλληλα διαβάζω στον τύπο την επίσημη ανακοίνωση του ΔΕΣΜΗΕ της 17.08.2010 που λέει μεταξύ άλλων :
«Κρίσιμη η Κατάσταση στις ΑΠΕ το 2010 με Βάση τα Επίσημα Στοιχεία
Αρνητική εικόνα παρουσιάζεται στις ΑΠΕ με βάση τα νεότερα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ για τον ρυθμό ανάπτυξής τους, καθώς από τις αρχές του έτους έχουν προστεθεί στο σύστημα μόλις 63,36 MW ισχύος, τη στιγμή που κατά μέσο όρο ετησίως θα πρέπει να εγκαθίστανται 1.000 MW ώστε να πετύχουμε τον στόχο του 2020. Η εν λόγω ισχύς προέρχεται από δύο αιολικά, ένα μικρό υδροηλεκτρικό και από 38 MW Φ/Β, ενώ τους τελευταίους τέσσερις μήνες δεν έχει προστεθεί ούτε ένα έργο σε αιολικά, μικρά υδροηλεκτρικά, βιοαέριο και βιομάζα.»
Μα αναρωτιέμαι, είναι δυνατόν να γίνονται αυτά τα πράγματα? Έχουν κάποια λογική που αδυνατώ να τη συλλάβω? Γιατί ενώ έχουμε τεράστιο πρόβλημα με την υλοποίηση έργων ΑΠΕ, αποκλείουμε ως χώρα έναν ολόκληρο κλάδο ΑΠΕ, τα ΜΥΗΕ, από το ενεργειακό μας μείγμα? Και μάλιστα, όταν ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΙΚΡΩΝ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ, κόπτεται να τον αφήσουν να κάνει τα έργα για τα οποία έχει αδειοδοτηθεί ή μπορεί εντός λογικών και φιλοπεριβαλλοντικών πλαισίων να αδειοδοτήσει περαιτέρω?
Πιστεύω ειλικρινά πως το παραπάνω Σχέδιο Υ.Α., με βάση τα όσα μαθηματικά ανέλυσα, είναι δομημένο εντελώς λάθος στο υπολογιστικό του κομμάτι, δεν έχει απολύτως καμία λογική σχέση με την πραγματικότητα και με τίποτα δε θα πρέπει να προχωρήσει προς υπογραφή.
Επίσης πιστεύω πως είναι σημαντικό μεθοδολογικό σφάλμα να υπεισέρχονται τόσο πολύπλοκοι ΜΗ ΓΡΑΜΜΙΚΟΙ μαθηματικοί τύποι σε Σχέδια Υ.Α., διότι είναι δύσκολο να εκτιμηθούν οι συμπεριφορές τους σε διαφορετικές πραγματικές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα εν τέλει η χρήση τους να χειροτερεύει το πρόβλημα που επιχειρούν να επιλύσουνε.
Ευχαριστώ,
Ηλίας Κακιόπουλος,
Μαθηματικός (ΕΚΠΑ),
ΜΒΑ, ΜSc,
Μέλος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας (ΕΜΕ).
Σχετικά με την επικείμενη έκδοση της Υ.Α. για την χωροθέτηση των ΜΥΗΕ εκφράζουμε ορισμένες θέσεις και απόψεις της εταιρίας μας.
1. Ο στόχος των 14.850 MW εγκατεστημένης ισχύος από ΑΠΕ για το 2020 είναι πολύ υψηλός και για να επιτευχθεί θα πρέπει να αναζητηθεί και να ολοκληρωθεί οποιαδήποτε δυνατότητα αξιοποίησης ΑΠΕ και επομένως να ενταχθούν όλα μα όλα τα ΜΥΗΕ. Η επιδίωξη να κοπούν τα ΜΥΗ οδεύει ανεξήγητα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Και θέλουμε να σημειώσουμε το ανεξήγητα γιατί δεν μπορούμε να αντιληφθούμε την αντιπεριβαλλοντική συμπεριφορά ενός ΜΥΗΣ.
2. Τα 255 MW που σύμφωνα με το Σύνδεσμο ΜΥΗΕ δίνονται για τα ΜΥΗΕ στο σύνολο των 14.850 MW ΑΠΕ είναι το 1,7%. Ακόμη και 900 MW να δινόταν (τα οποία σύμφωνα πάντα με τον Σύνδεσμο κόπηκαν) θα ήταν το 6%. Πιστεύουμε ότι θα έπρεπε πρώτα να εξετασθεί η οποιαδήποτε δυνατότητα αξιοποίησης του υδροδυναμικού της χώρας, με τη συμμετοχή και του μικρότερου ΥΗΕ και στην συνέχεια να δοθεί τα υπόλοιπο στις υπόλοιπες ΑΠΕ, με ανάλογη κατανομή στις περιοχές.
3. Τα ΜΥΗΕ είναι έργα πλήρως συμβατά με τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Ποτέ ή τουλάχιστον σπάνια οι τοπικές κοινωνίες τοποθετήθηκαν αρνητικά στα ΜΥΗΕ και μάλιστα θα λέγαμε ότι είναι επιθυμητά. Η οικολογική παροχή εξασφαλίζει την ανάπτυξη της ιχθυοπανίδας στο τμήμα του υδατορέματος που εκτρέπεται. Οι εγκαταστάσεις παραδίδονται σε πλήρη αρμονία με το περιβάλλον και τα έργα είναι ελκυστικά και υλοποιήσιμα όσον αφορά στις οικονομικές απαιτήσεις και στην κατασκευή τους και κυρίως με Ελληνική προστιθέμενη αξία.
4. Συμπάσχουμε και εμείς όπως και πολύ άλλοι και είμαστε στον ίδιο θάλαμο ασθενών περιμένοντας αρκετά χρόνια την απόφαση της ΕΥΠΕ για να προχωρήσουμε τις διαδικασίες για την κατασκευή ενός ΜΥΗΕ. Αντιλαμβανόμαστε την ευαισθησία οποιουδήποτε ανθρώπου ως προς την προστασία του περιβάλλοντος αλλά οι προτεινόμενες αλλαγές για ποιον λόγο αναζητήθηκαν? Υπήρξε καταστροφή του περιβάλλοντος σε συγκεκριμένες περιπτώσεις ή αυτό καταστρέφεται σε κάθε ΜΥΗΕ? Και με ποιόν τρόπο αποφασίστηκε να ακολουθείται ένας συγκεκριμένος τύπος υπολογισμού της εκτροπής και να διατηρείται ένα συγκεκριμένο βάθος του υδατορέματος? Ακολουθήθηκε κάποια επιστημονική μέθοδος ή είναι εμπειρικά αποτελέσματα? Συμπάσχουμε λοιπόν στην ασθένεια της αβεβαιότητας όπως κάθε ενδιαφερόμενος επενδυτής. Να προχωρήσει στην πραγματοποίηση ενός επενδυτικού σχεδίου ή θα το κατασπαράξει ο κυκεώνας νέων νομοσχεδίων, Υ.Α., εγκυκλίων κλπ. Δεν είναι τυχαίο το ότι υπάρχουν πάρα πολλοί ενδιαφερόμενοι να επενδύσουν στις ΑΠΕ αλλά δεν το αποφασίζουν παρά το γεγονός ότι έχουν εξασφαλισμένη την πώληση του προϊόντος και σε δελεαστικότατη τιμή. Πως λοιπόν να επιτευχθεί η ανάπτυξη, η πράσινη ανάπτυξη στην Ελλάδα!
Synergy OE
Τα ελληνικά ποτάμια έχουν κατά κανόνα μικρή κατά μήκος κλίση το οποίο δεν το λαμβάνει υπόψη ο μαθηματικός τύπος και για αυτό τυχόν εφαρμογή του απορρίπτει τα μισά και παραπάνω έργα . Πρέπει να υπάρχει συντελεστής που θα αυξάνει το μήκος εκτροπής του νερού αντιστρόφως ανάλογα με την κατά μήκος κλίση, δηλαδή σε μικρή κλίση αύξηση του μήκους ώστε να μπορέσει να παραχθεί ενέργεια με δημιουργία ικανής υψομετρικής διαφοράς.
Η κοίτη των ποταμών έχει πλάτος από λίγα μέτρα π.χ. 5 μ. έως 200 μ.-ενδεικτικά και ακόμη η κοίτη δεν είναι επίπεδη π.χ. βράχια, μαίανδροι κ.λπ. και το βάθος του νερού σε χειμερινή περίοδο είναι 20 εκ. και κάτω στα μεγάλα πλάτη εξαιρέσει των ημερών πλημμύρας .
Πως λοιπόν μπορεί να γίνει βάθος νερού 20 εκ. όταν δεν υπάρχει και πριν την εκτέλεση του ΜΥΗΕ; Πως και σε ποια θέση του ποταμού μπορεί να μετρηθεί;
Άρα πρέπει να παραμείνει η οικολογική παροχή σαν ποσοστό του συνόλου χωρίς περιορισμούς βάθους νερού.
Επίσης, ως γνωστόν αναδρομική ισχύς νόμων είναι αντισυνταγματική άρα και η παρούσα εγκύκλιος δεν πρέπει να εφαρμοστεί για έργα που έχουν εγκριθεί από την ΡΑΕ ή βρίσκονται σε οποιοδήποτε άλλο στάδιο διαδικαστικό .
Αν ισχύσει αναδρομικά και για τα παραπάνω έργα (από της δημοσιεύσεως στο ΦΕΚ) αυτό θα επιφέρει πληθώρα προσφυγών και νομικών εμπλοκών. Δεν μπορεί ένα έργο λοιπόν, να ελέγχεται δύο φορές με διαφορετικούς κανόνες.
Εύη Ασκούνη-Μπότσαρη
Πολιτικός μηχανικός Msc
Θα ήθελα να αναφερθώ στο άρθρο 3δ το οποίο αναφέρει « Σε περίπτωση ύπαρξης ιχθυοπανίδας στο υδατόρευμα…». Αυτή η διατύπωση όμως ήδη δημιουργεί πρόβλημα τη στιγμή που σε ΟΛΑ σχεδόν τα επιφανειακά υδατορέματα συνεχούς ροής (και σε πολλά εποχιακής ροής) υπάρχουν ψάρια. Ποιος λοιπόν θα βεβαιώσει για την ύπαρξη ή μη ιχθυοπανίδας, τη στιγμή που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει διαθέσιμη βιβλιογραφία και βέβαια η ύπαρξη ή μη της ιχθυοπανίδας δεν γίνεται με μια «επίσκεψη»;
Επίσης ένα πολύ σημαντικό θέμα που δεν θίγεται σε αυτές τις διατάξεις είναι της διακοπής της μετακίνησης των ειδών της ιχθυοπανίδας, ένα θέμα στο οποίο έχει αναπτυχθεί μεγάλη εμπειρία στις ευρωπαϊκές χώρες όπου δεν διανοούνται την κατασκευή ΜΥΗΕ με φράγμα χωρίς το απαραίτητο συνοδευτικό έργο (εκτός και αν υπάρχει πλευρική υδροληψία όπου δεν διακόπτεται η επικοινωνία των τμημάτων του ποταμού) .
Προτείνεται λοιπόν για την αντιμετώπιση των παραπάνω να περιλαμβάνεται στην ΠΠΕ και την ΜΠΕ κάθε έργου ξεχωριστή μελέτη ιχθυοπανίδας από ερευνητικό ινστιτούτο, σχετικό τμήμα πανεπιστημίου ή ΤΕΙ ή έμπειρο επιστήμονα (δυστυχώς στην Ελλάδα οι μελετητές με πτυχίο «Αλιευτικών μελετών» σπάνια καλύπτουν τις ανάγκες τέτοιων μελετών και σίγουρα δεν έχουν τη δυνατότητα δειγματοληψίας με την κατάλληλη μεθοδολογία στα ορεινά αυτά ποτάμια). Αναγκαίες προϋποθέσεις αυτής της μελέτης πρέπει να είναι η εμπειρία στην ιχθυοπανίδα εσωτερικών υδάτων και οι δειγματοληψίες πεδίου από εξειδικευμένο προσωπικό. Η μελέτη θα πρέπει να εξετάσει τους υπάρχοντες πληθυσμούς και την κατανομή τους και να προτείνει λύσεις (παρακαμπτήριο κανάλι, πέρασμα ή ιχθυοκλίμακα) οι οποίες θα προσαρμόζονται ανάλογα με τα είδη.
Σημαντική βοήθεια στα παραπάνω μπορεί να δώσει η εφαρμογή (θα έπρεπε να έχει γίνει εδώ και δυο χρόνια) της Οδηγίας 2000/60 για την παρακολούθηση της ποιότητας των επιφανειακών υδάτων όπου η ιχθυοπανίδα αποτελεί σημαντικό δείκτη. Αρκεί βέβαια να επιλεχθούν και αρκετά ορεινά ρέματα των ελληνικών ποταμών.
Ας μην θυσιάσουμε στο όνομα της ανάπτυξης της ενέργειας από ΑΠΕ τη βιοποικιλότητα των ορεινών υδάτων, του τελευταίου σχεδόν ανεπηρέαστου ακόμη τμήματος της ελληνικής πανίδας. Τα λάθη από τα «κακά ΜΥΗΕ», όπως τα ονόμασε ένας από τους συμμετέχοντες στην διαβούλευση (σε αντιδιαστολή με τα «καλά» βέβαια…), δυστυχώς δεν διορθώνονται αφού σε περιπτώσεις πληθυσμών που κινδυνεύουν σπάνια είναι δυνατή η αποκατάσταση.
Δρ. Μάνος Κουτράκης
Βιολόγος-Ιχθυολόγος
Αν. Ερευνητής ΕΘΙΑΓΕ-ΙΝΑΛΕ
Άρθρο 3, παρ. (β)
Πρόκειται για προϊόν της ιδεολογίας που διακατέχει την ελληνική δημόσια διοίκηση από συστάσεως ελληνικού κράτους και εντεύθεν. Νομοθετικού χαρακτήρα επιβολή κάθε τεχνικής λεπτομέρειας, ακυρώνοντας το ρόλο του επιστήμονα – τεχνικού – μελετητή. Επιχειρεί με επιστημονικοφανείς διατυπώσεις να θεραπεύσει τη διαπιστωμένη αδυναμία των υπηρεσιών να αξιολογήσουν με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια τις «συνεργιστικές» περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ΜΥΗΕ.
Η μαθηματικοποίηση του χωροθετικού κριτηρίου δεν αντέχει σε κριτική. Αντανακλά τη βούληση των εμπνευστών του να αποτυπώσουν διοικητικά το «χάρτη» των επιτρέπομενων ΜΥΗΕ ως προϊόν a priori, δογματικής αντιμετώπισης, καταστρατηγώντας ακριβώς την έννοια της κατά περίπτωση αξιολόγησης των ουσιαστικών εκτιμώμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον. Δεν ευσταθεί το αντεπιχείρημα ότι ο «μαθηματικός τύπος» δεν αναιρεί την επιστημονικά ορθή και τεκμηριωμένη, κατά περίπτωση αξιολόγηση του κάθε έργου, διότι αν οι εμπνευστές της διάταξης το πίστευαν, τότε δεν θα υπήρχε λόγος να εκθέσουν την πολιτική ηγεσία στην υιοθεσία μιας τέτοιας εντελώς αμφιλεγόμενης διάταξης.
Η διοίκηση εν προκειμένω μαρτυρεί την αδυναμία της να πράξει το καθήκον της φερέγγυα. Eπιβάλλει στους λειτουργούς της (το μέσο δημόσιο υπάλληλο – αξιολογητή) εντελώς αυθαίρετο «τυφλοσούρτη», ενδύοντάς τον με τον πλέον αποκρουστικό «επιστημονικοφανή» (δια της μαθηματικοποίησης) τρόπο, ανάλογο του θετικισμού του 19ου αιώνα! Η επιστημονική σκέψη και κρίση, η πολυδιάστατη και διεπιστημονική αξιολόγηση που απαιτεί το θέμα δεν χωρά σε μαθηματικό τύπο. Το επόμενο βήμα είναι να εισαχθούν ανάλογοι «μαθηματικοί τύποι» για το επιτρεπτό μήκος δικτύου σύνδεσης, το μήκος των οδών προσπέλασης, το ύψος του αναβαθμού της υδροληψίας και κάθε λογής τεχνική παραμέτρο των ΜΥΗΕ, κορυφώνοντας τη φαιδρότητα της αντιμετώπισης. Προκαλεί απογοήτευση η ταχύτητα με την οποία η νέα πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, η οποία αναμένονταν να εξορθολογικοποιήσει το πράγματι δαιδαλώδες, χρονοβόρο και ατελέσφορο σύστημα αδειοδότησης των ΜΥΗΕ, κινδυνεύει να εγκλωβιστεί από τις επιστημονικοφανείς γραφειοκρατικές πρακτικές της διοίκησης.
Εξάλλου η εφαρμογή της διάταξης θα οδηγήσει σε αντιοικονομικούς σχεδιασμούς έργων προκειμένου να ικανοποιηθεί το χωροθετικό κριτήριο. Για το δεδομένο ύψος πτώσης θα επιλέγεται ακόμη υψηλότερη ον. παροχή, μεγαλύτερη και από αυτήν που επιβάλεται ήδη από άλλη διοικητική στρέβλωση (εκείνη του ΒΕΑ: βαθμού ενεργειακής αξιοποίησης, με προϊστορία από την εποχή της Υ.Α. 12160/99). Στις περιπτώσεις μάλιστα των ορεινών υδατορρευμάτων που είναι σε απομονωμένες θέσεις με ασθενή ηλεκτρικά δίκτυα (χαμηλή ισχύς βραχυκυκλώσεως στο σημείο σύνδεσης), η «τεχνητά» αυξημένη ισχύς κατά τα ανωτέρω, συνεπάγεται και υψηλότερες δαπάνες δικτύων για δυσανάλογα μικρή επιπλέον ενεργειακή συνεισφορά. Στις σχετικές με το ΒΕΑ στρεβλώσεις για τα ιδιαιτέρως χειμαρικής ροής ορεινά υδατορρεύματα που έχουν επισημανθεί και παλαιότερα (Δ. Παπαντώνης, Εργαστήριο Υδροδυναμικών Μηχανών ΕΜΠ, 2ο Εθν. Συνέδριο ΑΠΕ, Αθήνα, 2002) προστίθεται νέα διοικητική στρέβλωση με επιβλαβείς συνέπειες όχι μόνον στη βιωσιμότητα του εκάστοτε ΜΥΗΕ αλλά και στα δημόσια οικονομικά αφού με βάση τους «απλοϊκούς» κανόνες που εφαρμόζονται από τις υπηρεσίες που επιχορηγούν τα ΜΥΗΕ (π.χ. ΥΠΑΝ, ΥΠΟΙΟ) το επιλέξιμο κόστος επιχορήγησης του δημοσίου είναι συνάρτηση της ισχύος (π.χ. 1500 €/kW).
Προτείνεται η διαγραφή της παρ. β του αρθ. 3.
Άρθρο 3, παρ. (δ)
Η διάταξη υποδηλώνει έλλειψη εμπιστοσύνης της δημόσιας διοίκησης στον ίδιο της τον εαυτό, δηλ. το μέσο δημόσιο υπάλληλο που αξιολογεί τις ΜΠΕ και εισηγείται περιβαλλοντικούς όρους. Ή μήπως ο συντάκτης της διάταξης θεωρεί ανεπαρκή την επιστημονική κοινότητα (δηλ. τους μελετητές που αναλαμβάνουν δια της υπογραφής τους τη σχετική ευθύνη) να κρίνει το θέμα; Γιατί θα έπρεπε το αυτονόητο, δηλαδή η τεκμηρίωση της επάρκειας της οικολογικής παροχής για τη διαβίωση της ιχθυοπανίδας, να αποτελεί αντικείμενο ρύθμισης Υπουργικής Απόφασης; Θεωρεί η διοίκηση ότι οι διατάξεις που διέπουν την περιβαλλοντική αδειοδότηση είναι ανεπαρκείς και δεν εξοπλίζουν τις υπηρεσίες με τα εργαλεία εκείνα που προστατεύουν το προστατευταίο αντικείμενο; Εργαλεία υπάρχουν ήδη. Αρκεί να εφαρμοστούν.
Εξάλλου, πώς φαντάζεται η διοίκηση ότι θα κριθούν υδραυλικά τα 20 εκατοστά βάθος που διοικητικά επιβάλλει; Σε ποια διατομή; Έχει αναλογιστεί κανείς από τους συντάκτες της διάταξης πώς μετατοπίζεται η κοίτη μετά από κάθε πλημμυρικό γεγονός σε ένα ορεινό υδατόρρευμα; Μήπως θα «διατάξει τη φύση» να υπακούσει και αυτή στις δικές της διοικητικές διατάξεις, να «προσαρμοστεί» στις διατομές που από καθέδρας θα κρίνονται από την ίδια ως «τυπικές» ή «δυσμενείς» ή τέλος πάντων όπως τις εξειδικεύσει με μελλοντική της Εγκύκλιο;
Ή μήπως όλα τα είδη ιχθυοπανίδας απαιτούν τις ίδιες συνθήκες ροής, δηλ. τα 20 εκατοστά της διάταξης; Απαιτείται το ίδιο βάθος ροής για την πέστροφα ή την μπριάνα με εκείνο για τη λιάρα και την ποταμοσαλιάρα;
Προφανώς εδώ ανοίγεται «πεδίον δόξης λαμπρόν» για το μελετητικό κόσμο να «αποδείξει» το αναπόδεικτο και μετά από μερικά χρόνια θα κουβεντιάζεται πώς «η μία πλευρά κοροϊδεύει την άλλη» στο πλαίσιο γραφειοκρατικής αντιμετώπισης εκατέρωθεν! Άγονη διάταξη που θα εξωθήσει σε «καινοτόμους» τρόπους αντιμετώπισης το μελετητικό κόσμο, χωρίς ίχνος σεβασμού στην επιστημονική διάσταση της δουλειάς αμφότερων των πλευρών, μελετητών και ελεγκτών.
Η πρωτοβουλία εντάσσεται στο πλαίσιο της αντίληψης που διαπνέει τη δημόσια διοίκηση η οποία θέλει να «εξαντλεί» την επενδυτική ιδέα (το Έργο) στον από καθέδρας έλεγχο πλείστων όσων παραμέτρων για τη δήθεν διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος και εν συνεχεία να αφήνει ανέλεγκτη την εφαρμογή τους, χωρίς ποτέ να γνωρίζει τι πράγματι συμβαίνει στην πράξη. Αυτό που απαιτείται δεν είναι καταστρατήγηση των διατάξεων του Ειδικού Χωροταξικού των ΑΠΕ δημιουργώντας νέα εμπόδια στην ανάπτυξη έργων, αλλά η εφαρμογή των υπαρχόντων διατάξεων με φερέγγυο και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο. Για το σκοπό αυτό δε, κρίνεται σκόπιμη η εκπαίδευση των υπηρεσιών ώστε να κάνουν τη δουλειά τους σωστά, επιβάλλοντας αντιστοίχως και στο μελετητικό κόσμο και στους επενδυτές αντίστοιχα υψηλά standard.
Προτείνεται η διαγραφή της παρ. δ του αρθ. 3.
Π. Μεντζελόπουλος
Μηχ/γος Μηχ. – Αερον/γός M.Sc. MIT
AM TEE 47171
Βοσπόρου 1, 146 71 Ν. Ερυθραία
τηλ. 6945-298375, e-mail: pment@tee.gr
Είναι προφανές οτι οι υπολογισμοί που έχουν γίνει στο συγκεκριμένο σχέδιο ΥΑ, δεν στηρίζονται σε κάποια μελέτη ή άλλη επιστημονική θεωρία, αλλά σε πρόχειρους υπολογισμούς και ίσως και σκοπιμότητες. Από όλα τα ΜΥΗΕ σε λειτουργία, που έχω υπόψιν μου τα 10 χρόνια που ασχολούμαι με το αντικείμενο, κανένα σχεδόν δεν πληροί τα κριτήρια της υπό συζήτηση ΥΑ και όμως μια επίσκεψη στο χώρο, θα αποδείξει οτι ουδέν περιβαλλοντικό πρόβλημα έχει δημιουργηθεί από τη λειτουργία του. Γνωρίζοντας οτι η Υπουργός προασπίζεται την πράσινη ενέργεια, αναρωτιέμαι με ποια λογική έχει συνταχθεί η αντιεπιστημονική αυτή ΥΑ, που ορίζει κριτήρια που δεν πληρούνται από τα περισσότερα ρέματα της χώρας πριν καν γίνει κάποιο έργο. Μια τέτοια ΥΑ θα φέρει προβλήματα σε κάθε είδους χρήση υδάτων ακόμη και για σκοπούς ύδρευσης και άρδευσης.
Επίσης δεν μου γίνεται κατανοητή η λογική του «όλα στο ίδιο τσουβάλι». Δεν λαμβάνεται υπόψη καθολου η περίπτωση του εμπλουτισμου του ρέματος κατάντι της υδροληψίας.
Εισηγούμαι την επανεξέταση της υπό έκδοση ΥΑ, αφού ληφθούν υπόψη τεκμηριωμένες επιστημονικές απόψεις.
Νικόλαος Μπαμίχας
MSC Αεροναυπηγός Μηχανικός
1. Η ελάχιστη προτεινόμενη απόσταση μεταξύ δύο επάλληλων ΜΥΗΕ στο ίδιο υδατόρεμα είναι εξαιρετικά μικρή, καθώς επιτρέπει την αλλοίωση του μεγαλύτερου τμήματος του υδατορέματος (2/3). Η ρύθμιση αυτή δεν φαίνεται έτσι να εξυπηρετεί την αντιμετώπιση των συνεργιστικών επιπτώσεων που αναγνωρίζονται από το Άρθρο 1. Σύμφωνα άλλωστε και με την κείμενη νομοθεσία (3199/2003), οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει να εκτιμώνται ανά λεκάνη απορροής. Προτείνεται λοιπόν ο περιορισμός των επιτρεπόμενων ΜΥΗΕ ανά λεκάνη απορροής και η αύξηση της επιτρεπόμενης απόστασης ανάμεσα στα διαδοχικά ΜΥΗΕ του ίδιου ποτάμιου συστήματος, είτε αυτά ανήκουν στο ίδιο υδατόρεμα, είτε όχι. Η ρύθμιση αυτή είναι σημαντική για τον περιορισμό των συνεπειών τόσο στα παραποτάμια οικοσυστήματα, όσο, κυρίως στην ιχθυοπανίδα.
2. Είναι θετική η υιοθέτηση του οικολογικού κριτηρίου της ελάχιστης στάθμης των 20 cm για τον καθορισμό της οικολογικής παροχής. Η πρόταση αυτή είναι σύμφωνη με τις προτάσεις επιστημονικών φορέων και περιβαλλοντικών οργανώσεων, καθώς και με την κείμενη νομοθεσία που απαιτούσε την αντικατάσταση του προσωρινού και αυθαίρετου υφιστάμενου ορισμού. Η κριτική αυτού του κριτηρίου δεν μπορεί να βασίζεται στο ποσοστό των έργων που πιθανά θα αποτρέπει, αλλά σε επιστημονικά στοιχεία για τη στάθμη που χρειάζονται τα είδη που χρήζουν προστασία.
3. Για την ορθή εκτίμηση τόσο της οικολογικής παροχής, όσο και του περιβαλλοντικού και κοινωνικού οφέλους που θα προκύψει από τη λειτουργία ενός προτεινόμενου ΜΥΗΕ είναι σαφώς αναγκαίος ο ορθός υπολογισμός της πραγματικής παροχής του υδατορέματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις που εξετάσαμε, διαπιστώσαμε ότι οι Προμελέτες δεν περιλαμβάνουν άμεσα, πρόσφατα στοιχεία μέτρησης της υφιστάμενης παροχής. Αντίθετα, χρησιμοποιούνται τύποι έμμεσου υπολογισμού από στοιχεία του ποταμού στον οποίο καταλήγει το κάθε υδατόρεμα και αναγωγή των στοιχείων αυτών με βάση το σχετικό μέγεθος της υπολεκάνης απορροής. Ο τύπος αυτός πιθανά να μην δίνει αξιόπιστα αποτελέσματα σε ρέματα που πηγάζουν από λεκάνες με έντονο ανάγλυφο ή/και τροφοδοτούνται κυρίως από πηγές. Επίσης για τον παραπάνω υπολογισμό χρησιμοποιούνται συχνά στοιχεία περασμένων δεκαετιών, τα οποία δεν αντιστοιχούν στη σημερινή παροχή. Το αποτέλεσμα είναι να υπερεκτιμάται η πραγματική ροή του υδατορέματος, και κατά συνέπεια η εκτιμώμενη παραγώμενη ενέργεια και η σκοπιμότητα του έργου, γεγονός επιζήμιο περιβαλλοντικά και κοινωνικά, ιδιαίτερα όταν επιδοτούνται τα κατασκευαστικά έργα.
Με βάση τα παραπάνω, προτείνουμε ότι κάθε Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων πρέπει να περιλαμβάνει αποτελέσματα άμεσης μέτρησης της πραγματικής παροχής του υδατορέματος για εύλογο χρονικό διάστημα. Ιδιαίτερα, αν υιοθετηθεί ο προτεινόμενος από το παρόν Σχέδιο τύπος υπολογισμού του μέγιστου μήκους, προϋποτίθεται ο ορθός υπολογισμός της μέγιστης παραγώμενης ισχύος και άρα της πραγματικής παροχής του υδατορέματος.
4. Τέλος, για τα ρέματα με διαπιστωμένη ύπαρξη ιχθυοπανίδας, προτείνεται η υποχρεωτική χρήση μεθόδων υδατοληψίας που επηρεάζουν λιγότερο την ιχθυοπανίδα (πχ. με πλευρική υπερχείλιση), καθώς και άλλων αναγκαίων εγκαταστάσεων για την άμβλυνση των συνεπειών (σκάλα κοκ).
σημ.: βλ. και σχόλια σε Άρθρα 1 και 2
Η λογική του νομοσχεδίου είναι σε λάθος κατεύθυνση γιατί δυσχεραίνει την αδειοδότηση πολύ μικρών υδροηλεκτρικών έργων σε αντίθεση με την τάση που επικρατεί στην Ευρώπη για ανάπτυξη των micro και mini υδροηλεκτρικών σταθμών.
Οι εταιρίες που ασχολούνται με την ανάπτυξη τέτοιων έργων είναι στην πλειοψηφία τους μικρομεσαίες επιχειρήσεις κυρίως της Περιφέρειας και κυρίως σε περιοχές ακριτικές με μικρή δυνατότητα ανάπτυξης άλλων έργων από Α.Π.Ε.
Όσο αναφορά την περιβαλλοντική επιβάρυνση τα ΜΥΗΕ έχουν την μικρότερη σε χρόνο κύκλου ζωής για τους εξής λόγους:
– Σταθεροποιούν το σύστημα του ΔΕΣΜΗΕ, ιδιαίτερα σε απομακρυσμένα σημεία, λόγω της πολύ πιο σταθερής παραγωγής.
– Είναι η μόνη τεχνολογία ΑΠΕ που άνω του 50% του προϋπολογισμού της επένδυσης είναι Ελληνική προστιθέμενη αξία.
– Η παραγόμενη ενέργεια πωλείται σε χαμηλή τιμή.
ΚΟΥΡΝΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΥΔΡΑΥΛΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ – ΠΕΡΙΒΑΝΤΟΛΛΟΓΟΣ
Στην παρούσα οικονομική συγκυρία, οι επενδύσεις ΜΥΗΕ που κατεξοχήν γίνονται στην επαρχία, αποτελούν τονωτικές ενέσεις. Να μην ξαναναφέρω κι εγώ με τη σειρά μου ότι η συγκεκριμένη τεχνολογία έχει καλύτερα ενεργειακά χαρακτηριστικά έναντι των άλλων ΑΠΕ…
Θα ήθελα να επισημάνω ωστόσο ότι είναι αδιανόητο οι γραφειοκράτες έχοντας πολλαπλές σκοπιμότητες, να αποκλείουν την ανάπτυξη των ΜΥΗΕ χρησιμοποιώντας φιλοπεριβαλλοντικό μανδύα. Πόσοι από αυτούς έχουν επισκεφτεί ποτάμια ή υδατορέματα κατά τους θερινούς μήνες τα οποία εξυπηρετούν αρδευτικές ανάγκες??? Υπάρχει περίπτωση να βρούν βάθος 20 cm?!?!?!!
Μεταφέρω την εμπειρία μου και μπορώ να παραθέσω φωτογραφικό υλικό από τον π. Στρυμόνα, όπου όταν δεν υπάρχουν επαρκείς ποσότητες για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών, η κοίτη του ποταμού είναι ένας απέραντος βοσκότοπος και λιμνάζουν «φιλοπεριβαλλοντικά, οικολογικά και εύοσμα» λύματα…!!!
Επιτέλους τέλος στην υποκρισία.
Τα τελευταία 10 χρόνια έχει αναπτυχθεί ένας οικονομικός κύκλος δράσης μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και μάλιστα σε περιφερειακό επίπεδο που αφορά την κατασκευή και λειτουργία μικρών υδροηλεκτρικών έργων με προφανή οφέλη για την στήριξη των τοπικών και απομακρυσμένων κοινωνιών. Η απαγόρευση υλοποίησης τέτοιων έργων που προκύπτει από την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου αποτελεί καίριο πλήγμα προς την περιφέρεια και μάλιστα σε μια εποχή που η οικονομική καταστροφή απειλεί και τις πιο εύρωστες επιχειρήσεις.
Η εταιρία μας είναι σύμβουλος επιχειρήσεων από το 1990. Είμαστε οι πρωτεργάτες της δημιουργίας, πριν από δέκα χρόνια, του μικρού υδροηλεκτρικού σταθμού (ισχύς 600 KW, το οποίο δουλεύει ανελλιπώς) μέσα στο ιδιωτικό, του δασικού συνεταιρισμού, δάσος του Δ.Δ. Βατσουνιάς του Δήμου Μουζακίου του Ν. Καρδίτσας της Κοινοτικής Υδροηλεκτρικής Επιχείρησης Λαϊκής Βάσης Α.Ε.
Ο Δήμος Μουζακίου και οι περισσότεροι κάτοικοι της Βατσουνιάς απολαμβάνουν τους καρπούς του εγχειρήματος τους. Επίσης κάθε χρόνο συνεισφέρει 2.500.000 περίπου Κιλοβατώρες στο ενεργειακό δυναμικό της χώρας.
Το 2003 έλαβε από το ΥΠΑΝ άδεια παραγωγής για ένα έργο συνέχισης της παραγωγής ενέργειας στη διάρκεια των χειμερινών μηνών, όταν το σύνολο του νερού στο υδατόρεμα είναι πολλαπλάσιο του απαιτούμενου, με τη δημιουργία ενός δευτέρου μικρού σταθμού της ιδίας ισχύος σε απόσταση 2000 μέτρων, μετά του σημείου εκροής του πρώτου σταθμού, όπου είναι και η δεξαμενή άρδευσης των χωραφιών των κατοίκων του χωριού. Εδώ να σημειωθεί ότι το πρώτο έργο βοήθησε ώστε η συγκέντρωση του νερού για την άρδευση να γίνει ποιο παραγωγικά αφού ο αγωγός του υδροηλεκτρικού αντικατέστησε τις διάφορες σωλήνες διαφόρων μεγεθών, που χρησιμοποιούνταν έως τότε από την Κοινότητα.
Έως σήμερα το ΥΠΕΚΑ δεν έχει εγκρίνει την ΜΠΟ για να εγκατασταθεί αυτό το έργο που θα συμπληρώσει τη προσπάθεια των κατοίκων αυτής της μικρής κοινότητας.
Εάν ήταν δύσκολο για μία θετική απόφαση πριν τώρα με αυτό το Σχέδιο Νόμου όταν γίνει νόμος θα είναι αδύνατον.
Όλα αυτά τα όνειρα θα μείνουν όνειρα.
Ένα δεύτερο έργο που πρόκειται να δημιουργηθεί στα Πιέρια ισχύος 1,7 MW ίσως μετά από 4 χρόνια που αρχικά υποβλήθηκε η αίτηση στη ΡΑΕ, σήμερα με την ψήφιση αυτού του νομοσχεδίου ως έχει να μη είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί. Επί τρία χρόνια αναμένονταν η έγκριση της ΠΠΕΑ από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Εν αναμονής της επίμαχης τροποποίησης των οδηγιών για τα ΜΥΗ έργα, των οποίων ο Κύριος Διευθυντής (κ. Τολέρης) είχε στο μυαλό του και δεν υπέγραφε προτάσεις υφισταμένων του, η υπηρεσία δεν ολοκλήρωνε τις εγκρίσεις που έπρεπε να γίνουν βάσει της τότε ισχύουσας νομοθεσίας.
Πιστεύω ότι πρέπει να εισακουστούν οι προτάσεις του Ελληνικού Συνδέσμου Υδροηλεκτρικής Ενέργειας, διότι προέρχονται από επιστημονική επεξεργασία των δεδομένων και όχι από μια ετσιθελική αντιμετώπιση ενός τόσου σημαντικού θέματος όπως είναι της ενεργειας και του περιβάλλοντος.
Θέλω να υλοποιήσω έργο ισχύος 500 kW και όπως βλέπω από την Υ.Α. επιτρέπεται εκτροπή μέγιστου μήκους 680μ. Επειδή το ρέμα που θέλω να κατασκευάσω το ΜΥΗΕ έχει μέση κλίση 4,5%, ο μηχανικός, μου είπε να κάνουμε φράγμα ύψους 10μ. και να τσιμπήσουμε λίγο την παροχή (20%). Εγώ διαφωνώ μαζί του γιατί δεν το θεωρώ σωστό. Γιατί να κάνω ένα φράγμα 10 μέτρων και να αγοράσω μηχανήματα μεγαλύτερα από αυτά που θα έπρεπε? Δεν μου περισσεύουν τα λεφτά. Κα Υπουργέ πειράζει πολύ το περιβάλλον να έχω αγωγό 1,5 χλμ?
Στην Ευρώπη των 27 μελών, σύμφωνα με στοιχεία του 2009, λειτουργούσαν περί τα 21.000 ΜΥΗΕ με συνολική εγκατεστημένη ισχύς ίση με 13 GW, τα οποία είχαν μία παραγωγή ίση με 41.000 GWh. H μέση εγκατεστημένη ισχύς των έργων ήταν 0,6 MW και η μέση ετήσια παραγωγή από κάθε μέσο έργο ήταν περίπου 2,0 GWh/έτος, δηλαδή τα ΜΥΗΕ εμφάνιζαν συντελεστή φορτίου (χρησιμοποίησης) ίσο με 38% περίπου.
Ευτυχώς όμως σε καμία Ευρωπαϊκή χώρα (ακόμη και σε αυτές που παρουσιάζουν παρόμοια χαρακτηριστικά με την Ελλάδα) δεν υπάρχει παρόμοια «εξειδίκευση κριτηρίων χωροθέτησης» και περιορισμός γιατί έτσι δεν θα μπορούσε να κατασκευαστεί ούτε το 25% των παραπάνω έργων. Μάλλον κάτι ξέρουν περισσότερο από μας, εκτός και αν όλες οι χώρες αγνοούν τις «καταστροφικές» περιβαλλοντικές επιπτώσεις τέτοιων έργων. Η αλήθεια είναι ότι όχι μόνο δεν έχουν τις ίδιες αντιλήψεις με τους συντάκτες του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης αλλά προχωρούν εντατικά και στην κατασκευή πολύ περισσότερων παρόμοιων «μικρών» έργων.
Ξεκινήσαμε να αδειοδοτηθούμε για Μικρό Υδροηλεκτρικό Έργο το 2007. Ποτέ δεν περιμέναμε τι Γολγοθά πρέπει να περάσουμε για να πάρουμε μια άδεια για ενεργειακό πράσινο έργο που χαρακτηρίζεται μηδενικής όχλησης ! περιμένουμε τρία χρόνια ( τα δύο στην ΕΥΠΕ) και τώρα πληροφορούμαστε ότι κινδυνεύει να κόψει την επένδυση ένας μαθηματικός τύπος γιατί κάποιοι θεωρούν ότι το έργο είναι επικίνδυνο για το περιβάλλον !! Θα σοβαρευτούμε ποτέ σ’ αυτόν τον τόπο; Αν το να «δανείζεσαι» το νερό για 2 η 3 χιλιόμετρα και να το επιστρέφεις στον χείμαρρο αφήνοντας την παροχή για να προστατευτεί το οικοσύστημα είναι επικίνδυνο για το περιβάλλον τότε οποιαδήποτε δραστηριότητα του ανθρώπου πρέπει να απαγορευτεί γιατί με τον ένα η άλλο τρόπο έχει επίπτωση στο περιβάλλον. Τι ακραία πράγματα είναι αυτά;
Στην συνέχεια παρατίθενται στοιχεία από την εφαρμογή της προτεινόμενης υπουργικής απόφασης σε ένα μεγάλο πλήθος μικρών υδροηλεκτρικών έργων, με σκοπό να καταδειχθεί ο παραλογισμός, η έλλειψη επιστημονική τεκμηρίωσης, η υποκειμενικότητα και εν τέλει η μη επαφή με την πραγματικότητα των αναφερόμενων «συμπληρώσεων και εξειδικεύσεων κριτηρίων χωροθέτησης» σε αυτήν. Τα στοιχεία έχουν συλλεχτεί μέσα από την μακροχρόνια ενασχόλησή μας στον κλάδο και αφορούν είτε σε περιπτώσεις έργων που έχουμε συμμετάσχει στην ανάπτυξη, στον σχεδιασμό ή/ και στην υλοποίησή τους, είτε σε περιπτώσεις έργων που έχουμε ασχοληθεί με την αξιολόγησή τους, είτε σε περιπτώσεις έργων στοιχεία των οποίων συλλέχτηκαν από τη ΡΑΕ, το ΥΠΕΚΑ και το ΚΑΠΕ.
Εν κατακλείδι, επί συνόλου 283 έργων, συνολικής ισχύος 554 MW (η πλειοψηφία των έργων δηλαδή), η ενδεχόμενη εφαρμογή της προτεινόμενης υπουργικής απόφασης θα είχε τα εξής αποτελέσματα:
Έργα με άδεια λειτουργίας
Σύνολο έργων : 41
Ικανοποίηση κριτηρίων ΥΑ : 20
Μη ικανοποίηση κριτηρίων ΥΑ : 21
Έργα με άδεια εγκατάστασης
Σύνολο έργων : 16
Ικανοποίηση κριτηρίων ΥΑ : 7
Μη ικανοποίηση κριτηρίων ΥΑ : 9
Έργα με άδεια παραγωγής, έργα που κατέχουν ΠΠΕΑ & έργα που κατέχουν ΕΠΟ
Σύνολο έργων : 126
Ικανοποίηση κριτηρίων ΥΑ : 71
Μη ικανοποίηση κριτηρίων ΥΑ : 55
Έργα θετικά αξιολογημένα από ΡΑΕ που εμπεριέχονται στον ειδικό κατάλογο
Σύνολο έργων : 100
Ικανοποίηση κριτηρίων ΥΑ : 38
Μη ικανοποίηση κριτηρίων ΥΑ : 62
Δηλαδή επί συνόλου 283 έργων τα 147 (ποσοστό 52%) είτε θα έπρεπε να σταματήσουν να λειτουργούν, είτε θα έπρεπε να ανακληθούν οι άδειες εγκατάστασης τους και οι Περιβαλλοντικοί τους όροι, ή ένα πλήθος μελετητών και επιστημόνων που ασχολήθηκαν με τον σχεδιασμό τους να αλλάξουν επάγγελμα διότι τελικά φαίνεται ότι δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους και προκαλούν ανήκεστο βλάβη στο περιβάλλον ( όλα τα έργα τελικά που σχεδιάζονται είναι μάλλον έργα των 300 kW με 6000 m εκτροπής).
Αυτά είναι τα αποτελέσματα που θα προέκυπταν από την εφαρμογή του μαθηματικού τύπου στα υφιστάμενα έργα, ενώ για τα υπόλοιπα απλώς πρέπει να ξεχάσουμε την πιθανή υλοποίησή τους.
Επίσης ακόμη και αν κάποια έργα καταφέρουν να περάσουν τον σκόπελο του μαθηματικού τύπου, θα σκοντάψουν πάνω στο επόμενο εμπόδιο που είναι οι 20 πόντοι νερού. Διότι σύμφωνα με τα κριτήρια θα πρέπει στο ρέμα που το καλοκαίρι παρουσιάζει βάθος ροής μικρότερο των 20 cm (φυσική ροή) ακόμη και αν το έργο δεν λειτουργεί θα πρέπει να γίνει εμπλουτισμός της ροής έτσι ώστε το βάθος ροής να γίνει 20 cm οπωσδήποτε. Κι ας έχει από μόνο του ρέμα, πολλαπλούς αναβαθμούς και μικροπτώσεις ύψους 2 και επιπλέον μέτρων σε όλο το μήκος. Αυτά δεν ενοχλούν την διακίνηση της ιχθυοπανίδας, δεν δημιουργούν εμπόδια και δεν ενοχλούν. Αντίθετα η μη ύπαρξη (έτσι κι αλλιώς των 20 εκατοστών βάθους ροής) ενοχλεί. Με αλλά λόγια για την κατασκευή ενός ΜΥΗΕ σε ένα υδατόρευμα απαιτείται να τροποποιηθούν οι φυσικές του συνθήκες.….
Μάλλον κάτι δεν πάει καλά, διότι δεν μπορεί όλος αυτός ο κόσμος να κάνει λάθος και να το μαθαίνει και εκ των υστέρων. Επισημαίνεται ότι το σύνολο των έργων με άδεια λειτουργίας έχουν επιδοτηθεί από το Ελληνικό Δημόσιο και αποτελούν στο σύνολό τους πρότυπες ενεργειακά και περιβαλλοντικά επενδύσεις. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι όπου έχουν κατασκευαστεί ΜΥΗΕ, αυτά έχουν αγκαλιαστεί από την τοπική κοινωνία η οποία τα αναδεικνύει και τα διαφημίζει εντάσσοντάς τα στα προβαλλόμενα αξιοθέατα της περιοχής. Η αλλαγή δε στην μικροοικονομία των περιοχών αυτών από την λειτουργία των ΜΥΗΕ είναι τέτοια που δεν θέλουν καν να σκέφτονται την «προ ΜΥΗΕ κατάσταση».
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, εκτός από την απόλυτα συμβατή με το περιβάλλον παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (ξεχάσαμε το παρελθόν που τα ΜΥΗΕ ήταν η κινητήριος δύναμη ανάπτυξης όλων των χωρών στις αρχές του αιώνα στην Ευρώπη αλλά και σήμερα στα αναπτυσσόμενα κράτη) τα έργα που κατασκευάστηκαν συνδυάστηκαν με την ικανοποίηση διαφόρων αναγκών της τοπικής κοινωνίας. Ενδεικτικά αναφέρεται η βελτίωση τοπικών υποδομών, η ικανοποίηση αρδευτικών αναγκών με την προσθήκη παροχετευτικών βανών κατά μήκος της σωλήνωσης, η εγκατάσταση «αναμονών» για την παροχή νερού για δασοπυρόσβεση, η δημιουργία πόλων έλξης τουριστών και μαθητών για εκπαιδευτικούς σκοπούς, η παράλληλη δημιουργία πάρκων αναψυχής και μονοπατιών κατά μήκος της κοίτης, κα.
Η στοιχειώδης λογική απαιτεί την κατάργηση της προτεινόμενης ΥΑ στο σύνολό της. Δεν αιτιολογεί και δεν δικαιολογεί στο ελάχιστο τη σκοπιμότητά της, και δεν βοηθά σε καμία περίπτωση ούτε το περιβάλλον, ούτε την πράσινη ανάπτυξη αλλά ούτε και τις τοπικές κοινωνίες. Αντίθετα, οδηγεί στην κατάργηση και στην πλήρη απαξίωση ενός εγχώριου και απόλυτα συμβατού ενεργειακού πόρου που μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα στην επίτευξη των ενεργειακών και περιβαλλοντικών εθνικών στόχων.
Βάση της οδηγίας που τέθηκε σε διαβούλευση περίπου το 80% των σε εξέλιξη έργων (φάση αδειοδοτικής διαδικασίας) δεν μπορούν να προχωρήσουν!
Επίσης το σχέδιο της Υπουργικής Απόφασης που τίθεται σε διαβούλευση έχει αναδρομική ισχύ, γεγονός που αντίκειται στους κανόνες δημοσίου δικαίου. Έργα πού είχαν ξεκινήσει βασιζόμενα σε διαφορετικό νομικό υπόβαθρο μετά από πολλές προσπαθειες και έξοδα κόβονται αναδρομικά!!
Η νομοθεσία αλλάζει συνεχώς, δεν υπάρχει σταθερό νομοθετικό περιβάλλον το οποίο σε συνδιασμό με τη γραφειοκρατεία καθιστά τις επενδύσεις σε ΑΠΕ (και ειδικότερα τα ΜΥΗΕ) τελικά μη ελκυστικές. Ευνοούνται τα Μεγάλα ΥΗΕ που κατα κανόνα τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι σαφώς μεγαλύτερα.
Σε ότι αφορά το μαθηματικό τύπο : πως προκύπτει αυτός??
με βάση ποιά επιστημονικά ή άλλα στοιχεία και στηριζόμενος σε ποια βιβλιογραφία???
Ο περιορισμός του βάθους των 20cm δημιουργεί επιπλέον μεγάλη σύγχυση και καθιστά τη διάταξη αυτή μη εφαρμόσιμη.
Γιώργος Τακλής
Μηχανολόγος Μηχανικός
Ασχολούμαι τόσον με μελέτη-αδειοδότηση έργων Α.Π.Ε. και εξοικονόμηση ενέργειας,οσον και επιστημονικά-τεχνικά με θέματα ενέργειας.Σε ερευνητικές μου εργασίες που έχουν ανακοινωθεί σε συνέδρια,αποδεικνύεται ότι τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Εργα,σε σύγκριση με άλλες τεχνολογίες,είναι τα πλέον αποδοτικά από άποψη οικονομικής αποδοτικότητας και συμβολής της δημόσιας χρηματοδότησης που έχει δοθεί από κοινοτικά προγράμματα στο Β’ και Γ’ ΚΠΣ στην μείωση περιβαλλοντικών ρύπων καθώς και οικονομική ανάπτυξη.
Είναι γνωστός ο παραλογισμός που επικρατεί εδώ και χρόνια στην αδειοδότηση των εργων ΑΠΕ και ιδιαίτερα των ΜΥΗΕ.Εκτός του θεσμικού πλαισίου και της γραφειοκρατίας,στα ΜΥΗΕ όλοι οσοι ασχολούνται τα τελευταία χρόνια,είμαστε θύματα αυθαιρεσίας και παραλογισμού των διαδικασιών και υπηρεσιακών παραγόντων.Ολα στο όνομα του όψιμου συχνά ενδιαφέροντος για την προστασία περιβάλλοντος.
Όλα αυτά σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη μιάς οργανωμένης διαχείρισης υδάτων,απαγορεύουν έως σήμερα την σωστή εκμετάλλευση του υδάτινου δυναμικού της χώρας για ύδρευση-άρδευση και παραγωγή ηλ.ενέργειας.
Η υπουργική απόφαση για τα ΜΥΗΕ,εφόσον ισχύσει ως έχει,βάζει ταφόπλακα σε κάθε ελπίδα ανάπτυξης κάθε ΜΥΗΕ.
Ευνοούνται σκανδαλωδώς τα μεγάλα ΥΗΕ άνω των 15 kWe,τα οποια θεωρούνται πλήρως αβλαβή για το περιβάλλον και δεν «αγγίζονται».Γιατί άραγε……..!!!
Είναι τεχνικά και επιστημονικά αυθαίρετη και αβάσιμη,αφού συναρτά την επίπτωση στο περιβάλλον από μαθηματικές σχέσεις και συναρτήσεις μήκους εκτροπής-ισχύος κλπ.
Η αποδοτικότητα του έργου,καθως και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον,εξετάζονται κατά περίπτωση από αρμόδιες υπηρεσίες,βάσει μελετών και στοιχείων των έργων.
Τα έργα αυτά είναι σοβαρά και ειδικά,από άποψη τεχνική και οικονομική και δεν εμπίπτουν σε λογική αντικειμενικών κριτηρίων όπως τα τεκμήρια φορολογίας εισοδήματος….
Οι υπηρεσίες και η κρατική μηχανή οφείλει να αποκτά την τεχνογνωσία και να στελεχώνει κάθε θέση με ειδικούς για κάθε αντικείμενο.Οφείλει επίσης να δημιουργεί μηχανισμούς,που θα διασφαλίζουν λειτουργια θεσμών και εφαρμογή νόμων και να μην καλύπτει αδυναμίες σε βάρος ανάπτυξης και των πολιτών.
H παγκόσμια πρωτοτυπία ,αβάσιμη τεχνικά και επιστημονικά να συναρτάται η επίπτωση στο περιβάλλον με βάση σχέση εκτροπής-ισχύος και όχι από την παραμένουσα στο ποτάμι οικολογική παροχή η τις επιπτώσεις των συνοδών έργων και επεμβάσεων,μάλλον προδίδει λογική συγκάλυψης αδυναμιών ελέγχου μελετών και αδυναμίας υπηρεσιών να ανταποκριθούν στο φόρτο εργασίας.
Περαν των άλλων όμως,από επιχειρηματική-οικονομική άποψη ,η ενέργεια είναι η τελευταία και η σημαντικότερη ευκαιρία ανάπτυξης της χώρας.Αν χαθεί χαθήκαμε…..
Ασχολούμαστε με μελέτη-αδειοδότηση έργων Α.Π.Ε. και εξοικονόμηση ενέργειας.Τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Εργα,σε σύγκριση με άλλες τεχνολογίες,είναι τα πλέον αποδοτικά από άποψη οικονομικής αποδοτικότητας και συμβολής της δημόσιας χρηματοδότησης που έχει δοθεί από κοινοτικά προγράμματα στο Β’ και Γ’ ΚΠΣ στην μείωση περιβαλλοντικών ρύπων καθώς και οικονομική ανάπτυξη.
Είναι γνωστός ο παραλογισμός που επικρατεί εδώ και χρόνια στην αδειοδότηση των εργων ΑΠΕ και ιδιαίτερα των ΜΥΗΕ.Εκτός του θεσμικού πλαισίου και της γραφειοκρατίας,στα ΜΥΗΕ όλοι οσοι ασχολούνται τα τελευταία χρόνια,είμαστε θύματα αυθαιρεσίας και παραλογισμού των διαδικασιών και υπηρεσιακών παραγόντων.Ολα στο όνομα του όψιμου συχνά ενδιαφέροντος για την προστασία περιβάλλοντος.
Όλα αυτά σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη μιάς οργανωμένης διαχείρισης υδάτων,απαγορεύουν έως σήμερα την σωστή εκμετάλλευση του υδάτινου δυναμικού της χώρας για ύδρευση-άρδευση και παραγωγή ηλ.ενέργειας.
Η υπουργική απόφαση για τα ΜΥΗΕ,εφόσον ισχύσει ως έχει,βάζει ταφόπλακα σε κάθε ελπίδα ανάπτυξης κάθε ΜΥΗΕ.
Ευνοούνται σκανδαλωδώς τα μεγάλα ΥΗΕ άνω των 15 kWe,τα οποια θεωρούνται πλήρως αβλαβή για το περιβάλλον και δεν «αγγίζονται».Γιατί άραγε……..!!!
Είναι τεχνικά και επιστημονικά αυθαίρετη και αβάσιμη,αφού συναρτά την επίπτωση στο περιβάλλον από μαθηματικές σχέσεις και συναρτήσεις μήκους εκτροπής-ισχύος κλπ.
Η αποδοτικότητα του έργου,καθως και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον,εξετάζονται κατά περίπτωση από αρμόδιες υπηρεσίες,βάσει μελετών και στοιχείων των έργων.
Τα έργα αυτά είναι σοβαρά και ειδικά,από άποψη τεχνική και οικονομική και δεν εμπίπτουν σε λογική αντικειμενικών κριτηρίων όπως τα τεκμήρια φορολογίας εισοδήματος….
Οι υπηρεσίες και η κρατική μηχανή οφείλει να αποκτά την τεχνογνωσία και να στελεχώνει κάθε θέση με ειδικούς για κάθε αντικείμενο.Οφείλει επίσης να δημιουργεί μηχανισμούς,που θα διασφαλίζουν λειτουργια θεσμών και εφαρμογή νόμων και να μην καλύπτει αδυναμίες σε βάρος ανάπτυξης και των πολιτών.
H παγκόσμια πρωτοτυπία ,αβάσιμη τεχνικά και επιστημονικά να συναρτάται η επίπτωση στο περιβάλλον με βάση σχέση εκτροπής-ισχύος και όχι από την παραμένουσα στο ποτάμι οικολογική παροχή η τις επιπτώσεις των συνοδών έργων και επεμβάσεων,μάλλον προδίδει λογική συγκάλυψης αδυναμιών ελέγχου μελετών και αδυναμίας υπηρεσιών να ανταποκριθούν στο φόρτο εργασίας.
Περαν των άλλων όμως,από επιχειρηματική-οικονομική άποψη ,η ενέργεια είναι η τελευταία και η σημαντικότερη ευκαιρία ανάπτυξης της χώρας.Αν χαθεί χαθήκαμε…..
Ασχολούμαι τόσον με μελέτη-αδειοδότηση έργων Α.Π.Ε. και εξοικονόμηση ενέργειας,οσον και επιστημονικά-τεχνικά με θέματα ενέργειας.Σε ερευνητικές μου εργασίες που έχουν ανακοινωθεί σε συνέδρια,αποδεικνύεται ότι τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Εργα,σε σύγκριση με άλλες τεχνολογίες,είναι τα πλέον αποδοτικά από άποψη οικονομικής αποδοτικότητας και συμβολής της δημόσιας χρηματοδότησης που έχει δοθεί από κοινοτικά προγράμματα στο Β’ και Γ’ ΚΠΣ στην μείωση περιβαλλοντικών ρύπων καθώς και οικονομική ανάπτυξη.
Είναι γνωστός ο παραλογισμός που επικρατεί εδώ και χρόνια στην αδειοδότηση των εργων ΑΠΕ και ιδιαίτερα των ΜΥΗΕ.Εκτός του θεσμικού πλαισίου και της γραφειοκρατίας,στα ΜΥΗΕ όλοι οσοι ασχολούνται τα τελευταία χρόνια,είμαστε θύματα αυθαιρεσίας και παραλογισμού των διαδικασιών και υπηρεσιακών παραγόντων.Ολα στο όνομα του όψιμου συχνά ενδιαφέροντος για την προστασία περιβάλλοντος.
Όλα αυτά σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη μιάς οργανωμένης διαχείρισης υδάτων,απαγορεύουν έως σήμερα την σωστή εκμετάλλευση του υδάτινου δυναμικού της χώρας για ύδρευση-άρδευση και παραγωγή ηλ.ενέργειας.
Η υπουργική απόφαση για τα ΜΥΗΕ,εφόσον ισχύσει ως έχει,βάζει ταφόπλακα σε κάθε ελπίδα ανάπτυξης κάθε ΜΥΗΕ.
Ευνοούνται σκανδαλωδώς τα μεγάλα ΥΗΕ άνω των 15 kWe,τα οποια θεωρούνται πλήρως αβλαβή για το περιβάλλον και δεν «αγγίζονται».Γιατί άραγε……..!!!
Είναι τεχνικά και επιστημονικά αυθαίρετη και αβάσιμη,αφού συναρτά την επίπτωση στο περιβάλλον από μαθηματικές σχέσεις και συναρτήσεις μήκους εκτροπής-ισχύος κλπ.
Η αποδοτικότητα του έργου,καθως και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον,εξετάζονται κατά περίπτωση από αρμόδιες υπηρεσίες,βάσει μελετών και στοιχείων των έργων.
Τα έργα αυτά είναι σοβαρά και ειδικά,από άποψη τεχνική και οικονομική και δεν εμπίπτουν σε λογική αντικειμενικών κριτηρίων όπως τα τεκμήρια φορολογίας εισοδήματος….
Οι υπηρεσίες και η κρατική μηχανή οφείλει να αποκτά την τεχνογνωσία και να στελεχώνει κάθε θέση με ειδικούς για κάθε αντικείμενο.Οφείλει επίσης να δημιουργεί μηχανισμούς,που θα διασφαλίζουν λειτουργια θεσμών και εφαρμογή νόμων και να μην καλύπτει αδυναμίες σε βάρος ανάπτυξης και των πολιτών.
H παγκόσμια πρωτοτυπία ,αβάσιμη τεχνικά και επιστημονικά να συναρτάται η επίπτωση στο περιβάλλον με βάση σχέση εκτροπής-ισχύος και όχι από την παραμένουσα στο ποτάμι οικολογική παροχή η τις επιπτώσεις των συνοδών έργων και επεμβάσεων,μάλλον προδίδει λογική συγκάλυψης αδυναμιών ελέγχου μελετών και αδυναμίας υπηρεσιών να ανταποκριθούν στο φόρτο εργασίας.
Περαν των άλλων όμως,από επιχειρηματική-οικονομική άποψη ,η ενέργεια είναι η τελευταία και η σημαντικότερη ευκαιρία ανάπτυξης της χώρας.Αν χαθεί χαθήκαμε…..
Η αλήθεια είναι ότι ένα πετυχημένο προεκλογικό σύνθημα μπορεί να κερδίσει τις εκλογές. Και καλά κάνει. Αρκεί όμως μετά τις εκλογές να μην χάνει την αίγλη, τη σημασία και το νόημά του.
Η πράσινη ανάπτυξη είναι σύνθημα της εποχής μας που συνοψίζει την αναγκαιότητα αντικατάστασης των πηγών ενέργειας, με νέες φιλικές στο περιβάλλον, δίνοντας ταυτόχρονα νέα ώθηση και ανοίγοντας νέους ορίζοντες στα ενεργειακά έργα και την ανάπτυξη.
Οι ΜΥΗΣ είναι από τις σημαντικότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μετά την κατασκευή τους σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, το τοπίο αποκαθίσταται πλήρως χωρίς να αφήνουν σημάδια παρέμβασης και αν αυτό συμβεί, η παρέμβαση εμφανίζεται καλαίσθητη και ωφέλιμη προς το κοινωνικό σύνολο. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν υπάρχουν αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες όπου προγραμματίζεται το Υδροηλεκτρικό Έργο, αντίθετα με ότι συμβαίνει για άλλες ανανεώσιμες πηγές (και σε αυτή τη περίπτωση αδικαιολόγητα κατά την άποψη μου). Ποιος θα το έλεγε πριν μερικά χρόνια ότι κάποιοι θα υποστήριζαν ότι τα Μικρά και Πολύ Μικρά ΥΗΕ βλάπτουν το περιβάλλον. Μάλιστα αν τα συγκρίνουμε με τα Μεγάλα Υδροηλεκτρικά και με τις αρδευτικές και υδρευτικές εγκαταστάσεις θα περάσουν τελείως απαρατήρητα.
Η υδροληψία του έργων μικρότερων των 1MW (και όχι μόνον) είναι μικροσκοπική σε σχέση με το ευρύτερο περιβάλλον όπου κατασκευάζεται, ο αγωγός είναι κατά κανόνα υπόγειος, το κτίριο πολύ μικρών διαστάσεων και με τους ιδιοκτήτες ο οποίοι επίσης κατά κανόνα έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία στο περιβάλλον, να αποκαθιστούν οποιαδήποτε παρέμβαση ενοχλεί οπτικά ή γενικότερα περιβαλλοντικά την περιοχή.
Η οικολογική παροχή εξασφαλίζεται με τις κατάλληλες κατασκευές στην εκτροπή του υδατορέματος. Το πρόβλημα που πιθανόν να εμφανιστεί είναι η αδυναμία μέτρησης της παροχής. Η αναγκαιότητα ελάχιστου ύψους 20cm νερού στη κοίτη του υδατορέματος δεν έχει νόημα αφού (αν και ο θεός τα πάντα εν σοφία εποίησε) αυτό εξαρτάται άμεσα από την κλίση και το μήκος του υδατορέματος. Πιστεύω ότι η έννοια της οικολογικής παροχής σωστά επινοήθηκε, αρκεί να υπολογιστεί και να ελεγχθεί σωστά.
Είμαι μελετητής και δραστηροποιούμαι επί μια δεκαετία στον χώρο των ΑΠΕ (συμπεριλαμβανομένων και των Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων – ΜΥΗΕ). Από την εμπειρία μου, η περιβαλλοντική επίπτωση ενός ΜΥΗΕ εξαρτάται από πάρα πολλούς παράγοντες (π.χ. μήκος εκτροπής, άλλα έργα στην περιοχή, απαιτούμενα έργα μόνιμης οδοποιίας, κλπ. κλπ), η βαρύτητα των οποίων ως προς την περιβαλλοντική επιβάρυνσή της περιοχής μπορεί να διαφέρει σημαντικά από έργο σε έργο και από περιοχή σε περιοχή. Η αρμόδια περιβαλλοντική αρχή οφείλει κατά την αξιολόγηση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου να εξετάσει όλες τις απαιτούμενες παραμέτρους και να εκδώσει τους κατάλληλους περιβαλλοντικόυς όρους για την ελαχιστοποίηση αυτών των επιπτώσεων. Στη συνέχεια, και εφόσον υλοποιηθεί το έργο, οφείλει επίσης να ελέγχει ότι αυτοί οι όροι τηρούνται και σε περίπτωση μη-συμμόρφωσης να επιβάλλει τις προβλεπόμενες κυρώσεις.
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, θεωρώ ότι εφόσον προτείνεται ένας τόσο γενικευμένος τύπος για την προεκτίμηση της περιβαλλοντικής επίπτωσης ενός ΜΥΗΕ σύμφωνα μόνο με την εκτροπή του υδατορεύματος και την ισχύ του έργου, καθώς και μια πρόταση για την επιβολή μιας ελάχιστης υδάτινης διατομής του υδατορέυματος, τότε τα παραπάνω θα έπρεπε να τεκμηριώνονται επιστημονικά ούτως ώστε να υπάρχει πλήρη διαφάνεια ως προς τους στόχους του επίμαχου άρθρου.
Με εκτίμηση,
Αριστοτέλης Μπότζιος-Βαλασκάκης
Διπλ. Μηχ/λογος Μηχ/κος
Msc Environmental Engineering
Περί βάθους ροής οικολογικής παροχής 20 εκ.
Η γενική αρχή για τήρηση βάθους ροής 20 εκ. οδηγεί σε τραγελαφικές καταστάσεις όπως εξηγείται κατωτέρω.
1. Υπάρχουν πολλά ρέματα που λόγω φερτών η κοίτη του ποταμού έχει ‘’χαλιά’’, είτε σε όλο το μήκος είτε σε τμήμα της εκτροπής του νερού. Στην περίπτωση αυτή ακόμη και πριν την τυχόν κατασκευή ΜΥΗΕ το βάθος δεν υπάρχει και το νερό ρέει μέσα στα φερτά. Που θα μετρηθεί επομένως το ανωτέρω βάθος;
2. Σε πολλά ρέματα το νερό του ποταμού χρησιμοποιείται για αρδεύσεις γύρω στους 3 με 4 μήνες το καλοκαίρι. Το νερό για τις αρδεύσεις λαμβάνεται είτε ανάντη είτε ενδιάμεσα με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καμμιά ροή σε όλο ή σε τμήμα του μήκους εκτροπής. Πώς θα τηρηθεί επομένως ο ανωτέρω περιορισμός;
3. Οι συνηθισμένες κλίσεις στα Ελληνικά ρέμματα είναι από 7% μέχρι και 1,5% και δεν είναι ομοιόμορφη κατά μήκος τους. Υπάρχουν θέσεις με έντονη κλίση και θέσεις με πολύ πιο ήπιες κλίσεις. Στις ήπιες κλίσεις η κοίτη είναι συνήθως με ικανό πλάτος ενώ στις έντονες κλισεις το πλάτος είναι μικρό.
4. Οι συνηθισμένες μέσες κλίσεις είναι μεταξύ 2% μέχρι 7% που αντιστοιχούν σε γεωδαιτικά ύψη πτώσης για τα ΜΥΗΕ από 60μ μέχρι 210 μ αντίστοιχα, για μήκος εκτροπής 3000 μ.
5. Στην πράξη, προκειμένου να τηρηθεί ο περιορισμός των 20 εκ., η ‘’οικολογική’’ παροχή που προβλέπεται από την Νομοθεσία δεν έχει κανένα νόημα. Σημειώνεται επίσης ότι οι τιμές παροχών για τον περιορισμό των 20 εκ, είναι εξωπραγματικές για την πλειονότητα των Ελληνικών ρεμάτων.
Οποιαδήποτε άλλη συζήτηση για αύξηση της ενεργούς υδάτινης διατομής (είτε του ύψους, είτε του πλάτους, είτε και των δύο) αναιρεί ουσιαστικά την συμπεριφορά όλων των υδατορευμάτων (όχι ποταμών) της χώρας, καθώς δεν υπάρχει υδατόρευμα στην Ελλάδα που για τους 3-4 άνυδρους μήνες να έχει σταθερά και όχι διακοπτόμενα στην κοίτη του 10cm ύψος νερού και σε ικανό πλάτος.
Δεν μπορεί λοιπόν, να ζητούνται μέσω οικολογικής παροχής, συνθήκες που ούτε το ίδιο το ρέμα παρουσιάζει κατά την ετήσια συμπεριφορά του.
Βασίλειος Χατζόπουλος, Η/Μ Μηχανικός
Κανένα ρέμα στην Ελληνική επικράτεια δεν έχει βάθος κοίτης 20 εκατοστά σε όλο το μήκος και για όλο το χρόνο. Πως μπορεί να εφαρμοστεί ένα τέτοιο όριο ;
Είμαι μόνιμος κάτοικος ενός ακριτικού χωριού της Β. Ελλάδος, και δραστηριοποιούμαι με αγροτικές εργασίες ενώ διατηρώ παράλληλα με το συνέταιρό μου μικρή επιχείρηση επεξεργασίας χαρτιού. Το 1999 αποφασίσαμε να στραφούμε στο χώρο των ΑΠΕ και ειδικότερα στην παραγωγή πράσινης ενέργειας από μικρό υδροηλεκτρικό σταθμό. Λόγω των περιορισμένων οικονομικών μας δυνατοτήτων και σε συνεργασία με επιστήμονες – μελετητές του είδους, επιλέξαμε ένα μικρό γειτονικό ρέμα και σχεδιάσαμε μετά από σχετικές μελέτες ένα έργο ΜΥΗΣ με ισχύ 0,45 Mw και μήκος σωληνώσεων 1400μ. Έκτοτε και για τα επόμενα έξι χρόνια της αδειοδότησης του έργου (Άδεια Εγκατάστασης) κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες που ούτε στους χειρότερους εφιάλτες μας δεν μπορούσαμε να δούμε, αναφέρω ενδεικτικά γραφειοκρατία, αλλαγές νομοθεσίας, αλλαγές αρμοδιοτήτων υπηρεσιών και 42 εγκρίσεις που τελικά μαζέψαμε από ισάριθμες υπηρεσίες της πολιτείας μας. Τον Δεκέμβριο του 2006 και αφού η κατασκευή του έργου δεν ξεπέρασε σε διάρκεια τον ένα χρόνο, μας χορηγήθηκε η άδεια λειτουργίας. Το έργο χρηματοδοτήθηκε κατά ένα μέρος από τράπεζα αφού διαθέσαμε πρώτα όλες τις οικονομίες μας και κατά 45% από τον Αναπτυξιακό Νόμο. Εδώ να σημειώσω ότι από την επιδότηση έχουμε εισπράξει ακόμα μόνο το 50% μετά από δυόμιση χρόνια από την λειτουργία του έργου (σε λίγο κλείνουμε τέσσερα χρόνια λειτουργίας) με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικονομική αλλά κυρίως την ψυχική μας υγεία. Το κόστος του έργου μαζί με τα έργα σύνδεσης της ΔΕΗ έφτασε στις 750.000€ ενώ ο προϋπολογισμός του ήταν 670.000€. Το σύνολο των έργων και του εξοπλισμού υλοποιήθηκαν από ελληνικές εταιρείες και ντόπιους επαγγελματίες εκτός του εξειδικευμένου ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (γεννήτρια, μετασχηματιστής και αυτοματισμοί) τον οποίο προμηθευτήκαμε από το εξωτερικό, συνολικής αξίας 150.000€.
Το έργο μας έως σήμερα λειτουργεί για εννέα μήνες το χρόνο περίπου εφόσον την καλοκαιρινή περίοδο χρησιμοποιείται η υδροληψία του έργου για την άρδευση των καλλιεργειών της γύρω περιοχής. Εδώ να σημειώσω ότι οι αρδευτική χρήση και βάση σχετικής νομοθεσίας προηγείται και υπερισχύει οποιασδήποτε άλλης χρήσης του νερού. Μετά την τριετή λειτουργία η ετήσια παραγωγή ενέργειας κυμαίνεται από 1.800 Mwh έως 2.000 Mwh, κατά συνέπεια ο συντελεστής ενεργειακής αποδοτικότητας κυμαίνεται από 0,46 έως 0,51. Παραθέτω ενδεικτικά στοιχεία κοινής ωφέλειας από την λειτουργία του έργου ΜΥΗΣ:
• Αποφυγή της ρύπανσης που θα προερχόταν από λιγνιτικές μονάδες για την ετήσια παραγωγή 2.000 Mwh, 1700τόνοι διοξειδίου του άνθρακα, 31 τόνοι διοξειδίου του θείου, 0,36 τόνοι μονοξειδίου του άνθρακα, 2,4 τόνοι οξειδίων του αζώτου, 0,1 τόνοι υδρογονανθράκων και 1,6 τόνοι σωματιδίων
• Η ετήσια παραγόμενη ενέργεια αντιστοιχεί σε 172 Τόνους Ισοδύναμου Πετρελαίου (ΤΙΠ)
• Κρατήσεις υπέρ του οικείου Δήμου 3% επί των ακαθάριστων εσόδων που ανέρχεται στο ποσό των 5.000 €/έτος
• Φόρος υπέρ δημοσίου ανά έτος επί των καθαρών εσόδων, του ποσού των 30.000€, χωρίς να υπολογίζονται οι τυχόν έκτακτες εισφορές.
• Μία μόνιμη θέση εργασίας για επιτήρηση και φύλαξη του έργου αλλά και της γύρω περιοχής και 4 συμβάσεις έργου για εργασίες συντήρησης και παροχής υπηρεσίας.
• Υποβοήθηση στην πρόληψη και καταστολή των δασικών πυρκαγιών μέσω της διαθέσιμης και προσβάσιμης οδοποιίας του έργου, μέσω της συνεχούς επιτήρησης της περιοχής και μέσω του αγωγού πίεσης εκ του οποίου μπορεί να γίνει λήψη νερού με βάνες.
• Διευκόλυνση της λειτουργίας της άρδευσης μέσω των εγκαταστάσεων του έργου.
• Υποβοήθηση στην αποφυγή καταστροφών από πλημμυρικά φαινόμενα καθώς το τμήμα της κοίτης που σχετίζεται με το έργο διατηρείται σε κατάσταση πλήρους παροχετευτικότητας εφόσον υπάρχει μέριμνα ώστε η κοίτη να παραμένει απαλλαγμένη από παράνομα μπαζώματα και επικίνδυνες προσχώσεις της κοίτης που συνήθως είναι η πιο συχνή αιτία των πλημμυρικών καταστροφών.
• Ενίσχυση των τεχνικών παραμέτρων του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας καθώς η περιοχή μας βρίσκεται στα άκρο του δικτύου διανομής της ΔΕΗ και πολύ συχνά αντιμετωπίζουμε προβλήματα σταθερότητάς του.
Ο λόγος που σας παρουσιάζω όλα τα ανωτέρω κα. Υπουργέ είναι επειδή πρόσφατα ενημερώθηκα ότι βρίσκεται σε διαβούλευση σχέδιο Υπουργικής Απόφασης του ΥΠΕΚΑ για τον έλεγχο της χωροθέτησης των ΜΥΗΣ. Καταρχήν σας ενημερώνω ότι μετά την απίστευτη ταλαιπωρία που υπέστη για την αδειοδότηση του έργου μου δεν μπήκα ούτε στη σκέψη να ξεκινήσω προσπάθεια για κάποιο άλλο έργο. Από περιέργεια και μόνο λοιπόν εφήρμοσα των σχετικό μαθηματικό τύπο του σχεδίου με τα στοιχεία του έργου μου. Ειλικρινά έμεινα άναυδος και κατακεραυνομένος όταν μετά λύπης μου διαπίστωσα ότι το έργο μου δεν πληρεί τις απαιτήσεις αυτού του τύπου με μεγάλη απόκλιση, βάση του οποίου θεωρείται ότι βλάπτει το φυσικό περιβάλλον και δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Αλήθεια πιστεύει κανείς σε αυτό τον κόσμο ότι αυτό το έργο αποτελεί μέρος του περιβαλλοντικού προβλήματος της χώρας μας;
Με εκτίμηση
Ένας απογοητευμένος
Ακρίτας
Μποζίνης Δημήτριος
Παραθέτουμε στατιστικά στοιχεία των ΜΥΗΕ με τα οποία έχουμε ασχοληθεί( επενδυτικά και μελετητικά ) πρόσφατα και την τύχη τους με βάση την προτεινόμεη Υπουργική Απόφαση :
Έργα σε λειτουργία(ίδια ή τρίτων που θέσαμε σε λειτουργία πρόσφατα)
Αριθμός έργων 6
δυνατότητα λειτουργίας σύμφωνα με την προτεινόμενη Υ.Α. 1
Αποκλεισμός λειτουργίας σύμφωνα με την προτεινόμενη Υ.Α. 5
ποσοστό % αποκλεισμού 84%
Έργα με άδεια παραγωγής
Αριθμός έργων 5
δυνατότητα υλοποίησης σύμφωνα με την προτεινόμενη Υ.Α. 1
Αποκλεισμός υλοποίησης σύμφωνα με την προτεινόμενη Υ.Α. 4
ποσοστό % αποκλεισμού 80%
Έργα του ειδικού καταλόγου της ΡΑΕ
κατά εφαρμογή της παρ. 3, άρθρο 3 του Ν 3851/10
Αριθμός έργων 16
δυνατότητα υλοποίησης σύμφωνα με την προτεινόμενη Υ.Α. 1
Αποκλεισμός υλοποίησης σύμφωνα με την προτεινόμενη Υ.Α. 15
ποσοστό % αποκλεισμού 94%
Έργα σε αξιολόγηση από τη ΡΑΕ
Αριθμός έργων 6
δυνατότητα υλοποίησης σύμφωνα με την προτεινόμενη Υ.Α. 3
Αποκλεισμός υλοποίησης σύμφωνα με την προτεινόμενη Υ.Α. 3
ποσοστό % αποκλεισμού 50%
Θαυμάστε τα αποτελέσματα της «συμπλήρωσης και εξειδίκευσης» των κριτηρίων του Ειδικού Χωροταξικού !
Όλα αυτά τα ΜΥΗΕ μπορούν να υλοποιηθούν με τις διατάξεις του Ειδικού Χωροταξικού όπως είναι σήμερα. Με την «συμπλήρωση και εξειδίκευση» του «κόβονται» σε ποσοστό 80-90 %. Ποιος νοήμων θα ονομάσει με βάση αυτά τα στοιχεία το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης «συμπλήρωση και εξειδίκευση του Ειδικού Χωροταξικού» και όχι «κατακρεούργηση» του ; Και δεν είναι έργα 300 kW με 6000 m εκτροπής, καμιά σχέση. Με την εμπειρία μας, μέσα από την ενασχόληση με το αντικείμενο των ΜΥΗΕ από το 1995 και επενδυτικά και μελετητικά, είμαστε σε θέση να εκτιμήσουμε , να επενδύουμε και να προτείνουμε και σε τρίτους τεχνικο-οικονομικά αξιόλογα έργα ΜΥΗΕ που μπορούν να υλοποιηθούν με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον σύμφωνα με την υφιστάμενη Περιβαλλοντική Νομοθεσία για τα ΜΥΗΕ που ήδη είναι ιδιαίτερα απαιτητική σε σχέση με όλα τα άλλα ΑΠΕ αλλά σε σχέση ακόμη και με ρυπογόνες βιομηχανίες ( δυστυχώς ακόμα διατηρείται χωρίς κανένα λόγο στην περιβαλλοντική κατηγοριοποίηση η συντριπτική πλειοψηφία των ΜΥΗΕ να υπάγονται στην Α1 κατηγορία (!) ).
Ο «επιστημονικοφανής τυφλοσούρτης», ο προτεινόμενος μαθηματικός τύπος αν ίσχυε δεν θα λειτουργούσαν ποτέ το 84% των ίδιων επενδύσεων μας και των επενδύσεων τρίτων που πρόσφατα θέσαμε σε λειτουργία και γενικά άνω του 50% των εν λειτουργία ΜΥΗΣ πανελλαδικά. Μα με τα επίσημα στοιχεία του ΔΕΣΜΗΕ για την παραγωγή του 2009 ο μέσος συντελεστής ενεργειακής αποδοτικότητας για αυτά τα ΜΥΗΕ που λειτουργούν ήταν 42,5%. Που σημαίνει ότι θα κόβονταν αν ίσχυε από τότε ο προτεινόμενος μαθηματικός τύπος επενδύσεις «χρυσάφια» από ενεργειακή άποψη με μέσο συντελεστή ενεργειακής απόδοσης 2πλάσιο των αιολικών και κοντά 4πλάσιο των Φ/Β. Και το 70-80% των υπό αδειοδότηση ΜΥΗΕ που προσπαθεί τώρα και μάλιστα αναδρομικά(!!) να «κόψει» έχουν μέσο συντελεστή απόδοσης από 35-42,5% . Που σημαίνει παραγωγή φτηνής ενέργειας από ώριμα έργα ΑΠΕ που μπορούν να κατασκευαστούν σε απόλυτα αρμονική σχέση με το περιβάλλον με βάση το γεγονός ότι η οικολογική παροχή που θα διασφαλίζει το ποτάμιο οικοσύστημα έχει υπολογιστεί και θα διατηρείται.
Ας επικρατήσει η στοιχειώδης λογική και ας βοηθηθεί ( αντί να υπονομεύεται) η ενεργειακή εκμετάλλευση του μικρουδροδυναμικού της χώρας μας με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον. Εξάλλου είναι ευτυχές ότι ο κλάδος μας ( μελετητές και επενδυτές ) έχουν αποδείξει ότι διαθέτουν και την ευαισθησία και την κουλτούρα να μελετούν και να επενδύουν συμβάλλοντας την πράσινη ανάπτυξη με ευαισθησία και απέναντι στο περιβάλλον και απέναντι στις τοπικές κοινωνίες.
Συμπληρωματικό σχόλιο για το Άρθρο 3, παράγραφος β:
Η σύνδεση προς την ιστοσελίδα Wolfram Alpha δεν ενεργοποιήθηκε σωστά.
Εφόσον ο αναγνώστης επιθυμεί να εμφανιστεί το διάγραμμα που αναφέρεται στην προηγούμενη ανάρτηση, μπορεί να εισαγάγει την ακόλουθη σύνταξη στην μηχανή υπολογισμών του WolframAlpha:
plot L= 0.25+11.2*(P-0.3)/(5+(P-0.3)), P from 0.3 to 1.5
Συμπληρωματικό σχόλιο για το Άρθρο 3, παράγραφος β:
Ορθή σύνταξη της σύνδεσης προς την ιστοσελίδα Wolfram Alpha:
http://www.wolframalpha.com/input/?i=plot+L%3D+0.25%2B11.2*%28P-0.3%29%2F%285%2B%28P-0.3%29%29%2C+P+from+0.3+to+1.5
Η εν λόγω σύνδεση δεν ενεργοποιήθηκε σωστά στην προηγούμενη ανάρτηση
Άρθρο 3, παράγραφος β:
Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η διαπίστωση της ύπαρξης σχέσης μεταξύ δύο ή περισσότερων μεταβλητών και στη συνέχεια η εύρεση της σχέσης αυτής, δια μέσου της ανάλυσης παλινδρόμησης, ΔΕΝ συνεπάγεται πάντα και μια σχέση αιτίου – αποτελέσματος μεταξύ των μεταβλητών και αν ακόμα η σχέση αυτή είναι πολύ ισχυρή.
Για να θεμελιωθεί μια σχέση αιτίου και αιτιατού, η σχέση θα πρέπει να στηρίζεται σε μαρτυρία εκτός των δεδομένων του δείγματος. Η ανάλυση της παλινδρόμησης μπορεί να βοηθήσει στην επιβεβαίωση μιας σχέσης αιτίου – αποτελέσματος, αλλά ΔΕΝ μπορεί σε καμία περίπτωση να αποτελέσει τη μόνη βάση για ένα τέτοιο ισχυρισμό.
Ένα παράδειγμα των παραπάνω δίνεται στο διάγραμμα του ακόλουθου συνδέσμου: http://www.venganza.org/images/spreadword/pchart1.jpg
Στο παραπάνω διάγραμμα φαίνεται να υπάρχει σχέση μεταξύ του εκτιμώμενου αριθμού πειρατών (ανεξάρτητη μεταβλητή) και της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας (εξαρτημένη μεταβλητή).
Συνεπώς, και στηριζόμενοι στη σχέση αιτίου – αποτελέσματος του διαγράμματος, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι το φαινόμενο της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη θα μπορούσε να ανακοπεί αν επιτυγχάνονταν αύξηση του αριθμού των πειρατών.
Η πιθανότητα επαλήθευσης του παραπάνω υποδείγματος, μάλλον, είναι πολύ μικρή.
Η παράθεση του παραπάνω ακραίου παραδείγματος γίνεται για να τονίσουμε ότι η ύπαρξη σχέσης μεταξύ μεταβλητών ΔΕΝ συνεπάγεται την ύπαρξη σχέσης αιτίου – αποτελέσματος.
Επιπλέον, για να θεμελιωθεί μια τέτοια σχέση πρέπει να επαληθεύεται και από δεδομένα εκτός του δείγματος από το οποίο παράχθηκε.
Στην περίπτωση του τύπου του Άρθρου 3 της παραγράφου β, η προσπάθεια επαλήθευσής του αποτυγχάνει κατά την χρησιμοποίηση μεγάλου δείγματος έργων ΜΥΗΕ σε λειτουργία, για τα οποία το εύρος εγκατεστημένης ισχύος κυμαίνεται από 0,3MW έως και 1,5MW. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το σύνολο των έργων για τα οποία ελέγχθηκε ο τύπος έχουν λάβει έγκριση περιβαλλοντικών όρων.
Τονίζεται ότι περιοριστήκαμε στην προσπάθεια επαλήθευσης του τύπου για το εύρος εγκατεστημένης ισχύος από 0,3MW έως και 1,5MW, καθότι αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία έργων ΜΥΗΕ που έχουν ή που μπορούν να αναπτυχθούν στην χώρα.
Οι λόγοι για τους οποίους ο συγκεκριμένος τύπος φαίνεται να εμφανίζει αυτή την τοπική στρέβλωση δεν μπορούν να διατυπωθούν με ακρίβεια, καθότι δεν είναι παράλληλα διαθέσιμη και η εισηγητική έκθεση του σχεδίου της ΥΑ, στην οποία και περιγράφεται η μεθοδολογία κατάρτισης της εξίσωσης, καθώς επίσης και τα χρησιμοποιούμενα πρωτογενή δεδομένα.
Πάντως, είναι άξιο επισήμανσης το γεγονός ότι ο εν λόγω τύπος φέρεται να έχει καθολική εφαρμογή στο σύνολο της χώρας, θεωρώντας ότι όλη η χώρα είναι υδρογεωλογικά ομοιογενής.
Αντίθετα με την παραπάνω λογική, ο ασφαλέστερος και καλύτερος τρόπος για τον προσδιορισμό του τρόπου λειτουργίας φυσικών υδροσυστημάτων ευρύτερων γεωγραφικών περιοχών είναι η εντοπική ανάλυση, δηλαδή η ανάπτυξη ομοιωμάτων (τύπων) σε υδρογεωλογικά ομοιογενείς περιοχές με τη χρήση μεταβλητών της περιοχής ενδιαφέροντος (κλιματικές, μορφολογικές μεταβλητές).
Ένας ακόμη λόγος για τον οποίο η συγκεκριμένη εξίσωση φαίνεται να μην περιγράφει ικανοποιητικά τα ΜΥΗΕ στο εύρος 0,3MW – 1,5MW θα μπορούσε να είναι η αδυναμία των επιλεγμένων μεταβλητών να εκφράσουν με αντιπροσωπευτικό τρόπο την υδρολογική συμπεριφορά των ορεινών λεκανών απορροής της χώρας.
Ακολουθεί η παράθεση συνδέσμου σε διάγραμμα από το οποίο προκύπτει το απαγορευτικά περιοριστικό άνω όριο επιτρεπόμενου μήκους εκτροπής (Lmax) για ΜΥΗΕ που βρίσκονται στην κλάση 0,3MW – 1,5MW. Για τη κατάρτιση του διαγράμματος έγινε η παραδοχή ότι η απαιτούμενη οικολογική παροχή (Qοικ) ισούται με την οικολογική παροχή που θα αφήνεται με πρωτοβουλία του κυρίου του έργου από την υδροληψία κατά την λειτουργία του έργου (Q΄οικ).
http://www.wolframalpha.com/input/?i=plot+L%3D+0.25%2B%5B11.2*%28P-0.3%29%2F%285%2B%28P-0.3%29%29%5D%2C+P+from+0.3+to+1.5
Συμπερασματικά, το μόνο που σίγουρα φαίνεται να επιτυγχάνει ο εν λόγω τύπος είναι ο αποκλεισμός του ενδεχόμενου πραγματοποίησης επενδύσεων στην τεχνολογία των ΜΥΗΕ για το εύρος εγκατεστημένης ισχύος 0,3MW – 1,5ΜW.
Ασχολούμαι με τα Μικρά Υδροηλεκτρικά Έργα εδώ και μερικά χρόνια ως μελετητής. Προσπάθησα να εφαρμόσω τον προτεινόμενο τύπο υπολογισμού του μέγιστου μήκους εκτροπής των υδατορευμάτων σε έργα που ήδη έχω μελετήσει και η διαπίστωση είναι οτι στο 80% (!!!) των περιπτώσεων ο τύπος δεν μπορεί να εφαρμοστεί, δηλαδή το μέγιστο μήκος που προκύπτει απο τον τύπο είναι μικρότερο από το μήκος εκτροπής που απαιτείται να πραγματοποιηθεί για δεδομένη ισχύ του έργου.
Προσθετικά με τα σχόλια που διάβασα στην ανοιχτή διαβούλευση και τα οποία με βρίσκουν απολύτως σύμφωνο, μία άλλη διαπίστωση είναι η εξής :
Με δεδομένο οτι ο τύπος συνδέει το μήκος εκτροπής με την ισχύ άρα και με την υψομετρική διαφορά μεταξύ υδροληψίας και μηχανοστασίου, για να πραγματοποιηθεί ένα ΜΥΗΕ σύμφωνα με τον προτεινόμενο τύπο προυποθέτει υδατορεύματα με μεγάλες κλίσεις. Τα υδατορεύματα με μεγάλες παροχές που θα μπορούσαν να αποδώσουν και την ζητούμενη ισχύ, δεν έχουν τις απαιτούμενες κλίσεις. Από τη άλλη, στα μικρότερα υδατορεύματα που διαθέτουν ικανοποιητικές υψομετρικές διαφορές οι απαιτούμενες κλίσεις είναι τέτοιες ώστε να γίνεται αδύνατη η κατασκευή έστω και προσωρινού δρόμου για την τοποθέτηση του αγωγού κατά την διάρκεια κατασκευής του έργου.
Πέρα απο τις τεχνικές λεπτομέρειες που θα μπορούσε κανείς να αναπτύξει για το θέμα η αίσθηση που μένει από την ανάγνωση της Υ.Α. είναι οτι ο προτεινόμενος τύπος υπολογισμού του μέγιστου μήκους εκτροπής των υδατορευμάτων έχει σκοπό την κατάργηση – παύση διαδικασίας αδειοδότησης των μικρών υδροηλεκτρικών έργων.
Εύλογα προκύπτουν τα ερωτήματα.
Θέλουμε λιγότερα μικρά υδροηλεκτρικά έργα? Τα μικρά υδροηλεκτρικά έργα χρησιμοποιούν ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, παράγουν πράσινη – καθαρή ενέργεια, εξοικονομούν αέρια του θερμοκηπίου και επιβλαβείς ρύπους για το περιβάλλον, παράγουν Εθνικό προιόν και μάλιστα με συντελεστές καλύτερους από τις άλλες ΑΠΕ. γιατί τότε θέλουμε να τα καταργήσουμε?
Είναι ο λόγος η προστασία του περιβάλλοντος?
Πόσο πραγματικά σημασία έχει αν το μήκος εκτροπής του ρέματος είναι κατά τι μεγαλύτερο ή μικρότερο από αυτό που «βγαίνει» απ΄ τον τύπο σε ένα ΜΥΗΕ που πρόκειται να υλοποιηθεί?. Σημασία για την ισορροπία των οικοσυστημάτων έχει η ποσότητα του νερού που παραμένει στο υδατόρευμα, δηλαδή η απαραίτητη οικολογική παροχή, ο πιθανός εμπλουτισμός της κοίτης από άλλα υδατορεύματα, ο καθορισμός των μεγεθών αυτών κατά περίπτωση και με επιστημονικό τρόπο και ο έλεγχος διατήρησής τους στην πράξη.
Τα ΜΥΗΕ είναι έργα ΑΠΕ και θα πρέπει ως τέτοια να προωθούνται και όχι να «εφευρίσκουμε» εμπόδια για την μη υλοποίησή τους !!
Βασίλειος Τολούδης
Μηχανολόγος Μηχανικός
Άρθρο 3, παράγραφος δ:
Αν το κάτω όριο οικολογικής ανοχής του παράγοντα του βάθος ροής ήταν 20cm προκειμένου να επιβιώσει η ιχθυοπανίδα σε ένα υδατόρευμα της χώρας μας, τότε η διαδικασία της φυσικής επιλογής θα είχε αφήσει το σύνολο των χειμάρρων και την συντριπτική πλειοψηφία των χειμαρροπόταμων χωρίς ιχθυοπανίδα.
Ο μαθηματικός τύπος που επινοήθηκε για τον υπολογισμό του επιτρεπόμενου μήκους του αγωγού εκτροπής (άρθρο 3, παράγραφος β), έχει δομηθεί με τέτοιο τρόπο που η μεν πρώτη αγκύλη δεν μπορεί να δώσει στην καλύτερη των περιπτώσεων αποτέλεσμα μεγαλύτερο από 1,1. Αντίστοιχα συνδυαστικά με τις σταθερές της δεύτερη αγκύλη-ενδεικτικά το αναφέρω πειραματιζόμενος- για ισχύ ως 600 KW δίνει τελικά μήκος αγωγού 1.000m. Ουσιαστικά δηλαδή στην πράξη έργα αυτού του μεγέθους που είναι απόλυτα οικολογικά (δηλαδή μικρής κλίμακας που είναι ο ορισμός της παραγωγής οικολογικής ενέργειας) 300 KW, 400 KW, 500 KW, 600 KW καθίστανται ασύμφορα στην υλοποίησή τους καθώς η ισχύς τους στραγγαλίζεται (υποδιπλασιάζεται ή υποτριπλασιάζεται) ενώ τα μικρότερα των 300KW έργα πρακτικά «σβήνονται» από το χάρτη. Μα καλά όταν λέμε καθαρή και πράσινη ανάπτυξη είναι δυνατόν να δαιμονοποιούμε τέτοιου είδους μικρής κλίμακας επενδύσεις που ουσιαστικά υποκαθιστούν τους εκατοντάδες παλιούς ερειπωμένους σήμερα νερόμυλους ; Μάλλον τότε η έννοια της πράσινης ανάπτυξης δεν είναι και αυτή τόσο ξεκάθαρη και σηκώνει υποκειμενικές ερμηνείες. Ίσως πιο πράσινα να είναι τα ΦΒ για τα οποία η ανάλυση κύκλου ζωής και το κόστος τους υποδεικνύουν ότι είναι τελικά χαμηλής αποδοτικότητας ή τα μεγάλα υδροηλεκτρικά που δημιουργούν φράγματα με ότι αυτό συνεπάγεται για τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Ίσως ακόμη να είναι πράσινα μονάχα τα μεγάλα αιολικά πάρκα με τις δεκάδες ανεμογεννήτριες ύψους 100m καθώς πίσω από αυτές βρίσκονται πάντα τεράστιοι ενεργειακοί κολοσσοί. Ίσως.
Σίσκος Δ.
Η περιβαλλοντική επίπτωση και βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των ΜΥΗΕ δε μπορεί να μετρηθεί και να αποδοθεί με μαθηματικούς τύπους εκτροπής-ισχύος. Η μόνη επίπτωση που μπορεί να έχει μια τέτοια ρύθμιση, η οποία θα εφαρμοστεί ως είθισται στη χώρα και αναδρομικά, θα είναι να αναστείλει την αδειοδότηση πολλών αποδοτικών έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΜΥΗΕ), να «παγώσει» και άλλους πιθανούς επενδυστές στην ενέργεια, και να απομακρύνει τη χώρα από τον πολυδιαφημισμένο στοχο 20-20-20!
Περιορισμοί και δείκτες για τα ΜΥΗΕ υπάρχουν ήδη. Σύμφωνα με αυτούς πολλοί επενδυτές έσπευσαν να υποβάλλουν αιτήσεις. Ας τους σεβαστούμε κάποια στιγμή!
Ο Όμιλος ΝΑΝΚΟ αναπτύσσει αδειοδοτικά συνολικά 20 έργα.
Τέσσερα (4) είναι σε φάση αξιολόγησης από τη ΡΑΕ.
Δεκατρία (13) είναι σε φάση αξιολόγησης από την ΕΥΠΕ εδώ και δύο χρόνια.
Τρία (3) είναι σε φάση έγκρισης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (έργα που έχουν Άδεια Παραγωγής από το 2008)
Βάση της οδηγίας που τέθηκε σε διαβούλευση, από τα ανωτέρω συνολικά είκοσι (20) έργα, μπορούν να προχωρήσουν μόνο τέσσερα (4)!!!!!!!
Να ληφθεί υπόψη ότι το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης που τίθεται σε διαβούλευση έχει αναδρομική ισχύ, γεγονός που αντίκειται στους κανόνες δημοσίου δικαίου.
Τελικά το 80% των έργων, έργα τα οποία είναι σε αδειοδοτική διαδικασία εδώ και τρία χρόνια με τεράστιες προσπάθειες και έξοδα, κόβονται αναδρομικά.
Ποιος θα αποζημιώσει τους επενδυτές?
Βασίλειος Χατζόπουλος, Η/Μ Μηχανικός
Eίμαι μελλοντικός επενδυτής αφού έχω προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό όλες εκείνες τις ενέργειες που απαιτούνται για την δημιουργία ενός μικρού υδροηλεκτρικόυ έργου.Η διάταξη αυτή αποτελεί ακραία και ύποπτη ενέργεια και πρέπει άμεσα να καταργηθεί, καθότι θα ακυρώσει όλα τα Μ.Υ.Η.Ε. Αφήστε επιτέλους να προχωρήσει αυτή η χώρα και απελευθερωθείτε από αγκυλομένες και συμπλεγματικές περιβαλλοντικές αντιλήψεις.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία (ΔΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ) σήμερα βρίσκονται σε λειτουργία περί τα 200Mw εγκατεστημένης ισχύος από Μικρά ΥδροΗλεκτρικά Έργα (ΜΥΗΕ) χωροθετημένα στην περιφέρεια και κυρίως σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές. Η μέση ενεργειακή αποδοτικότητα των παραπάνω ΜΥΗΕ υπολογίστηκε στα 0,42, ενώ αντίστοιχα για τα εν λειτουργία Αιολικά υπολογίστηκε στα 0,25 και για τα εν λειτουργία Φωτοβολταϊκά στα 0,16. Με απλούς υπολογισμούς λοιπόν μπορούμε να κάνουμε αναγωγή στην απαιτούμενη ισχύ των άλλων δύο τεχνολογιών ΑΠΕ.
200 Mw (ΜΥΗΕ) Χ 8760 ώρες/έτος Χ 0,42 = 735.840 Mwh (ετήσια παραγωγή ενέργειας από ΜΥΗΕ)
Για την παραγωγή της ως άνω ενέργειας από Αιολικά έργα απαιτείται εγκατεστημένη ισχύς ίση με 336 Mw
Ισχύς = 735.840 Mwh/ (8760 ώρες/έτος Χ 0,25)è Ισχύς = 336 Mw
Για την παραγωγή της ως άνω ενέργειας από Φωτοβολταϊκά έργα απαιτείται εγκατεστημένη ισχύς ίση με 525 Mw
Ισχύς = 735.840 Mwh/ (8760 ώρες/έτος Χ 0,16)è Ισχύς = 525 Mw
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε η τεχνολογία των ΜΥΗΕ προσφέρει κατά πολύ μεγαλύτερη ουσία (δηλ. πράσινη ενέργεια, που άλλωστε είναι και το ζητούμενο) ανά εγκατεστημένη μονάδα ισχύος σε σχέση με τις άλλες τεχνολογίες ΑΠΕ και επομένως το μέγεθος της ισχύος δεν είναι αναλογικό του μεγέθους της ενέργειας. Προκύπτει δηλ. ότι κάποιες τεχνολογίες ΑΠΕ είναι περισσότερο αποδοτικές και πριν αποφασίσει κανείς να τις περιορίσει δραματικά θα ήταν συνετό να αξιολογήσει πολύ καλά όλες τις παραμέτρους.
Εάν λοιπόν ο προτεινόμενος μαθηματικός τύπος της υπό διαβούλευση Υ.Α. είχε τεθεί σε εφαρμογή παλαιότερα είναι υπολογισμένο ότι θα απέκλειε την λειτουργία του 50% τουλάχιστον των εγκατεστημένων ΜΥΗΕ. Ενώ σήμερα και λόγω της αναδρομικότητάς του εκτιμάται ότι αποκλείει την λειτουργία του 70% περίπου των ήδη αρχικώς χωροθετημένων ΜΥΗΕ (εγκεκριμένων από ΡΑΕ & Υπουργό ΠΕΚΑ) συνολικής ισχύος 590 Mw.
Επίσης η μειωμένη επιβάρυνση του περιβάλλοντος που πρέπει να αποτελεί και το μεγάλο στοίχημα, είναι αυτονόητο ότι δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί από ένα μαθηματικό τύπο με μόνο περιβαλλοντικό παράγοντα το μήκος εκτροπής των ρεμάτων. Πόσο μάλλον όταν αυτός ο τύπος που κατά την εφαρμογή του προκρίνει την εγκατάσταση έργων μεγάλης ονομαστικής ισχύος, τα οποία εκ της κοινής λογικής παρουσιάζουν και τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές επεμβάσεις.
Νάνος Π. Γεώργιος
Μηχανικός Η/Υ
Καλά είστε σοβαροί εσείς οι επενδυτές? θέλετε και την τελευταία σταγόνα νερού για τις άγρια επιδοτούμενες KWρες σας?
Αν στα τεχνητά στοιχεία (υγρής σκάλας) θέλει 20 εκατοστά, στα φυσικά θέλει παραπάνω!
Άλλο πάλι και αυτό, όταν μου επιστρέφεται το νερό, από υπέργειους αγωγούς, που διακόπτουν την ελεύθερη κίνηση της εδαφοπανίδας, αυτό είναι αυξημένης θερμοκρασίας.
Θέλω και γω το νερό μου και οι οικοτουρίστες – ξενοδόχοι και οι ντόπιοι κάτοικοι, ιδιαίτερα το καλοκαίρι!
Άρθρο 3, παρ. δ:
Κατ΄ αρχήν, είναι σύνηθες το βάθος ροής στα ορεινά υδατορρεύματα να μην φθάνει σε φυσικές συνθήκες και σε όλο το μήκος της κοίτης τα 20 cm, ακόμη και κατά τη διάρκεια χειμερινών μηνών. Πολύ περισσότερο κατά τη διάρκεια θερινών μηνών, όταν μπορεί να περιορίζεται σε ελάχιστα εκατοστά (<10 cm) ή ακόμη και χιλιοστά. Πρόσθετα, ο περιορισμός αυτός θα δημιουργήσει μεγάλη σύγχυση και αντιπαράθεση. Σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς, οι περιορισμοί για το βάθος ροής κατά την κίνηση της ιχθυοπανίδας αναφέρονται σε τεχνητές κατασκευές, πλήρως ελεγχόμενες (ιχθυόσκαλες). Στις δεσμεύσεις αυτές προσαρμόζονται πλέον και οι επενδυτές στη χώρα μας. Η δημιουργία βάθους επιφανειακής ροής 20 cm, σε φυσική κοίτη ποταμού, αποτελεί μη εφαρμόσιμη διάταξη και το γεγονός αυτό μπορεί να επαληθευθεί από την παρατήρηση της κοίτης των ελληνικών ποταμών και χειμάρρων κατά τους θερινούς μήνες. Επί του θέματος αναφέρεται ότι το βάθος ροής ποικίλλει, εξαρτώμενο από το εύρος της διατομής, τη μορφολογία πυθμένα, την κλίση του ποταμού, τις συνθήκες ροής ανάντη και κατάντη της συγκεκριμένης θέσεως και τις συνεχείς μεταβολές που υφίστανται οι κοίτες (έκτακτα πλημμυρικά φαινόμενα, αμμοληψίες κλπ.). Συνεπώς, ο επενδυτής θα κληθεί να σχεδιάσει το έργο του με πλήρως ασαφές πλαίσιο και θα είναι συνεχώς υπόλογος σε μεταβολές των συνθηκών ροής, χωρίς δική του ευθύνη.
Πέραν των ανωτέρω τονίζεται ότι ο περιορισμός αυτός δεν αποτελεί συμπλήρωση ή εξειδίκευση λεπτομερειών του ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ, αλλά μεταβολή επί το δυσμενέστερο των προβλέψεων αυτού στο άρθρο 16, παρ. ε.
Για τους παραπάνω λόγους προτείνεται η απαλοιφή της διάταξης αυτής, η οποία κατά τη γνώμη μας, εφόσον ισχύσει, θα ακυρώσει την αδειοδότηση μεγάλου αριθμού ΜΥΗΕ που θα καταστούν αντιοικονομικά, χωρίς ουσιαστικό λόγο.
Άρθρο 3, παρ. γ:
Η διατύπωση δημιουργεί ασάφεια. Γίνεται αναφορά σε υφιστάμενο τεχνικό έργο, το οποίο, όπως εμμέσως προκύπτει από τα αναφερόμενα, έχει κατασκευαστεί για συγκράτηση – ρύθμιση νερών για άλλες χρήσεις (π.χ άρδευση, ύδρευση κλπ.).
Εν προκειμένω προτείνεται η ακόλουθη διατύπωση:
γ. Δεν υπάγονται στην περίπτωση της παραγράφου 3δ2 του άρθρου 16 του ΕΠΧΣΑΑ – ΑΠΕ, τα υδροηλεκτρικά έργα (ΜΥΗΕ) που χρησιμοποιούν υδατοπτώσεις υφιστάμενου τεχνικού έργου με εκτροπή υδατορεύματος και τα οποία είτε αξιοποιούν μεγαλύτερες ποσότητες νερού από εκείνη που χρησιμοποιεί το κυρίως έργο, είτε αξιοποιούν ενεργειακά το νερό σε άλλο χρονικό διάστημα (π.χ. χειμερινοί μήνες). Για αυτά τα ΜΥΗΕ εφαρμόζονται οι περιορισμοί των παραγράφων α και β του παρόντος άρθρου, θεωρώντας ως μήκος εκτροπής το συνολικό μήκος εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος από το υφιστάμενο και προτεινόμενο έργο. Απαγορεύεται από τη λειτουργία αυτών των ΜΥΗΕ να θιγούν, καθ΄ όλη τη διάρκεια του έτους, οι χρήσεις εκείνες για την εξυπηρέτηση των οποίων αρχικά κατασκευάσθηκε το υφιστάμενο τεχνικό έργο.
Άρθρο 3, παρ. α, δεύτερο εδάφιο:
Η έννοια του κύριου κλάδου ποταμού ή του έχοντος τη μεγαλύτερη μέση ετήσια παροχή, ιδιαίτερα στα πλέον ανάντη τμήματα των λεκανών απορροής, συχνά δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Στο σημείο αυτό επισημαίνεται η έλλειψη χρονοσειρών μέτρησης της παροχής, για επαρκές χρονικό διάστημα, που να αποδεικνύει τον κλάδο με τη μεγαλύτερη μέση ετήσια παροχή. Για τον λόγο αυτό προτείνεται η ακόλουθη αναμόρφωση:
«Στην περίπτωση συμβολής, τα ανωτέρω ισχύουν χωριστά για κάθε έναν από τους συμβάλλοντες κλάδους ενός ρέματος. Δηλαδή δεν ισχύουν μεταξύ δυο ΜΥΗΕ των οποίων η υδροληψία του ενός βρίσκεται σε έναν κλάδο και του άλλου σε κλάδο συμβάλλοντα με τον προηγούμενο.»
Είναι φανερό ότι γίνεται προσπάθεια δαιμονοποίησης και αποκαθήλωσης των πολύ μικρών και μικρομεσαίων επενδύσεων στον χώρο των ΑΠΕ.
Ενδεικτικό αυτού είναι το παρακάτω παράδειγμα:
Λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι πρόκειται να αξιοποιηθεί υδροηλεκτρικά μήκος κοίτης ρέματος 4,2Km, σύμφωνα με το ισχύον νομικό καθεστώς (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ) είναι δυνατόν να χωροθετηθούν ΜΥΗΕ με τους κάτωθι τρόπους:
A. 2 Μ.ΥΗ.Ε σε επαλληλία (διαδοχικά) , με ισχύ (Ρ) 1,30Mw/έκαστο και μήκος εκτροπής 1,60Km/έκαστο διαθέτοντας υποχρεωτικά απόσταση μεταξύ τους 1Km. (συνολική εκτροπή ρέματος 3,20 Km, συνολική ισχύς 2,60Mw)
B. 1 Μ.ΥΗ.Ε, ισχύος 3Mw με μήκος εκτροπής 4,2Km
Ενώ στην περίπτωση εφαρμογής του προτεινόμενο μαθηματικού τύπου της Υ.Α. είναι δυνατόν να χωροθετηθούν αντίστοιχα ΜΥΗΕ με τους κάτωθι τρόπους:
C. 2 Μ.ΥΗ.Ε σε επαλληλία (διαδοχικά) , με ισχύ (Ρ) 1,15Mw/έκαστο και μήκος εκτροπής 1,40Km/έκαστο διαθέτοντας υποχρεωτικά απόσταση μεταξύ τους 1,40Km. (συνολική εκτροπή ρέματος 2,80 Km, συνολική ισχύς 2,30Mw)
D. 1 Μ.ΥΗ.Ε, ισχύος 3Mw με μήκος εκτροπής 4,2Km
Παρατηρώντας τις ανωτέρω Α & Β περιπτώσεις και με γνώμονα την μικρότερη εκτροπή προς όφελος του φυσικού περιβάλλοντος, είναι προτιμότερη η λύση των 2 μικρότερων επάλληλων έργων (Α) καθώς παραμένει μήκος μη εκτρεπόμενης κοίτης ρέματος 1 Km, θυσιάζοντας βέβαια εγκατεστημένη ισχύ της τάξης των 0,40 Mw.
Παρατηρώντας αντίστοιχα τις περιπτώσεις C & D διαπιστώνει κανείς ότι ενώ παραμένει η λύση (D) του ενός μεγάλου έργου με ισχύ 3Mw και μήκος εκτροπής 4,20 Km, απαξιώνεται περαιτέρω η μικρότερη σε επέμβαση λύση (C) των 2 επάλληλων έργων.
Συμπερασματικά λοιπόν, είναι φανερό ότι με την υπό διαβούλευση Υ.Α. δεν γίνεται προσπάθεια για τον περιορισμό ή έλεγχο του μήκους εκτρεπόμενης κοίτης ρέματος εφόσον τόσο στο ισχύον όσο και στο προτεινόμενο καθεστώς δύναται να υλοποιηθεί ένα μεγαλύτερο έργο (Ρ=3 Mw) με μήκος εκτροπής ύδατος 4,20 Km, παρά στοχεύει στην μείωση ή και μηδενισμό της δυνατότητας ανάπτυξης μικρότερων έργων, τα οποία κατά την χωροθέτηση και λειτουργία τους εκτρέπουν σε μικρότερο μήκος την κοίτη των ρεμάτων.
Επίσης όσο αφορά στην ισχύ των έργων πρέπει να σημειωθεί ότι πρόκειται για την μέγιστη ισχύ λειτουργίας του έργου, η οποία επιτυγχάνεται σε μικρό ποσοστό του έτους (της τάξης 10~20% δηλ. 36~72ημέρες/έτος) ανάλογα με τον σχεδιασμό του έργου. Κατ’ επέκταση η αγωνιώδης αναζήτηση της μέγιστης αποδιδόμενης ισχύος μιας θέσης προς αξιοποίηση, μπορεί να οδεύσει σε υπερσχεδιασμό των έργων καθώς το μέγεθος της ηλεκτρικής ισχύος φαίνεται να ταυτίζεται με τον βαθμό περιβαλλοντικής προστασίας. Άλλωστε είναι γνωστό ότι το ουσιαστικό μέγεθος περιβαλλοντικής αξίας δεν είναι άλλο από την συνολική αποδιδόμενη ενέργεια ανά έτος (Μwh/έτος). Έχει παρατηρηθεί άλλωστε ότι τα ΜΥΗΕ διαθέτουν ένα εύρος ενεργειακής αποδοτικότητας Cf από 0,30 έως 0,55 (το 0,30 αποτελεί το ελάχιστο όριο που θέτει η ΡΑΕ). Για να γίνει κατανοητή η διαφορά των παραπάνω δύο μεγεθών (ισχύος – ενέργειας) παρατίθεται το εξής παράδειγμα:
Έστω ότι έχουμε 2 έργα σε λειτουργία, το πρώτο έχει εγκατεστημένη ισχύ 1,5Mw ενώ το δεύτερο έχει ισχύ 1 Mw, και με βάση την λειτουργία τους στην διάρκεια ενός έτους προέκυψε ότι η ενεργειακή αποδοτικότητα του πρώτου είναι 0,30 ενώ του δεύτερου 0,45, τότε η ετήσια παραγόμενη ενέργεια των 2 έργων υπολογίζεται ως εξής,
1ο ΜΥΗΕ (ισχύος 1,5Mw) 1,50 Mw Χ 24h X 365ημ Χ 0,30 = 3.942 Mwh
2ο ΜΥΗΕ (ισχύος 1Mw) 1,00 Mw Χ 24h X 365ημ Χ 0,45 = 3.942 Mwh
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι το μέγεθος της ισχύος δεν είναι ο μοναδικός και καθοριστικότερος παράγοντας της ετήσιας παραγόμενης ενέργειας ενός ΜΥΗΕ. Κατ’ επέκταση και επειδή στην περίπτωση του υπό διαβούλευση σχεδίου αξιολογείται η χωροθέτηση των έργων με συσχέτιση της ισχύος (Ρ) και του μήκους εκτροπής της φυσικής κοίτης (Lmax), είναι προφανές ότι θα ωθήσει τους επενδυτές σε αξιοποίηση μεγαλύτερων ονομαστικών παροχών νερού με αποτέλεσμα η ενεργειακή αποδοτικότητα να μην ξεπερνά ποτέ την ελάχιστη αποδεκτή τιμή του 0,30 και η ετήσια παραγομένη ενέργεια να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Όσο αφορά στο απαιτούμενο βάθος των 20εκ. στο μήκος της εκτρεπόμενης κοίτης, θα μπορούσε να εξασφαλιστεί μόνο στην περίπτωση προσομοίωσης της φυσικής κοίτης με τσιμενταύλακα σταθερού πλάτους και κλίσης. Οι έντονες μορφολογικές διακυμάνσεις που παρουσιάζονται στην κοίτη ενός ρέματος, η οποίες άλλωστε μεταβάλλονται στον χρόνο, καθιστούν ανέφικτη την εξασφάλιση ενός συγκεκριμένου βάθους καθ’ όλο το μήκος της κοίτης.
Παρατήρηση 2:
«Στην περίπτωση συμβολής ρεμάτων τα ανωτέρω ισχύουν χωριστά για τον κύριο κλάδο και χωριστά για τους παραποτάμους του. Δηλαδή δεν ισχύουν μεταξύ δυο ΜΥΗΕ των οποίων η υδροληψία του ενός βρίσκεται στον κύριο κλάδο και του άλλου στον δευτερεύοντα. Θεωρείται δε ως κύριος κλάδος εκείνος που έχει την μεγαλύτερη μέση ετήσια παροχή.»
Η έννοια του κύριου κλάδου ποταμού είναι διεθνώς μη προσδιορισμένη, δεδομένου ότι δεν εξαρτάται μόνον από τη μέση παροχή, αλλά και από μορφολογικά χαρακτηριστικά του ποταμού. Στους ελληνικούς χειμαρροπόταμους η έννοια του κύριου κλάδου είναι συχνά ασαφής, λόγω μεγάλων μεταβολών της μέσης ετήσιας παροχής ετησίως με μη προβλεπόμενη σχέση για το ρέμα και τους συμβάλλοντες κλάδους.
Προτείνουμε:
«Στην περίπτωση συμβολής ρεμάτων τα ανωτέρω ισχύουν χωριστά για κάθε κλάδο. Δηλαδή δεν ισχύουν μεταξύ δυο ΜΥΗΕ των οποίων η υδροληψία του ενός βρίσκεται στον ένα ρέμα και του άλλου σε συμβάλλον ρέμα.»
Παρατήρηση 3:
«γ. Δεν υπάγονται στην περίπτωση της παραγράφου 3δ2. του άρθρου 16 του ΕΠΧΣΑΑ – ΑΠΕ, τα υδροηλεκτρικά έργα (ΜΥΗΕ) που χρησιμοποιούν υδατοπτώσεις υφιστάμενου τεχνικού έργου με εκτροπή υδατορεύματος και τα οποία είτε αξιοποιούν μεγαλύτερες ποσότητες νερού από εκείνη που χρησιμοποιεί το κυρίως έργο, είτε αξιοποιούν ενεργειακά το νερό σε άλλο χρονικό διάστημα (π.χ. χειμερινοί μήνες). Για αυτά τα ΜΥΗΕ εφαρμόζονται οι περιορισμοί των παραγράφων α και β του παρόντος άρθρου, θεωρώντας ως μήκος εκτροπής το συνολικό μήκος εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος από το υφιστάμενο και προτεινόμενο έργο, εκτός αν αυτά τα ΜΥΗΕ λειτουργούν μόνο τους χειμερινούς μήνες και αξιοποιούν λιγότερο από το 20% της μέσης παροχής των μηνών αυτών.»
Η ανωτέρω διατύπωση δημιουργεί ασάφεια. Γίνεται αναφορά σε υφιστάμενο τεχνικό έργο, το οποίο, όπως προκύπτει έμμεσα από τα αναφερόμενα ανωτέρω, έχει κατασκευαστεί για συγκράτηση –ρύθμιση νερών για άλλες χρήσεις (π.χ άρδευση, ύδρευση κλπ.).
Προτείνουμε:
«Για αυτά τα ΜΥΗΕ εφαρμόζονται οι περιορισμοί των παραγράφων α και β του παρόντος άρθρου, θεωρώντας ως μήκος εκτροπής το συνολικό μήκος εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος από το υφιστάμενο και προτεινόμενο έργο. Τα ΜΥΗΕ αυτά δεσμεύονται να λειτουργούν με τις παροχές εκείνες που δεν θίγουν, καθ’όλη τη διάρκεια του έτους, τις χρήσεις εκείνες που προσδιορίστηκαν αρχικά, κατά την κατασκευή του υφιστάμενου τεχνικού έργου».
Παρατήρηση 4:
«δ. Σε περίπτωση ύπαρξης ιχθυοπανίδας στο υδατόρευμα, η οικολογική παροχή, θα πρέπει πέραν της υπόγειας ροής διαμέσου των φερτών της κοίτης του υδατορεύματος, να εξασφαλίζει επιφανειακή ροή στο τμήμα εκτροπής της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος, βάθους τουλάχιστον 20 cm.»
Ο πρόσθετος αυτός περιορισμός θα δημιουργήσει μεγάλη σύγχυση και αντιπαράθεση. Σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς οι σχετικοί περιορισμοί για το βάθος ροής κατά την κίνηση της ιχθυοπανίδας αναφέρονται σε τεχνητές κατασκευές, πλήρως ελεγχόμενες (ιχθυόσκαλες). Στις δεσμεύσεις αυτές προσαρμόζονται πλέον και οι επενδυτές στη χώρα μας. Η δημιουργία βάθους επιφανειακής ροής 20 cm σε φυσική κοίτη ποταμού αποτελεί μη εφαρμόσιμη διάταξη και το γεγονός αυτό μπορεί να επαληθευθεί από την παρατήρηση της κοίτης των ελληνικών ποταμών και χειμάρρων κατά τους θερινούς μήνες. Το βάθος ροής εξαρτώμενο από το εύρος της διατομής, τη μορφολογία πυθμένα, την κλίση του ποταμού, τις συνθήκες ροής ανάντη και κατάντη της συγκεκριμένης θέσεως και τις συνεχείς μεταβολές που υφίστανται οι κοίτες (έκτακτα πλημμυρικά φαινόμενα, αμμοληψίες κλπ.) καθιστούν μη εφαρμόσιμη τη διάταξη αυτή. Ο επενδυτής θα κληθεί να σχεδιάσει το έργο του με πλήρως ασαφές πλαίσιο και θα είναι συνεχώς υπόλογος σε μεταβολές των συνθηκών ροής, χωρίς δική του ευθύνη.
Προτείνουμε την κατάργηση της διάταξης αυτής, η οποία κατά τη γνώμη μας, εφόσον ισχύσει, θα ακυρώσει όλα τα ΜΥΗΕ.
Το αποτέλεσμα του σχεδίου Υπουργικής Απόφασης είναι η ακύρωση κάθε δυνατότητας ενεργειακής εκμετάλλευσης του μικρουδροδυναμικού της χώρας μας στο όνομα μιας περίεργης ακραίας «περιβαλλοντίστικης» αντίληψης συσχέτισης και συμψηφισμού των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την ίδρυση ΜΥΗΕ με την ισχύ του έργου, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψιν μια σειρά ιδιαίτερα σημαντικούς παράγοντες. Το σχέδιο θεωρεί ότι ΜΥΗΕ του 1 η των 2 ΜW είναι μικρά έργα σε σχέση με την επέμβαση που απαιτείται να προκληθεί στο περιβάλλον για την κατασκευή τους. Αντίθετα επιβραβεύει τα ΜΥΗΕ των 5, 7 , 10 ΜW θεωρώντας ότι έτσι το τελικό ισοζύγιο ενέργειας είναι θετικό.
Οι λόγοι που αποδεικνύουν ότι ακυρώνει την παραγωγή ενέργειας από ΜΥΗΕ είναι οι ακόλουθοι :
1. Τα ΜΥΗΕ των 5, 7 ,10 ΜW στην χώρα μας εκτός του ότι είναι ελάχιστα (στα δάκτυλα των δύο χεριών) είναι και πρακτικά αδύνατον να υλοποιηθούν λόγω του μεγάλου κόστους και άρα της ιδιαίτερα μεγάλης απόσβεσης και για άλλους λόγους ( αν είναι φράγματα η κατάκλιση μεγάλων εκτάσεων , οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών κ.λ.π.). Είναι χαρακτηριστικό ότι κανένα ΜΥΗΕ με φράγμα σε μεγάλο ποτάμι δεν έχει γίνει πανελλαδικά ( αν και έχουν εκδοθεί Εγκρίσεις Περιβαλλοντικών Όρων και άδεια εγκατάστασης). Ακόμη φανταστείτε ένα μεγάλο ποτάμι ( Αλιάκμονας π.χ.) να εκτραπεί σε ποσοστό άνω του 75% (συμπεριλαμβανομένων των πλημμυρικών παροχών, όπως απαιτεί ο κανονισμός της ΡΑΕ για την έκδοση άδειας παραγωγής ) για 8 km μήκος. Τι πιθανότητες θα είχε να υλοποιηθεί με βάση το τεράστιο κόστος επένδυσης; Θα μπορούσε άραγε να τύχει της συναίνεσης των τοπικών κοινωνιών; ποιες είναι άραγε οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενός τέτοιου έργου που προκρίνεται από το σχέδιο Υπουργικής απόφασης έναντι έργων του 1 η 2 ΜW με 2,5 η 3 χιλιόμετρα εκτροπής που κόβονται;
2. Τα ΜΥΗΕ των 1 η 2 ΜW δεν είναι καθόλου μικρά σε ότι αφορά την παραγόμενη ενέργεια που είναι και το τελικό ζητούμενο. Πρίν επανέλθουμε στα καθαρά περιβαλλοντικά ζητήματα που θίγονται στο σχέδιο Υπουργικής Απόφασης θεωρούμε σκόπιμο να αναφέρουμε κάποια στοιχεία και να επισημάνουμε κάποιες αλήθειες για τα ΜΥΗΕ , απαραίτητες για να είναι απόλυτα κατανοητό ότι πρέπει η πολιτεία να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και προσεκτική και δεν μπορεί «ελαφρά τη καρδία» να αντιμετωπίζεται και να αποφασίζεται η ουσιαστική κατάργηση πράσινων επενδύσεων σε ώριμες τεχνολογίες σε τεχνολογίες μάλιστα με τα καλύτερα ενεργειακά χαρακτηριστικά έναντι όλων των ΑΠΕ. Από τα επίσημα στοιχεία παραγωγής του ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ προκύπτει ότι το 2009 παραδείγματος χάριν, από 916,61 MW αιολικών στo διασυνδεδεμένο σύστημα παρήχθησαν 1.908.250 MWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 25,05%), από 46,037 ΜW Φ/Β παρήχθησαν 45.098,36 ΜWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 16.69%),ενώ από 182,61 ΜW Μικρά Υδροηλεκτρικά παρήχθηκαν 657.168 ΜWh ( βαθμός ενεργειακής αξιοποίησης 42,58 %). Δηλαδή στα αιολικά το 1 ΜW παράγει 2080 ΜWh, 1 MW Φ/Β παράγει 1000 ΜWh και στα ΜΥΗΕ 1 ΜW παράγει 3600 ΜWh (!) Aντίστοιχα 1 MW αιολικού στοιχίζει 1.300.000 €, 1 ΜW Φ/Β στοιχίζει 3.000.000 € και 1 ΜW MYHE στοιχίζει 1.500.000 € ( με τις τιμές που δέχεται κατά μέσο όρο το ίδιο το ΥΠΕΚΑ). Ως προς τον ηλεκτρικό χώρο που καταλαμβάνει 1MW ΜΥΗΕ αυτός αντιστοιχεί σε 3,6 MW Φ/Β και σε 1,73 MW αιολικού. Αν αναλογιστεί κανείς πόσο πληρώνεται (και από τους Έλληνες πολίτες) η παραγωγή μιάς kWh από κάθε τεχνολογία εύλογα διερωτάται πως το Υ.ΠΕ.ΚΑ. μπορεί να αποφασίσει την ακύρωση του 70 % των επενδύσεων στα ΜΥΗΕ ( όπως θα εξηγηθεί αργότερα) και να προκρίνει την παραγωγή ενέργειας πολύ ακριβότερης, ιδιαίτερα σ’ αυτές τις δύσκολες συγκυρίες στην οικονομία, όταν μπορεί να έχει ώριμη τεχνολογία με ώριμα έργα ( με άδειες παραγωγής 570 ΜW για ΜΥΗΕ και μικρουδροηλεκτρικό ενεργειακό της χώρας μας περί τα 2000 ΜW ) με την οποία μπορεί να παράγει αυτό το ποσόν ενέργειας πολύ φθηνότερα ; Έχει συνεννοηθεί με τα οικονομικά Υπουργεία ( Οικονομικών και Εθνικής Οικονομίας ); Ποιος και για ποιο λόγο είναι σ’ αυτές τις συγκυρίες τόσο γαλαντόμος; Ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο είναι ότι τα ΜΥΗΕ σταθεροποιούν το σύστημα του ΔΕΣΜΗΕ , ιδιαίτερα σε απομακρυσμένα σημεία, λόγω της πολύ πιο σταθερής παραγωγής ( που μεταβάλλεται από εποχή σε εποχή και όχι από ώρα σε ώρα κ.λ.π.) Είναι η μόνη τεχνολογία ΑΠΕ που άνω του 50% του προϋπολογισμού της επένδυσης είναι Ελληνική προστιθέμενη αξία ( δεν είναι σχεδόν όλη η επένδυση και η αγορά του τεχνολογικού εξοπλισμού από το εξωτερικό) Η παραγόμενη ενέργεια πωλείται σε χαμηλή τιμή ( 80% της μέσης τιμής πώλησης της ΚWh από την ΔΕΗ ) Οι εταιρίες του κλάδου είναι στην πλειοψηφία τους μικρομεσαίες επιχειρήσεις κυρίως της Περιφέρειας
Το σχέδιο Υπουργικής Απόφασης που προτείνεται ακυρώνει πάνω από το 70% των ΜΥΗΕ που έχουν ήδη υποβληθεί στην ΡΑΕ και βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης και αν ίσχυε και τα προηγούμενα χρόνια το 50% των εν λειτουργία ΜΥΗΕ δεν θα λειτουργούσαν ποτέ.
Το 90% περίπου των ΜΥΗΕ της χώρας μας που μπορούν να αδειοδοτηθούν και να υλοποιηθούν έχουν εγκατεστημένη ισχύ από 500 kW ως 3 MW. Κατά πλειοψηφία είναι έργα που αξιοποιούν μεγάλες η μεσαίες υψομετρικές διαφορές με βάση τις μορφολογικές ιδιαιτερότητες της χώρας μας. Η λογική τους είναι η αξιοποίηση της διαθέσιμης παροχής ( run of the river) χωρίς δεξαμενές αποθήκευσης του νερού, με μια μικρή συνήθως υδροληψία ορεινού τύπου, αγωγό τοποθετημένο υπεδάφια ( στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων) και μηχανοστάσιο περί τα 100 m2 σε γήπεδο περί τα 500 m2, συνήθως σε Δημόσιες δασικές εκτάσεις. Είναι συνήθως μη ορατά από πολυσύχναστα μέρη και τα συνοδά έργα τους είναι συνήθως μικρά σε σχέση με άλλες ΑΠΕ. Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος μετά την κατασκευή τους είναι ταχύτατη, χαρακτηριστικά σε δυό χρόνια μετά την κατασκευή τους σχεδόν δεν φαίνεται ότι στην περιοχή αυτή έχει γίνει έργο, εκτός των σημείων υδροληψίας και μηχανοστασίου, όπου φαίνονται μικρές και στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων ιδιαίτερα καλαίσθητες επεμβάσεις. Αυτά εξ΄άλλου έχουν διαπιστωθεί στις λιγοστές-δυστυχώς- αυτοψίες του τμηματάρχη και υπαλλήλων της ΕΥΠΕ σε εν λειτουργία ΜΥΗΕ και στις αυτοψίες Διευθύνσεων Περιβάλλοντος των Περιφερειών.
Το περιβαλλοντικό θέμα είναι η αφαίρεση της μεγαλύτερης ποσότητας του νερού του χειμάρρου από την φυσική του κοίτη από την υδροληψία του έργου μέχρι το μηχανοστάσιο ( αφού μετά την ενεργειακή του εκμετάλλευση επιστρέφει στην φυσική του κοίτη χωρίς να μειωθεί η ποσότητα του και χωρίς να ρυπανθεί). Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται διεθνώς με τον υπολογισμό και την διατήρηση της «οικολογικής» παροχής από την υδροληψία μέχρι το μηχανοστάσιο.
Η θέση του συνδέσμου μας είναι ότι η χωροθέτηση των ΜΥΗΕ πρέπει πέραν των ενεργειακών δεικτών να γίνεται περιβαλλοντικά με κριτήριο τον υπολογισμό και την διατήρηση της «οικολογικής» παροχής και όχι με αυθαίρετους αντιεπιστημονικούς και δογματικούς τρόπους που δεν βασίζονται ούτε σε στατιστικές μεθόδους, ούτε σε επιστημονικές αναλύσεις και προσεγγίσεις και το μόνο που κάνουν είναι να «τσουβαλιάζουν» ΜΥΗΕ χωρίς να παίρνουν υπ’ όψιν τις φυσικές παραμέτρους σε κάθε περίπτωση. ( Π.χ. Υποθέτουμε ότι ένα υδατόρεμα δημιουργείται από δύο συμβάλλοντες της ίδιας τάξης. Αν η υδροληψία ενός ΜΥΗΕ γίνει αμέσως ανάντη της συμβολής και η επιστροφή του νερού σε σημείο επί του υδατορέματος ανώτερης τάξης, σύμφωνα με την προτεινόμενη ΥΑ το έργο αυτό θα έχει ακριβώς τις ίδιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις με άλλο έργο του οποίου η υδροληψία και η επιστροφή του νερού τοποθετούνται πάνω στο υδατόρεμα ανώτερης τάξης.
Ο παραλογισμός στο έπακρον. Διάφορα παραδείγματα θα αναφερθούν σε νεότερη παρέμβαση μας).
Αυτός είναι εξ’άλλου και ο τρόπος που χωροθετούνται περιβαλλοντικά τα ΜΥΗΕ σε όλη της Ευρώπη και τον κόσμο. Πουθενά δεν υπάρχουν περίπλοκοι μαθηματικοί τύποι που να συνδέουν την ισχύ ( μη περιβαλλοντικό μέγεθος) με το μήκος εκτροπής. Στο σχέδιο Υπουργικής Απόφασης βρίσκουμε μια παγκόσμια πρωτοτυπία. Θα ήταν σίγουρα η πρωτοτυπία αυτή ευπρόσδεκτη αν η κατεύθυνση της ήταν η διευκόλυνση της ενεργειακής αξιοποίησης των ΜΥΗΕ με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον, εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με ακριβώς το αντίθετο. Έχει εγκεφαλικά εφευρεθεί ένας «επιστημονικοφανής» τρόπος ακύρωσης όλων σχεδόν των έργων από 500 kW ως 3 MW που είναι η κρίσιμη περίοδος και σ’ αυτήν βρίσκεται το 90% των δυναμένων να υλοποιηθούν ΜΥΗΕ. Που βασίζεται ο τύπος; Σε στατιστικές επεξεργασίες; Δεν νομίζουμε, καθόσον από στατιστικές επεξεργασίες που έκανε ο σύνδεσμος μας ακόμη και στα εν λειτουργία ΜΥΗΕ δεν φαίνεται να ικανοποιείται. Σε επιστημονικές προσεγγίσεις; Ζητήσαμε να μας αναφερθούν και να τις αξιολογήσουμε. Η απάντηση ήταν ότι τον είδε επί 3 ώρες ένας επιστημονικός σύμβουλος ( το αφήνουμε στην κρίση σας). Στη διεθνή πρακτική; Όπως αναφέρθηκε παραπάνω δεν υπάρχει χώρα που να έχει εφαρμόσει αντίστοιχη μέθοδο. Σε συνημμένο άρθρο θα επισυνάψουμε τον τρόπο υπολογισμού της «οικολογικής» παροχής σε διάφορες χώρες ( με βάση της οποία χωροθετούνται περιβαλλοντικά τα ΜΥΗΕ).
Η άποψη ότι στην χώρα μας υπάρχουν ιδιαίτερες συνθήκες που επιβάλουν ειδική μέθοδο χωροθέτησης ( ασβεστολιθικά πετρώματα κ.λ.π. που σαφώς δεν αποτελούν μοναδικές ιδιαιτερότητες στον βαθμό που ισχύουν θα αναλυθεί στα πλαίσια της διαβούλευσης από τον σύνδεσμο μας σε ιδιαίτερη παρέμβαση ).
3. Ακόμη η ανάγκη, όπως αναφέρεται στο σχέδιο Υ.Α. σε περίπτωση ύπαρξης ιχθυοπανίδας, η οικολογική παροχή να εξασφαλίζει πέραν της υπόγειας ροής διαμέσου των φερτών της κοίτης του υδατορεύματος επιφανειακή απορροή σε όλο το τμήμα της φυσικής κοίτης του υδατορεύματος βάθους τουλάχιστον 20 cm δεν αντέχει σε επιστημονική κριτική καθόσον στην συντριπτική πλειοψηφία των ορεινών υδατορευμάτων η φυσική παροχή ( χωρίς καμιά εκτροπή) δεν υπερβαίνει τα 20 cm σε όλο το μήκος του υδατορεύματος ( εκεί που η διατομή του υδατορεύματος «ανοίγει» ) και ακόμη επιστημονικά η ανάγκη της ιχθυοπανίδας για βάθος τουλάχιστον 20 cm πρέπει να εξασφαλίζεται σταδιακά κατά μήκος της κοίτης ( για να μπορούν τα ψάρια και οι άλλοι οργανισμοί να ξεκουράζονται, κ.λ.π.) και όχι σε κάθε σημείο της ροής. Για το θέμα αυτό θα παρέμβει αναλυτικότερα ο σύνδεσμος τις επόμενες ημέρες.
4. Η «αφορμή» για την αλλαγή στην ουσία και όχι «συμπλήρωση και εξειδίκευση» των κριτηρίων που ορίζει το Ειδικό χωροταξικό για τα ΜΥΗΕ ( το οποίο κατ’ ουσίαν είναι επαρκές αν αντιμετωπίσει κανείς ακραίες καταστάσεις που πράγματι πρέπει να απαγορεύονται) ήταν ότι υπήρχαν αιτήσεις για MYHE 200 η 300 kW με αγωγό 6000 m κ.λ.π. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα ακραίο και η χρήση του μόνο ως αφορμή για τσουβάλιασμα και απαγόρευση αξιόλογων επενδύσεων μπορεί να θεωρηθεί. Κανείς σοβαρός μελετητής και επενδυτής δεν ασχολείται με επενδύσεις που δεν μπορούν ποτέ να αποσβεστούν. Καμιά αντίρρηση από τον σύνδεσμο μας να αποφασιστούν από κοινού τα κατώτερα όρια ισχύος σε σχέση με ένα μήκος για να αποφεύγονται τέτοια πράγματι ακραία αιτήματα. Αλλά από εκεί μέχρι να δεχτούμε την άνευ όρων παράδοση της ενεργειακής εκμετάλλευσης των ΜΥΗΕ σε ιδεοληψίες ακραίες στο όνομα μάλιστα της προστασίας του περιβάλλοντος είναι άλλο πράγμα. Και ο «τύπος» του σχεδίου Υ.Α. είναι πράγματι μια τέτοια ιδεοληψία. Ως προς τη διαδοχικότητα των έργων εισάγεται, αναπόδεικτα επίσης, το μήκος της φυσικής κοίτης που βρίσκεται ενδιάμεσα δύο επάλληλων ΜΥΗΕ να μην υπολείπεται του 33% του συνολικού μήκους της φυσικής κοίτης το οποίο ορίζεται από την υδροληψία του ανάντη ΜΥΗΕ και του σημείου επαναφοράς του νερού στη φυσική κοίτη του κατάντη ΜΥΗΕ. «Εξειδικεύεται» συνεπώς το άρθρο 16 του ΕΠΧΣΑΑ- ΑΠΕ στο σημείο που τροποποιήθηκε και επανέρχεται στην αρχική του διατύπωση!Αγνοείται επιδεικτικά η παρ. 2 του άρθρου 13 του ΕΠΧΣΑΑ- ΑΠΕ όπου ορίζονται περιοχές προτεραιότητας για την ανάπτυξη των ΜΥΗΕ βάσει της πυκνότητας του εκμεταλλεύσιμου δυναμικού. Η εξειδίκευση δεν είναι ισοπέδωση.
5. Το υφιστάμενο καθεστώς παρουσιάζει ένα βασικό μειονέκτημα, το μη έλεγχο της οικολογικής παροχής. Βάσει αυτού του δεδομένου ( του μη ελέγχου ) εγείρονται από κάποιους ερωτήματα σχετικά με την αναγκαιότητα ή μη της μείωσης του μήκους της εκτροπής όταν αποδεδειγμένα παραμένει εντός της κοίτης η οικολογική παροχή. Μήπως η «αναγκαιότητα» αυτή προκύπτει για κάποιους από το μη θεσμοθετημένο μηχανισμό ελέγχου; Και αν πραγματικά συμβαίνει αυτό, ποιου αρμοδιότητα θα ήταν ο καθορισμός του; Ίσως ήρθε η στιγμή να αντιμετωπισθεί επί της ουσίας το πρόβλημα και όχι θεωρώντας ως δεδομένη την παρανομία δηλαδή ότι η οικολογική παροχή στην πράξη δεν αφήνεται. Ίσως θα ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητικό να ανατρέξουμε σε παραδείγματα άλλων χωρών όπως για παράδειγμα της Ισπανίας, αντί να προσπαθούμε να «εφεύρουμε τον τροχό» με αντιεπιστημονικές και αμφιβόλου αποτελέσματος μεθόδους.
6. Η προστασία των ποτάμιων οικοσυστημάτων περιορίζεται στη χωροθέτηση ή πιο συγκεκριμένα στο μήκος εκτροπής των ΜΥΗΕ και δε διευρύνεται σε άλλα έργα χρήσης νερού όπως για παράδειγμα τα αρδευτικά; Η χρήση είναι αυτή που προσδιορίζει την προστασία; Άλλως γιατί τα ΜΥΗΕ πρέπει να τυγχάνουν «ρατσιστικής» αντιμετώπισης;
7. Η τάση που επικρατεί σήμερα στην Ευρώπη είναι η ανάπτυξη των micro και mini υδροηλεκτρικών σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε πριν 10 χρόνια.
Aκόμη επισημαίνουμε την παντελή έλλειψη ορισμών οι οποίοι να
συνάδουν με την διεθνή και ειδικότερα την ελληνική βιβλιογραφία όπως
για παράδειγμα οι ορισμοί του υδατορέματος, του μήκους μισγάγγειας
υδατορέματος, του κυρίου ρέματος κ.λ.π., παράληψη των οποίων θα
οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε υποκειμενικές κρίσεις των
ελεγκτών.
Βάθος 20 εκατοστά είναι απαγορευτικό, ιδιαίτερα κατα τους θερινούς μήνες. Η ιχθυοπανίδα που συνήθως ενδημει στα ρέματα όπου γίνονται τα έργα μέχρι 15MW και ιδιαίτερα τα πολύ μικρά έργα, δεν χρειάζεται 20 εκατοστά βάθος. Νομίζω ότι αρκούν τα 12 ή ακόμη και τα 10.