Yπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Δικτυακός Τόπος Διαβουλεύσεων

• 10 Νοεμβρίου 2020, 16:45 | ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  (ΣΔΑΜ, 10 11 2020)

  Α. Σύμφωνα με στοιχεία πρόσφατης λεπτομερούς και εμπεριστατωμένης μελέτης (Απρίλιος 2020) του ΑΠΘ/ΣΗΕ που εκπονήθηκε για το Σύλλογο Διπλωματούχων Μηχανικών Ομίλου ΔΕΗ, λαμβάνοντας υπόψη το τρέχον ΕΣΕΚ (ΦΕΚ Β΄ 4893/31.12.2019),
  με θέμα,
  STUDY FOR THE EVALUATION OF THE IMPACT OF THE NATIONAL ENERGY AND CLIMATE PLAN IN THE UTILIZATION OF LIGNITE AND HYDRO-PUMPED STORAGE UNITS BEFORE AND AFTER YEAR 2030, THROUGH SIMULATION OF THE GREEK WHOLESALE AND BALANCING MARKETS AND THE OPERATION OF THE GREEK POWER SYSTEM DURING THE PERIOD 2020-2030,
  (http://sdmdei.gr/apolignitopoihsh/study-for-the-evaluation-of-the-impact-of-the-national-energy-and-climate-plan-in-the-utilization-of-lignite-and-hydro-pumped-storage-units-before-and-after-year-2030/),
  μεταξύ άλλων τεκμαίρονται και αναλύονται τα ακόλουθα:
  Ο χρονικός ορίζοντας της προαναφερόμενης μελέτης είναι 11 έτη (2020-2030), καθώς υπάρχει αρκετά υψηλός βαθμός αβεβαιότητας αναφορικά με την εξέλιξη του ενεργειακού μείγματος στη χώρα για την επόμενη δεκαετία. Πέρα από τον παραπάνω 11-ετή χρονικό ορίζοντα (δηλαδή από το έτος 2031 και μετά), ο βαθμός αβεβαιότητας στην εκτίμηση διαφόρων παραμέτρων σύνθεσης και λειτουργίας του ΣΗΕ αυξάνει σημαντικά, περιορίζοντας σημαντικά τη χρησιμότητα αντίστοιχων προσομοιώσεων.
  Για την ορθή προετοιμασία και εκτέλεση των προσομοιώσεων για τη μελέτη, αρχικά αναπτύχθηκε μία ολοκληρωμένη βάση δεδομένων του ελληνικού ΣΗΕ και της ΕΧΑΗΕ, η οποία περιλαμβάνει τα εξής:
  • Τεχνικοοικονομικά χαρακτηριστικά μονάδων παραγωγής
  • Πρόβλεψη του φορτίου Συστήματος για την περίοδο μελέτης (2020-2030)
  • Ενεργειακοί περιορισμοί για την αναλυτική μοντελοποίηση της λειτουργίας των υδροηλεκτρικών (ΥΗΣ) και υδραντλητικών σταθμών (ΥΑΣ)
  • Προβλεπόμενη εξέλιξη της εγκατεστημένης ισχύος μονάδων ΑΠΕ ανά τεχνολογία (αιολικά, Φ/Β, μικροί ΥΗΣ, βιομάζα/βιοαέριο, ΣΗΘΥΑ)
  Στη συνέχεια διαμορφώθηκαν οι λεπτομερείς παραδοχές εξέλιξης της τιμής φυσικού αερίου, της τιμής δικαιωμάτων CO2, καθώς και της μελλοντικής διαθεσιμότητας των λιγνιτικών μονάδων και των μονάδων ΦΑ του Συστήματος, στη βάση δημοσιευμένων στοιχείων από έγκριτες πηγές (π.χ. διεθνή χρηματιστήρια ενεργειακών προϊόντων, Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και Διαχειριστής Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου, επιχειρηματικά σχέδια εταιριών ηλεκτρικής ενέργειας, κ.α.). Επίσης λήφθηκε υπόψη το εξαγγελθέν χρονοδιάγραμμα ένταξης νέων μονάδων και απόσυρσης υφιστάμενων μονάδων που υιοθετήθηκε ως βασικό δεδομένο εισόδου στις προσομοιώσεις.
  Το λογισμικό που χρησιμοποιήθηκε (“Long-Term Scheduling” (LTSx), ΑΠΘ/ΣΗΕ) επιλύει το πρόβλημα της μεσο-/μακροπρόθεσμης προσομοίωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για χρονικό ορίζοντα από ένα μήνα έως αρκετά έτη, επιλύοντας διαδοχικά:
  i. Την Αγορά Επόμενης Ημέρας (ΑΕΗ),
  ii. τη Διαδικασία Ενοποιημένου Προγραμματισμού (ΔΕΠ), και
  iii. την Αγορά Εξισορρόπησης Πραγματικού Χρόνου (ΑΕΠΧ).
  Για τις ανάγκες του προτεινόμενου έργου επιλύθηκαν τα παραπάνω προβλήματα βελτιστοποίησης ανά ημέρα και με το κατάλληλο χρονικό βήμα (ώρα / 30λεπτο / 15λεπτο) για την περίοδο 2020-2030, σύμφωνα με όσα έχουν αναφερθεί παραπάνω.
  Λαμβάνοντας ως δεδομένο το πρόγραμμα εμπροσθοβαρούς απολιγνιτοποίησης που έχει περιληφθεί στο ανανεωμένο ΕΣΕΚ και σύμφωνα με τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων, το ενεργειακό μείγμα παραγωγής του ελληνικού Συστήματος στο χρονικό διάστημα μελέτης αναμένεται να μετασχηματιστεί ραγδαία, καθώς η εμπροσθοβαρής απολιγνιτοποίηση της χώρας οδηγεί σε ραγδαία μείωση της ετήσιας λιγνιτικής παραγωγής κατά 80-90%, από τα επίπεδα των 8-9 TWh ετησίως κατά τα έτη 2020-2022 στα επίπεδα των 1,5-2 ΤWh ετησίως κατά τα έτη 2028-2030 (βλ. παρακάτω Σχήμα), με την παραδοχή ότι η ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ 5 θα συνεχίσει να λειτουργεί ως λιγνιτική μονάδα και κατά τα έτη 2029-2030.
  Κυρίαρχο ρόλο κατά την περίοδο μελέτης αναμένεται να έχουν οι μονάδες ΑΠΕ, το μερίδιο των οποίων αναμένεται να αυξηθεί από τα τρέχοντα επίπεδα του 20% στα επίπεδα του 60% το 2030, αυξάνοντας ωστόσο σημαντικά τις απαιτήσεις παροχής εφεδρειών και διαθεσιμότητας ευέλικτης ισχύος για την εξισορρόπηση του Συστήματος στον πραγματικό χρόνο. Oι νέες μονάδες ΦΑ που προβλέπεται ότι θα κατασκευαστούν εντός της επόμενης 4ετίας από ιδιωτικούς ενεργειακούς ομίλους αναμένεται να λειτουργούν τόσο ως μονάδες βάσης όσο και ως μονάδες ενδιάμεσου φορτίου για την κάλυψη του καθαρού φορτίου (φορτίο συστήματος πλην έγχυση ΑΠΕ και καθαρών εισαγωγών) καθώς και για την παροχή ενέργειας εξισορρόπησης σε πραγματικό χρόνο, υποκαθιστώντας τόσο τη λιγνιτική παραγωγή όσο και την παραγωγή από τις υφιστάμενες (λιγότερο αποδοτικές) μονάδες ΦΑ των ιδιωτών και της ΔΕΗ.
  Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η εξέλιξη της υδροηλεκτρικής παραγωγής στα διάφορα σενάρια προσομοίωσης, ειδικότερα αναφορικά με τον τρόπο αξιοποίησης των υφιστάμενων ΥΑΣ της ΔΕΗ και των νέων ΥΑΣ που αναμένεται να κατασκευαστούν από ιδιωτικούς ενεργειακούς ομίλους και να ενταχθούν στο Σύστημα στις αρχές του έτους 2024. Βασικό συμπέρασμα που προκύπτει από τα αποτελέσματα προσομοιώσεων είναι η σταδιακή αύξηση του συντελεστή χρησιμοποίησης των ΥΑΣ με την πάροδο των ετών, ως αποτέλεσμα των αυξημένων αναγκών εξισορρόπησης του Συστήματος λόγω αφενός της εμπροσθοβαρούς απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής μέχρι το 2023 και αφετέρου της συνεχούς αύξησης των (ευμετάβλητων και αβέβαιων) εγχύσεων από μονάδες ΑΠΕ, ειδικότερα κατά το διάστημα 2024-2030.
  Προκύπτει επίσης ξεκάθαρα ότι οι ΥΑΣ της ΔΕΗ παρουσιάζουν υψηλότερο συντελεστή χρησιμοποίησης σε σχέση με τους ιδιωτικούς ΥΑΣ, παρά τη μικρότερη συνολική εγκατεστημένη ισχύ των πρώτων. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στους μεγαλύτερους κατάντη ταμιευτήρες που διαθέτουν οι ΥΑΣ της ΔΕΗ (ειδικότερα ο ΥΑΣ Θησαυρού) σε σχέση με τους ιδιωτικούς ΥΑΣ. Τα αποτελέσματα των προσομοιώσεων αποδεικνύουν ότι οι ΥΑΣ της ΔΕΗ παρέχουν ευελιξία στο σύστημα και επιτρέπουν την άντληση (και συνακόλουθα έγχυση) μεγαλύτερου όγκου υδάτων σε καθημερινή βάση, συνεισφέροντας έτσι περισσότερο στην αξιόπιστη και ομαλή λειτουργία του Συστήματος σε σχέση με τους άλλους ΥΑΣ. Επίσης, παρατηρείται ότι όταν η λειτουργία των ΥΑΣ γίνεται στη βάση επίλυσης προβλημάτων διαχείρισης του ΣΗΕ από τον Διαχειριστή, όπως π.χ. αποτροπή περικοπών ενέργειας από μονάδες ΑΠΕ, κάλυψη αιχμών φορτίου, συνεισφορά σε εφεδρείες, κτλ. και όχι αποκλειστικά βάσει οικονομικών κριτηρίων (μεγιστοποίηση ιδίων εσόδων μέσω υποβολής κατάλληλα διαμορφωμένων προσφορών για παραγωγή/άντληση στη χονδρική αγορά), η συνολική ετήσια υδροηλεκτρική παραγωγή και το ετήσιο φορτίο άντλησης είναι σημαντικά αυξημένα, καθώς γίνεται εντατικότερη χρήση των ΥΑΣ για την αντιστάθμιση της μεταβλητότητας παραγωγής των μονάδων ΑΠΕ και την εξομάλυνση της λειτουργίας του Συστήματος σε πραγματικό χρόνο.
  Η μεγάλη χρησιμότητα των ΥΑΣ αποδεικνύεται σε συνθήκες πολύ υψηλής διείσδυσης ΑΠΕ, όπου παρατηρούνται αφενός αυξημένες εξαγωγικές ροές και αφετέρου μεγιστοποίηση της χρήσης των ΥΑΣ σε λειτουργία άντλησης, προκειμένου να απορροφηθεί η πλεονάζουσα ενέργεια ΑΠΕ, χωρίς παρ’ όλα αυτά να αποφεύγεται η περικοπή σημαντικών ποσοτήτων ενέργειας ΑΠΕ, λόγω ενεργοποίησης εγγενών περιορισμών των μονάδων παραγωγής και του Συστήματος (π.χ. διατήρηση συμβατικών μονάδων σε χαμηλά επίπεδα παραγωγής για την παροχή εφεδρειών).
  Τα οικονομικά αποτελέσματα των ΥΑΣ δείχνουν ότι η λειτουργία τους χωρίς οικονομικά κριτήρια οδηγεί σε σημαντικά χαμηλότερα μεικτά κέρδη (ακόμη και σε πιθανές καθαρές ζημίες) σε σχέση με τα υπόλοιπα σενάρια, παρά το υψηλότερο φορτίο άντλησης που απορροφούν, καθώς η λειτουργία τους, εν γένει, δεν αποσκοπεί στη μεγιστοποίηση των συνολικών κερδών τους αλλά στην κάλυψη των αναγκών εξισορρόπησης του Συστήματος.
  Αυτό σημαίνει ότι εφόσον οι ΥΑΣ λειτουργούν από τον Διαχειριστή του Συστήματος ακόμη και αντιοικονομικά για τις ανάγκες εξισορρόπησης του Συστήματος, τότε πρέπει να προβλεφθούν από το ρυθμιστικό πλαίσιο περαιτέρω έσοδα για τους σταθμούς αυτούς, είτε με τη μορφή αποζημίωσης για την παροχή επικουρικών υπηρεσιών είτε και με τη μορφή εσόδων από το Μόνιμο Μηχανισμό Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος (ΜΜΑΕΙ).
  Με την παρούσα κατάσταση είναι απαξιωμένα και ανενεργά τα αντλησιοταμιευτικά της ΔΕΗ (Σφηκιά,1986,315MW και Θησαυρός,1999,364MW- Σ;700 MW), διότι δεν υφίσταται διαφοροποίηση τιμών ημέρας-νύχτας.
  Αναφορικά με την εξέλιξη των τιμών εκκαθάρισης της χονδρικής αγοράς (ΑΕΗ και ΑΕΠΧ) η λειτουργία των ΥΑΣ χωρίς οικονομικά κριτήρια έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της μέσης τιμής εκκαθάρισης της ΑΕΗ σε όλα τα έτη της περιόδου μελέτης σε σχέση με τα υπόλοιπα σενάρια, καθώς η αύξηση της τιμής που προκαλείται από την αυξημένη αντλητική δραστηριότητα στις ώρες μειωμένου καθαρού φορτίου είναι μεγαλύτερη από τη μείωση της τιμής εκκαθάρισης που επιτυγχάνεται στις περιόδους έγχυσης ηλεκτρικής ενέργειας από τους ΥΑΣ.
  Συγκεκριμένα, η μη αξιοποίηση κανενός ΥΑΣ θα οδηγούσε σε υπερβολικά υψηλές τιμές αποκλίσεων, καθώς το Σύστημα θα αναγκαζόταν να καταφύγει σε ιδιαίτερα δαπανηρές λύσεις (π.χ. ενεργοποίηση αεριοστροβιλικών μονάδων με πολύ υψηλό μεταβλητό κόστος) προκειμένου να διασφαλίσει ότι διαθέτει τους απαραίτητους πόρους ισχύος και ευελιξίας για να καλύψει πλήρως τις ανισορροπίες του Συστήματος με την ενεργοποίηση (ανοδικής/καθοδικής) ενέργειας εξισορρόπησης στον πραγματικό χρόνο. Παρόμοιες πολύ υψηλές τιμές αποκλίσεων στα επίπεδα των 200 €/MWh παρατηρούνται στο διάστημα 2020-2023 στην περίπτωση μη αξιοποίησης των υφιστάμενων ΥΑΣ της ΔΕΗ (Σφηκιά, Θησαυρός). Σημειώνεται ότι η τιμή αποκλίσεων αναμένεται να διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στη λειτουργία των νέων αγορών, καθώς είναι η τιμή στην οποία θα χρεώνονται/πιστώνονται όλες οι αποκλίσεις (θετικές/αρνητικές) των συμβαλλόμενων μερών με ευθύνη εξισορρόπησης, στις οποίες πλέον περιλαμβάνονται πλέον και τα νέα χαρτοφυλάκια μη κατανεμόμενων μονάδων ΑΠΕ.
  Στο πλαίσιο διερεύνησης των επιπτώσεων που θα έχει η εμπροσθοβαρής απολιγνιτοποίηση της χώρας στην ικανότητα του Συστήματος παραγωγής να καλύπτει πλήρως τόσο την ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας όσο και τις απαιτήσεις ευελιξίας που αυξάνονται συνεχώς λόγω της μεταβολής του ενεργειακού μείγματος με ενίσχυση του μεριδίου έγχυσης από ευμετάβλητες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), ο υπολογισμός των σχετικών δεικτών επάρκειας ισχύος και ευελιξίας αποδεικνύει ότι η περίπτωση εντατικής χρήσης των ΥΑΣ χωρίς αυστηρά οικονομικά κριτήρια αποτελεί τη βέλτιστη επιλογή, καθώς όλοι οι δείκτες αξιοπιστίας παρουσιάζουν τη χαμηλότερη τιμή ανά έτος σε σύγκριση με τα υπόλοιπα σενάρια προσομοίωσης.
  Αυτό επιβεβαιώνει ότι η συμβολή της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας στην επάρκεια ισχύος αλλά και ευελιξίας είναι ιδιαίτερα σημαντική, ειδικότερα όταν συνδυάζεται με υψηλή διείσδυση στοχαστικών εγχύσεων από μονάδες ΑΠΕ.
  Αναφορικά με το δείκτη LossofLoadExpectation (LOLE) που αποτελεί μέτρο της επάρκειας ισχύος του Συστήματος, παρατηρείται ότι σε όλα τα έτη και όλα τα σενάρια προσομοίωσης οι τιμές του δείκτη βρίσκονται πολύ χαμηλότερα από το υιοθετούμενο κριτήριο αξιοπιστίας (3 ώρες/έτος).
  Η πρόωρη οριστική απόσυρση του μεγαλύτερου αριθμού των λιγνιτικών μονάδων στο τέλος του έτους 2022, προκαλεί μικρή αύξηση της τιμής του δείκτη στο έτος 2023, χωρίς όμως να είναι ανησυχητική για την επάρκεια του ΣΗΕ.
  Κατά το χρονικό διάστημα 2024-2027 η ένταξη της νέας αντλητικής ισχύος, της νέας συμβατικής ισχύος από μονάδες ΦΑ συνδυασμένου κύκλου και η διαρκής αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος των ΑΠΕ έχουν ως αποτέλεσμα οι τιμές του δείκτη LOLE να παραμένουν σε πολύ χαμηλά (σχεδόν μηδενικά) επίπεδα.
  Αναφορικά με τους δείκτες επάρκειας ευελιξίας Insufficient Ramping Resource Expectation (IRRE) και Expected Unserved Ramping Energy (EURE), παρατηρείται ότι η σταδιακή απολιγνιτοποίηση τα χρόνια 2020-2022 προκαλεί σημαντική αύξηση αυτών των δεικτών, το οποίο ερμηνεύεται ως συμβολή των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων στην επάρκεια ευελιξίας του Συστήματος, σε μικρότερο όμως βαθμό σε σχέση με τις μονάδες ΦΑ, λόγω των υποδεέστερων εγγενών τεχνικών χαρακτηριστικών που παρουσιάζουν οι λιγνιτικές μονάδες (μικρότερος ρυθμός ανόδου ισχύος, μεγαλύτερη διάρκεια εκκίνησης).
  Εν γένει, η ισχυρή διείσδυση των τεχνολογιών ΑΠΕ έντονης μεταβλητότητας κατά τη διάρκεια της ημέρας αποδεικνύεται σημαντικό πρόβλημα για τον Διαχειριστή του Συστήματος, καθότι οδηγεί σε (α) σημαντική περίσσεια ενέργειας κατά τη διάρκεια της ημέρας, (β) σημαντικά προβλήματα κάλυψης των αιχμών φορτίου και των απαιτήσεων εφεδρειών κατά τη διάρκεια που οι τεχνολογίες αυτές ΑΠΕ δεν παράγουν ηλεκτρική ενέργεια και ειδικότερα κατά τις ώρες της βραδινής αιχμής, και (γ) σημαντικές περικοπές ΑΠΕ κατά τη διάρκεια της ημέρας ακόμη και με την παρουσία των υδραντλητικών μονάδων (υπάρχουσες ΔΕΗ και νέες μονάδες ιδιωτών). Η λειτουργία μπαταριών σημαντικής ονομαστικής ισχύος με ορίζοντα το έτος 2030 μπορεί να συμβάλλει στην άμβλυνση των ανωτέρω προβλημάτων, αλλά απαιτούνται μηχανισμοί εκτός αγοράς για την κάλυψη του κόστους επένδυσης των μπαταριών αυτών. Για το μηδενισμό των ανωτέρω προβλημάτων στη διαχείριση του συστήματος και των περικοπών ΑΠΕ απαιτούνται (εκτός των δύο υπαρχόντων υδραντλητικών σταθμών της ΔΕΗ και των τριών νέων υδραντλητικών σταθμών που αναμένεται να κατασκευαστούν) τουλάχιστον 1.650 MW μπαταριών με δυνατότητα αποθήκευσης τετραπλάσιας ενέργειας (συνεχούς αποθήκευσης για 4 ώρες), συνολικού κόστους άνω των 1,15 δις. ευρώ.
  Λαμβάνοντας υπόψη τα εν περιλήψει προαναφερθέντα στοιχεία, αξίζει να εξεταστεί από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη το Σενάριο 10 της μελέτης που χρησιμοποιεί ως δεδομένα τα εξής:
  • Συνέχιση της λειτουργίας του ΑΗΣ «Πτολεμαΐδα 5» , δηλ. χωρίς χρονικό περιορισμό μετά το 2028, με αναβάθμιση μέσω της εγκατάστασης συστήματος μείωσης ή και δέσμευσης εκπομπών ρύπων CO2 ήδη από την αρχή της εμπορικής λειτουργίας της. Τεχνολογίες CCUS ήδη ερευνώνται παγκοσμίως και εκτιμάται ότι το 2028 θα είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένες ώστε να χρησιμοποιούνται για παραγωγή και χρήση μεθανόλης, υδρογόνου κλπ.
  • Κατασκευή και λειτουργία, μίας σύγχρονης μονάδας ΦΑ-ΣΗΘΥΑ 660 MW στη θέση των προς απόσυρση λιγνιτικών μονάδων Αμύνταιο 1 και 2 καθώς και μίας όμοιας νέα μονάδας ΦΑ-ΣΗΘΥΑ 660 MW στη θέση μίας εκ των προς απόσυρση λιγνιτικών μονάδων του σταθμού Αγ. Δημητρίου. Οι δύο μονάδες αυτές θα μπορούσαν να κατασκευαστούν από τη ΔΕΗ ή από Ιδιώτες ή από με σύμπραξη αυτών σε πλαίσιο προσέλκυσης νέων επενδύσεων στη ΔΜ.
  • Λειτουργία 2 υπαρχόντων μονάδων ΥΗΣ της ΔΕΗ ως ΥΑΣ, κατασκευή και λειτουργία 3 νέων μονάδων ΥΑΣ Ιδιωτών.

  Β. ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΔΥΟ ΜΟΝΑΔΩΝ ΦΑ-ΣΗΘΥΑ ΣΤΗ ΔΜ
  (ΣΕ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΗΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ή ΤΩΝ ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ):
  Οι μονάδες αυτές όπως αναφέρθηκε μπορούν να γίνουν και με συμπράξεις τύπου ΣΔΙΤ (ΔΕΗ – Ιδιώτες) ή με διάθεση υφιστάμενων υποδομών, μετά από κατάλληλες συμφωνίες, κοινά αποδεκτές όλων των εμπλεκόμενων πλευρών κλπ)
  Η πρόταση αυτή παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα:
  • Πληροί το κριτήριο ν-1, στην παραγωγή η.ε. και την παροχή ΤΘ με Φ.Α.,
  • Δημιουργεί στη ΔΜ (800) νέες θέσεις εργασίας στην κατασκευή και περισσότερες των 100 στη λειτουργία,
  • Θα έχει ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κόστος κατασκευής των νέων μονάδων, εφόσον χρησιμοποιηθούν οι ήδη υφιστάμενες υποδομές λιγνιτικών σταθμών των οποίων παύεται η λειτουργία, εξισορροπώντας έτσι και τυχόν έλλειψη επιδότησης μέσω κοινοτικών πόρων.
  • Μπορεί να έχει και ανταγωνιστικό κόστος λειτουργίας αφενός με την προνομιακή τιμή παραγωγής των νέων μονάδων παραγωγής, ως ΣΗΘΥΑ και την πρόταξή τους για τη ρύθμιση των προβλημάτων υψηλής διείσδυσης των ΑΠΕ και αφετέρου με την παροχή ελαφρύνσεων (ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένων και φορολογικές διευκολύνσεις)
  • Καλύπτει πλήρως τις ανάγκες τηλεθέρμανσης (ΤΘ) των τριών πόλεων, Κοζάνης, Εορδαίας και Αμυνταίου με αυτονομία Κοζάνης και Εορδαίας – Αμυνταίου που μπορεί να επεκταθεί.
  • Αξιοποιεί τα υπάρχοντα δίκτυα τηλεθέρμανσης
  • Δίνει τη δυνατότητα παροχής ΤΘ, για προσέλκυση και ανάπτυξη βιομηχανικών και βιοτεχνικών επενδύσεων στην περιοχή.
  Η δυνατότητα αυτή μπορεί να λειτουργήσει ως επιπλέον κίνητρο ανάπτυξης βιομηχανικών – βιοτεχνικών- αποθηκευτικών, εγκαταστάσεων στις υπάρχουσες οριοθετημένες και αδειοδοτημένες περιοχές των λιγνιτικών σταθμών που αποσύρονται συνδυαστικά και με άλλα μέτρα παροχής κινήτρων πχ αναπτυξιακός νόμος και φοροαπαλλαγές.
  Η ανάπτυξη βιομηχανικών – βιοτεχνικών ζωνών σύμφωνα με τα προηγούμενα, θα αποτελέσει μοναδική εγγύηση για τη βιωσιμότητα και την ευρεία ανάπτυξη τεχνολογικών ερευνητικών πάρκων που εξαγγέλθηκαν και αναφέρονται στην επόμενη ενότητα του ΣΔΑΜ (ΚΕΝΕΤ/ΠΕΝΕΤ).
  Θα διευκολύνει την ανάπτυξη μουσείων (γεωλογικών, φυσικών, ιστορικών κ.α.) και λοιπών υποδομών (τουριστικών, αθλητικών, συνεδριακών κ.α.) πέριξ του δικτύου τθ και εντός των προς αποκατάσταση χώρων, για λειτουργία και τους χειμερινούς μήνες όπου οι θερμοκρασίες στην περιοχή είναι ιδιαίτερα χαμηλές.
  • Δίνει τη δυνατότητα παροχής Τθ, για ανάπτυξη πρότυπων αγροτικών καλλιεργειών -βιοκαλλιεργειών με θερμοκήπια και συστήματα προστασίας, πχ πάγου.
  • Αξιοποιεί τα υπάρχοντα δίκτυα τηλεθέρμανσης Κοζάνης, Αμυνταίου και Εορδαίας με σημαντική οικονομία κλίμακας για τους Δήμους κατά συνέπεια και τους δημότες. (Αποφεύγοντας σημαντικά κόστη κατασκευής και διαχείρισης νέων υποδομών και αύξηση απωλειών θερμότητας λόγω μεγαλύτερου μήκους δικτύου ΤΘ ως προς την εξαγγελθείσα μονάδα Φ.Α.-ΣΗΘΥΑ 60 MWth στην Καρδιά και τα αναγκαία συνοδά νέα δίκτυα ΤΘ.)
  • Καλύπτει αξιόπιστα και με μοναδικό τρόπο, τις απότομες διακύμανσης των ΑΠΕ που αναπτύσσονται σύμφωνα με το τρέχον ΕΣΕΚ για όλο το μεταβατικό στάδιο μελέτης, υλοποίησης και ανάπτυξης των αναγκαίων συστημάτων αποθήκευσης και διαχείρισης της παραγόμενης ενέργειας αυτών.

  Γ. Σύμφωνα με το τρέχον ΕΣΕΚ (ΦΕΚ Β 4893/19 σελ. 55697 και σελ. 55689) αναφέρεται ότι «θα ενισχυθούν καινοτόμες εφαρμογές …τεχνικές δέσμευσης ή και επαναχρησιμοποίησης CO2» κάτι που όμως απουσιάζει από το προς διαβούλευση παρόν Μaster Plan/ΣΔΑΜ.
  Είναι μοναδική ευκαιρία με τη Πτολεμαΐδα V, οι τεχνολογίες αυτές να συμπεριληφθούν στο ΣΔΑΜ και να αποτελέσουν έργο εφαρμογής στο Πεδίο Ενεργειακής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΕΝΕΤ) με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και άλλους εξειδικευμένους Φορείς.
  Η πρόταση της αρμόδιας Επιτροπής της Ε.Ε. για ένα πλαίσιο πολιτικής για το κλίμα και την ενέργεια του 2030 αναγνωρίζει το ρόλο της CCS και CCU στην επίτευξη του μακροπρόθεσμου στόχου μείωσης των εκπομπών της ΕΕ. Στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, η CCS θα μπορούσε να είναι βασική τεχνολογία για την παραγωγή με βάση τα ορυκτά καύσιμα.1
  Ως εκ τούτου, το Ταμείο Καινοτομίας,
  (https://ec.europa.eu/clima/policies/innovation-fund_el)
  εστιάζει στα ακόλουθα:
  • Καινοτόμες τεχνολογίες και διεργασίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε βιομηχανίες ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων προϊόντων που αντικαθιστούν αυτές που απαιτούν άνθρακα
  • Δέσμευση και χρήση άνθρακα (CCU)
  • Κατασκευή και λειτουργία μονάδων δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS)
  • Καινοτόμος παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
  • Αποθήκευση ενέργειας
  Μελέτη του «Oxford Institute for Energy Studies», εστιασμένη στη περίπτωση της Γερμανίας, υποστηρίζει ότι, παρόλο που η παραγωγή και η κατανάλωση πράσινου υδρογόνου θα πρέπει σίγουρα να είναι μακροπρόθεσμος στόχος, πρέπει να υπάρχει ένας ρόλος για το «μπλε» υδρογόνο ως πρόδρομος μιας μελλοντικής οικονομίας υδρογόνου.
  Ralf Dickel, 2020, Blue hydrogen as an enabler of green hydrogen: the case of Germany, Oxford Institute for Energy Studies. DOI: https://doi.org/10.26889/9781784671594
  Συμπερασματικά,
  η μετάβαση στο υδρογόνο θα πρέπει να γίνει σταδιακά από το στο μπλε (ορυκτά) στο πράσινο (απε). Χωρίς αυτό το ενδιάμεσο βήμα, οι προσδοκίες για υδρογόνο θα μπορούσαν να χαθούν λόγω μη ρεαλιστικών προσδοκιών που βασίζονται στην πολιτική, παρά στην εμπορική και τεχνική, πραγματικότητα.
  Επομένως η άμεση αναφορά έργων με βάση το πράσινο υδρογόνο στο σχέδιο (ΣΔΑΜ 234-244) χωρίς ενδιάμεσο στάδιο είναι ακόμη μη ώριμη σύμφωνα με τα προηγούμενα.
  Οι δύο μονάδες ΦΑ/ΣΗΘΥΑ σε συνδυασμό με την Πτολεμαΐδα V (μελέτη ΣΔΜ Ομίλου ΔΕΗ, σενάριο 10) μπορούν να αποτελέσουν σταθερή γέφυρα στην παραπάνω μετάβαση.

  Δ. Σε όλα τα παραπάνω όπως και σε κάθε παρόμοια προσέγγιση είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη και τα εξής:
  – Προστιθέμενη εγχώρια αξία κάθε είδους επένδυσης
  – Σημαντική υστέρηση επενδύσεων στη Βιομηχανία και ειδικότερα στην παραγωγή εξοπλισμού του κλάδου ενέργειας (Αιολικά, ΦΒ, Μονάδες Αποθήκευσης κλπ)
  – Αξιοποίηση υπαρχουσών υποδομών εγκαταστάσεων ΔΕΗ, μέσης και βαρέας όχλησης των μονάδων που παύεται η λειτουργία τους.
  – Η θέση εγκατάστασης των ΑΠΕ λόγω του αιολικού και ηλιακού δυναμικού θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ως σπάνιοι εθνικοί πόροι με ότι αυτό συνεπάγεται.
  – Η ανάπτυξη των ΑΠΕ να εξετάζεται με το περιβαλλοντικό ισοδύναμο αποτύπωμα έναντι των υπολοίπων μορφών παραγωγής ενέργειας (εγκαταστάσεις μπετόν, μη ανακυκλώσιμα υλικά, ανάγκες αποκατάστασης μετά το πέρας της λειτουργίας τους)
  – Ομοίως και για τις μονάδες ηλεκτροχημικής αποθήκευσης ηε.
  Ειδικότερα στη ΔΜ και τη Μεγαλόπολη θα πρέπει να αναπτυχθεί ολοκληρωμένο σχέδιο αποκατάστασης των περιβαλλοντικά πληγέντων επιφανειών και οι οποιεσδήποτε εγκαταστάσεις ΑΠΕ στις περιοχές αυτές να εξαντλήσουν πρωτίστως τη δυνατότητα ανάπτυξης εντός των επιφανειών αυτών και δευτερευόντως σε στις υπόλοιπες επιφάνειες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως γόνιμη γη.
  Τέλος τα προγράμματα κατάρτισης θα πρέπει να συνδυαστούν και να ακολουθήσουν αντίστοιχες εμβληματικές και ουσιαστικές επενδύσεις που θα ενισχύσουν το ΑΕΠ ειδικά της ΔΜ και θα αποτρέψουν ένα νέο κύμα μετανάστευσης κυρίως του νεότερου πληθυσμού.

  ΓΡΗΓΟΡΗΣ Ν. ΜΠΑΡΜΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
  Πρ. Πρόεδρος Συλλόγου Διπλωματούχων Μηχανικών Ομίλου ΔΕΗ (& ΑΔΜΗΕ)
  Επιμελητής ΕΕΕ ΗΓ ΜΗΧ ΤΕΕ
  Μέλος Επιτροπής Ομάδας Εργασίας ΠΔΜ για τη μετάβαση στη Μεταλιγνιτική Περίοδο

• 10 Νοεμβρίου 2020, 15:02 | Άρης Μπασαγιάννης

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ)

  1) Γενικές παρατηρήσεις:
  Στο ΣΔΑΜ γίνεται μια προσπάθεια σχεδιασμού της αναπτυξιακής μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή μέσα από μια σειρά παρεμβάσεων, επενδύσεων, εργαλείων, χρηματοδοτήσεων, κλπ. Υπάρχουν αρκετά καινοτόμα στοιχεία και σοβαρές προτάσεις που σίγουρα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως, το ΣΔΑΜ θα πρέπει να είναι αυτό ακριβώς που δηλώνει η ονομασία του: ΣΧΕΔΙΟ, ΔΙΚΑΙΟ και ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ. Διαβάζοντάς το κάποιος (τουλάχιστον στη μορφή που είναι σε αυτή τη στιγμή η 1η του έκδοση) διαπιστώνει πως:
  • Περισσότερο μοιάζει με ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ, αφού εκτός κάποιων εξαιρέσεων αντί για αποφάσεις και συμφωνίες περιγράφονται μόνο προθέσεις, δυνητικές επενδύσεις και υποθετικά σενάρια. Επίσης, η πλειοψηφία αυτών δεν είναι προσδιορισμένη χωροταξικά.
  • Μάλλον είναι ΑΔΙΚΟ, αφού εξαιρεί (?) τις 2 από τις 4 Π.Ε. της Δυτικής Μακεδονίας: Γρεβενών και Καστοριάς.
  • Και είναι αναπτυξιακό μόνο ΕΝ ΜΕΡΕΙ, αφού προωθεί κυρίως επενδύσεις μεγάλου αρχικού κόστους (π.χ. Φ/Β=1.2Β€) οι οποίες αποφέρουν ελάχιστα αναπτυξιακά οφέλη μελλοντικά στην τοπική κοινωνία (θέσεις εργασίας, εισοδήματα, κλπ).
  Βέβαια, οι απαραίτητες βελτιώσεις/διορθώσεις μπορούν να λάβουν χώρα κατά τη διάρκεια της συγγραφής της 2ης έκδοσης του ΣΔΑΜ, λαμβάνοντας υπόψη τα σχόλια/προτάσεις διαφόρων φορέων/προσώπων που έγιναν κατά τη φάση της διαβούλευσης. Επίσης, το χρονικό αυτό διάστημα μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην ωρίμανση και συγκεκριμενοποίηση του ΣΔΑΜ, έτσι ώστε να είναι ΔΙΚΑΙΟ και ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ, κάτι για το οποίο υπάρχει σαφής πολιτική δέσμευση (τόσο τοπικά/περιφερειακά όσο και κεντρικά).

  2) Γενικές προτάσεις επί του ΣΔΑΜ:
  Παρατίθενται κάποιες γενικές προτάσεις για το σύνολο της περιφέρειας οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί έως τώρα στο ΣΔΑΜ:
  Ανάπτυξη ενεργειακών καλλιεργειών
  Στο παρόν ΣΔΑΜ προτείνεται η κάλυψη των εκτάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ μόνο με ηλιακά πάνελ με στόχο τη δημιουργία τεράστιων Φ/Β πάρκων. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει καμία περιβαλλοντική αποκατάσταση των εκτάσεων αυτών. Επίσης, τα Φ/Β πάρκα συνεισφέρουν σε πολύ μικρό βαθμό σε σχέση με την επένδυση που γίνεται στη βιωσιμότητα της τοπικής ανάπτυξης. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι επένδυση 1.2 δις. € συνεισφέρει σε μόλις 400 θέσεις εργασίας σε πλήρη λειτουργία των Φ/Β, σύμφωνα με το ΣΔΑΜ.
  Εναλλακτικά, από μέρους μου προτείνεται η κάλυψη μέρους των προαναφερθέντων εκτάσεων με ενεργειακές καλλιέργειες (ενεργειακά φυτά) που σε συνδυασμό με την ανάπτυξη εργοστασίου εκμετάλλευσης της βιομάζας αλλά και της παραγωγής υδρογόνου να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο και βιώσιμο σύστημα παραγωγής ενέργειας/υδρογόνου, ως εξής:
  Καλλιέργεια ενεργειακών φυτών => Παραγωγή και αξιοποίηση βιομάζας => Παραγωγή βιοκαυσίμου (βιοαέριο, βιομεθάνιο, βιοαιθανόλη) => παραγωγή ενέργειας ή υδρογόνου.
  Επίσης, με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται επιπρόσθετες θέσεις εργασίας τοπικά (καλλιεργητές, μεταφορείς, εργαζόμενοι στα εργοστάσια εκμετάλλευσης βιομάζας και παραγωγής ενέργειας υδρογόνου), και αυξάνεται το τοπικό οικονομικό επίπεδο.

  Δημιουργία ΒΙ.ΠΕ Δυτικής Μακεδονίας στην περιοχή της «Μπάρας»
  Αντί για την ύπαρξη πολλών μικρών ΒΙ.ΠΕ / ΒΙΟ.ΠΑ σε όλα τα αστικά κέντρα της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, προτείνεται η δημιουργία μίας μητροπολιτικής ενιαίας ΒΙ.ΠΕ στην περιοχή της «Μπάρας», Π.Ε. Κοζάνης. Η περιοχή έχει το πλεονέκτημα της αμεσότητας πρόσβασης τουλάχιστον από τις 3 πρωτεύουσες των Π.Ε. της περιφέρειας. Σε χρονικό διάστημα 20 λεπτών βρίσκονται οι πόλεις της Κοζάνης, των Γρεβενών και της Καστοριάς. Η εγκατάσταση κάποιων εκ των εμβληματικών επενδύσεων στην περιοχή αυτή, η δημιουργία νέων βιομηχανιών, καθώς και η μετεγκατάσταση υφιστάμενων εργοστασίων σε συνδυασμό με την εύκολη οδική πρόσβαση μέσω Εγνατίας οδού, θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας μεγάλης, ανταγωνιστικής και ισχυρής ΒΙ.ΠΕ.

  Παροχή κινήτρων στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και χαρακτηρισμός της ως ειδική περιοχή – Εξίσωση των κινήτρων σε όλες τις Π.Ε. της περιφέρειας
  Χαρακτηρισμός ολόκληρης της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ως ειδικής αναπτυξιακής, παραγωγικής και φορολογικής ζώνης με παροχή κινήτρων για 10ετία.
  Στο παρόν ΣΔΑΜ υπάρχει εμφανής ανισότητα όσον αφορά τα κίνητρα και τις επιδοτήσεις που θα δίνονται σε επιχειρήσεις των Π.Ε. Κοζάνης και Φλώρινας σε σχέση με αυτές των Π.Ε. Γρεβενών και Καστοριάς. Είναι φανερό ότι το μέτρο αυτό είναι άνισο, άδικο και μεροληπτικό. Προφανώς, κανείς δεν θα θέλει να επενδύσει στα Γρεβενά και την Καστοριά όταν σε απόσταση λίγων χλμ. θα μπορεί να το κάνει με σαφώς ευνοϊκότερους όρους.

  Ανάπτυξη βοτανικού πάρκου
  Κάλυψη μέρους των εκτάσεων της ΔΕΗ μπορούν επίσης να αποκατασταθούν περιβαλλοντικά με φύτευση διαφόρων δένρων/φυτών/βοτάνων, με παράλληλη δημιουργία κάποιου είδους βοτανικού πάρκου.

  Επίσης, μου κάνει εντύπωση που δεν αναφέρεται η εκμετάλλευση κάποιων υφιστάμενων εγκαταστάσεων ως ανάδειξή τους σε πολιτισμικό σημείο ενδιαφέροντος π.χ. δημιουργία μουσείου Λιγνίτη ή ιστορικό μουσείο παραγωγής ενέργειας κλπ.

  3) Ειδικές προτάσεις για Π.Ε. Γρεβενών
  Η Π.Ε. Γρεβενών τα τελευταία χρόνια συνεχώς συρρικνώνεται πληθυσμιακά, μη μπορώντας να κρατήσει και να θρέψει τα παιδιά της αλλά ούτε και να προσελκύσει ξένο κόσμο. Η περιοχή πάντα ήταν απούσα από τα αναπτυξιακά σχέδια όλων των κεντρικών κυβερνήσεων, ενώ και η ιδιωτική πρωτοβουλία για επενδύσεις ήταν και είναι δύσκολη σε έναν από τους πιο φτωχούς νομούς της χώρας. Επίσης, το πλασματικό για τα Γρεβενά οικονομικό επίπεδο της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (λόγω των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ στις Π.Ε. Κοζάνης και Φλώρινας) πολλές φορές κρατούσε μακριά επιδοτήσεις προερχόμενες είτε από εθνικές είτε από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Με άλλα λόγια τα Γρεβενά πάντα ήταν σε μειονεκτική θέση και πάντα αδικούνταν (ίσως και από τον ίδιο τους τον εαυτό). Έστω και την ύστατη ώρα λοιπόν, θα πρέπει να αποκατασταθεί η αδικία αυτή και να προχωρήσουν επιτέλους οι επενδύσεις σε αυτόν τον τόπο. Για τον λόγο αυτό κρίνεται αναγκαίο και επιτακτικό, στο πλαίσιο της Δίκαιης Μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή, να λάβει χώρα στην Π.Ε. Γρεβενών μια τουλάχιστον από τις εμβληματικές επενδύσεις που προβλέπονται στο ΣΔΑΜ.
  Από τις εμβληματικές επενδύσεις που περιγράφονται στο ΣΔΑΜ αυτή που υποστηρίζεται ίσως περισσότερο λόγω της γεωγραφικής θέσης των Γρεβενών είναι η:
  Βιομηχανικό Πάρκο ηλεκτροκίνησης
  Η δημιουργία του βιομηχανικού πάρκου στην περιοχή της Π.Ε. Γρεβενών έχει ως πλεονέκτημα την εύκολη πρόσβασή του από όλες τις περιοχές της Ελλάδας μέσω των 3 οδικών αξόνων (Εγνατία, Ιονία, Ε65) και επομένως και την εύκολη μεταφορά ανταλλακτικών/προϊόντων κλπ. Επίσης, η ζεύξη Ε65 και Εγνατίας οδού λίγα χλμ. δυτικά των Γρεβενών αποτελεί ιδανικό σημείο για κατασκευή σταθμού φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται τα οχήματα 2 αυτοκινητοδρόμων. Η δημιουργία μια μονάδας παραγωγής συσσωρευτών (μπαταριών) σε συνδυασμό με τη δημιουργία σταθμών φόρτισης σε πολύ κοντινή απόσταση δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο πάρκο ηλεκτροκίνησης και θα καταστήσει την περιοχή καινοτόμα στην ηλεκτροκίνηση.

  Άλλες επενδύσεις που υποστηρίζονται λόγω της γεωγραφικής θέσης των Γρεβενών:
  Διαμετακομιστικό κέντρο
  Η θέση των Γρεβενών ως σταυροδρόμι 3 μεγάλων εθνικών αυτοκινητοδρόμων (Εγνατία, Ιονία, Ε65) καθιστούν την περιοχή ιδανική για δημιουργία μεγάλου διαμετακομιστικού κέντρου (logistics).

  Μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων – Πράσινο ενεργειακό πάρκο (πάρκο κυκλικής οικονομίας)
  Ακριβώς λόγω της στρατηγικής θέσης των Γρεβενών χωροταξικά, η περιοχή υποστηρίζει τη δημιουργία μιας μεγάλης περιφερειακής μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων που θα μπορεί να υποδέχεται απόβλητα και από άλλες περιοχές (εκ δυσμών και εξ ανατολών) και να τα επεξεργάζεται με τεχνικές νέες, καινοτόμες, αποδοτικές και κυρίως καθαρές. Τέτοιες τεχνολογίες ήδη χρησιμοποιούνται σε παρόμοιες μονάδες και δεν θυμίζουν καθόλου αυτό που έχουμε στο μυαλό μας ως επεξεργασία αποβλήτων (σκουπιδότοπο δηλαδή). Η μονάδα μπορεί να συνδυαστεί με τη δημιουργία ενός πράσινου ενεργειακού πάρκου πλήρως αυτόνομου ενεργειακά, με εφαρμογή διάφορων ΑΠΕ, στα πρότυπα του πάρκου κυκλικής οικονομίας του Ηρακλείου Κρήτης.

  Ανάπτυξη βοτανικού πάρκου – Ινστιτούτο δασικών ερευνών – Τμήμα δασολογίας κ περιβάλλοντος
  Η ανάπτυξη ενός βοτανικού πάρκου που αναφέρθηκε παραπάνω μπορεί κάλλιστα να λάβει χώρα στην Π.Ε. Γρεβενών, αφού η χλωρίδα της συγκεκριμένης περιοχής είναι μία από τις πιο πλούσιες στη χώρα. Η δημιουργία του πάρκου σε συνδυασμό με την ίδρυση ενός ινστιτούτου που θα ειδικεύεται στον τομέα των δασικών ερευνών ή/και ενός τμήματος Δασολογίας και Περιβάλλοντος, και λαμβάνοντας υπόψη την πλούσια χλωρίδα και τη μοναδικότητα της περιοχής θα μπορούσαν να συμβάλλουν ώστε να αναπτυχθεί στην περιοχή εξειδικευμένη γνώση πρακτική και θεωρητική στον συγκεκριμένο τομέα.

  Έξυπνες κτηνοτροφικές μονάδες παραγωγής – τοπικά προϊόντα-άλλες επενδύσεις
  Άλλες επενδύσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν στην Π.Ε. Γρεβενών θα μπορούσαν να στοχεύουν στην δημιουργία έξυπνων κτηνοτροφικών μονάδων, στην τυποποίηση και προστασία των τοπικών προϊόντων, κλπ. Συγκεκριμένες προτάσεις έχουν ήδη προταθεί από την Ν.Ε. του ΤΕΕ Γρεβενών, με πλήρη πρόταση που έχει κατατεθεί σε προηγούμενο σχόλιο από τον πρόεδρο της Ν.Ε. Αλέκο Ντούνα.

  Άρης Μπασαγιάννης
  Χημικός Μηχανικός, MEng., MSc., PhD.

• 10 Νοεμβρίου 2020, 15:19 | ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΚΑΙΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ (ΣΔΑΜ) ΤΩΝ ΛΙΓΝΙΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
  Πριν την υποβολή προτάσεων για το Σ.Δ.Α.Μ., σε ,ότι αφορά τη Δ. Μακεδονία, επιβάλλεται: -η εξέταση της κατάστασης και των προοπτικών του ηλεκτρικού και του γενικότερου ενεργειακού ισοζυγίου της Ελλάδας σε περίοδο κανονικότητας, κι όχι κατά την περίοδο της πανδημίας του κορονοïού, όπου π.χ. σημειώθηκε ραγδαία πτώση των τιμών του πετρελαίου και του υγροποιημένου φυσικού αερίου ιδιαίτερα στο Α 4μηνο του 2020, ενώ σήμερα, λίγους μόλις μήνες μετά επανέρχονται σε υψηλότερα- «κανονικά» επίπεδα, και -η διερεύνηση των συνθηκών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Δ. Μακεδονίας που θα επιτρέψουν την άμεση ένταξη και ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων για την ομαλή μετάβαση της κοινωνίας της περιοχής στη μετά λιγνίτη εποχή.
  (Α) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ Ε.Ε-28 1. Δεδομένα 1.1. Η εξάρτηση της Ε.Ε.-28 από εισαγωγές ενεργειακών πόρων κατά το 2017 ήταν 55,1%, ενώ το 2000 ήταν 46,6%, με επιμέρους εξάρτηση (%): 43,9 από τα στερεά καύσιμα, 26,7 από το πετρέλαιο και τα προïόντα του και 74,3 από το φ.α. Στον επόμενο πίνακα αναφέρονται παραδείγματα εξάρτησης χωρών της Ε.Ε.-28 από εισαγωγές ενεργειακών πόρων. Ας σημειωθεί ότι οι χώρες με την υψηλότερη ενεργειακή εξάρτηση είχαν κατά κανόνα και τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα στην πρόσφατη 10ετία με τη χώρα μας σε δεινή θέση (μνημόνια κλπ.) μετά την πτώχευση το 2010.
  (2017) Χώρες της Ε.Ε.-28 με πολύ μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση (%) (2017) Χώρες της Ε.Ε.-28 με ασήμαντη έως μικρή ενεργειακή εξάρτηση (%)
  Βέλγιο (74,8), Ελλάδα (71,1), Κύπρος (96,2), Μάλτα (100), Ισπανία (73,9), Ιταλία (77), Ιρλανδία (67,1) και Πορτογαλία (79,9), Εσθονία (4,1), Δανία (11,7), Ρουμανία (23,1), Σουηδία (26,6), Τσεχία (37,2), Πολωνία (38,3) και Ηνωμένο Βασίλειο (35,3) που είναι σε διαδικασία αποχώρησης από την Ε.Ε.-28 από 31-01-2020
  1.2. Η ολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (Η.Ε.) παγκοσμίως, στην ΕΕ-28 και στην Ελλάδα το 2017 κατανέμονταν (%) ως εξής:
  Ολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (Η.Ε.) (%) Παγκόσμια Ε.Ε.-28 Ελλάδα (2017)
  -Στερεά καύσιμα 38,5 20,6 34,0
  -Πετρέλαιο και προïόντα του 3,3 1,8 10,0
  -Φυσικό αέριο (φ. α) και παράγωγα 23,0 21,1 30,9
  -Ανανεώσιμες πηγές 24,5 30,5 25,1
  -Πυρηνική ενέργεια 10,3 25,2 0,0
  -Λοιπές πηγές 0,4 0,8 0,0

  Σε ό,τι αφορά την προέλευση της παραχθείσας Η.Ε. κατά το 2017 αναφέρονται χαρακτηριστικά παραδείγματα χωρών της Ε.Ε.-28 με κυρίαρχες, αντίστοιχα, πηγές Η.Ε (%):
  α) στερεά καύσιμα (γαιάνθρακες) (%): Πολωνία (77), Τσεχία (47,6), Βουλγαρία (45,8), Γερμανία (37,1) και Εσθονία(77,5 πετρελαιούχος σχιστόλιθος)
  β) φυσικό αέριο (%): Ολλανδία (53,1), Ιρλανδία (50,8), Ιταλία (48,5) και Ηνωμένο Βασίλειο (40,6).
  γ) ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) και βιοκαύσιμα (%): Αυστρία (76,7), Δανία (70,6), Κροατία (61,1), Σουηδία (57,9), Φινλανδία (46,9), Πορτογαλία (40,9), Ρουμανία (38,3), Γερμανία (34) και Ισπανία (32,9)
  δ) πυρηνική ενέργεια (%): Γαλλία (70,9), Σλοβακία (54,7), Ουγγαρία (49,1), Βέλγιο (49), Σουηδία (40) και Φινλανδία (33,5).
  Σημειώνεται η σημαντική συμμετοχή (%) των υδατοπτώσεων στο ηλεκτρικό ισοζύγιο σε ευνοημένες από τη φύση χώρες, όπως π.χ. στην Αυστρία (59,2) με τις αδιάκοπες υδατοπτώσεις τροφοδοτούμενες από τους παγετώνες των Άλπεων, στην Κροατία (46), στη Σουηδία (39,7), στη Ρουμανία (23) και στη Φινλανδία (22). Αντίστοιχα, τα αιολικά κυριαρχούν στη Δανία (47,6), στην Πορτογαλία (20,6) και στην Ισπανία (17,8).
  1.3. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) της Ε.Ε.-28 το 2016 αποτελούσαν το 10,8% των παγκοσμίων εκπομπών, ενώ της Ελλάδας μόλις το 0,23%, αντίστοιχα.
  1.4. Η Ελλάδα, ως προς τα στοιχεία σχετικών δεικτών στην κλίμακα της ΕΕ-28 είχε: -(2017) -την 4η χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας ανά κάτοικο. -(2017) -την 12η υψηλότερη ποσότητα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (9,2 ton CO2 ανά κάτοικο) με μ.ο. της ΕΕ-28 τους 8,8 ton CO2/κατ., δηλ. υπέρβαση μόλις κατά 4,5%. -(2017)- Υψηλότερη κατά 36,4% ως προς το μ.ο. της Ε.Ε.-28 συμμετοχή (%) των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας, καλύτερη, δηλ. πάνω από βιομηχανικές χώρες όπως Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Τσεχία κ.α -(2018)- μικρότερο κατά 44,5% κατά κεφαλήν ΑΕΠ ως προς το μ.ο. της Ε.Ε.-28 . -(2018)- την 13η μικρότερη τιμή της Η.Ε. για τον οικιακό καταναλωτή (16,48 €/100 kWh) με ακριβότερη τη Δανία (31,23 €/100 kWh) και τη Γερμανία (30,0 €/100 kWh). -(2019) -την 8η υψηλότερη τιμή στο πετρέλαιο κίνησης (1,38 €/λίτρο) με ακριβότερες τη Σουηδία και το Ην. Βασίλειο (1,51 €/λίτρο) και την 3η υψηλότερη τιμή στη βενζίνη (1,57 € ανά λίτρο) με 1η την Ολλανδία (1,64€/λίτρο) και 2η τη Δανία (1,60€/λίτρο). Ακόμη, στη χώρα μας οι εκπομπές ρύπων μειώθηκαν στην περίοδο 2009-17 με ρυθμό μεγαλύτερο της μείωσης του ΑΕΠ, το 2018 η χώρα μας είχε υψηλότερη συμμετοχή των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας(+10%) και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (+26%) ως προς το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ και με ορατές πλέον τις προοπτικές επίτευξης των δεσμεύσεών της για το 2020 και το 2030, αντίστοιχα.
  1.5. -Ελληνικό ισοζύγιο Η.Ε. (παραγωγή και εισαγωγές-εξαγωγές Η.Ε.) κατά το 2018, 62,13 ΤWh προερχόμενες (%) από στερεά καύσιμα 24,0, πετρέλαιο και προϊόντα του 7,4, φυσικό αέριο 24,2, ΑΠΕ και νερά 26,3 και εισαγωγές Η.Ε. 18,1. –Η συμμετοχή των εγχώριων πόρων (λιγνίτες, ΑΠΕ και νερά) από ~72,0% το 2000 μειώθηκε σε 43% το 2019. Παράλληλα, κατά την 20ετία 1987-2006 η Ελλάδα είχε, κατά κανόνα, τη φθηνότερη κιλοβατώρα για τον καταναλωτή στην τότε Ε.Ε.-15. -Οι υδατοπτώσεις στη χώρα μας συμμετέχουν μόνο κατά 6-10% στο ισοζύγιο Η.Ε. εξαρτώμενες ισχυρά από την εποχική υδραυλικότητα (βροχο-χιονοπτώσεις) και με περιορισμένο δυναμικό αποθήκευσης Η.Ε. με αντλησιοταμίευση. – Η Ελλάδα υστερεί δραματικά στην αξιοποίηση του πλούσιου γεωθερμικού δυναμικού παρά τις θεαματικές τεχνολογικές προόδους παγκόσμια στην αξιοποίηση της φθηνότερης, φιλικής στο περιβάλλον και αδιάλειπτης ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή και για άλλες χρήσεις. -Αυξήθηκε κατακόρυφα η χρήση του εισαγόμενου φ.α. στην ηλεκτροπαραγωγή που είναι, πλέον, μακράν το κυριότερο καύσιμο κατά το2020. Ας σημειωθεί η έκλυση CO2 κατά τη μεταφορά του φ.α. και κυρίως με την καύση του, σε μικρότερο βέβαια όγκο ανά παραγόμενη κιλοβατώρα ως προς τον λιγνίτη. Επιπλέον, υπάρχει μόνιμα ο κίνδυνος διαρροής φ.α. στην ατμόσφαιρα κατά τη διαδρομή του από τα σημεία παραγωγής μέχρι την τελική κατανάλωση, με το κυριότερο συστατικό του (>90%), το μεθάνιο, να είναι κατά είκοσι (20) τουλάχιστο φορές επιβλαβέστερο από το CO2 στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. –Είναι σημαντικές οι εισαγωγές Η.Ε. (15-22% του ηλεκ/κού ισοζυγίου) από τις γειτονικές μας χώρες οι οποίες δεν επιβαρύνονται έως και το 2020 με αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO2., προερχόμενες σε σημαντικό βαθμό από λιγνίτη. -Σε ό,τι αφορά την αναζήτηση υδρογονανθράκων στη χώρα μας σημειώνεται πως, εάν και εφόσον ανακαλυφθούν, θα παρέλθει τουλάχιστο 15ετία για την ανάπτυξη της εκμετάλλευσής των και για να αποδειχθεί στην πράξη η οικονομικότητα και η ωφέλειά των για τη χώρα. Ωστόσο, είναι πάντα επίκαιρος ήδη από το 1975, ο κίνδυνος σοβαρών χρονικών καθυστερήσεων στην αξιοποίησή των, λόγω των γεωστρατηγικών ανταγωνισμών στην ασταθέστατη πολιτικά περιοχή της ανατολικής Μεσογείου (Συρία, Λιβύη κλπ).
  2. Επισημάνσεις & Συμπεράσματα 2.1. Η συμμετοχή(%) των ΑΠΕ στην ολική τελική κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα είναι σημαντικά υψηλότερη από τις κυριότερες βιομηχανικές χώρες της Ε.Ε.-27 ικανοποιώντας τη δέσμευσή της για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2020. Επιπλέον, η δεδομένη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων Καρδιά 1,2,3 και 4, Αμυνταίου 1,2 και ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου 1,2 και στη συνέχεια των μονάδων 3 και 4, παρά την ένταξη της νέας μονάδας Πτολ/δα 5, θα επιφέρει περαιτέρω δραστική μείωση των εκπομπών CO2 από τα ήδη πολύ χαμηλά επίπεδα, συμβάλλοντας θετικά στις σχετικές δεσμεύσεις της χώρας μας για το 2030 στα πλαίσια της Ε.Ε.-27.
  2.2. Από τη σύνθεση του ενεργειακού και ηλεκτρικού ισοζυγίου των ισχυρότερων οικονομικά χωρών της Ε.Ε.-28, ερμηνεύεται φανερά η στάση τους στα ενεργειακά δρώμενα, όπως π. χ. η πολιτική για την κλιματική αλλαγή, οι πολύ μεγάλες αυξήσεις (2018-19) στο κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO2 κ.ο.κ. Ειδικότερα, βιομηχανικές χώρες που δεν διαθέτουν σημαντικά κοιτάσματα στερεών καυσίμων, όπως π.χ. Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Σουηδία και Δανία, μεταξύ αυτών και χώρες παραγωγοί φυσικού αερίου (Ηνωμ. Βασίλειο, Ολλανδία, Δανία και Ιταλία) προωθούν και επιβάλλουν αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων της Ε.Ε. σε βάρος της οικονομικότητας των συμβατικών μονάδων με στερεά καύσιμα. Τούτο εξυπηρετεί συγκεκριμένες τεχνολογίες και πηγές ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή ( ΑΠΕ, φυσικό αέριο) και στη βιομηχανία κι όχι τους καταναλωτές. Κλασσικά παραδείγματα η Γερμανία και η Δανία που είχαν το 2016-18 την ακριβότερη κιλοβατώρα για τον οικιακό καταναλωτή, αφού οι τιμές Η.Ε. αυξήθηκαν 51% στη Γερμανία (2009-2016) με την τεράστια ανάπτυξη αιολικών και των φωτοβολταïκών και πάνω από 100% στη Δανία (1995-2016) με τη ραγδαία εξάπλωση των αιολικών.
  2.3. Η σχεδιαζόμενη υπέρμετρα φιλόδοξη στροφή της χώρας στις ΑΠΕ για την παραγωγή Η.Ε. δεν πρόκειται να εξασφαλίσει σε βάθος τουλάχιστο 20ετίας την επάρκειά της σε Η.Ε., γιατί θα κυριαρχεί η διαλείπουσα τροφοδοσία κυρίως από αιολικά και φωτοβολταïκά (πάνω από τα 2/3 της παραγωγής Η.Ε. από ΑΠΕ).
  2.4. Δεν διαφαίνεται στο άμεσο μέλλον για τεχνικούς και οικονομικούς λόγους επαρκής βιομηχανική εγκατάσταση νέων τεχνολογικών μεθόδων αποθήκευσης Η.Ε. στη χώρα μας.
  2.5. Είναι περιορισμένη η συνολική ισχύς των ηλεκτρικών διασυνδέσεων (εισαγωγές και εξαγωγές Η.Ε.) με τις γειτονικές χώρες, που περιορίζεται στο ~ 20% της αιχμής ζήτησης στη χώρα μας και η οποία δεν επαρκεί για εισαγωγές Η.Ε. σε περιόδους κρίσης. Τούτο αποδείχθηκε κατά τη χειμερινή περίοδο 2016-17, επομένως, με την πρόωρη και εμπροσθοβαρή (2023) απολιγνιτοποίηση γίνεται πιο ευάλωτη η επάρκεια Η.Ε. και η ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας σε περιόδους κρίσης. Ακόμη, δεν αναμένεται σύντομα για οικονομικούς κυρίως λόγους μεγάλη αύξηση της ισχύος των διασυνδέσεων στην περιοχή της Βαλκανικής και της Ν.Α. Ευρώπης, σε αντίθεση με τις χώρες του βορρά που διαθέτουν πολλαπλές και μεγάλης ισχύος διασυνδέσεις μεταφοράς Η.Ε. Κατά συνέπεια επείγει η θωράκιση της χώρας για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού με τη μέγιστη και συμβατή περιβαλλοντικά αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πόρων.
  2.6. Η δραστική μείωση του λιγνίτη στο ηλεκτρικό ισοζύγιο της χώρας οφείλεται στην τεχνητή αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (CO2) μετά το 2016 με «κατάλληλες» αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων της Ε.Ε.-28. Όμως, το κόστος του λιγνίτη είναι ελεγχόμενο και ανεξάρτητο από τις διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου και του φ. α., δεν απαιτούνται άξιες λόγου νέες επενδύσεις πέραν των ήδη συμβολαιοποιημένων και κατά τούτο αποτελεί εμπόδιο στην αύξηση της τιμής της Η.Ε. από τους παραγωγούς με καύσιμο το εισαγόμενο φ.α. και από τους εισαγωγείς Η.Ε. Τέλος, ο λιγνίτης συμμετέχει καθοριστικά στην παραγωγή Η.Ε. των διασυνδεδεμένων γειτονικών μας χωρών (Τουρκία, Βουλγαρία, Β. Μακεδονία), της Ρουμανίας και της Σερβίας, με τις οποίες η Ελλάδα πραγματοποιεί τις εμπορικές ανταλλαγές Η.Ε. και οι οποίες, βέβαια, δεν εξήγγειλαν καμία πρόωρη απολιγνιτοποίηση.
  2.7. Η απόφαση της κυβέρνησης να επιλέξει το εισαγόμενο φ.α. ως το μοναδικό «μεταβατικό» καύσιμο στην παραγωγή Η.Ε. και η δυσπραγία στη μείωση των εκπομπών CO2 στις μεταφορές, την πλέον ενεργοβόρα δραστηριότητα, όπως τούτο αποτυπώθηκε στον πρόσφατο ΕΣΕΚ, οδήγησε στην «εύκολη» λύση της πρόωρης απολιγνιτοποίησης, διακυβεύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας με απρόβλεπτες συνέπειες. Παράλληλα επιβαρύνεται και εξακολουθεί να παραμένει επικίνδυνα υψηλός ο «προσδοκώμενος» συντελεστής ενεργειακής εξάρτησης της χώρας στο συνολικό ενεργειακό ισοζύγιο (71%) κατά το 2030. Είναι, επίσης, γνωστό στους αρμόδιους ότι η υποκατάσταση της υπερσύγχρονης λιγνιτικής μονάδας Πτολ/δα 5, καθαρής ισχύος 616 ΜW, από ισοδύναμα σε παραγωγή Η.Ε. έργα ΑΠΕ, π.χ. από αιολικά και τα συνοδά κατ’ ανάγκη έργα αποθήκευσης Η.Ε., θα σήμαινε την εγκατάσταση συνολικά έργων εξαπλάσιας ισχύος, υπερδιπλάσιου ύψους επένδυσης και πολύ αυξημένου κόστους της παραγόμενης kWh. Αυτό θα ήταν επιεικώς αδιανόητο σε μια πτωχευμένη από το 2010 χώρα και προφανώς θα ¨υποκατασταθεί¨ η Πτολ/δα 5 από εισαγόμενο φ.α. και εισαγωγές Η.Ε., δηλ. χωρίς απανθρακοποίηση και με αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας!.
  2.8.Στην πρόσφατη (19-05-2020) ανακοίνωση της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών για την απολιγνιτοποίηση, μεταξύ άλλων αναφέρεται: «… Στις μονάδες που θα κλείσουν περιλαμβάνονται και οι σχετικά πρόσφατες μονάδες Μελίτη 1 (330 ΜW) η οποία τέθηκε σε λειτουργία το 2002 και Άγιος Δημήτριος 5 (366 MW) η οποία τέθηκε σε λειτουργία το 1997, των οποίων η διακοπή με τεχνικο-οικονομικά κριτήρια θεωρείται πρόωρη. Μοναδική εξαίρεση είναι η νέα μονάδα Πτολεμαΐδα 5, ισχύος 660 ΜW, η οποία προβλέπεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία το 2021. Η μονάδα αυτή προβλέπεται να λειτουργήσει μέχρι το 2028 με λιγνίτη ή/και με μείγμα καυσίμων. Οι αποφάσεις αυτές της ελληνικής κυβέρνησης είναι από τις πλέον ριζοσπαστικές και περιβαλλοντικά ευαίσθητες στις χώρες-μέλη της ΕΕ, δεδομένου ότι στη Γερμανία προβλέπεται να παύσουν να λειτουργούν οι λιγνιτικοί Ατμοηλεκτρικοί Σταθμοί (ΑΗΣ) το 2038, στη Τσεχία το 2040 και στην Πολωνία το 2050..». Υπενθυμίζεται ότι στις υπόψη χώρες κατασκευάστηκαν στην περίοδο 1998-2015 πολλές λιγνιτικές μονάδες με νέα τεχνολογία καύσης, υψηλό (>41%) καθαρό βαθμό απόδοσης και ιδιαίτερα φιλικές προς το περιβάλλον, ακόμη δε και με τη δυνατότητα προσθήκης εξοπλισμού δέσμευσης του παραγόμενου CO2, όπως και η νέα μονάδα Πτολ/δα 5, ενόψει ανάπτυξης βιομηχανικών εφαρμογών για την αποθήκευση ή/και την αξιοποίησή του. Στη Γερμανία, για τα στερεά καύσιμα προβλέπεται για το 2030 η διατήρηση του 30% της ετήσιας παραγωγής Η.Ε. και του 41% της ισχύος των σταθμών παραγωγής συγκριτικά με τα αντίστοιχα μεγέθη του 2010, οι δε νέες λιγνιτικές μονάδες θα έχουν συμπληρώσει κατά μ.ο. 33 έτη λειτουργίας μέχρι το 2038. Στην Πολωνία επιτεύχθηκε μόλις πρόσφατα συμφωνία με τους εργαζόμενους για κλιμακωτή απεξάρτηση από τις ανθρακικές μονάδες έως το 2049 και με ενδιάμεσους στόχους διατήρησης της παράγωγής Η.Ε. από άνθρακα σε ποσοστά 37-56% το 2030 και 11-28% το 2040. Παρόμοια είναι η προοπτική και για τη Βουλγαρία που διαθέτει επιπλέον των λιγνιτικών και πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής Η.Ε.
  2.9. Ως προς τις εξωηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη στην ίδια ανακοίνωση της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών αναφέρεται ότι υπάρχουν δυνατότητες στους τομείς: (α) αεριοποίηση του λιγνίτη για παραγωγή πολυμερών και συνθετικών καυσίμων, (β) εξαγωγή Σπανίων Γαιών από τον λιγνίτη, (γ) χρήση λιγνίτη για φίλτρα καθαρισμού και παραγωγή ενεργού άνθρακα, (δ) παραγωγή προϊόντων με βάση τα ανθρακονήματα από λιγνίτη, (ε) παραγωγή οργανοχουμικών λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών από λιγνίτη, και (στ) ανάπτυξη ενεργειακών καυσίμων Ωστόσο, τονίζεται ρητά ότι «..η ανάπτυξη έρευνας και καινοτομίας στους τομείς αυτούς είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη για ανάπτυξη και λειτουργία των περισσότερων από τις προτεινόμενες δράσεις». Αυτό σημαίνει κατά κανόνα παρέλευση αρκετών ετών για την υλοποίηση κάποιας εφαρμογής σε βιομηχανική κλίμακα αλλά και μεγάλη αβεβαιότητα, για τούτο, προς το παρόν, διατυπώνουμε μόνο επιμέρους παρατηρήσεις και εκτιμήσεις. Ειδικότερα, λόγω του έντονα πολυστρωματικού χαρακτήρα των εκμεταλλεύσιμων λιγνιτικών κοιτασμάτων της περιοχής Πτολ/δας-Αμυνταίου και της μεγάλης ποιοτικής διακύμανσης, είναι φανερό, ότι η πρόταση της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών για αξιοποίηση του λιγνίτη σε εξωηλεκτρικές χρήσεις καθίσταται οικονομικά συμφέρουσα και ελκυστική μόνο στα πλαίσια συνεκμετάλλευσης, δηλ. με διαχωρισμό των κατάλληλων στρωμάτων λιγνίτη για αξιοποίηση σε εξωηλεκτρικές χρήσεις και με σύγχρονη εξόρυξη του υπόλοιπου εκμεταλλεύσιμου λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή σε ΑΗΣ. Έτσι, ο εκμεταλλευτής (ΔΕΗ ΑΕ) θα αξιοποιήσει τις σημαντικές οικονομίες κλίμακας, με την εξόρυξη τμήματος των εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων λιγνίτη στα ανοικτά λιγνιτωρυχεία της περιοχής, δεδομένου ότι τα κοιτάσματα αυτά υπερεπαρκούν για εξωηλεκτρικές χρήσεις και ηλεκτροπαραγωγή. Αντίθετα, με τον αποκλειστικό προσανατολισμό στις πιθανές εξωηλεκτρικές χρήσεις, ελλοχεύει ο κίνδυνος να δαπανηθούν σημαντικά χρηματικά ποσά για έρευνα με καθαρά ερευνητικό – ακαδημαïκό χαρακτήρα χωρίς τελικά πρακτικό αποτέλεσμα, φαινόμενο διόλου ασύνηθες στη χώρα μας κρίνοντας από τα πεπραγμένα στο συγκεκριμένο τομέα. Εξάλλου, η σύγχρονη λειτουργία ορυχείων και ΑΗΣ διευκολύνει καθοριστικά και διευρύνει το πεδίο και τις δυνατότητες για έρευνα των εξωηλεκτρικών χρήσεων του λιγνίτη, παρέχοντας την υλικοτεχνική βάση και κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό για τη διενέργεια διαφόρων δοκιμών και αναλύσεων, την εκτέλεση φυσικοχημικών διεργασιών σε βιομηχανική κλίμακα κλπ. με το ελάχιστο κόστος.
  2.10. Εάν, παρά ταύτα, υλοποιηθεί η εμπροσθοβαρής (2023) καθώς και η πλήρης (2028) απολιγνιτοποίηση, τότε: (α) Θα μειωθεί άμεσα και ραγδαία το ΑΕΠ στη Δ. Μακεδονία με την τεράστια απώλεια εισοδημάτων από τη μισθοδοσία του τακτικού και εποχικού προσωπικού της ΔΕΗ ΑΕ στα λιγνιτωρυχεία και τους ΑΗΣ, τις χωματουργικές εργολαβίες στα λιγνιτωρυχεία, τις λοιπές εργολαβίες υποστήριξης της δραστηριότητας των λιγνιτωρυχείων και των ΑΗΣ, τις προμήθειες υλικών και υπηρεσιών από την τοπική αγορά κ.ο.κ. Σημειώνεται ότι η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στη δραστηριότητα της εξόρυξης-ενέργειας ανέρχεται στο 49% στην Π.Ε. Κοζάνης και στο 36% στην Π.Ε. Φλώρινας. Οι απώλειες αυτές είναι αδύνατο να αναπληρωθούν άμεσα, γιατί δεν υπάρχει σήμερα, ούτε είναι εφικτό να καταρτισθεί, ένας πλήρης, στιβαρός και ρεαλιστικά υλοποιήσιμος προγραμματισμός για άμεσες εναλλακτικές δραστηριότητες στην περιοχή. Επομένως, θα εκτοξευθεί η ανεργία σε υψηλότερα από τα ήδη πολύ υψηλά σημερινά επίπεδα, 25% το 2019 στην Π.Ε. Κοζάνης και 21,5% στην Π.Ε. Φλώρινας. (β) Είναι τεχνικοοικονομικά αδύνατη η σωστή αποκατάσταση των εδαφών των λιγνιτωρυχείων στα χρονικά πλαίσια της πρόωρης απολιγνιτοποίησης, ώστε να αξιοποιηθούν ως σημαντικός εθνικός πόρος στο άμεσο μέλλον σε αποδοτικές χρήσεις του πρωτογενούς τομέα. Επίσης, δεν υπάρχει για την πρόωρη απολιγνιτοποίηση μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων(Μ.Π.Ε.), η οποία είναι εκ των πραγμάτων σύνθετη, πολύπλευρη, χρονοβόρα και προπάντων οφείλει να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της τοπικής κοινωνίας γιατί επηρεάζει καθοριστικά τη μελλοντική της επιβίωση. (γ) Η πρόωρη(2028) και εμπροσθοβαρής(2023) απολιγνιτοποίηση θα πυροδοτήσει την αναγκαστική φυγή των νέων, ιδιαίτερα των εξειδικευμένων τεχνιτών και τεχνικών της περιοχής, εξαιτίας της αδυναμίας άμεσης ανάπτυξης εναλλακτικών δραστηριοτήτων. Επομένως, αναμένεται γενική πληθυσμιακή συρρίκνωση επιπρόσθετα στη δεδομένη μείωση του πληθυσμού (-10%) που σημειώθηκε στην Π.Ε. Κοζάνης την περίοδο 2002-19 και υποβάθμιση του εργατοτεχνικού και επιστημονικού δυναμικού της περιοχής,.
  2.11. Με την απόσυρση των παλαιότερων λιγνιτικών μονάδων «εξοικονομούνται» δεκάδες εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως, τα οποία αντλούνται από τη λίμνη Πολυφύτου για τις ανάγκες λειτουργίας των ΑΗΣ. Επομένως, «αποδεσμεύονται» τεράστιες ποσότητες νερού για αξιοποίηση σε αρδευτικά έργα της ευρύτερης περιοχής.
  2.12. Σε ό,τι αφορά τη χρήση των αποκατεστημένων εκτάσεων των λιγνιτωρυχείων τούτο καθορίζεται λεπτομερώς στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που εγκρίθηκε από τη σχετική απόφαση των περιβαλλοντικών όρων των λιγνιτωρυχείων Πτολ/δας (ΕΠΟ/ΥΠΕΚΑ, 9-11-2011, Αρ. Πρ. οικ. 133314/2929), με ισχύ μέχρι την 9-11-2021, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρεται: « .. Σηµειώνεται ότι στις τελικά διαµορφωµένες εκτάσεις που θα δηµιουργηθούν στα εξοφληµένα τµήµατα των Ορυχείων Πτολεµαΐδας προβλέπεται σε έκταση περίπου 4.000 στρ. η εγκατάσταση διαφόρων τύπων ΑΠΕ (ηλιοθερµικών, φωτοβολταϊκών σταθµών, κλπ.), καθώς και Ζώνης Καινοτοµίας κοντά σε ένα από τους κύριους οδικούς άξονες της περιοχής επέµβασης..» καθώς, επίσης: «…• Αγροτική χρήση. Οι καλλιεργήσιµες εκτάσεις διαµορφώνονται σε επίπεδες ή παραεπίπεδες εκτάσεις µε επικρατούσες µικρές κλίσεις. Μετά τη συστηµατική σταδιακή ολοκλήρωση των επεµβάσεων αποκατάστασης οι εκτάσεις αυτές εκµισθώνονται σε αγρότες της περιοχής έναντι χαµηλού τιµήµατος και καλλιεργούνται στο σύνολό τους σχεδόν µε σκληρό σιτάρι. Μελλοντικά, µε την προϋπόθεση της ανάπτυξης υποδοµών άρδευσης γύρω από τις λίµνες που θα διαµορφωθούν στις τελικές εκσκαφές των ορυχείων, στις παραπάνω εκτάσεις θα είναι δυνατή η καλλιέργεια µονοετών ή πολυετών φυτών µε µεγαλύτερες στρεµµατικές αποδόσεις…». Επομένως, η αξιοποίηση των εκτάσεων των λιγνιτωρυχείων με γεωργικές εκμεταλλεύσεις αποτελεί τη ρητή βούληση του νομοθέτη και συνάδει με την εταιρική κοινωνική ευθύνη της ΔΕΗ ΑΕ προς τους κατοίκους της Δ. Μακεδονίας, η αξιοποίηση των λιγνιτών της οποίας μέχρι σήμερα εισέφερε τα μέγιστα στον εξηλεκτρισμό, τη βιομηχανική και τη γενικότερη ανάπτυξη της χώρας μας στα τελευταία 60 χρόνια. Ωστόσο, διαφαίνεται η πρόθεση καταστρατήγησης από τους αρμόδιους της εγκεκριμένης ΜΠΕ των λιγνιτικών εκμ/σεων του ΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ με την εγκατάσταση μεγαφωτοβολταïκών (ΜΦ/Β) πάρκων με ισχύ της τάξης των 2000 MW, ενέργεια που εάν τελικά υλοποιηθεί, θα οδηγήσει στην οριστική απαξίωση περίπου πενήντα χιλιάδων (50.000) στρεμμάτων εύφορης γεωργικής γης. Τούτο είναι αποδεδειγμένο, πέραν των συστηματικών πολυετών πειραματικών καλλιεργειών της ΔΕΗ ΑΕ, από την «Εδαφολογική Μελέτη των Αποκαταστηµένων Εκτάσεων του Λιγνιτικού Κέντρου ∆υτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.∆.Μ.) της ∆.Ε.Η. Α.Ε., Εθνικό Ίδρυµα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.), Ινστιτούτο Εδαφολογίας Θεσσαλονίκης, (2010)». Πρόκειται, δηλ. για το σύνολο σχεδόν των οριζόντιων και παραοριζόντιων εκτάσεων (απαλλοτριωμένων και αποκατεστημένων) των λιγνιτωρυχείων. Επιπλέον, αναμένονται καθιζήσεις των αποκατεστημένων εδαφών λόγω της φύσης των αποτιθέμενων αγόνων (κυρίως άργιλοι και μάργες, δηλ. συνεκτικά υλικά), που ενδεχόμενα θα επισύρουν σοβαρές τεχνικές και οικονομικές επιβαρύνσεις κατά την εγκατάσταση και τη διάρκεια ¨ζωής¨ ενός ΜΦ/Β πάρκου. Ακόμη, τα ΜΦ/Β πάρκα θα εξαφανίσουν τις εκτάσεις για αναψυχή, περιαστικές χρήσεις και ποικίλες άλλες δραστηριότητες. Αντίθετα, με την αναβάθμιση και αξιοποίηση (άρδευση, δυναμικές καλλιέργειες κλπ) των γεωργικών αυτών εκτάσεων, όπως προβλέπεται ρητά στην ισχύουσα ΜΠΕ, διασφαλίζονται μακράν πολλαπλάσιες ως προς τα ΜΦ/Β πάρκα καλά αμειβόμενες θέσεις απασχόλησης στο διηνεκές. Έτσι, ενισχύεται δραστικά ο αναντικατάστατος, πλην όμως υποβαθμισμένος, πρωτογενής τομέας και η οικονομία της περιοχής και της χώρας.
  2.13.Τέλος, είναι απόλυτα κατανοητή η αναγκαιότητα της ταχείας ανάπτυξης Φ/Β στην περιοχή από τη ΔΕΗ ΑΕ, κι όχι μόνο, σε μεγάλη κλίμακα λόγω της ύπαρξης του δικτύου μεταφοράς Η.Ε. Το πρόβλημα τούτο επιλύεται δημιουργικά και αποτελεσματικά με την «ανταλλαγή» εδαφών μεταξύ ΔΕΗ ΑΕ και της τοπικής κοινωνίας, δηλ. με την παραχώρηση εύφορων απαλλοτριωμένων και αποκατεστημένων εκτάσεων από τη ΔΕΗ ΑΕ για ανάπτυξη γεωργικών δραστηριοτήτων και την αντίστοιχη -«ισοδύναμη» παραχώρηση άγονων εκτάσεων (π.χ. δημόσιων ή/και κοινοτικών) στη ΔΕΗ ΑΕ για εγκατάσταση Φ/Β πάρκων. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζονται πλήρως τα συμφέροντα της ΔΕΗ ΑΕ, της περιοχής και της χώρας γενικότερα Τονίζεται ιδιαίτερα, ότι η πρακτική της ανταλλαγής ισοδύναμης αξίας εκτάσεων αποτελεί ήδη την πάγια μεθοδολογία των απαλλοτριώσεων στις λιγνιτικές εκμ/σεις της Β. Ρηνανίας – Βεστφαλίας (Γερμανία) για πολλές δεκαετίες. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το κείμενο σχετικής εκδήλωσης στις 11/06/2014 στην Κολωνία, για τις βέλτιστες πρακτικές στην παραγωγή λιγνίτη και, συγκεκριμένα, για την αποδοχή και την ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας των περιοχών εκμ/σης στο σχεδιασμό και την αποκατάσταση των περιοχών των λιγνιτωρυχείων. Περισσότερα, ιδιαίτερα επίκαιρα και χρήσιμα για τους κατοίκους της Δ. Μακεδονίας και της Αρκαδίας στοιχεία, αναφέρονται στο διαδίκτυο (Best practices in lignite production: public participation in the planning and the rehabilitation of lignite sites to win acceptance, 10th Coal Dialogue Wednesday, 11 June 2014, Michael Eyll-Vetter, Vice President, Mine Planning RWE Power, Cologne).
  Μετά τα πιο πάνω είναι φανερή η αναγκαιότητα παράτασης της λειτουργίας ορισμένων λιγνιτικών μονάδων, ώστε εκτός από λόγους επάρκειας και ασφάλειας του ηλεκτρενεργειακού ισοζυγίου να δοθεί ικανό χρονικό διάστημα για τη σταδιακή ανάπτυξη εναλλακτικών οικονομικών δραστηριοτήτων στη Δ. Μακεδονία και την αποτροπή διάλυσης του οικονομικού και κοινωνικού ιστού της περιοχής. Τονίζεται, ωστόσο, ότι η αναγκαία μείωση του κόστους του λιγνίτη θα είναι ατελέσφορη, εάν δεν εξασφαλιστεί ικανή παράταση της λειτουργίας των νεότερων, πλέον σύγχρονων και φιλικότερων προς το περιβάλλον λιγνιτικών μονάδων, η οποία θα διευκολύνει την εφαρμογή ενός συνεκτικού προγράμματος ορθολογικής εκμ/σης των ορυχείων παρέχοντας τη δυνατότητα ευρύτερης κατανομής του κόστους αποκατάστασης των εδαφών.
  (Β) ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Παρατίθενται συνοπτικά οι πόροι και ορισμένες παράμετροι για τις εναλλακτικές δραστηριότητες κατά τη μετάβαση της Δ. Μακεδονίας στη μεταλιγνιτική περίοδο:
  1.Υδάτινο δυναμικό. Η Δ. Μακεδονία είναι η περιφέρεια με τα μεγαλύτερα αποθέματα γλυκού νερού της χώρας (ποτάμια, λίμνες τεχνητές και φυσικές ).
  2.Βοσκότοποι. Είναι πανελλήνια γνωστή η εκτεταμένη απασχόληση των κατοίκων της περιοχής κατά το παρελθόν στην παραδοσιακή κτηνοτροφία οφειλόμενη στις τεράστιες εκτάσεις των βοσκοτόπων.
  3.Ορυκτός Πλούτος. Πρόκειται, επίσης, για την περιφέρεια με το σημαντικότερο, μέχρι σήμερα, ορυκτό πλούτο της χώρας. Αναφέρονται ενδεικτικά: -Λιγνίτες, με αποδεδειγμένες δυνατότητες αξιοποίησης για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και σε εξωηλεκτρικές χρήσεις. –Χαλαζίας, με τις διάφορες ποικιλίες και μορφές του να αξιοποιούνται σε πολλές εφαρμογές (λειαντικό, βιομηχανία γυαλιού, τούβλων, βιομηχανία της πορσελάνης κ.α). -Κοιτάσματα λατεριτών, ως πρώτη ύλη στην παραγωγή σιδηρονικελίου στη ΛΑΡΚΟ με ποικίλες εφαρμογές στη μεταλλουργία και στη μεταλλοτεχνία. Η ορατή, πλέον, στροφή της Ε.Ε., κι όχι μόνο, στην ηλεκτροκίνηση των οχημάτων και η αποθήκευση ενέργειας (μπαταρίες) θα εκτοξεύσει τη ζήτηση για νικέλιο και κοβάλτιο που συνυπάρχει, συνήθως, στους λατερίτες. –Κοιτάσματα χρωμίτη, που αξιοποιούνταν ήδη από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο στην περιοχή, με μεγάλα όμως διαστήματα αδράνειας των μεταλλείων. Οι χρήσεις των χρωμιτών εκτείνονται σε μεγάλη κλίμακα (μεταλλουργία, πυρίμαχες χρήσεις, χημικές χρήσεις και χυτήρια), με ιδιαίτερη βαρύτητα στην αυτοκινητοβιομηχανία (ειδικοί χάλυβες κ.α.) –Χουντίτης, με χρήσεις στα ελαστικά, στα πλαστικά προϊόντα, στις κόλλες, στα κεραμικά και στη χαρτοβιομηχανία -Άργιλος – ατταπουλγίτης, με πολλές χρήσεις σε δομικά υλικά, γεωτρήσεις, αγροτική παραγωγή, υφάσματα, απορρυπαντικά και καλλυντικά. -Μάρμαρα (Τρανοβάλτου), με εξαιρετικές- εφάμιλλες του πεντελικού μαρμάρου ιδιότητες, που εξορύσσονται στην περιοχή χωρίς διακοπή κατά τα τελευταία 60 χρόνια. Δυστυχώς, σήμερα υπάρχουν σοβαρότατα έως αξεπέραστα συσσωρευμένα προβλήματα, που οφείλονται στην ανορθολογική εκμετάλλευση (πολλές μικρές και άναρχες εκμεταλλεύσεις), με αποτέλεσμα τη μείωση του δείκτη απόληψης, την αύξηση του κόστους και τελικά την αδυναμία ανταπόκρισης στις ποσοτικές και ποιοτικές απαιτήσεις των πελατών. Αντίθετα, οι καλά οργανωμένες ελληνικές επιχειρήσεις μαρμάρου κατά την πρόσφατη 10ετία της οικονομικής κρίσης στράφηκαν με μεγάλη επιτυχία στις εξαγωγές προïόντων μαρμάρου.
  4. Βασικές υποδομές. Παρατηρείται τεράστια έλλειψη στις υποδομές, όπως : -απαρχαιωμένο σιδηροδρομικό δίκτυο με μεγάλη απόσταση από το λιμάνι Θεσ/νίκης, δεν υπάρχει καν σιδηροδρομική σύνδεση με Θεσσαλία και Ήπειρο (λιμάνι Ηγουμενίτσας). –ξεπερασμένη και ημιτελής οδική σύνδεση Λάρισας- Κοζάνης-Νίκης Φλώρινας που καρκινοβατεί στις ελληνικές καλένδες κι όλα επαφίενται στην Εγνατία οδό. -υποτυπώδεις αεροδρομικές εγκαταστάσεις στην Κοζάνη, καλύτερες στο Άργος Ορεστικό. Τα πιο πάνω θέματα αποτελούν αντικίνητρο για οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο επενδυτή, η επίλυσή των δε με τα γνωστά ελληνικά δεδομένα παραπέμπει σε παρέλευση δεκαετιών.
  5. Πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας. Πρόκειται για ελπιδοφόρα προοπτική, ωστόσο, πρέπει να επιλυθούν αποτελεσματικά πολλά προβλήματα που οφείλονται στον πολύ μικρό χρόνο λειτουργίας του πανεπιστημίου, στη διασπορά των προσωρινών εγκαταστάσεων έως ότου αποπερατωθούν οι νέες, καθώς και στην πρόσφατη ενοποίηση-ενσωμάτωση με το ΤΕΙ της Δ. Μακεδονίας. Όλα τα πιο πάνω απαιτούν χρόνο για να αποκατασταθεί ο «βηματισμός» του πανεπιστημίου, να ενισχυθεί με αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό και να αποκτηθεί η ικανή και αναγκαία εμπειρία για την παραγωγική διασύνδεσή του με την κοινωνία και την οικονομία της περιοχής.
  (Γ) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΣΔΑΜ Προτείνονται τα ακόλουθα: 1. Παράταση της λειτουργίας των 3 νεότερων λιγνιτικών μονάδων μετά το 2028 με επιθυμητό-βέλτιστο για τη Δ.Μακεδονία σενάριο: -Πτολ/δα 5 έως το 2050, καθαρή ισχύς 616 MW, ενέργεια συμβατή με το στόχο για την απανθρακοποίηση της Ε.Ε.-27. Διευκρινίζεται ότι η νέα μονάδα Πτολ/δα 5 θα επιτυγχάνει πρωτογενώς το χαμηλότερο κόστος κιλοβατώρας λόγω του υψηλού βαθμού απόδοσης (μικρότερη ειδική κατανάλωση λιγνίτη) και του μικρότερου κόστους καυσίμου της κύριας τροφοδοσίας από το ΟΚΠ (Μαυροπηγή), λόγω της υφιστάμενης ευνοïκής σχέσης εκμ/σης του λιγνίτη και ως έκ τούτου «αντέχει» στον ανταγωνισμό ακόμη και για υψηλές τιμές δικαιωμάτων εκπομπών CO2. -Μελίτη έως το 2043, καθαρή ισχύς 290 MW, ήδη συμβατή περιβαλλοντικά και με πολλές δυνατότητες μείωσης του κόστους καυσίμου στο άμεσο μέλλον. -Άγ. Δημήτριος 5 έως το 2038, καθαρή ισχύς 340 MW, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη η περιβαλλοντική αναβάθμισή του. Για την υλοποίηση, όμως, των πιο πάνω υπάρχει μια προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ, δηλ. πρέπει η χώρα μας από κοινού με άλλες χώρες της Ε.Ε.-27, όπως Πολωνία, Τσεχία, Βουλγαρία, Ρουμανία κ.α., που διαθέτουν στερεά καύσιμα, να υποστηρίξει σθεναρά και σε πολλαπλά επίπεδα τα ενεργειακά της συμφέροντα με γνώμονα τον εθνικά κρίσιμο ρόλο του λιγνίτη στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.
  2. Εγκατάσταση Φ/Β πάρκων της ΔΕΗ ΑΕ στην ευρύτερη περιοχή της Δ. Μακεδονίας σε άγονες εκτάσεις (δημόσιες ή/και κοινοτικές) που θα παραχωρηθούν στη ΔΕΗ ΑΕ με ταχείες και συνοπτικές διαδικασίες, σε αντάλλαγμα της αντίστοιχης παραχώρησης από τη ΔΕΗ ΑΕ «ισοδύναμης» έκτασης (αποκατεστημένης ή/και απαλλοτριωμένης) στο χώρο των λιγνιτωρυχείων για γεωργικές κυρίως χρήσεις. Παράλληλα, η ύπαρξη του δικτύου μεταφοράς ηλεκ. ενέργειας διευκολύνει την εγκατάσταση Φ/Β και από τρίτους, όπως π.χ. ενεργειακές κοινότητες κ.α.
  3. Άμεση ανάπτυξη σύγχρονων και αποδοτικών γεωργικών-κτηνοτροφικών και αγροτοδιατροφικών δραστηριοτήτων με την εγκατάσταση και λειτουργία αρδευτικών έργων στη λεκάνη Εορδαίας και στη βόρεια ζώνη της λίμνης Πολυφύτου καθώς και στην περιοχή Καμβουνίων με νερά από τη λίμνη Ιλαρίωνα. Τα έργα αυτά αποτελούν βασικότατες προϋποθέσεις για τον εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση του πρωτογενούς τομέα στην προσπάθεια για την ομαλή μετάβαση της Δ. Μακεδονίας στη μετά λιγνίτη εποχή. Είναι φανερό ότι το εγχείρημα αυτό πρέπει να συνδυαστεί με αναδασμούς, δυναμικές καλλιέργειες, εκσυγχρονισμό μεθόδων, οργάνωσης και κλίμακας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων κ.ο.κ. Σημειώνεται, επίσης, η δυνατότητα για καλλιέργεια ενεργειακών φυτών στην περιοχή και για την αξιοποίηση της βιομάζας του ευρύτερου ορεινού όγκου με την πολύ μεγάλη δασοκάλυψη (Βόρεια Πίνδος, Γράμμος, Πιέρια, Καμβούνια κλπ).
  4. Αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της περιοχής 4.1.Εξωηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη και ειδικότερα: – αξιοποίηση του λιγνίτη στην παραγωγή οργανοχουμικών λιπασμάτων λόγω της μεγάλης ποικιλίας και ιδιοτήτων τόσο των στρωμάτων λιγνίτη καθαυτών όσο και των λιγνιτικών ενδιαμέσων αγόνων, τομέας με τεράστιες δυνατότητες για την αναβάθμιση της γεωργικής αξίας των εκτάσεων της ευρύτερης περιοχής. Έτσι, σε συνδυασμό με τα αρδευτικά έργα κλπ. δημιουργούνται οι όροι συνεισφοράς του λιγνίτη για μια στιβαρή και προσοδοφόρα δραστηριότητα κατά τη μεταβατική περίοδο. – αξιοποίηση κατάλληλης ποιότητας στρωμάτων λιγνίτη στην παραγωγή προïόντων ξηρού λιγνίτη με σύγχρονους όρους, εφόσον διασφαλιστεί η χρήση του στην (πυρο)μεταλλουργία, π.χ. της ΛΑΡΚΟ, όπως γίνονταν για μια πεντηκονταετία (1959-2008) ή και του εργοστασίου παραγωγής σιδηρονικελίου της γειτονικής μας χώρας Β. Μακεδονίας, όπου το ΛΚΔΜ εξήγαγε αξιόλογες ποσότητες μπρικέτας κατά την περίοδο 2002-2008. Επιπλέον, είναι δυνατή η χρήση του σε ασβεστοκαμίνους ή και σε μικτή καύση με βιομάζα για έργα τηλεθέρμανσης κλπ. Ωστόσο, η αποδεδειγμένα βιώσιμη αυτή εξωηλεκτρική χρήση προαπαιτεί την παραγωγή του ξηρού λιγνίτη στις εγκαταστάσεις λειτουργούντος ατμοηλεκτρικού σταθμού, π.χ. του ΑΗΣΑΔ 5 ή της νέας μονάδας Πτολ/δα 5, με δυνατότητα χρήσης ακόμη κι από τους λιγνιτικούς ΑΗΣ για βελτίωση της ευελιξίας και της οικονομκότητας της λειτουργίας των κ.α.
  4.2. Ριζική αναδιοργάνωση της εκμ/σης των μαρμάρων Τρανοβάλτου. Θεωρείται επείγουσα η ενοποίηση των όμορων τουλάχιστο μικρών ιδιωτικών εκμ/σεων σε ένα νέο ευέλικτο και λειτουργικό σχήμα. Τούτο είναι η βάση για την ορθολογική εκμ/ση με τη χρήση σύγχρονου και κατάλληλου εξοπλισμού, την εφαρμογή βέλτιστων και αποδοτικών μεθόδων εξόρυξης και κατεργασίας του μαρμάρου, την αύξηση της παραγωγής, της παραγωγικότητας και ιδιαίτερα του ποσοστού απόληψης του μαρμαροφόρου κοιτάσματος, την αξιοποίηση παλαιών απορριμάτων, την εκμετάλλευση οικονομιών κλίμακας, την εφαρμογή σύγχρονου μάνατζμεντ, την προώθηση πωλήσεων στις διεθνείς αγορές κλπ.
  5. Τέλος, οι πολυσυζητημένες νέες εμβληματικές δραστηριότητες, π.χ. η παραγωγή πράσινου υδρογόνου από ΑΠΕ, οι μονάδες αποθήκευσης ενέργειας και το ενδιαφέρον για επενδύσεις σε ηλεκτρολύτες βρίσκονται σε προκαταρκτικά στάδια, χωρίς δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, χρηματοδότησης κλπ. Ως εκ τούτου οποιαδήποτε ανάλυση και αξιολόγηση στερείται, σήμερα, πρακτικού ενδιαφέροντος ελλείψει συγκεκριμένων στοιχείων για την άμεση χρονική περίοδο της πρόωρης απολιγνιτοποίησης. Ο,τιδήποτε από τα πιο πάνω προχωρήσει σε σημαντική βιομηχανική κλίμακα στην περιοχή θα απαιτήσει εύλογα ικανό χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση επείγει η εκτέλεση βασικών έργων υποδομών, όπως σύγχρονων σιδηροδρομικών και οδικών δικτύων που θα διευκολύνουν μελλοντικές νέες επενδύσεις σε διάφορους τομείς.
  (Δ). ΕΠΙΛΟΓΟΣ Από τα προαναφερθέντα φαίνεται, δυστυχώς, ότι οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τη Δ. Μακεδονία ενόψει της πρόωρης και βίαιης απολιγνιτοποίησης είναι ιδιαίτερα ζοφερές και εγκυμονούν κινδύνους μεγαλύτερους, ίσως, από όσους αντιμετώπισε η πολύπαθη περιοχή στην πρόσφατη ιστορία της (εθνικός διχασμός, εγκατάσταση και ενσωμάτωση ελλήνων προσφύγων από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και την ανατολική Θράκη, την κατοχή και ιδιαίτερα την επούλωση των πληγών από τον εμφύλιο). Οι πιο πάνω δυσκολίες ξεπεράστηκαν σε μεγάλο βαθμό με την σημαντικότατη οικονομική, έστω και μονομερή, ανάπτυξη από την αξιοποίηση των λιγνιτών στα τελευταία 60 χρόνια. Σήμερα, αναζητούνται επειγόντως λύσεις αμέσου εφαρμογής για να αποφευχθεί η συνέχιση της πληθυσμιακής συρρίκνωσης της περιοχής, η «απονεύρωση» της κοινωνίας από το πλέον δυναμικό της τμήμα, δηλ. τους νέους ανθρώπους και να υλοποιηθεί η παραγωγική επανάκαμψη του πρωτογενούς τομέα στην εγκαταλειμμένη ύπαιθρο λόγω της υπεραστικοποίησης της περιοχής (Κοζάνη, Πτολ/δα κλπ), καθώς και η αξιοποίηση του σημαντικότατου ορυκτού πλούτου της περιοχής συνολικά. Απαιτείται, ωστόσο, δραστική και πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα προσπάθεια για να ξεπεραστεί η ανεπάρκεια στις υποδομές, να αντιμετωπιστεί η γραφειοκρατία, να επιτευχθεί ισχυρός συντονισμός για την περιφερειακή ανάπτυξη και να διαχυθούν οι υπηρεσίες μετάβασης και μετεκπαίδευσης σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, ζητήματα που διαπερνούν το σύνολο της κοινωνίας και των πολιτικών σχηματισμών της χώρας συμπεριλαμβανομένων. Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα σε πάρα πολλούς τομείς. Προκύπτει εύλογα το συμπέρασμα ότι είναι αναμφίβολα δύσκολο να βρεθούν πηγές αισιοδοξίας για το μέλλον της περιοχής με τις δεδομένες αποφάσεις στο υψηλότερο επίπεδο της χώρας για την πρόωρη και βίαιη απολιγνιτοποίηση. Ας λάβει ο καθένας μας έγκαιρα θέση απέναντι στο πρόβλημα κι ας αναλογιστεί τις ευθύνες του, ιδιαίτερα οι εκπρόσωποι της περιοχής στα διάφορα επίπεδα της εξουσίας και της διοίκησης.
  ΧΡΗΣΤΟΣ .Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ τ. μέλος ΔΣ ΔΕΗ ΑΕ, τ. Δ/ντης ΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ Λευκόβρυση Κοζάνης 10 ΝΟΕ 2020

• 10 Νοεμβρίου 2020, 15:49 | Δήμος Πρεσπών

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το Δημοτικό Συμβούλιο Πρεσπών εκφράζει την ανησυχία του για την εξέλιξη των πραγμάτων στην οικονομία της περιοχής μας, τα εισοδήματα και τις θέσεις εργασίας των συμπολιτών μας, και ακόμα και την κοινωνική συνοχή.

  Παρ’ότι έχουν δημιουργηθεί μεγάλες προσδοκίες για επενδυτικά σχέδια φαίνεται ότι δεν ανταποκρίνονται στο μέγεθος της διαθέσιμης χρηματοδότησης αλλά ούτε και στο κατ’αρχήν σχέδιο που δόθηκε στη διαβούλευση.

  Η εστίαση του προγράμματος είναι σημαντική για την επιτυχία του αλλά
  1. Οι 5 πυλώνες που αναφέρονται στο σχέδιο καλύπτουνσχεδόν το σύνολο των οικονομικών δραστηριοτήτων από τον πρωτογεννή τομέα μέχρι τις υπηρεσίες και αναγκαστικά δεν επιτρέπει επαρκή εστίαση σε συγκεκριμένες δραστηριότητες, κατά τη γνώμη μας η εστίαση τουλάχιστον των δράσεων του ιδιωτικού τομέα πρέπει να είναι σε τρεις κατευθύνσεις, πρωτογενής τομέας, Ενέργεια και Τουρισμός.
  2.Η χωρική εστίαση σε δύο περιοχές μία σε επίπεδο NUTS5 (Δήμος: Μεγαλόπολη) και μία σε επίπεδο NUTS2 (Περιφέρεια: Δυτική Μακεδονία) δεν συνάδει με τον κανονισμό του ταμείου δίκαιης μετάβασης που αφορά περιοχές σε επίπεδο NUTS3 (Περιφερειακές ενότητες). Γνώμη μας είναι ότι το όποιο σχέδιο πρέπει να αντιστοιχεί στις περιοχές για τις οποίες θα καταρτιστούν τα εδαφικά σχέδια δηλαδή στις περιφερειακές ενότητες.

  Βασικός βραχίονας επίτευξης των στόχων του σχεδίου είναι οι εμβληματικές επενδύσεις οι περισσότερες εκ των οποίων είναι επενδύσεις μεγάλων επιχειρήσεων. Τέτοιες επενδύσεις είναι καλοδεχούμενες φυσικά και είναι σημαντικό να υπάρχουν κατάλληλα κίνητρα που θα τις προσελκύσουν αλλά και υποδομές που θα τις κάνουν εφικτές. Παρ’ολα αυτά οι επενδύσεις αυτού του ύψουν δεν μπορούν να επιδοτηθούν ουσιαστικά από τον κοινοτικό προυπολογισμό με τους σχετικούς περιορισμούς και πιθανόν να μην επιτρέπεται να επιδοτηθούν και από εθνικούς πόρους. Αντίθετα, μπορούν και πρέπει να επιδοτηθούν επενδύσεις ΜΜΕ αλλά και άλλες δράσεις όπως αυτή των νέων αγροτών, των ενεργειακών κοινοτήτων κλπ.

  Το σχέδιο είναι εξαιρετικά φειδωλό στην ανάλυση των δημοσίων επενδύσεων. Όμως είναι σημαντικό να σημειωθούν τα βασικά αναπτυξιακά μειονεκτήματα και να αναφερθούν οι βασικές υποδομές που θα επιτρέψουν στις περιοχές μας να αντιστρέψουν την εσωστρέφεια που προκαλούσε η σιγουριά του λιγνίτη σε εξωστρέφεια και ανταγωνιστικότητα και ιδίως, ολοκλήρωση βασικών υποδομώνσυγκοινωνίας -μεταφορών (Αεροδρόμιο, σιδηρόδρομος, οδικά έργα).

  Υπάρχει μια έμφαση στην δημιουργία μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων, που συνεχίζει παλιότερες εξαγγελίες. Αυτά είναι ασφαλώς καλοδεχούμενα ιδίως αν συνδυάζονται με αποθήκευση. Όμως η δημιουργία φωτοβολταϊκών σταθμών στα πρώην ορυχεία δεν χρειάζεται ενίσχυση, μόνο η ύπαρξη μεγάλων ενιαίων ιδιοκτησιών και γραμμών μεταφοράς καθώς και η ισχυρή ηλιοφάνεια τα κάνουν εξόχως ανταγωνιστικά. Το ζητούμενο της δίκαιης μετάβασης είναι τα Φ/Β να έχουν θετικό κοινωνικό αποτύπωμα και διάχυση των ωφελημάτων στην κοινωνία της Δ. Μακεδονίας δεδομένου ότι είναι επενδύσεις εντάσως κεφαλαίου και δεν δημιουργούν μεγάλο αριθμό θέσεων εργασίας. Είναι λοιπόν σημαντικό η όποια ενίσχυση Φ/Β να αφορά κυρίως ή αποκλειστικά (γνήσιες) Ενεργειακές Κοινότητες από τις περιοχές εστίασης με έμφαση στις Ενεργειακές κοινότητες ΟΤΑ που έχουν και τη δυνατότητα να προσανατολίσουν την δραστηριότητα στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.

  Υπάρχει ένδεια προτάσεων σε σχέση με τον τουρισμό στον οποίο παρ’ότι αναφέρεται το πλεονέκτημα της φύσης και της βιοποικιλότητας καθώς και της βιομηχανικής κληρονομιάς τελικά προκρίνεται μόνο η μεταφορά της πολύ καλής πρακτικής του οινικού τουρισμού από τη β. Ιταλία. Ο Τουρισμός του βουνού και της φύσης, είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένος στην Ευρώπη σε επίπεδο σχεδόν παραπλήσιο με τον τουρισμό του ήλιου και της θάλασσας ο οποίος είναι σχεδόν μονοκαλιέργεια στην χώρα μας με αποτέλεσμα η Δυτική Μακεδονία που είναι η μοναδική περιφέρεια της χώρας που δεν βρέχεται από θάλασσα να είναι η πιο υποανάπτυκτη τουριστικά περιοχή της Ελλάδας. Συνολικά το 2018 καταγράφτηκε ότι αφίχθηκαν στα ξενοδοχεία κλπ. καταλύματα λιγότεροι από 20.000 αλλοδαποί επισκέπτες ήτοι ποσοστό 0.12% του συνολικού αριθμού της χώρας, δηλαδή ασήμαντο. Η στρατηγική ανάπτυξης του τουρισμού μπορεί να μιμηθεί το παράδειγμα της γειτονικής Αχρίδας με παραπλήσια χαρακτηριστικά (λίμνες, Βυζαντινά μνημεία, προστατευόμενες περιοχές) που μέσα σε 8χρόνια (2011- 2018) έχει αυξήσει τους ξένους τουρίστες που φτάνουν σε αυτή από 75.000 σε 180.000 με την ανάδειξη των φυσικών και πολιτιστικών αξιών της αλλά και την αναβάθμιση και στη συνέχεια αξιοποίηση του αεροδρομίου της από εταιρεία χαμηλού κόστους. Η καλά σχεδιασμένη και χρηματοδοτημένη ανάπτυξη τουρισμού βουνου και φύσης που βασίζεται στην ανάδειξη των πολύ σημαντικών φυσικών και πολιτιστικών αξιών και την αξιοποίηση της εμπειρίας του Φορέα Διαχείρησης του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών μπορεί να δώσει πραγματικό αναπτυξιακό αντίβαρο στην απολιγνιτοποίηση. Μπορεί επίσης να επικουρηθεί με την αξιοποίηση της βιομηχανική κληρονομιά των περιοχών εστίασης.

  Οι απαιτούμενες ενέργειες για την επίτευξη της ομαλής μετάβασης σε οικονομία χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος περιλαμβάνει παρεμβάσεις σε επίπεδο υποδομών και δραστηριοτήτων ως εξής.
  Οδικές συγκοινωνίες. Ολοκλήρωση των καθέτων στην Εγνατία οδό και του λοιπού εθνικού οδικού δικτύου στην Δυτική Μακεδονία με την βελτίωση των χαρακτηριστικών της Εθνικής οδού ΕΟ 15 (Καλαμπάκα – Άγιος Γερμανός) και της Εθνικής Οδού ΕΟ2 (Κρυσταλλοπηγή – Κήποι Έβρου) στα όρια της Περιφέρειας και της Π.Ε. Φλώρινας στα τμήματα που δεν καλύπτονται από αυτοκινητόδρομο.
  Μεταφορές- Logistics. Η Δυτική Μακεδονία είναι η μόνη περιφέρεια χωρίς θάλασσα και άρα χωρίς λιμάνι με αποτέλεσμα να βασίζεται ολοκληρωτικά στις οδικές μεταφορές για μεταφορά προϊόντων κάτι που τα καθιστά εκ προοιμίου ακριβά. Για να αξιοποιηθεί η θέση της περιφέρειας, που βρίσκεται στην καρδιά των Βαλκανίων, πρέπει να ολοκληρωθούν παλιά και νέα σχέδια σιδηροδρομικών συνδέσεων που θα την καταστήσουν κέντρο διακίνησης αγαθών. Με τον τρόπο αυτό θα μειωθεί τον ανταγωνιστικό μειονέκτημα της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας που θα συνδεθεί με τις αγορές της κεντρικής Ευρώπης με αποτελεσματικό και κυρίως φτηνό μεταφορικό μέσο.
  oΚαλαμπάκα – Κοζάνη (ώριμο έργο, τμήμα της σιδηρ/μικής Εγνατίας, ξεκίνησε να φτιάχνεται το 1928),
  oΦλώρινα-Κρυσταλλοπηγή-Πόγραδετς (μελετάται με χρηματοδότηση Interreg),
  oενεργοποίηση της Γραμμής Φλώρινα – Μοναστήρι και
  oηλεκτροδότηση υφιστάμενων γραμμών Πλατύ Φλώρινα και Αμύνταιο Κοζάνη
  oΔιαμετακομιστικό κέντρο μεταξύ Φλώρινας και Αμυνταίου που με την ολοκλήρωση των παραπάνω έργων γίνεται ένας μοναδικός σιδηροδρομικός κόμβος.

  Τουρισμός. Ένα λειτουργικό, οικονομικό και ασφαλές διεθνές αεροδρόμιο είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη του τουρισμού αλλά απαιτείται επίσης και η ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και η σύνδεση των αξιοθέατων όπως τα μνημεία και ο υγρότοπος των Πρεσπών με τα αστικά κέντρα της περιοχής, ιδίως τη Φλώρινα και την Κοζάνη που καλούνται να αποτελέσουν το εφαλτήριο των επισκεπτών της περιοχής.

  Ταυτόχρονα πρέπει να αξιοποιηθεί η σύνδεση με την Αχρίδα που υπάρχει σε διεθνές επίπεδο (Μαζί με την τώρα αποξηραμένη λίμνη Μαλίκ αποτελούν τις Δασσαρητικές λίμνες) με την ανακήρυξη της Ευρωπεριοχής Πρέσπας Αχρίδας. Για να μπορεί όμως να γίνει στην πράξη κάτι τέτοιο απαιτείται η διάνοιξη της συνοριακής διάβασης στον Λαιμό Πρεσπών που έχει συμφωνηθεί από τις δύο χώρες αλλά πρέπει και να υλοποιηθεί.
  Έτσι απαιτείται

  oΑναβάθμιση αεροδρομίων Καστοριάς & Κοζάνης.
  oΆμεση υλοποίηση της στρατηγικής σημασία διάνοιξης της συνοριακής διάβασης Λαιμού που είναι ήδη δρομολογημένη και υλοποίηση του συναφούς αναπτυξιακού προγράμματος που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την
  oαξιοποίηση των τουριστικών εγκαταστάσεων Κούλας (Πλαζ & Ναυτικός Όμιλος) που περικλείουν και χώρο Camping. Αυτή τη στιγμή στην Δυτική Μακεδονία δεν υπάρχει Camping Ιδιωτικό ή Δημοτικό.
  oΟικοσυνεδριακό κέντρο στο Λαιμό Πρεσπών σύμφωνα και με το επιχειρησιακό σχέδιο ανάπτυξης της διασυνοριακής περιοχής των Πρεσπών.

  Ο πρωτογενής τομέας έχει εν πολλοίς ατροφήσει εξαιτίας των ευκαιριών απασχόλησης στην εξόρυξη. Μπορεί όμως με κατάλληλες επενδύσεις υποδομών (αρδευτικά) και μέσων (σχέδια βελτίωσης, ειδικό πρόγραμμα νέων αγροτών) να αξιοποιήσει τα σχετικά υψηλά κατακρημνίσματα και τα εύφορα εδάφη της περιοχής για ποιοτική παραγωγή προϊόντων υψηλού επιπέδου.
  Για να ενισχυθεί ο αγροτικός τομέας και για να μπορέσει η τοπική παραγωγή να δώσει προστιθέμενη αξία και εισοδήματα πρέπει να τοπικοποιηθεί σε επίπεδο περιφέρειας όλος ο αγροδιατροφικός κύκλος και για να μπορέσει να επιτευχθεί κάτι τέτοιο απαιτούνται γίνουν αποδοτικές επενδύσεις στη μεταποίηση, αποθήκευση και εμπορία αγροδιατροφικών προϊόντων.

  Ιδιαίτερες δυνατότητες έχει η ανάπτυξη ποιοτικής κτηνοτροφίας αξιοποιώντας του εκτεταμένους και αραιά βοσκούμενους βοσκότοπους όπου απαιτείται η ολοκλήρωση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης και η αναβάθμισή τους με τις απαιτούμενες κατάλληλες υποδομές βόσκησης . Αυτό υπηρετεί ταυτόχρονα το στόχο για οικονομική ανάπτυξη αλλά και το στόχο της βελτίωσης της βιοποικιλότητας για την διατήρηση των οικοτόπων προτεραιότητας που στηρίζονται στη βόσκηση.

  Ιδίως μπορούν να αξιοποιηθούν οι παραδοσιακές φυλές της περιοχής (πχ. στην Περιοχή των Πρεσπών η βραχυκερατική αγελάδα, ο βούβαλος και το πρόβατο Πελαγονίας κλπ). Απαραίτητες επίσης οι βασικές και στοχευμένες επενδύσεις στη μεταποίηση κτηνοτροφικών προϊόντων (κινητό σφαγείο, επισκέψιμο τυροκομείο).
  Η προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να είναι ευκαιρία και μοχλός ανάπτυξης και ευημερίας αντί για περιορισμός. Πέρα από την αποκατάσταση των διαταραγμένων τοπίων της πεδιάδας της Πελαγονίας η Δυτική Μακεδονία που στέκει στο μεταίχμιο μεταξύ Μεσογειακής και εύκρατης ζώνης έχει πλήθος αξιόλογων οικοτόπων προτεραιότητας, πολλές προστατευόμενες περιοχές (γύρω από τις πολλές της λίμνες, αλλά όχι μόνο). Για την διαχείρισή τους θεσμοθετήθηκε προσφάτως Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Πρεσπών και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Μακεδονίας», με έδρα τον Άγιο Γερμανό Πρεσπών για να διαχειριστεί τις προστατευόμενες περιοχές στη Δυτική Μακεδονία συμπεριλαμβανομένων των δυτικών περιοχών της Κεντρικής Μακεδονίας (μέχρι τον Αξιό). Παράλληλα στον Άγιο Γερμανό εδρεύει και το τριεθνές διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών που δημιουργήθηκε μετά από συμφωνία μεταξύ των τριών χωρών και της ΕΕ που τέθηκε σε ισχύ πρόσφατα. Ο στόχος είναι η βιώσιμη αξιοποίηση των σημαντικών φυσικών πόρων της περιοχής.

  Είναι ευκαιρία και πρακτικά αλλά και συμβολικά, η αλλαγή αναπτυξιακού υποδείγματος να υπογραμμιστεί από τα υψηλότερα πρότυπα προστασίας της φύσης και αειφόρου Διαχείρησης για τα οποία η Πρέσπα αποτελεί υπόδειγμα αναγνωρισμένο διεθνώς.

  oΑνάδειξη των φυσικών αξιών της Δυτικής Μακεδονίας με δημιουργία
  oδικτύου κέντρων πληροφόρησης για το φυσικό περιβάλλον της Δυτικής Μακεδονίας.
  oΜουσείο ανοιχτού χώρου (open air museum) που θα αναδεικνύει την σχέση του ανθρώπου με τη φύση θα ενισχύσει την ερμηνεία του περιβάλλοντος και τη σύνδεσή του με την βιώσιμη ανάπτυξη.
  Για το Δήμο μας οι προτάσεις είναι οι εξής
  Μεταποίηση αγροτικών προϊόντων: Εγκατατάσταση σφαγείου (κινητού ή σταθερού) και τυροκομείου.
   Αποθήκευση αγροτικών προϊόντων: Κατασκευή αποθηκευτικών χώρων με ελεγχόμενες συνθήκες.
  Ανάπτυξη συμπλέγματος τουριστικών υποδομών στην περιοχή μεταξύ Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας (Camping, Εκθετήριο τοπικών προϊόντων κλπ)
  Οικοσυνεδριακό κέντρο στο Λαιμό Πρεσπών σύμφωνα και με το επιχειρησιακό σχέδιο ανάπτυξης της διασυνοριακής περιοχής των Πρεσπών.Μεταποίηση Κινητό σφαγείο – τυροκομείο
  Μουσείο ανοιχτού χώρου (open air museum) που θα αναδεικνύει την σχέση του ανθρώπου με τη φύση θα ενισχύσει την ερμηνεία του περιβάλλοντος και τη σύνδεσή του με την βιώσιμη ανάπτυξη.

• 10 Νοεμβρίου 2020, 15:22 | ΔΡΟΜΟΣ Σύμβουλοι Μελετητές ΕΠΕ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Στο πλαίσιο της Διαβούλευσης για το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) των λιγνιτικών περιοχών της Δυτικής Μακεδονίας, κρίνουμε σκόπιμο να θέσουμε υπόψη σας, ως ανάδοχοι της μελέτης Ανάλυσης Απαιτήσεων και Επενδυτικών Επιλογών του Έργου «Πρωτοβουλία για τη βελτίωση των διασυνοριακών μεταφορών διαμέσου νέου σιδηροδρομικού συνδέσμου (CB railway) προς Κρυσταλλοπηγή και Pogradec, στο πλαίσιο του Προγράμματος ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΔΑΦΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ INTERREG IPA CBC EΛΛΑΔΑ-ΑΛΒΑΝΙΑ 2014-2020», με εργοδότη την ΟΣΕ Α.Ε., τα βασικά δεδομένα και τις διαμορφούμενες αναπτυξιακές προοπτικές που έχουν εξετασθεί κατά τη διερεύνηση των εναλλακτικών διατάξεων επέκτασης της σιδηροδρομικής δικτύωσης στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, τόσο ως προς τη βελτίωση της προσβασιμότητας επιμέρους γεωγραφικών ενοτήτων της Περιφέρειας αναφορικά με την υπόλοιπη Ελληνική Επικράτεια, όσο και ως προς τη διεύρυνση των δυνητικών προοπτικών ανάπτυξης του συνόλου της Περιφέρειας, όπως αυτές θα προκύψουν με την υλοποίηση του ελλείποντος συνδέσμου μεταξύ των σιδηροδρομικών δικτύων Ελλάδας και Αλβανίας.

  Με την πραγματοποίηση αυτής της σύνδεσης επιτυγχάνεται διευρυμένη σιδηροδρομική εξυπηρέτηση της Περιφέρειας, με αύξηση του εντός αυτής αναπτύγματος της υπάρχουσας σιδηροδρομικής δικτύωσης κατά 70 – 90χλμ, αναλόγως της τελικά επιλεχθεισόμενης προτιμητέας διάταξης του σιδηροδρομικού δικτύου, ενώ παράλληλα διευρύνεται ο οικονομικός ορίζοντας των εντός της Περιφέρειας δραστηριοτήτων στο χώρο των Δυτικών Βαλκανίων. Ταυτόχρονα, διαμορφώνονται συνθήκες ανάπτυξης διαμετακομιστικού διαδρόμου μεταφορών, διαμέσου της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, που θα διασυνδέει το σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας και όμορων χωρών της Βαλκανικής Χερσονήσου, (περιλαμβανομένης της Τουρκίας)με την Ιταλία και παραπέρα με τη λοιπή Δυτική Ευρώπη, διαμέσου διαπόρθμευσης της Αδριατικής (θαλάσσια σύνδεση Durres – Bari) κατ΄ επέκταση της σιδηροδρομικής διασύνδεσης του ελληνικού σιδηροδρομικού δικτύου με το Δυρράχιο της Αλβανίας (στη γενική πορεία όδευσης της αρχαίας Εγνατίας Οδού).

  Για λόγους περιορισμού του μεγέθους της παρούσας συμμετοχής στη διαβούλευση του ΣΔΑΜ, ώστε να προβάλλεται εναργώς η τιθέμενη σε αυτήν διάσταση, επιλέχθηκε να παρουσιαστεί σε ξεχωριστό Παράρτημα (που συνυποβάλλεται με την παρούσα στην Επιτροπή του ΣΔΑΜ) μια αναλυτικότερη παρουσίαση της μέχρι σήμερα προόδου της μελέτης, συνοδευόμενη από κατατοπιστικό χάρτη περιγραφής των προς αξιολόγηση εναλλακτικών επιλογών διάρθρωσης του σιδηροδρομικού δικτύου εντός της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, τόσο σε βραχυπρόθεσμη προοπτική προς άμεση υλοποίηση, όσο και σε μακροπρόθεσμη (οραματική) επιλογή για την εντός της ελληνικής επικράτειας διάρθρωση του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου.

  Ο ανάδοχος μελετητής παραμένει στη διάθεση της Επιτροπής για οποιαδήποτε πρόσθετη διευκρίνιση και υποστήριξη της ιδιαίτερα κρίσιμης για τη Δυτική Μακεδονία προσπάθειας την οποία έχει επωμισθεί.

  Για τη ΔΡΟΜΟΣ Σύμβουλοι Μελετητές ΕΠΕ,
  Κωνσταντίνος Ζέκκος
  Πολιτικός Μηχανικός & Συγκοινωνιολόγος
  Γενικός Διευθυντής

• 10 Νοεμβρίου 2020, 15:27 | ΠΛΑΚΕΝΤΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΕΟΡΔΑΙΑΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΔΗΜΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΚΑΙΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ (ΣΔΑΜ)
  Μορφή σχολιασμού: Τόμος – Σελίδα – Αναφορά Σχεδίου και Παρατήρηση στη συνέχεια
  I 6 Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ένα φιλόδοξο σχέδιο απανθρακοποίησης έως το 2030
  – Είναι ψευδής η ημερομηνία. Με βάση τη συμφωνία του Παρισιού για κλιματική ουδετερότητα, ο ορίζοντας είναι το 2050 και όχι το 2030.
  I 6 Η λιγνιτική δραστηριότητα είναι υπεύθυνη για την εκπομπή επιβαρυντικών ρύπων για το περιβάλλον και την υγεία
  – Το ίδιο ισχύει και για το φυσικό αέριο ως ορυκτό καύσιμο! Για αυτό και περιλαμβάνεται στα καύσιμα υπό κατάργηση στη συμφωνία του Παρισιού
  I 6 Η λιγνιτική δραστηριότητα έχει υψηλότερο κόστος παραγωγής που επιβαρύνεταιεπιπλέον από το κόστος εκπομπών CO2
  -Το κόστος αυξάνεται και από την κρατική επιβάρυνση με πρόσθετους φόρους (φόρος εξόρυξης λιγνίτη) τεχνητά.
  I 6 Η απολιγνιτοποίηση είναι ευκαιρία για την κατάρτιση ολιστικού σχεδίου ανασυγκρότησης των τοπικών οικονομιών
  – Η ανασυγκρότηση πρέπει να γίνεται ομαλά και όχι βίαια, λαμβάνοντας υπόψη τα παραδείγματα καλής πρακτικής που αναφέρονται στο ίδιο το ΣΔΑΜ, στα οποία η απολιγνιτοποίηση έχει ορίζοντα τουλάχιστον 40 ετών.
  I 6 Η ΔΕΗ έχει συνεχείς ζημιογόνες χρήσεις για τα ορυχεία και τη συμβατική παραγωγή Η κρίση του COVID-19 έριξε την ΟΤΣ1 σε ~€28/MWh2, κάτω από το μεταβλητό κόστος λιγνίτη ~€65/MWh3
  -Οφείλεται στην κακή διαχείριση και στο «φόρτωμα» εισπρακτικών μέτρων στη ΔΕΗ.
  Επιπλέον, το κόστος της ΟΤΣ είναι εσφαλμένο να συγκρίνεται με την περίοδο της πανδημίας (φαινόμενο εκατονταετίας) καθώς αποτελεί μεμονωμένο και διακριτό χρονικό διάστημα και είναι απολύτως ειδική περίσταση!
  I 7 0.56GW Καρδιά 3&4 (γράφημα)
  – Δεν αναφέρεται ότι η συγκεκριμένη μονάδα είναι ο βασικός προμηθευτής θερμικής ενέργειας για την Τηλεθέρμανση Πτολεμαΐδας.
  I 7 Πτολεμαΐδα 5 – μετατροπή για χρήση με διαφορετικό καύσιμο
  – Αποτελεί δείγμα ανύπαρκτου σχεδιασμού καθώς δεν έχει ανακοινωθεί ακόμη το μείγμα καυσίμου που θα χρησιμοποιεί η μονάδα μετά το 2028, που πιθανώς θα απαιτήσει μετατροπή ή εργασίες μετασκευών.
  I 10 Η ηλεκτροπαραγωγή της ΔΕΗ είναι ζημιογόνος λόγω των συμβατικών μεθόδων παραγωγής από λιγνίτη
  – Σύγκριση εκατομμυρίων ευρώ με δισεκατομμύρια ευρώ στο γράφημα. Δεν αναφέρονται τα πραγματικά κόστη, ούτε το κόστος αντικατάστασης των μονάδων. Ενσωματώνεται η απόσβεση με στόχο τη δημιουργία ζημιών, καθώς η απόσβεση πρέπει να είναι μοιρασμένη στο χρόνο ζωής των επενδύσεων και όχι σε μία χρονιά κατά το δοκούν για τη δημιουργία τεχνητών ζημιών!
  Σημαντική παράμετρος: κατά το δοκούν μετατροπές των μεγεθών των ράβδων, σε πλήρη αναντιστοιχία μήκους ράβδου με ποσοστά, για τη δημιουργία εσφαλμένων συμπερασμάτων (ακόμη και σε ράβδους με το ίδιο μέγεθος!)

  I 11 Η πανδημία COVID-19 σε συνδυασμό με την πετρελαϊκή κρίση οδήγησαν σε μείωση της ΟΤΣ κάτω από το μεταβλητό κόστος των λιγνιτικών μονάδων
  – Είναι λάθος να συγκρίνεις με μία και μόνη χρονιά που περιλαμβάνει έκτακτες καταστάσεις 100ετίας (Covid, χρηματιστήριο commodities και πτώση του πετρελαίου). Το σωστό είναι να συγκρίνεις με τις μέσες τιμές.
  Επιπλέον, είναι φανερό από το γράφημα ότι τις προηγούμενες χρονιές η ΟΤΣ ήταν ανώτερη του κόστους λιγνίτη.

  I 12 Η συμμετοχή του λιγνίτη τους μήνες του lockdown έπεσε στο 12-15%, ενώ διαχρονικά αποτελούσε έως και το 40% της ηλεκτρικής παραγωγής
  – Το διάγραμμα αναφέρεται σε μία μέτρηση συμμετοχής λιγνίτη σε 40% (αρχή) και κάνει σύγκριση με συμμετοχή λιγνίτη σε περίοδο lockdown που είναι μη συγκρίσιμα μεγέθη.
  Μέσος όρος χωρίς τις 2 παρατηρήσεις του lockdown 28.42%
  Μέσος όρος με τις 2 παρατηρήσεις του lockdown 27.36%
  Σημαντική αναφορά αποτελεί η μη συμμετοχή των λιγνιτικών μονάδων Καρδιάς και Αγ. Δημητρίου λόγω μειωμένων ωρών λειτουργίας για την στήριξη των Τηλεθερμάνσεων και ΟΧΙ λόγω υψηλού κόστους!

  I 12 Στις 8/06/2020 σε Κοζάνη και Φλώρινα 0% συμμετοχή
  – Δεν είχε λάβει ακόμη άδεια η μονάδα Μελίτης λόγω λήξης της αδειοδότησης των περιβαλλοντικών της όρων, ενώ η Κοζάνη παρέμεινε σε εφεδρεία για τη διατήρηση ωρών λειτουργίας.

  I 13 Πρέπει να προασπιστούν ~2K θέσεις εργασίας στον κλάδο της ενέργειας και εξόρυξης που απασχολούνται άμεσα ή έμμεσα από τη ΔΕΗ
  – Οι άμεσες θέσεις εργασίας με βάση τις εκτιμήσεις και τα στοιχεία της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων, της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, του ΤΕΕ/ΤΔΜ και του Παρατηρητηρίου Απολιγνιτοποίησης ανέρχονται στις 5.000 και όχι στις 2.000.
  I 13 Επιπλέον, η απολιγνιτοποίηση επηρεάζει δυνητικά 7-9k λοιπές έμμεσες και προκαλούμενες θέσεις εργασίας
  – Οι έμμεσες και προκαλούμενες θέσεις εργασίας με βάση τις εκτιμήσεις και τα στοιχεία της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων, της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, του ΤΕΕ/ΤΔΜ και του Παρατηρητηρίου Απολιγνιτοποίησης ανέρχονται στις 15.000. Ο συντελεστής προκαλούμενων θέσεων εργασίας είναι 3,5 – όπως υπολογίστηκε από το Τεχνικό Επιμελητήριο, που σημαίνει ότι η εκτίμηση των 15.000 θέσεων είναι μετριοπαθής!
  I 14 Διαφοροποίηση του μίγματος παραγωγής ενέργειας με έμφαση στις ΑΠΕ, διείσδυση του φυσικού αερίου και άνθιση περισσότερων παραγωγικών κλάδων για την ενίσχυση της απασχόλησης και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
  – Το φυσικό αέριο παραμένει ορυκτό καύσιμο που πρέπει να αποσυρθεί έως το 2050. Οφείλει η κυβέρνηση να ελέγξει τη βιωσιμότητα των επενδύσεων σε δίκτυα και την απόσβεση των έργων υποδομής ΦΑ έως το 2050 και να δημοσιοποιήσει τα αντίστοιχα μεγέθη, ενώ θα πρέπει να συγκριθούν με τις αξίες των εγκατεστημένων δικτύων Τηλεθέρμανσης.
  I 20 Ο πληθυσμός έχει μειωθεί κατά ~7% έναντι της απογραφής του 2011, κυρίως λόγω της μετανάστευσης εξ αιτίας της κρίσης
  – Εντείνεται το φαινόμενο και λόγω των συνεχών κυμάτων συνταξιοδότησης που εφαρμόζει η ΔΕΗ και όχι μόνο λόγω οικονομικής κρίσης. Η συνεχής μείωση του πληθυσμού συνδυάζεται με το δείκτη γήρανσης να αυξάνει συνεχώς. Θα οξυνθεί το φαινόμενο με την απολιγνιτοποίηση κατά συνέπεια πρέπει να υπάρξουν κοινωνικοοικονομικά μέτρα αντιστάθμισης.

  I 25 ~4% του πληθυσμού της Δ. Μακεδονίας φεύγει από την περιοχή κάθε χρόνο, με την Κοζάνη να αγγίζει μέχρι το ~7%
  – Συστηματική παροχή κινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση εργαζομένων ΔΕΗ και όχι μόνο λόγω μετανάστευσης! Ειδικά τα έτη 2016 και 2017 περιλαμβάνουν αναγκαστικές αποχωρήσεις εργαζομένων της ΔΕΗ.

  I 27 Στα πλαίσια της βιώσιμης ανάπτυξης και άλλοι κλάδοι μπορούν να αυξήσουν τη συμβολή τους, όπως:
  • Η αγροτική παραγωγή που είναι ενισχυμένη έναντι του μέσου όρου
  – Με ποιες εκτάσεις θα προωθηθεί η αγροτική παραγωγή όταν η ΔΕΗ έχει «εξαφανίσει» περίπου 200.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης; Η έκταση αυτή σχεδιάζεται να αποδοθεί σε εταιρεία – όχημα ειδικού σκοπού λόγω αδυναμίας ή απροθυμίας για την αποκατάσταση εδαφών. Επομένως, πώς θα αυξηθεί η απασχόληση στον αγροτικό τομέα;
  I 29 ~1/10 απασχολείται στην ενέργεια και ορυχεία, ενώ ~75% στην αγροτική παραγωγή, μεταποίηση, εμπόριο και δημόσια διοίκηση
  – Η σύγκριση του ποσοστού γίνεται για το σύνολο του πληθυσμού της Δυτικής Μακεδονίας, ενώ το απασχολούμενο προσωπικό ανήκει αποκλειστικά στις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας, γεγονός που θα οδηγούσε σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό απασχόλησης στην ενέργεια!
  I 30 Η συνολική δαπάνη για τη λιγνιτοπαραγωγή έχει
  μειωθεί κατά ~8% το χρόνο από το 2011
  – Η σύγκριση είναι πλασματική, καθώς για τα έτη 2018 – 2019 οι συμβάσεις των εργολάβων στα ορυχεία στην πλειονότητά τους αφορούν την λιγνιτική διασύνδεση για την εξυπηρέτηση της μονάδας ΑΗΣ Πτολεμαΐδας 5. Επίσης, το ίδιο έργο αφορούν τα μεγαλύτερα ποσά των συμβάσεων (40 εκ € περίπου για τη δημιουργία πλατείας απόθεσης λιγνίτη για την εξυπηρέτηση της μονάδας 5)
  I 31 Η υψηλή ανεργία στην περιοχή συνεπάγεται και υψηλό ποσοστό φτώχειας
  – Το γεγονός αυτό θα έπρεπε να λαμβάνεται πιο σοβαρά υπόψη κατά τον σχεδιασμό ώστε να μην οξυνθεί το πρόβλημα αλλά να οδηγηθεί ομαλά προς την αντιμετώπιση του φαινομένου.
  I 32 2019: ανεργία 15-64 ετών 25% και ανεργία 15-24 ετών 53%
  – Το ποσοστό διαφοροποιείται σε άλλες σελίδες του σχεδίου. Ενώ στην συγκεκριμένη το ποσοστό ανεργίας αναφέρεται ως 53%, στην σελίδα 42 ο ίδιος δείκτης για την ίδια ηλικιακή κατηγορία έχει εκτοξευθεί στο 62%! Με βάση ποιό ποσοστό σχεδίασε η ομάδα ανάλυσης του ΣΔΑΜ και η αρμόδια επιτροπή;
  I 34 ~42Κ νοικοκυριά και επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τηλεθέρμανση με συνολική ζήτηση ~600GWh
  – Ήδη με την τελευταία επέκταση του δικτύου της, η ΔΕΤΗΠ εξυπηρετεί 16.500 συνδέσεις με προοπτική περαιτέρω επέκτασής της.
  I 36 ΔΕΗ: ~5,000 εργαζόμενοι απασχολούνται άμεσα ή έμμεσα από τη ΔΕΗ στη λιγνιτική δραστηριότητα
  -Επανάληψη της εσφαλμένης καταγραφής απασχολούμενου προσωπικού. Θα έπρεπε να υπολογίζεται με βάση τον αριθμό 20.000
  I 43 Τοπικό ανθρώπινο δυναμικό:~27,000 άνεργοι σε σύνολο ~115,000
  – Παρουσιάζεται τροποποιημένο το ποσοστό ανεργίας για την κατηγορία 15-24, όπως στην σελίδα 32.
  I 44 Το εργατικό δυναμικό της περιοχής είναι χαμηλής εξειδίκευσης αλλά με προοπτική επανακατάρτισης
  – Δεν αναφέρεται πουθενά στο ΣΔΑΜ αν υπάρχει η παραμικρή δέσμευση για την κάλυψη του μισθολογικού κόστους ή την εγγύηση εισοδήματος κατά τη διάρκεια επανακατάρτισης του εργατικού δυναμικού, όπως προβλέφθηκε στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες που προχώρησαν σε απολιγνιτοποίηση εξορυκτικών περιοχών τους .
  I 71 ~10% των εργαζομένων της Δ . Μακεδονίας εργάζονται στον κλάδο της ενέργειας και εξόρυξης, που αντιπροσωπεύει 25-30% των εργαζομένων στους άμεσα επηρεαζόμενους Δήμους Κοζάνης και Φλώρινας
  -Το ποσοστό στην Εορδαία των εργαζόμενων στον κλάδο της ενέργειας είναι κοντά στο 40%, άρα είναι πλασματική η εικόνα του 10% που αναφέρεται σε όλη τη Δυτική Μακεδονία.

  I 71 Βραχυπρόθεσμες Προοπτικές
  • Απασχόληση σε εργασίες αποκατάστασης γαιών
  – Ασαφές το χρονοδιάγραμμα έναρξης και ολοκλήρωσης των εργασιών που αφορούν αποκατάσταση γαιών.
  I 71 Το ανθρώπινο δυναμικό μπορεί να υποστηρίξει τεχνικές εργασίες, αλλά χρήζει επανακατάρτισης μακροπρόθεσμα
  – (Τόμος I, σελ 142) Τα συνδικάτα, η εξορυκτική βιομηχανία, και οι σοσιαλδημοκράτες όρισαν ως έτος λήξης επιδοτήσεων στην εξορυκτική βιομηχανία το 2018 (βρισκόμαστε ήδη σε παράταση)
  – Κάθε εργαζόμενος πάνω από 42 ετών είχε εγγυημένη απασχόληση
  – Μετά το κλείσιμο των ορυχείων, οι εργαζόμενοι δούλευαν 3 χρόνια στον παροπλισμό, και ύστερα πληρώθηκαν για 5 χρόνια, ώστε να μειωθεί το χάσμα μέχρι να φτάσουν τα 62 έτη (το 2027), όπου θα έχουν δικαίωμα για σύνταξη
  – Η ομοσπονδιακή βουλή υπολόγισε ότι το τελικό κόστος για την απολιγνιτοποίηση 2006- 2018 είναι ~€38 δισ. Η βουλή υπολόγισε το κόστος για συντάξεις και ζημιές εξόρυξης στα €2 δισ. και άλλα €7 δισ. για τα λεγόμενα κόστη αιωνιότητας
  I 72 Η Δ. Μακεδονία έχει φυσικό τοπίο που μπορεί να αποτελέσει πόλο έλξης
  – Από όλα τα τοπία που παρουσιάζονται, μόνο ένα βρίσκεται στην Π.Ε Κοζάνης! Αυτό καταδεικνύει την προχειρότητα σύνταξης του κειμένου όταν παραβλέπονται βασικές γεωγραφικές παράμετροι.
  I 73 Η Δ. Μακεδονία διαθέτει πλούσιο ορυκτό πλούτο προς εκμετάλλευση
  – Δεν αναφέρονται ποσοτικά μεγέθη, δλδ πόσες θέσεις εργασίας μπορούν να δημιουργήσουν οι εν λόγω δραστηριότητες εξόρυξης και εκμετάλλευσης, ποιον αριθμό παγίου εξοπλισμού μπορούν να κρατήσουν ενεργό κλπ. Επίσης, δεν αναφέρεται χρονοδιάγραμμα έναρξης των εργασιών αυτών και ποιο είναι το χρονικό διάστημα που θα απαιτηθεί για την οικονομική στήριξη του πληθυσμού.
  I 74 Ενδεικτικές ιδιότητες και χρήσεις των ορυκτών
  – Δεν αναφέρονται στο master plan ίδρυση βιομηχανιών για προϊόντα βιομηχανικού και κατασκευαστικού τύπου με χρήση των συγκεκριμένων ορυκτών ή ο ορίζοντας ίδρυσης αυτών.
  I 76 Η Κοζάνη συγκεντρώνει τη μισή καλλιέργεια σιτηρών, βιομηχανικών φυτών και πεπονοειδών, ενώ η Φλώρινα έχει πάνω από τις μισές καλλιέργειες αμπελιών στη Δ. Μακεδονία
  – Το επιχείρημα αυτό αναιρείται από την άμετρη και άτακτη προώθηση φωτοβολταϊκών πάρκων που αφαιρούν γόνιμη γεωργική γη και την δεσμεύουν για διάστημα τουλάχιστον 25 έτη.
  I 77,78 • Η ευρύτερη περιοχή φημίζεται για αγροτικά προϊόντα διεθνούς απήχησης που αποτελούν παραδείγματα της συνεισφοράς της αγροτικής παραγωγής

  • ~940Κ ζώα εκτρέφονται στην περιοχή, κυρίως αιγοπρόβατα και πτηνά-πουλερικά
  – Όλα τα παραδείγματα που αναφέρονται είναι απολύτως περιορισμένα σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές και εξαρτώνται απόλυτα από τις κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η επέκτασή τους σε άλλες περιοχές. Επιπλέον αυτών, από τη στιγμή που δεν έχει καταρτιστεί χωροταξικό σχέδιο για την γεωργία και την κτηνοτροφία, δεν υπάρχουν οι αναγκαίες πληροφορίες προς τον ενεργό πληθυσμό για την άσκηση σχετικών επαγγελμάτων.
  I 79 Η Δ. Μακεδονία έχει καλή οδική σύνδεση με αστικά κέντρα της Ελλάδας και γειτονικών Βαλκανικών χωρών
  – Οι συνθήκες αυτές δεν έχουν προωθηθεί ώστε να γίνει βέλτιστη εκμετάλλευσή τους και να προβάλλει τον εξαγωγικό χαρακτήρα της περιοχής ή την εγκατάσταση αποθηκών logistics. Τα πλεονεκτήματα αυτά άλλωστε έχουν νόημα όταν οι περιοχές κατανάλωσης και διάθεσης των προϊόντων είναι κοντά.
  I 82 Η περιοχή συνδέεται μερικώς με το κύριο εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο
  – Στο σχέδιο δεν αναφέρεται ότι ο κύριος λόγος της μερικής σύνδεσης της περιοχής με το εθνικό σιδηροδρομικό δίκτυο είναι η επέκταση των ορυχείων και ούτε παραθέτει συγκεκριμένα μέτρα και χρονοδιάγραμμα για την άρση της σιδηροδρομικής απομόνωσης της περιοχής που αποτελεί ουσιαστικό πλεονέκτημα στις μεταφορές που αναφέρονται σε άλλες σελίδες του σχεδίου.
  I 84 Η προοπτική του αγωγού ΤΑΡ με σημεία εξόδου είναι βασικό έργο υποδομής για την εξασφάλιση φυσικού αερίου στη Δ. Μακεδονία και την Αρκαδία
  – Δεν συνυπολογίζεται ότι η παροχή του αγωγού TAP στην χώρα μας είναι ήδη συμφωνημένη και έχει δεσμευθεί με συμβόλαια, γεγονός που σημαίνει ότι για να καλυφθούν οι ανάγκες της Δυτ. Μακεδονίας και της Αρκαδίας σε ΦΑ θα πρέπει να γίνουν διαπραγματεύσεις για να διασφαλιστούν νέες ποσότητες (εάν είναι αυτό δυνατόν με τα υφιστάμενα, κλειστά, διεθνή συμβόλαια)
  I 86 Η διείσδυση ίντερνετ υψηλών ταχυτήτων στην Ελλάδα παραμένει η χαμηλότερη σε όλη την Ευρώπη.
  – Η ανάλυση του σχεδίου θα έπρεπε να επικεντρωθεί στην ενίσχυση της διείσδυσης των νέων τεχνολογιών στη Δυτική Μακεδονία (και ειδικότερα σε Κοζάνη και Φλώρινα) και όχι στο σύνολο της χώρας.
  I 88 Τρεις δημόσιες πρωτοβουλίες για την εξάπλωση των δικτύων νέας γενιάς
  – Δεν υπάρχει προϋπολογισμός ειδικά για τις περιοχές σε καθεστώς απολιγνιτοποίησης και είναι ούτως ή άλλως αρκετά χαμηλός και περιορισμένος.
  I 96 Η περιοχή έχει πολιτισμική κληρονομιά που θα μπορούσε να είναι πόλος έλξης τουριστών
  – Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι την περίοδο των Χριστουγέννων 2019 (λόγω ενεργοποίησης του Μουσείου Πτολεμαΐδας) υπήρξαν άνω των 8.000 διακεκριμένων επισκεπτών.
  I 97 Η περιοχή έχει σημαντική θρησκευτική κληρονομιά για την ανάπτυξη θρησκευτικού τουρισμού
  – Όλα τα επιλεγμένα παραδείγματα αφορούν την περιοχή της Καστοριάς. Θα ήταν χρήσιμο να αναφέρονται περισσότερα παραδείγματα.
  I 116 Χώρες όπως η Ελλάδα με τοπικά (captive) ορυχεία επηρεάζονται περισσότερο από την αλλαγή -Ο άνθρακας είναι συγκεντρωμένος σε λίγες περιοχές της ΕΕ
  – Τα κράτη που αναφέρονται (7) δεν είναι μόνον αυτά που επηρεάζονται περισσότερο, αλλά και οι 27 επηρεάζονται. Εξ αυτών περίπου 17 σε μεγάλο βαθμό. Επιπρόσθετα, όπως αναφέρθηκε στο 3ο forum δημάρχων (24-09-2020), πολλοί δήμαρχοι εξέφρασαν τις ανησυχίες τους για τον τρόπο που θα γίνει η απολιγνιτοποίηση.

  I 117 Εγκατεστημένη λιγνιτική ισχύς (GW) στην ΕΕ, των παρόχων που σταδιακά απολιγνιτοποιούνται1
  – Στο γράφημα υπάρχει η υπόμνηση ότι η Γερμανία θα προβεί στην απολιγνιτοποίηση έως το 2038, χρονικός ορίζοντας που έχει ήδη μετατοπιστεί στο 2050 λόγω τεράστιου κόστους.
  I 119 -180 Έχουμε αντλήσει την εμπειρία από μεταβάσεις σε επτά ευρωπαϊκές χώρες
  – Σε κανένα από τα καταγεγραμμένα παραδείγματα δεν έχει πραγματοποιηθεί απολιγνιτοποίηση χωρίς οργανωμένο και κοστολογημένο σχέδιο με ορίζοντα τουλάχιστον τριακονταετίας!
  I 148 Τα «κόστη αιωνιότητας» οδήγησαν στην ανάπτυξη της RAG AG στη Γερμανία
  Κόστη αιωνιότητας («Ewigkeitskosten») συσχετίζονται με τη διαχείριση υδάτων στα ορυχεία
  – Στο Ελληνικό σχέδιο δεν υπάρχει αναφορά στη διαχείριση των υδάτων και την προστασία/αποκατάσταση του υδροφόρου ορίζοντα, ούτε και κοστολόγησή της.
  I 152 Έχει τεθεί πλάνο μετάβασης έως το 2038, με στόχο τη μείωση χρήσης άνθρακα στο ενεργειακό μίγμα
  – Το πλάνο της Γερμανικής Κυβέρνησης έχει ήδη μετατεθεί στο 2050, καθιστώντας το χρονοδιάγραμμα απόσυρσης ανθρακικών σταθμών βάθους 43 ετών!
  I 154 Η τελική απόσυρση του άνθρακα μπορεί να επιταχυνθεί μέχρι το 2035.
  – Το νομοσχέδιο προβλέπει αναθεώρηση της κατάστασης το 2026, το 2029, και το 2032. Αντί των αναφερομένων σταθμών, το σχέδιο μετατέθηκε λόγω υπερβολικού κόστους στο έτος 2050.
  I 160 Εξασφάλιση ασφάλειας εφοδιασμού ρεύματος μέσω παρακολούθησης, αποθεμάτων και δικτύου
  – Στην Ελλάδα δεν υπάρχει πλάνο εξασφάλισης εφοδιασμού ρεύματος αλλά ούτε και παρακολούθηση αποθεμάτων.
  I 166 Η απόσυρση του άνθρακα ενδέχεται να αυξήσει τα κόστη καταναλωτών, παρόχων και δημοσίων φορέων σε πολλαπλά επίπεδα
  – Αναφορά σε δεδομένη αύξηση στα ενεργειακά κόστη. Στο ΣΔΑΜ δεν υπάρχει εκτίμηση της αύξησης του ενεργειακού κόστους σε πολίτες και επιχειρήσεις.
  II 7 Ταυτόχρονα, έχουν προωθηθεί και επεξεργάζονται απτές λύσεις σε καίριους άξονες της απολιγνιτοποίησης
  -Το ζητούμενο σε τεράστιες αλλαγές όπως η απολιγνιτοποίηση είναι να υπάρχουν έτοιμες οι λύσεις για τα τεράστια ζητήματα που θα δημιουργήσει και όχι να επεξεργάζονται παράλληλα!
  II 8 Στις 03/08/2020 παρουσιάστηκε επίσημα το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» που στοχεύει στην ενεργειακή αναβάθμιση και αυτονόμηση του κτηριακού αποθέματος της χώρας. Το πρόγραμμα θα τρέξει από το φθινόπωρο 2020, με συνολικό προϋπολογισμό €850Μ και επιχορήγηση έως 85%
  • Για τις επηρεαζόμενες περιοχές προβλέπεται προσαύξηση του βασικού ποσοστού επιχορήγησης κατά 10%
  -Το πρόγραμμα δεν είναι συνυφασμένο με την απολιγνιτοποίηση και αφορά ολόκληρη την χώρα και όχι την περιοχή. Το επιχείρημα αυτό ενισχύεται από τον χαμηλό προϋπολογισμό του προγράμματος για τη Δυτική Μακεδονία έναντι άλλων περιοχών που δεν αντιμετωπίζουν τεράστιες προκλήσεις σαν την απολιγνιτοποίηση.
  II 13 Το όραμα για την «επόμενη μέρα» θα προωθηθεί με επενδύσεις ιδιωτικών, δημόσιων φορέων και ΣΔΙΤ
  -Οι επενδύσεις θα έπρεπε να είναι ποσοτικοποιημένες και αναλυτικές. Ιδιαίτερα οι επενδύσεις που αφορούν δημόσιους φορείς και σχεδιαζόμενα ΣΔΙΤ.
  Οι γενικόλογες αναφορές δεν δημιουργούν σιγουριά και την πεποίθηση οργανωμένου σχεδίου από τους κατοίκους της περιοχής.
  II 16 Δ. Μακεδονία: Εκτιμώνται έως ~5,100 άμεσες και έως~6,400 έμμεσες και προκαλούμενες θέσεις εργασίας
  -Εξαιρετικά φιλόδοξη εκτίμηση θέσεων εργασίας, που δεν στηρίζεται σε ρεαλιστικά δεδομένα ή στοιχεία εργασίας φορέων.
  Λάθος στοιχεία στο σύνολο των επαγγελματιών προς απορρόφηση (τουλάχιστον 20.000 οι πραγματικές θέσεις που πρέπει να δημιουργηθούν)
  II 17 Πολλαπλά οφέλη από τις εμβληματικές επενδύσεις με συγκεκριμένα προ-απαιτούμενα
  -Αόριστες αναφορές, χωρίς μετρήσιμο αντίκτυπο ή μεγέθη για τα προαπαιτούμενα.
  II 18 Οι εμβληματικές επενδύσεις μπορούν να αποτελέσουν το εφαλτήριο για σειρά περαιτέρω αναπτυξιακών δράσεων στις επηρεαζόμενες περιοχές (1/3)
  -Τα φωτοβολταϊκά πάρκα που δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας μόνιμες και καλά αμειβόμενες (σαν αυτές που καταργούνται), δεν μπορούν να υπολογίζονται ως «εμβληματικές» επενδύσεις.
  II 27 Η επιλογή των κύριων κατηγοριών ειδικοτήτων έγινε με βάση:
  • Τις ενδεικτικές ειδικότητες που αναμένεται να προκύψουν ως αποτέλεσμα των εμβληματικών επενδύσεων που εξετάζονται
  • Την κατανομή ειδικοτήτων που παρουσιάζει σταστοιχεία του ο ΟΑΕΔ, ώστε να μπορεί να γίνει η σχετικήχαρτογράφηση αναγκών και διαθέσιμου δυναμικού
  -Πολλαπλές ειδικότητες εργαζομένων και, κυρίως, υψηλά καταρτισμένων (μηχανικοί με μεταπτυχιακά, διδακτορικά κλπ), δεν εγγράφονται στα μητρώα του ΟΑΕΔ λόγω στρεβλώσεων της ασφαλιστικής νομοθεσίας, με αποτέλεσμα να είναι στρεβλή και η διαπίστωση των αναγκών προς απορρόφηση από το ίδιο το ΣΔΑΜ.
  II 35 και 69 Κατασκευή (με αποκαταστάσεις γαιών1)καλύπτεται από τη ΔΕΗ
  -Αναφέρθηκε ίδρυση εταιρείας ειδικού σκοπού για να απαλλαγεί η ΔΕΗ από την υποχρέωση αποκατάστασης των γαιών. Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη, οι εταιρείες ενέργειας συνεισφέρουν σε μελέτες αναβάθμισης κτηρίων και δομών ( EDF – Dijon Métropole) σε συνδυασμό με τις αποκαταστάσεις και επενδύσεις.
  II 36 Επανακατάρτιση: Η ανάγκη επανακατάρτισης εντοπίζεται σε τρεις κύριους τομείς ειδικοτήτων
  -Απαιτείται αποκατάσταση εδαφών ώστε να γίνουν ενεργοί οι επανακαρτιζόμενοι σε αγροτικά και κτηνοτροφικά επαγγέλματα. Κρίσιμο μέγεθος αποτελεί η εξασφάλιση των εισοδημάτων σε βάθος 5ετίας ώστε να γίνει βιώσιμη λύση η κατάρτιση.
  II 37 Δημιουργία κινήτρων προσέλκυσης εργαζομένων από την ευρύτερη Ελλάδα ή/και το εξωτερικό
  -Ο βασικός στόχος είναι η προσέλκυση επενδύσεων και όχι η προσέλκυση εργατικού δυναμικού. Επίσης, ουσιώδες είναι να απορροφηθεί το υπάρχον προσωπικό και όχι να παραμείνει ανενεργό.
  II 48-55 Βασικές κατηγορίες κινήτρων: δημιουργία ενός ολιστικού πλέγματος ενισχύσεων και διευκολύνσεων
  -Απουσία συγκεκριμένων ποσοτικών κινήτρων ώστε να γίνει κριτική προσέγγιση.
  II 60 Κίνητρα προς το εργατικό δυναμικό
  Απασχολούμενοι που πλήττονται:
  υποστήριξη μέσω προγραμμάτων επανακατάρτισης, κάλυψης δανειακών τους υποχρεώσεων, ενίσχυσης των προβλεπόμενων επιδομάτων
  Εργατικό δυναμικό που χρειάζεται να προσελκύσουν οι φορείς των νέων επενδύσεων:
  παροχή κινήτρων για μετεγκατάσταση στις πληττόμενες περιοχές μέσα από επιδότηση στεγαστικής στέγης και μειωμένους συντελεστές στο φόρο εισοδήματος
  -Η επανακατάρτιση δεν αποτελεί κίνητρο χωρίς να έχει διασφαλιστεί η θέση εργασίας κάποιου εργαζόμενου. Η επιβίωση των κατοίκων της περιοχής δεν εξαρτάται μόνο από την κάλυψη των δανειακών τους υποχρεώσεων (που είναι σε θετική κατεύθυνση) αλλά η διασφάλιση του εισοδήματός τους σε ικανό βάθος χρόνου (άνω της πενταετίας).
  II 66 και 68 Πλάνο χρηματοδότησης: Πλήρης αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης
  -Το αναγραφόμενο ποσοστό επιδότησης στους πίνακες είναι πολύ χαμηλό (12%) και κρίνεται ασθενές προς την κατεύθυνση της μόχλευσης κεφαλαίων και επενδύσεων.
  II 69 Χρονική κατανομή χρηματοδότησης επενδύσεων:
  εμπροσθοβαρής υλοποίηση επενδύσεων ύψους € 4 δισ.
  -Το ποσό που εμφανίζεται ως επενδυτικό κεφάλαιο είναι προϊόν υπόθεσης εργασίας για τη συνολική μόχλευση κεφαλαίων και όχι πραγματικό και καταγεγραμμένο κεφάλαιο προς άντληση.
  II 72 ως 89 Δημιουργία ψηφιακού χάρτη με τις Ζώνες Απολιγνιτοποίησης (ΖΑΠ)
  -Οι σχεδιαζόμενες ζώνες περιλαμβάνουν το σύνολο της διαθέσιμης έκτασης των ορυχείων και θεσμοθετούνται σε περιοχές που έχουν δεσμευθεί στη ΡΑΕ για άδειες Φ/Β. Οι χάρτες που παρουσιάζονται είναι ελλιπείς (εσκεμμένα ή από έλλειψη έρευνας από την ομάδα του ΣΔΑΜ) (βλέπε Εικόνα 1, Παράρτημα Α)
  II 94 Το τελικό ΕΣΕΚ προβλέπει φιλόδοξους στόχους μείωσης κατανάλωσης ενέργειας και διείσδυσης των ΑΠΕ έως το 2030
  -Η καταγεγραμμένη απόδοση της Ελλάδας σε συνάρτηση με τις υπόλοιπες 26 (κατά το έτος 2018) παρουσιάζει υπερκάλυψη των στόχων. Το ποσοστό μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου έχουν ήδη καλυφθεί, όπως φαίνεται στις εικόνες 2 και 3 του Παραρτήματος Α. Μετά το έτος 2015 η εκπομπή των αερίων του θερμοκηπίου στην Ελλάδα είναι χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
  II 96 Οι στόχοι του τελικού ΕΣΕΚ μεταφράζονται σε 3.9GW φωτοβολταϊκά έως το 2022 και 7.7GW έως το 2030
  -Το δεδομένο αυτό μεταφράζεται σε 154.000 στρέμματα καλλιεργήσιμης, παραγωγικής γης που θα αφαιρεθεί από τον πρωτογενή τομέα.
  II 105 Δ. Μακεδονία: Με βάση το επενδυτικό πλάνο ΔΕΗ και ΕΛΠΕ επιπλέον ~2.3GW αναμένονται έως το 2024
  -Με βάση το επενδυτικό σχέδιο και τον μέσο όρο δέσμευσης στρεμματικής έκτασης ανά MW υπολογίζεται ότι η πλειοψηφία της δεσμευμένης γης θα προέλθει από τη Δυτική Μακεδονία και εκτιμάται σε επιπλέον 2.300 * 20= 46.000 στρέμματα.
  II 107 Έμμεση εργασία: Διαχρονικά η αγορά των φωτοβολταϊκών προσέθετε 1.2 x θέσεις έμμεσης και προκαλούμενης εργασίας για κάθε άμεση θέση εργασίας
  -Σύμφωνα με το γράφημα του ΣΔΑΜ (πηγή ΔΑΠΕΕΠ) από το έτος 2013 κι έπειτα οι άμεσες θέσεις εργασίας από Φ/Β είναι σχεδόν μηδενικές και τουλάχιστον αμελητέες. Είναι αδύνατον να δημιουργήσουν τις ζητούμενες προϋποθέσεις απασχόλησης και σίγουρα δεν επιβεβαιώνουν τους φιλόδοξους στόχους του σχεδίου στον Τόμο Ι.
  II 116 Δ. Μακεδονία: Κατανάλωση φυσικού αερίου
  -Αναφέρεται αλλαγή καυσίμου (χρήση ΦΑ) στην μονάδα Πτολεμαΐδα V το 2029 χωρίς να είναι επίσημα προγραμματισμένο ούτε έχει ανακοινωθεί επίσημα ή κοστολογηθεί.
  II 117 – 118  Δημιουργία έως 400 θέσεων κατά την κατασκευή και έως 50 θέσεων εργασίας κατά τη λειτουργία.
   Από 20 έως 25 θέσεις θα καλύπτονται ετησίως με προσωπικό του ΔΕΣΦΑ. Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής, εκτιμάται ότι θα χρειασθούν 10 νέες θέσεις εργασίας για τη λειτουργία του έργου.
  -Όταν οι απώλειες θέσεων εργασίας λόγω απολιγνιτοποίησης ξεπερνούν τις 20.000 και οι άνεργοι τους 25.000, η δημιουργία 50 μόνιμων θέσεων εργασίας από τη μονάδα Φυσικού Αερίου και 10 μόνιμων θέσεων από το πρόγραμμα του ΕΣΦΑ είναι σταγόνα στον ωκεανό και δεν αποτελούν λύση του προβλήματος που δημιουργείται από την βιαιότητα του μετασχηματισμού της περιοχής.
  II 119 Δ. Μακεδονία: Επενδύσεις σε δίκτυα Φ.Α.
  -Από τις παρουσιαζόμενες περιπτώσεις επενδύσεων σε δίκτυα ΦΑ, οι δύο πόλεις ανήκουν σε διαφορετική Περιφέρεια (Βέροια, Έδεσσα ανήκουν στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας) ενώ οι άλλες τρεις δεν αποτελούν τμήμα των Νομών που πλήττονται βίαια από την απολιγνιτοποίηση αλλά βρίσκονται στον νομό Καστοριάς! Πώς οι επενδύσεις σε άλλη Περιφέρεια θα αναστρέψουν τις συνθήκες που δημιουργεί η απολιγνιτοποίηση;
  II 134 Μοντέλα Ζωνών Καινοτομίας έχουν ήδη υιοθετηθεί επιτυχημένα σε πολλά διεθνή επιχειρηματικά κέντρα
  -Κανένα από τα αναφερόμενα παραδείγματα δεν έχει ιδρυθεί σε πρώην λιγνιτική περιοχή ή περιοχή που επλήγη από απώλεια δραστηριότητας. Αντιθέτως, όλες οι αναφερόμενες Ζώνες Καινοτομίας ιδρύονται είτε σε πρωτεύουσες είτε σε μεγάλες πόλεις με σημαντική οικονομική δραστηριότητα. Άμεση συνέπεια είναι η ενίσχυση των οικονομικών ροών προς κέντρα και δεν συντελούν στην ισότιμη περιφερειακή ανάπτυξη.
  II 136-149 Υδρογόνο
  -Το χρονοδιάγραμμα που παρουσιάζεται είναι ασαφές και δεν υπάρχει ρεαλιστικός ορίζοντας εφαρμογής της Τεχνολογίας, ούτε για τις θέσεις εργασίας που αναμένεται να δημιουργήσει.
  II 192-205 Επανακατάρτιση Ανθρώπινου Δυναμικού
  -Τα ζητούμενα στην επανακατάρτιση των εργαζομένων είναι δύο: α) Ο τρόπος κατάρτισης των εργαζομένων στο νέο τους αντικείμενο και β) Η κάλυψη του εισοδήματός τους κατά τη διάρκεια της επανακατάρτισης αλλά και του αναγκαίου χρονικού διαστήματος εύρεσης εργασίας (τουλάχιστον μέχρι την απορρόφησή τους). Για το δεύτερο σκέλος δεν υπάρχει πρόνοια στο ΣΔΑΜ ή στις έως τώρα ανακοινώσεις.
  II 206-213 Χαρτογράφηση υφιστάμενης εθνικής νομοθεσίας κινήτρων
  -Δεν προσδιορίζεται μετρήσιμο ποσοστό ενίσχυσης για την προσέλκυση νέων επενδύσεων, ούτε προτείνεται αντικατάσταση της δαιδαλώδους νομοθεσίας με μία νέα, ξεκάθαρη και μόνιμη διάταξη για τις πληττόμενες περιοχές.
  II 232 Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης Κριτήρια κατανομής πόρων
  -Κατά την διεξαγωγή του 3ο Φόρουμ Δημάρχων για τη Δίκαιη Μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, έγινε πρόταση από τον Δήμο Εορδαίας να συνυπολογίζεται και η ανεργία ως κριτήριο βαρύτητας για την κατανομή πόρων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, πρόταση που έγινε αποδεκτή από την κα Anna Wagner, Deputy Head of Unit, Development & Economic Analysis, DG REGIO European Commission.

  II 241-249 Πλάνο χρηματοδότησης
  -Σε κανένα σημείο δεν εμφανίζεται μετρήσιμος προϋπολογισμός για την ανάσχεση των συνεπειών της απολιγνιτοποίησης και δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα υλοποίησης μέτρων από πλευράς Ελληνικής Κυβέρνησης.

  Τμήμα 2ο: Προτάσεις επί του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης

  Στα πλαίσια της ανταλλαγής απόψεων του Δήμου Εορδαίας με την Διυπουργική Επιτροπή για την απολιγνιτοποίηση, σας υποβάλλουμε τους άξονες στους οποίους θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή από την Επιτροπή, προκειμένου να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη συνθηκών κατάλληλων για επενδύσεις.
  • Εκπαίδευση.
  • Απασχόληση – Ίδρυση Πόλου Καινοτομίας
  • Πρωτογενής Τομέας – Αρδευτικά Έργα
  • Πολιτισμός και Αθλητισμός
  • Ανάπτυξη αστικού και βιομηχανικού περιβάλλοντος Δήμου Εορδαίας
  • Επιτάχυνση μετεγκαταστάσεων με κριτήρια Πράσινης Ανάπτυξης
  Στη συνέχεια, αναλύονται επιγραμματικά οι ανωτέρω άξονες.
  ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
  Από το έτος 2009 λειτουργεί στα όρια του Δήμου Εορδαίας παράρτημα του παλαιού ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και νυν Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας που περιλαμβάνει τα τμήματα των Σχολών Μαιευτικής και Εργοθεραπείας, ενώ επίκειται λειτουργία του τμήματος Λογοθεραπείας. Ο Δήμος, διαβλέποντας τις μελλοντικές ανάγκες σε εγκαταστάσεις των ανωτάτων ιδρυμάτων, σχεδίασε και υλοποίησε ένα Τοπικό Ρυμοτομικό Σχέδιο στο παλαιό Στρατόπεδο Καπετάν Φούφα προβλέποντας εκπαιδευτικές χρήσεις, χρήσεις διοικητικές, αναψυχής κλπ.
  Το Ρυμοτομικό Σχέδιο της περιοχής βρίσκεται στην φάση της τελικής του έγκρισης, γεγονός που θα προσδώσει αναπτυξιακή τροχιά στον Δήμο αλλά και στο Πανεπιστήμιο, παρέχοντας τις αναγκαίες υποδομές για την ανάπτυξη των σχολών, την φιλοξενία μεγαλύτερου αριθμού εισακτέων και την προσέλκυση επιπλέον σχολών. Η αλληλουχία αυτή στοχεύουμε να οδηγήσι στη λειτουργία ενός πλήρους CAMPUS, σύγχρονων προδιαγραφών και με προοπτική διεύρυνσής του.
  ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ – ΙΔΡΥΣΗ ΠΟΛΟΥ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ
  Κύρια στόχευση του Δήμου Εορδαίας είναι η πλήρης ενεργοποίηση του ΒΙΟ.ΠΑ. Πτολεμαΐδας και η λειτουργία του ως προμετωπίδα της ανάπτυξης της περιοχής και της προσέλκυσης επενδύσεων σε μία κομβική θέση. Αναπτύσσεται νέος κόμβος σύνδεσης με την Εγνατία Οδό και συνδετήρια οδός, πρϋπολογισμού 1,3 εκατομμυρίων ευρώ. Σχετικά με το ΒΙΟ.ΠΑ. υποβάλλεται αναλυτικότερο υπόμνημα.
  Πλησίον της Τ.Κ. Προαστείου υφίσταται οικισμός που κατασκευάστηκε για τις ανάγκες στέγασης των στελεχών και υπαλλήλων της ΔΕΗ Α.Ε. Σχεδιάζεται η αξιοποίηση του οικισμού αυτού ως πόλου καινοτομίας, με στόχο την προσέλκυση επιχειρήσεων του τομέα Πληροφορικής και IT. Επιπλέον, στόχος είναι η διασύνδεση του χώρου αυτού με το Βιοτεχνικό Πάρκο Πτολεμαΐδας για την δημιουργία διπόλου στην ανάπτυξη και τις επενδύσεις.
  ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ – ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑ
  Ζητείται η προώθηση των προοπτικών του πρωτογενούς τομέα στην περιοχή της Εορδαίας με την παράλληλη κατασκευή αρδευτικών έργων, φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών ώστε να είναι εφικτή η παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής εμπορικής αξίας και αρωματικών φυτών. Στην κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να αναπτυχθούν Χωροταξικά Σχέδια Κτηνοτροφίας και Γεωργίας με καταγραφές διατροφικών και αρωματικών χαρακτηριστικών της χλωρίδας της περιοχής.
  ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
  Είναι θέληση και στόχευση του Δήμου η δημιουργία, σε συνεργασία με την Πολιτεία και τη ΔΕΗ, ενός Μουσείου Λιγνίτη στα 75 στρέμματα που έχουν δεσμευθεί για τον σκοπό αυτό.
  Στον χώρο του στρατοπέδου Καπετάν Φούφα προβλέπεται η χωροθέτηση χρήσεων αθλητικών με έκταση που θα μπορούσε να φιλοξενήσει υποδομές γηπέδων ποδοσφαίρου και μπάσκετ, σύγχρονων και ικανών να υποστηρίξουν μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις.
  ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΔΗΜΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ
  Στα πλαίσια της ανάπτυξης και διεύρυνσης του αστικού ιστού της Πτολεμαΐδας θα πρέπει να ολοκληρωθούν οι κατατεθειμένες μελέτες επέκτασης του σχεδίου πόλεως της Πτολεμαΐδας, όπως και τα τοπικά ρυμοτομικά της Νοτίας Εισόδου και του παλαιού στρατοπέδου Καπετάν Φούφα. Η ολοκλήρωση των σχεδίων αυτών θα δώσει τη δυνατότητα ανάπτυξης οικοδομικών δραστηριοτήτων σε βάθος χρόνου.
  ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
  Την παρούσα χρονική στιγμή υπάρχουν εν εξελίξει μετεγκαταστάσεις τεσσάρων οικισμών: α) Κομάνου, β) Πτελεώνα, γ) Μαυροπηγής και δ) Αναργύρων. Η χρηματοδότηση των έργων υποδομής ώστε να πραγματοποιηθούν ταχύτατα οι εγκαταστάσεις πληθυσμού στις περιοχές αυτές θα παράσχει την αναγκαία ανάπτυξη στην περιοχή και τη διατήρηση του προσωπικού και του πληθυσμού στην περιοχή. Χρειάζεται η πλήρης χρηματοδότηση των έργων υποδομής για τις τοποθεσίςε που οι κάτοικοι επέλεξαν να μετεγκατασταθούν.

  ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
  Στα πλαίσια των δυνατοτήτων της περιοχής έχουν προταθεί και προωθηθεί προς διερεύνηση προτάσεις, όπως:
   Πίστα μηχανοκίνητου αθλητισμού
   Χώρο άθλησης ποδηλάτου στο Δάσος Προαστείου
   Αξιοποίηση Φράγματος ΤΔ Περδίκα και ανάπλαση περιοχής Στράνα
   Υδατοδρόμιο Λίμνης Χειμαδίτιδας και αξιοποίηση παραλίμνιας περιοχής
   Ανάπλαση και Επανάχρηση πρώην εξορυκτικών περιοχών λιγνίτη
   Ανάπτυξη της Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών του ΒΙΟΠΑ
   Εκμετάλλευση της Ζώνης Ενεργών Θερμοκηπίων του ΒΙΟΠΑ
   Ίδρυση και λειτουργία Εθνικού Πάρκου Πολιτικής Προστασίας εντός του χώρου του ΒΙΟΠΑ σε συνεργασία με το Πυροσβεστικό Σώμα και την Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας.
   Κατασκευή σύγχρονων γηπέδων ποδοσφαίρου και μπάσκετ στον χώρο του παλαιού στρατοπέδου Καπετάν Φούφα
   Κατασκευή και λειτουργία Πάρκου Ψυχαγωγίας ΑμΕΑ
  Οι ανωτέρω καταγραφείσες προτάσεις βρίσκονται σε διάφορα στάδια ωριμότητας μελετών και σχεδίων, ενώ είναι απαραίτητη η συνδρομή της Κυβέρνησης στην στήριξη και χρηματοδότηση των δράσεων αυτών.

• 10 Νοεμβρίου 2020, 14:27 | Δρ Χρήστος Ι. Κολοβός

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Χρήστος Ι. Κολοβός
  Δρ Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ
  τ. Διευθυντής Κλάδου Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας
  Μέλος Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας από το 2010

  Η συνέχιση της διαβούλευσης εν μέσω λοκ ντάουν αποτελεί ΟΝΕΙΔΟΣ για την κυβέρνηση και την ίδια την έννοια της δημοκρατίας στη χώρα. Την ώρα που κατατίθεται το σχόλιο, 15:00 της 10/11, η διαβούλευση εμφανίζει να έχουν απομείνει 00 ημέρες και λήγει σε 1 ώρα. Χθες δημοσιεύτηκε πως ο Περιφερειάρχης Δυτ. Μακεδονίας είπε πως θα υπάρξει παράταση μέχρι τέλος Νοεμβρίου, ωστόσο τέτοια παράταση ΔΕΝ εμφανίζεται στο opengov.gr. Από τις 25/10 έχω ζητήσει απόσυρση της διαβούλευσης και επαναφορά της το 2021, ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας. Η Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης είναι σε λοκ ντάουν απ’ τις 16 Οκτωβρίου μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, η Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς απ’ τις 23 Οκτωβρίου μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, οι Περιφερειακές Ενότητες Φλώρινας, Γρεβενών & Αρκαδίας σε λοκ ντάουν μαζί με την υπόλοιπη χώρα μέχρι τις 30 Νοεμβρίου. Οι πολίτες δεν ενημερώθηκαν πως υπάρχει διαβούλευση σε εξέλιξη και δεν είχαν το χρόνο ν’ ασχοληθούν με τη μελέτη του υλικού που δημοσίευσε σε δόσεις η κυβέρνηση, καθώς στις 9/9 δόθηκε στη δημοσιότητα κείμενο 434 σελίδων ως κυβερνητικό «Σχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών», το οποίο δεν ταυτίζεται με το υλικό που υπάρχει στο opengov.gr, δημιουργώντας σύγχυση. Επίσης, πρόσθετο υλικό έχει αναρτηθεί στο sdam.gr και κάποια απ’ τα εκεί στοιχεία έρχονται σε αντίθεση με το υλικό της διαβούλευσης. Έτσι η διαβούλευση είναι εντελώς προσχηματική και τυπική, ουδόλως ουσιαστική.

  Γενικές παρατηρήσεις:
  Α. Το Σχέδιο όχι μόνο δεν απαντά στις ανάγκες της Δυτικής Μακεδονίας, αλλά εντείνει την αγωνία των πολιτών για το αύριο της περιοχής. Το χρονοδιάγραμμα απολιγνιτοποίησης είναι αψυχολόγητα βίαιο, χωρίς αυτό να επιβάλλεται από τις υποχρεώσεις της χώρας. Στο Σχέδιο γίνεται εντελώς αόριστη αναφορά σε «επενδύσεις», χωρίς χρονοδιάγραμμα υλοποίησής τους, χωρίς χρονοδιάγραμμα δημιουργίας συγκεκριμένων θέσεων εργασίας, χωρίς οποιαδήποτε δέσμευση για υλοποίηση. Αντίθετα, το χρονοδιάγραμμα της απολιγνιτοποίησης είναι εντελώς συγκεκριμένο, ουσιαστικά για το 2023, χρόνο πολύ κοντινό για να υλοποιηθούν επενδύσεις και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Ακόμα και στην ιδεατή περίπτωση που θα υλοποιηθούν επενδύσεις, θα υπάρξει ένα χρονικό κενό στο οποίο θα σημειωθεί διαρροή πληθυσμού προς τις χώρες της Κεντροδυτικής Ευρώπης, προκειμένου να διασφαλιστεί η επιβίωση. Ήδη από το 2010 υπάρχει σημαντική μετανάστευση νέων επιστημόνων απ’ την περιοχή, η οποία συνεχίζεται αμείωτη επί μια δεκαετία και με την αψυχολόγητα βίαιη απολιγνιτοποίηση θα ενταθεί.

  Β. Το Σχέδιο 38 σελίδων, που τέθηκε σε διαβούλευση με 2 Παραρτήματα, είναι μια έκθεση ιδεών, με απαράδεκτες σοφιστείες, όπως η σύγκριση του μέσου μεταβλητού κόστους από λιγνίτη το Σεπτέμβριο 2020 με το μέσο όρο της Οριακής Τιμής Συστήματος το 2020, μια χρονιά που σημαδεύτηκε απ’ τον κορονοϊό. Όπως δήλωσε στις 8/11/2020 ο πρώην Πρόεδρος της ΔΕΗ (kozan.gr/archives/315850), για τιμή δικαιώματος CO2 στα 25€/t και τις τιμές του φυσικού αερίου που προβλέπει το ΕΣΕΚ της κυβέρνησης, η Πτολεμαΐδα 5 θα έχει μεταβλητό κόστος 45,5€/MWh, η Μελίτη θα έχει 54,3€/MWh κι ο Αγ. Δημήτριος 5 θα έχει 64,5€/MWh, ενώ η νεότατη μονάδα φυσικού αερίου Μεγαλόπολη 5 θα έχει κόστος 67,9€/MWh, 30% ακριβότερη από την Πτολεμαΐδα 5. Και δεν λαμβάνεται υπόψη πως το φυσικό αέριο είναι 100% εισαγόμενο, απαιτείται συνάλλαγμα και μάλιστα σε μια περίοδο που ο κορονοϊός έχει μειώσει πάνω από 80% το τουριστικό συνάλλαγμα. Η αψυχολόγητα βίαιη απολιγνιτοποίηση θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια ηλεκτροδότησης της χώρας και εντείνει τον κίνδυνο νέας χρεοκοπίας. Το χρονοδιάγραμμα απολιγνιτοποίησης πρέπει να αλλάξει και η ημερομηνία πλήρους απολιγνιτοποίησης να μεταφερθεί μετά το 2040, να συσχετιστεί με την απολιγνιτοποίηση σε Γερμανία, Πολωνία, Τσεχία, Βουλγαρία. Ταυτόχρονα να προωθηθούν υποδομές και επενδύσεις στην περιοχή, για να βελτιωθεί το ισοζύγιο απώλειας/δημιουργίας θέσεων εργασίας.

  Γ. Το προωθούμενο σχέδιο για τις τηλεθερμάνσεις θα αυξήσει υπέρμετρα το κόστος θέρμανσης στη Δυτική Μακεδονία (η πιο ψυχρή κλιματικά περιοχή της χώρας, με περίοδο θέρμανσης από τέλος Σεπτεμβρίου μέχρι και αρχές Μαΐου) και θα οδηγήσει αφενός σε εγκατάλειψη της τηλεθέρμανσης από μερίδα κατοίκων, που θ’ αναζητήσουν εναλλακτικούς τόπους θέρμανσης (επιστροφή στην ξυλόσομπα και το τζάκι), αφ’ ετέρου θα ωθήσει ακόμα περισσότερους σε ενεργειακή φτώχεια. Όσοι σχεδιάζουν δίκτυο διανομής φυσικού αερίου για τη θέρμανση στη Φλώρινα, απλά θέλουν να δημιουργήσουν πελατεία για το αέριο.

  Δ. Τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια–ΕΠΣ πρέπει να διαχωριστούν και να τεθούν σε ιδιαίτερη δημόσια διαβούλευση στις λιγνιτικές περιοχές. Η μέχρι στιγμής διαδικασία εκπόνησης των ΕΠΣ χαρακτηρίζεται από προχειρότητα και αδιαφάνεια, όπως φαίνεται και πιο κάτω.

  Ε. Για το Σχέδιο χρησιμοποιήθηκαν «διεθνείς σύμβουλοι». Όποιος ξέρει πώς στελεχώνονται και πώς δουλεύουν οι «διεθνείς σύμβουλοι», αμέσως αντιλαμβάνεται πως πρόκειται για κείμενα από ανθρώπους άσχετους με τις ιδιαιτερότητες των λιγνιτικών περιοχών, φτιαγμένα για να βγει η υποχρέωση. Δεν υπάρχει η παραμικρή τεκμηρίωση των ισχυρισμών που παρατίθενται, ενώ είναι χαρακτηριστική η άγνοια και θεμάτων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
  Μας λένε π.χ. πως «η Δυτική Μακεδονία έχει καλή οδική σύνδεση με αστικά κέντρα της Ελλάδας και γειτονικών Βαλκανικών χωρών», αλλά οι αναφερόμενες χρονικές αποστάσεις αφορούν κίνηση με ΙΧ, όχι μεταφορές εμπορευμάτων. Και, περιέργως, έχουν ξεχάσει «το τρένο της Καλαμπάκας», ενώ εξακολουθεί να αγνοείται και η τύχη του βόρειου τμήματος του αυτοκινητόδρομου Ε65. Πουθενά δεν λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες της Δυτικής Μακεδονίας, που επηρεάζουν την οικονομική δραστηριότητα.
  Μας λένε ακόμα πως «Η Αλβανία είναι η χώρα με τους περισσότερους τουρίστες προς τη Δ. Μακεδονία», την ώρα που ο Δήμος Πρεσπών ζητά να επιτραπεί η είσοδος εποχικών εργατών απ’ την Αλβανία για το μάζεμα των φασολιών. Προφανώς οι ξένοι «σύμβουλοι» θεωρούν πως οι διελεύσεις απ’ τα σύνορα αφορούν μόνο τουρισμό.

  Τα Παραρτήματα προκαλούν πολλές απορίες κι ερωτηματικά. Ακολουθούν 20 επισημάνσεις:
  1. Οι συντάκτες δεν φαίνεται να έχουν αντιληφθεί πως η λιγνιτική βιομηχανία παράγει πλούτο, ο οποίος διαχέεται όχι μόνο στους Νομούς Κοζάνης & Φλώρινας, αλλά σε όλη τη Δυτική Μακεδονία και περαιτέρω στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας,. Η μελέτη του ΤΕΕ Δυτ. Μακεδονίας τον Ιανουάριο 2020 κατέδειξε με τον πλέον εμφατικό τρόπο τη στενή συσχέτιση της λιγνιτικής δραστηριότητας με το ΑΕΠ της Δυτικής Μακεδονίας. Η συρρίκνωση της λιγνιτικής βιομηχανίας αποτυπώνεται ήδη στα κλειστά καταστήματα της περιοχής και η κατάσταση αναμένεται να επιδεινωθεί. Θα πρέπει να προβλεφθούν δράσεις σε όλη τη Δυτική Μακεδονία προκειμένου να δημιουργηθεί τζίρος στην περιοχή. Τέτοιες δράσεις απουσιάζουν απ’ το Σχέδιο, που αναλώνεται σε ευχολόγια.

  2. Ενώ το ίδιο το Σχέδιο (Διαφ.7, Παράρτ.2) αναφέρεται στην ανάγκη για «Ειλικρινή και δομημένη επικοινωνία με τις τοπικές κοινωνίες» ως παράγοντα επιτυχούς μετάβασης, αυτό που βλέπουμε είναι ανακοίνωση μέτρων, που έχουν προκύψει από επιλεγμένους συνομιλητές και κατά τα λοιπά κλειστές πόρτες κι αποκλεισμούς, ακόμα και «διαβούλευση» εν μέσω λοκ ντάουν, με απαγόρευση συναθροίσεων και συζητήσεων. Το χρονοδιάγραμμα της σελ. 12 (ίδιο και στη Διαφ.6 Παράρτ.1) είναι επιεικώς απαράδεκτο, δείχνει μια εντελώς αναιτιολόγητη βιασύνη, τη στιγμή που κανείς δεν επιβάλει στην Ελλάδα να κάνει τόσο άμεση απολιγνιτοποίηση! Η «διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς» έχει αφήσει έξω απ’ τις διαδικασίες τους πολίτες. Δεν είναι αργά, η διαβούλευση για το Σχέδιο πρέπει να επεκταθεί χρονικά σε τουλάχιστον 3 μήνες και η Περιφέρεια να δημιουργήσει ένα δικτυακό τόπο διαβούλευσης, όπου ΟΛΟΙ οι πολίτες της Δυτικής Μακεδονίας να μπορούν να καταθέσουν την άποψή τους. Η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας δεν έχει καν προχωρήσει στη συγκρότηση της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης. Στη Γερμανία η διαβούλευση με ανοικτή συμμετοχή ακολουθείται εδώ και χρόνια, την είχα δει το 1994, για την ανάπτυξη του λιγνιτωρυχείου Garzweiler στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, (ένα λιγνιτωρυχείο που ήδη επεκτείνεται και πρόκειται να μετεγκατασταθούν 5 χωριά τα επόμενα χρόνια!) Πιθανά εκεί αντιλαμβάνονται πως αφενός οι αιρετοί δεν είναι «ο φωτεινός παντογνώστης», αφ’ ετέρου οι αποκλεισμοί δεν είναι παραγωγικοί.

  3. Αναφέρεται (Διαφ. 4 Παραρτ. 2) πως «από την ανάλυση της Ευρωπαϊκής εμπειρίας το σχέδιο μετάβασης πρέπει να είναι οργανωμένο σε διακριτές φάσεις, με προκαθορισμένους στόχους και δείκτες μέτρησης απόδοσης». Ωστόσο φάσεις και δείκτες ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ στο Σχέδιο. Θα πρέπει πρώτα να δημιουργούνται οικονομικές δραστηριότητες και θέσεις εργασίας σε νέους τομείς. Συντεταγμένα, με χρονοδιάγραμμα, με στόχους και στάδια αξιολόγησης της πορείας. Με σοβαρότητα κι υπευθυνότητα. Και μόνο έπειτα να καταργούνται τομείς της λιγνιτικής δραστηριότητας. Όχι μια αψυχολόγητα βίαιη καταστροφή της λιγνιτικής βιομηχανίας, μόνο για να ωφεληθεί η κατανάλωση φυσικού αερίου και το εμπόριο εξοπλισμού ΑΠΕ.

  4. Δεν πρόκειται για Σχέδιο ανάπτυξης των λιγνιτικών περιοχών, αλλά για προσπάθεια επιβολής του φαραωνικού φωτοβολταϊκού εργοστασίου της ΔΕΗ (ή των Γερμανών;) και παρουσίασής του περίπου ως «σωτηρία» της περιοχής. Για την περιοχή μας δεν έχει τόση σημασία η αξία της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγει το μεγάλο φωτοβολταϊκό εργοστάσιο, όσο ο κύκλος εργασιών που θα δημιουργήσει τοπικά. Δεν υπάρχει τεκμηρίωση για τον αναφερόμενο αριθμό θέσεων εργασίας, ο οποίος είναι εντελώς αμφισβητήσιμος: ο καθαρισμός των πάνελ μπορεί να γίνει με ρομπότ και η φύλαξη με ηλεκτρονικά συστήματα, περιορίζοντας τα αντικείμενα απασχόλησης. Δυστυχώς, μοιάζει με προσπάθεια μερικής αναβίωσης του αλήστου μνήμης «Σχεδίου Ήλιος» του 2011-12, τότε που ο Σόιμπλε έψαχνε εναγωνίως στη χρεοκοπημένη Ελλάδα να βρει πελατεία για τα έτοιμα να κλείσουν Γερμανικά εργοστάσια κατασκευής Φ/Β. Η πελατεία δεν βρέθηκε και πολλά εργοστάσια έκλεισαν μη μπορώντας ν’ ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό των Κινέζων, μαζί και τα έξι (6) Ελληνικά.

  5. Λείπει το χρονοδιάγραμμα της αποκατάστασης των εκτάσεων των ορυχείων, που είναι προαπαιτούμενο για την αξιοποίηση της τεράστιας έκτασης, που θα διατεθεί για άλλες χρήσεις. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, υπάρχουν Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του Λιγνιτικού Κέντρου και Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ). Μόνο που αναφέρονται στο χρονικό ορίζοντα του 2050, όχι του 2023 ή 2028. Τότε που (ενδεχομένως) θα γίνει απολιγνιτοποίηση σε Βουλγαρία-Τσεχία-Πολωνία και θα μπορούσε να γίνει ομαλά και στην Ελλάδα.

  6. Χωρίς λοιπόν να υπάρχουν εγκεκριμένες ΜΠΕ και ΑΕΠΟ για τις εκτάσεις των ορυχείων, χωροθετούνται φωτοβολταϊκά εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής (εφεξής Φ/Β), που καλύπτουν 43.608 στρέμματα στην περιοχή Αμυνταίου και 120.138 στρέμματα στην περιοχή Κοζάνης-Πτολεμαΐδας. Συνολικά 163.746 στρέμματα δεσμεύονται για Φ/Β, δημιουργώντας ένα τεράστιο «Φ/Β τσιφλίκι» στη Δυτική Μακεδονία. Ποιος, πότε, πού και γιατί το αποφάσισε, ερήμην της Δυτικής Μακεδονίας, χωρίς ποτέ να εξεταστούν οι επιπτώσεις στην περιοχή; Δεν υπάρχουν Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια και θα συνταχθούν απλά για να επικυρώσουν τη χωροθέτηση των Φ/Β. Μάλιστα στις Διαφ.163-164 Παραρτ.1 βλέπουμε το εντελώς τραγικό να χωροθετούνται Φ/Β στο δρυοδάσος Ποντοκώμης! Θα πελεκηθεί δρυοδάσος για να μπουν Φ/Β! Στους χάρτες δεν εμφανίζεται σιδηροδρομική σύνδεση Κοζάνης-Πτολ/δας, ούτε αποκαθίσταται η προγραμματισμένη και χωροθετημένη παλαιά Εθν. οδός Κοζάνης-Πτολ/δας, ενώ εμφανίζεται δρόμος να περνά μέσα από λίμνη! Προφανώς δεν υπάρχουν ούτε Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την αθροιστική επίδραση των Φ/Β της ΔΕΗ και των πολλών ακόμη, που είτε έχει ήδη εγκρίνει η ΡΑΕ στην κοντινή περιοχή είτε βρίσκονται σε στάδιο αξιολόγησης απ’ τη ΡΑΕ. Οι χάρτες χρήσεων γης των Διαφ.161-168 Παραρτ.1, που δίνονται ως διαφάνειες ppt, θα πρέπει να δοθούν σε φυσικό μέγεθος και ν’ αποτελέσουν αντικείμενο ειδικής διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες.

  7. Οι εκτάσεις του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας δεν είναι η έρημος Σαχάρα ή η Αραβική έρημος, για να γεμίσουν Φ/Β. Αντίθετα, είναι το καλύτερο έτοιμο βιομηχανικό οικόπεδο της Ελλάδα κι απ’ τα καλύτερα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς προσφέρει πολλά τετραγωνικά χιλιόμετρα καθαρά από αρχαία, με την πιο ισχυρή υποδομή σε ηλεκτρικά δίκτυα, δίπλα στην Εγνατία, με σιδηροδρομική σύνδεση με τη Θεσσαλονίκη και με πολυάριθμο προσωπικό μηχανοτεχνιτών και ηλεκτροτεχνιτών με βιομηχανική κουλτούρα. Δεν φαίνεται να ενδιαφέρει κανέναν ποια είναι η φέρουσα ικανότητα της περιοχής σε Φ/Β. Γιατί δεν μπορούν να μπουν Φ/Β σε στέγες της Δυτικής Μακεδονίας, με κατάλληλα κίνητρα της Πολιτείας, αντί να δεσμεύονται εκτάσεις, που θα μπορούσαν να δοθούν για αειφορικές χρήσεις; Γιατί χωροθετήθηκαν καταρχήν τα Φ/Β, δεσμεύοντας εκτάσεις, πριν από οποιαδήποτε άλλη χρήση; Γιατί π.χ. δεν μπορεί να γίνουν εκτεταμένες φυτεύσεις με ακακίες και ποικιλία ανθοφόρων φυτών και ν’ αναπτυχθούν μελισσοκομία-κτηνοτροφία-υλοτομία, που είναι αειφόρες δραστηριότητες; Γιατί τα Φ/Β στις εκτάσεις των ορυχείων δεν μπαίνουν μόνο στις επικλινείς επιφάνειες, προκειμένου οι επίπεδες να παραμείνουν για άλλες χρήσεις; Γιατί πρέπει να μπουν πάνω από 2,5GW Φ/Β στη Δυτική Μακεδονία, δεσμεύοντας τεράστιες εκτάσεις και προκαλώντας κοινωνική αναστάτωση; Μήπως ένα μέρος τους μπορεί να τοποθετηθεί κατά προτεραιότητα σε όλα τα Μη Διασυνδεμένα Νησιά, που ηλεκτροδοτούνται πανάκριβα με πετρέλαιο, το οποίο πληρώνουμε όλοι μας μέσω των ΥΚΩ στους λογαριασμούς ρεύματος; Με τον τρόπο αυτό και Φ/Β θα βάλουμε, και τις ΥΚΩ θα μειώσουμε και συνάλλαγμα θα εξοικονομήσουμε, μέχρι να ολοκληρωθεί η καλωδιακή διασύνδεση των νησιών με την ηπειρωτική χώρα!

  8. Έγιναν 2 αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί της ΔΕΗ για αποκαταστάσεις εδαφών στις περιοχές ορυχείων Βόρειου Πεδίου και Αμυνταίου. Υλοποιήθηκαν; Θα υλοποιηθούν; Με ποιο χρονοδιάγραμμα; Θα γίνουν αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για τις υπόλοιπες διαμορφώσεις; Με ποιο χρονοδιάγραμμα; Με ποια χρηματοδότηση; Σε τι ορίζοντα υλοποίησης; Γιατί δεν έχει ξεκινήσει ποτέ η αποκατάσταση των ανενεργών ορυχείων σε Βεύη, Βεγόρα και Κλειδί, που μπορεί να δώσει άμεσα θέσεις εργασίας και μάλιστα στη χρόνια ταλανιζόμενη από ανεργία Π.Ε. Φλώρινας; Γιατί δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη τι θα γίνει με τα 2 λειτουργούντα λιγνιτωρυχεία του Δήμου Σερβίων;

  9. Δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στην αξιοποίηση των χώρων των ΑΗΣ. Θα αξιοποιηθούν για κάποιες χρήσεις, όπως π.χ. μετατροπή σε κινηματογραφικά στούντιο, όπως είχε προταθεί για τον ΑΗΣ Πτολεμαΐδας; Θα κατεδαφιστούν, απελευθερώνοντας τις εκτάσεις και ανακυκλώνοντας τα υλικά, όπως επιτάσσει η Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία; Θα γίνει μήπως εκεί το εργοστάσιο κατασκευής μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας, που ανέφερε η προηγούμενη διοίκηση της ΔΕΗ; Θα παραμείνουν βιομηχανικά ερείπια, όπως η ΑΕΒΑΛ; Ή μήπως ετοιμάζονται για να καίνε τα σκουπίδια της υπόλοιπης Ελλάδας, γεμίζοντας τη Δυτική Μακεδονία με τις εξαιρετικά τοξικές και καρκινογόνες διοξίνες και φουράνια; Όσα χρόνια καίγαμε το λιγνίτη, πρώτες περιοχές σε καρκίνο στην Ελλάδα είναι οι Δράμα, Κιλκίς, Καρδίτσα & Γρεβενά, που δεν έχουν λιγνίτη, (η 97% υδροηλεκτρική Νορβηγία έχει πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα), ενώ και o Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας/Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον καρκίνο δεν περιλαμβάνει την καύση λιγνίτη στους καρκινογόνους παράγοντες. Με την καύση των σκουπιδιών τι θα συμβεί; Θυμάται κανείς στην κυβέρνηση πως σημερινός Υπουργός είχε κάνει το Μάιο 2011 ερώτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για υψηλή συγκέντρωση φουρανίων στον καφέ που φτιάχνεται σε μηχάνημα με κάψουλες, σε σχέση με τον καφέ από απλές καφετιέρες; Ενδιαφέρονται για τον καφέ, αλλά όχι για τα σκουπίδια;

  10. Στο υποσέλιδο της Διαφ. 79 Παραρτ.1 αναφέρεται πως «Για τις προκαλούμενες νέες θέσεις εργασίας χρησιμοποιήθηκαν οι πολλαπλασιαστές απασχόλησης κλειστού τύπου με βάση τους υπολογισμούς του Τεχνικού Επιμελητηρίου Δυτικής Μακεδονίας». Μόνο που το ΤΕΕ θεωρεί τους πολλαπλασιαστές απασχόλησης κλειστού τύπου ως εξωπραγματικούς, δεν συνιστά να χρησιμοποιηθούν και χρησιμοποιεί τους πολλαπλασιαστές παραγωγής. Συνεπώς οι υπολογισμοί θέσεων εργασίας του Σχεδίου είναι αβάσιμοι. Αυτό ισχύει βεβαίως και για το «Πεδίο ενεργειακής έρευνας και τεχνολογίας (ΠΕNΕΤ)», που υποτίθεται πως θα δώσει «Έως ~400 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή και έως ~2.200 κατά τη λειτουργία». Η αόριστη επίκληση «διεθνούς εμπειρίας» δεν αρκεί, απαιτείται τεκμηρίωση, η οποία δεν υπάρχει.

  11. Στην αγωνία των συντακτών να εμφανίσουν «εμβληματικές» επενδύσεις, δεν υπάρχει η παραμικρή μέριμνα για ανάπτυξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας και δημιουργούν τοπική απασχόληση. Γιατί π.χ. δεν έχουν γίνει ακόμα Σταθμοί Εξυπηρέτησης Αυτοκινήτων στην Εγνατία Οδό και τον κάθετο άξονα προς Αλβανία, που εύκολα θα μπορούσαν να δημιουργήσουν περισσότερες μόνιμες θέσεις εργασίας σε σχέση με τα Φ/Β και τα αιολικά;

  12. Λείπει οποιαδήποτε αναφορά σε δράσεις που να αφορούν επιμέρους περιοχές: π.χ. δεν θα έχει νόημα να στηριχθεί η Κοζάνη, ενώ ταυτόχρονα θα συρρικνώνονται η Πτολεμαΐδα, τα Σέρβια ή η Φλώρινα. Κάθε πρωτεύουσα χρειάζεται την ενδοχώρα της, μόνη της δεν μπορεί να σταθεί, θα αποτελεί βαρίδιο για τους υπόλοιπους.

  13. Για ποιο λόγο προτείνεται «Πρωτότυπο θεματικό πάρκο» μόνο για τη Μεγαλόπολη, (Διαφ. 92 Παραρτ.1, χρησιμοποιώντας μάλιστα εικόνα του φημισμένου Βρετανικού Eden Project), αλλά όχι για τη Δυτική Μακεδονία; Γιατί άραγε δεν μπορεί να γίνει ένα θεματικό πάρκο αξιοποιώντας τα μεγάλα μηχανήματα των ορυχείων και το Εκθεσιακό Κέντρο του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτ. Μακεδονίας;

  14. Γιατί δεν προτείνεται η εγκατάσταση συστήματος συγκράτησης του διοξειδίου του άνθρακα στη μονάδα Πτολεμαΐδα 5, το οποίο στη συνέχεια, με την ενέργεια των φωτοβολταϊκών, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για παραγωγή προϊόντων με πρόσθετη αξία (γνωστά ως «power-to-X») και διοχέτευσή τους στο δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου;

  15. Ο ορυκτός πλούτος αποτελεί πράγματι συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής, ωστόσο η μακράν των υπολοίπων μεγαλύτερη μεταλλευτική βιομηχανία στην Ελλάδα είναι η εκμετάλλευση του λιγνίτη. Η διακοπή της ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη δεν είναι απαραίτητο να σημάνει διακοπή της εκμετάλλευσης του λιγνίτη. Γιατί δεν προτείνεται η κατασκευή ξηραντηρίου λιγνίτη στη μονάδα Πτολεμαΐδα 5, που αποτελεί τη βασική προϋπόθεση για εξωηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη και θα έπρεπε ήδη να κατασκευάζεται, δίνοντας θέσεις εργασίας; Ενώ αντίθετα υπάρχουν ευχολόγια περί «παραγωγής λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών με βάση το λιγνίτη», (σελ. 113); Αγνοούν άραγε οι συντάκτες πως η περιοχή είχε παραγωγή λιπασμάτων με βάση το λιγνίτη, που την έκλεισε ο πατέρας του σημερινού Πρωθυπουργού;

  16. Το Σχέδιο αναφέρεται σε «Μονάδα ευφυούς κτηνοτροφίας και ζωοτροφών», «Έξυπνες αγροτικές μονάδες παραγωγής (π.χ. υδροπονία)», «Ενίσχυση καλλιέργειας προϊόντων ΠΟΠ με έμφαση στις εξαγωγές»: τι εμπόδισε τόσα χρόνια μέχρι σήμερα ν’ αναπτυχθούν παρόμοιες δράσεις; Δεν είχε γίνει άλλωστε και «πρότυπο θερμοκήπιο»;

  17. Ενώ μας μιλούν για τουρισμό και δείχνουν τη λίμνη και το Σπήλαιο του Δράκου στην Καστοριά, έχουν αγνοήσει τους ορεινούς όγκους και την υλοτομία, βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα της Περιφέρειας. Όπως άλλωστε και τις πολλές λίμνες της περιοχής. Γιατί, π.χ. δεν μπορεί να ανακατασκευαστεί, με σύγχρονες προδιαγραφές, και να ασφαλτοστρωθεί ο δρόμος Πεύκος-Νέα Κοτύλη μέσω του Πάρκου Εθνικής Συμφιλίωσης στο Γράμμο, διευκολύνοντας και τον τουρισμό και την υλοτομία; Πώς θα συγκρατηθεί πληθυσμός στις ακριτικές περιοχές αν δεν γίνουν υποδομές; Η Ευρωπαϊκή εμπειρία έχει δείξει (Διαφ. 4 Παραρτ.2) πως «Η βελτίωση των υποδομών (φυσικών και ψηφιακών) υλοποιείται στην πρώτη φάση μετάβασης και λειτουργεί ως καταλύτης επενδύσεων». Κι όμως, στο κυβερνητικό δήθεν «Σχέδιο» δεν προβλέπεται βελτίωση υποδομών.

  18. Ενδεικτικό της προχειρότητας του «Σχεδίου» είναι πως ενώ στο κείμενο που δόθηκε στις 9/9 (χάρτης σελ. 182) χωροθετούνταν Βιομηχανική-Επιχειρηματική Ζώνη στα παρόδια χωράφια δυτικά της Εθνικής Οδού απ’ τον Περδίκκα μέχρι τον ΑΗΣ Αμυνταίου, στους νέους χάρτες των Διαφ. 161-162 Παραρτ. 1 η Ζώνη δεν υπάρχει. Βεβαίως δεν υπάρχει πουθενά η περίφημη χωροθετημένη «Βιομηχανική Περιοχή» ανάμεσα στα Κοίλα και το Μαυροδένδρι Κοζάνης. Πώς θα εγκατασταθούν νέες επιχειρήσεις όταν οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές είναι εντελώς υποβαθμισμένες;

  19. Στις Διαφάν. 26 & 31 Παραρτ.1 αναφέρεται πως η περιοχή έχει «Ήπιο αιολικό δυναμικό που δεν ευνοεί την εκτεταμένη εγκατάσταση αιολικών πάρκων». Συνεπώς δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος να αδειοδοτηθεί αιολικό εργοστάσιο (δεν πρόκειται για «πάρκο») ανάμεσα στα Δημοτικά Διαμερίσματα, στη χαμηλή λοφοσειρά απ’ την Καλαμιά και τη Λυγερή μέχρι το Μαυροδένδρι, τα Σιδερά και τα Λιβερά. Η σχετική αίτηση κατατέθηκε στον κύκλο Δεκεμβρίου 2019 και εκκρεμεί στη ΡΑΕ.

  20. Τέλος, η αγωνία των συντακτών να εμφανίσουν ένα πολυσέλιδο κείμενο οδήγησε σε κείμενο-αχταρμά, ανακατεμένη η Δυτική Μακεδονία με τη Μεγαλόπολη. Οι δυο περιοχές πρέπει να ξεχωρίσουν στο Σχέδιο, π.χ. σε δυο μέρη, καταρχήν για να διευκολύνεται ο αναγνώστης. Οι πληροφορίες για προγράμματα υδρογόνου που διεκδικούν χρηματοδότηση απ’ την Ευρ. Ένωση, για τις τεχνολογίες των μπαταριών, κλπ, είναι εντελώς περιττές και δεν προσθέτουν κάτι στο Σχέδιο, προσφέρονται μόνο για εντυπωσιασμό των αδαών.

  Δυστυχώς, η Δυτική Μακεδονία κινδυνεύει να μετατραπεί σ’ ένα απέραντο βιομηχανοστάσιο, γεμίζοντας χωράφια και βοσκότοπους με Φ/Β και τα παρχάρια με αιολικά. Ο Γεωπληροφοριακός Χάρτης της ΡΑΕ είναι εντελώς αποκαλυπτικός των προθέσεων για την περιοχή. Με την προοπτική αυτή, εκτός απ’ τις θέσεις εργασίας στη λιγνιτική βιομηχανία, θα κινδυνεύσουν και θέσεις εργασίας στη γεωργία και την κτηνοτροφία, κάτι το εντελώς απαράδεκτο. Με δεδομένη επίσης την αθρόα αδειοδότηση Φ/Β πάνω σε ασβεστολιθικούς σχηματισμούς, θα πρέπει να εξεταστεί άμεσα η επίδραση των Φ/Β στον καρστικό υδροφόρο ορίζοντα, απ’ τον οποίο υδρεύονται χιλιάδες κάτοικοι.

  Συνοψίζοντας, το Σχέδιο δεν έχει σχέση με «Δίκαιη» μετάβαση, αλλά με εξυπηρέτηση συμφερόντων φυσικού αερίου, Φ/Β & αιολικών. Η παρουσίαση της μελέτης του ΤΕΕ τον Ιανουάριο έκλεινε με τη χαρακτηριστική επισήμανση: «Όταν χάνεις 17% του ΑΕΠ, η απασχόληση μειώνεται 10%. Για να ανακτήσεις όμως τη χαμένη απασχόληση, πρέπει ν’ αυξήσεις το ΑΕΠ κατά 23%». Η αψυχολόγητα βίαιη απολιγνιτοποίηση θέτει τις βάσεις για να μην αναπληρωθούν ποτέ ΑΕΠ και θέσεις εργασίας. Η συρρίκνωση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας είναι προ των πυλών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη μετανάστευση της νέας γενιάς.

• 10 Νοεμβρίου 2020, 14:10 | Άρης Μπασαγιάννης

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ)

  1) Γενικές παρατηρήσεις:
  Στο ΣΔΑΜ γίνεται μια προσπάθεια σχεδιασμού της αναπτυξιακής μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή μέσα από μια σειρά παρεμβάσεων, επενδύσεων, εργαλείων, χρηματοδοτήσεων, κλπ. Υπάρχουν αρκετά καινοτόμα στοιχεία και σοβαρές προτάσεις που σίγουρα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Όμως, το ΣΔΑΜ θα πρέπει να είναι αυτό ακριβώς που δηλώνει η ονομασία του: ΣΧΕΔΙΟ, ΔΙΚΑΙΟ και ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ. Διαβάζοντάς το κάποιος (τουλάχιστον στη μορφή που είναι σε αυτή τη στιγμή η 1η του έκδοση) διαπιστώνει πως:
  • Περισσότερο μοιάζει με ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ, αφού εκτός κάποιων εξαιρέσεων αντί για αποφάσεις και συμφωνίες περιγράφονται μόνο προθέσεις, δυνητικές επενδύσεις και υποθετικά σενάρια. Επίσης, η πλειοψηφία αυτών δεν είναι προσδιορισμένη χωροταξικά.
  • Μάλλον είναι ΑΔΙΚΟ, αφού εξαιρεί (?) τις 2 από τις 4 Π.Ε. της Δυτικής Μακεδονίας: Γρεβενών και Καστοριάς.
  • Και είναι αναπτυξιακό μόνο ΕΝ ΜΕΡΕΙ, αφού προωθεί κυρίως επενδύσεις μεγάλου αρχικού κόστους (π.χ. Φ/Β=1.2Β€) οι οποίες αποφέρουν ελάχιστα αναπτυξιακά οφέλη μελλοντικά στην τοπική κοινωνία (θέσεις εργασίας, εισοδήματα, κλπ).
  Βέβαια, οι απαραίτητες βελτιώσεις/διορθώσεις μπορούν να λάβουν χώρα κατά τη διάρκεια της συγγραφής της 2ης έκδοσης του ΣΔΑΜ, λαμβάνοντας υπόψη τα σχόλια/προτάσεις διαφόρων φορέων/προσώπων που έγιναν κατά τη φάση της διαβούλευσης. Επίσης, το χρονικό αυτό διάστημα μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην ωρίμανση και συγκεκριμενοποίηση του ΣΔΑΜ, έτσι ώστε να είναι ΔΙΚΑΙΟ και ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ, κάτι για το οποίο υπάρχει σαφής πολιτική δέσμευση (τόσο τοπικά/περιφερειακά όσο και κεντρικά).

  2) Γενικές προτάσεις επί του ΣΔΑΜ:
  Παρατίθενται κάποιες γενικές προτάσεις για το σύνολο της περιφέρειας οι οποίες δεν έχουν συμπεριληφθεί έως τώρα στο ΣΔΑΜ:
  Ανάπτυξη ενεργειακών καλλιεργειών
  Στο παρόν ΣΔΑΜ προτείνεται η κάλυψη των εκτάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ μόνο με ηλιακά πάνελ με στόχο τη δημιουργία τεράστιων Φ/Β πάρκων. Ουσιαστικά, δεν υπάρχει καμία περιβαλλοντική αποκατάσταση των εκτάσεων αυτών. Επίσης, τα Φ/Β πάρκα συνεισφέρουν σε πολύ μικρό βαθμό σε σχέση με την επένδυση που γίνεται στη βιωσιμότητα της τοπικής ανάπτυξης. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι επένδυση 1.2 δις. € συνεισφέρει σε μόλις 400 θέσεις εργασίας σε πλήρη λειτουργία των Φ/Β, σύμφωνα με το ΣΔΑΜ.
  Εναλλακτικά, από μέρους μου προτείνεται η κάλυψη μέρους των προαναφερθέντων εκτάσεων με ενεργειακές καλλιέργειες (ενεργειακά φυτά) που σε συνδυασμό με την ανάπτυξη εργοστασίου εκμετάλλευσης της βιομάζας αλλά και της παραγωγής υδρογόνου να δημιουργήσουν ένα ολοκληρωμένο και βιώσιμο σύστημα παραγωγής ενέργειας/υδρογόνου, ως εξής:
  Καλλιέργεια ενεργειακών φυτών => Παραγωγή και αξιοποίηση βιομάζας => Παραγωγή βιοκαυσίμου (βιοαέριο, βιομεθάνιο, βιοαιθανόλη) => παραγωγή ενέργειας ή υδρογόνου.
  Επίσης, με τον τρόπο αυτό δημιουργούνται επιπρόσθετες θέσεις εργασίας τοπικά (καλλιεργητές, μεταφορείς, εργαζόμενοι στα εργοστάσια εκμετάλλευσης βιομάζας και παραγωγής ενέργειας υδρογόνου), και αυξάνεται το τοπικό οικονομικό επίπεδο.

  Δημιουργία ΒΙ.ΠΕ Δυτικής Μακεδονίας στην περιοχή της «Μπάρας»
  Αντί για την ύπαρξη πολλών μικρών ΒΙ.ΠΕ / ΒΙΟ.ΠΑ σε όλα τα αστικά κέντρα της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, προτείνεται η δημιουργία μίας μητροπολιτικής ενιαίας ΒΙ.ΠΕ στην περιοχή της «Μπάρας», Π.Ε. Κοζάνης. Η περιοχή έχει το πλεονέκτημα της αμεσότητας πρόσβασης τουλάχιστον από τις 3 πρωτεύουσες των Π.Ε. της περιφέρειας. Σε χρονικό διάστημα 20 λεπτών βρίσκονται οι πόλεις της Κοζάνης, των Γρεβενών και της Καστοριάς. Η εγκατάσταση κάποιων εκ των εμβληματικών επενδύσεων στην περιοχή αυτή, η δημιουργία νέων βιομηχανιών, καθώς και η μετεγκατάσταση υφιστάμενων εργοστασίων σε συνδυασμό με την εύκολη οδική πρόσβαση μέσω Εγνατίας οδού, θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας μεγάλης, ανταγωνιστικής και ισχυρής ΒΙ.ΠΕ.

  Παροχή κινήτρων στην περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και χαρακτηρισμός της ως ειδική περιοχή – Εξίσωση των κινήτρων σε όλες τις Π.Ε. της περιφέρειας
  Χαρακτηρισμός ολόκληρης της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ως ειδικής αναπτυξιακής, παραγωγικής και φορολογικής ζώνης με παροχή κινήτρων για 10ετία.
  Στο παρόν ΣΔΑΜ υπάρχει εμφανής ανισότητα όσον αφορά τα κίνητρα και τις επιδοτήσεις που θα δίνονται σε επιχειρήσεις των Π.Ε. Κοζάνης και Φλώρινας σε σχέση με αυτές των Π.Ε. Γρεβενών και Καστοριάς. Είναι φανερό ότι το μέτρο αυτό είναι άνισο, άδικο και μεροληπτικό. Προφανώς, κανείς δεν θα θέλει να επενδύσει στα Γρεβενά και την Καστοριά όταν σε απόσταση λίγων χλμ. θα μπορεί να το κάνει με σαφώς ευνοϊκότερους όρους.

  Ανάπτυξη βοτανικού πάρκου
  Κάλυψη μέρους των εκτάσεων της ΔΕΗ μπορούν επίσης να αποκατασταθούν περιβαλλοντικά με φύτευση διαφόρων δένρων/φυτών/βοτάνων, με παράλληλη δημιουργία κάποιου είδους βοτανικού πάρκου.

  Επίσης, μου κάνει εντύπωση που δεν αναφέρεται η εκμετάλλευση κάποιων υφιστάμενων εγκαταστάσεων ως ανάδειξή τους σε πολιτισμικό σημείο ενδιαφέροντος π.χ. δημιουργία μουσείου Λιγνίτη ή ιστορικό μουσείο παραγωγής ενέργειας κλπ.

  3) Ειδικές προτάσεις για Π.Ε. Γρεβενών
  Η Π.Ε. Γρεβενών τα τελευταία χρόνια συνεχώς συρρικνώνεται πληθυσμιακά, μη μπορώντας να κρατήσει και να θρέψει τα παιδιά της αλλά ούτε και να προσελκύσει ξένο κόσμο. Η περιοχή πάντα ήταν απούσα από τα αναπτυξιακά σχέδια όλων των κεντρικών κυβερνήσεων, ενώ και η ιδιωτική πρωτοβουλία για επενδύσεις ήταν και είναι δύσκολη σε έναν από τους πιο φτωχούς νομούς της χώρας. Επίσης, το πλασματικό για τα Γρεβενά οικονομικό επίπεδο της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (λόγω των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ στις Π.Ε. Κοζάνης και Φλώρινας) πολλές φορές κρατούσε μακριά επιδοτήσεις προερχόμενες είτε από εθνικές είτε από ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Με άλλα λόγια τα Γρεβενά πάντα ήταν σε μειονεκτική θέση και πάντα αδικούνταν (ίσως και από τον ίδιο τους τον εαυτό). Έστω και την ύστατη ώρα λοιπόν, θα πρέπει να αποκατασταθεί η αδικία αυτή και να προχωρήσουν επιτέλους οι επενδύσεις σε αυτόν τον τόπο. Για τον λόγο αυτό κρίνεται αναγκαίο και επιτακτικό, στο πλαίσιο της Δίκαιης Μετάβασης στη μεταλιγνιτική εποχή, να λάβει χώρα στην Π.Ε. Γρεβενών μια τουλάχιστον από τις εμβληματικές επενδύσεις που προβλέπονται στο ΣΔΑΜ.

  Από τις εμβληματικές επενδύσεις που περιγράφονται στο ΣΔΑΜ αυτή που υποστηρίζεται ίσως περισσότερο λόγω της γεωγραφικής θέσης των Γρεβενών είναι η:
  Βιομηχανικό Πάρκο ηλεκτροκίνησης
  Η δημιουργία του βιομηχανικού πάρκου στην περιοχή της Π.Ε. Γρεβενών έχει ως πλεονέκτημα την εύκολη πρόσβασή του από όλες τις περιοχές της Ελλάδας μέσω των 3 οδικών αξόνων (Εγνατία, Ιονία, Ε65) και επομένως και την εύκολη μεταφορά ανταλλακτικών/προϊόντων κλπ. Επίσης, η ζεύξη Ε65 και Εγνατίας οδού λίγα χλμ. δυτικά των Γρεβενών αποτελεί ιδανικό σημείο για κατασκευή σταθμού φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων, έτσι ώστε να εξυπηρετούνται τα οχήματα 2 αυτοκινητοδρόμων. Η δημιουργία μια μονάδας παραγωγής συσσωρευτών (μπαταριών) σε συνδυασμό με τη δημιουργία σταθμών φόρτισης σε πολύ κοντινή απόσταση δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο πάρκο ηλεκτροκίνησης και θα καταστήσει την περιοχή καινοτόμα στην ηλεκτροκίνηση.

  Άλλες επενδύσεις που υποστηρίζονται λόγω της γεωγραφικής θέσης των Γρεβενών:

  Διαμετακομιστικό κέντρο
  Η θέση των Γρεβενών ως σταυροδρόμι 3 μεγάλων εθνικών αυτοκινητοδρόμων (Εγνατία, Ιονία, Ε65) καθιστούν την περιοχή ιδανική για δημιουργία μεγάλου διαμετακομιστικού κέντρου (logistics).

  Μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων – Πράσινο ενεργειακό πάρκο (πάρκο κυκλικής οικονομίας)
  Ακριβώς λόγω της στρατηγικής θέσης των Γρεβενών χωροταξικά, η περιοχή υποστηρίζει τη δημιουργία μιας μεγάλης περιφερειακής μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων που θα μπορεί να υποδέχεται απόβλητα και από άλλες περιοχές (εκ δυσμών και εξ ανατολών) και να τα επεξεργάζεται με τεχνικές νέες, καινοτόμες, αποδοτικές και κυρίως καθαρές. Τέτοιες τεχνολογίες ήδη χρησιμοποιούνται σε παρόμοιες μονάδες και δεν θυμίζουν καθόλου αυτό που έχουμε στο μυαλό μας ως επεξεργασία αποβλήτων (σκουπιδότοπο δηλαδή). Η μονάδα μπορεί να συνδυαστεί με τη δημιουργία ενός πράσινου ενεργειακού πάρκου πλήρως αυτόνομου ενεργειακά, με εφαρμογή διάφορων ΑΠΕ, στα πρότυπα του πάρκου κυκλικής οικονομίας του Ηρακλείου Κρήτης.

  Ανάπτυξη βοτανικού πάρκου – Ινστιτούτο δασικών ερευνών – Τμήμα δασολογίας κ περιβάλλοντος
  Η ανάπτυξη ενός βοτανικού πάρκου που αναφέρθηκε παραπάνω μπορεί κάλλιστα να λάβει χώρα στην Π.Ε. Γρεβενών, αφού η χλωρίδα της συγκεκριμένης περιοχής είναι μία από τις πιο πλούσιες στη χώρα. Η δημιουργία του πάρκου σε συνδυασμό με την ίδρυση ενός ινστιτούτου που θα ειδικεύεται στον τομέα των δασικών ερευνών ή/και ενός τμήματος Δασολογίας και Περιβάλλοντος, και λαμβάνοντας υπόψη την πλούσια χλωρίδα και τη μοναδικότητα της περιοχής θα μπορούσαν να συμβάλλουν ώστε να αναπτυχθεί στην περιοχή εξειδικευμένη γνώση πρακτική και θεωρητική στον συγκεκριμένο τομέα.

  Έξυπνες κτηνοτροφικές μονάδες παραγωγής – τοπικά προϊόντα-άλλες επενδύσεις
  Άλλες επενδύσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν στην Π.Ε. Γρεβενών θα μπορούσαν να στοχεύουν στην δημιουργία έξυπνων κτηνοτροφικών μονάδων, στην τυποποίηση και προστασία των τοπικών προϊόντων, κλπ. Συγκεκριμένες προτάσεις έχουν ήδη προταθεί από την Ν.Ε. του ΤΕΕ Γρεβενών, με πλήρη πρόταση που έχει κατατεθεί σε προηγούμενο σχόλιο από τον πρόεδρο της Ν.Ε. Αλέκο Ντούνα.

  Άρης Μπασαγιάννης
  Χημικός Μηχανικός, MEng., MSc., PhD.

• 10 Νοεμβρίου 2020, 14:28 | ΑΡΚΑΔΙΑ Α.Ε.-ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΥΡΑΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η ΑΡΚΑΔΙΑ Α.Ε. καταθέτει τις απόψεις της και τα σχόλιά της στο υπό διαβούλευση Εθνικό ΣΔΑΜ, ως οφείλει, δεδομένου ότι υπήρξε φορέας υλοποίησης στην εκπόνηση του Σχεδίου Ανάπτυξης (Master Plan) περιοχής ενεργειακού Δήμου Μεγαλόπολης και Δήμου Γορτυνίας (Δ.Δ. Τρικολώνων), το οποίο ολοκληρώθηκε με επιτυχία και παραδόθηκε στον Πρόεδρο της Συντονιστικής Επιτροπής του ΣΔΑΜ κ. Κωστή Μουσουρούλη, τέλος Ιουλίου, δύο μήνες νωρίτερα του συμβατικού χρόνου προκειμένου να τεθεί υπόψη της Συντονιστικής Επιτροπής ΣΔΑΜ, όπως ζητήθηκε. Εκπονήθηκε από την καθ’ όλα έγκριτη και αξιόπιστη εταιρεία Re.De-Plan AE Consultants. Εν τούτοις, στο προς διαβούλευση ΣΔΑΜ λιγνιτικών περιοχών η αναφορά στο Σχέδιο που παρέδωσε η ΑΡΚΑΔΙΑ ΑΕ περιορίζεται σε μία γενική αναφορά σε υποσημείωση (υποσημείωση 4 «Για παράδειγμα: «Σχέδιο ανάπτυξης (Master Plan) περιοχής ενεργειακού Δήμου Μεγαλόπολης και Δήμου Γορτυνίας (Ιούλιος 2020)»), κάτι που είναι τουλάχιστον προσβλητικό, καθώς το εν λόγω Σχέδιο Ανάπτυξης (Master Plan) αποτελεί το Τοπικό Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης για την περιοχή της Μεγαλόπολης.
  Η διαβούλευση, του Εθνικού ΣΔΑΜ, είναι ικανοποιητικής διάρκειας 40 ημερών, που παρέχει τη δυνατότητα ευρείας συμμετοχής φορέων και πολιτών, χαιρετίζοντας το γεγονός ότι η Πολιτεία ανταποκρίνεται στις δεσμεύσεις της κυβέρνησης για την άμεση εμπροσθοβαρή απολιγνιτοποίησητης χώρας, προσδοκώντας ότι το εθνικό ΣΔΑΜ θα λειτουργήσει συμπληρωματικά του ανοικτού διαλόγου που διεξάγεται σε τοπικό επίπεδο μεταξύ φορέων, πολιτών και θεσμικών οργάνων, ενσωματώνοντας νεώτερα δεδομένα, καθώς και τις προτάσεις που κατατίθενται.
  Έτσι και μόνο έτσι θα διασφαλισθεί η αναγκαία κοινωνική συναίνεση για έργα που θα αντιμετωπίζουν ουσιαστικά τη μεγαλύτερη, ίσως, αναπτυξιακή πρόκληση στη χώρα, αυτή της ενεργειακής μετάβασης, με στροφή της οικονομίας και των αναπτυξιακών στόχων, που για δεκαετίες στηρίζονταν σχεδόν εξολοκλήρου στη λιγνιτική δραστηριότητα, προς ένα αειφόρο μέλλον με γνώμονα την πράσινη ενέργεια και την κυκλική οικονομία,παρέχοντας τα κατάλληλα εργαλεία και τις προϋποθέσεις ώστε να απορροφήσει τους αρνητικούς κραδασμούς.
  Το υπό διαβούλευση κείμενο επιχειρεί, με βάση τη σχετική Ευρωπαϊκή Στρατηγική, να προετοιμάσει την ανάπτυξη νέων παραγωγικών δραστηριοτήτωνκαι νέων θέσεων εργασίας σε τρεις βασικούς άξονες προτεραιότητας:
   την προάσπιση της απασχόλησης,
   την αντιστάθμιση των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων της μετάβασης και
   τη διασφάλιση της ενεργειακής αυτάρκειας των λιγνιτικών περιοχών και της χώρας ευρύτερα
  μέσω βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων (πράσινη ενέργεια, ανάπτυξη ΑΠΕ, ενεργειακή αποδοτικότητα, βιώσιμη γεωργία, οικοτουρισμό, καινοτομία, έρευνα, τεχνολογία, κλπ.), που φιλοδοξούν να συμβάλλουν στην ριζική αλλαγή της φυσιογνωμίας των λιγνιτικών περιοχών.
  Ωστόσο, τόσο οι στόχοι όσο και οι άξονες τους οποίους φιλοδοξεί να καλύψει το εν λόγω ΣΔΑΜ απαιτούν επενδύσεις όχι μόνο περιβαλλοντικά και οικονομικά βιώσιμες, αλλά και ικανές να κινητοποιήσουν τις τοπικές δυνάμεις και να παράγουν νέα αναπτυξιακά μοντέλα, που θα μεταμορφώσουν τη φυσιογνωμία των λιγνιτικών περιοχών, κάτι που δεν φαίνεται να διασφαλίζεται τουλάχιστον για την Μεγαλόπολη.
  Στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι να τεθούν τα θεμέλια ενός νέου παραγωγικού μοντέλου που δεν θα εξαρτάται μόνο από την ενέργεια, όπως έως σήμερα, αλλά και από άλλους σημαντικούς τομείς, όπως η βιομηχανία, η βιοτεχνία, ο εναλλακτικός τουρισμός, η βιολογική γεωργία, κλπ., μέσα από την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων που διατίθενται για το σκοπό αυτό, ύψους 5,05 δισ. ευρώ (από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους) και των κινήτρων που θα οριστικοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να προσελκύσουν μεγάλες παραγωγικές επενδύσεις. Στο παραπάνω πλαίσιο, το υπό διαβούλευση ΣΔΑΜ προτείνει 16 εμβληματικά project, που μπορεί να υλοποιηθούν άμεσα, που προέκυψαν από προτάσεις που υπέβαλαν επιχειρηματίεςσε πρόσκληση ενδιαφέροντος που έβγαλε στον αέρα η Συντονιστική Επιτροπή.
  Είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπογραμμισθεί ότι ήδη υλοποιούνται δράσεις που αναφέρθηκαν στο σχέδιο 12 σημείων, αποδίδεται ο λιγνιτικός πόρος -136 εκατ. ευρώ, το Πράσινο Ταμείο έχει προκηρύξει ειδικά προγράμματα για την απολιγνιτοποίηση και τέλος έχουν εξευρεθεί, σύμφωνα με ανακοινώσεις του αρμόδιου Υπουργού ΠΕΝ, βιώσιμες λύσεις για τη θέρμανση των περιοχών που είχαν εξάρτηση μέχρι πρότινος από τις λιγνιτικές μονάδες, καθώς μέλημα της κυβέρνησης φαίνεται να είναι να μην υπάρξει κενό την περίοδο έως το 2022, που είναι και οι πιο κρίσιμες χρονιές για τη μετάβαση.
  Επιπλέον, σημαντική είναι η έμφαση που αποδίνεται στην καθαρή ενέργεια, με την κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων, με εκπεφρασμένο ενδιαφέρον για την κατασκευή ~0.5GW, εκ των οποίων 50MW βρίσκονται υπό κατασκευή, καθώς αυτή η σημαντική επιλογή διαθέτει την αναγκαία δυναμική ανάπτυξης και άλλων μορφών καθαρής ενέργειας.
  Όλα τα παραπάνω που σημειώθηκαν τα θεωρούμε ιδιαίτερα σημαντικά για τις περιοχές που πλήττονται από την απολιγνιτοποίηση.
  Ειδικότερα θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό και επικροτούμε τις κατευθύνσεις που διατυπώνονται για την επανεκκίνηση της βαριάς βιομηχανίας στην Πελοπόννησο.
  Όμως αυτή η επιλογή θα έπρεπε να έχει τεθεί με κέντρο εστίασης και προσοχής την πόλη και την ευρύτερη περιοχή της Μεγαλόπολης, κάτι που δυστυχώς δεν φαίνεται, με βάση τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα.
  Άλλως δεν εξηγείται η στασιμότητα που παρατηρείται στην εξέλιξη, αδειοδότηση και κατασκευή του πρότυπου «Πράσινου Επιχειρηματικού Πάρκου», μιας υπερώριμης επένδυσης ήδη από το 2014 που έχει αποφασισθεί για τη Μεγαλόπολη, αλλά έχει βαλτώσει για λόγους που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε. Η άμεση προώθηση του Επιχειρηματικού Πάρκου θα πρέπει να συνδυαστεί με τη χωροθέτηση σε αυτό της σημαντικής επένδυσης που προτείνεται εκ μέρους μιας πρότυπης βιομηχανίας φαρμάκων, η οποία όμως φαίνεται να προωθείται για τ η ΒΙΠΕ Τρίπολης, αφού η Μεγαλόπολη δεν διαθέτει επιχειρηματικό πάρκο ή άλλες κατάλληλες εκτάσεις..
  Τέλος λείπει η οποιαδήποτε αναφορά στο ρόλο που θα παίξει το Ταμείο Ανασυγκρότησης σε συνδυασμό με το Ενδιάμεσο Σχέδιο.
  Αδύνατα σημεία και ελλείψεις
  Α. Πόσο Δίκαιη είναι η προτεινόμενη Αναπτυξιακή Μετάβαση
  Εκφράζουμε το φόβο ότι η ενεργειακή μετάβαση, έτσι όπως σχεδιάζεται από το εθνικό ΣΔΑΜ, δεν είναι ούτε Δίκαιη ούτε Αναπτυξιακή, όπως θέλει να λέγεται, καθώς η εν γένει φιλόδοξη στρατηγική καταλήγει σε έναν ελλιπή και ανισοβαρή σχεδιασμό, που αντιμετωπίζει με άνισο και μη δίκαιο τρόπο τις δύο πληττόμενες περιοχές, όπως αυτό τεκμαίρεται από τη λίστα μεγάλων εμβληματικών επενδύσεων, οι οποίες έχουν ως κύριο άξονα ανάπτυξης τη Δυτική Μακεδονία, έναντι της Μεγαλόπολης, αλλά και από το είδος των δράσεων – επενδύσεων που προβλέπονται, που δεν απαντούν στο όραμα των κατοίκων της Μεγαλόπολης.
  Ειδικότερα:
  1. Ενώ για τη Δυτική Μακεδονία προβλέπονται πάνω από έντεκα–δώδεκα σημαντικές (εμβληματικές) επενδύσεις , τόσο σε μέγεθος, όσο και σε σημασία, για τη Μεγαλόπολη προβλέπονται μόνο πέντε εμβληματικές επενδύσεις , εκ των οποίων μια Βιομηχανία φαρμάκων (ύψους 90 εκ. ευρώ με 400 θέσεις εργασίας) η οποία χωροθετείται στην Τρίπολη και «άλλες δημόσιες επενδύσεις 30 εκ. ευρώ, όπως αναφέρεται, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν καν μελετηθεί ούτε προϊδεάζουν για τον θεματικό τους χαρακτήρα, ώστε να αντιληφθούμε κατά πόσον είναι πράγματι εμβληματικές επενδύσεις.
  Και εδώ μπαίνουν διάφορα ερωτήματα, όπως τι σημαίνει τελικά «εμβληματικές επενδύσεις», ποιο είναι το πρόσημο που αποδίδεται στην «Δίκαιη» Μετάβαση εκ μέρους των αρμοδίων, αλλά και γιατί δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι αποφάσεις της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Δήμου Μεγαλόπολης, αλλά ούτε και οι προτάσεις κοινωνικών φορέων και πολιτών ούτε καν η μελέτη που εκπονήθηκε για την Περιφέρεια Πελοποννήσου από την ΑΡΚΑΔΙΑ ΑΕ.
  Σύμφωνα με το νόμο για την προσέλκυση Στρατηγικών Επενδύσεων, «Εμβληματικές Επενδύσεις» θεωρούνται αυτές οι οποίες υλοποιούνται από διακεκριμένες, διεθνούς φήμης νομικές οντότητες που κατατάσσονται στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στον κλάδο τους. Στην περίπτωση μας ούτε αυτή η παράμετρος δεν διασφαλίζεται, ενώ είναι άξιο απορίας γιατί το ΣΔΑΜ δεν προβλέπει Στρατηγικές Επενδύσεις (1 ή και 2) ούτε Στρατηγικές Επενδύσεις ταχείας αδειοδότησης ή «Αυτοδίκαια εντασσόμενες Στρατηγικές Επενδύσεις», κλπ).
  Είναι προφανές ότι προκειμένου να υπάρξουν τα αναγκαία ποσοτικά και ποιοτικά αποτελέσματα σημαντικής εντάσεως για την περιοχή της Μεγαλόπολης, που θα αφορούν τόσο στην αύξηση της απασχόλησης, την παραγωγική ανασυγκρότηση και την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής, σύμφωνα με τις αρχές της κοινωνικά δίκαιης, ισόρροπης και αειφόρου ανάπτυξης και με την Εθνική Αναπτυξιακή Στρατηγική, απαιτούνται «Στρατηγικές Επενδύσεις» υψίστης σημασίας είτε κατηγορίας 1 ή κατηγορίας 2, ιδίως σε τομείς οικονομικών δραστηριοτήτων διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων ή υπηρεσιών με κύρια χαρακτηριστικά την εξωστρέφεια, την καινοτομία και την υψηλή προστιθέμενη αξία και να λάβουν, ως εκ τούτου και τα αναλογούντα κίνητρα για την προσέλκυση μεγάλων επενδύσεων σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας μας (νόμος 4608/2019).
  2. Απουσιάζει η στρατηγική προσέγγιση και το όραμα κυρίως για τη Μεγαλόπολη, καθώς το Master Plan δεν προδιαγράφει το συνολικό, μακροπρόθεσμο όραμα για τον μετασχηματισμό του παραγωγικού μοντέλου των λιγνιτικών περιοχών και ιδιαίτερα της Μεγαλόπολης, ώστε να είναι ορατή η νέα αναπτυξιακή προοπτική και η συντεταγμένη πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα, συμπεριλαμβάνοντας και έργα ή/και δράσεις μικρής και μεσαίας κλίμακας, που να μπορούν να εντάσσουν σε αυτά ενεργά την τοπική κοινωνία (π.χ. μέσω ενεργειακών κοινοτήτων), ενώ ούτε τα κίνητρα που παρέχονται είναι ικανά να αποτελέσουν σημείο εκκίνησης για δημιουργία νέων πηγών παραγωγής πλούτου, για διατήρηση της απασχόλησης και δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, κλπ., που θα συμβάλουν στην παραμονή των κατοίκων και στην προσέλκυση νέων.
  Β. Μεθοδολογία
  Παρά την μεγάλη συμβολική και σημειολογική αξία της εκπόνησης του ενιαίου Εθνικού Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) από το πλέον υψηλό κυβερνητικό επίπεδο (Κυβερνητική, Συντονιστική Επιτροπή, κλπ.) και τα άμεσα και έμμεσα οφέλη που απορρέουν από την απευθείας συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα συναρμόδια Υπουργεία, εντούτοις η διαδικασία και η μεθοδολογία που ακολουθήθηκαν και το τελικό αποτέλεσμα παρουσιάζουν τα ακόλουθα αδύνατα σημεία και ελλείψεις, ειδικά για την περιοχή της Μεγαλόπολης, στην περίπτωση της οποίας εστιάζεται ο παρών σχολιασμός:
  1. Δεν υπήρξε μια συνειδητή και ουσιαστική εμπλοκή της κοινωνίας των πολιτών (ανεπαρκής και αναποτελεσματική διαβούλευση), παρά τις διαδοχικές συσκέψεις (διαδικτυακές ή δια ζώσης) μεταξύ των αρμόδιων Επιτροπών και κυβερνητικών παραγόντων, από όπου απουσίαζαν οι πολίτες και οι τοπικοί φορείς, καθώς δεν δόθηκε ούτε ο χρόνος ούτε ο χώρος για την ενημέρωση των τοπικών κοινωνικών (ειδικότερα στην περίπτωση της Μεγαλόπολης), την παράθεση ιδεών και προτάσεων εκ μέρους όλων των εμπλεκόμενων και τη συμμετοχή τους στη λήψη των αποφάσεων (ανοικτός δημόσιος διάλογος).
  2. Δεν έγινε η πρέπουσα αξιολόγηση των προτάσεων με βάση, αφενός την ανάλυση των πραγματικών αναπτυξιακών δεδομένων, τις πραγματικές ανάγκες, τις δυνατότητες, την διαθέσιμη δυναμική και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των περιοχών, αφετέρου με βάση τις προσδοκίες, το όραμα των τοπικών κοινωνιών και τις ειδικότερες προτάσεις που κατά καιρούς έχουν εκφραστεί, πολλές από τις οποίες είναι ιδιαίτερα αξιόλογες και ώριμες.
  3. Δεν διασφαλίστηκαν οι προϋποθέσεις για την αναγκαία κοινωνική ζύμωση έτσι διαφαίνεται ότι δεν υπάρχει ούτε καν στοιχειώδης συναίνεση και κοινωνική αποδοχή, καθώς οι πολίτες και οι φορείς που τους εκπροσωπούν αισθάνονται εκτός της διαδικασίας.
  4. Δεν διασφαλίστηκε επαρκής χρόνος διαβούλευσης σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις – κατευθύνσεις που θέτει το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για τα εδαφικά σχέδια Δίκαιης Μετάβασης, προκειμένου να επιτρέψει την εκταμίευση πόρων, ούτε η ενδεδειγμένη τεκμηρίωση του τρόπου καταμερισμού των διαθέσιμων πόρων.
  5. Η μεθοδολογική προσέγγιση ως προς την ανάλυση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης καταλήγει σε αυθαίρετες εκτιμήσεις και συμπεράσματα που περιγράφουν μια εντελώς πλασματική κατάσταση, καθώς η ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης βασίζεται σε στοιχεία που αφορούν κυρίως στην Περιφέρεια Πελοποννήσου και στο νομό Αρκαδίας (γενικά στοιχεία) και όχι στις πληττόμενες περιοχές (Μεγαλόπολη, Γορτυνία) και δεν αξιοποιήθηκαν ουδόλως τα στοιχεία ανάλυσης της μελέτης μας (Τοπικό Master Plan) , μελέτη η οποία από τα τέλη Ιουλίου ήταν σε γνώση της Συντονιστικής Επιτροπής
  6. Η επιλογή επενδύσεων και αναπτυξιακών δράσεων έγινε με βάση τις προτάσεις που κατέθεσαν επενδυτές στην πλατφόρμα του ΣΔΑΜ (μετά από ανοικτή πρόσκληση), δηλαδή το ΣΔΑΜ περιορίζεται σε μια καταγραφή προτεινόμενων επενδύσεων έναντι ενός ολιστικού, μακροχρόνιου και συνεκτικού στρατηγικού αναπτυξιακού σχεδίου που είναι αναγκαίος για τη Μεγαλόπολη (όπως αυτό τεκμαίρεται με ακρίβεια μέσω του είδους των προτάσεων που αφορούν στη Δυτική Μακεδονία).
  i. Δεν φαίνεται να προηγήθηκε μια μεθοδολογία ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης των κλάδων της οικονομίας, με βάση την οποία να επιλεγούν κάποιοι έναντι άλλων, σύμφωνα με κριτήρια (προοπτικές για δημιουργία θέσεων εργασίας, τοπικά προστιθέμενη αξία, μακροχρόνια βιωσιμότητα, κλπ.), ούτε σε μια μεθοδολογία αξιολόγησης των προτάσεων της κοινωνίας των πολιτών, καθώς αυτές οι προτάσεις ούτε καν αναζητήθηκαν.
  ii. Όσο κι αν είναι σημαντικό να καταγραφεί το επενδυτικό ενδιαφέρον και να αξιοποιηθεί κατάλληλα, τόσο πιο σημαντικό είναι να προηγηθεί μια πολύ-κριτηριακή συστημική προσέγγιση, ώστε να καθοριστεί ένα σύστημα αξιολόγησης, ιεράρχησης και πρόκρισης, με βάση συγκεκριμένα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά, τους επιδιωκόμενους στόχους και την κοινωνική συναίνεση.
  iii. Είναι σημαντικό να καταστούν σαφή τα κριτήρια επιλογής επενδύσεων, τόσο για τις εμβληματικές δράσεις που παρουσιάζονται στο ΣΔΑΜ, όσο και για αυτές που θα γίνουν για τη μετάβαση και την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου των λιγνιτικών περιοχών, με βάση τα οποία θα επιλέγονται επενδύσεις προς χρηματοδότηση από τους περιορισμένους διαθέσιμους πόρους.
  iv. Είναι σημαντικό να υπάρξει μέριμνα για την συμβατότητα των επενδύσεων με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τις βιώσιμες επενδύσεις (Sustainable Taxonomy Regulation), ώστε να επιλέγονται πράγματι βιώσιμες οικονομικές δραστηριότητες που θα βάζουν τις πληττόμενες περιοχές στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία.
  v. Αναγκαία είναι η αντιστοίχιση επενδύσεων με διαθέσιμους πόρους και οφέλη με βάση μια συνολική ποσοτική ανάλυση για την επιλογή των κατάλληλων οικονομικών κλάδων, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω και ειδικότερα για την περίπτωση της Μεγαλόπολης.
  Ωστόσο, ανακοινώθηκε ότι, προετοιμάζεται παράλληλα από το ΥΠΕΝ σχέδιο νόμου με στόχο την ταχεία υλοποίηση του Master Plan που θα συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, διατάξεις που θα διασφαλίζουν την ουσιαστική εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών, ενώ θα παρουσιάζονται και τα κίνητρα που θα θεσπίσει η χώρα μετά την έγκριση από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
  Γ. Η Πολιτιστική και Βιομηχανική κληρονομιά
  Είναι απολύτως αναγκαίο να συνδεθεί ο στόχος του βιώσιμου εναλλακτικού τουρισμού, που είναι βασικός για την μεταλιγνιτική περίοδο και την αναπτυξιακή πορεία της περιοχής της Μεγαλόπολης, με την ανάδειξη και ανάπτυξη της πολιτιστικής αλλά και της πλούσιας βιομηχανικής κληρονομιάς, κάτι που απουσιάζει εντελώς από το ΣΔΑΜ παρά το ότι περιλαμβάνει επενδύσεις που φαίνεται να σχετίζονται με την αξιοποίηση της φυσικής ή/και πολιτιστικής κληρονομιάς. Όπως έδειξε και η μελέτη της REDEPLANAE, με βάση την παρουσίαση βέλτιστων πρακτικών κατά τα πρότυπα άλλων αντίστοιχων πρώην εξορυκτικών περιφερειών στην Ευρώπη, η δυνατότητα αξιοποίησης της πλούσιας βιομηχανικής κληρονομιάς, με την προβολή των ίδιων των αξιόλογων αρχιτεκτονικά και τεχνολογικά εγκαταστάσεων όσο και με την καταγραφή και παρουσίαση τεχνολογικών εξελίξεων σε άμεση σύνδεση με την ιστορία της περιοχής και της χώρας, μπορεί να συγκεντρώσει πολλούς τουρίστες κάθε χρόνο. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπάρξει και πρόβλεψη διοχέτευσης πόρων με στόχο την ενίσχυση του τουρισμού.
  Δ. Η περιβαλλοντική διάσταση
  Το υπό διαβούλευση Master Plan υστερεί σε μεγάλο βαθμό σε θέματα περιβαλλοντικά και δημόσιας υγείας. Ειδικότερα, η περιβαλλοντική διάσταση είναι απολύτως ελλιπής έως και ανεπαρκής, καθώς ελάχιστα θίγονται τα κρίσιμα ζητήματα της αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος από την περιβαλλοντική ζημιά που έχει γίνει στις λιγνιτικές περιοχές, λόγω της εξορυκτικής δραστηριότητας από τη ΔΕΗ ΑΕ και των χρήσεων που θα χωροθετηθούν σε αυτές, όπως δεν θίγονται καθόλου τα ζητήματα ανάληψης της περιβαλλοντικής ευθύνης και του κόστους αποκατάστασης, εκ μέρους της ΔΕΗ ως φορέας εκμετάλλευσης των εν λόγω περιοχών για μεγάλο χρονικό διάστημα από ιδιαίτερα κερδοφόρα δραστηριότητα, όπως θα όφειλε σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
  Ειδικότερα:
  1. Απουσιάζουν, τόσο η καταγραφή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη χρήση λιγνίτη, όσο και οι βασικοί άξονες της αναγκαίας επιβεβλημένης αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος, με βάση την κείμενη νομοθεσία περί «Περιβαλλοντικής Ευθύνης Πρόληψης και Αποκατάστασης της Περιβαλλοντικής Ζημιάς» (ΚΥΑ 148/2009), ενώ δεν γίνεται καμία μνεία για την αδειοδοτική διαδικασία που απαιτείται για να προωθηθεί το όποιο έργο εντός των λιγνιτικών πεδίων.
  2. Απουσιάζει η όποια αναφορά στην εκπλήρωση, εκ μέρους της ΔΕΗ ΑΕ των θεσμικών της υποχρεώσεων, που της έχουν ήδη τεθεί μέσω αδειοδοτήσεων που έχει λάβει (ΑΕΠΟ) και που αφορούν στην αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ζημιάς, λαμβάνοντας υπόψη και τη νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα (με ορίζοντα το 2030), όπου η αποκατάσταση των εδαφών και των ευρύτερων φυσικών οικοσυστημάτων και περιοχών αποτελούν τον δεύτερο κομβικό πυλώνα
  3. Δεν υπάρχει καμία αναφορά στη δημιουργία του υδροβιότοπου του Αλφειού, πρόταση ιδιαίτερα ώριμη η οποία αποτυπώνεται στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων
  4. Δεν αναφέρεται πουθενά πόσα θα είναι τα στρέμματα τα οποία θα δεσμευθούν στη Μεγαλόπολη για λοιπές χρήσεις που θα παραχωρήσει η ΔΕΗ μετά από την επιβεβλημένη αποκατάσταση, όπως δεν αναφέρεται πουθενά που θα γίνουν οι γεωργικές καλλιέργειες (υδροπονία, έξυπνη γεωργία, κλπ), καθώς και η κτηνοτροφία (κτηνοτροφικό πάρκο) ;
  5. Δεν αποδίδεται δικαιοσύνη έναντι των πολιτών που υπέφεραν τόσα χρόνια από τον λιγνίτη καθώς δεν εφαρμόζεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»
  6. Δεν φαίνεται να διασφαλίζεται η αναγκαία εξυγίανση των εδαφών και των υδάτινων πόρων (εξαιρετικά ρυπασμένοι οι υπόγειοι υδροφορείς), ώστε να εξυπηρετηθεί η ανάπτυξη νέων χρήσεων και γεωργικών δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας και να ελαχιστοποηθούν τα τεράστια προβλήματα ρύπανσης των υδάτων από την τέφρα και άλλα επικίνδυνα απόβλητα.
  7. Απουσιάζουν μέτρα διασφάλισης της ανθρώπινης υγείας, καθώς χωρίς έργα αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς (μέτρα εξυγίανσης) θα εξακολουθήσει να διακυβεύεται η υγεία και η ευημερία των κατοίκων.
  Ε. Η διακυβέρνηση της μετάβασης
  Δεν λαμβάνεται μέριμνα για τη διαμόρφωση νέων κανόνων διακυβέρνησης της μετάβασης, αλλά και της μετέπειτα εποχής, όπως θα έπρεπε, με βάση ένα πολύ-συμμετοχικό, ανοιχτό και δημοκρατικό σχήμα, με συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και των εμπλεκόμενων φορέων στη λήψη των αποφάσεων και σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ώστε να συμμετέχουν στον προσδιορισμό των κριτηρίων επιλογής των επενδύσεων, των ίδιων των επενδύσεων αλλά και του ίδιου του μηχανισμού διακυβέρνησης.
  Ειδικότερα με βάση την παραπάνω θεώρηση:
  1. Πρέπει να γίνει σαφές ότι σε αντίθεση με επιτροπές παρακολούθησης Περιφερειακών και Τομεακών Επιχειρησιακών Έργων απαιτείται πλέον μεγαλύτερη εμπλοκή, συμμετοχή, ζύμωση, και συστηματική παρακολούθηση της πορείας προόδου.
  2. Για το σχεδιασμό του νέου Συστήματος Διακυβέρνησης απαιτείται δημόσια διαβούλευση, με συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων («οικείοι» εταίροι, σύμφωνα με το άρθρο 6 του νέου ευρωπαϊκού Κανονισμού Κοινών Διατάξεων (ΚΚΔ), όπως (α) αστικές και άλλες δημόσιες αρχές ή (β) οικονομικοί και κοινωνικοί εταίροι είτε (γ) σχετικοί φορείς που εκπροσωπούν την κοινωνία των πολιτών, περιβαλλοντικοί εταίροι και φορείς που είναι υπεύθυνοι για την προώθηση της κοινωνικής ένταξης, των θεμελιωδών δικαιωμάτων, των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, της ισότητας των φύλων και της καταπολέμησης των διακρίσεων).
  3. Το πλάνο χρηματοδότησης, το οποίο εστιάζεται στην κατάρτιση ενός διακριτού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης για την επόμενη προγραμματική περίοδο 2021-2027,
  i. παραμένει σε γενικές αναφορές χωρίς να καθορίζει πως θα αντιμετωπιστούν τα ζητήματα συμμετοχής και εμπλοκής όλων των σχετιζόμενων φορέων, όπως αυτά επιβάλλονται
  ii. σκοπεύει στη μόχλευση πόρων της Πολιτικής Συνοχής, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, των άλλων δύο πυλώνων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης, τμήματος του Ταμείου Ανάκαμψης και των αντίστοιχων εθνικών συμμετοχών, αλλά δεν έχει συμπεριλάβει και άλλους σημαντικούς διαθέσιμους πόρους, όπως τα έσοδα δημοπράτησης δικαιωμάτων CO2 μέσω Πράσινου Ταμείου, ο Τοπικός Πόρος, ΕΓΤΑΑ, αλλά και άλλα ανταγωνιστικά χρηματοδοτικά εργαλεία LIFE, ΗΟRΙΖΟΝ Europe
  iii. δεν αξιοποιεί πόρους του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (νέα, υπό-διαμόρφωση ΚΑΠ), με βάση τη Στρατηγική από το Αγρόκτημα στο Πιάτο, που μπορούν να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις στον αγροτικό τομέα.
  ΣΤ. Εξοικονόμηση Ενέργειας
  Η αύξηση στα ποσοστά ενίσχυσης των επιχειρήσεων που επενδύουν στις λιγνιτικές περιοχές αποτελεί μια ιδιαίτερα θετική ενέργεια, καθώς έτσι θα υπάρξει προσέλκυση επενδύσεων σε περιοχές όπου μέχρι πρότινος δέσποζε η λιγνιτική μονοκαλλιέργεια. Στο πλαίσιο αυτό, τα σχέδια για τον μετασχηματισμό της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης από λιγνιτικά κέντρα σε πρωταγωνιστές της αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας με την εγκατάσταση περίπου 2,55 GW φωτοβολταϊκών πάρκων έως το 2024 είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Και σε αυτή την περίπτωση όμως υπάρχει έλλειμμα, καθώς το σχέδιο δεν περιλαμβάνει μηχανισμό με τον οποίο οι τοπικές κοινωνίες θα επωφελούνται από αυτά, ούτε αυτά συνδέονται ξεκάθαρα με έργα αποθήκευσης ενέργειας (όπως, π.χ. οι ενεργειακές κοινότητες).
  Επιπλέον απουσιάζουν μέτρα ενεργειακής απόδοσης και εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς η μοναδική αναφορά στο ΣΔΑΜ σε επενδύσεις εξοικονόμησης ενέργειας γίνεται στο πλαίσιο του νέου προγράμματος «Εξοικονομώ κι Αυτονομώ», συνολικού ύψους 850 εκ. ευρώ για όλη τη χώρα με μόνο νέο μέτρο την προσαύξηση της επιχορήγησης κατά 10% για τους πολίτες των λιγνιτικών περιοχών. Με βάση τις προβλέψεις που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι το ποσοστό του πόρου αυτού που θα κατευθυνθεί στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη θα είναι γύρω στο 12%, το οποίο σημαίνει ότι για ολόκληρο τον πυλώνα της εξοικονόμησης ενέργειας το ποσό που θα διατεθεί καις τις 2 περιοχές θα είναι μόλις 90εκ. ευρώ.
  Κάτι τέτοιο όμως αποτελεί τεράστια υπο-αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν τα έργα εξοικονόμησης ενέργειας για δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά και τοπικά προστιθέμενης αξίας και είναι κρίμα. Τα έργα εξοικονόμησης ενέργειας είναι απολύτως αναγκαία και στην μεγαλύτερη δυνατή κλίμακα, και συμβατά με τον Κανονισμό για το εξειδικευμένο Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης και με τον ευρωπαϊκό Κανονισμό για τις βιώσιμες επενδύσεις που θα διέπει τις χρηματοδοτήσεις των ευρωπαϊκών πόρων.
  Το ΣΔΑΜ, όσον αφορά στην ενέργεια, εστιάζει αποκλειστικά σε επενδύσεις μεγάλης κλίμακας αφήνοντας κενό όσον αφορά στις μικρότερης κλίμακας επενδύσεις οι οποίες όμως είναι πιο αποτελεσματικές και επιπλέον συμβάλουν και στην συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στην μετάβαση της περιοχής τους μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων και όχι μόνο. Και εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι από το ΣΔΑΜ απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στις ενεργειακές κοινότητες, οι οποίες είναι σε θέση να μεγιστοποιήσουν το όφελος της ενεργειακής μετάβασης για τις τοπικές κοινωνίες των λιγνιτικών περιοχών, πρακτική η οποία μοιραία δημιουργεί καχυποψία και οδηγεί την τοπική κοινωνία απέναντι στις μεγάλες επενδύσεις
  Ιδιαίτερα για τη Μεγαλόπολη, όπου έχει τεθεί στόχος (από τη μελέτη της ΑΡΚΑΔΙΑ ΑΕ/REDEPLANAE) να γίνει πόλη μηδενικών εκπομπών CO2 (zero energy city), μέσα από μια συνολική στρατηγική ενεργειακής αναβάθμισης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων με άξονα την ενεργειακή αναβάθμιση και αυτονόμηση του οικισμού της ΔΕΗ, είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει να υπάρξει σημαντική αύξηση του απόλυτου ποσού που προορίζεται για την εξοικονόμηση ενέργειας, κάτι που θα πρέπει να αποτελέσει «εμβληματικό» κατά την προγραμματική περίοδο 2021-27.
  Είναι λοιπόν σημαντικό να γίνουν διορθωτικές κινήσεις προς την κατεύθυνση ενίσχυσης εν γένει ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται σε βιώσιμους οικονομικούς κλάδους με επιπλέον πόρους και κίνητρα, ώστε να τηρούνται και οι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας μεγάλων επιχειρήσεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.
  Στο παραπάνω πλαίσιο θα πρέπει να επανεξεταστεί η κάλυψη των αναγκών θέρμανσης της Μεγαλόπολης με γνώμονα τη μακροχρόνια βιωσιμότητα των λύσεων και τη συμβατότητά τους με τους μακροχρόνιους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
  Ζ. Ενεργειακές κοινότητες
  Βασικό συστατικό των σχεδίων μετάβασης θα πρέπει να είναι η μεγιστοποίηση των ωφελειών για τις τοπικές κοινωνίες. Σε αυτή την κατεύθυνση και ειδικότερα για την Μεγαλόπολη, είναι απολύτως αναγκαίο να αξιοποιηθεί ο θεσμός των Ενεργειακών Κοινοτήτων, ένας θεσμός που διαθέτει να δυναμική να κινητοποιήσει την ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στον ενεργειακό μετασχηματισμό και την απολιγνιτοποίηση.
  ‘Έτσι, αξιοποιώντας και την κείμενη νομοθεσία και κατά τα πρότυπα αντίστοιχων συνεργασιών που συνάπτονται εδώ και πολλά χρόνια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει να υπάρξει πρόβλεψη ώστε οι μεγάλες ενεργειακές εταιρίες που θα επενδύσουν στην περιοχή σε καθαρές τεχνολογίες να εντάξουν στην στρατηγική τους την υποχρέωση συνεργασίας με ενεργειακές κοινότητες που θα δημιουργήσουν οι τοπικές κοινωνίες. Παράλληλα, θα πρέπει να υπάρξουν προβλέψεις για διακριτούς πόρους και κίνητρα για την ενίσχυση των ενεργειακών κοινοτήτων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που θα στοχεύουν στην ανάπτυξη έργων εξοικονόμησης ενέργειας για την κάλυψη των τοπικών αναγκών, ΑΠΕ, κλπ.
  Θα πρέπει να είναι σαφές ότι η αναγκαία αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας και η στροφή προς την καθαρή ενέργεια διασφαλίζεται επαρκώς μέσω των Ενεργειακών Κοινοτήτων, όπου επιτυγχάνεται και εκδημοκρατισμός του ενεργειακού μοντέλου.
  Η αξιοποίηση του θεσμού των Ενεργειακών Κοινοτήτων θα συμβάλλει τα μέγιστα στην καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και παράλληλα στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στη μεγιστοποίηση της χρήσης καινοτόμων μεθόδων, πρακτικών και έργων, ενώ προωθεί ουσιαστικά τη συλλογικότητα και την κοινωνική συνοχή.
  Ας μην ξεχνάμε ότι στην Ευρώπη οι Ενεργειακές Κοινότητες αποτελούν έναν σημαντικό «παίκτη» στον ενεργειακό τομέα και το ίδιο θα πρέπει να συμβεί και στη χώρα μας. Η ενεργειακή μετάβαση αποτελεί την μόνη ουσιαστική ευκαιρία για την ευρύτερη δυνατή διάδοση του θεσμού των Ενεργειακών Κοινοτήτων και στην Ελλάδα και καθοριστικής σημασίας για τη Δίκαιη Μετάβαση εν γένει στις λιγνιτικές περιοχές και ειδικότερα στη Μεγαλόπολη.
  ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗ: Η ενεργειακή μετάβαση σαν ευκαιρία για τον πράσινο οικονομικό μετασχηματισμό
  Στο πλαίσιο του Τοπικού Σχεδίου Ανάπτυξης (MasterPlan) περιοχής ενεργειακού Δήμου Μεγαλόπολης και Δήμου Γορτυνίας (Δ.Δ. Τρικολώνων) που εκπόνησε η εταιρεία Τεχνικών Συμβούλων «Re.De-Plan Α.Ε. Consultants», για την «ΑΡΚΑΔΙΑ ΑΕ», μετά από εντολή της Περιφέρειας Πελοποννήσου, οι προτάσεις που προέκυψαν βασίστηκαν, τόσο στις προτάσεις των εμπλεκόμενων φορέων και πολιτών και του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2014-2020 ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ), που κατατεθήκαν κατά τον ανοικτό διάλογο που διεξήχθη, όσο και σε προτάσεις της Περιφέρειας Πελοποννήσου και του Δήμου Μεγαλόπολης, που ήταν ώριμες και κοστολογημένες.

  Αυτές οι προτάσεις δεν ελήφθησαν ουδόλως υπόψη από το εθνικό ΣΔΑΜ, το οποίο δεν αναφέρει καν την ως άνω μελέτη και βεβαίως δεν ασχολήθηκε ούτε να την διαβάσει, ως φαίνεται. Όπως και δεν ασχολήθηκε ουδόλως με τις προτάσεις που έχουν εκφράσει οι πολίτες και οι φορείς που τους εκπροσωπούν.

  Το ΤΟΠΙΚΟ Σχέδιο Ανάπτυξης (Master Plan) περιοχής ενεργειακού Δήμου Μεγαλόπολης και Δήμου Γορτυνίας (Δ.Δ. Τρικολώνων) λαμβάνει υπόψη ουσιαστικά όλες τις αναδυόμενες αναπτυξιακές ευκαιρίες, όπως εκφράζονται και από το όραμα και από τις προσδοκίες των κατοίκων για την μεταλιγνιτική εποχή, λαμβάνοντας υπόψη τα ισχυρά συγκριτικά πλεονεκτήματα της ευρύτερης περιοχής και τις σύγχρονες προκλήσεις και προβάλλοντας παράλληλα μια συνεκτική στρατηγική εκπλήρωσης των κατευθύνσεων (ευρωπαϊκών και εθνικών) που έχουν τεθεί για τις περιοχές και τις κοινωνίες μετάβασης στην μεταλιγνιτική εποχή.
  Για την Μεγαλόπολη προτείνεται να τεθεί σε προτεραιότητα η ικανοποίηση του οράματος για την περιοχή, που είναι ο μετασχηματισμός της Μεγαλόπολης σε πόλη μηδενικών εκπομπών και μηδενικών αποβλήτων (zero emissions και zero waste), με άξονες προτεραιότητας :
  1. Πράσινη Ενέργεια για μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία: Η Μεγαλόπολη, δεύτερο μεγαλύτερο ενεργειακό κέντρο της Ελλάδας και στη νέα εποχή – Κέντρο «Πράσινης» ενέργειας και κατασκευής πράσινου ενεργειακού εξοπλισμού και επενδύσεων ηλεκτροκίνησης
  2. Τοπική Ανάπτυξη και Οικονομία: Προς μια υγιή και πράσινη επιχειρηματικότητα με κοινωνικό πρόσημο με έμφαση στην ανάπτυξη του πρωτογενή και δευτερογενή τομέα – Πρωτογενής Τομέας / Κτηνοτροφικό Πάρκο / Πιλοτικές εγκαταστάσεις για σύγχρονες πρακτικές στην υδροπονία, έξυπνη γεωργία, βιολογικές καλλιέργειες, μελισσοκομεία, κλπ. / Αλυσίδες και κανάλια διάθεσης αγροτικών προϊόντων (supplychains)
  3. Περιβάλλον – Ποιότητα Ζωής : Αειφορία και Κυκλική Οικονομία / Μεγαλόπολη: ΠΟΛΗ ZeroEnergy – ZeroWaste: Αποκατάσταση Περιβαλλοντικής Ζημιάς στο λιγνιτικό πεδίο, αξιοποίηση και ανάδειξη φυσικών και πολιτιστικών χαρακτηριστικών, Βελτίωση Ποιότητα Ζωής: Αστικές αναπλάσεις, ενεργειακή ανακαίνιση, πρότυπες παρεμβάσεις μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, οικολογική μετακίνηση και βιώσιμη κινητικότητα, κλπ.
  4. Βιώσιμος Θεματικός Τουρισμός – Πολιτισμός: Οικολογικός, εναλλακτικός τουρισμός (φυσιολατρικός, ορειβατικός, περιπατητικός, θρησκευτικός, αρχαιολογικός, κλπ. με άξονα τη φύση και τον πολιτισμό
  5. Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού: Εκπαίδευση / Κοινωνική ένταξη – Δομές
  6. Έρευνα – Καινοτομία
  Στο παραπάνω πλαίσιο και αξιοποιώντας όλες τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες, επιμένουμε ότι το εθνικό ΣΔΑΜ θα πρέπει να τροποποιηθεί ως προς την Μεγαλόπολη η οποία μπορεί και πρέπει να μετατραπεί σε ΚΕΝΤΡΟ:
  1. Πράσινης Ενέργειας – Καθαρής παραγωγής με έργα κατασκευής πράσινου ενεργειακού εξοπλισμού και επενδύσεις ηλεκτροκίνησης και πράσινης επιχειρηματικότητας,
  2. Πράσινης Επιχειρηματικότητας, κυκλικής οικονομίας, τεχνολογίας και καινοτομίας.
  3. Ποιοτικών προϊόντων με εξαγωγική δυναμική
  4. Πολιτισμού με άξονα τους φυσικούς πόρους
  5. Πρότυπο θεματικού οικολογικού τουρισμού
  6. Πρότυπο Ψηφιακής οικονομίας και εκπαίδευσης
  Ας σημειωθεί ότι προτείνονται σημαντικές παρεμβάσεις οι οποίες εξειδικεύονται σε 140 περίπου έργα, τα οποία υποστηρίζονται από σειρά δράσεων (υποδομής, οριζόντιων δομών, δράσεις υποστήριξης και λειτουργίας της νέας οικονομίας, κλπ.).
  Τέλος εκτός των παραπάνω και σε συνέχεια των εξειδικευμένων έργων που έχουμε προτείνει στο Τοπικό Master, το οποίο και επισυνάπτουμε για την ενημέρωση όλων των εκπροσώπων της Πολιτικής Ηγεσίας, αλλά και της Διοίκησης του αρμόδιου Υπουργείου, θεωρούμε αναγκαίο να ληφθούν υπόψη και τα παρακάτω:
  • Να υλοποιήσει η ΔΕΗ όλες τις συμβατικές της υποχρεώσεις
  • Να συνεχίσουν μέχρι 31-12-2023 τα 8μηνα
  • Να εκποιηθεί ο εξοπλισμός και τα χρήματα να χρηματοδοτήσουν
  o Αποκατάσταση εδαφών και περιβάλλον
  o Ενίσχυση ανέργων ενεργειακών κοινοτήτων και πρωτογενή τομέα
  o Επενδύσεις στον τριτογενή τομέα και ειδικότερα της πολιτιστικής κληρονομιάς
  o Ενίσχυση επιχειρηματικότητας
  • Να προβλεφτούν αυστηρά στο λεκανοπέδιο οι όποιες ενισχύσεις – κίνητρα
  • Να δοθεί επειγόντως το πράσινο φως για την ολοκλήρωση των μελετών και κατάρτιση πλήρους φακέλου αδειοδότησης του ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ όπως εγκρίθηκε ΟΜΟΦΩΝΑ με την υπ αριθμ Αποφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου, με χρηματοδότηση από τον λιγνιτικό πόρο και να σταματήσουν οι άσκοπες «έρευνες» και οι άσκοπες μελέτες «ναζήτησης» που μονο αναιτιολόγητες σπατάλες προκαλούν. Το έργο μπορει να ολοκληρωθεί σε δυο μόνο χρόνια και μπορεί να αποτελέσει την άμεση απάντηση για νέες επενδύσεις και ανάπτυξη της περιοχής στα νέα δεδομένα.
  • Να ολοκληρωθεί ταχύτατα το Ειδικό Χωροταξικό
  • Να επανεξεταστεί το θεματικό Πάρκο αναψυχής ως προς την βιωσιμότητα του
  • Να ολοκληρωθούν οι αναγκαίες υποδομές
  • Να χρηματοδοτηθούν από το σχέδιο ανάκαμψης και το υπόλοιπο ΕΣΠΑ 12-20 το πιλοτικό υδροπονίας του ΕΛΓΑ και το πάρκο του Παλαιοντολογικού Μουσείου (Πανεπιστημίου Αθηνών )
  • Να χρηματοδοτηθεί πιλοτικό project για υδρογόνο
  • Να προβλεφτεί κέντρο ΑΠΕ στην Μεγαλόπολη με έμφαση στην αποθήκευση ενέργειας , στο βιοαέριο – βιοκαύσιμα και την παραγωγή υδρογόνου (πλούσιος τόπος σε νερά υπόγεια και υπέργεια)
  • Να ολοκληρωθεί ταχέως το ΕΠΙΧΕΠΑ και να ξεκινήσουν οι διεργασίες και για τη δεύτερη ΚΑΠ ( ζώνη απολιγνιτοποίησης) που ζητά ο Δήμος Μεγαλόπολης

  Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΑΙ Δ/ΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΟΥΡΑΣ

• 10 Νοεμβρίου 2020, 14:46 | ΔΗΜΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το πρόγραμμα της απολιγνιτοποίησης της εγχώριας ηλεκτροπαραγωγής προβλέπει και την παράλληλη υιοθέτηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων για τη στήριξη των ελληνικών λιγνιτικών περιοχών για αυτή τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο. Ειδικότερα, δέσμευση της Ελληνικής Κυβέρνησης είναι η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων έως το έτος 2028 με τρόπο συντεταγμένο και υπεύθυνο. Την ίδια στιγμή η διασφάλιση των θέσεων εργασίας και η αξιοποίηση του υψηλής τεχνογνωσίας ανθρωπίνου δυναμικού των περιοχών αυτών αποτελούν μέγιστη προτεραιότητα.
  Για το σκοπό αυτό  είναι απαραίτητη η εκπόνηση στρατηγικού σχεδίου για τις λιγνιτικές περιοχές,  που θα περιλαμβάνει ενισχυμένα φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων, συγκεκριμένες χρήσεις γης για τις δεκάδες χιλιάδες στρεμμάτων γης των λιγνιτωρυχείων που αποδεσμεύονται, δράσεις για την ανάπτυξη της εναλλακτικής γεωργίας, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, καθώς και αναλυτικά χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση των επενδύσεων.
  Ως Δήμος Οιχαλίας, μια περιοχή που γειτνιάζει με τον Δήμο Μεγαλόπολης σε μήκος περί των 40 χιλιομέτρων με πολλά χωριά να βρίσκονται πολύ κοντά στην περιοχή των λιγνιτωρυχείων, θεωρούμε πως όλος ο Δήμος Οιχαλίας θα πρέπει να ενταχθεί και αυτός στα μέτρα στήριξης που προβλέπονται στο ολοκληρωμένο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) που έχει σαν στόχο τον ολικό αναπτυξιακό μετασχηματισμό των λιγνιτικών περιοχών της χώρας, μέσα από τη δημιουργία στρατηγικών δυνατοτήτων και με σκοπό τη διατήρηση και ενίσχυση του κοινωνικού τους ιστού.
  Είναι επίσης αφύσικο να προβλέπονται να εισέλθουν στο ΣΔΑΜ περιοχές όπως το Άστρος του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας που βρίσκεται σε απόσταση 50 περίπου χιλιομέτρων ή το Λεωνίδιο του Δήμου Νότιας Κυνουρίας που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 70 χλμ., μόνο και μόνο επειδή βρίσκονται στην Π.Ε. Αρκαδίας , ενώ δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη να ενταχθεί ο Δήμος Οιχαλίας που η έδρα του (Μελιγαλάς) βρίσκεται στα 23 περίπου χιλιόμετρα ενώ σχεδόν το 70% των οικισμών απέχει 14 με 20 χιλιόμετρα από την περιοχή, όπως το Δασοχώρι που βρίσκεται μόλις στα 14 χιλιόμετρα σε ευθεία από τις εγκαταστάσεις.
  Σαν Δήμος Οιχαλίας θεωρούμε πως ο όλος σχεδιασμός με βάσει τις Περιφερειακές Ενότητες και μόνο είναι απολύτως λανθασμένος, στερείται λογικών επιχειρημάτων και κινείται σε λάθος βήματα καθώς δεν λαμβάνονται συγκεκριμένοι και ουσιαστικοί παράγοντες, όπως ο κυριότερος από αυτούς που λαμβάνεται σε ανάλογες περιπτώσεις , αυτός της απόστασης από τις εγκαταστάσεις.

  ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΟΙΧΑΛΙΑΣ

  ΗΛΙΑΣ ΝΤΟΝΑΣ

• 10 Νοεμβρίου 2020, 14:38 | ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Κύριε Υπουργέ,
  H κυβερνητική απόφαση για το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων αποδεικνύεται, έναν χρόνο μετά, πως ήταν μια βεβιασμένη κίνηση. Οι αρνητικές εντυπώσεις γίνονται ακόμα πιο έντονες καθώς στο διάστημα που μεσολάβησε δεν έγινε η αναγκαία διαβούλευση πάνω στο σχέδιο (Master Plan) που θα επηρεάσει (μάλλον δυσμενώς) δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στη Δυτική Μακεδονία και την Αρκαδία.
  Και ο λόγος είναι απλός: Οι οικονομίες των περιοχών , όπου η ΔΕΗ αναπτύσσει λιγνιτική δραστηριότητα εδώ και έξι δεκαετίες, είναι άμεσα εξαρτημένες από αυτή και το σβήσιμο των μονάδων θα έχει σοβαρότατες επιπτώσεις και όχι μόνον οικονομικές.
  Όμως οι αρνητικές επιπτώσεις δεν περιορίζονται σε τοπικό επίπεδο. Αντίθετα, η απόφαση έχει σαφείς επιπτώσεις σε εθνικό επίπεδο και μάλιστα σοβαρές επιπτώσεις. Πριν όμως υπογραμμίσουμε τις ανάγκες και τις νέες συνθήκες που δημιουργεί αυτή η διαδικασία της απολιγνιτοποίησης είναι σημαντικό να απευθύνουμε μια έκκληση: Να δοθεί περισσότερος χρόνος σ΄αυτή τη διαδικασία ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αρνητικές συνέπειες. Εξάλλου οι συνθήκες που επιβάλλει η αντιμετώπιση της πανδημίας και τα μέτρα που λαμβάνονται σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, «δικαιολογούν» μια πιο διεξοδική συζήτηση και σε κάθε περίπτωση δεν εξηγούν τη βιασύνη!
  Με δεδομένο ότι θα χρειαστούν αρκετά ακόμη χρόνια για την πλήρη ικανοποίηση των αναγκών ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, είναι επόμενο ότι η χώρα μας θα χρειαστεί μονάδες παραγωγής που θα μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες ηλεκτροδότησης σε συνθήκες πυκνής νέφωσης και άπνοιας.
  Είναι εύκολα αντιληπτό ότι τη θέση των λιγνιτικών μονάδων που θα κλείσουν θα πάρουν οι μονάδες φυσικού αερίου με ότι αυτό συνεπάγεται για την ενεργειακή εξάρτηση της χώρας μας από ένα εισαγόμενο καύσιμο που, σε αντίθεση με τον εγχώριο λιγνίτη, είναι εκτεθειμένο όχι μόνον σε οικονομικούς (διακυμάνσεις τιμών) αλλά και σε γεωπολιτικούς κινδύνους.
  Κανείς δεν πρέπει να ξεχνά ότι μόλις το 2016, η χώρα μας αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα εξαιτίας της έλλειψης φυσικού αερίου. Το black out αποφεύχθηκε χάρη στις λιγνιτικές μονάδες της Δυτικής Μακεδονίας και της Αρκαδίας.
  Είναι ακριβώς αυτοί οι λόγοι που προκαλούν ανησυχία και προβληματισμό για τη σκοπιμότητα της κυβερνητικής επιλογής την ίδια στιγμή που άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία χρησιμοποιούν άνθρακα, δεν βιάζονται καθόλου και θα συνεχίσουν να παράγουν ενέργεια πολύ πέρα από το 2028.
  Η Γερμανία θα παράγει ενέργεια από ανθρακικούς σταθμούς μέχρι το 2038 ενώ η Πολωνία και η Τσεχία για πολύ περισσότερο.
  Ειδικά η Πολωνία, που μετά από διαβουλεύσεις με τους εργαζομένους ανακοίνωσε το κλείσιμο των ορυχείων άνθρακα έως το 2049 και αφού προηγουμένως έχει δεσμευτεί για τη διασφάλιση της απασχόλησης των εργαζομένων έως τη συνταξιοδότησή τους, καθώς και την παροχή αποζημίωσης σε ενδεχόμενη πρόωρη συνταξιοδότησή τους (συμφωνία κυβέρνησης-εργαζομένων) !
  Η κυβέρνηση υποστηρίζει αυτή την επιλογή και βέβαια θα κριθεί για αυτή. Είναι όμως σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι το οικονομικό κόστος αυτής της επιλογής δεν έχει αποτιμηθεί και βέβαια ούτε είναι γνωστά, ούτε πολύ περισσότερο η κυβέρνηση έχει προσδιορίσει τα οικονομικά οφέλη αυτής της επιλογής. Αντί αυτών το μόνο που προβάλλεται είναι το μήνυμα της πράσινης οικονομίας και η ελπίδα για βιώσιμη ανάπτυξη!
  Χωρίς συγκεκριμένους στόχους, ούτε καν υποθέσεις, η χώρα εγκαταλείπει το λιγνίτη , ένα εγχώριο καύσιμο, που συνέβαλε αποφασιστικά στην οικονομική πρόοδο της Ελλάδας και θα μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην ανάκαμψή της μετά από την επώδυνη οικονομική κρίση που κράτησε μια δεκαετία.
  Στη δεδομένη οικονομική συγκυρία όπου η χώρα πρέπει να στηριχτεί σε επιχειρήσεις στρατηγικού χαρακτήρα όπως η ΔΕΗ και σε δικούς της πόρους όπως το εθνικό καύσιμο, για να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, η κυβέρνηση επιλέγει το φυσικό αέριο , το οποίο εκτός από κοστοβόρο δεν είναι και «αθώο»: κατά την καύση του παράγεται –αν και σε μικρότερες ποσότητες- διοξείδιο του άνθρακα (CO2).
  Οι προκλήσεις της προστασίας του περιβάλλοντος είναι παρούσες και κανείς δεν της αγνοεί. Ωστόσο, είναι βασικό να εξετάζουμε κάθε φορά τις επιπτώσεις των επιλογών μας. Η χώρα μας δεσμεύεται από τις αποφάσεις των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι μέρος πολυμερών συνθηκών για το κλίμα όπως αυτή του Παρισιού. Τις ίδιες υποχρεώσεις και δεσμεύσεις έχουν και άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ όπως η Γερμανία, η Πολωνία και η Τσεχία τα οποία όμως, διατηρούν τον άνθρακα στο ενεργειακό τους μίγμα.
  Είναι συνετό λοιπόν στους σχεδιασμούς να προχωράμε με βάση τις ιδιαίτερες συνθήκες και ανάγκες και να προσεγγίζουμε τους στόχους με τη μέγιστη δυνατή ευελιξία. Το κόστος της μιας ή της άλλης λύσης έχει σημασία. Γιατί θα πρέπει να απαξιωθούν λιγνιτικοί σταθμοί σύγχρονης τεχνολογίας όπως αυτοί της Μελίτης και της Μεγαλόπολης αλλά και ο πλέον σύγχρονος της Ευρώπης, η Πτολεμαίδα V ; Και αυτό δεν αφορά μόνον στο εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα της απόσβεσης.
  Στη Δυτική Μακεδονία, οι σύγχρονες μονάδες μπορούν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους και στη δεκαετία του 2030 όπως ο ΑΗΣ Μελίτης, η 5η μονάδα του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου και βέβαια η νέα μονάδα «Πτολεμαΐδα 5».
  Αντίστοιχα, στη Μεγαλόπολη μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν η Μονάδα 3 μέχρι το 2025 και η Μονάδα 4 έως το 2032, γεγονός που θα επιτρέψει την πλήρη αξιοποίηση των απολήψιμων κοιτασμάτων.

  Η βεβιασμένη κίνηση της κυβέρνησης για το κλείσιμο των λιγνιτικών σταθμών δίνει μάλλον λάθος εντυπώσεις για το δρόμο που έχει διανύσει η χώρα μας σχετικά με τους στόχους (20-20-20) που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα βρίσκεται πολύ πιο μπροστά από άλλες όπως η Ολλανδία.
  Είναι εντυπωσιακό ότι η λιγνιτική παραγωγή στη χώρα μας έχει μειωθεί δραματικά στη διάρκεια της τελευταίας 15ετίας. Μεταξύ του 2004 και του 2019 η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη υποτετραπλασιάστηκε! Από 63% έπεσε στο 18% ως ποσοστό συμμετοχής στη συνολική ηλεκτροπαραγωγή. Την ίδια περίοδο η συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών από το 1,5% έφθασε στο 27% σήμερα. Σχεδόν αυξήθηκε κατά 14 φορές!
  Παράλληλα, θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι αυτή η δραματική μείωση της λιγνιτοπαραγωγής σήμανε και τη μείωση, κατά ανάλογο τρόπο, των εκπομπών ρύπων εξαιτίας της καύσης λιγνίτη.
  Συμπερασματικά, η χώρα μας δεν υστερεί σε επιδόσεις έναντι των άλλων χωρών. Αντίθετα, βρίσκεται μεταξύ των χωρών που έχουν προχωρήσει.
  Η θέση μας λοιπόν είναι σαφής: Μπορούμε να προχωρήσουμε με ένα συγκροτημένο σχέδιο που θα προβλέπει τη σταδιακή απόσυρση των παλαιών λιγνιτικών μονάδων και συνέχιση της λειτουργίας τους μέχρι την ολοκλήρωση του χρόνου ζωής των νεότερων μονάδων.
  Αυτό θα επιτρέψει την οικονομική εκμετάλλευση των μονάδων , έστω και με τις απαιτούμενες μικρής έκτασης επενδύσεις, μέχρι την εξάντληση των κοιτασμάτων και παράλληλα η ύπαρξη αυτών των λίγων μεγάλων μονάδων παραγωγής θα θωρακίσει ενεργειακά τη χώρα μας.
  Επίσης, η διαδικασία αυτή θα ελαχιστοποιήσει τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης που ελάχιστα έχουν υπογραμμιστεί. Το βίαιο κλείσιμο των λιγνιτωρυχείων εγείρει το ζήτημα της αποκατάστασης των εδαφών που εκτείνονται σε χιλιάδες στρέμματα , ζήτημα που απασχολούσε έως τώρα αποκλειστικά τη ΔΕΗ. Ομοίως εξαιρετικά σοβαρό είναι το ζήτημα της αυτανάφλεξης του λιγνίτη με ότι αυτό συνεπάγεται για ολόκληρη την περιοχή.

  Η ευθύνη της κυβέρνησης αλλά και όλων όσοι συμμετέχουν στο δημόσιο διάλογο για την απολιγνιτοποίηση και τη δίκαιη μετάβαση των περιοχών σε ένα νέο οικονομικό μοντέλο, είναι μεγάλη.
  Ελπίζουμε ότι έχουν ήδη εκτιμηθεί οι επιπτώσεις από το πρόωρο σβήσιμο των λιγνιτικών μονάδων. Τα μεγέθη, οικονομικά και στατιστικά, είναι μεγάλα και από μόνα τους δείχνουν τις διαστάσεις του προβλήματος που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε.
  Η απόφαση του πρωθυπουργού αφορά αποκλειστικά περιοχές όπου αφενός υπάρχει υψηλός βαθμός εξάρτησης της συνολικής δραστηριότητας από τη λειτουργία της ΔΕΗ και αφετέρου καταγράφονται υψηλά ποσοστά ανεργίας.
  Ένα βασικό πρόβλημα συνεπώς, είναι ο αντίκτυπος στη συνολική απασχόληση και στο συνολικό εισόδημα των νοικοκυριών που εξαρτώνται άμεσα ή έμμεσα από τη δραστηριότητα της ΔΕΗ.
  Η μετάβαση απαιτεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που θα διαμορφώνει έναν «οδικό χάρτη» για το πώς θα προχωρήσουμε και βεβαίως χρειάζεται πόρους και μάλιστα σημαντικούς πόρους.
  Οι περιοχές σε μετάβαση χρειάζονται ένα νέο αναπτυξιακό – οικονομικό μοντέλο και ένα νέο μακρόπνοο σχέδιο το οποίο θα μπορεί να εκτιμήσει τις ανάγκες και να προτείνει τα κατάλληλα μέτρα. Ο νέος παραγωγικός προσανατολισμός της Δυτικής Μακεδονίας και της Αρκαδίας χρειάζεται γενναίες αποφάσεις και γενναίες επενδύσεις. Διαφορετικά θα γίνουμε μάρτυρες μιας νέας εσωτερικής μετανάστευσης που θα πλήξει άμεσα τις δύο περιοχές.
  Με στατιστικούς όρους, για κάθε μια θέση εργασίας στη ΔΕΗ που θα καταργηθεί κινδυνεύουν άμεσα άλλες τρεις στον ιδιωτικό τομέα. Επίσης, για κάθε 10.000 τόνους παραγόμενου λιγνίτη συντηρούνται άλλες 3,5 θέσεις εργασίας. Είναι αντιληπτό πόσο άμεσες θα είναι οι επιπτώσεις και αυτές πρέπει να προλάβουμε.
  Στην αντίθετη περίπτωση οι εξελίξεις θα έχουν αρνητικό πρόσημο.

  Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι ακόμα και τώρα, τη στιγμή της δημόσιας διαβούλευσης για το νέο Εθνικό Σχέδιο, το τόσο κρίσιμο και ζωτικό -για τις περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Αρκαδίας- ζήτημα της μετάβασης είναι άγνωστη, σχεδόν μυστική περιοχή: Κανείς δεν ξέρει τίποτα!
  Με ποιες προϋποθέσεις, λοιπόν, θα πραγματοποιηθεί η «δίκαιη μετάβαση» όταν δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα αλλά ούτε καν στόχοι για το νέο παραγωγικό μοντέλο των λιγνιτικών περιοχών; Με δεδομένο ότι από τον σχεδιασμό έως την κατασκευή και τη θέση σε λειτουργία μιας λιγνιτικής μονάδας απαιτούνται τουλάχιστον δέκα χρόνια, πόσος χρόνος θα απαιτηθεί άραγε για την κατάρτιση και υλοποίηση του «Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης»;
  Θα ήταν πραγματικά κρίσιμο για την κυβέρνηση να μη βιαστεί. Να δώσει περισσότερο χρόνο και γιατί όχι να εκμεταλλευτεί το παράδειγμα της Πολωνίας. Γιατί, οι εργαζόμενοι στην πατρίδα μας να αποδειχθούν «φτωχοί συγγενείς» για μια ακόμη φορά;

  Για τη ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ-ΚΗΕ
  Ο Πρόεδρος

  Γιώργος Αδαμίδης Ο Γεν. Γραμματέας

  Αντώνης Καρράς

• 10 Νοεμβρίου 2020, 13:29 | ΤΖΙΟΥΜΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
  ΝΟΜΟΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ

  ΔΗΜΟΣ ΤΡΙΠΟΛΗΣ
  ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΗΜΑΡΧΟΥ
  ΤΑΧ.Δ/ΝΣΗ: Λαγοπάτη & Αταλάντης
  22100 ΤΡΙΠΟΛΗ
  ΤΗΛΕΦΩΝΟ: 2713-600402-403
  FAX: 2710-234673

  Τρίπολη 10/11/2020

  Αρ.πρωτ. 31852
  Προς
  Συντονιστική Επιτροπή για τη
  Δίκαιη Αναπτυξιακή
  Μετάβαση

  ΘΕΜΑ: Παρέμβαση του Δήμου Τρίπολης στη Διαβούλευση για το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan)

  Η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και η παύση λειτουργίας των λιγνιτωρυχείων ως το 2023, όπως προγραμματίζεται από την Ελληνική Κυβέρνηση στο πλαίσιο του ολικού αναπτυξιακού μετασχηματισμού των λιγνιτικών περιοχών της χώρας, είναι βέβαιο ότι θα επιφέρουν άμεσες και ραγδαίες επιπτώσεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο στην περιοχή της Αρκαδίας. Η θέση μας παρουσιάζεται αναλυτικά στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι (συνημμένο στο παρόν έγγραφο).
  Κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, σε ότι αφορά την Αρκαδία, είναι, αφενός, η ενσωμάτωση του Δήμου Τρίπολης στις περιοχές άμεσης παρέμβασης, αφετέρου, η αύξηση του προϋπολογισμού των πόρων που σχεδιάζονται να διατεθούν στην Αρκαδία, στο πλαίσιο του ΣΔΑΜ, ώστε να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες. Στο πλαίσιο της επίτευξης των στρατηγικών στόχων του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης προτείνεται:
  1. Στην ενότητα 6, Χωρικός Σχεδιασμός να ενταχθούν στις ΖΑΠ οι «λειτουργικέςν περιοχές», οι οποίες μπορεί να είναι ευρύτερες εδαφικά και χωρικά και συγκεντρώνουν μια δέσμη αρνητικών επιπτώσεων, επηρεάζονται αρνητικά από τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της μετάβασης, ιδίως όσον αφορά τις αναμενόμενες απώλειες θέσεων εργασίας. Συγκεκριμένα προτείνεται η ένταξη της περιοχής του Δήμου Τρίπολης ως επιλέξιμης περιοχής για την ενίσχυση ιδιωτικών και δημόσιων επενδύσεων.
  2. Στην ενότητα 5.2, Προτεινόμενα Κίνητρα, να διορθωθεί η αναφορά ως προς τα κίνητρα που αφορούν την υλοποίηση νέας επένδυσης το συνολικό ύψος ενίσχυσης χρειάζεται να αυξηθεί σε 60% για μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για μεσαίες επιχειρήσεις και 80% για μικρές επιχειρήσεις για τις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας.
  3. Στην ενότητα 3.1,Βασικές αρχές, πυλώνες και εξειδίκευση του οράματος, στον άξονα Βιώσιμος Τουρισμός να ενταχθεί ο Πολιτισμός και συνολικά οι δραστηριότητες που αφορούν τις Δημιουργικές και Πολιτιστικές Βιομηχανίες καθώς εμφανίζουν σημαντικό αναπτυξιακό δυναμικό τόσο για τη Μεγαλόπολη όσο και την ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει και την Τρίπολη
  4. Στην ενότητα 4, Επανακατάρτιση ανθρώπινου δυναμικού, σύμφωνα και με τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές καλές πρακτικές , ο σχεδιασμός δράσεων για το ανθρώπινο δυναμικό, να συνδεθεί και συμπεριλάβει
  • ενέργειες ανάπτυξης των ικανοτήτων καινοτομίας των τοπικών επιχειρήσεων με έμφαση στην Κυκλική Οικονομία,
  • ενέργειες ανάπτυξης δεξιοτήτων σε άμεση συνέργεια με τις σχεδιαζόμενες ιδιωτικές επενδύσεις που να περιλαμβάνουν και άλλες ομάδες του πληθυσμού (πχ NEETS)
  • ενέργειες κοινωνικής υποστήριξης και συμβουλευτικής (social mentoring)
  5. Να συμπεριληφθούν δράσεις αναβάθμισης των οργανωμένων περιοχών επιχειρηματικής δραστηριότητας (ΒΙΠΕ, Επιχειρηματικά Πάρκα, Εμπορευματικά Κέντρα).

  ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι

  Η Αρκαδία αποτελεί ορεινή περιφερειακή ενότητα και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα γήρανσης του πληθυσμού , ερημοποίησης, δημογραφικής συρρίκνωσης και αστικοποίησης . Το μεγαλύτερο αστικό κέντρο της βρίσκεται στο Δήμο Τρίπολης, όπου συγκεντρώνει το 55% του μόνιμου πληθυσμού και αποτελεί την πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας, αλλά και την έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Επίσης, το ΑΕΠ της Περιφέρειας Πελοποννήσου και ειδικότερα της Αρκαδίας, διαμορφώνεται κατά ένα πολύ σημαντικό βαθμό από τις λιγνιτικές μονάδες της Μεγαλόπολης, χωρίς ωστόσο το παραγόμενο προϊόν να διαχέεται αντίστοιχα στην Περιφέρεια. Ως εκ τούτου στην πραγματικότητα, τόσο το σύνολο του ΑΕΠ, όσο και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, σε όρους οικονομικής μεγέθυνσης είναι κατά πολύ μικρότερο από εκείνο που εμφανίζεται στα επίσημα στοιχεία.
  Σύμφωνα με το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών, θα πρέπει αντισταθμιστικά να αναληφθούν πολιτικές πρωτοβουλίες, ώστε να αναγεννηθεί η τοπική οικονομία, να εξασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας και να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, μέσα από την ανάπτυξη του πρωτογενούς, του δευτερογενούς και του τριτογενούς τομέα παραγωγής, αξιοποιώντας το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό.
  Στο πλαίσιο αυτό προσδιορίζονται περιοχές παρέμβασης (εδάφη) όπου θα εφαρμοστούν πολιτικές αντισταθμιστικών δράσεων. Στην περιοχή της Αρκαδίας, ως περιοχή άμεσης παρέμβασης έχει προσδιοριστεί, μέχρι στιγμής, ο Δήμος Μεγαλόπολης, λόγω της εκεί εγκατάστασης των λιγνιτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής και των λιγνιτωρυχείων. Σύμφωνα, ωστόσο, με το κατατεθειμένο Master Plan, οι περιοχές παρέμβασης πρέπει να είναι όσες επηρεάζονται αρνητικά σε μεγαλύτερο βαθμό από τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της μετάβασης, ιδίως όσον αφορά τις αναμενόμενες απώλειες θέσεων εργασίας.
  Σύμφωνα επίσης με το Master Plan, από χωρική άποψη, οι εργαζόμενοι σήμερα στους τομείς της λιγνιτικής δραστηριότητας είναι αναμενόμενο να μην προέρχονται μόνο από τους συγκεκριμένους Δήμους που επηρεάζονται άμεσα, οπότε θα πρέπει να υπάρξει μια αναλυτική αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης και της δυναμικής της απασχόλησης, όχι σε επίπεδο ατόμου, αλλά σε επίπεδο επηρεαζόμενης οικογένειας. Συνεπώς ο σχεδιασμός προώθησης της απασχόλησης θα πρέπει να είναι περισσότερο στοχευμένος και ολοκληρωμένος. Συνακόλουθα, προκύπτει η ανάγκη για προσδιορισμό «λειτουργικών περιοχών», που συγκεντρώνουν μια δέσμη αρνητικών επιπτώσεων, οι οποίες μπορεί να είναι ευρύτερες εδαφικά και χωρικά.
  Σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΟΒΕ , που συνοδεύει το Master Plan, το πλήγμα στην Αρκαδία θα είναι ιδιαίτερα σοβαρό καθώς η απολιγνιτοποίηση θα σημάνει απώλειες στο τοπικό ΑΕΠ της τάξης του 18% (305 εκατομμύρια ευρώ), στην απασχόληση στο 9% (3.000 θέσεις εργασίας) και στα εισοδήματα το 19% (80 εκατομμύρια ευρώ), σε σχέση με τα επίπεδα του 2019.

  Είναι προφανές ότι το πλήγμα αυτό δεν θα αφορά μόνο το Δήμο Μεγαλόπολης, ο οποίος σαφώς επηρεάζεται πιο έντονα, αλλά και τον όμορο Δήμο Τρίπολης, ο οποίος αφενός συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού της Αρκαδίας, ήτοι 55% έναντι 12% της Μεγαλόπολης, αφετέρου, συγκεντρώνει και το μεγαλύτερο ποσοστό επιχειρήσεων της Αρκαδίας, ήτοι το 60,44% έναντι του 10,73% στη Μεγαλόπολη. Αν αναλογιστούμε επίσης την πρόβλεψη του Master Plan για οικογενειακές επιπτώσεις και όχι ατομικές, η «ζημία» προβλέπεται ακόμα μεγαλύτερη και εντονότερη.

  Θα πρέπει επίσης να εκτιμηθεί το γεγονός ότι οι λιγνιτικές ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες και τα λιγνιτικά πεδία της Μεγαλόπολης εξυπηρετούνται επιχειρησιακά από έναν κρίσιμο αριθμό εργαζομένων, μονίμων κατοίκων του Δήμου Τρίπολης, οι οποίοι μετακινούνται για το σκοπό αυτό καθημερινά από την έδρα τους (45% του συνολικού), και ένα σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων που έχουν την έδρα τους στο Δήμο Τρίπολης. Είναι βέβαιο λοιπόν ότι ο αριθμός των 3000 θέσεων εργασίας που υπολογίζεται ότι θα απολεσθούν κατά την απολιγνιτοποίηση, αφορά κατά ένα μεγάλο ποσοστό το ανωτέρω αναφερόμενο εργατικό δυναμικό.

  Στο Δήμο Τρίπολης επίσης λειτουργεί Βιομηχανική Περιοχή, με πλήρεις επιχειρησιακές δυνατότητες, η οποία συγκεντρώνει σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων (81). Το στοιχείο αυτό αποτελεί αναμφίβολα συγκριτικό πλεονέκτημα για την άμεση εγκατάσταση νέων επιχειρήσεων και την προσέλκυση επενδύσεων που θα βελτιώσουν σημαντικά το ποσοστό επιτυχίας των αντισταθμιστικών δράσεων του ΣΔΑΜ. Παράλληλα, η ΒΙ.ΠΕ. της Τρίπολης θα μπορέσει συμπληρωματικά να ενισχύσει τη σχεδιαζόμενη προσπάθεια δημιουργίας Επιχειρηματικού Πάρκου στην περιοχή της Μεγαλόπολης, διαδικασία η οποία αναμφίβολα απαιτεί μακρό χρόνο υλοποίησης με κίνδυνο την αποτροπή του επενδυτικού ενδιαφέροντος.

  Ένα ακόμα κρίσιμο δεδομένο του ΣΔΑΜ είναι το γεγονός ότι στο Δήμο Τρίπολης έχει την έδρα του το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, καθώς και άλλες εκπαιδευτικές δομές, που προβλέπεται να διαδραματίσουν καταλυτικό ρόλο στη διαδικασία μετάβασης, μέσω της έρευνας και της επανακατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού σε νέες τεχνολογίες.

  Ως εκ τούτου, σαφώς ο Δήμος Μεγαλόπολης είναι αυτός που επηρεάζεται πιο έντονα. Επηρεάζεται ωστόσο ιδιαίτερα έντονα και ο όμορος Δήμος Τρίπολης, που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ποσοστό πληθυσμού της Αρκαδίας, αλλά και το μεγαλύτερο ποσοστό των επιχειρήσεών της. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει ο οικονομικός χώρος και η αγορά εργασίας των Δήμων Τρίπολης και Μεγαλόπολης να εκτιμούνται ως ενιαίοι και ως τέτοιοι να λογίζονται στις σχεδιαζόμενες αντισταθμιστικές δράσεις του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών.

  Επιπρόσθετα, κρίσιμο είναι να ληφθεί υπόψιν η παγιωμένη πλέον επιλογή της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προωθεί τη χρηματοδότηση δράσεων ολοκληρωμένου χαρακτήρα, ώστε να περιορίζει την απώλεια πόρων και ταυτόχρονα να ενισχύει την αποτελεσματικότητα των επενδύσεων και την παραγόμενη προστιθέμενή τους αξία. Για το σκοπό αυτό έχουν τεθεί σε εφαρμογή στρατηγικές και εργαλεία ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων, όπως η Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων ( Αρκαδία 2020 – ΤΑΠΤοΚ) στην Αρκαδία. Εφόσον λοιπόν το ΣΔΑΜ θα χρηματοδοτηθεί κυρίως από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Δίκαιης Μετάβασης (ΜΔΜ) και με πόρους από Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Επενδυτικά Ταμεία , θα πρέπει και ο σχεδιασμός αυτός να έχει αντίστοιχα ολοκληρωμένο χαρακτήρα.

  Για το λόγο αυτό, κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, σε ότι αφορά την Αρκαδία, είναι, αφενός, η ενσωμάτωση του Δήμου Τρίπολης στις περιοχές άμεσης παρέμβασης, αφετέρου, η αύξηση του προϋπολογισμού των πόρων που σχεδιάζονται να διατεθούν στην Αρκαδία, στο πλαίσιο του ΣΔΑΜ, ώστε να καλυφθούν οι πραγματικές ανάγκες.

  Ο Δήμαρχος Τρίπολης

  Κωνσταντίνος Τζιούμης

• 10 Νοεμβρίου 2020, 13:56 | topio7 architects-landscape architects

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Γραφείο μελετών αρχιτεκτονικής και τοπίου
  topio7

  ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΙΓΝΙΤΙΚΩΝ ΤΟΠΙΩΝ
  Πρότυπα πάρκα αειφορίας, οικολογίας, βιομηχανικής κληρονομιάς και νέων χρήσεων γης, στη θέση του αλλοιωμένου τόπου- για μια δίκαια μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή

  Tο παρόν σχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης (masterplan) επικεντρώνεται σε μια εκτενή ανάλυση για την προάσπιση της απασχόλησης, την αντιστάθμιση των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων της μετάβασης και τη διασφάλιση της ενεργειακής αυτάρκειας. Ωστόσο, φαίνεται πως απουσιάζει μια ολιστική διαχείριση σχεδιασμού του χώρου μέσα από σύγχρονες τοπιακές πρακτικές που να συνδυάζει την περιβαλλοντική αποκατάσταση, την οικολογία τοπίου, τον τοπιακό σχεδιασμό και την επανάχρηση του τοπίου μέσα από στρατηγικές μεγαλύτερης κλίμακας. Στρατηγικές συμβατές με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου που κυρώθηκε και από την Ελλάδα (N 3827/2010) .

  Ανάλογες στρατηγικές έχουν ήδη διατυπωθεί σε πρόσφατές μελέτες – αποτελέσματα αρχιτεκτονικών-τοπιακών διαγωνισμών ιδεών που εκπόνησε η ΔΕΗ /Κλάδος Περιβάλλοντος. Στα πλαίσια αυτής της διαβούλευσης θα έπρεπε να ενσωματωθούν οι στρατηγικές αυτές ως σημαντικό εργαλείο σχεδιασμού για την εκπόνηση των σχεδίων δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης (masterplan).

  Μέσα από την εξέλιξη των διαγωνισμών αυτών έγινε μια σημαντική διερεύνηση ώστε να καθοριστούν στρατηγικές τοπιακού σχεδιασμού για τη διαχείριση χώρων μεγάλης κλίμακας. Στρατηγικές που συνδυάζουν την περιβαλλοντική, την οικολογική αποκατάσταση με αρχές οικολογίας τοπίου και τη δημιουργία χρήσεων γης υψηλότερης προστιθέμενης αξίας ώστε να λειτουργήσουν ως έργα «πιλότοι». Έργα που προωθούν την οικολογία και αποκατάσταση σε συνδυασμό με νέες χρήσεις γης και ενέργειας αλλά και τουρισμού, ώστε τα εδάφη αυτά να λειτουργήσουν ως πιλοτικά πάρκα οικολογίας, αειφορίας και ήπιων χρήσεων υπερτοπικής εμβέλειας. Στόχος δεν αποτέλεσε μόνο η παραγωγική επανένταξη και η περιβαλλοντική αποκατάσταση, αλλά και ο μετασχηματισμός του αλλοιωμένου τοπίου εξόρυξης λιγνίτη, σε έναν τόπο παραγωγικό και εύφορο, διατηρώντας το πνεύμα του τόπου και της μνήμης της προηγούμενης χρήσης.

  Κάποιες από τις βραβευμένες προτάσεις στο πλαίσιο των αρχιτεκτονικών αυτών διαγωνισμών που προωθούν τη σύνταξη τοπιακών στρατηγικών εργαλείων, έχουν λάβει διεθνή αναγνώριση, καθώς έχουν βραβευτεί με πρώτα βραβεία σε διεθνείς εκθέσεις τοπιακού σχεδισμού.

  Επιγραμματικά αναφέρονται οι προαναφερθέντες αρχιτεκτονικοί-τοπιακοί διαγωνισμοί, που εκπόνησε η ΔΕΗ /Κλάδος Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο των οποίων υπάρχουν βραβευμένες προτάσεις που διατυπώνουν τέτοιες τοπιακές στρατηγικές:

  • 2015, Κύριο πεδίο: Διενέργεια Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Ιδεών με τίτλο «Ανάπλαση και Επανάχρηση πρώην εξορυκτικών περιοχών λιγνίτη στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας», για τη διερεύνηση της καλύτερης και πληρέστερης ιδέας για την ανάπλαση και επανάχρηση συγκεκριμένης, πρώην εξορυκτικής περιοχής λιγνίτη, στο Κύριο Πεδίο, έκτασης 1.800στρ. Στόχος της προκήρυξης του διαγωνισμού ήταν να καταστεί σταθμός αναφοράς για μελλοντικές δράσεις στην αρχιτεκτονική τοπίου.
  • 2019, Αμύνταιο: Διενέργεια Χωροταξικού – Πολεοδομικού Διαγωνισμού Ιδεών με τίτλο «Τοπιακός Επαναπροσδιορισμός και Παραγωγική Επανένταξη της εξωτερικής απόθεσης του Ορυχείου Αμυνταίου». Πρόκειται για μια έκταση 22.000 στρεμμάτων. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της δράσης αυτής, φέρνει τη ΔΕΗ ΑΕ σε μια ηγετική θέση πρωτοπόρου σε τέτοια θέματα όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε διεθνές. Αντικείμενο του Διαγωνισμού ήταν η διατύπωση προτάσεων, που θα συμβάλλουν στον τοπιακό ανασχεδιασμό και την παραγωγική επανένταξη της περιοχής της εξωτερικής απόθεσης του ορυχείου του Αμυνταίου της ΔΕΗ. Στα ζητούμενα του διαγωνισμού ήταν η διατύπωση στρατηγικών και εκδοχών συγκρότησης του χώρου και η δημιουργία χρήσεων γης υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, κάτι που θα αναβαθμίσει την ήδη θιχθείσα περιοχή τόσο με οικονομικά όσο και κοινωνικά κριτήρια. Έτσι επιτυγχάνεται η συμβολή στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, στην οποία έχει αντίκτυπο η δραστηριότητα των ορυχείων.
  • 2019, Νότιο Πεδίο: Διενέργεια Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Ιδεών με τίτλο “ Μετασχηματισμοί του τοπίου στο ΛΚΔΜ”. Η περιοχή ανάπλασης έκτασης περίπου 2.700 στρ. αφορά τμήμα της εξωτερικής απόθεσης του Ορυχείου Νοτίου Πεδίου. Αντικείμενο του Διαγωνισμού ήταν η διατύπωση ιδεών, μέσω κειμένων, χαρτών και σχεδίων, και η ανάπτυξη αρχιτεκτονικών στρατηγικών και σχεδιαστικών προτάσεων που συμβάλλουν στην τοπιακή αναβάθμιση μέρους της περιοχής της εξωτερικής απόθεσης του ορυχείου του Νοτίου Πεδίου.

  Εν κατακλείδι, για τη δίκαιη μετάβαση προς ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο για τις λιγνιτικές περιοχές δεν επαρκούν μόνο λύσεις και πολιτικές για την αναπτυξιακή τους ανασυγκρότηση. Είναι μια σύνθετη και πολυεπίπεδη διαδικασία που θα πρέπει να έχει ως αφετηρία αφενός την αναγνώριση της ίδιας της αξίας των μεταλιγνιτικών τοπίων με τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους και αφετέρου την αναγνώριση της ανάγκης συγκρότησης ενός πλέγματος στρατηγικών τοπιακού σχεδιασμού για τη διαχείριση χώρου μεγάλης κλίμακας. Στρατηγικών που ήδη υπάρχουν από πρόσφατες πρωτοβουλίες που προαναφέρθηκαν, που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν ως εργαλεία για την εξειδίκευση των σχεδίων (masterplan).

  Σύνδεσμοι σχετικοί με τον διαγωνισμό 2015, Κύριο πεδίο
  https://parallaximag.gr/life/ena-protypo-parko-1800-stremmaton-sti-thesi-enos-alloiomenou-topou
  https://www.vice.com/gr/article/evqwxn/meta-ton-ligniti-oi-arxitektones-poy-oneireytikan-thn-ptolemaida-meta-ti-dei

• 10 Νοεμβρίου 2020, 13:56 | ΜΑΛΟΥΤΑΣ ΛΑΖΑΡΟΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η ΑΠΟΛΙΓΝΙΤΟΠΟΙΗΣΗ ANTE PORTAS

  του Λαζάρου Μαλούτα
  Δημάρχου Κοζάνης

  Ολοκληρώνεται σήμερα η διαβούλευση για το master plan του Σχεδίου Δίκαιης Μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο.
  Ταυτόχρονα και επειδή έχει παρέλθει ένας περίπου χρόνος από την εξαγγελία της απολιγνιτοποίησης και την οριστικοποίηση των στόχων της είναι χρήσιμη μια ανασκόπηση της έως σήμερα πορείας της. Η διακήρυξη της απολιγνιτοποίησης, έγινε με την εξαγγελία του Πρωθυπουργού αναφορικά με το κλείσιμο των λιγνιτικών μοναδων παραγωγής ενέργειας έως το 2028, από το βήμα του Ο.Η.Ε. στο πλαίσιο της Συνόδου για το κλίμα τον Σεπτέμβριο του 2019. Την ίδια περίοδο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προχώρησε στην εξαγγελία του GREEN DEAL.
  Λίγους μήνες μετά, τον Δεκέμβριο του 2019 υποβάλλεται για έγκριση στην Ε.Ε. το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), στο οποίο προβλέπονταν η εκπόνηση του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan).
  Παράλληλα το business plan της ΔΕΗ, το οποίο παρουσιάστηκε τον ίδιο μήνα, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους στόχους του ΕΣΕΚ, θέτει ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για απένταξη του λιγνίτη.
  Ο στόχος είναι συγκεκριμένος. Έως το 2023 απεντάσσονται όλες οι λειτουργούσες λιγνιτικές μονάδες και το 2028 απεντάσσεται η υπό κατασκευή μονάδα Πτολεμαΐδα V.

  Η πραγματικότητα σήμερα έχει τα εξής χαρακτηριστικά:

  Η συνεισφορά του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή το 2019 ήταν μόλις 20%, ενώ πριν μερικά χρόνια άγγιζε το 60%.
  Τους εννέα μήνες του 2020 το ποσοστό της συνεισφοράς του λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή μόλις που ξεπερνά το 10% !
  Στον αντίποδα πραγματοποιούνται αθρόες εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς το κόστος είναι κατά πολύ μικρότερο.
  Ενδεικτικά σημειώνω ότι οι εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας το ίδιο εννεάμηνο ανέρχονταν στο 20% και η Οριακή Τιμή Συστήματος τον Μάρτιο ήταν μόλις 28,5 € !
  Επιπλέον η ΔΕΗ «κλείδωσε» για το υπό κατασκευή Φωτοβολταϊκό της των 200 MW στην περιοχή μας, σε σχετικό διαγωνισμό της ΡΑΕ, την τιμή των 49,5 €/Mwh
  Ήδη φέτος από τον Μάρτιο ο ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου λειτουργούσε με μια μονάδα το πολύ αδυνατώντας να υποστηρίξει τη ζήτηση της Τηλεθέρμανσης, ενώ όλο το καλοκαίρι για μεγάλα χρονικά διάστημα δεν κάπνιζε ούτε μία καμινάδα στον ενεργειακό άξονα!
  Σε όλα αυτά προστέθηκαν και τα προβλήματα που επέφερε η πανδημία του κορονοϊού, με την συνεχώς αυξανόμενη οικονομική ύφεση σε Εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, αποτέλεσμα της οποίας είναι και μια σημαντική πτώση στη ζήτηση ενέργειας.

  Η συνεχώς μειούμενη λιγνιτική / ηλεκτροπαραγωγική δραστηριότητα στην περιοχή οξύνει συνεχώς τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
  Οι επιπτώσεις της αγγίζουν όλο το φάσμα της οικονομικής ζωής, επηρεάζουν όλους μας, όλους τους συμπολίτες ανεξαιρέτως.

  • Η τοπική οικονομία, χαρακτηρίζεται από την έλλειψη ανταγωνιστικότητας αφού η Περιφέρεια μας βρίσκεται ανάμεσα στις 5 τελευταίες θέσεις πανευρωπαϊκά στην κατάταξη με βάση το Δείκτη Ανταγωνιστικότητας για το 2019.
  • Εντείνεται ραγδαία η οικονομική συρρίκνωση και κρίση στην τοπική αγορά.
  • Μειώνονται σημαντικά οι προσφερόμενες θέσεις εργασίας από τη ΔΕΗ (οχταμηνίτες, εργολαβικοί κλπ)
  • Η περιοχή μας συνεχίζει να κρατά τα πρωτεία στην ανεργία όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, συνεχίζεται το brain drain, ως αποτέλεσμα της δεκαετούς οικονομικής κρίσης που πλήττει τη χώρα μας και ταυτόχρονα ικαταγράφεται πληθυσμιακή συρρίκνωση της τάξης του 1,89% (υπερδιπλάσια του εθνικού ποσοστού) λόγω της μειωμένης λιγνιτικής δραστηριότητας. Από το 2011 έως το 2019 η μείωση του πληθυσμού της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης ξεπερνά τους 10.000 κατοίκους !
  • Οι εργολάβοι χωματουργικών έργων είναι σε αδράνεια ή υπολειτουργούν όπως και δεκάδες μισθωμένα φορτηγά.
  • Ταυτόχρονα πολλές δεκάδες ιδιοκτήτες ΔΧ φορτηγών έχουν σταματήσει κάθε δραστηριότητα
  • Το λιγνιτωρυχείο της ΜΕΤΕ περιόρισε τη δραστηριότητά του.
  • Υπάρχει μεγάλη αγωνία για την επάρκεια τροφοδοσίας της τηλεθέρμανσης για όλη τη μεταβατική περίοδο.

  Με αυτά τα δεδομένα άνετα θα μπορούσε κάποιος να πιστέψει ότι η απολιγνιτοποίηση έχει ήδη συντελεστεί !
  Αν βέβαια συνεκτιμήσουμε την συνεχιζόμενη οικονομική κρίση/ύφεση λόγω covid που ήρθε να προστεθεί στην σοβούσα από 10ετίας κρίση, την καθημερινά διευρυνόμενη διείσδυση των ΑΠΕ και την αναμενόμενη ολοκλήρωση της κατασκευής της γιγαντιαίας μονάδας φυσικού αερίου, κατά το επόμενο 15μηνο, τότε είναι φανερό πως πρέπει να κινηθούμε τάχιστα ώστε να διαμορφώσουμε το νέο παραγωγικό μοντέλο της περιοχής.
  Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο !

  Σήμερα διανύουμε μια μεταβατική περίοδο, στην οποία τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν είναι επαρκή:

  • Το ΕΣΠΑ 2014-2021 δεν έχει κατεύθυνση για στήριξη της περιοχής, ενώ δεν διαφαίνεται καμία προοπτική για ανασχεδιασμό του προγράμματος, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν έργα για τη μεταλιγνιτική εποχή.
  Εντωμεταξύ πολλοί πόροι αφαιρέθηκαν για να διατεθούν για την αντιμετώπιση της πανδημίας covid.
  • Οι πόροι του Πράσινου Ταμείου (από το 6% του CO2) ξεκίνησαν δειλά να διοχετεύονται σε μελετητικούς τομείς.
  Οι συγκεκριμένοι πόροι βέβαια συνεχώς μειώνονται (λόγω και της συρρίκνωσης της λιγνιτικής δραστηριότητας). Το 2018 ήταν 31 εκατομμύρια ευρώ , το 2019 ήταν 25 εκατομμύρια ευρώ, ενώ για το 2020 (και εφ΄ όσον διατεθεί το 6% με ΥΑ), είναι ζήτημα αν ξεπεράσουν τα 20 εκατομμύρια ευρώ.
  • Ο Τοπικός Πόρος, όπως είχε θεσμοθετηθεί με τον Ν..2446/96 ίσχυσε έως 31/12/2018. Από 1/1/2019 ισχύει το 1,4 €/Mwh (λιγνιτική) σύμφωνα με τον Ν.4533/18.
  Είναι φανερό ότι ο νόμος αυτός ουσιαστικά κατάργησε τον τοπικό πόρο ανάπτυξης, εξαιτίας της συνεχώς μειούμενης λιγνιτικής δραστηριότητας, που ήταν προδιαγεγραμμένη.

  Τι γίνεται όμως αύριο;
  • Το νέο ΕΣΠΑ είναι υπό κατάρτιση.
  • Ο προϋπολογισμός του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης συρρικνώθηκε το 2020 και ακόμη συζητείται η έγκριση του κανονισμού του.
  • Σε ό,τι αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης, αναμένεται ακόμη να ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις / συζητήσεις σε επίπεδο Ε.Ε.

  Το υπό διαβούλευση Master Plan
  Στην υπ.αριθμ.4 Απόφαση του ΚΥΣΟΙΠ τον Δεκέμβριο του 2019 (ΦΕΚ 4893/τ. Β΄/31-12-2019), με την οποία εγκρίθηκε το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) γινόταν ρητή αναφορά για την εκπόνηση ενός Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan).
  Η εκπόνησή του ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2020 με την πρόσληψη συμβούλων (Boston Consultans / Grant Thornton) ενώ πραγματοποιήθηκαν τοπικές επισκέψεις από τον συντονιστή του ΣΔΑΜ κ. Μουσουρούλη και τους συνεργάτες του.
  Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνουν ορισμένες συνοπτικές επισημάνσεις σχετικά με το περιεχόμενο του Master Plan :
  • Απουσιάζει το πλαίσιο κινήτρων που καθιστά την περιοχή ελκυστικό επενδυτικό προορισμό, ώστε να ξεπεραστούν οι στρεβλώσεις που προκύπτουν από το πλασματικό ΑΕΠ της περιοχής λόγω της δραστηριότητας της ΔΕΗ ΑΕ.
  • Η συνεισφορά των επιδοτήσεων φαίνεται να ανέρχεται μόλις στο 16%, ενώ τα δάνεια σε 65%, με την ιδιωτική συμμετοχή να αφορά το υπόλοιπο κομμάτι. Δεν διασφαλίζεται η δανειοδοτική δυνατότητα ούτε τεκμηριώνεται η διασφάλιση του ποσοστού της μόχλευσης των πόρων που προσδοκά πως θα κινητοποιήσει ο μηχανισμός χρηματοδότησης του Master Plan.
  • Δεν υφίσταται κανενός είδους αναφορά στον χωροταξικό σχεδιασμό και τις χωρικές συνιστώσες του αναπτυξιακού σχεδιασμού.
  • Δεν γίνεται καμιά αναφορά, στην ολοκλήρωση σημαντικών υποδομών όπως η αποκατάσταση της σιδηροδρομικής σύνδεσης, ο κάθετος άξονας της Εγνατίας προς Νίκη και Λάρισα, ο εμπορευματικός σταθμός, η αναβάθμιση του αεροδρομίου, το χρονοδιάγραμμα έλευσης του φυσικού αερίου.
  • Συνιστά έλλειμμα η απουσία σχεδιασμού για τις αποκαταστάσεις των απαλλοτριωμένων εδαφών από τη ΔΕΗ, την επανάχρησή τους και την επαναπόδωσή τους στην τοπική κοινωνία, δεδομένης της πολύ μεγάλης επιφάνειάς τους. Από το σχεδιασμό αυτό θα προέκυπτε ενδεχομένως και η άμεση διαθεσιμότητα γης που απαιτούνται για τις μεγάλες επενδύσεις.
  • Δεν προτείνεται κανένας αποτελεσματικός μηχανισμός διαχείρισης τωνπόρων της μετάβασης.
  • Δεν λαμβάνονται υπόψη οι πλήρως τεκμηριωμένες προτάσεις των τοπικών κοινωνιών, καθώς ο σχεδιασμός γίνεται σε γραφεία μακριά από τους πολίτες και τους φορείς της περιφέρειας. Ο Δήμος Κοζάνης κατέθεσε μια ολοκληρωμένη και πλήρως τεκμηριωμένη πρόταση, που δεδομένου του μεγέθους του (αποτελεί το 25% του πληθυσμού της περιφέρειας), της έκτασής του, της κεντροβαρούς του θέσης αλλά και του κομβικού χαρακτήρα σε σχέση με τους οδικούς άξονες που διασχίζουν τη Δυτική Μακεδονία, προσδιορίζει καθοριστικά τον αναπτυξιακό σχεδιασμό της δίκαιης μετάβασης .
  • Δεν αποτυπώνονται στο σχεδιασμό οι υποχρεώσεις της ΔΕΗ ΑΕ προς την περιοχή (μετεγκατάσταση Ακρινής, πυλώνες υψηλής τάσης πάνω από τη νέα Ποντοκώμη, περιβαλλοντικές αποκαταστάσεις κ.α.) δεδομένου, ότι αποτελούν επενδύσεις, που προφέρουν εισόδημα και απασχόληση στην περιοχή.
  • Προβλέπεται να οριστικοποιηθεί η επίλυση της τροφοδοσίας των Τηλεθερμάνσεων, για το μετά την 31-12-1923 χρονικό διάστημα, μέσα σε ένα εξαιρετικά σφιχτό και πιθανόν ανέφικτο χρονοδιάγραμμα, καθώς μόλις εντός του Νοεμβρίου οριστικοποιείται το μέγεθος των μονάδων παροχής θερμικής ενέργειας.
  • Δεν γίνεται καμία αναφορά σχετικά με τη μεταβατική περίοδο λειτουργίας των Τηλεθερμάνσεων (2020-2023) και της εξασφάλισης της τροφοδοσίας τους, ώστε οι πολίτες να μην απολέσουν αυτό το αγαθό.
  • Όλες οι εμβληματικές ιδιωτικές επενδύσεις τελούν υπό καθεστώς προϋποθέσεων και σίγουρα δεν μπορούν να ξεκινήσουν από το 2021, με αποτέλεσμα να είναι εντελώς ανέφικτη η άμεση δημιουργία θέσεων εργασίας από την υλοποίησή τους.
  • Απουσιάζουν παντελώς οι εξωηλεκτρικές χρήσεις λιγνίτη.
  • Απουσιάζουν πλήρως οι αναφορές σε Αστικές Αναπλάσεις και Υποδομές Υγείας.
  • Απουσιάζει η αναφορά στην πανδημία του covid-19 καθώς και στις επιπτώσεις της.
  • Οι δημιουργούμενες από τον σχεδιασμό που προβλέπεται στο Master Plan νέων θέσεων εργασίας υπολείπονται σημαντικά αυτών που χάνονται από τη απολιγνιτοποίηση.

  Συμπερασματικά επισημαίνουμε ότι :
  • Η συρρίκνωση της λιγνιτικής δραστηριότητας εξελίσσεται ραγδαία
  • Το υπό εκπόνηση Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan), δεν πληροί τις προϋποθέσεις για μια πραγματικά δίκαιη και ομαλή μετάβαση της περιοχής, διότι ακόμη και αν καλυφθούν οι ελλείψεις – προϋποθέσεις, που αναφέρθηκαν παραπάνω, θα εξακολουθεί να είναι μη “συγχρονιζόμενο”, χρονικά, με τη συρρίκνωση της λιγνιτικής δραστηριότητας.
  • Η μη ενσωμάτωση στο Master Plan των προτάσεων των τοπικών φορέων, ιδίως μάλιστα αυτών που είναι στην ίδια στρατηγική κατεύθυνση, είναι ανεξήγητη και αποδεικνύει ότι η διαβούλευση και οι συζητήσεις με τους φορείς ήταν παντελώς προσχηματικές.

  Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι μαθηματικά βέβαιο ότι η οικονομική και πληθυσμιακή συρρίκνωση της περιοχής θα είναι δραματική και πολύ πιθανόν μη αναστρέψιμη.
  Για να προλάβουμε δυσμενείς εξελίξεις θα πρέπει άμεσα :
  • να επιλυθούν οι θεσμικές εκκρεμότητες
  • να χρηματοδοτηθεί η μεταβατική περίοδος με εθνικούς πόρους
  • να επιδιωχθεί ευρύτερη κοινωνική και πολιτική συναίνεση
  • να αξιοποιηθεί το target model στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να στηριχθεί η ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη, οι Τ/Θ και όλη η περιοχή.
  • να προωθηθούν έργα, δράσεις, πρωτοβουλίες που θα δώσουν απασχόληση και εισόδημα στην περιοχή άμεσα.
  • να υιοθετηθούν οι προτάσεις των τοπικών κοινωνιών, διότι είναι αναγκαίο να νιώθουν το master plan “δικό” τους.
  • να σχεδιαστεί σε ρεαλιστική βάση το master plan, ώστε να καταστεί εφικτό και να γίνει αποδεκτό από το τοπικό παραγωγικό και ανθρώπινο δυναμικό.
  • να κατευθυνθούν επενδύσεις στην περιοχή μέσω διακρατικών συμφωνιών
  • να υιοθετηθεί η αρχή των αναπτυξιακών ισοδυνάμων για
  -την οικονομική ανάπτυξη
  -τις θέσεις εργασίας
  -Τηλεθερμάνσεις

  Η περιοχή συρρικνώνεται οικονομικά και πληθυσμιακά καθημερινά
  Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο !

  Κοζάνη 9-11-2020

• 10 Νοεμβρίου 2020, 12:49 | ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ
  Για το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan)
  για τη μεταλιγνιτική εποχή στην Μεγαλόπολη
  Το Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου αφού συζήτησε το ζήτημα της Δίκαιης Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών το οποίο είναι σύνθετο, πολυεπίπεδο, διεπιστημονικό και σίγουρα διατομεακό, αποφάσισε κατά πλειοψηφία ότι:

  Α) Απορρίπτει το Master Plan της μεταλιγνιτικής εποχής στην Μεγαλόπολη διότι:
  1. Η βίαιη απολιγνιτοποίηση που επέλεξε η κυβέρνηση και η μετάβαση σε ένα νέο οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο δεν μπορεί να είναι δίκαιη αφού αφενός ο χρόνος που διατίθεται είναι ελάχιστος και αφετέρου η περιοχή και η πολιτεία ήταν απροετοίμαστες για μια τέτοιου μεγέθους αλλαγή και προσαρμογή σε νέα δεδομένα.
  Γι αυτό διεκδικούμε: Παράταση χρόνου προσαρμογής στα νέα δεδομένα τουλάχιστον έως το 2035 για τη Μεγαλόπολη και το 2040 για όλη τη χώρα και παράταση περαιτέρω όλων των συζητήσεων για το ΣΔΑΜ.

  2. Δεν είναι προϊόν δημοκρατικής και επαρκούς διαβούλευσης, με τη τοπική κοινωνία και τους αρμόδιους φορείς της. Δεν εκφράζει τη βούληση των πολιτών της Μεγαλόπολης και της Περιφέρειας γενικότερα. Αποφασίζει για εμάς, χωρίς εμάς!

  3. Δεν προκύπτει συμμετοχή στην μεταλιγνιτική εποχή των τοπικών κοινωνιών, παραγωγικών φορέων, τοπικής αυτοδιοίκησης. Ακόμα και το μοντέλο διακυβέρνησης θα προσδιοριστεί σε δεύτερο χρόνο, μετά τη διαβούλευση.

  4. Δεν είναι δομημένο με διακριτές φάσεις με προκαθορισμένους στόχους ανάπτυξης και δείκτες απασχόλησης που να συνδέονται χρονικά με την σταδιακή υλοποίηση δράσεων που να συμβαδίζουν με την οικονομική προσαρμογή της περιοχής (μεταβατικό πρόγραμμα, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα).

  5. Απουσιάζουν οι Δημόσιες επενδύσεις.

  6. Απουσιάζουν χαρακτηριστικά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι μικρότερης κλίμακας επενδύσεις, οι οποίες είναι πιο αποτελεσματικές στην εμπλοκή των τοπικών κοινωνιών στην ομαλή και δίκαιη μετάβαση της περιοχής τους. Κάτι τέτοιο δε, ο ίδιος Κανονισμός, στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θέτει περιορισμούς και προϋποθέσεις για τη στήριξη των μεγάλων επιχειρήσεων.

  7. Απουσιάζει ο πρωτογενής τομέας. Δε φαίνεται να απασχολεί ουσιαστικά τους συντάκτες του σχεδίου. Η πρόβλεψη για γη σε αγρότες μετατίθεται σε μεταγενέστερο χρόνο όταν προχωρήσει ο χωρικός σχεδιασμός και τα τοπικά χωρικά, ενώ η έξυπνη γεωργία απλώς αναφέρεται αορίστως και κάποια στιγμή στο μέλλον.
  8. Οι εμβληματικές επενδύσεις που προτείνονται δεν προκύπτουν από ένα συγκροτημένο και συνεκτικό σχέδιο ανάλυσης ανάταξης της περιοχής από τον επερχόμενο μαρασμό και την ερήμωση αντίθετα εξυπηρετούν κυρίως επενδυτική ευκαιρία συγκεκριμένων εταιρειών. Δεν αναγράφονται κριτήρια επιλογής των επενδύσεων και των δράσεων, δεν υπάρχει ποσοτική ανάλυση όλων των κλάδων της οικονομίας, δεν τεκμηριώνεται γιατί επιλέχθηκαν συγκεκριμένοι κλάδοι έναντι άλλων.

  Β) Το Περιφερειακό Συμβούλιο Πελοποννήσου απαιτεί ένα ολοκληρωμένο σοβαρό σχέδιο παραγωγικού μετασχηματισμού και γενναία δημόσια χρηματοδότηση από αύριο για τη μεταλιγνιτική εποχή η οποία για τη περιοχή μας δεν μπορεί να είναι πριν το 2035.
  Απαιτεί από την πολιτεία και την Περιφέρεια, να σχεδιαστεί η αντικατάσταση της απασχόλησης και της οικονομικής δραστηριότητας που θα καταργηθούν λόγω αυτής της μετάβασης. Δεν μπορούμε να περιμένουμε να καλυφθεί αυτή η ανάγκη από τη λειτουργία της αγοράς. Ο σχεδιασμός αυτός πρέπει να καταλήγει στην επιλογή δραστηριοτήτων που μπορούν να αναπτυχθούν στην περιοχή, να περιλαμβάνει χρονοδιαγράμματα, και να περιλαμβάνει επίσης την εξασφάλιση της ύπαρξης των κατάλληλων υποδομών, αλλά και τη μετεκπαίδευση των εργαζομένων, μαζί με τις κατάλληλες χρηματοδοτήσεις που θα επιτρέψουν την ομαλή μετάβαση από την πλευρά των συνθηκών ζωής και της βιωσιμότητας των οικονομικών δραστηριοτήτων.

  Γ) Θεωρεί ως προαπαιτούμενα για ένα τέτοιο σοβαρό και φίλο περιβαλλοντικό σχέδιο παραγωγικού μετασχηματισμού πέραν του χρόνου προσαρμογής ότι είναι:
  1. Αποκατάσταση των εδαφών των λιγνιτικών πεδίων προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, άμεσα χωρικός σχεδιασμός και να τεθούν -πριν κλείσει η διαβούλευση του εν λόγω σχεδίου- τα εδαφικά σχέδια μετάβασης. Οι Ζώνες Απολιγνιτοποίησης (ΖΑΠ) δεν έχουν θεσμοθετηθεί και παρόλα αυτά προχωράμε στην οριοθέτηση χρήσεων γης και περιοχών ΕΠΣ.
  2. Στην εκπόνηση των ΕΠΣ και στην χωροθέτηση των χρήσεων γης να ληφθεί υπόψη η δυνατότητα ώστε να αναπτυχθούν δράσεις όσο το δυνατόν από ευρύτερες ομάδες τοπικού πληθυσμού και όχι μόνο κάποιες για εταιρείες όπως προβλέπεται στις εμβληματικές επενδύσεις.

  3. Στο εδαφικό σχέδιο δίκαιης μετάβασης να γίνει μια πλήρης καταγραφή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ένα συνεκτικό σχέδιο αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος.

  4. Να εξασφαλίσει, χαμηλό κόστος ενέργειας και εξασφάλιση της θέρμανσης των πληττόμενων περιοχών για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις προκειμένου να καταστεί εφικτή η παραγωγική ανασυγκρότηση και να καταπολεμηθεί η ενεργειακή φτώχεια
  5. Τα κονδύλια που προβλέπονται ή θα διατεθούν για την λεγόμενη «μεταλιγνιτική εποχή» να τα διαχειριστεί δημόσιος φορέας στον οποίο θα συμμετέχουν οι φορείς της τοπικής κοινωνίας (Δημόσιο, ΔΕΗ, Περιφέρεια, Δήμος, Πανεπιστήμιο , φορείς).

  6. Δημόσιες επενδύσεις αλλά και επενδύσεις από τη ΔΕΗ.
  Όπως: Οδικά έργα ,σύγχρονα ασύρματα ψηφιακά δίκτυα τηλεπικοινωνιών, νέα σύγχρονη σιδηροδρομική γραμμή για τη Μεγαλόπολη και όλη τη Πελοπόννησο, υποδομές για υγεία και παιδεία ,μονάδα κατασκευής έξυπνων μετρητών από τον ΑΔΜΗΕ, εργοστάσιο παραγωγής φωτοβολταϊκών panel και λοιπών αναγκαίων εξαρτημάτων από τη ΔΕΗ ώστε να πάψουμε να είμαστε χώρα εισαγωγής, Κατασκευή φράγματος στη θέση «Κομπόνα» από τη ΔΕΗ και μικρού υδροηλεκτρικού, μετατροπή λιγνιτικής μονάδας σε μονάδα αποθήκευσης υδρογόνου και μετατροπή λιγνιτικής μονάδας σε μονάδα παραγωγής ρεύματος από ΑΠΕ (βιομάζα).
  7. Δημιουργία του βιομηχανικού πάρκου Μεγαλόπολης.
  8. Την αναθεώρηση της ΜΠΕ της ΔΕΗ και την εκπόνηση των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) που πρέπει να περιλαμβάνει τη ΖΑΠ Μεγαλόπολης, την επέκταση της περιμετρικά από αυτή των όμορων περιοχών του Λεκανοπεδίου και ευρύτερα. Την εκπόνηση παράλληλα και με κοινές προδιαγραφές ενός ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού που να αποπνέει δυναμική και να προσδιορίζει τους στόχους και τις προοπτικές ουσιαστικής αλλαγής του οικονομικού-παραγωγικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού μοντέλου της περιοχής.
  9. Στην εκπόνηση των ΕΠΣ και στην χωροθέτηση των χρήσεων γης να ληφθεί υπόψη η δυνατότητα ώστε να αναπτυχθούν δράσεις όσο το δυνατόν από ευρύτερες ομάδες τοπικού πληθυσμού και όχι μόνο κάποιες για εταιρείες όπως προβλέπεται στις εμβληματικές επενδύσεις.
  10. Το μεγαλύτερο μέρος των πόρων πρέπει να έχει ως βασικό αποδέκτη την ευρύτερη περιοχή της Μεγαλόπολης.
  Δ) Προτείνει επιπλέον :
  • Δημιουργία κεντρικού Σταθμού Συμπίεσης και διανομής Φυσικού Αερίου στην Περιοχή για τη κάλυψη των αναγκών της γεωγραφικής Πελοποννήσου

  • Δημιουργία Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και Πολυτεχνικές σχολές, με προσανατολισμό στον τομέα των νέων μορφών ενέργειας φιλικών προς το περιβάλλον και τη Νανοτεχνολογία.

  • Επιπλέον κίνητρα για ενεργειακές κοινότητες με συμμετοχή της αυτοδιοίκησης. Παράλληλα να λυθεί το θέμα με το κορεσμένο δίκτυο της Περιφέρειας Πελοποννήσου γιατί ότι και να συζητάμε για ανάπτυξη ΑΠΕ, ενεργειακών κοινοτήτων με αυτές τις συνθήκες δεν έχει νόημα.

  • Για τον αγροτικό τομέα. Την ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας με σύγχρονες μεθόδους και τη συμμετοχή μικροκαλλιεργητών και μικροκτηνοτροφικών μονάδων χωροταξικά οργανωμένες σε αρδευόμενες εκτάσεις με σύγχρονες υποδομές και μονάδες μεταποίησης μέσα από εθελοντική συνεργασία των παραγωγών, σε συναιτερισμούς ,ομαδες παραγωγών και clasters.
  • Ενσωμάτωση στις προτάσεις των περιοχών των υδάτινων οικοσυστημάτων με αξιοποίηση αυτών σε όλα τα επίπεδα (περιβαλλοντικό, ενεργειακό, χωροταξικό, τουριστικό, εναλλακτικού αθλητισμού κλπ).
  • Αξιοποίηση της βιομηχανικής κληρονομιάς. Επενδύσεις αξιοποίησης και προβολής των βιομηχανικών εγκαταστάσεων μέσω της καταγραφής τους και του χαρακτηρισμού τους ως μνημεία και τη σύνδεση τους με την ιστορία της περιοχής με στόχο την ενίσχυση του τουρισμού.
  • Ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς ( Αρχαίο θέατρο Μεγαλόπολης ,αρχαιολογικό και παλαιοντολογικό μουσείο κλπ )
  • Τουριστική ανάπτυξη .
  • Δημιουργία πάρκου ηλεκτροκίνησης.
  • Συνέχιση λειτουργίας της τηλεθέρμανσης για παροχή θερμότητας στην Μεγαλόπολη και σύνδεση με την 5η μονάδα συνδυασμένου κύκλου της ΔΕΗ και χαρακτηρισμού της ως μονάδα ΣΗΘΥΑ.
  • Πράσινη επιχειρηματικότητα με κοινωνικό πρόσημο. Πράσινη ενέργεια για καθαρό περιβάλλον και ποιότητα ζωής μέσω της αειφορίας και της κυκλικής οικονομίας. Μεγαλόπολη πόλη zero waste and zero energy , για μια στρατηγική δίκαιης μετάβασης σε μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη.
  • Δημιουργία Παρατηρητηρίου για να παρακολουθεί την υλοποίηση του σχεδίου απολιγνιτοποίησης και απορρόφησης των κονδυλίων»
  • Αλλαγή στις ζώνες κινήτρων, όπως μνημονεύεται στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Μεγαλόπολης

• 10 Νοεμβρίου 2020, 12:12 | Άγγελος Ιατρίδης, Πρόεδρος ΔΣ Αμύνταιον Οίνος

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η «Αμύνταιον Οίνος Wine Cluster» είναι η ένωση των οινοπαραγωγών των βραβευμένων οίνων ΠΟΠ ΑΜΥΝΤΑΙΟ και ΠΓΕ ΦΛΩΡΙΝΑ, με έδρα λειτουργίας και παραγωγής στο σύνολο του Νομού Φλώρινας.

  Στο πλαίσιο της διαβούλευσης του Master Plan του ΣΔΑΜ, έχουμε τις παρακάτω παρατηρήσεις και προτάσεις:

  1. Αναπτυξιακή Παρέμβαση για νομοθετική επικαιροποίηση του καθεστώτος σε περιοχές που χαρακτηρίζονται ως ΓΥΠ (Γη Υψηλής Παραγωγικότητας)
  α. Λόγω της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, όπως αυτό διαμορφώνεται στην περιοχή και θα λάβει χώρα τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να επικαιροποιηθεί η κατάσταση που ισχύει με το τί επιτρέπεται να κατασκευαστεί και τί όχι σε περιοχές ΓΥΠ.
  β. Πολλές περιοχές έχουν ορθά χαρακτηριστεί ως τέτοιες, αλλά με τα δεδομένα που ίσχυαν πριν από δεκαετίες.
  γ. Για να ενισχυθεί και η τουριστική αξιοποίηση της πρωτογενούς παραγωγής και της μεταποίησης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, προτείνεται η επικαιροποίηση της νομοθεσίας, ώστε να γίνει εφικτή η κατασκευή εντός ΓΥΠ κύριων τουριστικών καταλυμάτων.
  δ. Στην επικαιροποίηση αυτή προτείνεται να υπάρχει και η πρόβλεψη μέγιστης δυναμικότητας (π.χ. μέχρι 50 κλίνες), ώστε να μην γίνει κατάχρηση αυτής της επικαιροποίησης με κατασκευή μεγάλων μονάδων που δεν συνάδουν τόσο με το ανάγλυφο όσο και με την προοπτική της ευρύτερης μεταλιγνιτικής περιοχής.
  ε. Το μέγεθος αυτό θα μπορεί καταστήσει βιώσιμο ένα τέτοιο εγχείρημα, θα εξυπηρετεί βασικά τουριστικά μεγέθη (π.χ. ένα λεωφορείο 50 θέσεων), ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην ανάπτυξη του οινοτουρισμού και της προώθησης των τοπικά παραγόμενων (αγροτικών και μη) προϊόντων.

  2. Αναπτυξιακή Παρέμβαση για νομοθετική επικαιροποίηση στο πλαίσιο της Διαχείρισης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα
  α. Για πολλά χρόνια και εξαιτίας της λειτουργίας των ορυχείων της ΔΕΗ στην ευρύτερη περιοχή, η χρήση των υδάτων ήταν απόλυτα ελεγχόμενη, ώστε να μην διαταραχθεί η ισορροπία του οικοσυστήματος.
  β. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν ο χαρακτηρισμός κάποιων περιοχών ως Κόκκινες Περιοχές. Σε αυτές τις περιοχές υπήρχαν συγκεκριμένες απαγορεύσεις (όπως π.χ. η διάνοιξη γεωτρήσεων) και συνεπώς η εκτέλεση αγροτικών εκμεταλλεύσεων – που απαιτούν προσεγμένη χρήση υδάτων – ήταν ανέφικτη.
  γ. Πλέον με την μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, αυτός ο χαρακτηρισμός των περιοχών σε Κόκκινες και μη πρέπει να επικαιροποιηθεί και σίγουρα κάποιες περιοχές, στις οποίες διεξάγονται ήδη αγροτικές εκμεταλλεύσεις που σέβονται τους φυσικούς πόρους να αλλάξουν από Κόκκινες σε Πράσινες.
  δ. Υπάρχει και σχετική μελέτη που υπογράφουν οι κ.κ. ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Γεωλόγος και ΝΑΓΚΟΥΛΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, Γεωλόγος, σχετικά με την επικαιροποίηση του Χαρακτηρισμού Υπόγειων Υδατικών Συστημάτων (ΥΥΣ) σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας (επισυνάπτεται)
  ε. Μία τέτοια επικαιροποίηση θα συμβάλει στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας αλλά και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων της Δυτικής Μακεδονίας.

  3. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εκπόνηση ενός Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου, ώστε η πρωτογενής παραγωγή και μάλιστα η παραγωγή ποιοτικά πιστοποιημένων προϊόντων (όπως είναι οι ΠΟΠ και οι ΠΓΕ οίνοι) να μην επηρεαστεί από την ανάπτυξη των Φ/Β πάρκων.
  α. Θα μπορούσε να ληφθεί μέριμνα ώστε η ανάπτυξη να επιτρέπεται π.χ. εκτός της γεωγραφικής ζώνης ΠΟΠ.
  β. Η ανεξέλεγκτη εξάπλωση θα οδηγήσει στην αύξηση της αξίας της γης, στη μείωση της διάθεσης των ανθρώπων να ασχοληθούν με την γη και κατά συνέπεια η ποιοτική πρωτογενής παραγωγής θα οδηγηθεί σε αυξημένα κόστη και άρα μείωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων της.
  γ. Από την άλλη, με ένα στοχευμένο χωροταξικό σχέδιο, η συγκέντρωσή των φ/β εγκαταστάσεων σε συγκεκριμένες περιοχές θα έκανε και αυτή την προσπάθεια οικονομικά αποδοτικότερη και την συντήρησή τους πιο βιώσιμη.

  4. Το ποσοστό επιδότησης σε επενδύσεις στο πλαίσιο του ΣΔΑΜ, θα πρέπει να είναι ανεξάρτητο από τις θέσεις εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν από την επένδυση και σε κάθε περίπτωση να ανέλθει στο μέγιστο δυνατό ποσοστό επιχορήγησης στις κάτωθι περιπτώσεις:
  α. Σε επενδύσεις που αφορούν στον Πρωτογενή τομέα
  β. Σε επενδύσεις Μεταποίησης προϊόντων του Πρωτογενούς τομέα
  γ. Σε επενδύσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών
  δ. Σε επενδύσεις των ανώνυμων εταιρειών των ΟΤΑ
  ώστε κατά προτεραιότητα, να γίνουν άμεσα εφικτές επενδύσεις γύρω από τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης, καθώς και για ποιοτικά προϊόντα με γεωγραφική ένδειξη ΠΟΠ και ΠΓΕ, που διαθέτει άφθονα η ευρύτερη περιοχή.

  5. Ενίσχυση επενδυτικών έργων που είναι ήδη σε εξέλιξη και δεν έχουν ολοκληρωθεί.
  α. Θα πρέπει να γίνει η αναγκαία νομοθετική ρύθμιση, ώστε επενδυτικά έργα που λαμβάνουν χώρα στις υπό μετάβαση περιοχές και έχουν εγκριθεί σε διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία και συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί να τύχουν του – τελικού – αυξημένου ποσοστού επιδότησης που θα προκύψει και στα επενδυτικά σχέδια του ΣΔΑΜ.
  β. Αν δεν γίνει τέτοια ρύθμιση, μια σειρά έργων αναμένεται να παγώσουν και πολλές επενδυτικές πρωτοβουλίες που είναι σε εξέλιξη κινδυνεύουν να μην ολοκληρωθούν ποτέ.
  γ. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρξει τρόπον τινά και μία αναγνώριση των προσπαθειών του επιχειρηματικού κόσμου της περιοχής που όλα αυτά τα χρόνια πιστεύει και επενδύει στην περιοχή και δεν περίμενε τις ευεργετικές διατάξεις του ΣΔΑΜ για να υλοποιήσει κάποια επένδυση.

  6. Ανάληψη πρωτοβουλιών για την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, στις υπό μετάβαση περιοχές. Ενδεικτικά αναφέρονται οι κάτωθι:
  α. Εγκατάσταση συστήματος αντιχαλαζικής προστασίας σε δυναμικές καλλιέργειες (αμπέλι, οπωροφόρα κλπ) στις πληττόμενες περιοχές.
  β. Βελτίωση Υποδομών οδικής σύνδεσης και διασύνδεσης των χώρων καλλιέργειας και παραγωγής με τα σημεία τυποποίησης/μεταποίησης και προώθησης
  γ. Επιδότηση στο κόστος εγκατάστασης αμπελώνων με τη νέα άδεια

  Με βάση τα παραπάνω σημεία, κρίνεται επιτακτική μία άμεση (εντός του 2021) προκήρυξη για ενίσχυση δράσεων που εμπεριέχονται στο πλαίσιο των εμβληματικών του Master Plan, μέσα από τα κονδύλια του Πράσινου Ταμείου, με αυξημένα ποσοστά επιδότησης, με σκοπό:
  • Την ενίσχυση επενδύσεων που συμπεριλαμβάνονται στις Εμβληματικές Δράσεις του ΣΔΑΜ, μέσα από τα κονδύλια του Πράσινου Ταμείου
  o Για να μην «παγώσει» η επενδυτική πρωτοβουλία στις περιοχές μετάβασης
  o Για να ξεκινήσει όσο είναι νωρίς η ανάσχεση της διογκούμενης ανεργίας στις περιοχές της μετάβασης

  Εκ μέρους όλων των οινοποιών της ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ ΟΙΝΟΣ, σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για την αποδοχή και παραμένουμε στη διάθεσή σας για περαιτέρω διευκρινίσεις.

  Με τιμή,
  Άγγελος Ιατρίδης
  Οινοποιός
  Πρόεδρος ΔΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ ΟΙΝΟΣ

• 10 Νοεμβρίου 2020, 12:57 | Άγγελος Ιατρίδης

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η «Αμύνταιον Οίνος Wine Cluster» είναι η ένωση των οινοπαραγωγών των βραβευμένων οίνων ΠΟΠ ΑΜΥΝΤΑΙΟ και ΠΓΕ ΦΛΩΡΙΝΑ, με έδρα λειτουργίας και παραγωγής στο σύνολο του Νομού Φλώρινας.

  Στο πλαίσιο της διαβούλευσης του Master Plan του ΣΔΑΜ, έχουμε τις παρακάτω παρατηρήσεις και προτάσεις:

  1. Αναπτυξιακή Παρέμβαση για νομοθετική επικαιροποίηση του καθεστώτος σε περιοχές που χαρακτηρίζονται ως ΓΥΠ (Γη Υψηλής Παραγωγικότητας)
  α. Λόγω της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, όπως αυτό διαμορφώνεται στην περιοχή και θα λάβει χώρα τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να επικαιροποιηθεί η κατάσταση που ισχύει με το τί επιτρέπεται να κατασκευαστεί και τί όχι σε περιοχές ΓΥΠ.
  β. Πολλές περιοχές έχουν ορθά χαρακτηριστεί ως τέτοιες, αλλά με τα δεδομένα που ίσχυαν πριν από δεκαετίες.
  γ. Για να ενισχυθεί και η τουριστική αξιοποίηση της πρωτογενούς παραγωγής και της μεταποίησης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, προτείνεται η επικαιροποίηση της νομοθεσίας, ώστε να γίνει εφικτή η κατασκευή εντός ΓΥΠ κύριων τουριστικών καταλυμάτων.
  δ. Στην επικαιροποίηση αυτή προτείνεται να υπάρχει και η πρόβλεψη μέγιστης δυναμικότητας (π.χ. μέχρι 50 κλίνες), ώστε να μην γίνει κατάχρηση αυτής της επικαιροποίησης με κατασκευή μεγάλων μονάδων που δεν συνάδουν τόσο με το ανάγλυφο όσο και με την προοπτική της ευρύτερης μεταλιγνιτικής περιοχής.
  ε. Το μέγεθος αυτό θα μπορεί καταστήσει βιώσιμο ένα τέτοιο εγχείρημα, θα εξυπηρετεί βασικά τουριστικά μεγέθη (π.χ. ένα λεωφορείο 50 θέσεων), ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην ανάπτυξη του οινοτουρισμού και της προώθησης των τοπικά παραγόμενων (αγροτικών και μη) προϊόντων.

  2. Αναπτυξιακή Παρέμβαση για νομοθετική επικαιροποίηση στο πλαίσιο της Διαχείρισης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα
  α. Για πολλά χρόνια και εξαιτίας της λειτουργίας των ορυχείων της ΔΕΗ στην ευρύτερη περιοχή, η χρήση των υδάτων ήταν απόλυτα ελεγχόμενη, ώστε να μην διαταραχθεί η ισορροπία του οικοσυστήματος.
  β. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης ήταν ο χαρακτηρισμός κάποιων περιοχών ως Κόκκινες Περιοχές. Σε αυτές τις περιοχές υπήρχαν συγκεκριμένες απαγορεύσεις (όπως π.χ. η διάνοιξη γεωτρήσεων) και συνεπώς η εκτέλεση αγροτικών εκμεταλλεύσεων – που απαιτούν προσεγμένη χρήση υδάτων – ήταν ανέφικτη.
  γ. Πλέον με την μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή, αυτός ο χαρακτηρισμός των περιοχών σε Κόκκινες και μη πρέπει να επικαιροποιηθεί και σίγουρα κάποιες περιοχές, στις οποίες διεξάγονται ήδη αγροτικές εκμεταλλεύσεις που σέβονται τους φυσικούς πόρους να αλλάξουν από Κόκκινες σε Πράσινες.
  δ. Υπάρχει και σχετική μελέτη που υπογράφουν οι κ.κ. ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, Γεωλόγος και ΝΑΓΚΟΥΛΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, Γεωλόγος, σχετικά με την επικαιροποίηση του Χαρακτηρισμού Υπόγειων Υδατικών Συστημάτων (ΥΥΣ) σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας (επισυνάπτεται)
  ε. Μία τέτοια επικαιροποίηση θα συμβάλει στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας αλλά και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων της Δυτικής Μακεδονίας.

  3. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην εκπόνηση ενός Ειδικού Χωροταξικού Σχεδίου, ώστε η πρωτογενής παραγωγή και μάλιστα η παραγωγή ποιοτικά πιστοποιημένων προϊόντων (όπως είναι οι ΠΟΠ και οι ΠΓΕ οίνοι) να μην επηρεαστεί από την ανάπτυξη των Φ/Β πάρκων.
  α. Θα μπορούσε να ληφθεί μέριμνα ώστε η ανάπτυξη να επιτρέπεται π.χ. εκτός της γεωγραφικής ζώνης ΠΟΠ.
  β. Η ανεξέλεγκτη εξάπλωση θα οδηγήσει στην αύξηση της αξίας της γης, στη μείωση της διάθεσης των ανθρώπων να ασχοληθούν με την γη και κατά συνέπεια η ποιοτική πρωτογενής παραγωγής θα οδηγηθεί σε αυξημένα κόστη και άρα μείωση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων της.
  γ. Από την άλλη, με ένα στοχευμένο χωροταξικό σχέδιο, η συγκέντρωσή των φ/β εγκαταστάσεων σε συγκεκριμένες περιοχές θα έκανε και αυτή την προσπάθεια οικονομικά αποδοτικότερη και την συντήρησή τους πιο βιώσιμη.

  4. Το ποσοστό επιδότησης σε επενδύσεις στο πλαίσιο του ΣΔΑΜ, θα πρέπει να είναι ανεξάρτητο από τις θέσεις εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν από την επένδυση και σε κάθε περίπτωση να ανέλθει στο μέγιστο δυνατό ποσοστό επιχορήγησης στις κάτωθι περιπτώσεις:
  α. Σε επενδύσεις που αφορούν στον Πρωτογενή τομέα
  β. Σε επενδύσεις Μεταποίησης προϊόντων του Πρωτογενούς τομέα
  γ. Σε επενδύσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών
  δ. Σε επενδύσεις των ανώνυμων εταιρειών των ΟΤΑ
  ώστε κατά προτεραιότητα, να γίνουν άμεσα εφικτές επενδύσεις γύρω από τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης, καθώς και για ποιοτικά προϊόντα με γεωγραφική ένδειξη ΠΟΠ και ΠΓΕ, που διαθέτει άφθονα η ευρύτερη περιοχή.

  5. Ενίσχυση επενδυτικών έργων που είναι ήδη σε εξέλιξη και δεν έχουν ολοκληρωθεί.
  α. Θα πρέπει να γίνει η αναγκαία νομοθετική ρύθμιση, ώστε επενδυτικά έργα που λαμβάνουν χώρα στις υπό μετάβαση περιοχές και έχουν εγκριθεί σε διάφορα χρηματοδοτικά εργαλεία και συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί να τύχουν του – τελικού – αυξημένου ποσοστού επιδότησης που θα προκύψει και στα επενδυτικά σχέδια του ΣΔΑΜ.
  β. Αν δεν γίνει τέτοια ρύθμιση, μια σειρά έργων αναμένεται να παγώσουν και πολλές επενδυτικές πρωτοβουλίες που είναι σε εξέλιξη κινδυνεύουν να μην ολοκληρωθούν ποτέ.
  γ. Με τον τρόπο αυτό θα υπάρξει τρόπον τινά και μία αναγνώριση των προσπαθειών του επιχειρηματικού κόσμου της περιοχής που όλα αυτά τα χρόνια πιστεύει και επενδύει στην περιοχή και δεν περίμενε τις ευεργετικές διατάξεις του ΣΔΑΜ για να υλοποιήσει κάποια επένδυση.

  6. Ανάληψη πρωτοβουλιών για την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα, στις υπό μετάβαση περιοχές. Ενδεικτικά αναφέρονται οι κάτωθι:
  α. Εγκατάσταση συστήματος αντιχαλαζικής προστασίας σε δυναμικές καλλιέργειες (αμπέλι, οπωροφόρα κλπ) στις πληττόμενες περιοχές.
  β. Βελτίωση Υποδομών οδικής σύνδεσης και διασύνδεσης των χώρων καλλιέργειας και παραγωγής με τα σημεία τυποποίησης/μεταποίησης και προώθησης
  γ. Επιδότηση στο κόστος εγκατάστασης αμπελώνων με τη νέα άδεια

  Με βάση τα παραπάνω σημεία, κρίνεται επιτακτική μία άμεση (εντός του 2021) προκήρυξη για ενίσχυση δράσεων που εμπεριέχονται στο πλαίσιο των εμβληματικών του Master Plan, μέσα από τα κονδύλια του Πράσινου Ταμείου, με αυξημένα ποσοστά επιδότησης, με σκοπό:
  • Την ενίσχυση επενδύσεων που συμπεριλαμβάνονται στις Εμβληματικές Δράσεις του ΣΔΑΜ, μέσα από τα κονδύλια του Πράσινου Ταμείου
  o Για να μην «παγώσει» η επενδυτική πρωτοβουλία στις περιοχές μετάβασης
  o Για να ξεκινήσει όσο είναι νωρίς η ανάσχεση της διογκούμενης ανεργίας στις περιοχές της μετάβασης

  Εκ μέρους όλων των οινοποιών της ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ ΟΙΝΟΣ, σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για την αποδοχή και παραμένουμε στη διάθεσή σας για περαιτέρω διευκρινίσεις.

  Με τιμή,
  Άγγελος Ιατρίδης
  Οινοποιός
  Πρόεδρος ΔΣ ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ ΟΙΝΟΣ

• 10 Νοεμβρίου 2020, 11:43 | ΒΑΣΔΑΡΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ / ΒΑΣΔΑΡΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Στο πλαισιο της διαδικασιας απολιγνιτοποιησης της Δυτικης Μακεδονιας κατατιθενται δυο προτασεις

  α. Αξιοποιηση από τη ΔΕΗ ΑΕ του αργουντα εξοπλισμου που διαθετει στην περιοχη της Δυτ. Μακεδονιας με συγκεκριμενη διαδικασια και η οποια (διαδικασια) θα αφησει το αποτυπωμα της στην περιοχη για τη συνεχιση-αξιοποιηση της εμπειριας των κατοικων στον τεχνικο-τεχνολογικο τομεα (προταση 1)

  β. Διαφοποποιηση του αναπτυξιακου μοντελου της περιοχης με τη δημιουργια εταιρικου σχηματος σε ιδιωτικη νομικη βαση με σκοπο την αξιοποιηση του γεωργικου και κτηνοτροφικου κεφαλαιου της περιοχης.(προταση 2)

  Αναλυτικά οι δύο (2) προτάσεις

  ΠΡΟΤΑΣΗ 1

  Η 1η πρόταση αφορά στην αξιοποίηση του αργούντα εξοπλισμού της ΔΕΗ.

  Η ΔΕΗ ΑΕ στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και δη στον άξονα Κοζάνη –Πτολεμαίδα –Αμύνταιο, λόγω της μακροχρόνιας δραστηριότητάς της στον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, διαθέτει ως γνωστόν, έναν ιδιάιτερα μεγάλο αριθμό εξοπλισμού (κινητήρες , μπαταρίες , ελαστικούς ιμάντες ράουλα και πολλά άλλα ), ο οποίος πρέπει να υποστεί περιβαλλοντικούς ελέγχους προτού επαναξιοποιηθεί διαφορετικά πχ σε πιθανή πώληση. Μια τέτοια διαδικασία περιλαμβάνει αποσυναρμολογήσεις , ελέγχους, αποθέσεις, αποθήκευση αδρανών υλικών κ.α και μπορεί να πραγματοποιηθεί από την πλέον αρμόδια εταιρία της περιοχής σε τέτοια θέματα, που είναι η ΔΙΑΔΥΜΑ – ΔΙαχείρηση Απορριμμάτων ΔΥτικής ΜΑκεδονίας – η οποία εφαρμόζει βιώσιμες μεθόδους μηχανικής επεξεργασίας και

  αξιοποίησης παντός είδους απορριμμάτων καθώς και μεθόδους για τη μεγιστοποίηση της ανάκτησης των ανακυκλώσιμων υλικών. Με τη συνομολόγηση σύμβασης μεταξύ ΔΕΗ Α.Ε και ΔΙΑΔΥΜΑ , η 2η θα μπορούσε να αναλάβει

  • την αποσυναρμολόγηση του εξοπλισμού

  • τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου οι ρυπογόνες ουσίες να μεταφερθούν σε κατάλληλους χώρους αποθήκευσης-συντήρησης

  • την έκδοση των απαραίτητων εγκρίσεων ώστε να μπορεί η ΔΕΗ στη συνέχεια να αξιοποιήσει τον εξοπλισμό αυτόν

  Η ΔΙΑΔΥΜΑ εν συνεχεία θα προχωρά στην ανάθεση των εργασιών αποσυναρμολόγησης σε ιδιώτες τις περιοχής ( οι οποίοι διαθέτουν αντίστοιχη εμπειρία λόγω μακροχρόνιας συνεργασίας τους με τη ΔΕΗ ) και θα έχει την επίβλεψη της προόδου των εργασιών-πάντα μέσω τον προβλεπόμενων από το νόμο διαδικασιών

  Μια τέτοια κίνηση θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στην περιοχή, θα συμβάλει στην ανάπτυξη σχήματος μεταξύ δημοσίου (ΔΙΑΔΥΜΑ) και ιδιωτικού τομέα ( ιδιωτικές επιχειρήσεις με ανάλογες δραστηριότητες).

  Ετσι το σχήμα αυτό, με την εμπειρία και δυναμική που θα αποκτησει, θα είναι σε θέση

  – να αναλάβει και να υλοποιήσει ανάλογες εργασίες είτε πανελλαδικά είτε και σε διαβαλκανικό επίπεδο σε χώρες όπως Σερβία , Β Μακεδονία και Βουλγαρία , των οποίων ήδη δρομολογείται η ένταξη στην Ε Ε με ότι αυτό συνεπάγεται για την αλλαγή του ενεργειακού τους μοντέλου (απολιγνιτοποίηση)

  – να επεκτείνει τις δραστηριότητές του στον τομέα των περιβαλλοντικών έργων και της κυκλικής οικονομίας.

  Στις δράσεις αυτές, μπορεί να συμπεριληφθεί και η διαχείριση του υπάρχοντος εξοπλισμού στις εγκαταστάσεις της εταιρίας λιπασμάτων ΑΕΒΑΛ στην περιοχή μας, η οποία παραμένει κλειστή εδώ και χρόνια.

  ΠΡΟΤΑΣΗ 2

  Η πρόταση αυτή αφορά σε δημιουργία εταιρικού σχήματος μεταξύ ΔΕΗ Α.Ε, δήμου Κοζάνης και ιδιωτών – ιδιοκτητών γης για την αξιοποίηση γεωργικού και κτηνοτροφικού κεφαλαίου της ευρύτερης περιοχής »Μπουζακίων» / δημοτικού διαμερίσματος ελλησπόντου.

  Η ΔΕΗ Α.Ε στην ανωτέρω περιοχή έχει προβεί στην αγορά εκτάσεων (διαδικασία απαλλοτρίωσης) δημοτικών και ιδιωτικών, περί τα 40 000 στρέμματα για την αξιοποίηση των κοιτασμάτων λιγνίτη προς παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

  Σ ένα μέρος των εκτάσεων η ΔΕΗ έχει ολοκληρώσει τις εργασίες εξόρυξης λιγνίτη και έχουν ήδη δρομολογηθεί οι διαδικασίες ανάπλασης των εκτάσεων αυτών.

  Λαμβάνοντας υπ όψιν ότι

  • η ΔΕΗ πρέπει να προβεί σε εργασίες αποκατάστασης-ανάπλασης των εδαφών σύμφωνα με τα οριζόμενα από την εγκεκριμένη ΜΠΕ (μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων)

  • στην εν λόγω περιοχή του δήμου ελλησπόντου υπάρχει παραγωγή τοπικών προιόντων (σιτηρά , αραβόσιτος, σακχαρότευτλά , πατάτες, τριφύλλι) καθώς και ένας μεγάλος αριθμός από κτηνοτροφικές μονάδες σε λειτουργία (περίπου 40 )

  • υπάρχει επαρκές φυσικό υδάτινο δυναμικό στην περιοχή

  • διαμορφώνεται μια στροφή της νεολαίας προς τον γεωργοκτηνοτροφικό τομέα.

  προτείνουμε τη δημιουργία εταιρικού σχήματος μεταξύ ΔΕΗ Α.Ε, δήμου Κοζάνης και ιδιωτών – ιδιοκτητών γης σε ιδιωτική νομική βάση η δε συμφωνία να διευκρινίζει διαδικασίες, οικονομικά θέματα, συνεργασίες με τράπεζες (συμβολαιοποιημένη γεωργία,κτηνοτροφια) και άλλες σχετικές πράξεις.

  Η δημιουργία ενός τέτοιου μεγάλου εταιρικού σχήματος που θα έχει τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας , θα αποτελέσει ένα σημαντικό πυλώνα ανάπτυξης για την περιοχή, απασχολώντας παράλληλα μεγάλο αριθμό εργαζομένων στο γεωργοκτηνοτροφικό τομέα και γιατί όχι σταδιακά να συμπεριλάβει και άλλες εκτάσεις στην ευρύτερη περιοχή (περιοχες του Δημου Εορδαιας –Βοιου ) Ετσι δρομολογειαι η ΑΛΛΑΓΗ του παραγωγικου τροπου ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ της ευρυτερης περιοχης .

  Ø Με τις προτάσεις αυτές εκτιμούμε ότι εξασφαλίζεται η συνέχιση της παρουσίας της ΔΕΗ ΑΕ στην περιοχή – εταιρία που διαθέτει νοοτροπία και κουλτούρα μεγάλης επιχείρησης –παρουσία η οποία θα δρομολογήσει αναπτυξιακές δράσεις στην ευρύτερη περιοχή

  Βασδάρης Θεόδωρος ( πρώην στέλεχος ΔΕΗ και πρώην δημ σύμβουλος – αντιδήμαρχος Δήμου Κοζάνης)

  Βασδάρης Χρήστος ( απόφοιτος τμήματος Φυσικής)

• 10 Νοεμβρίου 2020, 09:22 | ΔΡ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΡΑΜΜΕΛΗΣ, ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΡΕΥΝΩΝ ΕΚΕΤΑ/ΙΔΕΠ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Παρέμβαση ΕΚΕΤΑ στο Master Plan

  Το σχέδιο δίκαιης μετάβασης για τις λιγνιτικές περιοχές που έθεσε το ΣΔΑΜ υπό διαβούλευση, αποτελεί μια συγκροτημένη προσέγγιση για την ανάπτυξη ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, περιλαμβάνοντας τους κύριους άξονες της αντιμετώπισης των επιπτώσεων και της διαμόρφωσης προτάσεων για νέες δραστηριότητες. Το μέγεθος των απαιτούμενων αλλαγών σε συνδυασμό με τον περιορισμένο χρόνο στον οποίο θα πρέπει να υλοποιηθούν αυξάνει τις απαιτήσεις σχεδιασμού και εφαρμογής πολιτικών και μέτρων, ενώ παράλληλα μειώνει την αναγκαία ευελιξία στον καταρτισμό εναλλακτικών σχεδίων και διορθωτικών ενεργειών σε περίπτωση τυχόν αστοχιών.
  Σε γενικό επίπεδο, το σχέδιο περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για την αλλαγή των οικονομικών δραστηριοτήτων στις λιγνιτικές περιοχές, εμπεριέχοντας στοιχεία τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας που αφορούν την ενέργεια και το περιβάλλον (πχ. ηλεκτροκίνηση, υδρογόνο, ευφυή και αυτόνομα δίκτυα). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η αναγκαιότητα σχεδιασμού της περιφερειακής τεχνολογικής ανάπτυξης, όπως αυτή εκφράζεται από τα περιφερειακά προγράμματα και η αναδιαμόρφωση της στρατηγικής έξυπνης εξειδίκευσης για τις περιοχές ενδιαφέροντος αποτελούν σημαντικές προτεραιότητες. Ως εκ τούτου προτείνεται η ενσωμάτωση των, στο κείμενο σχετικών αναφορών της πορείας διαμόρφωσης τους.
  Το σχέδιο προωθεί τη σύνδεση της ανάπτυξης της δίκαιης μετάβασης με την περαιτέρω εξέλιξη των ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων στην Δυτική Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη, γεγονός που συνάδει με τις καλές πρακτικές αντίστοιχων Ευρωπαϊκών περιοχών, όπως αυτές αλληλο-σχετίζονται με συνεπακόλουθη αλλαγή του παραγωγικού τους μοντέλου και της δομής διακυβέρνησης των. Στο πλαίσιο της αξιοποίησης όλων των υφιστάμενων επιστημονικών και ερευνητικών δυνατοτήτων, τόσο σε υποδομές όσο και σε προσωπικό, θεωρούμε ότι η ένταξη στον κεντρικό σχεδιασμό ανάπτυξης της περιοχής και η ενεργός παρουσία του Εθνικού Κέντρου Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης, μέσω των δραστηριοτήτων του με έδρα την Πτολεμαΐδα θα προσέθετε στην αρτιότητα του σχεδίου μετάβασης.
  Η λειτουργία του από το 1987 (ως πρώην ΚΤΕΣΚ – ΙΤΕΣΚ), η υλικοτεχνική υποδομή, τα εργαστήρια και το εξειδικευμένο προσωπικό, οι δράσεις καινοτομίας που επιδεικνύει σε εθνικό, ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο στις θεματικές περιοχές της Ενέργειας και του Περιβάλλοντος, η τεχνογνωσία που υπάρχει μέσω των συνεργαζόμενων Ινστιτούτων στα διαφορετικά θεματικά πεδία δραστηριότητας (ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΥΛΙΚΑ, ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ, ΑΓΡΟ-ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ, ΥΓΕΙΑ) καθώς και σε θέματα μεταλιγνιτικής μετάβασης και η συμμετοχή σε πληθώρα ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων θεωρούμε αυταπόδεικτα ότι το εντάσσει στου πυλώνες ανάπτυξης της Δυτικής Μακεδονίας και κατ’ επέκταση της Μεγαλόπολης, με αναβαθμισμένο ρόλο στην διαμόρφωση ενός νέου βιώσιμου και ανταγωνιστικού παραγωγικού μοντέλου στηριζόμενου στην τεχνολογική καινοτομία. Τονίζονται δε, οι δυνατότητες υποστήριξης των μεταλιγνιτικών περιοχών σε θέματα :
  • Ενεργειακών Τεχνολογιών, με έμφαση στα εναλλακτικά καύσιμα, την αποθήκευση ενέργειας και το Η2
  • Περιβαλλοντικών Τεχνολογιών, με έμφαση στη δέσμευση και επαναχρησιμοποίηση CO2
  • Στην εφαρμογή ΑΠΕ, ευφυών συστημάτων και πράσινων τεχνολογιών σε κτιριακές εγκαταστάσεις, σε συγκροτήματα γειτονιών και πόλεων, συμπεριλαμβανομένων των τηλεθερμάνσεων
  • Στην αποκατάσταση εδαφών με γνώμονα τη βέλτιστη εκμετάλλευση τους για το κοινό όφελος και
  • Στην Κυκλική Οικονομία και την αξιοποίηση των αποβλήτων / απορριμμάτων
  Με βάση τα παραπάνω και στο πλαίσιο της ανάδειξης των ερευνητικών πόρων των μεταλιγνιτικών περιοχών προτείνεται:
  Α) Η αναδιατύπωση του σημείου 11 στην σελίδα 9 του Σχεδίου ως ακολούθως :
  Ανάδειξη του αναπτυξιακού ρόλου των ακαδημαϊκών και ερευνητικών υποδομών της Δυτικής Μακεδονίας με πυλώνες το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Παράρτημα Πτολεμαΐδας)

  Β) η προσθήκη του παρακάτω εδαφίου μετά την διαφάνεια 51 στο Σχέδιο_δίκαιης_και_αναπτυξιακής_μετάβασης_λιγνιτικών_περιοχών__Υποστηρικτικό_υλικό.pdf που θα στοχεύει στην ερευνητική αριστεία και την σύνδεση της έρευνας με την απαιτήσεις της ανάπτυξης και των παραγωγικών επενδύσεων σε τοπικό, εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω της δραστηριοποίησης του ΕΚΕΤΑ:
  «Το ΕΚΕΤΑ μέσω του Παραρτήματος του στην Πτολεμαΐδα, το οποίο λειτουργεί από το 1987, συμβάλει στην αποτελεσματική υλοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων σε τοπικό, εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Διαθέτει την Αριστεία σε θέματα Στερεών & Εναλλακτικών Καυσίμων, Μετρήσεων Ρύπων & Τεχνολογιών Αντιρρύπανσης καθώς και Αποκαταστάσεων Εδαφών, στα οποία παραδοσιακά υπήρχε συνεργασία με τη ΔΕΗ Α.Ε. και άλλες εταιρείες και φορείς. Στην παρούσα φάση, η λειτουργία του Παραρτήματος έχει μετεξελιχθεί καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα θεματικών προτεραιοτήτων στους τομείς της Ενέργειας και Περιβάλλοντος, ενώ διαθέτει την τεχνογνωσία μέσω των συνεργαζόμενων Ινστιτούτων και σε άλλα θεματικά πεδία δραστηριότητας, όπως είναι τα Υλικά, οι Διεργασίες, η Αγρο-διατροφή, οι Μεταφορές, η Πληροφορική και η Υγεία. Παράλληλα, διαθέτει στεγασμένο χώρο μαζί με εργαστηριακές υποδομές έκτασης 1750 m2 με δυνατότητα επέκτασης επιπλέον 1000 m2, ενώ απασχολεί τριανταπέντε (35) επιστήμονες με δυνατότητα αύξησης του δυναμικού στους πενήντα (50) εξειδικευμένους επιστήμονες σε ορίζοντα τριετίας. Στόχος είναι η αριστεία στις θεματικές περιοχές που θεραπεύονται από το ΕΚΕΤΑ και η διασύνδεση της δραστηριότητας του με τις παραγωγικές επενδύσεις που πρόκειται να υλοποιηθούν στην περιοχή. Επιπλέον του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, το ΕΚΕΤΑ διατηρεί άψογες σχέσεις με άλλα Ερευνητικά Κέντρα και Πανεπιστήμια της χώρας και του εξωτερικού και μπορεί καλλιεργήσει αναπτυξιακές δράσεις σε τομείς ενδιαφέροντος της μεταλιγνιτικής περιόδου, συστήνοντας ερευνητικές ομάδες που θα χαρακτηρίζονται από την αριστεία και την ενδελεχή γνώση.»
  Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και υλικό από την συνημμένη παρουσίαση του ΕΚΕΤΑ.

  https://www.dropbox.com/s/frdnsrkaks6mpyj/EKETA%20%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%83%CE%B7%20%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1%20%CE%A0%CF%84%CE%BF%CE%BB.pdf?dl=0

• 10 Νοεμβρίου 2020, 09:08 | ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Α.Ε. – ΑΝΚΟ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Α.Ε. – ΑΝΚΟ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΚΑΙΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ (Σ.Δ.Α.Μ.) ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

  1. Γενικές Παρατηρήσεις

  Το ΣΔΑΜ παρουσιάστηκε σε 3 τόμους (1 ενιαίο κείμενο και 2 παραρτήματα).
  Ως γενική ερώτηση – παρατήρηση που τίθεται προς τον ανάδοχο επί των μέχρι στιγμής παραδοτέων είναι εάν η τελική μορφή του ΣΔΑΜ θα έχει την ροή κειμένου με την επαρκή ανάλυση των διαφόρων ποσοτικών μεγεθών (π.χ. υπολογισμοί θέσεων εργασίας, ΑΕΠ κ.λπ.), η οποία απουσιάζει από την παρούσα απεικονιστική παρουσίαση μέσω πινάκων και διαγραμμάτων.
  Στο ίδιο πλαίσιο, ένα ουσιώδες ζήτημα της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης, αυτό της διακυβέρνησης του συνολικού εγχειρήματος, δεν αντιμετωπίζεται καθόλου από το Master Plan. Φυσικά αυτό αποτελεί αντικείμενο περισσότερο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης 2021-2027, όπως αναφέρεται και στο γενικό κείμενο που δόθηκε προς διαβούλευση.
  Όμως εκτιμάται ότι σε ένα τόσο σημαντικού μεγέθους για το μέλλον μιας περιοχής εγχείρημα θα πρέπει βασικά ζητήματα, όπως αυτό της διακυβέρνησης, να είναι εκ των προτέρων γνωστά προκειμένου να κριθεί και η αποτελεσματικότητά τους. Θα πρέπει να προσδιοριστούν οι διάφοροι υφιστάμενοι ή νέοι φορείς οι οποίοι θα αναλάβουν την υλοποίηση και παρακολούθηση του τελικού προγράμματος όπως θα διαμορφωθεί μετά και την έγκριση του Εδαφικού Σχεδίου ούτως ώστε να έχει την μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα για την περιοχή καθώς και τη δυνατότητα αναπροσαρμογής σε περίπτωση παρεκκλίσεων.
  Στο πλαίσιο αυτό ο ενεργός και ουσιαστικός ρόλος των τοπικών φορέων και δομών στη διακυβέρνηση της δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για το τελικό αποτέλεσμα.
  Τέλος, θα πρέπει να αναφερθεί ότι το Master plan λαμβάνει υπ’ όψη αποκλειστικά τις επιπτώσεις από την απολιγνιτοποίηση χωρίς να υπολογίζει ότι η Δυτική Μακεδονία εισέρχεται στην επόμενη μέρα με ένα ήδη δυσμενές διαμορφωμένο πλαίσιο απασχόλησης σε σχέση με το σύνολο των περιφερειών της χώρας, το οποίο εν πολλοίς ήταν αποτέλεσμα του στρεβλού αναπτυξιακού μοντέλου με την μονοδιάστατη ανάπτυξη του ενεργειακού τομέα. Αποτελεί σημαντική ευκαιρία για την περιοχή εν όψει της αλλαγής του παραγωγικού της προτύπου, το πακέτο των προτεινόμενων παρεμβάσεων να συμβάλλει επιπρόσθετα και στην αντιμετώπιση της υφιστάμενης ανεργίας, η οποία σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ διαμορφώνεται στο 25% του ενεργού πληθυσμού της Δυτικής Μακεδονίας.

  2.Παρατηρήσεις επί του Παραρτήματος 1

  Οι παρατηρήσεις παρουσιάζονται ανά διαφάνεια του παραδοτέου.

  DIAFANEIA 15
  Ενώ στη διαφάνεια 15 και στο πλαίσιο των 3 βασικών πυλώνων ανάλυσης αναφέρεται η αναγκαιότητα απάντησης σε 5 κρίσιμα ερωτήματα, στη συνέχεια απουσιάζει παντελώς από την παρουσίαση η απάντηση επί του ερωτήματος «Ποια είναι τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη των επηρεαζόμενων περιοχών;».
  Το συγκεκριμένο ερώτημα, το οποίο φυσικά ορθώς τίθεται, αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο προβληματισμού, δεδομένου ότι εν πολλοίς καθορίζει και την αναπτυξιακή στρατηγική που θα πρέπει να σχεδιαστεί και εφαρμοστεί.
  Η απώλεια πλούτου από την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας σε όρους Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (Α.Π.Α.) έως την πλήρη απολιγνιτοποίηση μπορεί να ανέλθει σε ποσοστό 35-40% (συμμετοχή του τομέα «εξόρυξη – παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας» ΕΛΣΤΑΤ 2017), ενώ οι απώλειες συνολικών θέσεων εργασίας (άμεσων, έμμεσων και επαγόμενων) σε 20.500 περίπου (2019, εκτιμήσεις επικαιροποιημένης μελέτης του ΤΕΕ-τμήμα Δυτικής Μακεδονίας).
  Το Ε.Σ. για την Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας θα πρέπει να δίνει απαντήσεις επί του ανωτέρω βασικού ερωτήματος, λαμβάνοντας παράλληλα υπ’ όψη την ήδη δυσμενή από άποψη μακροοικονομικών δεικτών κατάσταση πριν ακόμη η περιοχή διέλθει στη φάση της πλήρους απολιγνιτοποίησης.

  Για τον υπολογισμό των επιπτώσεων της απολιγνιτοποίησης στα μακροοικονομικά μεγέθη της Δυτικής Μακεδονίας υπάρχουν δύο μεγέθη, ένα πραγματικό που αφορά στην άμεση και έμμεση εργασία και την ΑΠΑ που μπορεί να μετρηθεί και είναι κοινά αποδεκτό και ένα υπολογιστικό μέγεθος που αφορά στην επαγόμενη ή προκαλούμενη εργασία και εισόδημα που εξάγεται από την εφαρμογή διαφόρων μοντέλων με κυριότερο αυτό των «Εισροών – Εκροών». Η αξιοπιστία του μοντέλου εξαρτάται από τις παραδοχές που λαμβάνονται υπ’ όψη και φυσικά μειώνεται όταν επιχειρείται η περιφερειοποίηση κλαδικών μεγεθών εθνικού επιπέδου.
  Σε κάθε περίπτωση όμως το Master Plan, όπως αναφέρεται, αξιοποίησε τους κλαδικούς πολλαπλασιαστές που υπολογίστηκαν στο πλαίσιο σχετικής επικαιροποιημένης μελέτης του ΤΕΕ Δυτικής Μακεδονίας.
  Σύμφωνα λοιπόν με την ίδια μελέτη και με πολλαπλασιαστές απασχόλησης και εισοδήματος του τομέα ενέργειας 3,6 και 2,6 αντίστοιχα, οι εκτιμώμενες συνολικές απώλειες στο σενάριο του “do nothing” έως το 2028 με την πλήρη απολιγνιτοποίηση ανέρχονται σε 20.500 θέσεις, το δε εισόδημα που θα χαθεί σε 1,3 δις € κατ’ έτος.
  Το Master Plan με την υλοποίησή του εκτιμάται ότι θα δημιουργήσει 11.500 συνολικές θέσεις εργασίας, οι οποίες υπολείπονται σημαντικά των εκτιμώμενων απωλειών. Φυσικά με την υλοποίηση των εμβληματικών επενδύσεων μπορεί σε μεσομακροπρόθεσμο επίπεδο να υπάρξει αναδιάταξη της οικονομίας και να καλυφθεί το χάσμα, αλλά θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στο βραχυπρόθεσμο επίπεδο έως το 2028 κατά οποίο θα λάβει χώρα το σύνολο των απωλειών.
  Και βέβαια θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και το υπάρχον ήδη ποσοστό ανεργίας που ανέρχεται στο 25% περίπου και το οποίο θα πρέπει να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της περιοχής.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 26

  Στους κύριους προβληματισμούς θα πρέπει:
  • Να επισημανθεί ότι η διασύνδεση με το κύριο σιδηροδρομικό δίκτυο αφορά στο μεγαλύτερο μέρος της περιφέρειας (και όχι περιορισμένη όπως αναφέρεται σχετικά) και ιδιαίτερα στον ενεργειακό άξονα Πτολεμαΐδας – Κοζάνης, που προορίζεται να σηκώσει και το κύριο βάρος της απολιγνιτοποίησης.
  • Να προστεθεί η ελλιπέστατη λειτουργία οργανωμένων χώρων υποδοχής επενδύσεων.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ 26 & 31

  Στα πλεονεκτήματα της περιοχής για την εγκατάσταση των ΑΠΕ δεν γίνεται καμία αναφορά για υδροηλεκτρικά έργα, αν και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας διαθέτει άφθονο υδάτινο δυναμικό και επιπλέον μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα εδώ και πολλές δεκαετίες, ενώ έχουν ήδη εγκατασταθεί αλλά και σχεδιάζονται μικρά υδροηλεκτρικά έργα. Θεωρούμε ότι το πλεονέκτημα της περιοχής μας σε υδάτινο δυναμικό πρέπει να τονιστεί και να ενισχυθούν αντίστοιχες δράσεις στο μέλλον.
  Στο ίδιο πλαίσιο και στις καινοτόμες ενέργειες δεν γίνεται καμία αναφορά για την αντλησιοταμίευση, που αποτελεί μέθοδο αποθήκευσης ενέργειας, η οποία είναι ιδιαίτερα σημαντική παράλληλα με την ανάπτυξη των ΑΠΕ.
  Αποτελεί την πλέον δοκιμασμένη και ανταγωνιστική λύση αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας με διάρκεια ζωής έως 50 έτη, όταν η καλύτερη εναλλακτική τεχνολογία- μπαταρίες- έχει μικρότερη αποθηκευτική ικανότητα, πολλαπλάσιο κόστος λόγω της ανεπάρκειας αποθεμάτων της πρώτης ύλης (λίθιο) και διάρκεια ζωής έως δέκα χρόνια.
  Τα πλεονεκτήματα της Δυτικής Μακεδονίας για την εφαρμογή της αντλησιοταμίευσης είναι τα ακόλουθα:

  • Υπάρχουσες υποδομές ταμίευσης ύδατος επί των υφιστάμενων ταμιευτήρων ύδατος, που μπορούν να λειτουργήσουν ως άνω ή κάτω ταμιευτήρας του έργου της αντλησιοταμίευσης.
  • Έντονα ορεινό ανάγλυφο, που επιτρέπει την χωροθέτηση και δημιουργία του άνω ταμιευτήρα έργου της αντλησιοταμίευσης με σχετικά μικρή διάταξη φράγματος, με πολύ ικανοποιητικό λόγο όγκου φράγματος / ωφέλιμου όγκου ταμιευτήρα, που οδηγεί σε πολύ λογικό κόστος κατασκευής ταμιευτήρα.
  • Επίτευξη μεγάλης υψομετρικής διαφοράς του άνω ταμιευτήρα από τον κάτω ταμιευτήρα, που οδηγεί σε αντίστοιχα μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα ενέργειας, αφού η υψομετρική διαφορά αποτελεί τον «εντατικό» παράγοντα.
  • Ύπαρξη υποδομών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας με δίκτυα υψηλής τάσης στην περιοχή λόγω των υφιστάμενων υδροηλεκτρικών και θερμοηλεκρικών σταθμών της ΔΕΗ.
  • Ύπαρξη υποδομών μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υπερυψηλής τάσης (450KV) στην περιοχή της Κοζάνης, ώστε το έργο της αντλησιοταμίευσης να μπορεί να συμβάλλει στην ισορροπία όλου του διασυνδεδεμένου συστήματος, ως έργο Εθνικής σημασίας.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 28

  Από τα φυσικά τοπία – πόλους έλξης δεν μπορεί να απουσιάζει η περιοχή των Πρεσπών με τις λίμνες και τους σπάνιους βιοτόπους παγκόσμιας εμβέλειας που προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες (Ramsar) και επιπλέον αποτελούν εν δυνάμει πεδίο διασυνοριακής συνεργασίας στους τομείς του περιβάλλοντος και του τουρισμού.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 29

  Ο χαλαζίας επαναλαμβάνεται δύο φορές, ενώ απουσιάζει ο χρωμίτης ο οποίος αναφέρεται στην επόμενη διαφάνεια 30.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 33

  Θα πρέπει να αναφερθεί η αυξητική τάση που παρατηρείται στην καλλιέργεια και μεταποίηση αρωματικών – φαρμακευτικών προϊόντων. Εκτιμάται ότι σήμερα στη Δυτική Μακεδονία καλλιεργούνται 1,9 ha αρωματικών φυτών και παράγεται το 28% περίπου των ποσοτήτων της χώρας.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 35

  Θα πρέπει να αναφερθεί η αναγκαιότητα ολοκλήρωσης του κάθετου άξονα της Εγνατίας Οδού Πτολεμαΐδα – Φλώρινα – Β. Μακεδονία καθώς και του οδικού άξονα Κοζάνη – Λάρισα.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 38

  Σήμερα ως προς το σιδηροδρομικό δίκτυο η διασύνδεση αφορά μόνο στη Φλώρινα (όχι Πτολεμαΐδα). Η ανάπτυξη της βιομηχανίας και της μεταποίησης επιβάλλει τη λειτουργία σύγχρονου σιδηροδρομικού δικτύου που να διατρέχει τον ενεργειακό άξονα καθώς και την επέκτασή του προς την Αλβανία.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 78

  Αναφορικά με το όραμα για την επόμενη μέρα και ειδικότερα στην «Έξυπνη αγροτική παραγωγή» θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην έννοια της καθετοποίησης ούτως ώστε να αυξηθεί η προστιθέμενη αξία των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων.
  Στις αντίστοιχες εξεταζόμενες εμβληματικές επενδύσεις θα μπορούσε να προστεθεί η ανάπτυξη ερευνητικού κέντρου – κέντρου γνώσης αγροδιατροφής από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας για την διαμόρφωση αλυσίδας αξίας στον πρωτογενή τομέα και την ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας – καινοτομίας στην παραγωγή νέων και ανταγωνιστικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας στην εγχώρια και διεθνή αγορά.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ 95-96-97

  Γενικότερα για τις εμβληματικές επενδύσεις θα πρέπει να συμφωνηθεί ένα σύστημα κριτηρίων αξιολόγησής τους το οποίο θα πρέπει μεταξύ άλλων να περιλαμβάνει:
  * Δημιουργία θέσεων εργασίας: Το κριτήριο αυτό θα πρέπει να έχει αυξημένη βαρύτητα λόγω της πολύ σημαντικής κοινωνικής και οικονομικής διάστασης που έχει μια νέα θέση εργασίας η οποία υποκαθιστά μια απολεσθείσα θέση στην τοπική αγορά εργασίας δημιουργώντας πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα.
  * Περιβαλλοντικό αποτύπωμα: Το κριτήριο αυτό θα πρέπει με ποσοτικοποιημένο τρόπο να εκτιμά την συμμόρφωση της επένδυσης με τις επιταγές της κλιματικής αλλαγής και της συμβολής που αυτή έχει στη βελτίωση ενός ήδη βεβαρημένου περιβάλλοντος στην περιοχή αναφοράς.
  * Προστιθέμενη αξία στο τοπικό παραγωγικό σύστημα: Το κριτήριο αυτό θα πρέπει να εκτιμά τις συνέργειες και τις δικτυώσεις μιας επένδυσης με το τοπικό παραγωγικό σύστημα και του βαθμού που αυτές οι συνέργειες και δικτυώσεις δημιουργούν τοπικές και υπερτοπικές αλυσίδες αξίας.
  * Προστιθέμενη αξία καινοτομίας: Το κριτήριο αυτό θα πρέπει να υπολογίζει το βαθμό που μια επένδυση ενσωματώνει καινοτομία και δημιουργεί κανάλια διάχυσης της καινοτομίας αυτής στο τοπικό οικοσύστημα έρευνας και επιχειρηματικότητας και παράλληλα βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα των παραγόμενων προϊόντων και των παρεχόμενων υπηρεσιών στην εγχώρια και διεθνή αγορά
  * Προστιθέμενη αξία εξωστρέφειας: Το κριτήριο αυτό θα πρέπει να εκτιμά το βαθμό που μια επένδυση είναι προσανατολισμένη σε εξαγωγές, δημιουργεί θετικές εξωτερικές επιδράσεις και συμβάλλει στην εξωστρέφεια της περιοχής προς το διεθνές επιχειρηματικό γίγνεσθαι.
  * Προστιθέμενη αξία έρευνας: Το κριτήριο αυτό θα πρέπει να εκτιμά το βαθμό που μια επένδυση ενσωματώνει αποτελέσματα βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και το βαθμό στον οποίο αξιοποιείται το τοπικό ερευνητικό δυναμικό.

  Τα ανωτέρω κριτήρια συμπεριλήφθηκαν και στην έκθεση που κατέθεσε η Θεματική Ομάδα Εργασίας ΣΤ’ (Εμβληματικές επενδύσεις που συνδράμουν στη δίκαιη μετάβαση) της Περιφέρειας και στην οποία συμμετείχαν η ΑΝΚΟ (Τ. Σιδηρόπουλος) και η ΠΕΔ (Λ. Τοπάλογλου).
  Πέραν των ανωτέρω κριτηρίων και με την παραδοχή ότι οι εμβληματικές επενδύσεις θα αποτελέσουν ενδεχομένως το έναυσμα για την ανάπτυξη μιας γενικότερης επιχειρηματικής δυναμικής στην περιοχή, θα πρέπει η τελική επιλογή τους να γίνει υπό το πρίσμα αναλύσεων οφέλους – κόστους που να εξετάζει πέραν του αμιγώς επιχειρηματικού κέρδους την γενικότερη συμβολή τους στην οικονομία της περιοχής. Εν κατακλείδι είναι απαραίτητη η περαιτέρω οικονομική ανάλυση των σχετικών επενδυτικών σχεδίων κατά την οποία να υπολογιστούν οι ευρύτερες κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις στην περιοχή εγκατάστασης για να διαπιστωθεί η επίπτωσή τους κυρίως στο εισόδημα και την απασχόληση.

  • Με βάση τα ανωτέρω, όπως αναφέρθηκε και για την διαφάνεια 78, στις εμβληματικές επενδύσεις θα μπορούσε να προστεθεί η Ανάπτυξη ερευνητικού κέντρου – κέντρου γνώσης αγροδιατροφής από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας για την διαμόρφωση αλυσίδας αξίας στον πρωτογενή τομέα και την ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας – καινοτομίας στην παραγωγή νέων και ανταγωνιστικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας στην εγχώρια και διεθνή αγορά. Για την ωρίμανση του έργου απαιτείται συγκεκριμένο σχέδιο δράσης που να λαμβάνει υπ’ όψη την υφιστάμενη κατάσταση σχετικών τμημάτων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, τη συσχέτιση του αντικειμένου του κέντρου με τους υπάρχοντες και εν δυνάμει κλάδους αγροτικής παραγωγής της περιοχής και την διεθνή πρακτική αναφορικά με την ανάπτυξη ανάλογων ερευνητικών κέντρων.

  • Επίσης, λαμβάνοντας υπ όψη τα ανωτέρω κριτήρια η ένταξη των φωτοβολταϊκών πάρκων στις εμβληματικές επενδύσεις αποτελεί ερωτηματικό, λόγω των ισχνών αναμενομένων επιπτώσεών τους στο παραγωγικό σύστημα της περιοχής σε σχέση με τα κεφάλαια που θα επενδυθούν. Συνεπώς απαιτείται περαιτέρω ανάλυση των σχετικών επενδυτικών σχεδίων με τη μέθοδο κόστους/οφέλους για τον προσδιορισμό των επιπτώσεών τους στο εισόδημα και την απασχόληση.

  • Στις εμβληματικές πρωτοβουλίες/επενδύσεις θα πρέπει να προστεθεί η Ολοκληρωμένη ανάπτυξη της λίμνης Πολυφύτου που συνδυάζει τον αναπροσανατολισμό του παραγωγικού μοντέλου της περιοχής με δράσεις βιώσιμης ανάπτυξης, τις νέες θέσεις εργασίας και τη συμβολή στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την απολιγνιτοποίηση (λιγνιτορυχείο Προσηλίου, εργαζόμενοι της περιοχής στη ΔΕΗ κ.λπ.). Για την ωρίμανση της δράσης απαιτείται η εκπόνηση χωροταξικού σχεδίου παρεμβάσεων στην ευρύτερη περιοχή της λίμνης Πολυφύτου, καθώς και σχετικό master plan επενδυτικών πρωτοβουλιών.

  • Ίδρυση και λειτουργία Κέντρου Εκπαίδευσης Πολιτικής Προστασίας στο χώρο της ΑΕΒΑΛ, σχετική πρόβλεψη του οποίου περιλαμβάνεται στο υποβληθέν νέο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) Δυτικής Μακεδονίας. Βασικός συντελεστής για την εμβληματική αυτή επένδυση θα μπορούσε να είναι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας με την κατάλληλη προσαρμογή των προγράμματος σπουδών σχετικών σχολών του και ενδεχομένως με την Ίδρυση Ερευνητικού Κέντρου – Ινστιτούτου. Για την ωρίμανση του έργου απαιτείται η εκπόνηση σχεδίου δράσης που να λαμβάνει υπ’ όψη αντίστοιχα κέντρα του εξωτερικού, καθώς και νομοθετικές ρυθμίσεις για τη λειτουργία του. Η δράση αυτή μπορεί να υλοποιηθεί σε εφαρμογή του Ν.4662/20 και ειδικότερα στο πλαίσιο των προβλεπομένων στο άρθρο 39 αναφορικά με την Ακαδημία Πολιτικής Προστασίας και το Κέντρο Ειδικών Εκπαιδεύσεων.

  • Αναφορικά με την εμβληματική επένδυση «Υπερσύγχρονη κλινική φυσικής αποκατάστασης», η οποία προβλέπεται για την περιοχή του Αμυνταίου, θα μπορούσε να υπάρξει μια Ολοκληρωμένη παρέμβαση στο χώρο της υγείας με διασυνοριακή – διακρατική διάσταση. Συγκεκριμένα, το Μποδοσάκειο Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας με την περαιτέρω διεύρυνση της φημισμένης ορθοπεδικής κλινικής του η οποία καλύπτει ήδη περιστατικά πέραν της γεωγραφικής περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας, η Σχολή Εργοθεραπείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας σε συνδυασμό με την προτεινόμενη κλινική φυσικής αποκατάστασης μπορούν να αποτελέσουν ένα σημαντικό τρίπτυχο ολοκληρωμένης παρέμβασης στο συγκεκριμένο χώρο της υγείας με διασυνοριακή διάσταση και πολλαπλά οφέλη για την Δυτική Μακεδονία εν όψει της απολιγνιτοποίησης. Για την ωρίμανση της πρότασης θα πρέπει να εκπονηθεί σχέδιο δράσης που να προβλέπει την επέκταση και αναβάθμιση της ορθοπεδικής κλινικής του Μποδοσάκειου Νοσοκομείου, να λαμβάνει υπόψη το πρόγραμμα σπουδών της σχολής Εργοθεραπείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας καθώς και τη λειτουργία της κλινικής φυσικής αποκατάστασης. Το σχέδιο δράσης παράλληλα θα πρέπει να έχει εξωστρεφή προσανατολισμό με κεντρικό άξονα της παροχή υπηρεσιών υγείας στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

  • Η Δημιουργία Παρατηρητηρίου Ανάπτυξης Δυτικής Μακεδονίας που θα παρακολουθεί σε συνεχή βάση την πορεία υλοποίησης και τα αποτελέσματα από την εφαρμογή του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης αποτελεί κομβικό στοιχείο διακυβέρνησης του όλου εγχειρήματος. Με Εισροές που να περιλαμβάνουν τις νέες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου (δημόσιες και ιδιωτικές), τις θέσεις εργασίας που δημιουργούνται, την διαχρονική μεταβολή της Ακαθάριστης Πρoστιθέμενης Αξίας, την παρακολούθηση των δημογραφικών στοιχείων και άλλων αναπτυξιακών δεδομένων, το Έργο του Παρατηρητηρίου θα είναι παρακολούθηση και αξιολόγηση των μακροοικονομικών μεγεθών κατά τη διάρκεια της μετάβασης, η σύνταξη τακτικών εκθέσεων προόδου και η διατύπωση προτάσεων προς τα όργανα σχεδιασμού – προγραμματισμού. Φορέας λειτουργίας του Παρατηρητηρίου θα μπορούσε να είναι η Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας, η οποία διαθέτει σημαντική εμπειρία στο συγκεκριμένο αντικείμενο με την αξιοποίηση των εργαλείων που διαθέτει όπως η Βάση Αναπτυξιακών Δεδομένων Δυτικής Μακεδονίας και το Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών, το Enterprise Europe Network καθώς και λοιπά μεθοδολογικά εργαλεία (Input – Output Model κ.λπ.).

  • Σχεδιασμός και υλοποίηση προγράμματος «Εξοικονομώ» για το σύνολο των δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων της Δυτικής Μακεδονίας με στόχους την εξοικονόμηση ενέργειας, την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και την κινητοποίηση της τοπικής οικονομίας μέσω της ενεργοποίησης σημαντικού αριθμού επαγγελμάτων που εμπλέκονται στη διαδικασία των σχετικών επενδύσεων. Σύμφωνα τη μελέτη του WWF «ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΛΙΓΝΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» και με στοιχεία που από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας και το ΥΠΕΝ, που στηρίχθηκαν στην πρώτη φάση τού «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», εκτιμάται πως με ένα επενδυτικό κόστος 100 εκ. ευρώ, αναβαθμίζονται περίπου 9.210 κατοικίες, δημιουργούνται 163 άμεσες θέσεις εργασίας (συνολικά 650) ενώ η άμεσα τοπικά προστιθέμενη αξία ανέρχεται περί τα 36 εκ. ευρώ. Επιπλέον επιτυγχάνεται εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας περίπου 175 GWh. Εκτιμάται ότι, σε όλη την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, περίπου 60.672 κτίρια ανήκουν στην κλάση Η, συνεπώς χρήζουν μεγαλύτερης ανάγκης για άμεση ενεργειακή αναβάθμιση.

  • Επίσπευση διαδικασιών ωρίμασης και αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου αναφορικά με τη δημιουργία ΒΙΟΠΑ στην Πτολεμαΐδα και ΒΙΠΕ στην Κοζάνη και αναβάθμιση της λειτουργίας της ΒΙΠΕ Φλώρινας, υιοθέτηση των προτάσεων του ΣΕΒ, που αποτελούν ολοκληρωμένη προσέγγιση. Επιγραμματικά αναφέρονται :
  * Κατάρτιση του Επιχειρησιακού Σχεδίου ανάπτυξης των επιχειρηματικών πάρκων, κατόπιν διαβούλευσης των άμεσα εμπλεκόμενων φορέων και ενσωμάτωσή του στην «Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης 2021».
  * Κατάργηση της συνυπογραφής για την έκδοση της Απόφασης Έγκρισης ανάπτυξης Επιχειρηματικού Πάρκου, και αντικατάστασή της από Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) κατόπιν εισήγησης της αρμόδιας Διεύθυνσης της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας.
  * Θεσμοθέτηση της δυνατότητας μεταβολής της έκτασης και των ορίων του Επιχειρηματικού Πάρκου, για ήσσονος σημασίας μεταβολές, με απόφαση Γενικού Διευθυντή έναντι της προβλεπόμενης συνυπογραφής από τους συναρμόδιους Υπουργούς.
  * Θεσμοθέτηση νέου τύπου Επιχειρηματικού Πάρκου, αυτού της «Μεγάλης Μεμονωμένης Μονάδας», όπως εξάλλου προβλέπεται στο Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία (ΥΑ 11508/2009).
  * Εισαγωγή προβλέψεων για τη ρύθμιση θεμάτων δασικού χαρακτήρα και ρεμάτων, εντός της έκτασης που προορίζεται για την ανάπτυξη του Επιχειρηματικού Πάρκου και δεν ανήκουν σε περιοχές ή δεν διέπονται από ειδικό καθεστώς προστασίας, ώστε να μην εμποδίζεται η έκδοση της απόφασης έγκρισης έως ότου ολοκληρωθεί ο χαρακτηρισμός τους ή/και εγκριθούν οι περιβαλλοντικοί όροι αντίστοιχα.
  * Θέσπιση της δυνατότητας ενεργοποίησης μηχανισμού διασφάλισης της είσπραξης των νομοθετημένων πόρων της Εταιρείας Διαχείρισης Επιχειρηματικού Πάρκου (ΕΔΕΠ).
  * Κατάργηση ή αναθεώρηση δυσμενών περιορισμών δόμησης που τίθενται σε ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ και αφορούν σε όρια αρτιότητας και περιορισμούς μετά την πολεοδόμηση περιοχών για την περίπτωση των επιχειρηματικών πάρκων.
  * Εναρμόνιση των Ν. 4067/2012 (ΝΟΚ) και Ν. 3982/2011 ως προς το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο κάλυψης για τα Επιχειρηματικά Πάρκα.
  * Θέσπιση και ενεργοποίηση εργαλείων συγχρηματοδότησης επενδύσεων σε Επιχειρηματικά Πάρκα και μετεγκατάστασης επιχειρήσεων εντός Επιχειρηματικών Πάρκων. Θέσπιση ειδικών φορολογικών κινήτρων για την ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων και την εγκατάσταση και μετεγκατάσταση επιχειρήσεων εντός αυτών.
  * Θεσμοθέτηση της δυνατότητας εκχώρησης αρμοδιοτήτων αδειοδοτουσών αρχών σε Εταιρεία Ανάπτυξης Επιχειρηματικού Πάρκου για συγκεκριμένες διαδικασίες (κατόπιν ενεργοποίησης σχετικής διαδικασίας διαπίστευσης).
  * Πρόγραμμα ενημέρωσης των επενδυτών για τις διαθέσιμες επενδυτικές ευκαιρίες ανάπτυξης Επιχειρηματικών Πάρκων στην ελληνική επικράτεια και των επιχειρήσεων για τα οφέλη λειτουργίας εντός Επιχειρηματικών Πάρκων.

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 103

  Όπως αναφέρθηκε και στην εισαγωγική παρατήρηση θα πρέπει να παρουσιαστεί ο αναλυτικός τρόπος υπολογισμού των διαφόρων μεγεθών απασχόλησης (ενδεχομένως σε παράρτημα).

  ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 192

  Στη διαφάνεια 192 παρατίθεται λίστα με τα υπό ανάπτυξη φωτοβολταϊκά έργα που ετοιμάζει η ΔΕΗ στο λεκανοπέδιο της Πτολεμαΐδας. Στα 20 από τα 21 φωτοβολταϊκά πάρκα, ο δείκτης που παρουσιάζεται: Στρέμμα / MW κυμαίνεται από 13 – 26, κάτι που είναι λογικό δεδομένου ότι και η μορφολογία του εδάφους δεν επιτρέπει πάντα την χωροθέτηση των πάνελ με τον ίδιο τρόπο.
  Επισημαίνουμε όμως πως το τελευταίο έργο που παρουσιάζεται στην λίστα αυτή, έχει δείκτη 205 στρέμματα ανά MW! Ο δείκτης αυτός είναι ιδιαίτερα μεγάλος, που σημαίνει ότι η χωροθέτηση των φωτοβολταϊκών θα είναι ιδιαίτερα αραιή αφού αφορά την κυρίως περιοχή των ορυχείων. Θεωρούμε απαραίτητο στην περιοχή αυτή (αλλά και όχι μόνο σ’ αυτή), να γίνουν όλες οι απαιτούμενες ενέργειες για την επανένταξή της στο φυσικό περιβάλλον (αποκατάσταση), ανεξάρτητα από το αν σε ένα μικρό μέρος της χωροθετηθούν φωτοβολταϊκά πάνελ.
  Επίσης, δεν είναι κατανοητό πως θα συνδυαστούν οι αρχικές προτάσεις για την θεσμοθέτηση χρήσεων γης που αναφέρονται για τις περιοχές των λιγνιτορυχείων Αμυνταίου και Πτολεμαΐδας (διαφ. 161 και 163) με τον σημερινό προγραμματισμό της ΔΕΗ, που σύμφωνα με τους χάρτες της ΡΑΕ και τα αναφερόμενα στο σχέδιο δίκαιης μετάβασης, όλη η περιοχή των ορυχείων καλύπτεται από μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα. Επιπλέον, δεν λαμβάνεται υπ’ όψη η πρόταση της Παγκόσμιας Τράπεζας για ένα μοντέλο επαναπόδοσης των εδαφών με διαφορετικές χρήσης και όχι μονοδιάστατο.

  3. Ειδικά Ζητήματα για θεσμικού τύπου παρεμβάσεις

  • ΓΥΠ (Γη Υψηλής Παραγωγικότητας)
  Λόγω της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου, όπως αυτό διαμορφώνεται στην περιοχή και θα λάβει χώρα τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να επικαιροποιηθεί η κατάσταση που ισχύει με το τι επιτρέπεται να κατασκευαστεί και τι όχι σε περιοχές ΓΥΠ. Πολλές περιοχές έχουν ορθά χαρακτηριστεί ως τέτοιες, αλλά με τα δεδομένα που ίσχυαν πριν από δεκαετίες.
  Ειδικότερα, για την τουριστική αξιοποίηση της πρωτογενούς παραγωγής και της μεταποίησης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, προτείνεται η επικαιροποίηση της νομοθεσίας, ώστε να γίνει εφικτή η κατασκευή εντός ΓΥΠ κύριων τουριστικών καταλυμάτων. Στην επικαιροποίηση αυτή προτείνεται να υπάρχει και η πρόβλεψη μέγιστης δυναμικότητας (π.χ. μέχρι 50 κλίνες), ώστε να μην γίνει κατάχρηση αυτής της επικαιροποίησης με κατασκευή μεγάλων μονάδων που δεν συνάδουν τόσο με το ανάγλυφο όσο και με την προοπτική της ευρύτερης μεταλιγνιτικής περιοχής. Το μέγεθος αυτό θα μπορεί καταστήσει βιώσιμο ένα τέτοιο εγχείρημα, θα εξυπηρετεί βασικά τουριστικά μεγέθη (π.χ. ένα λεωφορείο 50 θέσεων) ενώ παράλληλα θα συμβάλει στην ανάπτυξη του οινοτουρισμού και της προώθησης των τοπικά παραγόμενων (αγροτικών και μη) προϊόντων.
  Προτείνεται η εκπόνηση εδαφολογικής μελέτης σε τέτοια κλίμακα ώστε αφενός να αποτυπωθούν οι εδαφολογικές αλλαγές που έχουν επέλθει από τη δραστηριότητα της ΔΕΗ και αφετέρου να αποτελέσει στρατηγικό εργαλείο για τη χωροθέτηση νέων δραστηριοτήτων σε γη που δεν χαρακτηρίζεται ως υψηλής παραγωγικότητας και παράλληλα να αποτυπωθεί η γη η οποία θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από τη γεωργική βιομηχανία.

  • Διαχείριση υπόγειων και επιφανειακών υδάτων στη μεταλιγνιτική εποχή
  Υδρογεωλογικά την περιοχή όπου αναπτύσσονται τα ορυχεία της ΔΕΗ (ορυχεία Αμυνταίου και Πτολεμαΐδας) χαρακτηρίζουν δύο (2) υδρογεωλογικές ενότητες:
  * ο υπερκείμενος των λιγνιτικών στρωμάτων ιζηματογενής υδροφορέας,
  * ο υποκείμενος «βαθύς καρστικός» υδροφορέας, ο οποίος όμως βρίσκεται σε μεγάλο βάθος και μπορεί να αξιοποιηθεί μόνο υπό ορισμένες συνθήκες.
  Μεταξύ των δύο υδροφορέων αναπτύσσονται σε διάφορα βάθη λιγνιτικές στιβάδες με ενδιάμεσες ενστρώσεις στείρων υλικών.
  Για την προστασία των ορυχείων η ΔΕΗ αντλεί από ένα μέτωπο γεωτρήσεων αρκετά εκατ. κυβικά μέτρα νερό κάθε χρόνο και ανάλογα με το επίπεδο εξόρυξης του λιγνίτη, μεταβάλλεται και η υδροστατική στάθμη των υδρογεωτρήσεων. Το νερό αυτό μετά τη χρήση του (όπου είναι απαραίτητο) απάγεται από επιφανειακούς αποδέκτες μετατρέποντας έτσι σημαντική ποσότητα υπόγειου νερού σε επιφανειακό, αλλάζοντας προφανώς και το υδρολογικό ισοζύγιο της περιοχής.
  Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, η υδροστατική στάθμη των πρώτων γεωτρήσεων του Δήμου Κοζάνης που βρισκόταν στα -6m, κατά τη δεκαετία του ’80 μετρήθηκαν στάθμες στα -26m και -32m. Και ενώ μετά το 1991, λόγω εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων της Ν.Α. Κοζάνης, σύμφωνα με το Ν.1739/87, δεν ανορύχθηκαν πολλές υδρογεωτρήσεις, η υδροστατική στάθμη πέφτει ραγδαία στα -63m, στα -110m και σε πολλές υδρογεωτρήσεις σήμερα τα αντλητικά συγκροτήματα τοποθετούνται στα -130m και στα -150m. Η πτώση της στάθμης οφείλεται στην όλο και αυξανόμενη εξόρυξη λιγνίτη σε κατώτερα στρώματα, που οδηγεί αναπόφευκτα και στην άντληση των νερών.
  Επιπλέον, σήμερα μεταφέρονται εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από την λίμνη Πολυφύτου για την λειτουργία των ΑΗΣ, ενώ ένα μέρος αυτού του νερού τελικά οδηγείται μέσω του Σουλού στην λίμνη Βεγορίτιδα.
  Πλέον, με την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της περιφέρειας και την μετάβαση στην απολιγνιτοποίηση, θα πρέπει να επανεξεταστεί το υδρολογικό δυναμικό της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες χρήσεις.
  Ως εκ τούτου προτείνεται η εκπόνηση υδρογεωλογικού Master Plan για την περιοχή με το οποίο:
  * θα αποσαφηνιστεί αν και σε ποιο βαθμό η καταστροφή του υπόγειου υδροφορέα από την αντλητική μέχρι σήμερα δραστηριότητα είναι οριστική,
  * θα αξιολογηθεί σε ποιες περιοχές και με ποιους τρόπους δύναται να βελτιωθεί,
  * θα εκτιμηθεί σε ποιες περιοχές ο υδροφορέας έμεινε αδιατάρακτος,
  * Θα εκτιμηθεί το περιβαλλοντικό κόστος της μέχρι σήμερα διαχείρισης,
  * θα υπάρχουν επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις για την αναθεώρηση του ποσοτικού και ποιοτικού χαρακτηρισμού των ΥΥΣ,
  * θα επανακαθοριστεί το υδρολογικό ισοζύγιο λαμβάνοντας υπόψη τις νυν αλλά και κυρίως τις μελλοντικές απαιτήσεις βάσει των προγραμματισμένων δράσεων της μεταλιγνιτικής περιόδου (π.χ. θα συνεχιστεί η άντληση νερού από τη λίμνη Πολυφύτου που τελικά θα οδηγείται στην λίμνη Βεγορίτιδα;)
  Η δράση αυτή αφενός θα διαφυλάξει ένα σημαντικό φυσικό πόρο, αφετέρου θα συμβάλει στη λύση σημαντικών προβληματισμών (πχ καθορισμός στάθμης Βεγορίτιδας), ενώ παράλληλα θα επιταχύνει επενδύσεις που ενδεχομένως θα «σκοντάφτουν» σε περιορισμούς που προβλέπονται από τα υφιστάμενα σχέδια διαχείρισης υδάτων.
  Παράλληλα με μια οικονομοτεχνική θεώρηση των επιπτώσεων από τη μεταβολή της υδροστατικής στάθμης στις γεωτρήσεις, ιδίως της λεκάνης Σαριγκιόλ, θα μπορούσε να υπολογιστεί η πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση που υπήρξε στον πληθυσμό και να υπάρξει ανάλογη ανταπόδοση ως ένα κοινωνικό μέτρο δίκαιης μετάβασης.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 21:47 | Όμιλος Ενεργών Νέων Φλώρινας

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Φλώρινα, 9 Νοεμβρίου 2020
  Όμιλος Ενεργών Νέων Φλώρινας- Κέντρο Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Δυτικής Μακεδονίας
  Συμμετοχή στην πρόσκληση Δημόσιας Διαβούλευσης του Master Plan απολιγνιτοποίησης

  Πρόταση για τους νέους της Περιφέρειας. Καινοτομία, επιχειρηματικότητα, Startups

  Είναι γεγονός ότι παρόλο που η Δυτική Μακεδονία αποτελούσε τον ενεργειακό πυλώνα της Ελλάδας δεν μπόρεσε να αποτρέψει την διεύρυνση του ποσοστού της ανεργίας και ιδιαίτερα στον νεανικό πληθυσμό, δεδομένο που αποκαλύπτει τα προβλήματα που προκλήθηκαν από την λεγόμενη “μονοκαλλιέργεια¨ της ενέργειας. Η αύξηση της ανεργίας των νέων στη Δυτική Μακεδονία έχει φτάσει σε ιδιαίτερα κρίσιμα επίπεδα που απαιτούν επείγουσα προσοχή. Εκατοντάδες ειδικευμένοι νέοι δεν έχουν πρόσβαση σε οικονομικές ευκαιρίες λόγω του τόπου που ζουν. Αυτή η κατάσταση αυξάνει την αστάθεια και ανατρέπει την οικονομική ανάπτυξη καθώς περιορίζει την ικανότητα των νέων να συνεισφέρουν στην οικονομία οδηγώντας παράλληλα στην φυγή των νέων και ιδιαίτερα όσων έχουν υψηλά ακαδημαϊκά προσόντα σε άλλες πόλεις της Ελλάδας ή σε χώρες του εξωτερικού.
  Η βασική πρόταση μας για την Νεολαία στην Δυτική Μακεδονία είναι η δημιουργία ενός Youth Innovation Hub (YIH) θα παρέχει 2 βασικές υπηρεσίες στην περιφέρεια:

  1. Έναν Επιχειρηματικό Επιταχυντή (Business Accelerator) me στόχο την δημιουργία χώρου καινοτομίας, εκκόλαψης και υποστήριξης επιχειρηματικών ιδεών με παράλληλη παροχή εκπαίδευσης και καθοδήγησης για επίδοξους νέους επιχειρηματίες με στόχο τη δημιουργία επιτυχημένων εταιρειών που παράγουν πλούτο και θέσεις εργασίας στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας με εθνικό και ευρωπαϊκό προσανατολισμό.

  2. Μία βασική υπηρεσία κατάρτισης σε θέματα τεχνολογικών δεξιοτήτων, ένταξης στην ψηφιακή εργασία (microwork) σε νέους και δίνοντας ευκαιρίες καταπολέμησης της ανεργίας και αντιστροφής του brain drain σε brain gain.

  Η λειτουργία της πρότασης βασίζεται στο μοντέλο της Κοινωνικής Οικονομίας και στη λογική της επανεπένδυσης στην τοπική κοινωνία μέσα από την ανάπτυξη νέων θέσεων εργασίας και χρηματοδότησης επιτυχημένων και καλών πρακτικών. Παράλληλα, η πρόταση θα βασίζεται σε καλές και επιτυχημένες πρακτικές αντίστοιχων μονάδων που λειτουργούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και θα αποτελεί εμβληματικό σημείο αναφοράς για την Νοτιοανατολική Ευρώπη και την νεολαία.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 19:21 | ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Απολιγνιτοποίηση Λεκανοπεδίου Μεγαλόπολης

  Κριτική και οι θέσεις στο «Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ)
  για τις λιγνιτικές περιοχές»

  Εισήγηση Θανάση Πετράκου στην συνεδρίαση
  του ΠΕ.ΣΥ.Π. της 9/11-2020

  Εισαγωγή
  Είναι απαράδεκτη η υποβάθμιση του θέματος. Αντί ειδική συνεδρίαση ή έστω όπως είχαμε συμφωνήσει με δύο θέματα, μπήκαν και άλλα δύο πολύ σοβαρά ζητήματα. Ο οργανισμός και το τεχνικό πρόγραμμα. Δεν το δεχόμαστε και απαιτούμε να συζητηθούν μόνο τα δύο που είχαμε συμφωνήσει.
  Εισαγωγικά πρέπει να τονίσουμε πάλι ότι η αιφνιδιαστική και βίαιη απολιγνιτοποίηση δημιουργεί δύο μείζονος σημασίας προβλήματα.
  α. Αποστερεί τη χώρα από κάθε διαπραγματευτικό όπλο έναντι της Ε.Ε. για διεκδίκηση κονδυλίων για τις οικονομικές επιπτώσεις που θα υπάρξουν από την πρόωρη απολιγνιτοποίηση και αυτό επιβεβαιώθηκε από το πόσα χρήματα παίρνει η Ελλάδα και από τα πόσα παίρνει η Πολωνία.
  β. Με την πρόωρη απολιγνιτοποίηση αφού το μεγαλύτερο τμήμα της ενέργειας βάσης τελειώνει, θα οδηγηθεί η χώρα ώστε το 2028 η ΔΕΗ να καλύπτει μόνο το 38% της παραγόμενης ενέργειας και οι ιδιώτες το 62%. Έχουμε δηλαδή πλήρη ιδιωτικοποίηση και της παραγωγής. Επιπλέον, δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα για την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας, την ασφάλεια εφοδιασμού και τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αφού αυτή θα ελέγχεται κατά τα 2/3 από ιδιώτες.

  Γενικά

  Η απόφαση της κυβέρνησης για την απολιγνιτοποίηση των περιοχών της Δυτ. Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα και επιπτώσεις με την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου που θα αντικαταστήσει το υφιστάμενο, που ήταν εξαρτημένο σε πολύ μεγάλο βαθμό από την λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.
  Ο τρόπος που επιλέχθηκε να γίνει αυτό είναι βίαιος και η μετάβαση σε ένα νέο οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο δεν μπορεί να είναι δίκαιη αφού αφενός ο χρόνος που διατίθεται είναι ελάχιστος και αφετέρου η περιοχή και η πολιτεία ήταν απροετοίμαστες για μια τέτοιου μεγέθους αλλαγή και προσαρμογή σε νέα δεδομένα.
  Δεν είναι δυνατόν να καλύψεις ένα τόσο μεγάλο ζήτημα με διαδικασίες fast track. Δεν μπορείς να προσδοκάς σε ομαλή και δίκαιη μετάβαση για ολόκληρες περιοχές μέσα σε μία 2ετία ή 3ετία. Δεν γίνεται, δεν είναι εφικτό για στοιχειώδη ικανή προετοιμασία και διαδικασία αποτελεσματικού σχεδιασμού.
  Βασική προϋπόθεση για να επιτευχθούν τα παραπάνω ο σχεδιασμός και η στοχευμένη χρηματοδότηση, χωρίς την πίεση του χρόνου. Η έλλειψη χρόνου για ένα τέτοιο εγχείρημα θα αποτελέσει βασικό παράγοντα αποτυχίας του προγράμματος.
  Η εκτίμηση μας αυτή επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι εδώ και 14 μήνες από την επιλογή της απολιγνιτοποίησης όχι μόνο δεν είχε υπάρξει καμία προετοιμασία και σχεδιασμός αλλά και το σχέδιο για τη δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών δεν αποτελεί έναν συγκροτημένο, ουσιαστικό και αποτελεσματικό σχεδιασμό.

  Η «Αγωνιστική Συνεργασία Πελοποννήσου» για τους παραπάνω λόγους και επιπρόσθετα λόγω των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων που προκύπτουν λόγω της πανδημίας στη χώρα μας διεκδικεί:
  Παράταση χρόνου προσαρμογής στα νέα δεδομένα έως τουλάχιστον έως το 2040 – όρος ΕΕ το 2050 για μηδενικές εκπομπές – σε πλήρη λειτουργία οι λιγνιτικές μονάδες 4 & 5 Αγίου Δημητρίου, Πτολεμαΐδα 5 υπό κατασκευή, Μελίτη και Μεγαλόπολη.
  Παράταση περαιτέρω όλων των συζητήσεων για το ΣΔΑΜ. Να υπάρξει η δυνατότητα στη συζήτηση για τους όρους και τις προϋποθέσεις για ένα σοβαρό σχέδιο παραγωγικού μετασχηματισμούς για την μεταλιγνιτική εποχή η οποία δεν μπορεί και δεν πρέπει να έρθει πριν το 2035 για τη Μεγαλόπολη και πριν το 2050 για όλη τη χώρα.

  Παρατηρήσεις επί του ΣΔΑΜ

  Το master plan
  1. Λέει μεγάλες ανακρίβειες
  α. γράφει ότι το μεταβλητό κόστος της λιγνιτικής παραγωγής κυμαίνεται περί τα 80 € τη ΜWh, ενώ ακόμη κι αν το CO2 πάει 25 ευρώ ο τόνος, ο Άγιος Δημήτριος 5 θα έχει κόστος 64,4 ευρώ, η Μελίτη 54,3 ευρώ, η Πτολεμαΐδα 5 45,5 ευρώ, η Μεγαλόπολη 4 61,1 ευρώ, ενώ η Μεγαλόπολη 5 που είναι μονάδα φυσικού αερίου θα έχει κόστος 67,9 ευρώ!!!!
  β. στη συνέχεια συγκρίνει ανόμοια πράγματα, όπως το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη για το οποίο λέει ψέματα όπως είπαμε με την οριακή τιμή του συστήματος (OTΣ).
  γ. Γράφει ότι θα υπάρξει ανάπτυξη της αποθήκευσης υδρογόνου, όμως στο ΕΣΕΚ της κυβέρνησης προβλέπεται εντελώς αμελητέα εγκατεστημένη ισχύ λίγων ΜW για το 2030 και ανάλογη παραγωγή, γεγονός που αποδεικνύει ότι είναι ψεύτικα λόγια μεγάλα πως θα υπάρξει αξιοποίηση των λιγνιτικών σταθμών της ΔΕΗ για το σκοπό αυτό. Συνεπώς, αφού δεν υπάρχουν ακόμη έργα αποθήκευσης και το παραδέχεται το ΕΣΕΚ ότι το 2025 η εγκατάσταση συσσωρευτών αποθήκευσης δεν θα έχει ξεκινήσει, θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα ευστάθειας του συστήματος και επάρκειας ενέργειας.
  δ. Ακόμη και επενδύσεις οι οποίες είχαν ανακοινωθεί το 2018, δηλαδή πολύ πριν ανακοινωθεί η απολιγνιτοποίηση, βαφτίζονται ως εμβληματικές επενδύσεις που έχουν σχέση με την απολιγνιτοποίηση, όπως π.χ. η φαρμακοβιομηχανία (DEMO) στη ΒΙΠΕ της Τρίπολης.

  2. Αποκαλύπτει ότι έλεγε ψέματα η κυβέρνηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι η κυβέρνηση μας έλεγε πως όλα αυτά τα κάνει για το περιβάλλον, όμως το master plan αποκαλύπτει ότι το πράσινο υδρογόνο θα έχει ανταγωνιστικό κόστος και συνεπώς θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από το 2035 έως το 2050. Συνεπώς, για μια ακόμη φορά επιβεβαιώνεται πως η απολιγνιτοποίηση έγινε για να εξυπηρετήσει η κυβέρνηση συγκεκριμένα συμφέροντα κολλητών όλων αυτών που έχουν σχέση με το φυσικό αέριο (ΗΠΑ, εφοπλιστές, εισαγωγείς ΦΑ και ηλεκτροπαραγωγούς ΦΑ). Επιπλέον επιβεβαιώνεται αυτό που είχαμε πει και στην προηγούμενη συνεδρίαση, ότι ο λόγος που οι άλλες χώρες κάνουν απολιγνιτοποίηση από το 2040 έως το 2050 και όχι το 2023 έως 2025 που κάνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, είναι διότι τότε θα έχει αναπτυχθεί η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας.

  3. Ωραιοποιεί την κατάσταση
  α. Δεν επικεντρώνεται στη Μεγαλόπολη. Πάντα μιλάει για την Π.Ε. Αρκαδίας.
  β. Αναφέρει ότι η Μεγαλόπολη έχει ισχυρό ηλιακό δυναμικό!!!
  γ. Μιλάει για βιομηχανία φαρμάκου στη Μεγαλόπολη ενώ είναι γνωστό ότι θα γίνει στην Τρίπολη. Όπως και η επένδυση της «ευφυούς κτηνοτροφίας και ζωοτροφών» όπου και αυτή δεν θα γίνει στη Μεγαλόπολη.
  δ. Και το πιο ωραίο, αναφέρει ότι η Μεγαλόπολη είναι το διοικητικό κέντρο της Περιφέρειας (εδώ γελάμε).

  4. Υπερεκτιμά τις θέσεις εργασίας. Φτάνει στο σημείο να λέει πως όλοι οι άνεργοι θα βρουν δουλειά και θα χρειαστούν να έρθουν στη Μεγαλόπολη επιπλέον 700 εργαζόμενοι!!! Όταν είναι γνωστό ότι τα φωτοβολταϊκά δεν δημιουργούν θέσεις εργασίας, παρά μόνο ελάχιστες και κυρίως είναι θέσεις εργασίας κατά την κατασκευή και μειώνονται κατά τη λειτουργία.

  5. Υποεκτιμά τον αριθμό των θιγόμενων και γενικότερα τις επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΕΣΕΒΕ εκτιμά ότι ο αριθμός των θιγόμενων – ανέργων θα είναι τριπλάσιος απ’ ότι αναφέρει το master plan. Το master plan πέραν της σκοπιμότητας δεν υπολογίζει την αδήλωτη εργασία, όταν είναι γνωστό ότι στην Ελλάδα η αδήλωτη εργασία είναι τουλάχιστον το 15%. Επιπλέον λέει το εξής εκπληκτικό, ότι από τις 12.500 επιχειρήσεις που υπάρχουν στην Αρκαδία μόνο 126 θα θιγούν, δηλαδή το 1%!!!

  6. Αποκρύπτει ότι το ΦΑ δεν είναι πλέον επιλέξιμα από την Ε.Ε. τα έργα που σχετίζονται με αυτό. Διότι το ΦΑ είναι και αυτό ορυκτό καύσιμο και εκλύονται από αυτό αέρια του θερμοκηπίου.

  7. Η λογική της κυβέρνησης είναι με δημόσια χρήματα οι κολλητοί της να βγάλουν κέρδη αξιοποιώντας τα κίνητρα της απολιγνιτοποίησης. Οφείλουμε να τονίσουμε με απόλυτη σαφήνεια ότι είμαστε ριζικά αντίθετοι με την μετατροπή των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης (ΖΑΠ) σε ειδικές οικονομικές ζώνες (ΕΟΖ).

  Ως μια γενική διαπίστωση και πέραν των παρατηρήσεων που ακολουθούν, φαίνεται ότι το ΣΔΑΜ συντάχθηκε βιαστικά χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση και κινείται στη κατεύθυνση της κάλυψης επιλογών που έχουν ήδη ληφθεί με τον μανδύα του «σχεδιασμού», αγνοώντας επί της ουσίας τις πραγματικές ανάγκες της περιοχής.
  Επί της ουσίας έρχεται να νομιμοποιήσει ειλημμένες αποφάσεις είτε της ΔΕΗ είτε των μεγαλοεπενδυτών αφήνοντας απολύτως έξω από αυτόν τον σχεδιασμό τις προτάσεις των φορέων της τοπικής κοινωνίας.

  • Το ΣΔΑΜ δε δημιουργεί προϋποθέσεις προσέλκυσης επενδύσεων και γενικότερης δυναμικής. Περιορίζεται στα στενά όρια της Ζώνης Απολιγνιτοποίησης (ΖΑΠ) χωρίς προοπτικές ανάπτυξης του Λεκανοπεδίου και της ευρύτερης περιοχής.
  • Δεν είναι δομημένο με διακριτές φάσεις με προκαθορισμένους στόχους ανάπτυξης και δείκτες απασχόλησης που να συνδέονται χρονικά με την σταδιακή υλοποίηση δράσεων που να συμβαδίζουν με την οικονομική προσαρμογή της περιοχής (μεταβατικό πρόγραμμα, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα).
  • Οι εμβληματικές επενδύσεις που προτείνονται δεν προκύπτουν από ένα συγκροτημένο και συνεκτικό σχέδιο ανάλυσης ανάταξης της περιοχής από τον επερχόμενο μαρασμό και την ερήμωση αντίθετα εξυπηρετούν κυρίως επενδυτική ευκαιρία συγκεκριμένων εταιρειών.
  • Δεν υπάρχει πρόβλεψη στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων καθώς και ουσιαστικές προτάσεις για την ανάπτυξη του πρωτογενή τομέα. Στο ΣΔΑΜ πέραν των μεμονωμένων εμβληματικών επενδύσεων συγκεκριμένων επενδυτών (μονάδα ευφυούς κτηνοτροφία και ζωοτροφών) δεν προβλέπεται κάποιος ολοκληρωμένος σχεδιασμός χωροθέτησης οργανωμένων γεωργικών εκτάσεων και κτηνοτροφικών πάρκων.
  • Η ανάταξη του περιβάλλοντος και του υδάτινου πλούτου της περιοχής δεν περιλαμβάνονται στις προτεραιότητες του ΣΔΑΜ.
  • Παρά το ότι στο ΣΔΑΜ περιλαμβάνονται διάφορες επενδύσεις που σχετίζονται με την αξιοποίηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής του Λεκανοπεδίου απουσιάζει η δυνατότητα αξιοποίησης της βιομηχανικής κληρονομιάς.
  • Στην ΖΑΠ Μεγαλόπολης στο 1/5 της συνολικής έκτασης προβλέπονται «Ζώνες ανάπτυξης Φ/Β πάρκων» από τη ΔΕΗ σε 7 διαφορετικά σημεία «φιλέτα» κυρίως αποκατεστημένων εκτάσεων. Με τις επιλογές αυτές δεν μένει χώρος ανάπτυξης μικρής και μεσαίας κλίμακας έργων από τις τοπικές κοινωνίες.
  • Οι εκτάσεις της ΖΑΠ αποτελούν ιδιοκτησία της ΔΕΗ ΑΕ. Η ΔΕΗ διαθέτει γη αλλά είναι υποχρεωμένη με βάση εγκεκριμένες ΜΠΕ σε αποκατάσταση των εδαφών των εκτάσεων των πρώην ορυχείων. Μέχρι σήμερα έχουν αποκατασταθεί εκτάσεις στο Λεκανοπέδιο σε επιφάνεια περίπου στο 25%.
  • Η αναφορά σε θέσπιση Οχήματος Ειδικού Σκοπού επιδιώκει στο να δημιουργηθούν προϋποθέσεις απαλλαγής της ΔΕΗ από την υποχρέωση της αποκατάστασης των ορυχείων.
  • Στο ζήτημα της κάλυψης των αναγκών θέρμανσης των κατοικιών στην Μεγαλόπολη με προειλημμένες αποφάσεις και χωρίς καμία τεχνικο-οικονομική μελέτη και τεκμηρίωση η κυβέρνηση οδηγεί στο κλείσιμο την Τηλεθέρμανση εξυπηρετώντας συμφέροντα ιδιωτών παρόχων Φ.Α.
  • Οι αναφορές σε υποδομές γίνονται αποσπασματικά, χωρίς να αναδεικνύεται η μέγιστη σημασία τους για την αναπτυξιακή προοπτική της περιοχής.

  Προτάσεις

  Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των λιγνιτικών περιοχών, συνεπώς και της Μεγαλόπολης, είναι ότι υπάρχουν εργαζόμενοι με μεγάλη τεχνογνωσία στην παραγωγή ενέργειας και γενικότερα βιομηχανικοί επιστήμονες, τεχνίτες και εργάτες. Επιπλέον, υπάρχουν δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και τεράστιες εδαφικές εκτάσεις των ορυχείων οι οποίες όμως εκτάσεις θέλουν αποκατάσταση, η οποία βέβαια δεν μπορεί να γίνει σ’ αυτόν τον ελάχιστο χρόνο της βίαιης απολιγνιτοποίησης που επέλεξε η κυβέρνηση.
  • Τα κονδύλια που προβλέπονται ή θα διατεθούν για την λεγόμενη «μεταλιγνιτική εποχή» να τα διαχειριστεί δημόσιος φορέας στον οποίο θα συμμετέχουν οι φορείς της τοπικής κοινωνίας (Δημόσιο, ΔΕΗ, Περιφέρεια, Δήμος, Πανεπιστήμιο, φορείς).

  Κεντρικά ζητήματα είναι:

  1) ένα σοβαρό σχέδιο αποκατάστασης των εδαφών και του περιβάλλοντος. Η «μονοκαλλιέργεια» μόνο για φωτοβολταϊκά δεν αναβαθμίζει την ταλαιπωρημένη γη και το περιβάλλον, αλλά αντίθετα το υποβαθμίζει. Συνεπώς πρέπει στο εδαφικό σχέδιο δίκαιης μετάβασης να γίνει μια πλήρης καταγραφή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και ένα συνεκτικό σχέδιο αποκατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος
  2) από το σχέδιο απουσιάζει ένα πολυσυμμετοχικό ανοιχτό και δημοκρατικό σχήμα διακυβέρνησης της μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών στη μεταλιγνιτική περίοδο, με ιδιαίτερη βαρύτητα τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας, των εργαζομένων, των επιστημόνων και των πολιτών. Επιπλέον στον χρονοδιάγραμμα αναφέρεται ότι ο σχεδιασμός του συστήματος διακυβέρνησης θα γίνει μετά τη λήξη της διαβούλευσης. Αυτό όμως είναι αντίθετο με τις επιταγές του ευρωπαϊκού σχεδιασμού για εκταμίευση των πόρων.
  3) Για τη Μεγαλόπολη ειδικά απουσιάζει εντελώς οποιοδήποτε σχέδιο για μετατροπή λιγνιτικής μονάδας σε μονάδα αποθήκευσης υδρογόνου. Πρέπει να το απαιτήσουμε.
  4) Το μεγαλύτερο μέρος των πόρων πρέπει να έχει ως βασικό αποδέκτη τον Δήμο της Μεγαλόπολης.
  5) Πρέπει να απαιτήσουμε να γίνουν δημόσιες επενδύσεις αλλά και επενδύσεις από τη ΔΕΗ και όχι να αφεθούν όλα σε ιδιώτες οι οποίοι οι περισσότεροι θα είναι κάποιοι κολλητοί της κυβέρνησης, οι οποίοι θα έρθουν να αρπάξουν τα κίνητρα και στη συνέχεια θα «χαιρετήσουν».
  6) Να προχωρήσει η αναθεώρηση της ΜΠΕ της ΔΕΗ και να προχωρήσει ο σχεδιασμός για τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) που πρέπει να περιλαμβάνει τη ΖΑΠ Μεγαλόπολης, την επέκταση της περιμετρικά από αυτή των όμορων περιοχών του Λεκανοπεδίου και ευρύτερα. Να εκπονηθούν παράλληλα και με κοινές προδιαγραφές ώστε υπάρξει ένας ολοκληρωμένος χωροταξικός σχεδιασμός να αποπνέει δυναμική και να προσδιορίζει τους στόχους και τις προοπτικές ουσιαστικής αλλαγής του οικονομικού-παραγωγικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού μοντέλου της περιοχής.
  7) Στην εκπόνηση των ΕΠΣ και στην χωροθέτηση των χρήσεων γης να ληφθεί υπόψη η δυνατότητα ώστε να αναπτυχθούν δράσεις όσο το δυνατόν από ευρύτερες ομάδες τοπικού πληθυσμού και όχι μόνο κάποιες για εταιρείες όπως προβλέπεται στις εμβληματικές επενδύσεις.
  8) Η δημιουργία του βιομηχανικού πάρκου αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε βιομηχανική δραστηριότητα στην Μεγαλόπολη.
  9) Να δημιουργηθεί εργοστάσια παραγωγής φωτοβολταϊκών panel και λοιπών αναγκαιων εξαρτημάτων ώστε να πάψουμε να είμαστε χώρα εισαγωγής.
  10) Για τον αγροτικό τομέα. Τα προβλήματα της Ελλάδας για την αγροτική παραγωγή είναι: α) η χαμηλή καθετοποίηση της αγροτικής παραγωγής,
  β) ο χαμηλός βαθμός των brand name προϊόντων και
  γ) η ελάχιστη αξιοποίηση των συνεταιρισμών και των clasters. Για αυτό προτείνουμε την αναμόρφωση της περιοχής μέσα από εθελοντική συνεργασία των παραγωγών, επώνυμα προϊόντα και καθετοποίηση και δημιουργία νέων υγειών συνεταιρισμών.
  Δηλαδή ανάπτυξη της γεωργίας και της κτηνοτροφίας με σύγχρονες μεθόδους και τη συμμετοχή μικροκαλλιεργητών και μικροκτηνοτροφικών μονάδων χωροταξικά οργανωμένες σε αρδευόμενες εκτάσεις με σύγχρονες υποδομές και μονάδες μεταποίησης και να στοχεύει πρώτα απ’ όλα να διεισδύσει στην εγχώρια αγορά.
  Ενσωμάτωση στις προτάσεις των περιοχών των υδάτινων οικοσυστημάτων με αξιοποίηση αυτών σε όλα τα επίπεδα (περιβαλλοντικό, χωροταξικό, τουριστικό, εναλλακτικού αθλητισμού κλπ).
  11) Δημιουργία τεχνολογικού ινστιτούτου το οποίο να αποτελεί κέντρο επιστημονικής και ερευνητικής δραστηριότητας στον τομέα των νέων μορφών ενέργειας φιλικών προς το περιβάλλον.
  12) Αξιοποίηση της βιομηχανικής κληρονομιάς. Επενδύσεις αξιοποίησης και προβολής των βιομηχανικών εγκαταστάσεων μέσω της καταγραφής τους και του χαρακτηρισμού τους ως μνημεία και τη σύνδεση τους με την ιστορία της περιοχής με στόχο την ενίσχυση του τουρισμού.
  13) Συνέχιση λειτουργίας της τηλεθέρμανσης για παροχή θερμότητας στην Μεγαλόπολη και σύνδεση με την 5η μονάδα συνδυασμένου κύκλου της ΔΕΗ και χαρακτηρισμού της ως μονάδα ΣΗΘΥΑ.
  14) Δημιουργία Παρατηρητηρίου για να παρακολουθεί την υλοποίηση του σχεδίου απολιγνιτοποίησης και απορρόφησης των κονδυλίων
  ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
  Ενδιαφέρον έχουν μια σειρά προτάσεις που έχουν κατατεθεί στη δημόσια διαβούλευση, όπως:
  1. Να μειωθεί το ύψος της επένδυσης από 50 εκ. στα 10 για να χαρακτηριστεί στρατηγικής σημασίας (όπως πολύ σωστά λέει ο πρόεδρος του Δ.Σ. Μεγαλόπολης).
  2. Δημιουργία πάρκου ηλεκτροκίνησης (όπως πολύ σωστά λέει ο πρόεδρος του Δ.Σ. Μεγαλόπολης).
  3. Κατασκευή φράγματος στη θέση «Κομπόνα» (όπως πολύ σωστά λέει ο πρόεδρος της τηλεθέρμανσης).
  4. Μονάδα κατασκευής έξυπνων μετρητών από τον ΑΔΜΗΕ (όπως πολύ σωστά λέει ο πρόεδρος της τηλεθέρμανσης).

  ΕΠΙΛΟΓΟΣ

  Γενικότερα το σταδιακό κλείσιμο των μονάδων δεν πρέπει και δεν δεχόμαστε να αφήσει πίσω ανεπανόρθωτες πληγές από ανοιχτά ορυχεία. Με πρόγραμμα συμφωνημένο με τους τοπικούς φορείς και τη ΔΕΗ θα πρέπει να είναι κλειστά με τελευταία επίστρωση φυτικής γης και να επαναποδοθεί για αναδάσωση και χωράφια για νέους αγρότες, ακτήμονες μέσω συνεταιρισμών κλπ. Θα αγωνιστούμε με όλες τις μορφές οι εκτάσεις (50.000 στρέμματα) των εξαντλημένων ορυχείων να φύγουν από την ιδιοκτησία της ΔΕΗ και των μετόχων και να επιστρέψουν στην κοινωνία που είναι ο «νόμιμος» και ουσιαστικός ιδιοκτήτης τους.
  Πρέπει να απαιτήσουμε ολοκληρωμένο σοβαρό σχέδιο παραγωγικού μετασχηματισμού και γενναία χρηματοδότηση από αύριο για τη μεταλιγνιτική εποχή η οποία για τη περιοχή μας πρέπει να είναι για μετά το 2035.
  Είναι επείγον να ζητηθεί από την πολιτεία και την περιφέρεια ειδικότερα, να σχεδιαστεί η αντικατάσταση της απασχόλησης και της οικονομικής δραστηριότητας που θα καταργηθούν λόγω αυτής της μετάβασης. Δεν μπορούμε να περιμένουμε να καλυφθεί αυτή η ανάγκη από τη λειτουργία της αγοράς. Ο σχεδιασμός αυτός πρέπει να καταλήγει στην επιλογή δραστηριοτήτων που μπορούν να αναπτυχθούν στην περιοχή, να περιλαμβάνει χρονοδιαγράμματα, και να περιλαμβάνει επίσης την εξασφάλιση της ύπαρξης των κατάλληλων υποδομών, αλλά και τη μετεκπαίδευση των εργαζομένων, μαζί με τις κατάλληλες χρηματοδοτήσεις που θα επιτρέψουν την ομαλή μετάβαση από την πλευρά των συνθηκών ζωής και της βιωσιμότητας των οικονομικών δραστηριοτήτων.
  Είναι σημαντικό να αναλάβουν επίσης πρωτοβουλία οι τοπικές αρχές και οργανώσεις, κατά κύριο λόγο ο δήμος και τα συνδικάτα, και σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο να προχωρήσουν προς τη διερεύνηση των δυνατοτήτων που υπάρχουν για τη μετάβαση, και των προϋποθέσεων που απαιτούνται ευρύτερα για την αξιοποίηση αυτών των δυνατοτήτων. Είναι απαραίτητο να δραστηριοποιηθεί η τοπική κοινωνία, για να ελέγξει την αποτελεσματικότητα αυτών των σχεδίων, αλλά και τις συνθήκες υλοποίησής τους. Πρέπει με άλλα λόγια να αμφισβητηθούν οι πρακτικές του παρελθόντος, σύμφωνα με τις οποίες συνυπήρχαν μεμονωμένες υποσχέσεις δράσεων και χρηματοδοτήσεων, μια γενικόλογη αφήγηση, και ανεπαρκείς πραγματοποιήσεις των υποσχέσεων.
  Και για να συμβεί αυτό η δραστηριοποίηση των τοπικών κοινωνιών είναι απαραίτητη.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 17:02 | ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Πρέπει να δοθεί η δυνατότητα στους δημόσιους υπαλλήλους, από όλη την χώρα, να μπορούν να μεταταχθούν στις συγκεκριμένες περιοχές, χωρίς περιορισμούς μέσω της κινητικότητας, για καλύτερη στελέχωση τον υπηρεσιών.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 16:21 | REDEPLAN Consultants

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Στο πλαίσιο της Διαβούλευσης που τέθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2020 σχετικά με το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Λιγνιτικών Περιοχών, η Εταιρεία Τεχνικών Συμβούλων, REDEPLAN AE Consultants, ως δείγμα ευχαριστίας προς τη Μεγαλόπολη και τους κατοίκους της που μας τίμησαν με την εμπιστοσύνη τους, μέσω της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της Αναπτυξιακής Εταιρείας «ΑΡΚΑΔΙΑ ΑΕ» αναθέτοντας στην εταιρία μας την εκπόνηση του ΤΟΠΙΚΟΥ MASTRER PLAN ΔΙΚΑΙΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ, δηλώνει τη διαθεσιμότητα της να συμβάλει με κάθε χρήσιμο τρόπο στην εξέλιξη της συζήτησης και της διαβούλευσης για το μέλλον της περιοχής, με αφετηρία την ανάρτηση της μελέτης που εκπονήσαμε, με τη συμμετοχή και αξιολόγηση 60 υπομνημάτων ισάριθμων φορέων που μας προσέφεραν πολύτιμη γνώση και συμβολή για να συνθέσουμε ένα πολύτιμο οδηγό ωρίμανσης 140 μέτρων και πρωτοβουλιών που μπορεί να αλλάξουν ριζικά προς το καλλίτερο την τοπική οικονομία και το περιβάλλον, αποτρέποντας ριζικά την κάθε λογής «ερημοποίηση» που απειλεί τη Μεγαλόπολη και την ευρύτερη περιοχή.

  Μαζί με τις ευχαριστίες μας προς την κα Μαργαρίτα Καραβασίλη για την εμπνευσμένη ηγεσία της στην εκπόνηση του MASTRER PLAN, ευχαριστούμε και όλους όσους συνέβαλαν στην άρτια κατάρτιση και περαίωση του σε «χρόνο ρεκόρ».

  Για την καλύτερη ενημέρωσή σας επί των προτάσεων που έχει καταθέσει η εταιρεία μας, επισυνάπτουμε μέσω e-mail (α) το τεύχος της μελέτης με τίτλο «Εκπόνηση Σχεδίου Ανάπτυξης (Master Plan) περιοχής ενεργειακού Δήμου Μεγαλόπολης και Δήμου Γορτυνίας (Δ.Δ. Τρικολώνων)» και (β) τη σύνοψη των προτάσεων μας, σε μορφή power point presentation.

  Με εκτίμηση
  Μανώλης Μπαλτάς
  Δ/νων Σύμβουλος
  Re.De – Plan AE

• 9 Νοεμβρίου 2020, 16:35 | topio7 architects-landscape architects

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  topio7 architects-landscape architects
  Γραφείο αρχιτεκτονικής και αρχιτεκτονικής τοπίου

  ΠΡΟΥΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΛΙΓΝΙΤΙΚΩΝ ΤΟΠΙΩΝ
  Πρότυπα πάρκα αειφορίας, οικολογίας, βιομηχανικής κληρονομιάς και νέων χρήσεων γης, στη θέση του αλλοιωμένου τόπου-για μια δίκαια μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή

  Tο παρόν σχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης (masterplan) επικεντρώνεται σε μια εκτενή ανάλυση για την προάσπιση της απασχόλησης, την αντιστάθμιση των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων της μετάβασης και τη διασφάλιση της ενεργειακής αυτάρκειας. Ωστόσο, φαίνεται πως απουσιάζει μια ολιστική διαχείριση σχεδιασμού του χώρου μέσα από σύγχρονες τοπιακές πρακτικές που να συνδυάζει την περιβαλλοντική αποκατάσταση, την οικολογία τοπίου, τον τοπιακό σχεδιασμό και την επανάχρηση του τοπίου μέσα από στρατηγικές μεγαλύτερης κλίμακας. Στρατηγικές συμβατές με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου που κυρώθηκε και από την Ελλάδα (N 3827/2010).

  Ανάλογες στρατηγικές έχουν ήδη διατυπωθεί σε πρόσφατές μελέτες – αποτελέσματα αρχιτεκτονικών-τοπιακών διαγωνισμών ιδεών που εκπόνησε η ΔΕΗ /Κλάδος Περιβάλλοντος. Στα πλαίσια αυτής της διαβούλευσης θα έπρεπε να ενσωματωθούν οι στρατηγικές αυτές ως σημαντικό εργαλείο σχεδιασμού για την εκπόνηση των σχεδίων δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης (masterplan).

  Μέσα από την εξέλιξη των διαγωνισμών αυτών έγινε μια σημαντική διερεύνηση ώστε να καθοριστούν στρατηγικές τοπιακού σχεδιασμού για τη διαχείριση χώρων μεγάλης κλίμακας. Στρατηγικές που συνδυάζουν την περιβαλλοντική, την οικολογική αποκατάσταση με αρχές οικολογίας τοπίου και τη δημιουργία χρήσεων γης υψηλότερης προστιθέμενης αξίας ώστε να λειτουργήσουν ως έργα «πιλότοι». Έργα που προωθούν την οικολογία και αποκατάσταση σε συνδυασμό με νέες χρήσεις γης και ενέργειας αλλά και τουρισμού, ώστε τα εδάφη αυτά να λειτουργήσουν ως πιλοτικά πάρκα οικολογίας, αειφορίας και ήπιων χρήσεων υπερτοπικής εμβέλειας. Στόχος δεν αποτέλεσε μόνο η παραγωγική επανένταξη και η περιβαλλοντική αποκατάσταση, αλλά και ο μετασχηματισμός του αλλοιωμένου τοπίου εξόρυξης λιγνίτη, σε έναν τόπο παραγωγικό και εύφορο, διατηρώντας το πνεύμα του τόπου και της μνήμης της προηγούμενης χρήσης.

  Κάποιες από τις βραβευμένες προτάσεις στο πλαίσιο των αρχιτεκτονικών αυτών διαγωνισμών που προωθούν τη σύνταξη τοπιακών στρατηγικών εργαλείων, έχουν λάβει διεθνή αναγνώριση, καθώς έχουν βραβευτεί με πρώτα βραβεία σε διεθνείς εκθέσεις τοπιακού σχεδιασμού.

  Επιγραμματικά αναφέρονται οι προαναφερθέντες αρχιτεκτονικοί-τοπιακοί διαγωνισμοί, που εκπόνησε η ΔΕΗ /Κλάδος Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο των οποίων υπάρχουν βραβευμένες προτάσεις που διατυπώνουν τέτοιες τοπιακές στρατηγικές:

  • 2015, Κύριο πεδίο: Διενέργεια Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Ιδεών με τίτλο «Ανάπλαση και Επανάχρηση πρώην εξορυκτικών περιοχών λιγνίτη στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας», για τη διερεύνηση της καλύτερης και πληρέστερης ιδέας για την ανάπλαση και επανάχρηση συγκεκριμένης, πρώην εξορυκτικής περιοχής λιγνίτη, στο Κύριο Πεδίο, έκτασης 1.800στρ. Στόχος της προκήρυξης του διαγωνισμού ήταν να καταστεί σταθμός αναφοράς για μελλοντικές δράσεις στην αρχιτεκτονική τοπίου.

  •2019, Αμύνταιο: Διενέργεια Χωροταξικού – Πολεοδομικού Διαγωνισμού Ιδεών με τίτλο «Τοπιακός Επαναπροσδιορισμός και Παραγωγική Επανένταξη της εξωτερικής απόθεσης του Ορυχείου Αμυνταίου». Πρόκειται για μια έκταση 22.000 στρεμμάτων. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας της δράσης αυτής, φέρνει τη ΔΕΗ ΑΕ σε μια ηγετική θέση πρωτοπόρου σε τέτοια θέματα όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο αλλά και σε διεθνές. Αντικείμενο του Διαγωνισμού ήταν η διατύπωση προτάσεων, που θα συμβάλλουν στον τοπιακό ανασχεδιασμό και την παραγωγική επανένταξη της περιοχής της εξωτερικής απόθεσης του ορυχείου του Αμυνταίου της ΔΕΗ. Στα ζητούμενα του διαγωνισμού ήταν η διατύπωση στρατηγικών και εκδοχών συγκρότησης του χώρου και η δημιουργία χρήσεων γης υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, κάτι που θα αναβαθμίσει την ήδη θιχθείσα περιοχή τόσο με οικονομικά όσο και κοινωνικά κριτήρια. Έτσι επιτυγχάνεται η συμβολή στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής, στην οποία έχει αντίκτυπο η δραστηριότητα των ορυχείων.

  •2019, Νότιο Πεδίο: Διενέργεια Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού Ιδεών με τίτλο “ Μετασχηματισμοί του τοπίου στο ΛΚΔΜ”. Η περιοχή ανάπλασης έκτασης περίπου 2.700 στρ. αφορά τμήμα της εξωτερικής απόθεσης του Ορυχείου Νοτίου Πεδίου. Αντικείμενο του Διαγωνισμού ήταν η διατύπωση ιδεών, μέσω κειμένων, χαρτών και σχεδίων, και η ανάπτυξη αρχιτεκτονικών στρατηγικών και σχεδιαστικών προτάσεων που συμβάλλουν στην τοπιακή αναβάθμιση μέρους της περιοχής της εξωτερικής απόθεσης του ορυχείου του Νοτίου Πεδίου.

  Εν κατακλείδι, για τη δίκαιη μετάβαση προς ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο για τις λιγνιτικές περιοχές δεν επαρκούν μόνο λύσεις και πολιτικές για την αναπτυξιακή τους ανασυγκρότηση. Είναι μια σύνθετη και πολυεπίπεδη διαδικασία που θα πρέπει να έχει ως αφετηρία αφενός την αναγνώριση της ίδιας της αξίας των μεταλιγνιτικών τοπίων με τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά τους και αφετέρου την αναγνώριση της ανάγκης συγκρότησης ενός πλέγματος στρατηγικών τοπιακού σχεδιασμού για τη διαχείριση χώρου μεγάλης κλίμακας. Στρατηγικών που ήδη υπάρχουν από πρόσφατες πρωτοβουλίες που προαναφέρθηκαν, που θα μπορούσαν να ενσωματωθούν ως εργαλεία για την εξειδίκευση των σχεδίων (masterplan).

  Σύνδεσμοι σχετικοί με τον διαγωνισμό 2015, Κύριο πεδίο:
  https://parallaximag.gr/life/ena-protypo-parko-1800-stremmaton-sti-thesi-enos-alloiomenou-topou
  https://www.vice.com/gr/article/evqwxn/meta-ton-ligniti-oi-arxitektones-poy-oneireytikan-thn-ptolemaida-meta-ti-dei

• 9 Νοεμβρίου 2020, 16:14 | Δημήτρης Τσέκερης

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

  Στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, το WWF Ελλάς, επιχειρεί μια πρώτη αποτίμηση του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, με βάση δεδομένα όπως αναπτύχθηκαν και στην σχετική έκθεση «Δίκαιη Μετάβαση και Απασχόληση» που θα παρουσιαστεί από το WWF Ελλάς. Παρατίθενται τα σημεία τα οποία θεωρούμε θετικά στο ΣΔΑΜ, καθώς και όσα απαιτούν περαιτέρω εμβάθυνση και διερεύνηση, προκειμένου να διασφαλιστεί η διαδικασία.

  Η μελέτη θέτει στο επίκεντρό της τη διαδικασία και τα χρονικά ορόσημα της απολιγνιτοποίησης αναλύοντας τις σχετικές επιπτώσεις, καταγράφοντας τα βασικά συμπεράσματα, καθώς και ένα πλέγμα προτεινόμενων στοχευμένων παρεμβάσεων, με κριτήριο την ομαλότητα της διαδικασίας, προκειμένου να μην μείνει κανένας πίσω. Προτείνονται μέτρα τα οποία σχετίζονται με το ανθρώπινο δυναμικό, αλλά και την ίδια τη διαδικασία της απολιγνιτοποίησης.

  Είναι σαφές πως η χώρα μας, ως μία εκ των πρωτοπόρων της διαδικασίας απολιγνιτοποίησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αναλαμβάνει και μία μεγάλη ευθύνη για την ορθή εφαρμογή της, καθώς απαιτείται η διαδικασία αυτή να αποτελέσει ένα παράδειγμα εφαρμογής καλών πρακτικών. Ειδάλλως, η ίδια η ιδέα της δίκαιης μετάβασης θα μπορούσε να υπονομευθεί ή να αποδυναμωθεί.

  Στα θετικά καταγράφεται η ύπαρξη σχεδίου, το οποίο μάλιστα η Ελλάδα γίνεται η πρώτη χώρα που παρουσιάζει. Επιπλέον, αξιολογείται θετικά ο ικανοποιητικός χρόνος δημόσιας διαβούλευσης του σχεδίου (~40 ημέρες).
  Η διαδικασία απολιγνιτοποίησης περιλαμβάνει τρία στοιχεία:
  1. Μεσο-μακροπρόθεσμη στρατηγική μέσω νέων επενδύσεων για την παραγωγική ανασυγκρότηση των λιγνιτικών περιοχών
  2. Η βραχυπρόθεσμη αντιμετώπιση των δυσμενών επιπτώσεων
  3. Η ουσιαστική συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών

  Το ΣΔΑΜ επικεντρώνεται κυρίως στο στοιχείο της μεσο-μακροχρόνιας στρατηγικής, ενώ παρατηρούνται αδυναμίες και σημαντικές ελλείψεις στα υπόλοιπα δύο, τα οποία συνοπτικά παρουσιάζονται παρακάτω.

  Ακόμα και στο πρώτο στοιχείο, η σημαντική αξιοποίηση του ορυκτού αερίου αποτελεί τροχοπέδη για τη μακροχρόνια βιωσιμότητα των περιοχών και τη μετάβασή τους σε ένα μοντέλο ανάπτυξης πραγματικά βιώσιμο, όπως αναλύεται και παρακάτω.
  Τα προτεινόμενα φορολογικά κίνητρα είναι επίσης ένα θετικό στοιχείο, καθώς μπορούν να αποτελέσουν μοχλό κινητοποίησης επενδύσεων στις λιγνιτικές περιοχές, κάτι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί με σχέδιο αλλά και ταχύτητα, καθώς τα χρονοδιαγράμματα είναι ασφυκτικά. Εντούτοις, εκκρεμούν να υλοποιηθούν τα απαραίτητα βήματα στην επικοινωνία με την ΕΕ.

  Το ΣΔΑΜ αποτελεί επομένως ένα φιλόδοξο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης, το οποίο όμως απαιτείται να εξειδικευτεί περαιτέρω ως προς τα ζητήματα διακυβέρνησης, προκειμένου να υπάρξει η κατάλληλη εκείνη δομή που θα φέρει εις πέρας τη διαδικασία.

  Η δομή αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τις τοπικές κοινωνίες, καθώς αυτές γνωρίζουν τον τόπο τους καλύτερα από τον καθένα. Τα ζητήματα της αποτελεσματικότητας ως προς την αξιοποίηση των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων είναι κρίσιμα, καθώς απαιτείται αυξημένη ευελιξία (πλαίσιο διαδικασιών).

  Εξαιρετικά σημαντική είναι η ικανότητα απορρόφησης των διαθέσιμων χρημάτων εμπροσθοβαρώς για την επιτυχία του σχεδίου, επομένως η διαχειριστική επάρκεια αποτελεί εξέχον ζήτημα.

  Μία σημαντική έλλειψη είναι τα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης (just territorial transition plans) τα οποία θα πρέπει να αποτελέσουν και τον οδικό χάρτη της κατανομής των σχετικών δραστηριοτήτων στις πληττόμενες περιοχές σε συμφωνία με το στρατηγικό σχέδιο, κάτι στο οποίο θα πρέπει οι τοπικές κοινωνίες να συμμετέχουν ενεργά (συμπεριληπτική διαδικασία) με προτάσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα για την περιοχή αλλά και της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής. Τα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης οφείλουν να εξειδικεύσουν τις απαιτούμενες παρεμβάσεις στη βάση του σχεδιασμού των περιφερειών και της υποστήριξης που μπορεί να παρέχουν τα πανεπιστήμια ως φορείς καινοτομίας και επιστημονικής τεκμηρίωσης, οι λοιποί τοπικοί φορείς και οι κοινωνικοί εταίροι, σε ένα ενιαίο και αποτελεσματικό σύστημα διακυβέρνησης. Επίσης, αποτελούν και βασική προϋπόθεση για την εκταμίευση των χρημάτων από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης (Just Transition Fund). Εκτιμούμε πως θα πρέπει το συντομότερο να ανοίξει η συζήτηση γύρω από το συγκεκριμένο θέμα και να υπάρξει εντατική διαβούλευση και συμμετοχικότητα, όχι απλώς διαβούλευση επί κειμένων που ασφαλώς είναι χρήσιμη.

  Όπως αποτυπώνεται και στο ΕΣΕΚ, υπάρχει αυξημένη συμμετοχή του ορυκτού αερίου (ειδικότερα όσον αφορά και το κρίσιμο θέμα της τηλεθέρμανσης), χωρίς να εξετάζονται επιλογές που περιλαμβάνουν εναλλακτικές λύσεις όπως π.χ. αντλίες θερμότητας μέσω καθαρής ενέργειας. Η αυξημένη συμμετοχή του ορυκτού αερίου επισημαίνεται ως κίνδυνος εγκλωβισμού του συστήματος και απώλειας χρημάτων φορολογουμένων, θέτοντας εν αμφιβόλω τους στόχους κλιματικής ουδετερότητας για το 2050. Εξάλλου, αυτή η επισήμανση διατυπώνεται και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αξιολόγηση του εθνικού σχεδίου για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ).

  Ως WWF Ελλάς, θεωρούμε πως όλες οι κινήσεις μας θα πρέπει να συγκλίνουν προς την κατεύθυνση της επίτευξης της κλιματικής ουδετερότητας πριν τα μέσα του αιώνα. Η τοποθέτησή μας εκ των πραγμάτων εναντιώνεται στη χρήση ορυκτών καυσίμων, καθώς θεωρούμε πως υπάρχουν πλέον τα τεχνολογικά μέσα, αλλά και η τεκμηρίωση στο οικονομικό σκέλος προκειμένου να επιτευχθεί η μετάβαση με βιώσιμους όρους προς όφελος όλων και με το βλέμμα στο μέλλον. Είναι επίσης σαφές πως τυχόν εξειδίκευση των λιγνιτικών περιοχών σε δραστηριότητες ορυκτού αερίου, που θα καταστούν μη βιώσιμες σε σύντομο χρονικό ορίζοντα, θα έθετε ξανά σε κίνδυνο τις εν λόγω περιοχές μεταθέτοντας το πρόβλημα στο -όχι πολύ μακρινό- μέλλον. Η εξειδίκευση σε ορυκτούς κλάδους τους παρελθόντος δεν αποτελεί βιώσιμη επιλογή για τις τοπικές κοινωνίες των πληττόμενων περιοχών. Αντιθέτως, ένα πραγματικά βιώσιμο σχέδιο δίκαιης μετάβασης οφείλει να οδηγήσει στην δημιουργία θέσεων εργασίας σε κλάδους του μέλλοντος. Ως εκ τούτου, προτείνουμε την υποχρεωτική ευθυγράμμιση των επενδύσεων με τον κανονισμό 2020/852 της ΕΕ (σύστημα ταξινόμησης βιώσιμων επενδύσεων).

  Η λύση του υδρογόνου δεν αποτελεί πανάκεια, καθώς θεωρούμε πως ενώ είναι χρήσιμη η αξιολόγηση και αξιοποίηση της συγκεκριμένης τεχνολογίας σε πιλοτικό επίπεδο σε συγκεκριμένους τομείς (μεταφορές, βιομηχανία) όπως άλλωστε προβλέπεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εντούτοις υπάρχουν περιορισμοί και δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε εκτεταμένες –και ενδεχομένως όχι απαραίτητα αναγκαίες- επενδύσεις σε υποδομές ορυκτού αερίου.

  Αποφασιστικής σημασία ζήτημα για τη συγκράτηση των επιπτώσεων αποτελεί η συνάφεια ή μη των θέσεων εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν από την σχεδιαζόμενη επενδυτική δραστηριότητα, σε σχέση με τις επηρεαζόμενες (άμεσα και έμμεσα) θέσεις εργασίας.

  Πέραν των θέσεων εργασίας που έχουν ήδη χαθεί στη διάρκεια των περασμένων ετών λόγω της φθίνουσας λιγνιτικής δραστηριότητας, υπολογίζεται πως σχεδόν 2.200 εργαζόμενοι βρίσκονται σε άμεση έκθεση και στις δύο Περιφέρειες, εκ των οποίων οι 1.833 μόνο στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, με δυνητικά προκαλούμενες επιπτώσεις σε επιπλέον 6,000 θέσεις εργασίας (ενεργοποίηση πολλαπλασιαστών). Επομένως, το σύνολο των δυνητικά επηρεαζόμενων θέσεων εργασίας μπορεί (στο χειρότερο σενάριο όπου και οι 1,833 θέσεις δεν αντιμετωπιστούν άμεσα) να αγγίξει τις 8,000 θέσεις εργασίας.

  Ορισμένα βασικά συμπεράσματα όσον αφορά στις λιγνιτικές περιοχές:

  • Η περίοδος 2020-2023 αποτελεί το κρίσιμο διάστημα κατά το οποίο δρομολογείται η απόσυρση συνολικά 3,35 GW (γιγαβάτ) από τις υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες. Αυτό απαιτεί σοβαρή εμπροσθοβαρή προσπάθεια για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και τη συγκράτηση της πιθανής απώλειας εισοδήματος, με ορίζοντα το διάστημα 2023-2028 κατά το οποίο αναμένεται να διαφοροποιηθεί το μίγμα παραγωγής ενέργειας, με έμφαση στις ΑΠΕ και να αναδιαταχθεί η τοπική και περιφερειακή οικονομία, με βάση τις κατευθύνσεις που προτείνονται στο ΣΔΑΜ. Προτείνεται η άμεση δημιουργία ενός δικτύου ασφαλείας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων όσων βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο (~2200 εργαζόμενοι σε Δ. Μακεδονία και Μεγαλόπολη), καθώς και η δημιουργία ενός σχήματος διακυβέρνησης για τη διάγνωση αναγκών σε δεξιότητες και τον σχεδιασμό παρεμβάσεων.

  • Ο ρόλος της ΔΕΗ στη συγκεκριμένη διαδικασία είναι εξαιρετικά κρίσιμος, καθώς η εταιρεία κατέχει μεγάλες εκτάσεις στις λιγνιτικές περιοχές, η χρήση των οποίων ενέχει και μία σημαντική αναπτυξιακή διάσταση σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, εφόσον υπάρξει συνεργασία (π.χ. για έργα αποκατάστασης, ανάπτυξης ενεργειακής τεχνολογίας, ΑΠΕ μέσω ενεργειακών κοινοτήτων).

  • Στη βάση υλοποίησης των ανωτέρω αποφάσεων και των οικείων πολιτικών που θα αναπτυχθούν, το ανθρώπινο δυναμικό και η διάσταση της αξιοποίησης και αναβάθμισης των δεξιοτήτων αναδεικνύεται σε μείζον ζήτημα, για τη διασφάλιση και ανάπτυξη θέσεων εργασίας και υποστήριξης του μετασχηματισμού του περιφερειακού αλλά και ειδικότερα του τοπικού αναπτυξιακού υποδείγματος.

  • Η ένταση του προβλήματος, ως προς το ανθρώπινο δυναμικό, διαφοροποιείται ανά περιοχή, επομένως απαιτείται και διαφοροποιημένη στρατηγική αντιμετώπισης. Από τα στοιχεία προκύπτει πως η ΠΕ Κοζάνης είναι η πλέον επηρεαζόμενη περιοχή.

  • Η επανακατάρτιση του εξειδικευμένου προσωπικού που πλήττεται δεν μπορεί να αποτελεί οριζόντιο μέτρο, ενώ προς το παρόν δεν διαφαίνεται και μια ξεκάθαρη σχετική πολιτική η οποία θα αντιμετωπίζει άμεσα το πρόβλημα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τον υφιστάμενο σχεδιασμό σε επίπεδο Master Plan, η πλειονότητα των προτεινόμενων αναπτυξιακών προτάσεων και ο υπολογισμός του ισοζυγίου των ροών προς και από την αγορά εργασίας απευθύνονται κυρίως ως νέες θέσεις εργασίας στο σύνολο της αγοράς εργασίας (κινητικότητα και υφιστάμενη ανεργία). Σε επίπεδο περιφέρειας αυτό είναι σημαντικό, καθώς το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα θα πρέπει να υποστηριχθεί. Όμως, για τις ομάδες που πλήττονται άμεσα, η λύση θα πρέπει να είναι πολύ πιο συγκεκριμένη, καθώς διαφαίνεται ότι τουλάχιστον σε επίπεδο απωλειών εισοδήματος, η διασφάλιση θέσεων εργασίας κατά την περίοδο 2021-2023 στο προσωπικό που πλήττεται άμεσα προστατεύει σημαντικό ποσοστό και των έμμεσων θέσεων απασχόλησης.

  Ταυτόχρονα, σε επίπεδο έμμεσων επιπτώσεων, εκτιμάται ότι:

  • Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας θα υπάρξει απώλεια -σε επίπεδο εισοδήματος- για την τοπική οικονομία της τάξης του 3,1€ για κάθε 1€ που αφαιρείται από τη λιγνιτική δραστηριότητα. Το αντίστοιχο ποσοστό για την ΠΕ Αρκαδίας είναι 1,7 €.

  • Το ~30% των άμεσα επηρεαζόμενων εργαζομένων αναμένεται να απασχοληθεί στις σχεδιαζόμενες επενδύσεις κατά τη φάση της λειτουργίας. Σχετικά με τις νέες θέσεις εργασίας (άμεσες και έμμεσες) που αναμένεται να δημιουργηθούν μακροπρόθεσμα:
  o 80% αφορά σε βραχυχρόνια ανέργους
  o 15% αφορά σε μετακινήσεις όμορων κλάδων και εργασιακή κινητικότητα
  o 5% αφορά εξειδικευμένο υφιστάμενο προσωπικό

  • Όσον αφορά στους άμεσα επηρεαζόμενους, η προσέγγιση στήριξης και προώθησης στην απασχόληση πρέπει να λαμβάνει υπόψη της την ηλικιακή διαστρωμάτωση και τις δυνατότητες επανακατάρτισης σε όμορα επαγγέλματα. Πιο συγκεκριμένα:
  o Οι απαιτήσεις σχεδιασμού δεν είναι ίδιες για όλες τις ηλικιακές ομάδες και στη βάση υφιστάμενου χαμηλού εκπαιδευτικού επιπέδου και κάθετης εξειδίκευσης μεγάλου μέρους των πληττόμενων. Υφίστανται περιορισμοί οι οποίοι θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν.
  o Υπάρχει σημαντικός κίνδυνος εκροής στις ηλικίες κάτω των 35 ετών και μακροχρόνιας ανεργίας στους άνω των 45 ετών.
  Το πλέγμα προτάσεων για τη μετάβαση του προσωπικού που πλήττεται άμεσα (π.χ. η μετάβαση μεγάλου αριθμού οδηγών/χειριστών μηχανημάτων) προτείνεται να σχετίζεται με:

  • Απασχόληση στα έργα παροπλισμού (decommissioning) των λιγνιτικών μονάδων και αποκατάστασης των πεδίων.

  • Σύζευξη με τον τομέα των κατασκευών (κυρίως δημόσια έργα).

  • Υποστήριξη της μετάβασης στη βιομηχανία και σε συγκεκριμένες ενεργειακές δραστηριότητες (ΑΠΕ, εξοικονόμηση, κυκλική οικονομία).

  • Απασχόληση, κατά ένα ποσοστό, στα έργα κατασκευής υποδομών/επενδύσεων στην περιοχή.

  Εκτιμάται ότι η διαχείριση των άμεσα επηρεαζόμενων θέσεων εργασίας με ειδικό πλαίσιο και βραχυπρόθεσμο ορίζοντα θα έχει θετική επίδραση και στις έμμεσα επηρεαζόμενες θέσεις εργασίας (συγκράτηση). Η προσέγγιση για την αναβάθμιση δεξιοτήτων θα πρέπει να γίνει στη βάση κλαδικής διάρθρωσης. Η όποια επανακατάρτιση των άμεσα και έμμεσα επηρεαζόμενων πρέπει να σχεδιάζεται στη βάση αναγκών ανάπτυξης που εμφανίζονται σε συναφείς (όμορους) κλάδους.

  Τέλος, στο πλαίσιο της συμβολής για τη διασφάλιση μίας δίκαιης μετάβασης, το WWF Ελλάς θα παρουσιάσει την αναλυτική μελέτη και το σχετικό συνοδευτικό κείμενο πολιτικής (Policy Brief) που περιλαμβάνει συνοπτικά τα βασικά συμπεράσματα καθώς και πλέγμα στοχευμένων προτάσεων.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 15:25 | ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΚΑΙΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ (ΣΔΑΜ) ΤΩΝ ΛΙΓΝΙΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
  Πριν την υποβολή προτάσεων για το Σ.Δ.Α.Μ., σε ,ότι αφορά τη Δ. Μακεδονία, επιβάλλεται: -η εξέταση της κατάστασης και των προοπτικών του ηλεκτρικού και του γενικότερου ενεργειακού ισοζυγίου της Ελλάδας σε περίοδο κανονικότητας, κι όχι κατά την περίοδο της πανδημίας του κορονοïού, όπου π.χ. σημειώθηκε ραγδαία πτώση των τιμών του πετρελαίου και του υγροποιημένου φυσικού αερίου ιδιαίτερα στο Α 4μηνο του 2020, ενώ σήμερα, λίγους μόλις μήνες μετά επανέρχονται σε υψηλότερα- «κανονικά» επίπεδα, και -η διερεύνηση των συνθηκών και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Δ. Μακεδονίας που θα επιτρέψουν την άμεση ένταξη και ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων για την ομαλή μετάβαση της κοινωνίας της περιοχής στη μετά λιγνίτη εποχή.
  (Α) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ Ε.Ε-28
  1. Δεδομένα 1.1. Η εξάρτηση της Ε.Ε.-28 από εισαγωγές ενεργειακών πόρων κατά το 2017 ήταν 55,1%, ενώ το 2000 ήταν 46,6%, με επιμέρους εξάρτηση (%): 43,9 από τα στερεά καύσιμα, 26,7 από το πετρέλαιο και τα προïόντα του και 74,3 από το φ.α. Στον επόμενο πίνακα αναφέρονται παραδείγματα εξάρτησης χωρών της Ε.Ε.-28 από εισαγωγές ενεργειακών πόρων. Ας σημειωθεί ότι οι χώρες με την υψηλότερη ενεργειακή εξάρτηση είχαν κατά κανόνα και τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα στην πρόσφατη 10ετία με τη χώρα μας σε δεινή θέση (μνημόνια κλπ.) μετά την πτώχευση το 2010.
  (2017) Χώρες της Ε.Ε.-28 με πολύ μεγάλη ενεργειακή εξάρτηση (%) (2017) Χώρες της Ε.Ε.-28 με ασήμαντη έως μικρή ενεργειακή εξάρτηση (%)
  Βέλγιο (74,8), Ελλάδα (71,1), Κύπρος (96,2), Μάλτα (100), Ισπανία (73,9), Ιταλία (77), Ιρλανδία (67,1) και Πορτογαλία (79,9), Εσθονία (4,1), Δανία (11,7), Ρουμανία (23,1), Σουηδία (26,6), Τσεχία (37,2), Πολωνία (38,3) και Ηνωμένο Βασίλειο (35,3) που είναι σε διαδικασία αποχώρησης από την Ε.Ε.-28 από 31-01-2020
  1.2. Η ολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (Η.Ε.) παγκοσμίως, στην ΕΕ-28 και στην Ελλάδα το 2017 κατανέμονταν (%) ως εξής:
  Ολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (Η.Ε.) (%) Παγκόσμια Ε.Ε.-28 Ελλάδα (2017)
  -Στερεά καύσιμα 38,5 20,6 34,0
  -Πετρέλαιο και προïόντα του 3,3 1,8 10,0
  -Φυσικό αέριο (φ. α) και παράγωγα 23,0 21,1 30,9
  -Ανανεώσιμες πηγές 24,5 30,5 25,1
  -Πυρηνική ενέργεια 10,3 25,2 0,0
  -Λοιπές πηγές 0,4 0,8 0,0

  Σε ό,τι αφορά την προέλευση της παραχθείσας Η.Ε. κατά το 2017 αναφέρονται χαρακτηριστικά παραδείγματα χωρών της Ε.Ε.-28 με κυρίαρχες, αντίστοιχα, πηγές Η.Ε (%):
  α) στερεά καύσιμα (γαιάνθρακες) (%): Πολωνία (77), Τσεχία (47,6), Βουλγαρία (45,8), Γερμανία (37,1) και Εσθονία(77,5 πετρελαιούχος σχιστόλιθος)
  β) φυσικό αέριο (%): Ολλανδία (53,1), Ιρλανδία (50,8), Ιταλία (48,5) και Ηνωμένο Βασίλειο (40,6).
  γ) ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) και βιοκαύσιμα (%): Αυστρία (76,7), Δανία (70,6), Κροατία (61,1), Σουηδία (57,9), Φινλανδία (46,9), Πορτογαλία (40,9), Ρουμανία (38,3), Γερμανία (34) και Ισπανία (32,9)
  δ) πυρηνική ενέργεια (%): Γαλλία (70,9), Σλοβακία (54,7), Ουγγαρία (49,1), Βέλγιο (49), Σουηδία (40) και Φινλανδία (33,5).
  Σημειώνεται η σημαντική συμμετοχή (%) των υδατοπτώσεων στο ηλεκτρικό ισοζύγιο σε ευνοημένες από τη φύση χώρες, όπως π.χ. στην Αυστρία (59,2) με τις αδιάκοπες υδατοπτώσεις τροφοδοτούμενες από τους παγετώνες των Άλπεων, στην Κροατία (46), στη Σουηδία (39,7), στη Ρουμανία (23) και στη Φινλανδία (22). Αντίστοιχα, τα αιολικά κυριαρχούν στη Δανία (47,6), στην Πορτογαλία (20,6) και στην Ισπανία (17,8).
  1.3. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) της Ε.Ε.-28 το 2016 αποτελούσαν το 10,8% των παγκοσμίων εκπομπών, ενώ της Ελλάδας μόλις το 0,23%, αντίστοιχα.
  1.4. Η Ελλάδα, ως προς τα στοιχεία σχετικών δεικτών στην κλίμακα της ΕΕ-28 είχε: -(2017) -την 4η χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας ανά κάτοικο. -(2017) -την 12η υψηλότερη ποσότητα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (9,2 ton CO2 ανά κάτοικο) με μ.ο. της ΕΕ-28 τους 8,8 ton CO2/κατ., δηλ. υπέρβαση μόλις κατά 4,5%. -(2017)- Υψηλότερη κατά 36,4% ως προς το μ.ο. της Ε.Ε.-28 συμμετοχή (%) των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας, καλύτερη, δηλ. πάνω από βιομηχανικές χώρες όπως Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία, Τσεχία κ.α -(2018)- μικρότερο κατά 44,5% κατά κεφαλήν ΑΕΠ ως προς το μ.ο. της Ε.Ε.-28 . -(2018)- την 13η μικρότερη τιμή της Η.Ε. για τον οικιακό καταναλωτή (16,48 €/100 kWh) με ακριβότερη τη Δανία (31,23 €/100 kWh) και τη Γερμανία (30,0 €/100 kWh). -(2019) -την 8η υψηλότερη τιμή στο πετρέλαιο κίνησης (1,38 €/λίτρο) με ακριβότερες τη Σουηδία και το Ην. Βασίλειο (1,51 €/λίτρο) και την 3η υψηλότερη τιμή στη βενζίνη (1,57 € ανά λίτρο) με 1η την Ολλανδία (1,64€/λίτρο) και 2η τη Δανία (1,60€/λίτρο). Ακόμη, στη χώρα μας οι εκπομπές ρύπων μειώθηκαν στην περίοδο 2009-17 με ρυθμό μεγαλύτερο της μείωσης του ΑΕΠ, το 2018 η χώρα μας είχε υψηλότερη συμμετοχή των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας(+10%) και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (+26%) ως προς το μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ και με ορατές πλέον τις προοπτικές επίτευξης των δεσμεύσεών της για το 2020 και το 2030, αντίστοιχα.
  1.5. -Ελληνικό ισοζύγιο Η.Ε. (παραγωγή και εισαγωγές-εξαγωγές Η.Ε.) κατά το 2018, 62,13 ΤWh προερχόμενες (%) από στερεά καύσιμα 24,0, πετρέλαιο και προϊόντα του 7,4, φυσικό αέριο 24,2, ΑΠΕ και νερά 26,3 και εισαγωγές Η.Ε. 18,1. –Η συμμετοχή των εγχώριων πόρων (λιγνίτες, ΑΠΕ και νερά) από ~72,0% το 2000 μειώθηκε σε 43% το 2019. Παράλληλα, κατά την 20ετία 1987-2006 η Ελλάδα είχε, κατά κανόνα, τη φθηνότερη κιλοβατώρα για τον καταναλωτή στην τότε Ε.Ε.-15. -Οι υδατοπτώσεις στη χώρα μας συμμετέχουν μόνο κατά 6-10% στο ισοζύγιο Η.Ε. εξαρτώμενες ισχυρά από την εποχική υδραυλικότητα (βροχο-χιονοπτώσεις) και με περιορισμένο δυναμικό αποθήκευσης Η.Ε. με αντλησιοταμίευση. – Η Ελλάδα υστερεί δραματικά στην αξιοποίηση του πλούσιου γεωθερμικού δυναμικού παρά τις θεαματικές τεχνολογικές προόδους παγκόσμια στην αξιοποίηση της φθηνότερης, φιλικής στο περιβάλλον και αδιάλειπτης ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή και για άλλες χρήσεις. -Αυξήθηκε κατακόρυφα η χρήση του εισαγόμενου φ.α. στην ηλεκτροπαραγωγή που είναι, πλέον, μακράν το κυριότερο καύσιμο κατά το2020. Ας σημειωθεί η έκλυση CO2 κατά τη μεταφορά του φ.α. και κυρίως με την καύση του, σε μικρότερο βέβαια όγκο ανά παραγόμενη κιλοβατώρα ως προς τον λιγνίτη. Επιπλέον, υπάρχει μόνιμα ο κίνδυνος διαρροής φ.α. στην ατμόσφαιρα κατά τη διαδρομή του από τα σημεία παραγωγής μέχρι την τελική κατανάλωση, με το κυριότερο συστατικό του (>90%), το μεθάνιο, να είναι κατά είκοσι (20) τουλάχιστο φορές επιβλαβέστερο από το CO2 στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. –Είναι σημαντικές οι εισαγωγές Η.Ε. (15-22% του ηλεκ/κού ισοζυγίου) από τις γειτονικές μας χώρες οι οποίες δεν επιβαρύνονται έως και το 2020 με αγορά δικαιωμάτων εκπομπών CO2., προερχόμενες σε σημαντικό βαθμό από λιγνίτη. -Σε ό,τι αφορά την αναζήτηση υδρογονανθράκων στη χώρα μας σημειώνεται πως, εάν και εφόσον ανακαλυφθούν, θα παρέλθει τουλάχιστο 15ετία για την ανάπτυξη της εκμετάλλευσής των και για να αποδειχθεί στην πράξη η οικονομικότητα και η ωφέλειά των για τη χώρα. Ωστόσο, είναι πάντα επίκαιρος ήδη από το 1975, ο κίνδυνος σοβαρών χρονικών καθυστερήσεων στην αξιοποίησή των, λόγω των γεωστρατηγικών ανταγωνισμών στην ασταθέστατη πολιτικά περιοχή της ανατολικής Μεσογείου (Συρία, Λιβύη κλπ).
  2. Επισημάνσεις & Συμπεράσματα 2.1. Η συμμετοχή(%) των ΑΠΕ στην ολική τελική κατανάλωση ενέργειας στην Ελλάδα είναι σημαντικά υψηλότερη από τις κυριότερες βιομηχανικές χώρες της Ε.Ε.-27 ικανοποιώντας τη δέσμευσή της για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου για το 2020. Επιπλέον, η δεδομένη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων Καρδιά 1,2,3 και 4, Αμυνταίου 1,2 και ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου 1,2 και στη συνέχεια των μονάδων 3 και 4, παρά την ένταξη της νέας μονάδας Πτολ/δα 5, θα επιφέρει περαιτέρω δραστική μείωση των εκπομπών CO2 από τα ήδη πολύ χαμηλά επίπεδα, συμβάλλοντας θετικά στις σχετικές δεσμεύσεις της χώρας μας για το 2030 στα πλαίσια της Ε.Ε.-27.
  2.2. Από τη σύνθεση του ενεργειακού και ηλεκτρικού ισοζυγίου των ισχυρότερων οικονομικά χωρών της Ε.Ε.-28, ερμηνεύεται φανερά η στάση τους στα ενεργειακά δρώμενα, όπως π. χ. η πολιτική για την κλιματική αλλαγή, οι πολύ μεγάλες αυξήσεις (2018-19) στο κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπών CO2 κ.ο.κ. Ειδικότερα, βιομηχανικές χώρες που δεν διαθέτουν σημαντικά κοιτάσματα στερεών καυσίμων, όπως π.χ. Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Σουηδία και Δανία, μεταξύ αυτών και χώρες παραγωγοί φυσικού αερίου (Ηνωμ. Βασίλειο, Ολλανδία, Δανία και Ιταλία) προωθούν και επιβάλλουν αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων της Ε.Ε. σε βάρος της οικονομικότητας των συμβατικών μονάδων με στερεά καύσιμα. Τούτο εξυπηρετεί συγκεκριμένες τεχνολογίες και πηγές ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή ( ΑΠΕ, φυσικό αέριο) και στη βιομηχανία κι όχι τους καταναλωτές. Κλασσικά παραδείγματα η Γερμανία και η Δανία που είχαν το 2016-18 την ακριβότερη κιλοβατώρα για τον οικιακό καταναλωτή, αφού οι τιμές Η.Ε. αυξήθηκαν 51% στη Γερμανία (2009-2016) με την τεράστια ανάπτυξη αιολικών και των φωτοβολταïκών και πάνω από 100% στη Δανία (1995-2016) με τη ραγδαία εξάπλωση των αιολικών.
  2.3. Η σχεδιαζόμενη υπέρμετρα φιλόδοξη στροφή της χώρας στις ΑΠΕ για την παραγωγή Η.Ε. δεν πρόκειται να εξασφαλίσει σε βάθος τουλάχιστο 20ετίας την επάρκειά της σε Η.Ε., γιατί θα κυριαρχεί η διαλείπουσα τροφοδοσία κυρίως από αιολικά και φωτοβολταïκά (πάνω από τα 2/3 της παραγωγής Η.Ε. από ΑΠΕ).
  2.4. Δεν διαφαίνεται στο άμεσο μέλλον για τεχνικούς και οικονομικούς λόγους επαρκής βιομηχανική εγκατάσταση νέων τεχνολογικών μεθόδων αποθήκευσης Η.Ε. στη χώρα μας.
  2.5. Είναι περιορισμένη η συνολική ισχύς των ηλεκτρικών διασυνδέσεων (εισαγωγές και εξαγωγές Η.Ε.) με τις γειτονικές χώρες, που περιορίζεται στο ~ 20% της αιχμής ζήτησης στη χώρα μας και η οποία δεν επαρκεί για εισαγωγές Η.Ε. σε περιόδους κρίσης. Τούτο αποδείχθηκε κατά τη χειμερινή περίοδο 2016-17, επομένως, με την πρόωρη και εμπροσθοβαρή (2023) απολιγνιτοποίηση γίνεται πιο ευάλωτη η επάρκεια Η.Ε. και η ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας σε περιόδους κρίσης. Ακόμη, δεν αναμένεται σύντομα, για οικονομικούς κι όχι μόνο λόγους μεγάλη αύξηση της ισχύος των διασυνδέσεων στην περιοχή της Βαλκανικής και της Ν.Α. Ευρώπης, σε αντίθεση με τις χώρες του βορρά που διαθέτουν πολλαπλές και μεγάλης ισχύος διασυνδέσεις μεταφοράς Η.Ε. Κατά συνέπεια επείγει η θωράκιση της χώρας για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού με τη μέγιστη και συμβατή περιβαλλοντικά αξιοποίηση των εγχώριων ενεργειακών πόρων.
  2.6. Η δραστική μείωση του λιγνίτη στο ηλεκτρικό ισοζύγιο της χώρας οφείλεται στην τεχνητή αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (CO2) μετά το 2016 με «κατάλληλες» αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων της Ε.Ε.-28. Όμως, το κόστος του λιγνίτη είναι ελεγχόμενο και ανεξάρτητο από τις διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου και του φ. α., δεν απαιτούνται άξιες λόγου νέες επενδύσεις πέραν των ήδη συμβολαιοποιημένων και κατά τούτο αποτελεί εμπόδιο στην αύξηση της τιμής της Η.Ε. από τους παραγωγούς με καύσιμο το εισαγόμενο φ.α. και από τους εισαγωγείς Η.Ε. Τέλος, ο λιγνίτης συμμετέχει καθοριστικά στην παραγωγή Η.Ε. των διασυνδεδεμένων γειτονικών μας χωρών (Τουρκία, Βουλγαρία, Β. Μακεδονία), της Ρουμανίας και της Σερβίας, με τις οποίες η Ελλάδα πραγματοποιεί τις εμπορικές ανταλλαγές Η.Ε. και οι οποίες, βέβαια, δεν εξήγγειλαν καμία πρόωρη απολιγνιτοποίηση.
  2.7. Η απόφαση της κυβέρνησης να επιλέξει το εισαγόμενο φ.α. ως το μοναδικό «μεταβατικό» καύσιμο στην παραγωγή Η.Ε. και η δυσπραγία στη μείωση των εκπομπών CO2 στις μεταφορές, την πλέον ενεργοβόρα δραστηριότητα, όπως τούτο αποτυπώθηκε στον πρόσφατο ΕΣΕΚ, οδήγησε στην «εύκολη» λύση της πρόωρης απολιγνιτοποίησης, διακυβεύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας με απρόβλεπτες συνέπειες. Παράλληλα επιβαρύνεται και εξακολουθεί να παραμένει επικίνδυνα υψηλός ο «προσδοκώμενος» συντελεστής ενεργειακής εξάρτησης της χώρας στο συνολικό ενεργειακό ισοζύγιο (71%) κατά το 2030. Είναι, επίσης, γνωστό στους αρμόδιους ότι η υποκατάσταση της υπερσύγχρονης λιγνιτικής μονάδας Πτολ/δα 5, καθαρής ισχύος 616 ΜW, από ισοδύναμα σε παραγωγή Η.Ε. έργα ΑΠΕ, π.χ. από αιολικά και τα συνοδά κατ’ ανάγκη έργα αποθήκευσης Η.Ε., θα σήμαινε την εγκατάσταση συνολικά έργων εξαπλάσιας ισχύος, υπερδιπλάσιου ύψους επένδυσης και πολύ αυξημένου κόστους της παραγόμενης kWh. Αυτό θα ήταν επιεικώς αδιανόητο σε μια πτωχευμένη από το 2010 χώρα και προφανώς θα ¨υποκατασταθεί¨ η Πτολ/δα 5 από εισαγόμενο φ.α. και εισαγωγές Η.Ε., δηλ. χωρίς απανθρακοποίηση και με αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας!.
  2.8.Στην πρόσφατη (19-05-2020) ανακοίνωση της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών για την απολιγνιτοποίηση, μεταξύ άλλων αναφέρεται: «… Στις μονάδες που θα κλείσουν περιλαμβάνονται και οι σχετικά πρόσφατες μονάδες Μελίτη 1 (330 ΜW) η οποία τέθηκε σε λειτουργία το 2002 και Άγιος Δημήτριος 5 (366 MW) η οποία τέθηκε σε λειτουργία το 1997, των οποίων η διακοπή με τεχνικο-οικονομικά κριτήρια θεωρείται πρόωρη. Μοναδική εξαίρεση είναι η νέα μονάδα Πτολεμαΐδα 5, ισχύος 660 ΜW, η οποία προβλέπεται να τεθεί σε εμπορική λειτουργία το 2021. Η μονάδα αυτή προβλέπεται να λειτουργήσει μέχρι το 2028 με λιγνίτη ή/και με μείγμα καυσίμων. Οι αποφάσεις αυτές της ελληνικής κυβέρνησης είναι από τις πλέον ριζοσπαστικές και περιβαλλοντικά ευαίσθητες στις χώρες-μέλη της ΕΕ, δεδομένου ότι στη Γερμανία προβλέπεται να παύσουν να λειτουργούν οι λιγνιτικοί Ατμοηλεκτρικοί Σταθμοί (ΑΗΣ) το 2038, στη Τσεχία το 2040 και στην Πολωνία το 2050..». Υπενθυμίζεται ότι στις υπόψη χώρες κατασκευάστηκαν στην περίοδο 1998-2015 πολλές λιγνιτικές μονάδες με νέα τεχνολογία καύσης, υψηλό (>41%) καθαρό βαθμό απόδοσης και ιδιαίτερα φιλικές προς το περιβάλλον, ακόμη δε και με τη δυνατότητα προσθήκης εξοπλισμού δέσμευσης του παραγόμενου CO2, όπως και η νέα μονάδα Πτολ/δα 5, ενόψει ανάπτυξης βιομηχανικών εφαρμογών για την αποθήκευση ή/και την αξιοποίησή του. Στη Γερμανία, για τα στερεά καύσιμα προβλέπεται για το 2030 η διατήρηση του 30% της ετήσιας παραγωγής Η.Ε. και του 41% της ισχύος των σταθμών παραγωγής συγκριτικά με τα αντίστοιχα μεγέθη του 2010, οι δε νέες λιγνιτικές μονάδες θα έχουν συμπληρώσει κατά μ.ο. 33 έτη λειτουργίας μέχρι το 2038. Στην Πολωνία επιτεύχθηκε μόλις πρόσφατα συμφωνία με τους εργαζόμενους για κλιμακωτή απεξάρτηση από τις ανθρακικές μονάδες έως το 2049 και με ενδιάμεσους στόχους διατήρησης της παράγωγής Η.Ε. από άνθρακα σε ποσοστά 37-56% το 2030 και 11-28% το 2040. Παρόμοια είναι η προοπτική και για τη Βουλγαρία που διαθέτει επιπλέον των λιγνιτικών και πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής Η.Ε.
  2.9. Ως προς τις εξωηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη στην ίδια ανακοίνωση της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών αναφέρεται ότι υπάρχουν δυνατότητες στους τομείς: (α) αεριοποίηση του λιγνίτη για παραγωγή πολυμερών και συνθετικών καυσίμων, (β) εξαγωγή Σπανίων Γαιών από τον λιγνίτη, (γ) χρήση λιγνίτη για φίλτρα καθαρισμού και παραγωγή ενεργού άνθρακα, (δ) παραγωγή προϊόντων με βάση τα ανθρακονήματα από λιγνίτη, (ε) παραγωγή οργανοχουμικών λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών από λιγνίτη, και (στ) ανάπτυξη ενεργειακών καυσίμων Ωστόσο, τονίζεται ρητά ότι «..η ανάπτυξη έρευνας και καινοτομίας στους τομείς αυτούς είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη για ανάπτυξη και λειτουργία των περισσότερων από τις προτεινόμενες δράσεις». Αυτό σημαίνει κατά κανόνα παρέλευση αρκετών ετών για την υλοποίηση κάποιας εφαρμογής σε βιομηχανική κλίμακα αλλά και μεγάλη αβεβαιότητα, για τούτο, προς το παρόν, διατυπώνουμε μόνο επιμέρους παρατηρήσεις και εκτιμήσεις. Ειδικότερα, λόγω του έντονα πολυστρωματικού χαρακτήρα των εκμεταλλεύσιμων λιγνιτικών κοιτασμάτων της περιοχής Πτολ/δας-Αμυνταίου και της μεγάλης ποιοτικής διακύμανσης, είναι φανερό, ότι η πρόταση της Επιτροπής Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών για αξιοποίηση του λιγνίτη σε εξωηλεκτρικές χρήσεις καθίσταται οικονομικά συμφέρουσα και ελκυστική μόνο στα πλαίσια συνεκμετάλλευσης, δηλ. με διαχωρισμό των κατάλληλων στρωμάτων λιγνίτη για αξιοποίηση σε εξωηλεκτρικές χρήσεις και με σύγχρονη εξόρυξη του υπόλοιπου εκμεταλλεύσιμου λιγνίτη για ηλεκτροπαραγωγή σε ΑΗΣ. Έτσι, ο εκμεταλλευτής (ΔΕΗ ΑΕ) θα αξιοποιήσει τις σημαντικές οικονομίες κλίμακας, με την εξόρυξη τμήματος των εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων λιγνίτη στα ανοικτά λιγνιτωρυχεία της περιοχής, δεδομένου ότι τα κοιτάσματα αυτά υπερεπαρκούν για εξωηλεκτρικές χρήσεις και ηλεκτροπαραγωγή. Αντίθετα, με τον αποκλειστικό προσανατολισμό στις πιθανές εξωηλεκτρικές χρήσεις, ελλοχεύει ο κίνδυνος να δαπανηθούν σημαντικά χρηματικά ποσά για έρευνα με καθαρά ερευνητικό – ακαδημαïκό χαρακτήρα χωρίς τελικά πρακτικό αποτέλεσμα, φαινόμενο διόλου ασύνηθες στη χώρα μας κρίνοντας από τα πεπραγμένα στο συγκεκριμένο τομέα. Εξάλλου, η σύγχρονη λειτουργία ορυχείων και ΑΗΣ διευκολύνει καθοριστικά και διευρύνει το πεδίο και τις δυνατότητες για έρευνα των εξωηλεκτρικών χρήσεων του λιγνίτη, παρέχοντας την υλικοτεχνική βάση και κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό για τη διενέργεια διαφόρων δοκιμών και αναλύσεων, την εκτέλεση φυσικοχημικών διεργασιών σε βιομηχανική κλίμακα κλπ. με το ελάχιστο κόστος.
  2.10. Εάν, παρά ταύτα, υλοποιηθεί η εμπροσθοβαρής (2023) καθώς και η πλήρης (2028) απολιγνιτοποίηση, τότε: (α) Θα μειωθεί άμεσα και ραγδαία το ΑΕΠ στη Δ. Μακεδονία με την τεράστια απώλεια εισοδημάτων από τη μισθοδοσία του τακτικού και εποχικού προσωπικού της ΔΕΗ ΑΕ στα λιγνιτωρυχεία και τους ΑΗΣ, τις χωματουργικές εργολαβίες στα λιγνιτωρυχεία, τις λοιπές εργολαβίες υποστήριξης της δραστηριότητας των λιγνιτωρυχείων και των ΑΗΣ, τις προμήθειες υλικών και υπηρεσιών από την τοπική αγορά κ.ο.κ. Σημειώνεται ότι η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στη δραστηριότητα της εξόρυξης-ενέργειας ανέρχεται στο 49% στην Π.Ε. Κοζάνης και στο 36% στην Π.Ε. Φλώρινας. Οι απώλειες αυτές είναι αδύνατο να αναπληρωθούν άμεσα, γιατί δεν υπάρχει σήμερα, ούτε είναι εφικτό να καταρτισθεί, ένας πλήρης, στιβαρός και ρεαλιστικά υλοποιήσιμος προγραμματισμός για άμεσες εναλλακτικές δραστηριότητες στην περιοχή. Επομένως, θα εκτοξευθεί η ανεργία σε υψηλότερα από τα ήδη πολύ υψηλά σημερινά επίπεδα, 25% το 2019 στην Π.Ε. Κοζάνης και 21,5% στην Π.Ε. Φλώρινας. (β) Είναι τεχνικοοικονομικά αδύνατη η σωστή αποκατάσταση των εδαφών των λιγνιτωρυχείων στα χρονικά πλαίσια της πρόωρης απολιγνιτοποίησης, ώστε να αξιοποιηθούν ως σημαντικός εθνικός πόρος στο άμεσο μέλλον σε αποδοτικές χρήσεις του πρωτογενούς τομέα. Επίσης, δεν υπάρχει για την πρόωρη απολιγνιτοποίηση μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων(Μ.Π.Ε.), η οποία είναι εκ των πραγμάτων σύνθετη, πολύπλευρη, χρονοβόρα και προπάντων οφείλει να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες της τοπικής κοινωνίας γιατί επηρεάζει καθοριστικά τη μελλοντική της επιβίωση. (γ) Η πρόωρη(2028) και εμπροσθοβαρής(2023) απολιγνιτοποίηση θα πυροδοτήσει την αναγκαστική φυγή των νέων, ιδιαίτερα των εξειδικευμένων τεχνιτών και τεχνικών της περιοχής, εξαιτίας της αδυναμίας άμεσης ανάπτυξης εναλλακτικών δραστηριοτήτων. Επομένως, αναμένεται επιπρόσθετη πληθυσμιακή συρρίκνωση στη δεδομένη μείωση του πληθυσμού (-10%) που σημειώθηκε στην Π.Ε. Κοζάνης την περίοδο 2002-19 και γενική υποβάθμιση του εργατοτεχνικού και επιστημονικού δυναμικού της περιοχής,.
  2.11. Με την απόσυρση των παλαιότερων λιγνιτικών μονάδων «εξοικονομούνται» δεκάδες εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως, τα οποία αντλούνται από τη λίμνη Πολυφύτου για τις ανάγκες λειτουργίας των ΑΗΣ. Επομένως, «αποδεσμεύονται» τεράστιες ποσότητες νερού για αξιοποίηση σε αρδευτικά έργα της ευρύτερης περιοχής.
  2.12. Σε ό,τι αφορά τη χρήση των αποκατεστημένων εκτάσεων των λιγνιτωρυχείων τούτο καθορίζεται λεπτομερώς στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που εγκρίθηκε από τη σχετική απόφαση των περιβαλλοντικών όρων των λιγνιτωρυχείων Πτολ/δας (ΕΠΟ/ΥΠΕΚΑ, 9-11-2011, Αρ. Πρ. οικ. 133314/2929), με ισχύ μέχρι την 9-11-2021, στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρεται: « .. Σηµειώνεται ότι στις τελικά διαµορφωµένες εκτάσεις που θα δηµιουργηθούν στα εξοφληµένα τµήµατα των Ορυχείων Πτολεµαΐδας προβλέπεται σε έκταση περίπου 4.000 στρ. η εγκατάσταση διαφόρων τύπων ΑΠΕ (ηλιοθερµικών, φωτοβολταϊκών σταθµών, κλπ.), καθώς και Ζώνης Καινοτοµίας κοντά σε ένα από τους κύριους οδικούς άξονες της περιοχής επέµβασης..» καθώς, επίσης: «…• Αγροτική χρήση. Οι καλλιεργήσιµες εκτάσεις διαµορφώνονται σε επίπεδες ή παραεπίπεδες εκτάσεις µε επικρατούσες µικρές κλίσεις. Μετά τη συστηµατική σταδιακή ολοκλήρωση των επεµβάσεων αποκατάστασης οι εκτάσεις αυτές εκµισθώνονται σε αγρότες της περιοχής έναντι χαµηλού τιµήµατος και καλλιεργούνται στο σύνολό τους σχεδόν µε σκληρό σιτάρι. Μελλοντικά, µε την προϋπόθεση της ανάπτυξης υποδοµών άρδευσης γύρω από τις λίµνες που θα διαµορφωθούν στις τελικές εκσκαφές των ορυχείων, στις παραπάνω εκτάσεις θα είναι δυνατή η καλλιέργεια µονοετών ή πολυετών φυτών µε µεγαλύτερες στρεµµατικές αποδόσεις…». Επομένως, η αξιοποίηση των εκτάσεων των λιγνιτωρυχείων με γεωργικές εκμεταλλεύσεις αποτελεί τη ρητή βούληση του νομοθέτη και συνάδει με την εταιρική κοινωνική ευθύνη της ΔΕΗ ΑΕ προς τους κατοίκους της Δ. Μακεδονίας, η αξιοποίηση των λιγνιτών της οποίας μέχρι σήμερα εισέφερε τα μέγιστα στον εξηλεκτρισμό, τη βιομηχανική και τη γενικότερη ανάπτυξη της χώρας μας στα τελευταία 60 χρόνια. Ωστόσο, διαφαίνεται η πρόθεση καταστρατήγησης από τους αρμόδιους της εγκεκριμένης ΜΠΕ των λιγνιτικών εκμ/σεων του ΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ με την εγκατάσταση μεγαφωτοβολταïκών (ΜΦ/Β) πάρκων με ισχύ της τάξης των 2000 MW, ενέργεια που εάν τελικά υλοποιηθεί, θα οδηγήσει στην οριστική απαξίωση περίπου πενήντα χιλιάδων (50.000) στρεμμάτων εύφορης γεωργικής γης. Τούτο είναι αποδεδειγμένο, πέραν των συστηματικών πολυετών πειραματικών καλλιεργειών της ΔΕΗ ΑΕ, και από την «Εδαφολογική Μελέτη των Αποκαταστηµένων Εκτάσεων του Λιγνιτικού Κέντρου ∆υτικής Μακεδονίας (Λ.Κ.∆.Μ.) της ∆.Ε.Η. Α.Ε., Εθνικό Ίδρυµα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.), Ινστιτούτο Εδαφολογίας Θεσσαλονίκης, (2010)». Πρόκειται, δηλ. για το σύνολο σχεδόν των οριζόντιων και παραοριζόντιων εκτάσεων (απαλλοτριωμένων και αποκατεστημένων) των λιγνιτωρυχείων. Επιπλέον, αναμένονται καθιζήσεις των αποκατεστημένων εδαφών λόγω της φύσης των αποτιθέμενων αγόνων (κυρίως άργιλοι και μάργες, δηλ. συνεκτικά υλικά), που ενδεχόμενα θα επισύρουν σοβαρές τεχνικές και οικονομικές επιβαρύνσεις κατά την εγκατάσταση και τη διάρκεια ¨ζωής¨ ενός ΜΦ/Β πάρκου. Ακόμη, τα ΜΦ/Β πάρκα θα εξαφανίσουν τις εκτάσεις για αναψυχή, περιαστικές χρήσεις και ποικίλες άλλες δραστηριότητες. Αντίθετα, με την αναβάθμιση και αξιοποίηση (άρδευση, δυναμικές καλλιέργειες κλπ) των γεωργικών αυτών εκτάσεων, όπως προβλέπεται ρητά στην ισχύουσα ΜΠΕ, διασφαλίζονται μακράν πολλαπλάσιες ως προς τα ΜΦ/Β πάρκα καλά αμειβόμενες θέσεις απασχόλησης στο διηνεκές. Έτσι, ενισχύεται δραστικά ο αναντικατάστατος, πλην όμως υποβαθμισμένος, πρωτογενής τομέας και η οικονομία της περιοχής και της χώρας.
  2.13.Τέλος, είναι απόλυτα κατανοητή η αναγκαιότητα της ταχείας ανάπτυξης Φ/Β στην περιοχή από τη ΔΕΗ ΑΕ, κι όχι μόνο, σε μεγάλη κλίμακα λόγω της ύπαρξης του δικτύου μεταφοράς Η.Ε. Το πρόβλημα τούτο επιλύεται δημιουργικά και αποτελεσματικά με την «ανταλλαγή» εδαφών μεταξύ ΔΕΗ ΑΕ και της τοπικής κοινωνίας, δηλ. με την παραχώρηση εύφορων απαλλοτριωμένων και αποκατεστημένων εκτάσεων από τη ΔΕΗ ΑΕ για ανάπτυξη γεωργικών δραστηριοτήτων και την αντίστοιχη -«ισοδύναμη» παραχώρηση άγονων εκτάσεων (π.χ. δημόσιων ή/και κοινοτικών) στη ΔΕΗ ΑΕ για εγκατάσταση Φ/Β πάρκων. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζονται πλήρως τα συμφέροντα της ΔΕΗ ΑΕ, της περιοχής και της χώρας γενικότερα Τονίζεται ιδιαίτερα, ότι η πρακτική της ανταλλαγής ισοδύναμης αξίας εκτάσεων αποτελεί ήδη την πάγια μεθοδολογία των απαλλοτριώσεων στις λιγνιτικές εκμ/σεις της Β. Ρηνανίας – Βεστφαλίας (Γερμανία) για πολλές δεκαετίες. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον το κείμενο σχετικής εκδήλωσης στις 11/06/2014 στην Κολωνία, για τις βέλτιστες πρακτικές στην παραγωγή λιγνίτη και, συγκεκριμένα, για την αποδοχή και την ενεργή συμμετοχή της κοινωνίας των περιοχών εκμ/σης στο σχεδιασμό και την αποκατάσταση των περιοχών των λιγνιτωρυχείων. Περισσότερα, ιδιαίτερα επίκαιρα και χρήσιμα για τους κατοίκους της Δ. Μακεδονίας και της Αρκαδίας στοιχεία, αναφέρονται στο διαδίκτυο (Best practices in lignite production: public participation in the planning and the rehabilitation of lignite sites to win acceptance, 10th Coal Dialogue Wednesday, 11 June 2014, Michael Eyll-Vetter, Vice President, Mine Planning RWE Power, Cologne).
  Μετά τα πιο πάνω είναι φανερή η αναγκαιότητα παράτασης της λειτουργίας ορισμένων λιγνιτικών μονάδων, ώστε εκτός από λόγους επάρκειας και ασφάλειας του ηλεκτρενεργειακού ισοζυγίου να δοθεί ικανό χρονικό διάστημα για τη σταδιακή ανάπτυξη εναλλακτικών οικονομικών δραστηριοτήτων στη Δ. Μακεδονία και την αποτροπή διάλυσης του οικονομικού και κοινωνικού ιστού της περιοχής. Τονίζεται, ωστόσο, ότι η αναγκαία μείωση του κόστους του λιγνίτη θα είναι ατελέσφορη, εάν δεν εξασφαλιστεί ικανή παράταση της λειτουργίας των νεότερων, πλέον σύγχρονων και φιλικότερων προς το περιβάλλον λιγνιτικών μονάδων, η οποία θα διευκολύνει την εφαρμογή ενός συνεκτικού προγράμματος ορθολογικής εκμ/σης των ορυχείων παρέχοντας τη δυνατότητα ευρύτερης κατανομής του κόστους αποκατάστασης των εδαφών.
  (Β) ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
  Παρατίθενται συνοπτικά οι πόροι και ορισμένες παράμετροι για τις εναλλακτικές δραστηριότητες κατά τη μετάβαση της Δ. Μακεδονίας στη μεταλιγνιτική περίοδο:
  1.Υδάτινο δυναμικό. Η Δ. Μακεδονία είναι η περιφέρεια με τα μεγαλύτερα αποθέματα γλυκού νερού της χώρας (ποτάμια, λίμνες τεχνητές και φυσικές ).
  2.Βοσκότοποι. Είναι πανελλήνια γνωστή η εκτεταμένη απασχόληση των κατοίκων της περιοχής κατά το παρελθόν στην παραδοσιακή κτηνοτροφία οφειλόμενη στις τεράστιες εκτάσεις των βοσκοτόπων.
  3.Ορυκτός Πλούτος. Πρόκειται, επίσης, για την περιφέρεια με το σημαντικότερο, μέχρι σήμερα, ορυκτό πλούτο της χώρας. Αναφέρονται ενδεικτικά: -Λιγνίτες, με αποδεδειγμένες δυνατότητες αξιοποίησης για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και σε εξωηλεκτρικές χρήσεις. –Χαλαζίας, με τις διάφορες ποικιλίες και μορφές του να αξιοποιούνται σε πολλές εφαρμογές (λειαντικό, βιομηχανία γυαλιού, τούβλων, βιομηχανία της πορσελάνης κ.α). -Κοιτάσματα λατεριτών, ως πρώτη ύλη στην παραγωγή σιδηρονικελίου στη ΛΑΡΚΟ με ποικίλες εφαρμογές στη μεταλλουργία και στη μεταλλοτεχνία. Η ορατή, πλέον, στροφή της Ε.Ε., κι όχι μόνο, στην ηλεκτροκίνηση των οχημάτων και η αποθήκευση ενέργειας (μπαταρίες) θα εκτοξεύσει τη ζήτηση για νικέλιο και κοβάλτιο που συνυπάρχει, συνήθως, στους λατερίτες. –Κοιτάσματα χρωμίτη, που αξιοποιούνταν ήδη από το Β’ παγκόσμιο πόλεμο στην περιοχή, με μεγάλα όμως διαστήματα αδράνειας των μεταλλείων. Οι χρήσεις των χρωμιτών εκτείνονται σε μεγάλη κλίμακα (μεταλλουργία, πυρίμαχες χρήσεις, χημικές χρήσεις και χυτήρια), με ιδιαίτερη βαρύτητα στην αυτοκινητοβιομηχανία (ειδικοί χάλυβες κ.α.) –Χουντίτης, με χρήσεις στα ελαστικά, στα πλαστικά προϊόντα, στις κόλλες, στα κεραμικά και στη χαρτοβιομηχανία -Άργιλος – ατταπουλγίτης, με πολλές χρήσεις σε δομικά υλικά, γεωτρήσεις, αγροτική παραγωγή, υφάσματα, απορρυπαντικά και καλλυντικά. -Μάρμαρα (Τρανοβάλτου), με εξαιρετικές- εφάμιλλες του πεντελικού μαρμάρου ιδιότητες, που εξορύσσονται στην περιοχή χωρίς διακοπή κατά τα τελευταία 60 χρόνια. Δυστυχώς, σήμερα υπάρχουν σοβαρότατα έως αξεπέραστα συσσωρευμένα προβλήματα, που οφείλονται στην ανορθολογική εκμετάλλευση (πολλές μικρές και άναρχες εκμεταλλεύσεις), με αποτέλεσμα τη μείωση του δείκτη απόληψης, την αύξηση του κόστους και τελικά την αδυναμία ανταπόκρισης στις ποσοτικές και ποιοτικές απαιτήσεις των πελατών. Αντίθετα, οι καλά οργανωμένες ελληνικές επιχειρήσεις μαρμάρου κατά την πρόσφατη 10ετία της οικονομικής κρίσης στράφηκαν με μεγάλη επιτυχία στις εξαγωγές προïόντων μαρμάρου.
  4. Βασικές υποδομές. Παρατηρείται τεράστια έλλειψη στις υποδομές, όπως : -απαρχαιωμένο σιδηροδρομικό δίκτυο με μεγάλη απόσταση από το λιμάνι Θεσ/νίκης, δεν υπάρχει καν σιδηροδρομική σύνδεση με Θεσσαλία και Ήπειρο (λιμάνι Ηγουμενίτσας). -η οδική σύνδεση Λάρισας- Κοζάνης-Νίκης Φλώρινας καρκινοβατεί στις ελληνικές καλένδες κι όλα επαφίενται στην Εγνατία οδό. -υποτυπώδεις αεροδρομικές εγκαταστάσεις στην Κοζάνη, καλύτερες στο Άργος Ορεστικό. Τα πιο πάνω θέματα αποτελούν αντικίνητρο για οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο επενδυτή, η επίλυσή των δε με τα γνωστά ελληνικά δεδομένα παραπέμπει σε παρέλευση δεκαετιών.
  5. Πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας. Πρόκειται για ελπιδοφόρα προοπτική, ωστόσο, πρέπει να επιλυθούν αποτελεσματικά πολλά προβλήματα που οφείλονται στον πολύ μικρό χρόνο λειτουργίας του πανεπιστημίου, στη διασπορά των προσωρινών εγκαταστάσεων έως ότου αποπερατωθούν οι νέες, καθώς και στην πρόσφατη ενοποίηση-ενσωμάτωση με το ΤΕΙ της Δ. Μακεδονίας. Όλα τα πιο πάνω απαιτούν χρόνο για να αποκατασταθεί ο «βηματισμός» του πανεπιστημίου, να ενισχυθεί με αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό και να αποκτηθεί η ικανή και αναγκαία εμπειρία για την παραγωγική διασύνδεσή του με την κοινωνία και την οικονομία της περιοχής.
  (Γ) ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΣΔΑΜ
  Προτείνονται τα ακόλουθα: 1. Παράταση της λειτουργίας των 3 νεότερων λιγνιτικών μονάδων μετά το 2028 με επιθυμητό-βέλτιστο για τη Δ.Μακεδονία σενάριο ως εξής: -Πτολ/δα 5 έως το 2050, καθαρή ισχύς 616 MW, ενέργεια πλήρως συμβατή με το στόχο για την απανθρακοποίηση της Ε.Ε.-28. Διευκρινίζεται ότι η νέα μονάδα Πτολ/δα 5 θα επιτυγχάνει πρωτογενώς το χαμηλότερο κόστος κιλοβατώρας λόγω του υψηλού βαθμού απόδοσης (μικρότερη ειδική κατανάλωση λιγνίτη) και του μικρότερου κόστους καυσίμου της κύριας τροφοδοσίας από το ΟΚΠ (Μαυροπηγή), λόγω της υφιστάμενης ευνοïκής σχέσης εκμ/σης του λιγνίτη και ως έκ τούτου «αντέχει» στον ανταγωνισμό ακόμη και για υψηλές τιμές δικαιωμάτων εκπομπών CO2. -Μελίτη έως το 2043, καθαρή ισχύς 290 MW, ήδη συμβατή περιβαλλοντικά και με πολλές δυνατότητες μείωσης του κόστους καυσίμου στο άμεσο μέλλον. -Άγ. Δημήτριος 5 έως το 2038, καθαρή ισχύς 340 MW, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη η περιβαλλοντική αναβάθμισή του. Για την υλοποίηση, όμως, των πιο πάνω υπάρχει μια προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ, δηλ. πρέπει η χώρα μας από κοινού με άλλες χώρες της Ε.Ε.-28, όπως Πολωνία, Τσεχία, Βουλγαρία, Ρουμανία κ.α., που διαθέτουν στερεά καύσιμα, να υποστηρίξει σθεναρά και σε πολλαπλά επίπεδα τα ενεργειακά της συμφέροντα με γνώμονα τον εθνικά κρίσιμο ρόλο του λιγνίτη στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.
  2. Εγκατάσταση Φ/Β πάρκων της ΔΕΗ ΑΕ στην ευρύτερη περιοχή της Δ. Μακεδονίας σε άγονες εκτάσεις (δημόσιες ή/και κοινοτικές) που θα παραχωρηθούν στη ΔΕΗ ΑΕ με ταχείες και συνοπτικές διαδικασίες, σε αντάλλαγμα της αντίστοιχης παραχώρησης από τη ΔΕΗ ΑΕ «ισοδύναμης» έκτασης (αποκατεστημένης ή/και απαλλοτριωμένης) στο χώρο των λιγνιτωρυχείων για γεωργικές κυρίως χρήσεις. Παράλληλα η ύπαρξη του δικτύου μεταφοράς ηλεκ. ενέργειας διευκολύνει την εγκατάσταση Φ/Β και σε τρίτους, όπως π.χ. ενεργειακές κοινότητες κ.α.
  3. Άμεση ανάπτυξη σύγχρονων και αποδοτικών γεωργικών-κτηνοτροφικών και αγροτοδιατροφικών δραστηριοτήτων με την εγκατάσταση και λειτουργία αρδευτικών έργων στη λεκάνη Εορδαίας και στη βόρεια ζώνη της λίμνης Πολυφύτου καθώς και στην περιοχή Καμβουνίων με νερά από τη λίμνη Ιλαρίωνα. Τα έργα αυτά αποτελούν βασικότατες προϋποθέσεις για τον εκσυγχρονισμό και την αναδιοργάνωση του πρωτογενούς τομέα στην προσπάθεια για την ομαλή μετάβαση της Δ. Μακεδονίας στη μετά λιγνίτη εποχή. Είναι φανερό ότι το εγχείρημα αυτό πρέπει να συνδυαστεί με αναδασμούς, δυναμικές καλλιέργειες, εκσυγχρονισμό μεθόδων, οργάνωσης και κλίμακας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων κ.ο.κ. Σημειώνεται, επίσης, η δυνατότητα για καλλιέργεια ενεργειακών φυτών στην περιοχή και για την αξιοποίηση της βιομάζας του ευρύτερου ορεινού όγκου με την πολύ μεγάλη δασοκάλυψη (Βόρεια Πίνδος, Γράμμος, Πιέρια, Καμβούνια κλπ).
  4. Αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της περιοχής 4.1.Εξωηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη και ειδικότερα: – αξιοποίηση του λιγνίτη στην παραγωγή οργανοχουμικών λιπασμάτων λόγω της μεγάλης ποικιλίας και ιδιοτήτων τόσο των στρωμάτων λιγνίτη καθαυτών όσο και των λιγνιτικών ενδιαμέσων αγόνων, τομέας με τεράστιες δυνατότητες για την αναβάθμιση της γεωργικής αξίας των εκτάσεων της ευρύτερης περιοχής. Έτσι, σε συνδυασμό με τα αρδευτικά έργα κλπ. δημιουργούνται οι όροι συνεισφοράς του λιγνίτη για μια στιβαρή και προσοδοφόρα δραστηριότητα κατά τη μεταβατική περίοδο. – αξιοποίηση κατάλληλης ποιότητας στρωμάτων λιγνίτη στην παραγωγή προïόντων ξηρού λιγνίτη με σύγχρονους όρους, εφόσον διασφαλιστεί η χρήση του στην (πυρο)μεταλλουργία, π.χ. της ΛΑΡΚΟ, όπως γίνονταν για μια πεντηκονταετία (1959-2008) ή και του εργοστασίου παραγωγής σιδηρονικελίου της γειτονικής μας χώρας Β. Μακεδονίας, όπου το ΛΚΔΜ εξήγαγε αξιόλογες ποσότητες μπρικέτας κατά την περίοδο 2002-2008. Επιπλέον, είναι δυνατή η χρήση του σε ασβεστοκαμίνους ή και σε μικτή καύση με βιομάζα για έργα τηλεθέρμανσης κλπ. Ωστόσο, η αποδεδειγμένα βιώσιμη αυτή εξωηλεκτρική χρήση προαπαιτεί την παραγωγή του ξηρού λιγνίτη στις εγκαταστάσεις λειτουργούντος ατμοηλεκτρικού σταθμού, π.χ. του ΑΗΣΑΔ 5 ή της νέας μονάδας Πτολ/δα 5, με δυνατότητα χρήσης ακόμη κι από τους λιγνιτικούς ΑΗΣ για βελτίωση της ευελιξίας και της οικονομκότητας της λειτουργίας των κ.α.
  4.2. Ριζική αναδιοργάνωση της εκμ/σης των μαρμάρων Τρανοβάλτου. Θεωρείται επείγουσα η ενοποίηση των όμορων τουλάχιστο μικρών ιδιωτικών εκμ/σεων σε ένα νέο ευέλικτο και λειτουργικό σχήμα. Τούτο είναι η βάση για την ορθολογική εκμ/ση με τη χρήση σύγχρονου και κατάλληλου εξοπλισμού, την εφαρμογή βέλτιστων και αποδοτικών μεθόδων εξόρυξης και κατεργασίας του μαρμάρου, την αύξηση της παραγωγής, της παραγωγικότητας και ιδιαίτερα του ποσοστού απόληψης του μαρμαροφόρου κοιτάσματος, την αξιοποίηση παλαιών απορριμάτων, την εκμετάλλευση οικονομιών κλίμακας, την εφαρμογή σύγχρονου μάνατζμεντ, την προώθηση πωλήσεων στις διεθνείς αγορές κλπ.
  5. Τέλος, οι πολυσυζητημένες νέες εμβληματικές δραστηριότητες, π.χ. η παραγωγή πράσινου υδρογόνου από ΑΠΕ, οι μονάδες αποθήκευσης ενέργειας και το ενδιαφέρον για επενδύσεις σε ηλεκτρολύτες βρίσκονται σε προκαταρκτικά στάδια, χωρίς δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα υλοποίησης, χρηματοδότησης κλπ. Ως εκ τούτου οποιαδήποτε ανάλυση και αξιολόγηση στερείται, σήμερα, πρακτικού ενδιαφέροντος ελλείψει συγκεκριμένων στοιχείων για την άμεση χρονική περίοδο της πρόωρης απολιγνιτοποίησης. Ο,τιδήποτε από τα πιο πάνω προχωρήσει σε σημαντική βιομηχανική κλίμακα στην περιοχή θα απαιτήσει εύλογα ικανό χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση επείγει η εκτέλεση βασικών έργων υποδομών, όπως σύγχρονων σιδηροδρομικών και οδικών δικτύων που θα διευκολύνουν μελλοντικές νέες επενδύσεις σε διάφορους τομείς.
  (Δ). ΕΠΙΛΟΓΟΣ
  Από τα προαναφερθέντα φαίνεται, δυστυχώς, ότι οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές για τη Δ. Μακεδονία ενόψει της πρόωρης και βίαιης απολιγνιτοποίησης είναι ιδιαίτερα ζοφερές και εγκυμονούν κινδύνους μεγαλύτερους, ίσως, από όσους αντιμετώπισε η πολύπαθη περιοχή στην πρόσφατη ιστορία της (εθνικός διχασμός, εγκατάσταση και ενσωμάτωση ελλήνων προσφύγων από τον Πόντο, τη Μικρά Ασία και την ανατολική Θράκη, την κατοχή και ιδιαίτερα την επούλωση των πληγών από τον εμφύλιο). Οι πιο πάνω δυσκολίες ξεπεράστηκαν σε μεγάλο βαθμό με την οικονομική, έστω και μονομερή, ανάπτυξη από την αξιοποίηση των λιγνιτών στα τελευταία 60 χρόνια. Σήμερα, αναζητούνται επειγόντως λύσεις αμέσου εφαρμογής για να αποφευχθεί η συνέχιση της πληθυσμιακής συρρίκνωσης της περιοχής, η «απονεύρωση» της κοινωνίας από το πλέον δυναμικό της τμήμα, δηλ. τους νέους ανθρώπους και να υλοποιηθεί η παραγωγική επανάκαμψη του πρωτογενούς τομέα στην εγκαταλειμμένη ύπαιθρο λόγω της υπεραστικοποίησης της περιοχής (Κοζάνη, Πτολ/δα κλπ), καθώς και η αξιοποίηση του σημαντικότατου ορυκτού πλούτου της περιοχής συνολικά. Απαιτείται, ωστόσο, δραστική και πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα προσπάθεια για να ξεπεραστεί η ανεπάρκεια στις υποδομές, να αντιμετωπιστεί η γραφειοκρατία, να επιτευχθεί ισχυρός συντονισμός για την περιφερειακή ανάπτυξη και να διαχυθούν οι υπηρεσίες μετάβασης και μετεκπαίδευσης σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα, ζητήματα που διαπερνούν το σύνολο της κοινωνίας και των πολιτικών σχηματισμών της χώρας συμπεριλαμβανομένων. Κι όλα αυτά σε μια περίοδο που η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα σε πάρα πολλούς τομείς. Με όλα τα πιο πάνω είναι αναμφίβολα δύσκολο να βρεθούν πηγές αισιοδοξίας για το μέλλον της περιοχής με τις δεδομένες αποφάσεις στο υψηλότερο επίπεδο της χώρας.
  ΧΡΗΣΤΟΣ .Γ. ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ τ. μέλος ΔΣ ΔΕΗ ΑΕ, τ. Δ/ντης ΛΚΔΜ/ΔΕΗ ΑΕ Λευκόβρυση Κοζάνης 8 ΝΟΕ 2020.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 13:09 | ΔΗΜΟΣ ΚΟΖΑΝΗΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Εισαγωγικό σημείωμα του Δημάρχου Κοζάνης στη Διαβούλευση για το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τη Δυτική Μακεδονία

  Από τη δήλωση του Πρωθυπουργού σχετικά με το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2028, στο πλαίσιο της Συνόδου των Η.Ε. για το Κλίμα το Σεπτέμβριο του 2019 στη Νέα Υόρκη, μέχρι σήμερα, δεν έχει σημειωθεί η αναμενόμενη πρόοδος για την εφαρμογή μιας τέτοιας απόφασης.

  Αν και στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που τέθηκε σε διαβούλευση το Νοέμβριο του 2019 και το οποίο κυρώθηκε με την υπ. αριθ. 4 Απόφαση του ΚΥΣΟΙΠ το Δεκέμβριο του ίδιου έτους (ΦΕΚ 4893/τ.Β΄/31-12-2019) γινόταν ρητή αναφορά για την εκπόνηση ενός Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) που θα αποτελούσε τον οδικό χάρτη στην μετά το λιγνίτη εποχή, το Σχέδιο αυτό τέθηκε σε διαβούλευση μόλις τον Οκτώβριο του 2020, δηλαδή 13 μήνες μετά.

  Ακολούθως, και σε ευθυγράμμιση με τους στόχους του ΕΣΕΚ, το Επιχειρηματικό Πλάνο σχετικά με τις Μεσοπρόθεσμες Στρατηγικές Προτεραιότητες της ΔΕΗ και τις Οικονομικές Προοπτικές για το 2020, θέτει ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα για την απένταξη του λιγνίτη ήδη από το 2020 (και έως το 2023) αφήνοντας σε λειτουργία με καύσιμο το λιγνίτη μόνο τη νεο-ανεγερθείσα μονάδα «Πτολεμαΐδα 5» μέχρι το 2028.

  Οι αποφάσεις όμως αυτές έχουν οικονομικό και κοινωνικό αντίκτυπο στις τοπικές κοινωνίες και τους οικονομικούς και δημογραφικούς δείκτες της περιοχής καθώς επηρεάζουν αρνητικά την ήδη επιβαρυμένη κατάσταση, παρατείνοντας την αγωνία και την απόγνωση των κατοίκων.

  Καθώς βασικό χαρακτηριστικό της τοπικής οικονομίας είναι ο υψηλός βαθμός εξάρτησης από την αλυσίδα αξίας λιγνίτη, οποιαδήποτε μείωση των λιγνιτικών και εξορυκτικών δραστηριοτήτων επιφέρει αυτομάτως σημαντικές απώλειες στο εισόδημα των οικογενειών, αυξάνοντας παράλληλα και την ήδη υψηλή ανεργία η οποία συγκαταλέγεται στις 2 υψηλότερες στην Ε.Ε.. Μάλιστα, σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες προβλέπεις της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ, η ανεργία αναμένεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο την επόμενη διετία λόγω των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του COVID-19.

  Παρόλα αυτά, ο παράγοντας της πανδημίας δεν λήφθηκε μέχρι σήμερα υπόψη από κανένα επίπεδο σχεδιασμού από αυτά που μνημονεύθηκαν ανωτέρω. Πιο ειδικά, η πανδημία που πλήττει και τη χώρα μας, οδήγησε σε περιστολή της οικονομικής δραστηριότητας η οποία με τη σειρά της επέφερε τεράστια πτώση στη ζήτηση και κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση των λιγντικών δραστηριοτήτων και την καταγραφή ζημιών σε όσες επιχειρήσεις εξαρτούν την οικονομική τους δραστηριότητα από την αλυσίδα αξίας του λιγνίτη.

  Στη μέχρι πρότινος ζοφερή κατάσταση της τοπικής οικονομίας, η οποία χαρακτηρίζεται από την έλλειψη ανταγωνιστικότητας μιας και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας βρίσκεται ανάμεσα στις 5 τελευταίες θέσεις πανευρωπαϊκά με βάση το Δείκτη Ανταγωνιστικότητας για το 2019, έρχονται να προστεθούν και οι επιπτώσεις της πανδημίας. Σύμφωνα μάλιστα με τις προβλέψεις του προσχεδίου του Προϋπολογισμού, η εκτιμώμενη απώλεια του εισοδήματος στην περιοχή μας αναμένεται να είναι αρκετά μεγαλύτερη σε σχέση με τον εθνικό μέσο όρο.

  Εν απουσία μέχρι σήμερα, 14 μήνες μετά, ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου ανάκαμψης της περιοχής και μετάβασής της σε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο, όπως αυτό που περιγράφεται στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, όχι μόνο δεν συμβάλλει στην αποσόβηση των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων που έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους, αλλά αυξάνει ραγδαία και το ρίσκο της μετάβασης καθιστώντας το όποιο εγχείρημα επισφαλές για το μέλλον της περιοχής.

  Κατά συνέπεια, οι όποιοι σχεδιασμοί προτείνονται σε ένα τόσο αυστηρό χρονοδιάγραμμα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα ενώ δίνουν την εντύπωση και στην αίσθηση στους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι βιώνουν στην καθημερινότητά τους της επιπτώσεις της ύφεσης, ότι το όποιο εγχείρημα για τη μετάβαση σε ένα καθεστώς καθαρής ενέργειας γίνεται εν απουσία αυτών και εις βάρος τους. Παρά τις δηλώσεις του Προέδρου της Συντονιστικής Επιτροπής «Προχωράμε για τους κατοίκους με τους κατοίκους, αυτούς εμπιστευόμαστε και στη δική τους συμβολή υπολογίζουμε» με λύπη διαπιστώσουμε ότι καμία από τις προτάσεις του Δήμου Κοζάνης δεν λήφθηκε υπόψη για την κατάρτιση του Master Plan. Πιο ειδικά, παρατηρούμε ότι δεν υιοθετήθηκαν προτάσεις έργων πνοής για την περιοχή, τα οποία εμπίπτουν σε έναν πλέγμα έργων που αφενός συμφωνεί κατά περιεχόμενο με τους στόχους του ΕΣΕΚ και αφετέρου εξυπηρετούν αναπτυξιακούς στόχους του Δήμου μας.

  Την εντύπωση αυτή του παραγκωνισμού της τοπικής κοινωνίας από τους σχεδιασμούς, συντηρούν και οι φιλόδοξες εξαγγελίες του Υπουργείου αλλά και το περιεχόμενο των προτάσεων που εμπεριέχονται στα Σχέδια που δόθηκαν στη δημοσιότητα από τους υπεύθυνους του σχεδιασμού. Συγκεκριμένα, παρά τις αισιόδοξες προβλέψεις για ανάπτυξη και προσέλκυση επενδύσεων που θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, μέχρι σήμερα δεν έχει ξεκινήσει καμία ουσιαστική ενέργεια από εκείνες που αποτελούν την αναγκαία προϋπόθεση και τους απαραίτητους όρους για την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος.

  Πιο ειδικά, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει συγκεκριμένο και εγκεκριμένο χρηματοδοτικό πλαίσιο. Οι μόνοι διαθέσιμοι πόροι μπορούν να προέλθουν μόνο από τους πόρους του ΕΣΠΑ 2014-2020, εφόσον αναθεωρηθεί, από το Πράσινο Ταμείο, το οποίο όμως διαθέτει πολύ μικρό προϋπολογισμό και χρηματοδοτεί επιλεγμένες δράσεις, τους πόρους των Ειδικών Τελών, η καταβολή των οποίων έχει καθυστερήσει, καθώς και δημόσιους πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ο προϋπολογισμός του οποίου δέχεται τις πιέσεις της πραγματικής οικονομίας.

  Σε επίπεδο Ε.Ε., οι πόροι που προβλέπονται τόσο από την Πράσινη Συμφωνία και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για τη Δίκαιη Μετάβαση, όσο και εκείνοι του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027 καθώς και οι έκτακτοι μηχανισμοί για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, δεν έχουν μέχρι σήμερα οριστικοποιηθεί και τεθεί σε ισχύ. Παρόλα αυτά, το Master Plan βασίζει την όποια χρηματοδότηση, στα προαναφερόμενα χρηματοδοτικά εργαλεία, από τα οποία μάλιστα προκύπτει πως μόνο ένα μικρό μέρος αποτελεί επιχορηγήσεις, με το μεγαλύτερο να απαιτεί και τη συνδρομή του ιδιωτικού τομέα στο πλαίσιο της μόχλευσης κεφαλαίων, ενός τομέα που καταγράφει απώλειες και επιδεινώνεται πιστοληπτικά λόγω της κρίσης που επέφερε η πανδημία.

  Επίσης, πολλά προτεινόμενα έργα και επενδύσεις είναι συνάρτηση της έλευσης του φυσικού αερίου, για το οποίο μέχρι σήμερα δεν υπάρχει μια σταθερή στρατηγική. Η αίσθηση αυτή προκύπτει μάλιστα από το γεγονός ότι μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, έχει υποβληθεί το αναπτυξιακό πρόγραμμα των εταιριών παροχής αερίου για έγκριση στη ΡΑΕ τρεις φορές, με την Κοζάνη να αποκλείεται από τα σχέδια για την αεριοδότηση βιομηχανικών καταναλωτών στην παρούσα φάση.

  Η ίδια εικόνα παρουσιάζεται και από την καθυστέρηση που παρατηρείται στην τροποποίηση του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου που αφορά την προσέλκυση των επενδύσεων και την περιβαλλοντική και χωροταξική νομοθεσία. Στο πλαίσιο αυτό, τα θεσμικά κίνητρα τα οποία εξαγγέλθηκαν, ακόμη δεν έχουν θεσμοθετηθεί ενώ η πρόσφατη έναρξη της διαδικασίας τροποποίησης της χωροταξικής νομοθεσίας δεν έχει ολοκληρωθεί ώστε να περιλαμβάνει και την εκπόνηση των Εδαφικών Σχεδίων καθώς μέχρι και σήμερα δεν έχουν εκπονηθεί τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια που θα αφορούν την περιοχή. Αυτό έχει ως συνέπεια να υφίσταται ο κίνδυνος καθυστέρησης των Εδαφικών Σχεδίων και επακολούθως του σχετικού Επιχειρησιακού Προγράμματος από το οποίο αναμένεται να χρηματοδοτηθούν οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις του Master Plan.

  Κατόπιν των ανωτέρω, προκύπτουν ερωτήματα σχετικά με το είδος των έργων και τις επενδύσεις που προτείνονται καθώς η υλοποίηση πολλών εξ αυτών προϋποθέτει την προηγούμενη επίλυση των προαναφερόμενων ζητημάτων. Για παράδειγμα, για το προτεινόμενο έργο της Μονάδας Υδροπονίας Ντομάτας και ΣΗΘΥΑ απαιτούνται εκτάσεις οι οποίες μπορούν να προκύψουν μόνο έπειτα από έναν ολοκληρωμένο χωροταξικό σχεδιασμό ενώ για τη ΣΗΘΥΑ απαιτείται η χρήση φυσικού αερίου. Όμως τόσο για τις απαιτούμενες εκτάσεις και τα θεσμικά κίνητρα όσο και για την έλευση του αερίου δεν έχει γίνει καμία ενέργεια όπως προαναφέρθηκα. Το ίδιο ισχύει και για τη μονάδα κατασκευής μπαταριών.

  Με τα δεδομένα αυτά, ο πραγματικός χρόνος μέχρι την πλήρη απολιγνιτοποίηση είναι ακόμη λιγότερος ενώ έχουν κάνει την εμφάνισή τους προβλήματα στην περιοχή που απαιτούν άμεσες ενέργειες και λύσεις. Συγκεκριμένα, πρέπει να βρεθεί άμεση λύση για:

  • Την τροφοδοσία του συστήματος τηλεθέρμανσης. Παρά τη σχετική συμφωνία που επιτεύχθηκε τον περασμένο Αύγουστο για το ζήτημα αυτό, μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία νεότερη εξέλιξη.

  • Την απώλεια θέσεων εργασίας που προέκυψαν τους τελευταίους μήνες λόγω της παύσης των χωματουργικών εργασιών της ΔΕΗ Α.Ε. και την αναστολή λειτουργίας του λιγνιτορυχείου της ΜΕΤΕ Α.Ε. στο Προσήλιο. Εκατοντάδες επαγγελματίες αυτοκινητιστές βρίσκονται χωρίς εργασία.

  • Την εκπλήρωση των υποχρεώσεων της ΔΕΗ Α.Ε. προς την περιοχή, που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων και την ολοκλήρωση των μετεγκαταστάσεων των οικισμών (Ακρινή) καθώς και την έγκαιρη καταβολή των αναπτυξιακών τελών.

  Κατόπιν των ανωτέρω, ζητούμε άμεσα την αναθεώρηση των χρονοδιαγραμμάτων της απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων, έτσι ώστε αυτά να ανταποκρίνονται σε μια ομαλή και κοινωνικά δίκαιη μετάβαση προς όφελος των κατοίκων και των τοπικών κοινωνιών που βιώνουν εδώ και καιρό τις δυσμενείς επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης. Η επιμονή σε έναν βεβιασμένο σχεδιασμό και ένα άκαμπτο χρονοδιάγραμμα, θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε βίαιη ερήμωση, φτωχοποίηση και εν τέλει σε μια κατάσταση μη αναστρέψιμη και επισφαλή.

  Στο πλαίσιο αυτό, παραθέτουμε τις παρατηρήσεις μας για το κατατεθειμένο Σχέδιο για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση, καταγράφοντας τα σημεία που απαιτούν άμεση τροποποίηση και αναθεώρηση.

  Ο Δήμαρχος Κοζάνης

  Λάζαρος Μαλούτας

  Παρατηρήσεις του Δήμου Κοζάνης στη Διαβούλευση για το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τη Δυτική Μακεδονία

  Μέρος Α: Γενικές Παρατηρήσεις

  Ως προς τη γενική εικόνα παρατηρούνται τα εξής:

  1. Το κατατεθειμένο Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan), δίνει την αίσθηση στους πολίτες του Δήμου Κοζάνης ότι δεν πληροί τους όρους για μια κοινωνικά δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση, θεμελιακό όρο που τίθεται από την Πράσινη Συμφωνία της Ε.Ε.. Ο όρος «κοινωνικά» δίκαιη και όχι απλά δίκαιη δεν απορρέει μόνο από το κείμενο της Πράσινης Συμφωνίας αλλά αποτελεί διαρκή υποχρέωση έτσι ώστε να μη μείνει πίσω καμία Περιφέρεια της Ευρώπης κατά τη μετάβαση αυτή. Συνεπώς η απουσία του σχετικού όρου η οποία συνδυάζεται με παράλληλη απουσία αναφορών στο Master Plan αναφορικά με τη λήψη μέτρων ειδικότερης πρόνοιας για τις πιο ευαίσθητες και ευπαθείς ομάδες των κατοίκων της περιοχής, επιρρίπτει δυσανάλογο βάρος στις πλάτες της τοπικής κοινωνίας για την αντιμετώπιση των δυσμενών κοινωνικών επιπτώσεων που ήδη έχουν κάνει την εμφάνισή τους.

  2. Μια επίσης θεμελιακής φύσεως απουσία αποτελεί και η μη συμπερίληψη, κατά τις παραδοχές πάνω στις οποίες βασίστηκε ο σχεδιασμός, των επιπτώσεων που επιφέρει η πανδημία του COVID-19 στην οικονομία της περιοχής. Κι αυτό διότι οι δράσεις, οι προτάσεις και τα μέτρα που περιλαμβάνει το Master Plan βασίζονται σε παραδοχές που σήμερα έχουν μεταβληθεί. Τόσο η δραματική μείωση της ζήτησης για ηλεκτροπαραγωγή με καύσιμο το λιγνίτη όσο και η ύφεση στην τοπική οικονομία, ανεξάρτητα από την παύση της λιγνιτικής δραστηριότητας, είναι σα να έχουν επισπεύσει το ήδη ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα απένταξης του λιγνίτη από την ηλεκτροπαραγωγή. Παρά τη μοναδική αναφορά στο Κεφάλαιο των Εμβληματικών Επενδύσεων του Παραρτήματος 1, σχετικά με την κατακόρυφη πτώση της Οριακής Τιμής Συστήματος κατά τη διάρκεια του lockdown, δεν υπάρχει κανένας συνυπολογισμός της εν λόγω μεταβλητής στις παραδοχές βάσει των οποίων εκπονήθηκε το Master Plan. Η απουσία όμως αυτή έχει ως αποτέλεσμα να μη λαμβάνονται υπόψη οι τεράστιες ζημιές που καταγράφονται στην τοπική επιχειρηματική κοινότητα και τις εργολαβικές επιχειρήσεις της ΔΕΗ Α.Ε., οδηγώντας σε απόγνωση χιλιάδες εργαζομένους στον τομέα των χωματουργικών εργασιών, οι αυτοκινητιστές του οποίου επιφορτίζονται με το κόστος συντήρησης των μέσων εργασίας τους.

  3. Στο ίδιο πλαίσιο με το παραπάνω εμπίπτει και η απουσία προσδιορισμού με τεκμηριωμένο τρόπο του κόστους της μετάβασης. Τούτο έχει ως συνέπεια να μη γνωρίζουμε εάν οι προτεινόμενες δράσεις είναι ικανές να αποσοβήσουν τους κλυδωνισμούς από την απώλεια θέσεων εργασίας και εισοδήματος των νοικοκυριών. Παρά τις κάποιες αναφορές στο Κεφάλαιο 4 του Παραρτήματος 1 σχετικά με τον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων της Π.Ε. Κοζάνης, δεν επιχειρείται σε κανένα άλλο σημείο του Σχεδίου ανάλυση, σε αντίθεση με άλλα ζητήματα, των επιπτώσεων στον κύκλο εργασιών, ενώ τα στοιχεία υπολογισμού σύμφωνα με τις παραπομπές βασίζονται σε πληροφορίες του 2017, πολύ πριν ακόμη καταγραφούν οι ζημιές της μετά COVID-19 εποχής. Προς ενίσχυση των επιχειρημάτων μας, επισημαίνουμε πως στο Προσχέδιο του εθνικού Προϋπολογισμού για το 2021 που κατατέθηκε στη Βουλή, προβλέπεται η ύφεση να αγγίξει το -8,2% του ΑΕΠ για το 2020 ενώ η ανάκαμψη της οικονομίας, χωρίς να συνυπολογίζεται η εξέλιξη της πανδημίας, αναμένεται από το δεύτερο τρίμηνο του 2021. Η σημαντικότερη μεταβλητή όμως που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι η απώλεια του εισοδήματος, η οποία αναμένεται να είναι μεγαλύτερη στην περιοχή μας από τον εθνικό μέσο όρο εξαιτίας και των λοιπών παραγόντων που το επηρεάζουν και που αφορούν αποκλειστικά τους δείκτες της περιοχής μας. Για το λόγο αυτό, οι σχεδιαζόμενες παρεμβάσεις είναι απαραίτητο να λαμβάνουν υπόψη τις νέες συνθήκες που διαμορφώθηκαν τόσο στην εθνική όσο και στην τοπική οικονομία έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.

  4. Ανάλογα ερωτήματα προκαλούνται και από τη μεθοδολογία υπολογισμού των θέσεων εργασίας που αναμένεται να επηρεαστούν άμεσα, από τις εκτιμώμενες άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας που αναμένεται να δημιουργηθούν τόσο κατά την κατασκευή των προτεινόμενων έργων όσο και κατά τη φάση λειτουργίας τους. Πιο ειδικά, στο Κεφάλαιο 3 του Παρατήματος 1 υπάρχει μια εκτίμηση για τη δημιουργία κατά προσέγγιση 8.000 θέσεων εργασίας κατά τη φάση κατασκευής και 8.100 θέσεων κατά τη φάση λειτουργίας, ενώ οι εργαζόμενοι προς απορρόφηση εκτιμώνται σε 11.110 εκ των οποίων οι 9.400 λογίζονται ως άνεργο δυναμικό (στοιχεία Ιουνίου 2020) στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και το Δελτίο Τύπου του Σεπτεμβρίου 2020 για την ανεργία, το Β’ Τρίμηνο του 2020, ο αριθμός των ανέργων μόνο στη Δυτική Μακεδονία ανέρχεται σε 18.600 άτομα χωρίς να προσμετρώνται οι εργαζόμενοι που αναμένεται να πληγούν στα επόμενα έτη. Επιπροσθέτως, η μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας που δόθηκε στη δημοσιότητα αναφέρει πως αναμένεται να πληγούν τουλάχιστον 20.000 άτομα, ενώ οι προβλέψεις της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ για την αύξηση της ανεργίας τα επόμενα έτη λόγω της πανδημίας προσαυξάνει ανάλογα τις μέχρι πρότινος εκτιμήσεις τουλάχιστον κατά 2-3 ποσοστιαίες μονάδες. Αυτό που προξενεί απορία είναι πως στο Σχέδιο αθροίζονται οι εκτιμώμενες θέσεις εργασίας κατά τη φάση κατασκευής με τις θέσεις εργασίας κατά τη φάση λειτουργίας. Όμως οι θέσεις εργασίας της φάσης κατασκευής παύουν να υπάρχουν όταν ολοκληρωθεί ένα έργο και ξεκινήσει τη λειτουργία του. Συνεπώς δίνεται μια διαφορετική εικόνα από την πραγματική προσαυξάνοντας πλασματικά τις δημιουργούμενες θέσεις εργασίας αφού αθροίζονται, χωρίς στην πραγματικότητα να μπορούν να συνυπάρξουν. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα πόσες θα είναι τελικά, οι άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας μετά την κατασκευή (πραγματικές θέσεις εργασίας). Και από τα στοιχεία προκύπτει η εκτίμηση για 5.500 θέσεις. Από τους 18.600 άνεργους υπάρχει εκτίμηση για τη δημιουργία μόνο 5.500 θέσεων εργασίας (κατά τη φάση λειτουργίας), οι οποίες μάλιστα υπολογίζονται με βάση κάποια σενάρια, κάτω από πολλές προϋποθέσεις και με πολλούς αστάθμητους παράγοντες. Είναι γεγονός ότι η περιοχή δεν μπορεί να βασίσει την ανάπτυξη και πρωτίστως την επιβίωσή της, σε σχέδια αμφίβολης αποτελεσματικότητας και επενδύσεις υψηλού ρίσκου σαν αυτές που προκρίνονται. Θα έπρεπε λοιπόν να ληφθούν υπόψη τα έργα και οι δράσεις που επανειλημμένως προτάθηκαν από τους τοπικούς φορείς, οι οποίοι διαθέτουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον της περιοχής. Επίσης θα έπρεπε να υπάρξει πρόβλεψη για την αξιοποίηση της σχετικής εμπειρίας των αρμοδίων φορέων η οποία θα ήταν χρήσιμη τόσο κατά το σχεδιασμό των μέτρων για την αντιμετώπιση των κοινωνικών επιπτώσεων όσο και κατά την εφαρμογή του Σχεδίου.

  5. Ακόμη μια εσφαλμένη παραδοχή πάνω στην οποία βασίζονται οι υπολογισμοί είναι αυτή του προσδιορισμού των συνολικών πόρων για τη χρηματοδότηση των προτεινόμενων έργων και δράσεων. Πιο ειδικά, στο Κεφάλαιο 6 του Παραρτήματος 1, όπου παρουσιάζεται το πλάνο χρηματοδότησης μόνο των εμβληματικών επενδύσεων, η συνεισφορά των επιδοτήσεων ανέρχεται μόλις στο 16%, ενώ τα δάνεια (εμπορικά και από τους υπόλοιπους δύο πυλώνες του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης) σε 65%, με την ιδιωτική συμμετοχή να αφορά το υπόλοιπο κομμάτι, χωρίς να διασφαλίζεται από κάπου η δανειοδοτική αυτή δυνατότητα. Με άλλα λόγια, δεν προκύπτει από κάπου ότι θα επιτευχθεί η προσδοκώμενη δανειοδότηση από τη στιγμή που οι εμπορικές τράπεζες, λόγω των επιπτώσεων του COVID-19 στην οικονομία, εισήλθαν σε μια παρατεταμένη κρίση ρευστότητας, ενώ ανάλογες είναι και οι επιπτώσεις στην πιστοληπτική ικανότητα των υποψηφίων επενδυτών (λ.χ. εμβληματική επένδυση φ/β πάρκου της ΔΕΗ Α.Ε. ύψους 1,2 δις € εκ των οποίων τα 840 εκατ. € αφορούν εμπορικό δάνειο, χωρίς να διασφαλίζεται από κάπου η σχετική δανειοδότηση). Εν ολίγοις, γίνεται μια εκτενής ανάλυση των χρηματοδοτικών εργαλείων της Πράσινης Συμφωνίας και των ΕΔΕΤ, χωρίς όμως να τεκμηριώνεται το πως θα διασφαλιστεί το ποσοστό της μόχλευσης των πόρων που προσδοκά πως θα κινητοποιήσει ο μηχανισμός χρηματοδότησης του Master Plan. Επισημαίνεται επίσης το γεγονός ότι δεν υπάρχει κανένα εναλλακτικό σχέδιο και καμία διαφοροποιημένη στρατηγική στην περίπτωση που από την πορεία εφαρμογής του Σχεδίου διαπιστωθεί πως δεν εκπληρώνονται οι προσδοκίες για την απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων. Ακόμη κι έτσι όμως, μέχρι στιγμής κανένα από τα αναφερόμενα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν έχει οριστικοποιηθεί και τεθεί σε ισχύ, ώστε να μπορεί με ασφάλεια κανείς να προσδιορίσει το ακριβές χρονοδιάγραμμα των σχεδιαζόμενων έργων και της δημιουργίας των θέσεων εργασίας που αυτά αναμένεται να επιφέρουν.

  6. Τέλος, μια σημαντική παράλειψη αφορά το ειδικότερο περιεχόμενο της «ρήτρας δίκαιης μετάβασης». Πιο ειδικά, κατά τις αναφορές στη ρήτρα γίνεται μνεία μόνο σε τρείς κατηγορίες μέτρων που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ενώ απουσιάζει πλήρως η ενσωμάτωση του αναπτυξιακού και κοινωνικού χαρακτήρα που έπρεπε η ρήτρα αυτή να διαθέτει. Ο πυρήνας μια τέτοιας ρήτρας έπρεπε να αφορά την διασφάλιση τόσο του επιπέδου ανάπτυξης της περιοχής σε όρους ρυθμού ανάπτυξης όσο και στο επίπεδο των δημιουργούμενων θέσεων εργασίας και εισοδήματος των νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, θα έπρεπε να εξαρτά την εφαρμογή του Προγράμματος από την πρόοδο των εργασιών και τις επιδόσεις στην οικονομία. Σε μια περιοχή που ήδη μαστίζεται από την υψηλότερη ανεργία στην Ελλάδα, για το μεγαλύτερο κομμάτι της οποίας ευθύνεται η παύση της εξορυκτικής και ηλεκτροπαραγωγικής δραστηριότητας με καύσιμο το λιγνίτη, όπως άλλωστε αναφέρεται και στο Master Plan, είναι επισφαλές να προσδιορίζουμε στόχους απένταξης του λιγνίτη, χωρίς προηγουμένως να έχουμε διασφαλίσει τους όρους για μια κοινωνικά δίκαιη αναπτυξιακή μετάβαση (όπως είναι η εγκαθίδρυση νέων επιχειρήσεων, η δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας, ο θετικός ρυθμός ανάπτυξης, τουλάχιστον η διατήρηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος κ.α.). Όταν μάλιστα σε άλλες περιφέρειες της Ε.Ε., πολύ πιο προηγμένες από τη δική μας, η διαδικασία μετάβασης διήρκησε τουλάχιστον τριπλάσια περίοδο, τίθεται το εύλογο ερώτημα, αν θα μπορούσαμε εμείς, χωρίς ακόμη να προσδιοριστεί το ακριβές ύψος της χρηματοδοτικής συνδρομής καθώς και η διαθεσιμότητά της, να ανταπεξέλθουμε στην προσαρμογή αυτή. Όπως επισημάναμε σε διάφορα επίπεδα και διαδικασίες, η διαδικασία μετάβασης που προτείνεται είναι βίαια, δεν έχει το χαρακτήρα μιας κοινωνικά δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης ενώ δεν αφήνει περιθώρια ούτε για πιλοτική εφαρμογή, αξιολόγηση και αναπροσαρμογή του στόχου. Πρόκειται για ένα πολύ σοβαρό εγχείρημα χωρίς τη δυνατότητα προηγούμενης δοκιμής και απαιτεί άμεσες αποφάσεις και γρήγορα αντανακλαστικά. Συνεπώς πως είναι δυνατό να διασφαλιστεί ένας σταθερός ρυθμός ανάπτυξης της περιοχής ή η μη ραγδαία αύξηση της ανεργίας όταν δεν διασφαλίζεται η διαθεσιμότητα των πόρων ή η έγκαιρη εφαρμογή του Προγράμματος. Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό πως στην Εισαγωγή του Master Plan, όπως προκύπτει από τον σχετικό Πίνακα που απεικονίζει το χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των μονάδων, στα όρια του Δήμου Κοζάνης από το 2023 κι έπειτα δεν θα υπάρχει καμία εν λειτουργία λιγνιτική μονάδα ενώ το 60% του συνολικού ύψους της κατανομής των επενδύσεων θα λάβει χώρα κατά τα έτη 2022 και 2023. Το ερώτημα συνεπώς που προκύπτει είναι αν στην περίπτωση που η εκτίμηση αυτή δεν επαληθευτεί, πως διασφαλίζεται η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής όταν δεν υπάρχει περιθώριο μετακύλησης του χρόνου απόσυρσης των μονάδων ανάλογα στο μέλλον.

  Εν προκειμένω, το Σχέδιο υπολείπεται των προσδοκιών της περιοχής για μια γρήγορη και βιώσιμη αλλαγή του αναπτυξιακού της μοντέλου, ενός μοντέλου που εξακολουθεί να βασίζεται ακόμη στην ηλεκτροπαραγωγή με καύσιμο το λιγνίτη, ενώ όπως αναφέρθηκε παραπάνω αφενός εκπονήθηκε χωρίς να ληφθούν υπόψη οι νέες επιπτώσεις από την οικονομική ύφεση που διανύουμε λόγω της πανδημίας του COVID-19 και αφετέρου δεν διασφαλίζεται η ορθή εφαρμογή του Master Plan ούτε παρέχονται εγγυήσεις για την απρόσκοπτη διατήρηση ενός θετικού ρυθμού ανάπτυξης της περιοχής, τη μείωση της ανεργίας και τη μη επιδείνωση των αναπτυξιακών της δεικτών.

  Μέρος Β: Ειδικές Παρατηρήσεις

  Ως προς τα επιμέρους ζητήματα παρατηρούνται τα εξής:

  1. Παρά το γεγονός ότι αναπτύξαμε με ιδιαίτερη λεπτομέρεια στην «Πρόταση του Δήμου Κοζάνης για μια Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση», που υπερψηφίστηκε με την υπ. αριθ. 200/2020 Απόφαση από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Κοζάνης (ΑΔΑ: ΩΧΘΚΩΛΠ-Μ6Η), μεγάλο αριθμό έργων, δράσεων, προτάσεων και παρεμβάσεων, με λύπη διαπιστώνουμε σχεδόν καμία από αυτές δεν περιέρχονται στο Σχέδιο, παρά τις δηλώσεις του Προέδρου της Επιτροπής ΣΔΑΜ πως «Προχωράμε για τους κατοίκους με τους κατοίκους, αυτούς εμπιστευόμαστε και στη δική τους συμβολή υπολογίζουμε». Πιο ειδικά:
  1.1. Ως προς τη ρήτρα ανάπτυξης, υιοθετείται μια προσέγγιση καθαρά τεχνοκρατική και όχι κοινωνική. Ο σκοπός της ρήτρας που προτείνουμε είναι να προασπίσει το εισόδημα των νοικοκυριών και τις θέσεις εργασίας μέσω της διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής. Γι’ αυτό και πρέπει αυτή να συνδεθεί με αναπτυξιακούς δείκτες, ούτως ώστε εάν η εφαρμογή του Σχεδίου δεν επιφέρει τα αναμενόμενα οφέλη ή επιδεινώνει την ήδη ζοφερή κατάσταση, να επιμηκύνεται ανάλογα το χρονοδιάγραμμα πλήρους απένταξης του λιγνίτη και να λαμβάνονται διορθωτικά μέτρα.
  1.2. Είναι πρόδηλη η ανάγκη για την υλοποίηση στην περιοχή δημοσίων επενδύσεων σε υποδομές που στόχο θα έχουν τον αναπροσανατολισμό της τοπικής οικονομίας ώστε να διαμορφωθεί σταδιακά μια νέα οικονομική κοινωνική και περιβαλλοντική πραγματικότητα και ταυτότητα. Στο Σχέδιο δεν γίνεται αναφορά στα εμβληματικά έργα που προτείνει ο Δήμος Κοζάνης, έργα ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη της περιοχής, και τα οποία ήδη είναι σε πιο προχωρημένο στάδιο ωριμότητας με παρόμοια έργα που αναφέρονται. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η απουσία οποιασδήποτε αναφοράς για την ανάπτυξη των οργανωμένων χώρων υποδοχής επενδύσεων που προωθεί ο Δήμος Κοζάνης.
  Συγκεκριμένα, προτείνεται η λειτουργία τριών Οργανωμένων Χώρων Υποδοχής Επιχειρήσεων, ομοειδών και συνεργαζόμενων ως προς το αντικείμενο της δραστηριότητάς τους. Ο κάθε χώρος θα εξυπηρετεί έναν από τους εξής τομείς:
  α) Βιομηχανία-εμπόριο, με την λειτουργία της ΒΙ.ΠΕ. Κοζάνης. Οι επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν, εκτός των άλλων εξυπηρετήσεων που προβλέπονται από το θεσμικό πλαίσιο (κίνητρα εγκατάστασης, φοροαπαλλαγές, ταχύτερες περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις, χρήσεις γης κ.α.), θα έχουν το πλεονέκτημα της εγγύτητας σε πρώτες ύλες, υποδομές ηλεκτρισμού, και δίκτυα συνδυασμένων μεταφορών (κόμβος της Εγνατίας Οδού με τους δύο Κάθετους Άξονες και άμεση επαναλειτουργία του Εμπορευματικού Σιδηροδρομικού Σταθμού Κοζάνης για τον οποίο γίνεται λόγος κατωτέρω). Επίσης προτείνεται η δημιουργία σε κοντινή απόσταση από τη ΒΙ.ΠΕ. ενός Διαμετακομιστικού Κέντρου.
  β) Πάρκο Κυκλικής Οικονομίας. Δεν γίνεται καμία αναφορά για τη δημιουργία ενός Πάρκου Κυκλικής Οικονομίας, την οποία προτείναμε επανειλημμένως. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η ΔΙΑΔΥΜΑ Α.Ε., λαμβάνοντας σχετική απόφαση για την ίδρυση- χωροθέτηση συγκεκριμένης περιοχής, βάσει του άρθρου 8 του Ν. 4447/2016 (όπως τροποποιήθηκε και ισχύει) στο χώρο εγκαταστάσεών της, για την διαχείριση- επεξεργασία δευτερογενών υλικών που προέρχονται από την επεξεργασία απορριμμάτων και λοιπών αποβλήτων. Ο χώρος της ΔΙΑΔΥΜΑ αναδεικνύεται ως ο πλέον κατάλληλος στην ευρύτερη περιοχή της Βορείου Ελλάδος. Επιπλέον, πρόκειται για μια μεγάλη αναπτυξιακή ευκαιρία καθώς αναμένεται να δημιουργηθούν πολλές μόνιμες θέσεις εργασίας σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις. Τέτοιου είδους επενδύσεις εξυπηρετούν τους στρατηγικούς τομείς ανάπτυξης της περιοχής στον κλάδο της επεξεργασίας και αξιοποίησης αστικών στερεών αποβλήτων, οι οποίες συνάδουν με την προτεινόμενη επένδυση για τη διαχείριση των αποβλήτων.
  γ) Έρευνα-καινοτομία-τεχνολογίες αιχμής. Για το λόγο αυτό προτείνεται η αξιοποίηση και μετατροπή του υπάρχοντος ΒΙΟ.ΠΑ.Κ. Ξύλου, με επανασχεδιασμό της χρήσης του, σε Επιχειρηματικό Πάρκο Καινοτομίας με έμφαση στην εγκατάσταση καινοτόμων επιχειρήσεων κυρίως υψηλής τεχνολογίας, προώθησης της έρευνας, της πράσινης οικονομίας και της ενέργειας. Σημαντικό επίσης είναι ότι στο εν λόγω Πάρκο θα μπορούσε να εξελιχθεί μια σπουδαία συνεργασία μεταξύ των παραγωγικών επιχειρήσεων και των τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών δομών (Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας, ΕΚΕΤΑ, ερευνητικά κέντρα).
  1.3. Δεν γίνεται αναφορά στην Τεχνόπολη (Κέντρο Διάδοσης Τεχνολογίας – ΚΔΤ) και τα υπόλοιπα επιδεικτικά έργα του Πόλου Καινοτομίας και Αειφόρου Ανάπτυξης που θέλουμε να αναπτύξουμε, τα οποία μάλιστα είναι σε πλήρη ευθυγράμμιση με το πνεύμα του Master Plan (Βιοκλιματικό Πάρκο Αναψυχής, Αειφορικό Κτήριο Εξυπηρέτησης Γειτονιάς, Ενεργειακή Κατασκήνωση, κ.α.). Στόχος της λειτουργίας του ΚΔΤ είναι η προώθηση ενός εναλλακτικού τρόπου εκπαίδευσης που βασίζεται στη φιλοσοφία της μάθησης μέσα από την προσωπική απασχόληση και τον πειραματισμό, εφόσον όλα τα εκθέματα είναι διαδραστικά και κατασκευάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε ακόμα και τα μικρά παιδιά να μπορούν να τα χειριστούν. Η μάθηση μέσα από τη διασκέδαση, η διδασκαλία και η εξοικείωση με την επιστήμη και την τεχνολογία με τρόπο ψυχαγωγικό, μέσω της άμεσης αλληλεπίδρασης του επισκέπτη με τα εκθέματα ή την ιστοσελίδα του ΚΔΤ αποτελούν τον πυρήνα της λειτουργίας του.
  Στο ίδιο πλαίσιο δεν γίνεται επίσης καμία αναφορά στην Πρότασή μας για υλοποίηση της Ενεργειακής Κατασκήνωσης, ενώ στο Σχέδιο προτείνεται η λειτουργία Θεματικών Πάρκων. Η πρόταση του Δήμου Κοζάνης αναφέρεται σε μια ιδιαίτερη θεματική κατασκήνωση, η οποία σε συνδυασμό με τις λοιπές πρωτοβουλίες του Δήμου (έργα εξοικονόμησης ενέργειας, βιοκλιματικός σχεδιασμός και χρήση ΑΠΕ, Τεχνόπολις, κλπ), θα συμβάλλει στην ενίσχυση της εξωστρέφειας και της επισκεψιμότητας της περιοχής, καθώς και στην ανάδειξή της ως κέντρου ενεργειακών και περιβαλλοντικών εφαρμογών, έτσι ώστε να ενισχυθεί η Ενεργειακή Ταυτότητα της Κοζάνης. Η κατασκήνωση έχει χωροθετηθεί στην περιοχή της Ζώνης Ενεργούς Πολεοδομίας (ΖΕΠ) του Δήμου Κοζάνης, δίπλα στο υπό ανέγερση Campus του Πανεπιστημίου Δυτ. Μακεδονίας.
  1.4. Απουσιάζει ακόμη η πρότασή μας για ανάπτυξη κρίσιμων πτυχών του θεματικού βιομηχανικού – ενεργειακού τουρισμού, που πέρα από τον οινικό τουρισμό, αφορά επί το πλείστων την περιοχή μας. Εξάλλου η ύπαρξη των εγκαταστάσεών της ΔΕΗ, ο γεωλογικός πλούτος της περιοχής και των ορυχείων, το δίκτυο τηλεθέρμανσης που διαθέτει η πόλη και κάποιοι οικισμοί, οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί μικρής και μεγάλης κλίμακας, τα φωτοβολταϊκά και αιολικά ενεργειακά συστήματα, οι κατασκευές που ενσωματώνουν τεχνολογίες ΑΠΕ και βιοκλιματικό σχεδιασμό στη ΖΕΠ, συνδέονται με την ανάπτυξη και την ιστορία του τόπου, την καθημερινότητα των κατοίκων, την παράδοση και τη βιομηχανική κληρονομιά της περιοχής. Γι’ αυτό το λόγο είναι αναγκαίο να αναδείξουμε την «ενέργεια» ως μοναδικό brand name.
  1.5. Πρέπει να σημειώσουμε πως η Κοζάνη εξακολουθεί να είναι το μεγαλύτερο διοικητικό και οικονομικό κέντρο της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και καλείται να στηρίξει την αναπτυξιακή μετάβαση της περιοχής. Για το λόγο αυτό πρέπει να ενισχυθούν αντίστοιχα και οι αστικές υποδομές τόσο της πόλης όσο και του Δήμου, έτσι όπως προδιαγράφονται στην Πρόταση του Δήμου για μια Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση, έτσι ώστε να μπορέσει η πόλη να επιτελέσει τον ρόλο της. Η Κοζάνη πρέπει να αναδειχθεί σε μια «Έξυπνη Πόλη» με σύγχρονες υποδομές, αποτελεσματικές και φιλικές στον δημότη υπηρεσίες, με ποιότητα ζωής, συμμετοχική και καινοτόμα, σε ένα βιώσιμο και λειτουργικό αστικό περιβάλλον, ελκυστικό για τους κατοίκους και τους επισκέπτες, με αναβαθμισμένες κυκλοφοριακές παρεμβάσεις που θα διευκολύνουν την μετακίνηση, δημιουργικό για την επιχειρηματικότητα και πρόσφορο για δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας. Ένα Κέντρο διοίκησης και επιχειρηματικότητας, Κέντρο εμπορίου και διαμετακόμισης για Δυτικά Βαλκάνια. Συνεπώς η ενσωμάτωση των προτάσεων του Δήμου στο Σχέδιο θα ενισχύσει αντίστοιχα και τις προϋποθέσεις επιτυχίας του.
  1.6. Αναφορικά με την ανάπτυξη της υπαίθρου και των αγροτικών περιοχών, στο Σχέδιο πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην έρευνα και την καινοτομία στον πρωτογενή τομέα μέσω ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Αγροτικής Ανάπτυξης, όπως αυτό που προτείνουμε. Απαιτούνται δράσεις που προάγουν τα τοπικά προϊόντα, δίνουν κίνητρα για νέες (βιολογικές) καλλιέργειες, με στόχο τις επενδύσεις σε καθετοποιημένους τρόπους παραγωγής ώστε να παραμένει η υπεραξία των προϊόντων (αρωματικά- φαρμακευτικά φυτά, κρόκος) στην περιοχή. Ταυτόχρονα, απαιτείται βελτίωση με έργα – παρεμβάσεις, νέους αναδασμούς, βελτίωση της αγροτικής οδοποιίας, επέκταση και κατασκευή νέων αρδευτικών δικτύων και μέριμνα για την ηλεκτροδότηση των επιχειρήσεων και των αγροκτηνοτροφικών εγκαταστάσεων. Πρέπει να στηριχθεί η διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με την εκπαίδευση, την έρευνα, την καινοτομία, την μεταποίηση, την τοπική γαστρονομία και τον εναλλακτικό τουρισμό, μέσω θεσμικών παρεμβάσεων και χρηματοδοτικών ενισχύσεων.
  Ως προς την αξιοποίηση των προϊόντων του πρωτογενούς τομέα που προτείνονται, δεν περιλαμβάνονται άλλα ανταγωνιστικά αγροτικά προϊόντα για τα οποία υπάρχει σχετική ζήτηση στην εγχώρια και διεθνή αγορά και για τα οποία προκύπτει ένας αυξανόμενος αριθμός επιχειρήσεων, όπως είναι τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, η πατάτα, οι ελιές και το ελαιόλαδο κ.α. Στο πλαίσιο αυτό η συμπερίληψη των εν λόγω προϊόντων δημιουργεί νέες επενδυτικές ευκαιρίες στην φαρμακοβιομηχανία και την κοσμετολογία καθώς και στην ανάπτυξη καλλιεργειών που ευνοούνται λόγω συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής.
  Επίσης, γίνεται αναφορά για τη δημιουργία μιας Μονάδας Υδροπονίας Ντομάτας και ΣΗΘΥΑ. Έχει παρατηρηθεί πως ανάλογες επενδύσεις σε άλλες περιοχές της χώρας καταλαμβάνουν τουλάχιστον 145 στρέμματα γης. Προκύπτει συνεπώς το ερώτημα πως μπορεί να γίνεται λόγος για ανάλογες επενδύσεις χωρίς να προσδιορίζονται ταυτόχρονα και οι αναγκαίοι χώροι χωροθέτησής τους. Με λίγα λόγια μια ανάλογη επένδυση προϋποθέτει την ολοκλήρωση των Πολεοδομικών Σχεδίων, την εξεύρεση των αναγκαίων χώρων και την έγκριση της χρήσης τους καθώς και την έλευση του φυσικού αερίου στην περιοχή, που όμως σύμφωνα με τα υπό αναθεώρηση προγράμματα ανάπτυξης των εταιριών αεριοδότησης, η Κοζάνη αποκλείεται από τους σχεδιασμούς για ανάπτυξη δικτύων για βιομηχανικούς καταναλωτές. Με τα σημερινά δεδομένα μόνο η ολοκλήρωση των χωροταξικών απαιτεί πολλούς μήνες πράγμα που σημαίνει πως οι περιγραφόμενες προτάσεις, αν δεν επιλυθούν τα ανωτέρω (χωροταξικό, ειδικό θεσμικό πλαίσιο για επιτάχυνση διαδικασιών, κ.α.), δυστυχώς θα καταλήξουν ένα απλό ευχολόγιο, που θα συμπαρασύρει και τις εκτιμήσεις ως προς τις δημιουργούμενες θέσεις εργασίας για τα επόμενα έτη, ενώ αν η περιοχή περιληφθεί σε επόμενη φάση ανάπτυξης για δίκτυα μέσης πίεσης, θα πάνε πίσω ανάλογα και οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις ΣΗΘΥΑ και οι προσδοκώμες θέσεις εργασίας.
  Ανάλογοι είναι και οι κίνδυνοι και για άλλες εμβληματικές επενδύσεις, όπως π.χ. για τη μονάδα κατασκευής μπαταριών.
  1.7. Παρότι επίσης γίνεται αναφορά στην αξιοποίηση των ορυκτών πόρων της περιοχής και παρά το γεγονός ότι επίσης γίνεται παραπομπή στις πηγές στην σχετική μελέτη της Ακαδημίας Αθηνών για την Απολιγνιτοποίηση της Ελλάδος, παραλείπονται οι εξωηλεκτρικές χρήσεις του λιγνίτη, πλην αυτής της παραγωγής λιπασμάτων και οι οποίες αφορούν άλλα ανταγωνιστικά προϊόντα που θα μπορούσαν να προσελκύσουν επιπρόσθετες επενδύσεις στους τομείς της παραγωγής πολυμερών και ηλεκτρικών καυσίμων, εξαγωγής σπάνιων γαιών, χρήσεων για φίλτρα καθαρισμού και παραγωγής ενεργού άνθρακα, ανθρακονήματα, ενεργειακά καύσιμα κ.α..
  1.8. Αν και αναφέρεται ως συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής η ύπαρξη του υδάτινου στοιχείου, απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά στην ανάπτυξη της Παραλίμνιας περιοχής, η οποία αποτελεί επίσης πρόταση του Δήμου Κοζάνης.
  1.9. Ως προς την αξιοποίηση του Αεροδρομίου, αναφέρεται στο Σχέδιο η πιθανότητα για διερεύνηση αξιοποίησής του ως Αεροδρομίου Γενικής Αεροπορίας, από τη στιγμή που υπάρχει πρόσφατη μελέτη αξιοποίησης την οποία εκπόνησε Σύμβουλος του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών το 2019, και η οποία θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη.

  Όπως προκύπτει από τα ανωτέρω, στο Παράρτημα Ι του Σχεδίου δεν υιοθετήθηκαν προτάσεις έργων πνοής για την περιοχή, οι οποίες εμπίπτουν σε ένα ευρύτερο πλέγμα έργων που αφενός συμφωνεί κατά περιεχόμενο με τους στόχους της Πράσινης Συμφωνίας και του ΕΣΕΚ και αφετέρου εξυπηρετούν αναπτυξιακούς στόχους του Δήμου μας.

  2. Αναφορικά με τα είδη των κινήτρων, δεν περιγράφονται επαρκώς τα κριτήρια ή τα επιμέρους στοιχεία που θα ευνοούν την προσέλκυση επενδύσεων, παρά την χαρτογράφηση της υφιστάμενης κατάστασης. Συγκεκριμένα είναι κρίσιμο να υπάρχουν συντελεστές βαρύτητας με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής όπως λ.χ. το ύψος της ανεργίας, ο ρυθμός εκροής του πληθυσμού, οι υπάρχουσες επιχειρήσεις, η κατάσταση των υποδομών κ.α. καθώς αυτό θα συνέβαλλε στην κοινωνικά δικαιότερη κατανομή των πόρων όπως και στην ανταγωνιστικότερη διεκδίκηση επενδύσεων. Στην ίδια κατηγορία εμπίπτει και η διευκόλυνση και επιτάχυνση της αδειοδότησης των λοιπών, πλην των στρατηγικών επενδύσεων, καθώς βασικός πυλώνας της οικονομίας της περιοχής είναι η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τέλος υπάρχουν θεσμικά εργαλεία τα οποία ευνοούν την προσέλκυση επενδύσεων και στα οποία δεν γίνεται καμία αναφορά (όπως λ.χ. τα εργαλεία προστασίας επενδύσεων του Άρθρου 107 του Συντάγματος).

  3. Σύμφωνα με τις αναφορές στο Σχεδίου, η εκπόνηση των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (ΕΠΣ) εξακολουθεί να βρίσκεται ακόμη σε ένα πρώιμο στάδιο, ενώ αναφέρεται πως βασικός παράγοντας που θα επηρεάσει τον χρονισμό της φάσης κατασκευής και λειτουργίας των έργων αποτελεί η ολοκλήρωση των ΕΠΣ. Παρόλα αυτά, προτείνονται έργα και προσδιορίζεται η δημιουργία θέσεων εργασίας που η κατασκευή των έργων αυτών συνεπάγεται, σε σύντομο χρόνο και συγκεκριμένα από το 2021, χωρίς ακόμη να έχει ολοκληρωθεί η κατάρτιση των ΕΠΣ.
  Επιπροσθέτως, με βάση το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο (Ν. 4447/2016 έτσι όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 4685/2020 και ισχύει), από την υλοποίηση ενός ΕΠΣ δεν επηρεάζεται μόνο η περιοχή παρέμβασης αλλά και η ευρύτερη περιοχή αυτής, ως προς το πρότυπο χωρικής οργάνωσης και ανάπτυξης, τα βασικά προγραμματικά μεγέθη, τα όρια πολεοδομικών ενοτήτων και οικισμών, τις χρήσεις γης, τους όρους και περιορισμούς δόμησης, τις ζώνες ειδικών πολεοδομικών κινήτρων, το βασικό/κύριο οδικό δίκτυο, τα λοιπά μεταφορικά, τεχνικά και περιβαλλοντικά δίκτυα και υποδομές, τα μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, κλπ. έτσι ώστε αυτή να καταστεί κατάλληλη για την πραγματοποίηση προγραμμάτων και παρεμβάσεων.
  Επομένως η έγκαιρη υλοποίηση των ΕΠΣ δεν αποτελεί μόνο προϋπόθεση για την υλοποίηση του Σχεδίου, αλλά και για την κατάρτιση τόσο των Πολεοδομικών Σχεδίων Εφαρμογής, όσο και των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης τα οποία και αναμένεται να χρηματοδοτηθούν τελικά από τα εργαλεία του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης.
  Από τη στιγμή που δεν υπάρχει προς το παρόν ένα ειδικότερο θεσμικό πλαίσιο που να ευνοεί την επιτάχυνση και επίσπευση των ως άνω περιγραφόμενων διαδικασιών, τίθεται το ερώτημα αν το χρονοδιάγραμμα των προτεινόμενων έργων ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
  Το ίδιο ερώτημα προκύπτει και για τις εκτιμώμενες θέσεις εργασίας που αναμένεται να δημιουργήσουν τα προτεινόμενα έργα, καθώς όπως προκύπτει από τα ανωτέρω από τη στιγμή που οι προϋποθέσεις προσέλκυσης των σχετικών επενδύσεων (χωροταξικός σχεδιασμός, θεσμικό πλαίσιο, απαραίτητες υποδομές όπως η έλευση του φυσικού αερίου) βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, μια εκτίμηση ενός τόσο ασφυκτικού χρονοδιαγράμματος είναι επισφαλής.

  4. Δεν διευκρινίζονται σημαντικές πτυχές των προτεινόμενων έργων όπως για παράδειγμα το «Πεδίο Ενεργειακής Έρευνας και Τεχνολογίας», το οποίο προβλέπει την ανάπτυξη δομής, χωρίς να προσδιορίζεται ο τύπος της, που θα δημιουργήσει κατ’ εκτίμηση από 1.600 έως 2.200 θέσεις εργασίας (οι αριθμοί διαφέρουν από σελίδα σε σελίδα), τη στιγμή που το συνολικό μέγεθος των γραφείων, όπως κατανέμονται στο χώρο σύμφωνα με το Σχέδιο, δεν ξεπερνά τα 14.000 m2 , πράγμα που σημαίνει πως για κάθε άτομο αντιστοιχούν μ.ο. 6,3 m2 , ενώ η όλη υποδομή χωροθετείται σε χώρο 20 στρεμμάτων. Επίσης γίνεται μια ατυχής σύγκριση με άλλα πάρκα διαφορετικής νομικής φύσης λ.χ. Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, το οποίο είναι εγκατεστημένο σε έκταση 245 στρεμμάτων (12 φορές μεγαλύτερο), ή του Επιστημονικού και Τεχνολογικού Πάρκου Κρήτης το οποίο φιλοξενεί μόλις 25 επιχειρήσεις και αποτελεί μία από τις έξι μονάδες, οι οποίες μαζί με επιπλέον έξι ερευνητικά ινστιτούτα συγκροτούν το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας της Κρήτης το οποίο συνολικά απασχολεί 1.149 μέλη σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιδρύματος για το 2016. Συνεπώς τίθεται το ερώτημα πως μια ανάλογη δομή θα μπορέσει να δημιουργήσει τις εκτιμώμενες θέσεις απασχόλησης.
  Αντ’ αυτού, έχει προταθεί από το Δήμο Κοζάνης επανειλημμένως, η αξιοποίηση του υφισταμένου χώρου και των υποδομών του ΒΙΟΠΑ, μεγέθους 50 στρεμμάτων, με εγκεκριμένο Πολεοδομικό Σχέδιο και έτοιμες εγκαταστάσεις (κτίριο διοίκησης), ώστε να αποτελέσει ένα Επιχειρηματικό Πάρκο Καινοτομίας, στο οποίο θα μπορούσαν να στεγαστούν και οι αναφερόμενες στο ΠΕΝΕΤ δομές. Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ΒΙΟΠΑ και ο υψηλός βαθμός ωριμότητας του έργου το καθιστούν κατάλληλο για τις χρήσεις που αναφέρονται στο Σχέδιο.

  5. Επιπροσθέτως, στο Σχέδιο δεν γίνεται αναφορά στις υποχρεώσεις της ΔΕΗ, οι οποίες μεταξύ άλλων αφορούν α) την αποκατάσταση των εδαφών, β) τον ακριβή χρονικός προσδιορισμός της καταβολής των σχετικών αναπτυξιακών Τελών στους δικαιούχους, γ) τη μετατόπιση των Πυλώνων Υψηλής Τάσης στη νέα Ποντοκώμη, δ) την ολοκλήρωση της ανάπλασης του περιβάλλοντος στο φράγμα του Ιλαρίωνα, ε) τις εκκρεμείς αναδασώσεις, ζ) την αποκατάσταση της σιδηροδρομικής γραμμής κ.α..
  Αντιθέτως, τους τελευταίους μήνες, λόγω της παύσης των χωματουργικών δραστηριοτήτων τις περιοχές των ορυχείων εκατοντάδες αυτοκινητιστές φορτηγών δημοσίας χρήσης έχουν μείνει κυριολεκτικά άνεργοι, ενώ καλούνται να καλύπτουν τα υψηλά κόστη συντήρησης των φορτηγών και του εξοπλισμού τους. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθώς και τις προβλέψεις του Σχεδίου, δεν διαφαίνεται προς το παρόν κάποια λύση με προοπτική για την ομάδα επαγγελματιών του κλάδου.

  6. Μια σημαντική επίσης πρόταση που δεν λήφθηκε υπόψη είναι η δημιουργία Εμπορευματικού Σταθμού. Πιο ειδικά, υποστηρίξαμε πως στο Δήμο Κοζάνης διαμορφώθηκε ένας στρατηγικής σημασίας κόμβος καθώς συγκεντρώνονται σε μια περιοχή με κέντρο τον κόμβο του αυτοκινητόδρομου της Εγνατίας Οδού και ακτίνα μόλις λίγων χιλιομέτρων από αυτόν σημαντικές υποδομές. Μεταξύ αυτών είναι η ΒΙ.ΠΕ., αυτοκινητόδρομοι που οδηγούν δυτικά προς την Ηγουμενίτσα και την Κρυσταλλοπηγή, βόρεια προς την Νίκη, ανατολικά προς το Πλατύ Ημαθίας και τη Θεσσαλονίκη και νότια προς την Αθήνα. Επίσης, το σημείο δε αυτό γειτνιάζει με τη σχεδιαζόμενη Ζώνη Απολιγνιτοποίησης της Πτολεμαΐδας, ενώ έχει προνομιακή πρόσβαση προς το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, το αεροδρόμιο και κυρίως προς το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο. Κατόπιν όλων αυτών η δημιουργία ενός Εμπορευματικού Σταθμού στην Τ.Κ. Κοίλων, για τον οποίο υπάρχουν προηγούμενες μελέτες καθώς και σχετική πρόθεση του ΟΣΕ στο πλαίσιο σχετικής Προγραμματικής Σύμβασης με το Δήμο Κοζάνης, κρίνεται απαραίτητη. Πρόκειται για έργο στρατηγικής σημασίας που θα αναβαθμίσει το ρόλο της περιοχής, θα συμβάλλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητάς της στο πλαίσιο προσέλκυσης νέων επενδύσεων και θα την καταστήσει σημείο ανάπτυξης και κόμβο εξυπηρέτησης για όλες τις σχεδιαζόμενες επιχειρηματικές δραστηριότητες.

  7. Επίσης δεν παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με την επάρκεια (capacity), δηλαδή τη φέρουσα ικανότητα και δυνατότητα υλοποίησης και εφαρμογής του Master Plan, από τους φορείς της περιοχής.

  8. Ως προς τις υποδομές του φυσικού αερίου, υπάρχουν κρίσιμα ερωτήματα σχετικά α) με τη χρηματοδότησή τους και β) με την ανάπτυξη δικτύων για βιομηχανική και εμπορική χρήση. Όπως προκύπτει από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα της ΔΕΔΑ, η Κοζάνη είχε εξαιρεθεί στην τελευταία τροποποίηση από την ανάπτυξη δικτύων για βιομηχανικούς και εμπορικούς πελάτες. Η εξέλιξη αυτή είναι αρνητική για την περιοχή μας, μια περιοχή η οποία προσπαθεί να καταστεί ανταγωνιστική για την προσέλκυση νέων επενδύσεων και την εγκατάσταση βιομηχανιών προκειμένου να αντιμετωπίσει τις οικονομικές επιπτώσεις από την απένταξη του λιγνίτη από το σύστημα ηλεκτροπαραγωγής και τη μετάβαση σε ένα καθεστώς καθαρής ενέργειας. Όλοι οι σχεδιασμοί στους οποίους αποβλέπει ο Δήμος Κοζάνης, μεταξύ άλλων τόσο σ’ εκείνους που περιέχονται στο Μεταβατικό Πρόγραμμα για τη Δίκαιη Μετάβαση των Λιγνιτικών Περιοχών 2020-2023 όσο και σε εκείνους του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης 2021-2027 που θα χρηματοδοτεί το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, περιλαμβάνουν τη χρήση φυσικού αερίου. Επιπροσθέτως, στους άμεσους σχεδιασμούς του Δήμου Κοζάνης περιλαμβάνεται η λειτουργία τόσο της Βιομηχανικής Περιοχής όσο και του Βιοτεχνικού Πάρκου, πράγμα που σημαίνει πως η μη επέκταση του δικτύου φυσικού αερίου στους οργανωμένους αυτούς χώρους υποδοχής επιχειρήσεων τους καθιστά εξ υπαρχής μη ανταγωνιστικούς. Συνεπώς, η απένταξη του Δήμου Κοζάνης από τον Αναπτυξιακό Προγραμματισμό της ΔΕΔΑ όχι μόνο δεν θα καταστήσει την περιοχή μας ανταγωνιστική στην προσέλκυση επιχειρήσεων που τόσο έχει ανάγκη, αλλά θα δημιουργήσει επιπλέον πρόβλημα ενεργειακής επάρκειας αλλά και αδυναμίας χρηματοδότησης δικτύων φυσικού αερίου στο μέλλον, αφού σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, η χρηματοδότηση έργων ορυκτών καυσίμων τόσο στο πλαίσιο του νέου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027 και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, όσο και σε εκείνο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, παύει τα επόμενα χρόνια καθιστώντας τα σχετικά έργα μη επιλέξιμα.

  9. Άκρως σημαντικό είναι το ζήτημα του προτεινόμενου φορέα λειτουργίας της Τηλεθέρμανσης Κοζάνης. Παρά τις γενικές αναφορές ως προς το νέο φορέα λειτουργίας πρέπει να διασφαλιστεί η μεταγενέστερη της μεταβατικής λύσης απρόσκοπτη, βιώσιμη και ανταγωνιστική λειτουργία της Τηλεθέρμανσης Κοζάνης. Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνουμε για ακόμη μια φορά πως πέρα από την διασφάλιση της χρηματοδότησης της τροφοδοσίας της Τηλεθέρμανσης και της επάρκειάς της, προκύπτει το θέμα της απόσβεσης των ήδη επενδεδυμένων κεφαλαίων του φορέα λειτουργίας και εκμετάλλευσης της τηλεθέρμανσης Κοζάνης, καθώς χωρίς να έχουν ανακτηθεί τα σχετικά κεφάλαια, οι επενδύσεις καθίστανται παρωχημένες. Επομένως πρέπει να διευκρινιστεί και να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα τόσο του νέου φορέα όσο και των εκκρεμοτήτων που υπάρχουν αναφορικά με τις αποσβέσεις των υφιστάμενων επιχειρήσεων.

  10. Σημαντική τέλος είναι η απουσία οποιασδήποτε πρότασης σχετικά με την αναβάθμιση της ποιότητας της υγείας των κατοίκων της περιοχής. Η ανάγκη αυτή δεν προκύπτει μόνο από το κείμενο της Πράσινης Συμφωνίας ή τη διακήρυξη σχετικά με το Πακέτο Ανάκαμψης που ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, στην Απόφαση της οποίας μνημονεύεται η χρηματοδότηση έργων υποδομής στον τομέα της υγείας, αλλά και από την υφιστάμενη κατάσταση του Νοσοκομείου της Κοζάνης. Η Δυτική Μακεδονία είναι η μόνη Περιφέρεια στην Ελλάδα που δεν διαθέτει ένα σύγχρονων προδιαγραφών νοσοκομείο, πλήρως στελεχωμένων κλινικών, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στην αυξημένη ζήτηση υπηρεσιών υγείας, ενώ ο αριθμός κλινών ανά 1.000 κατοίκους, υπολείπεται κατά πολύ του εθνικού μέσου όρου και πολύ περισσότερο του Ευρωπαϊκού. Οποιαδήποτε ανάπτυξη των επιμέρους έργων του Σχεδίου δεν μπορεί να παραβλέπει και δεν μπορεί να νοηθεί δίχως την ταυτόχρονη αναβάθμιση των υποδομών υγείας. Παρά το γεγονός ότι γίνεται αναφορά στις καλές πρακτικές της Ελβετίας, στο πλαίσιο της πρότασης για φιλοξενία κλινικής αποκατάστασης στο Αμύνταιο, δύο από τα παραδείγματα αφορούν Νοσοκομεία.
  Η ανέγερση ενός νέου Νοσοκομείου το οποίο θα μπορούσε να ενισχυθεί από τον αναβαθμισμένο ρόλο των Τμημάτων Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, θα αποτελέσει μια βιώσιμη μονάδα υγειονομικής περίθαλψης που θα λειτουργεί συμπληρωματικά με το προτεινόμενο έργο της Κλινικής φυσικής αποκατάστασης. Σήμερα, και ιδίως έπειτα από τις ανεπάρκειες που κατέδειξε η πανδημία, απαιτούνται νέες υποδομές υγείας. Η ανάγκη για την ανέγερση ενός νέου Νοσοκομείου διαπιστώθηκε τεκμηριωμένα από πολύ νωρίς με αποτέλεσμα να αποτελεί πλέον προτεραιότητα.
  Ενδεδειγμένη θέση για την ανέγερσή του, προτείνεται περιοχή πλησίον του κόμβου της Εγνατίας Οδού στην Τ.Κ. των Κοίλων, μια περιοχή που συγκεντρώνει πολλά πλεονεκτήματα (συνδυασμένες μεταφορές, εγγύτητα με το μεγάλο αστικό κέντρο της περιφέρειας, ενδεχόμενη ιατρική σχολή στο Πανεπιστήμιο, κ.α.) και διαθέτει τις δημόσιες εκτάσεις για τις κύριες και βοηθητικές κτηριακές εγκαταστάσεις ενός σύγχρονου Νοσοκομείου. Η πρότασή μας συνδυάζεται και με την έμφαση που προγραμματίζεται να δοθεί σε έναν ανερχόμενο κλάδο της ιατρικής αλλά και της οικονομίας, τον ιατρικό τουρισμό, και κατ’ επέκταση τον «ασημένιο τουρισμό» ο οποίος αναμένεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά με τα προτεινόμενα έργα.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 13:32 | Θάνος Τουρτούρας

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Λιγνιτικών Περιοχών (ΣΔΑΜ), που έχει κατατεθεί για δημόσια διαβούλευση και αφορά την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου για την Δυτική Μακεδονία (ΔΜ), αποτελεί μια εξαιρετική δουλειά και αξίζουν συγχαρητήρια σε όλους όσοι συμμετείχαν στην κατάρτισή του. Τόσο η μορφή του (το συνολικό σχέδιο έχει μορφή παρουσίασης, 434 (!!!) σελίδων, εξαιρετικά προσεγμένο γραφιστικά, όσο και το περιεχόμενο, είναι υπερπλήρη!

  Περιλαμβάνει λεπτομερή στοιχεία και η ανάγνωσή του είναι ευχάριστη, αρκεί να γίνεται τμηματικά και ίσως σε κάποια σημεία επιλεκτικά, καθώς είναι λογικό ένα κείμενο τέτοιου μεγέθους να μην είναι δυνατόν να καταναλωθεί με μιας!

  Μεταξύ άλλων, και με βάση τις πρόσφατες (τελευταία διετία) ανακοινώσεις της κυβέρνησης, μέχρι το 2023 σχεδιάζεται να αφαιρεθούν περίπου 3GW παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνιτικές μονάδες. Ταυτόχρονα, υπάρχει η πρόβλεψη προσθήκης 2,50GW παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκά πάρκα. Όπως όμως ξέρουμε όλοι, ο ήλιος δεν λάμπει όλο το 24ωρο, ενώ ο αέρας δεν φυσά συνεχώς και σταθερά.
  Είναι ευρέως γνωστό και αποδεκτό από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα πως η χρήση ΑΠΕ χωρίς την ύπαρξη αποθήκευσης έχει σαν συνέπεια την πολύ μικρή αξιοπιστία της παραγωγής ενέργειας από αυτές.
  Στην πλήρη παρουσίαση του ΣΔΑΜ (στις 434 σελίδες του) γίνεται αναφορά στον όρο «Αποθήκευση Ενέργειας» σε μόλις πέντε (5) σημεία! Δύο φορές στο κεφάλαιο για τις προτεινόμενες και εμβληματικές επενδύσεις (η μία σε υποσημείωση), δύο φορές στη συζήτηση για το Πεδίο ΕΝεργειακής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΕΝΕΤ), ενώ μια ακόμη αναφορά γίνεται στο κεφάλαιο που πραγματεύεται την Οικονομία Υδρογόνου.

  Πάνω στον τομέα της Αποθήκευσης Ενέργειας, έχουν ήδη υλοποιηθεί παγκοσμίως πολλά Projects, είναι ήδη γνωστές οι μέθοδοι που πρακτικά λειτουργούν, τα τεχνοοικονομικά τους δεδομένα είναι γνωστά και εφαρμόσιμα, και θα μπορούσαν κάλλιστα να συμπεριληφθούν στα πλαίσια των επενδύσεων ΑΠΕ στην περιοχή.

  Η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως θα έπρεπε να υπάρχει πρόβλεψη υποχρέωσης ενός επενδυτή που θα εγκαταστήσει παραγωγή στην περιοχή, να τοποθετήσει εντός λογικού χρονοδιαγράμματος και αντίστοιχης τάξης μεγέθους δυνατότητα αποθήκευσης. Ή -εναλλακτικά- να συμμετέχει σε κάποιο πρόγραμμα έρευνας πάνω στην ανάπτυξη μιας μεθόδου αποθήκευσης.
  Βασικό πρόβλημα του ΣΔΑΜ σήμερα, και ίσως ένας από τους λόγους που δεν γίνεται εκτενής ανάλυση του θέματος της Αποθήκευσης Ενέργειας, είναι το προβληματικό (στην καλύτερη περίπτωση) κανονιστικό πλαίσιο της εμπορίας ενέργειας. Απ’ όσο γνωρίζω, δεν προβλέπεται από τους κανονισμούς που ισχύουν στη χώρα μας η «αγορά-αποθήκευση-πώληση» ενέργειας, ούτε καν από μεγάλους παραγωγούς του χώρου. Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει άμεσα να αλλάξει.

  Παρακάτω αναφέρω ενδεικτικά μεθόδους αποθήκευσης ενέργειας, με σειρά εγκατεστημένης ισχύος. Η Αποθήκευση σε Μπαταρίες είναι η πλέον διαδεδομένη και γνωρίζει εξαιρετικά μεγάλη ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, ενώ σχεδόν όλες οι υπόλοιπες αναφορές είναι σε κάποιο στάδιο έρευνας, με μικρή ή λιγότερο μικρή εγκατεστημένη βάση:

  Αντλησιοταμίεση.
  Μέθοδος Αποθήκευσης που ήδη χρησιμοποιείται στη χώρα μας, σε γειτονικούς ταμιευτήρες. Δεν γίνεται όμως πλήρης αξιοποίηση των δυνατοτήτων της, καθώς περιορίζεται από το ελλιπές κανονιστικό πλαίσιο, όπως αναφέρω παραπάνω. Το βασικό αρνητικό της στοιχείο είναι πως απαιτεί πολύ μεγάλη επέμβαση σε τεράστιες εκτάσεις προκειμένου να διαμορφωθούν οι ταμιευτήρες, και αυτό έχει μεγάλη επίπτωση στην τοπική βιοποικιλότητα. Καλό θα ήταν όμως, οι υφιστάμενοι ταμιευτήρες να χρησιμοποιηθούν στο 100% των δυνατοτήτων τους.

  Αποθήκευση σε Μπαταρίες.
  Τεχνολογία Αποθήκευσης που εφαρμόζεται παγκοσμίως, σε μικρές και μεγάλες μονάδες. Πρωτοπόρος στην ανάπτυξη και εφαρμογή τέτοιων μονάδων είναι η Tesla, είτε μόνη της, είτε με συνεργασίες με άλλες εταιρείες. Η εταιρία μπορεί ήδη να τοποθετήσει μονάδα αποθήκευσης σε συστοιχίες μπαταριών τεχνολογίας λιθίου, ισχύος 250MW, χωρητικότητας 1GWh, μέσα σε 3 μήνες! Για την ανάπτυξη μιας τέτοιας εγκατάστασης απαιτείται επιφανείς 12 στρεμμάτων, ενώ το κόστος των €500 εκατ., κάθε μερικούς μήνες μειώνεται! Είναι σχεδόν σίγουρο πως η μέθοδος αυτή θα καταστεί η πλέον συμφέρουσα. Είναι ήδη ασύλληπτα συμφέρουσα σε εφαρμογές load balancing. Βασικό της πλεονέκτημα είναι πως μονάδες αποθήκευσης μπορούν να αναπτυχθούν ad hoc, σε οποιοδήποτε μέγεθος και συνδυασμό.

  Θερμική αποθήκευση.
  Χρησιμοποιείται εκτενώς στο εξωτερικό, παντρεύεται με υφιστάμενες θερμοηλεκτρικές μονάδες (όπως οι λιγνιτικές μονάδες που θα αποσυρθούν στην περιοχή), ενώ ο φορέας αποθήκευσης είναι τηγμένο άλας και υφαιστειακά πετρώματα.
  Σε αυτά θα μπορούσαμε να προσθέσουμε (σε επίπεδο έρευνας και πιλοτικής εφαρμογής διάφορα παραπροϊόντα οικοδομικής δραστηριότητας (ανακύκλωση τσιμεντοπροϊόντων κλπ), ή παραπροϊόντα δραστηριοτήτων μαρμαροποιϊας, δραστηριότητες που είναι ήδη εγκατεστημένες στην περιοχή.
  Την μέθοδο αυτή προωθεί ο σύμβουλος της Περιφέρειας Νίκος Μάντζαρης που έχει το Green Tank, ο οποίος έχει ήδη καταθέσει προτάσεις για το ΣΔΑΜ.

  Αποθήκευση σε Υδρογόνο.
  Το υδρογόνο είναι εξαιρετικό για μακροπρόθεσμη αποθήκευση. Η εφαρμογή του όμως αυτή είναι σε αρχικά στάδια παγκοσμίως, ενώ δεν υπάρχουν μεγάλες μονάδες σε συνεχή λειτουργία. Πρέπει να καταστεί σαφές πως μας ενδιαφέρει μόνο η παραγωγή πράσινου υδρογόνου από περίσσεια ΑΠΕ συστήματος και όχι η δημιουργία ενός ακόμη φαραωνικού έργου στην περιοχή με αυτοσκοπό τη δημιουργία υδρογόνου προς ικανοποίηση τοπικών ή μη συμφερόντων. Εάν υπάρχει τοπική παραγωγή, μπορεί στη συνέχεια να ερευνηθεί και η εμπορία του ή η χρήση του σαν βελτιωτικό του μίγματος Ορυκτού Αερίου.

  Βαρυτική αποθήκευση.
  Στο concept αυτό αναφέρθηκα και στο παρελθόν, υπάρχει σχετικό άρθρο στα τοπικά μέσα, αλλά και στην ιστοσελίδα μου. Η έρευνα και πιλοτική υλοποίηση ενός τέτοιου Project είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη λογική της Κυκλικής Οικονομίας, καθώς θα χρησιμοποιηθεί υλικό από τα υφιστάμενα πεδία, παραπροϊόντα οικοδομικών δραστηριοτήτων, ανακύκλωση τσιμεντοπροϊόντων από τις όμορες επιχειρήσεις κλπ, ενώ στην αποθήκευση και ανάκτηση ενέργειας θα μπορέσουν και χρησιμοποιηθούν οι υφιστάμενες (και υπό απόσυρση) γεννήτριες των τονάδων ΑΗΣ, Μ/Σ κλπ, και άλλος υφιστάμενος εξοπλισμός.
  Η εφαρμογή μιας τέτοιας μεθόδου αποθήκευσης θα είχε αρκετά μεγάλες απαιτήσεις σε απασχόληση (συγκριτικά με τις εναλλακτικές μεθόδους που αναφέρθηκαν), και μάλιστα συναφών με τις υφιστάμενες ειδικότητες (εργολάβοι χωματουργικών, ηλεκτροσυγκολλητές, κατασκευές μπετού κλπ).
  Συμπερασματικά, η κατάρτιση του ΣΔΑΜ και οι αλλαγές που θα φέρει η Απολιγνιτοποίηση τα αμέσως επόμενα χρόνια στο Αναπτυξιακό Μοντέλο της περιοχής, θα πρέπει να αποτελέσει μια ευκαιρία υιοθέτησης νέων τεχνολογικών, και ικανοποίησης αναγκών που ήδη υφίστανται.

  Η Αποθήκευση Ενέργειας δεν είναι μια θεωρητική ή υποθετική έννοια, είναι μια δεδομένη ανάγκη, σε ένα δίκτυο το οποίο περιλαμβάνει ένα όλο και μεγαλύτερο ποσοστό παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας από ΑΠΕ.

  Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας ήδη υπάρχουν υποδομές δικτύου ικανές να διαχειριστούν σε συνθήκες συνεχούς ζήτησης ισχύ της τάξης των 3GW. Αντίστοιχες υποδομές δεν υπάρχουν σε καμία άλλη περιοχή στην Ελλάδα, και ίσως ακόμη και στα Βαλκάνια, ή στη ΝΑ Ευρώπη.

  Αυτές οι υποδομές δεν πρέπει να μείνουν αναξιοποίητες, πρέπει να ενταχθούν σε μια δραστηριότητα η οποία σύντομα θα μπορεί να χαρακτηριστεί «Η Μπαταρία των Βαλκανίων», και από «Λιγνιτική Περιοχή», να καταστεί η περιοχή βασικό κύτταρο Αποθήκευσης Ενέργειας της Ευρώπης!

• 9 Νοεμβρίου 2020, 12:35 | Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.)

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) -που αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους στη χώρα και επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας- με το παρόν σας αποστέλλει τις διαπιστώσεις και προτάσεις της επί του «Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Master Plan) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης».

  Καταρχάς θα θέλαμε να επισημάνουμε ότι μετά λύπης διαπιστώσαμε πως από το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης απουσιάζει πλήρως η διάσταση της αναπηρίας, καθώς δεν περιλαμβάνεται καμία οριζόντια αναφορά στα άτομα με αναπηρία, στα άτομα με χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους, που όπως αποδεικνύουν τα στατιστικά δεδομένα ανήκουν στα φτωχότερα στρώματα του πληθυσμού, με αποτέλεσμα η μετάβαση στη μεταλιγνιτική περίοδο δίχως τη λήψη κατάλληλων μέτρων προς όφελός τους να υποβαθμίσει ακόμη περισσότερο τις ζωές τους. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα δεδομένα της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης του 2019 που επεξεργάστηκε το «Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας» της Ε.Σ.Α.μεΑ. προκύπτουν τα εξής: α) στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, το 48,7% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία και το 51,9% των ατόμων με μέτρια αναπηρία, ηλικίας 16-64 ετών, βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας ή/και κοινωνικό αποκλεισμό και β) στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, το 58,7% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία και το 63,2% των ατόμων με μέτρια αναπηρία, ηλικίας 16-64 ετών, αντιμετωπίζουν κίνδυνο φτώχειας ή/και κοινωνικού αποκλεισμού.

  Η μη συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας θεωρούμε ότι οφείλεται κυρίως στην απουσία διαβούλευσης με την Ε.Σ.Α.μεΑ. και τους φορείς μέλη της σε περιφερειακό επίπεδο, παρά το γεγονός ότι στην παρ. 3 του άρθρου 4 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (ν.4074/2012/ ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012)- ορίζεται ότι «3. Κατά την ανάπτυξη και εφαρμογή της νομοθεσίας και των πολιτικών, για να εφαρμοστεί η παρούσα Σύμβαση και σε άλλες διαδικασίες λήψης αποφάσεων που αφορούν ζητήματα σχετικά με τα άτομα με αναπηρίες, τα Συμβαλλόμενα Κράτη θα συμβουλεύονται συνεχώς και θα εμπλέκουν ενεργά τα άτομα με αναπηρίες […]».

  Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τα προαναφερθέντα δεδομένα και απαίτηση καθώς και τις παρακάτω συνταγματικές επιταγές και προβλέψεις της εθνικής μας νομοθεσίας:
  • την παρ. 2 του άρθρου 4 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «Οι Έλληνες και οι Ελληνίδες έχουν ίσα δικαιώματα και υποχρεώσεις»,
  • την παρ. 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος της χώρας, σύμφωνα με την οποία «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας»,
  • την παρ. 1 του άρθρου 28 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες, στην οποία αναφέρεται ότι «1. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρίες για ένα βιοτικό επίπεδο ανεκτό, για τα ίδια και τις οικογένειές τους, συμπεριλαμβανομένης και της κατάλληλης διατροφής, ένδυσης και κατοικίας, και για συνεχή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους και λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για να προστατεύουν και να προάγουν την εξασφάλιση του δικαιώματος αυτού, χωρίς διακρίσεις βάσει της αναπηρίας»,
  • την παρ. 1 του άρθρου 61 του ν.4488/2017, στην οποία προβλέπεται ότι «1. Κάθε φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υποχρεούται να διασφαλίζει την ισότιμη άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στο πεδίο των αρμοδιοτήτων ή δραστηριοτήτων του, λαμβάνοντας κάθε πρόσφορο μέτρο και απέχοντας από οποιαδήποτε ενέργεια ή πρακτική που ενδέχεται να θίγει την άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Ιδίως υποχρεούται: α) να αφαιρεί υφιστάμενα εμπόδια κάθε είδους, β) να τηρεί τις αρχές καθολικού σχεδιασμού σε κάθε τομέα της αρμοδιότητάς του ή της δραστηριοποίησής του, προκειμένου να διασφαλίζει για τα άτομα με αναπηρία την προσβασιμότητα των υποδομών, των υπηρεσιών ή των αγαθών που προσφέρει, γ) να παρέχει, όπου απαιτείται σε συγκεκριμένη περίπτωση, εύλογες προσαρμογές υπό τη μορφή εξατομικευμένων και κατάλληλων τροποποιήσεων, ρυθμίσεων και ενδεδειγμένων μέτρων, χωρίς την επιβολή δυσανάλογου ή αδικαιολόγητου βάρους, δ) να απέχει από πρακτικές, κριτήρια, συνήθειες και συμπεριφορές που συνεπάγονται διακρίσεις σε βάρος των ατόμων με αναπηρία, ε) να προάγει με θετικά μέτρα την ισότιμη συμμετοχή και άσκηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στον τομέα της αρμοδιότητας ή δραστηριότητάς του.»,
  • το άρθρο 54 και το Παράρτημα VII του ν.4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Αρ. ΦΕΚ 147 Α΄/ 08.08.2016), που αναφέρονται στην υποχρέωση κατάρτισης των τεχνικών προδιαγραφών με τρόπο που να λαμβάνονται υπόψη κριτήρια προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία,
  • το άρθρο 26 του ν.4067/2012 «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός» (Αρ. ΦΕΚ 79 Α΄/09.04.2012) που θέτει το πλαίσιο για την προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία του δομημένου περιβάλλοντος,

  καθώς επίσης και τις παρακάτω κατευθύνσεις πολιτικής και το κανονιστικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης:
  • την αρχή 17 «Ένταξη ατόμων με αναπηρία» του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων, σύμφωνα με την οποία: «Τα άτομα με αναπηρία έχουν δικαίωμα σε εισοδηματική στήριξη που τους διασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση, σε υπηρεσίες που τους επιτρέπουν να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας, και στην κοινωνία και σε εργασιακό περιβάλλον προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους»,
  • τις αυξημένες απαιτήσεις του υπο-διαπραγμάτευση Κανονιστικού Πλαισίου των Ευρωπαϊκών Διαθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 αναφορικά με τις οριζόντιες αρχές της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας (Σημείωση: πιο συγκεκριμένα στον υπό διαπραγμάτευση Γενικό Κανονισμό για την προγραμματική περίοδο 2021-2027: i) επανα-εισάγεται (ως άρθρο 6α) το άρθρο 7 του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, στο οποίο προβλέπεται (παρ.3) ότι τα κράτη μέλη και η Επιτροπή λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου να αποτρέψουν κάθε διάκριση λόγω αναπηρίας κατά την προετοιμασία, εφαρμογή, παρακολούθηση, σύνταξη αναφορών και αξιολόγηση των προγραμμάτων, και πως η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα στάδια της προετοιμασίας και εφαρμογής των προγραμμάτων, ii) η προσβασιμότητα στα άτομα με αναπηρία (σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 67) περιλαμβάνεται μεταξύ των κριτηρίων επιλεξιμότητας, iii) προβλέπεται η ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας των Οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (συμπεριλαμβανομένων αυτών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, όπως είναι και η Ε.Σ.Α.μεΑ.) και η εμπλοκή τους τόσο στην προετοιμασία της ΣΕΣ 2021-2027 όσο και στην προετοιμασία, εφαρμογή και αξιολόγηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής τους στις Επιτροπές Παρακολούθησης (άρθρο 6), iv) έχει περιληφθεί αφενός ο οριζόντιος αναγκαίος πρόσφορος όρος («enabling condition») που αφορά στην επαλήθευση της συμμόρφωσης των πράξεων με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στον οποίο προβλέπεται η απαγόρευση των διακρίσεων λόγω αναπηρίας καθώς και η εφαρμογή μέτρων που εξασφαλίζουν στα άτομα με αναπηρία την αυτονομία, την κοινωνική και επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή στον κοινοτικό βίο, αφετέρου ο οριζόντιος αναγκαίος πρόσφορος όρος που αφορά στην εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες σε εθνικό επίπεδο).

  η Ε.Σ.Α.μεΑ. προτείνει αρχικά τα εξής:
  Α. Οριζόντιες παρεμβάσεις
  -Τη θεσμική εκπροσώπηση της Ε.Σ.Α.μεΑ., ως της αντιπροσωπευτικότερης οργάνωσης των ατόμων με αναπηρία, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στη χώρα, στην Ομάδα Εργασίας που θα επεξεργαστεί το Επιχειρησιακό Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης στη μεταλιγνιτική περίοδο, όπως εξάλλου και σε κάθε άλλη σχετική ομάδα εργασίας του Υπουργείου, με στόχο τη διασφάλιση της συμβατότητας αυτού τόσο με τις απαιτήσεις της εθνικής νομοθεσίας και της συνέργειας με τις προβλέψεις του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, το οποίο τέθηκε πρόσφατα σε δημόσια διαβούλευση από τον Υπουργό Επικρατείας και αναμένεται άμεσα η ολοκλήρωσή του.
  -Τη συμμετοχή της Ε.Σ.Α.μεΑ. με δικαίωμα ψήφου στην Επιτροπή Παρακολούθησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης 2021-2027. Αξίζει να επισημάνουμε ότι η Ε.Σ.Α.μεΑ. συμμετέχει από το Γ΄ ΚΠΣ με δικαίωμα ψήφου σε όλες τις Επιτροπές Παρακολούθησης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων.
  -Την εκπόνηση και εφαρμογή, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, Τοπικών Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στις περιοχές παρέμβασης. Πρέπει να επισημάνουμε σε αυτό το σημείο ότι στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, η Ε.Σ.Α.μεΑ. πρότεινε στον Υπουργό Επικρατείας με το υπ. αριθ. πρωτ. 1225/05.10.2020 έγγραφό της την εκπόνηση και εφαρμογή Περιφερειακών και Τοπικών Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, στη βάση των διαφοροποιημένων γεωγραφικών, οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών που επικρατούν στις Περιφέρειες και τους Δήμους της χώρας. Tα Σχέδια αυτά θα πρέπει να ενσωματώνονται στο Εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης.
  -Τη συμπερίληψη της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία μεταξύ των κριτηρίων επιλεξιμότητας, και δη ως κριτήρια ON/OFF (αποκλεισμού).

  -Την απόδοση μέρους του λιγνιτικού πόρου για τη χρηματοδότηση πολιτικών, μέτρων και δράσεων με στόχο την άρση του αποκλεισμού και την κοινωνική ένταξη των ατόμων με αναπηρία, των ατόμων με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους.

  Β. Τομεακές παρεμβάσεις
  Β.1 Υποδομές
  -Την προώθηση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία και της ελεύθερης κινητικότητας αυτών μέσω του χωροταξικού-πολεοδομικού ανασχεδιασμού των λιγνιτικών περιοχών. Τα υπό κατάρτιση Ειδικά Πολεοδομικά σχέδια πρέπει να καθορίζουν χρήσεις γης, γενικούς όρους και περιορισμούς δόμησης κ.λπ., στη βάση της διασφάλισης εδαφικής και κοινωνικής συνοχής και άρσης των πάσης φύσεως αποκλεισμών, ιδίως σε βάρος των ατόμων με αναπηρία και χρονίων παθήσεων, ώστε να καταστούν οι εν λόγω περιοχές κατάλληλες είτε για τη δημιουργία οργανωμένων υποδοχέων δραστηριοτήτων για όλους χωρίς αποκλεισμούς είτε για την πραγματοποίηση προγραμμάτων και παρεμβάσεων προσβάσιμων σε όλους.
  -Τη δημιουργία δικτύου προσβάσιμων αστικών και υπεραστικών μεταφορών (σιδηροδρομικό δίκτυο) και βελτίωση των συνθηκών προσβασιμότητας στα αεροδρόμια της Κοζάνης και της Καστοριάς, τα οποία σήμερα δεν διαθέτουν τις αναγκαίες προσβάσιμες υποδομές και υπηρεσίες.

  Β.2 Απασχόληση & Κοινωνική Ασφάλιση
  -Τη συμπερίληψη της αρχής της μη διάκρισης λόγω αναπηρίας και της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία μεταξύ των προϋποθέσεων για τη χορήγηση άδειας παραγωγής ενέργειας με στόχο τη δημιουργία εργασιακών περιβαλλόντων, στα οποία θα μπορούν να απασχοληθούν εργαζόμενοι με αναπηρία ή/και χρόνιες παθήσεις.
  -Τη θέσπιση ρήτρας απασχόλησης προκειμένου τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και μέλη των οικογενειών τους που θα απολυθούν από τις επιχειρήσεις που είχαν αναπτύξει δραστηριότητα δορυφορικά της ΔΕΗ να εργαστούν στους νέους παρόχους ενέργειας.
  -Τη διάθεση εδαφών στις περιοχές εξόρυξης λιγνίτη και τη χρηματοδότηση της δημιουργίας θερμοκηπιακών μονάδων από Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Ένταξης (ν.4430/2016) αλλά και τη θέσπιση νομοθετικής ρύθμισης για την εξωαστική χρήση της τηλεθέρμανσης, μεταξύ άλλων, και για τη λειτουργία των εν λόγω θερμοκηπιακών μονάδων.
  -Τη δημιουργία ενός ευνοϊκού καθεστώτος συνταξιοδότησης για τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις και μέλη των οικογενειών τους που εργάζονται ή εργάζονταν σε επιχειρήσεις που είχαν αναπτύξει δραστηριότητα δορυφορικά της ΔΕΗ.

  Β.3 Επαγγελματική κατάρτιση
  -Τη διασφάλιση ότι το σχέδιο κατάρτισης και επανακάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού (στο οποίο αναφέρεται το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης) θα επιτρέπει την ισότιμη πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία, καθώς και τη συμπερίληψη μεταξύ των φορέων επανα-κατάρτισης του Ινστιτούτου της Ε.Σ.Α.μεΑ. (ΙΝ-ΕΣΑμεΑ), το οποίο διαθέτει Κέντρο Διά Βίου Μάθησης.

  Β.4 Εισοδηματική ενίσχυση
  -Την εφαρμογή φορολογικών ελαφρύνσεων για τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα με χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους που θα απολυθούν από τις επιχειρήσεις που είχαν αναπτύξει δραστηριότητα δορυφορικά της ΔΕΗ.
  -Τη λήψη μέτρων για την εισοδηματική ενίσχυση των εργαζόμενων με αναπηρία και των μελών των οικογενειών τους που πρόκειται να απολυθούν από τη βιομηχανία ΛΑΡΚΟ.
  -Την παροχή έκπτωσης στα άτομα με αναπηρία, στα άτομα με χρόνιες παθήσεις και μέλη των οικογενειών για αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της υποχρέωσης εφαρμογής από τους νέους παρόχους ειδικού τιμολογίου.

  Β. Υγεία & Αποκατάσταση
  -Τη στήριξη των υγειονομικών μονάδων της Δυτικής Μακεδονίας με ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, προσβάσιμο σε όλους, και με τη στελέχωση αυτών με νοσηλευτικό και ιατρικό δυναμικό.
  -Την άμεση υποστήριξη της λειτουργίας των Κέντρων Αποκατάστασης του Αμυνταίου και του Άργους Ορεστικού, διασφαλίζοντας τη διοικητική και οικονομική αυτοτέλειά τους.

  Η Ε.Σ.Α.μεΑ. παραμένει στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση/συνεργασία.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 12:51 | ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΟΖΑΝΗΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Κριτική και προτάσεις για το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Σ.Δ.Α.Μ.)

  Προσυπογράφοντας τα όσα δημοσίευσε για το Σ.Δ.Α.Μ. το Green Tank (https://bit.ly/32tiMXz) να αναφέρουμε και τα εξής εμπλουτίζοντας τις προτάσεις του Οικολογικού χώρου:

  =====

  1. Ενστάσεις στην πολιτική της Μετάβασης και σε εκτροπές της από τον κεντρικό στόχο
  
=====

  Κρατική χρηματοδότηση:
  Απαιτείται γενναία αύξηση.
Είναι γνωστό ότι στις 27/7/2020 το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιας Μετάβασης περικόπηκε δραματικά (από τα 40δις έπεσε στα 17.5δις!). Από την άλλη η Ε.Ε. αποφάσισε να διοχετεύσει τεράστιους πόρους για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας που κλυδωνίζεται λόγω COVID-19. Μόνο από το Ταμείο Ανάκαμψης (750δις), η Ελλάδα θα πάρει 32 δις. Αν τα κονδύλια αυτά δεν αφορούν πρωτίστως τις λιγνιτικές περιοχές που χρειάζονται «διπλή ανάκαμψη» (λόγω κορωνοϊού, αλλά και… λιγνιτο-ιού), τότε ποιον αφορούν; Δυστυχώς δεν είδαμε καμιά κίνηση, κεντρικά και τοπικά, προκειμένου να εξασφαλιστεί προνομιακή μεταχείριση των λιγνιτικών περιοχών από τους εθνικούς πόρους της Ανάκαμψης, οι οποίοι θα αυξάνονται συνεχώς και θα φτάσουν στην Ε.Ε. τα 1.85τρις μέχρι το 2027 (σημ. Τα 300 εκ. που εξάγγειλε ο Χατζηδάκης (https://bit.ly/3lbN6NW) από το Ταμείο Ανάκαμψης αφορούν ΜΟΝΟ την αποκατάσταση εδαφών, η οποία κανονικά θα έπρεπε να είναι αποκλειστική ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ της ΔΕΗ).

  Εδαφικά σχέδια.

  Η έγκρισή τους πρέπει να διασφαλίζει ότι ο κύριος ωφελούμενος είναι οι λιγνιτικές περιοχές. Δυστυχώς, αυτός ο ολοφάνερος και δίκαιος περιορισμός ξεχειλώνει καθημερινά: Αφού εντάχτηκαν (κακώς) στη μεταλιγνιτική χρηματοδότηση όλοι οι δήμοι της Περιφέρειας, ακολούθησαν και 6 μεγάλα νησιά που «χώρεσαν» μέσα από παραθυράκια του θεσμικού πλαισίου. Κατανοούμε ότι δεν μπορεί να μπαίνουν «συρματοπλέγματα» σε ορισμένες κατηγορίες έργων, (π.χ ένα θεματικό τουριστικό δίκτυο για τη βιομηχανική κληρονομιά θα περιλαμβάνει εγκαταστάσεις από όλη τη Δυτική Μακεδονία), αλλά δεν μπορεί ο κάθε δήμος να βολεύεται από το Σ.Δ.Α.Μ. για καθημερινές ή και προεκλογικές ανάγκες του. Το έργο της διασπάθισης το έχουμε ξαναδεί με τον Τοπικό Πόρο και δεν θέλουμε (ούτε έχουμε την πολυτέλεια) να το ξαναδούμε. Ως Οικολογική Κίνηση επισημάναμε αυτό τον κίνδυνο εν τη γενέσει του (https://bit.ly/32tEzhR), όμως οι λιγνιτικοί δήμοι (αδικούμενοι εν προκειμένω) ελάχιστα αντέδρασαν, κρατώντας διάφορες ισορροπίες.

  Αλλαγή των κριτηρίων κατανομής των πόρων του Ευρ. Ταμείου Δίκαιας Μετάβασης.

  Είναι γνωστό ότι η κατανομή αδικεί κατάφωρα την Ελλάδα και ότι έγιναν ενέργειες στο Ευρωκοινοβούλιο για να αλλάξει, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Εδώ το «κουπί» το τράβηξε ουσιαστικά ένας άνθρωπος, ενώ οι λιγνιτικοί δήμοι και τα περισσότερα κόμματα ήταν κομπάρσοι. Επειδή το θέμα θα έρθει και στην Κομισιόν είναι καιρός οι δήμοι και το κόμματα να πάρουν τις ευθύνες τους ως πρωταγωνιστές πλέον, ώστε να ανατρέψουμε το αρνητικό αποτέλεσμα. (Σημ. Την αναγκαία πολιτική συναίνεση για τη Μετάβαση δεν την πετύχαμε. Ας την υιοθετήσουμε τουλάχιστον για την αύξηση των πόρων, περνώντας όμως από τα άσφαιρα συνθήματα στην τεκμηριωμένη και συστηματική διεκδίκηση).

  Διακυβέρνηση και διαχείριση του Σ.Δ.Α.Μ..

  Ναι στην ευρεία τοπική συμμετοχή και διαφάνεια, αλλά με αποτελεσματικότητα και ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια διοίκησης. Διαφορετικά θα καταλήξουμε σε ένα ακόμη πλαδαρό κρατικοδίαιτο σχήμα όπου θα βολευτούν και διάφοροι ημέτεροι. Βασικοί πυλώνες πρέπει να είναι το κράτος, οι λιγνιτικοί δήμοι, η Περιφέρεια, η ΔΕΗ, εκπρόσωπος των ιδιωτών επενδυτών κ.α.. Η αναλυτική μας παρουσίαση εδώ (&1.3) (https://bit.ly/3eH25gc). Ειδικά για τη ΔΕΗ, να επαναλάβουμε ότι η παρουσία της σε όλη τη φάση μετάβασης δεν είναι μόνο καθήκον, αλλά και παραγωγική διέξοδος. Πράγματι, η ΔΕΗ θα έχει την ευκαιρία να αποκτήσει εξειδίκευση σε τέτοιου είδους μεγάλα έργα (όπως συνέβη με τη γερμανική RAG), να δημιουργήσει ανάλογες θέσεις εργασίας και να κάνει εξαγωγή αυτής της τεχνογνωσίας σε έργα “post-mining” άλλων χωρών που είναι πίσω από μας (Βουλγαρία, Πολωνία κ.α).

  Παραγωγή ενέργειας.

  Μέγα θέμα. Δυο μόνο λέξεις: Ναι μεν τερματίζεται μια μονοκαλλιέργεια (αυτή του λιγνίτη), αλλά «χτίζεται» μια άλλη, (εκείνη του φυσικού αερίου). Η λύση είναι η μεγιστοποίηση των Α.Π.Ε. και της αποθήκευσης – εξοικονόμησης, όπου υπάρχουν μεγάλα περιθώρια, αλλά και πεδίον δόξης λαμπρό για τις ενεργειακές κοινότητες, οι οποίες όμως πρέπει να είναι προσεκτικές με προσγειωμένους στόχους αποδόσεων. Στα αρνητικά να επισημάνουμε και τα γιγάντια φωτοβολταικά, όπως αυτό των 2GW που εξάγγειλε η κυβέρνηση στην περιοχή (με ελάχιστη εγχώρια προστιθέμενη αξία). Θετική πινελιά η απόφαση της ΔΕΗ να διαθέσει το 5% της επένδυσης σε ντόπιους μικρομετόχους, η οποία εκτός των άλλων θα περιορίσει τις κάθε λογής «φούσκες».

  Ερευνητικά έργα.
  Διαμορφώθηκε μεν μια λίστα προτάσεων, κυρίως από πλευράς Παν/μίου Δ.Μ., χωρίς όμως να υπάρχει ιεράρχηση και ένταξή τους σ’ ένα συνεκτικό «επιχειρησιακό» πρόγραμμα έρευνας για τη μεταλιγνιτική περίοδο. Αυτό πρέπει να είναι βασικό προαπαιτούμενο μιας ερευνητικής πολιτικής του Σ.Δ.Α.Μ.. Το θέμα δεν είναι να αντλήσουμε κονδύλια του Σ.Δ.Α.Μ. για τις ανάγκες του καθενός, αλλά το αντίστροφο: Να υπηρετήσουμε τις ανάγκες της Δίκαιης Μετάβασης θέτοντας στην υπηρεσία της τις δικές μας ερευνητικές δυνατότητες. Όσον αφορά στο Περιφερειακό Συμβούλιο Έρευνας Δ.Μ., ήταν και είναι ανενεργό.

  Προσγειωμένες επιλογές & πολιτικές.

  Οι βαρύγδουπες εξαγγελίες που τάζουν «διεθνή κέντρα» και ρόλους «παγκόσμιου πρωταγωνιστή» δεν βοηθούν. Έχουν πληγώσει ήδη αυτόν τον τόπο, σπέρνοντας αυταπάτες, αχρείαστες υποδομές και «κτίρια κουφάρια», όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Κ. Καραμάρκος (https://bit.ly/35bZRT3).

  =====

  2. Συγκεκριμένες προτάσεις για επενδύσεις
  =====

  Η αρχική δέσμη των προτάσεών μας (https://bit.ly/3eDOIxt) δημοσιοποιήθηκε στις 26/2/2020. Δεν επανερχόμαστε, παρά μόνο για μερικά ερωτήματα στους ιθύνοντες και νέες προσθήκες.

  Κατασκευή ανεμογεννητριών (Α/Γ).

  Εμβληματική επένδυση με εκατοντάδες θέσεις εργασίας που θα μειώσει κατά πολύ την εισαγωγή Α/Γ και την αντίστοιχη εκροή συναλλάγματος. Δεν ασχολήθηκε κανείς, ούτε καν η ΔΕΗ που είχε δείξει κάποιο ενδιαφέρον επί Ζερβού το 2010. Οπωσδήποτε η πρόταση θέλει ένα “update”, γιατί τα δεδομένα άλλαξαν σε μια δεκαετία (και χάθηκαν πολλές τέτοιες ευκαιρίες). Όμως γιατί να πάει «αδιάβαστη», τη στιγμή που έχει υλοποιηθεί από βιομηχανικούς κολοσσούς, οι οποίοι άλλαξαν αντικείμενο ώστε να επιβιώσουν. Παράδειγμα τα ιστορικά ναυπηγεία του Gdansk, τα οποία φιλοξενούν πλέον και εταιρείες κατασκευής εξαρτημάτων Α/Γ (https://bit.ly/3peUJpk), αξιοποιώντας υποδομές του ναυπηγείου. Ας κάνει η ΔΕΗ ή η Περιφέρεια μια απλή προμελέτη κι αν αποδειχτεί ότι η επένδυση είναι ασύμφορη να τη διαγράψουμε.

  Επενδύσεις στον τομέα της αποθήκευσης.

  Γενικά η αποθήκευση ενέργειας είναι χαμηλά στην ατζέντα του Σ.Δ.Α.Μ., ενώ θα έπρεπε να είναι πρώτη. Ο λόγος είναι ότι το Master Plan μιλά για μια τεράστια αύξηση της ηλεκτρικής ισχύος κατά 2.55GW από φωτοβολταικά, χωρίς όμως να προβλέπει αποθήκευση ανάλογου μεγέθους. Η μονάδα αποθήκευσης με δυναμικότητα 250 MW που ετοιμάζει η εταιρεία Eunice είναι ένα βήμα, αλλά δεν αρκεί. Απαιτείται κι άλλος «αποθηκευτικός χώρος» κι εναλλακτικές τεχνολογίες όπως:

  – Θερμική αποθήκευση ενέργειας. Η πρόταση αυτή του Green Tank (σελ.15) (https://bit.ly/3pcISHZ) και του οικολογικού χώρου έχει μείνει στα «αζήτητα». Κι αυτό παρά το γεγονός ότι: 1) θα αξιοποιήσει μέρος των υποδομών των παλιών Α.Η.Σ. διατηρώντας και ικανό αριθμό θέσεων εργασίας, 2) βασίζεται σε ώριμες επιμέρους τεχνολογίες, όπως αυτή των τηκομένων αλάτων μεγάλης θερμοχωρητικότητας που χρησιμοποιείται χρόνια στα ηλιοθερμικά συστήματα και 3) εφαρμόζεται από τη γερμανική RWE (με την οποία η ΔΕΗ συνεργάζεται), καθώς και από άλλες εταιρείες και πανεπιστήμια (https://bit.ly/2I9Q0oc).

  – Βαρυτική αποθήκευση. Η τεχνολογία αυτή (https://bit.ly/3n6tPxJ) βρίσκεται ακόμη σε ερευνητικό επίπεδο, αλλά μπορεί και η περιοχή μας να συμβάλει γιατί έχει το πλεονέκτημα της ύπαρξης μεγάλων κοιλωμάτων (των ορυχείων) καθώς και ηλεκτρολογικού εξοπλισμού των μονάδων που θα κλείσουν (γεννήτριες, Μ/Σ κλπ). Μπορούμε συνεπώς σε πρώτη φάση να «χτίσουμε» ερευνητικές συνεργασίες με ξένα παν/μια που στον τομέα αυτό έχουν σχετική εμπειρία. (Ας πάρει την πρωτοβουλία το Παν/μιο Δ.Μ., μαζί με τη ΔΕΗ)

  – Πράσινο Υδρογόνο (από περίσσεια Α.Π.Ε.), το οποίο είναι εξαιρετικό για μακροπρόθεσμη αποθήκευση. Υποστηρίζουμε τη σχετική πρόταση της Περιφέρειας, στην οποία όμως υπάρχουν και «σκιές»: Δεν διασφαλίζεται π.χ ότι το υδρογόνο θα είναι 100% πράσινο, όπως ισχυρίζεται η ενδιαφερόμενη εταιρεία Solaris (https://bit.ly/38xgIl4) ή αν μέρος του θα παράγεται από φυσικό αέριο, λύση μη βιώσιμη και μη οικολογική. Με την ευκαιρία αυτή να τονίσουμε την ανησυχία μας για το ότι στα κριτήρια επιλογής επενδύσεων δεν έχει συμπεριληφθεί εκείνο της βιώσιμης ανάπτυξης, όπως επιτάσσει ο σχετικός ευρωπαϊκός κανονισμός (Sustainable Taxonomy Regulation). Αυτό σημαίνει ότι «σιωπηρά» αφήνεται ανοιχτό το παράθυρο για επενδύσεις βασισμένες στα «αμαρτωλά» ορυκτά καύσιμα (λιγνίτης, φυσικό αέριο).

  – Κατασκευή μπαταριών. Ήδη έχει εκδηλωθεί επενδυτικό ενδιαφέρον, όμως υπάρχουν κι άλλα περιθώρια όχι μόνο στην κατασκευή αλλά και σε συνοδευτικές δραστηριότητες στον κύκλο ζωής της μπαταρίας (επισκευή, διαχείριση αποβλήτων), αλλά και έρευνα, εκπαίδευση κλπ.

  – Βιομηχανικό Πάρκο Ηλεκτροκίνησης. Ελπιδοφόρα η είδηση για την επένδυση της Sunlight που στοχεύει σε εξειδικευμένες αγορές του κλάδου της ηλεκτροκίνησης (περονοφόρα οχήματα, ρομποτικές μηχανές, ναυτιλία κ.α.). Όμως το «Πάρκο» μπορεί να σχεδιαστεί σε συλλογική, διευρυμένη βάση, ώστε να συμπεριλάβει κι άλλες συγγενείς δραστηριότητες, όπως:

  – Συναρμολόγηση ηλεκτρικών δικύκλων – τρικύκλων

  – Σχεδιασμός, κατασκευή και συναρμολόγηση σταθμών φόρτισης (A/C και D/C)
  – Τεχνικός έλεγχος ηλεκτρικών οχημάτων

  – Κατάρτιση τεχνικού προσωπικού απασχολούμενου στην ηλεκτροκίνηση

  – Τέλος, πολύ καλές προοπτικές φαίνεται να έχουν επενδύσεις σε μονάδες:

  – Ανακύκλωσης – επανάχρησης μπαταριών λιθίου

  – Διαχείρισης αποσυρμένου εξοπλισμού Α.Π.Ε. (παλιές ανεμογεννήτριες και Φ/Β).

  Περισσότερα για τους τομείς Αποθήκευσης – Ηλεκτροκίνησης – Ανακύκλωσης, στις προτάσεις (https://bit.ly/3n6u8IT) που υπέβαλε στο Τ.Ε.Ε. – τ.Δ.Μ. το μέλος της Ο.Κ.Κ. Θάνος Τουρτούρας.

  Οικολογική Κίνηση Κοζάνης
  Κοζάνη, 7-11-2020

• 9 Νοεμβρίου 2020, 12:39 | Δημοτική Παράταξη «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»-Λ.Σπυρίδου

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΔΗΜOΣ ΣΕΡΒΙΩΝ
  ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»- ΜΕΤΑ ΛΙΓΝΗΤΗ ΕΠΟΧΗ
  Εργασιακό γίγνεσθαι Δήμου Σερβίων..

  Ο πληθυσμός του Δήμου Σερβίων έχει τη σφραγίδα της γεωργοκτηνοτροφίας -Αλιείας, του μαρμάρου και γενικά του ορυκτού πλούτου .
  Ζούσαμε ,ζούμε και θα συνεχίσουμε να στηριζόμαστε κυρίως στον πρωτογενή τομέα.

  Το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής:
  Υπάρχει ζήτημα αλλαγής –στροφής δραστηριοτήτων?

  Η απάντηση είναι μονολεκτική.

  ΟΧΙ

  Γιατί Όχι?

  Γιατί έχουμε τη γη μας , το κλίμα ,τα άριστα προϊόντα ,την εργατικότητά μας , την εμπειρία, αλλά… και αυτή την κουλτούρα που ορίζει το βλέμμα μας, σε αυτή την κατεύθυνση .

  Με πολύ ενδιαφέρον για όποια άλλη οργανωμένη ενέργεια, πέραν τoυ πρωτογενή κλάδου … τη δεδομένη περίοδο πρέπει να εστιάσουμε σε αυτόν το τομέα και να σχεδιάσουμε αυτά που θα προσδώσουν στην ενίσχυση του, και θα μας παν στο δευτερογενή τομέα καθώς και σε δράσεις δορυφορικά αυτού.

  Ο δεύτερος άξονας που πρέπει –οφείλουμε να εστιάσουμε είναι ο τόπος μας.

  Ποιός είναι αυτός ο τόπος?

  Αυτός είναι ο τόπος μας ένα …ΞΑΦΝΙΑΣΜΑ!

  Ο Δήμος Σερβίων, χαίρει άπλετου φυσικού κάλλους .
  Το γεωγραφικό ανάγλυφο συνθέτει τα εξής στοιχεία:
  Νερό: Συστάδα λιμνών- Πολυφύτου, Ιλαρίωνα, Καταρράκτες Ελάτης –καταρράκτες Πλατανορεύματος,Λάβας,Σερβίων, πηγές ,σπηλιές, ιαματικές πηγές Ιμέρων.
  Βουνά: Πιέρια, Καμβούνια ,Βουνάσα.
  Δάση: Σχεδόν παντού( Έλατα ,Πεύκα, Πλατάνια, Βελανιδιές, Δρύς ,Οξιές)
  Φτερωτός πλούτος.
  Μνημεία: Καστροπολιτεία, Βυζαντινές εκκλησίες ,σύνορα με μοναστήρι Ζάβορτας.
  Γεωλογικά φαινόμενα: Νοχτάρια Μπουχάρια, Ανθρωπόμορφα.
  Σπηλιές-κοιλάδες
  Μοναδικά άγρια άνθη : Παράδειγμα: Νάρκισσοι Λιβαδερού-Μεταξά
  Μοναδικά ηλιοβασιλέματα.
  ΙΣΤΟΡΙΑ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ-ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ
  Μύθοι, που ¨στοιχειώνουν¨ και συνδέουν άρρηκτα το παρελθόν με το μέλλον.
  Θρύλοι, που ξεκουράζονται σε σπηλιές και εξιτάρουν γενεές γενεών .

  Ωστόσο ο τουρισμός είναι σχεδόν ανύπαρκτος.
  Ποτέ, ένα σχέδιο δεν είχε αρχή ,μέση και τέλος.
  Ποτέ, δεν ενώθηκαν οι Τοπικές Κοινότητες με δίαυλο το Δήμο και ποτέ το Κέντρο δεν απλώθηκε στη Περιφέρεια .
  Οι νοοτροπίες χτίζονται και τα έργα των ανθρώπων γεφυρώνουν πολιτισμούς και δράσεις που συνθέτουν ,δημιουργώντας ανάπτυξη .

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ (εξασφάλιση «βάσεων» σχεδίου) «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  Η βάση του οραματικού σχεδίου είναι απαραίτητη .
  Οι υποδομές είναι δεδομένο ότι λείπουν, ωστόσο προϋποθέτουν τα θεμέλια υποστήριξης των νοικοκυριών καθώς και του σχεδίου που θα ακολουθήσει.

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ «ΣΤΑΣΗΣ ΣΕΡΒΙΩΝ»

  1)Άρδευση επί του συνόλου του Δήμου.
  α) Αναδασμοί όπου δεν υφίστανται
  β) Εξυγίανση των ΤΟΕΒ
  γ) Αγροτική οδοποιία
  δ) Υποδομές αλιείας.
  Ο Δήμος οφείλει να δρομολογήσει τις απαραίτητες μελέτες που θα εξυπηρετήσουν τα παραπάνω . Να υλοποιήσει ότι άπτεται της αρμοδιότητας του. Να διεκδικήσει από τον Β! Βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης και από το Κέντρο τα περαιτέρω.

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ» (προς ψήφιση)
  1)«Μελέτες άρδευσης, όπου δεν υπάρχουν, επί του συνόλου του Δήμου»
  3) Την οδική σύνδεση με την Κεντρική Μακεδονία και την Π.Ε Γρεβενών, δια μέσου των ορεινών μας.
  4) Την εύρυθμη λειτουργία της μαρμαροφόρου περιοχής με στόχο την ανάπτυξη της τοπικής επιχειρηματικότητας.
  4)Τη θέρμανση των νοικοκυριών επί του συνόλου του Δήμου με φυσικό αέριο.

  5) Την υδροδότηση πόσιμου νερού στην επικράτεια του Δήμου
  6)Την υπόγεια καλωδίωση ηλεκτρισμού .
  7)Τη διάθεση οπτικών ινών επί του συνόλου του Δήμου.

  -Υπόγεια καλωδίωση-οπτικές ίνες στην επικράτεια του Δήμου-
  Επισήμανση:Τα συγκεκριμένα έργα να υλοποιούνται παράλληλα με άλλες εργασίες (αντικατάσταση εσωτερικής ύδρευσης –οικιστική αναβάθμιση-οδοποιία). Ετσι θα ορίζεται και η αρχειοθέτηση προτεραιότητας.

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ» (σύμφωνες με τις ενδεικτικές δράσεις των αρμόδιων υπουργείων για τη «Μετά λιγνίτη εποχή)

  1)ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ (ΜΑΒΕ)
  2)ΧΩΡΟΣ RD ΚΑΙ ΠΙΛΟΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ πχ, υδρογόνου (ΜΑΒΕ)

  3)ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΑ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ( ορυχείο ΜΕΤΕ )Δικαίωμα –Έχουμε το Λιγνίτη- αρίστης ποιότητας –συγκράτηση θέσεων εργασίας.
  4)ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΔΑΦΟΒΕΛΤΙΩΤΙΚΩΝ με βάση το λιγνίτη (ορυχείο ΛΑΡΚΟ) Δικαίωμα του Δήμου μας
  5)ΠΡΟΤΥΠΟ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΕΙΑΣ -( ΣΤΡΑΤΌΠΕΔΟ Σερβίων) Μεγάλη έκταση! μέσα στα πλατάνια!! και ενώνει Τρία χωριά με την πόλη.
  6)ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ ΟΙΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ( στα πρότυπα της Β. Ιταλίας προτείνουν τα αρμόδια Υπουργεία) στον άξονα-περιοχής Βαθυλάκκου)
  Το μικροκλίμα της περιοχής .σύμφωνα με σχετικές μελέτες, είναι το πιο κατάλληλο για την αμπελουργία.
  7)ΙΔΡΥΣΗ ΚΕΝΤΡΟΥ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ –οικισμός ΔΕΗ -Έχουμε ναυτικό όμιλο και τα περισσότερα νερά στη Δυτική Μακεδονία Η έκταση του οικισμού επιτρέπει και τη δημιουργία άλλων δράσεων.
  8)ΓΡΑΦΕΙΟ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΓΙΑ start-ups και εργαστήρια ερευνών (γεωργία –κτηνοτροφία-αλιεία) –ΘΕΡΜΟΚΟΙΤΙΔΑ (incubators) για τη παροχή υποστήριξης και εκπαίδευσης σε νεοφυείς επιχειρήσεις καλλιέργειας γής (πχ υδροπονία-αρωματικά φυτά-οπωρώνες) επιχειρήσεις κτηνοτροφίας (πχ τυροκομικά και αλλαντικά προϊόντα) επιχειρήσεις αλιείας (πχ τυποποίηση) επιχειρήσεις μελισσοκομίας (πχ παράγωγα προϊόντα – τυποποίηση) αμπελουργικές επιχειρήσεις (επισκέψιμα οινοποιία-τυποποίηση)
  ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΚΟ ΣΕΡΒΙΩΝ
  9) ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΕΣ ΥΔΡΟΠΟΝΙΑΣ- ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ (μικρές εκτάσεις γης)
  10)ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΑΕΡΟΠΤΕΡΙΣΜΟΥ –ανάμεσα (εάν είναι εφικτό ) Παλιάς Καστανιάς και χώρου όπου πραγματοποιείται .
  11)ΟΛΟΚΛΗΡΟΜΕΝΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ-ΠΟΛΥΡΑΧΟΣ
  12)ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ (Για την εξυπηρέτηση της πόλης αλλά και των τουριστικών χωριών –πχ Νεράιδα-Παλιά Καστανιά- Ελάτη- Λιβαδερό- Μεταξά-Λαζαράδες)
  13)ΑΝΕΝΕΡΓΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΔΗΜΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ=ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΞΕΝΩΝΕΣ( σύμφωνα με το ΚΕΝΕΤ) (χώροι εστίασης και στέγασης-εποχιακής εστίασης-μεγάλοι αύλιοι χώροι.
  α) ΑΠΕ σε όλα τα κτίρια.
  β) Ανάδειξη αρχιτεκτονικής ιστορίας και ταυτόχρονα μουσειακός χώρος λαογραφίας
  γ) Ανάδειξη χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς (Αυτή η Δράση να επεκταθεί στην επικράτεια του δήμου)

  Η «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ» προτείνει την ενίσχυση του οικονομικού μοντέλου του Δήμου από τον πρωτογενή στο δευτερογενή τομέα.
  Ο στόχος αυτός συνθέτει τις δράσεις:
  Ιστορία-Θρησκεία-Πρωτογενή τομέα-τουρισμό-πολιτισμό-παράδοση, γαστρονομία

  ΕΝΑΛΑΚΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ
  -Να εστιάζει στην Ιστορία μας.
  -Να περπατάει με τη θρησκεία μας .
  -Να έχει θύμισες της λαογραφίας μας.
  -Να κεντράρει στον πολιτισμό μας
  -Να ανασαίνει με τις δροσοσταλίδες των νερών μας.
  -Να αναπνέει με τον αέρα της ορεινής φύσης μας.
  -Να χορεύει με τους ήχους μας.
  -Να ακουμπάει στο φυσικό μας κάλος.
  -Να πορεύεται με τις παραγωγές μας.
  -Να μυρίζει την γαστρονομία μας.
  -Να προσδοκά στη σύσφιξη των ανθρώπινων σχέσεων
  -Να κυκλώνεται με τη φιλοξενία μας.

  ΣΕ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΚΕΝΤΡΑΡΕΙ Η ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΤΑΞΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»

  « ΒΙΟΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ-ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ, ΝΝΗΜΕΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ-ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ,ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ΄»

  ( ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ –ΑΜΠΕΛΟΥΡΓΙΑ-ΜΕΛΙΣΟΚΟΜΙΑ-ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΑ-ΑΛΙΕΙΑ -)

  ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ: Παράγουμε εξαίρετη ποιότητα γάλακτος και κρέατος
  ΚΡΑΣΙ-ΤΣΙΠΟΥΡΟ: Παραδοσιακό προϊόν .Γη και μικροκλίμα κατάλληλα για αμπελουργία.
  ΜΕΛΙ: Βραβευμένο ως άριστο μέλι στην Επικράτεια από το 1948
  ΛΑΔΙ-ΕΛΙΑ: 4 έχτρα παρθένο ελαιόλαδο με πολλές βραβεύσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό
  ΑΛΙΕΙΑ: με πολλές προοπτικές στην καραβίδα και θέαμα τεράστιων γουλιανών

  Η φιλοσοφία της πρότασης είναι κοινή και για τα πέντε προϊόντα .Το προϊόν που θα αναπτύξει τη σκέψη είναι πυξίδα αναφοράς και για τα άλλα.

  Ο Δήμος Σερβίων είναι η κοιτίδα της κτηνοτροφίας στη Δυτική Μακεδονία .Μόνο στο Λιβαδερό μετράν πάνω από 15.000 ζωντανά.
  Το γάλα που παράγουν οι κτηνοτρόφοι ,σχεδόν στο σύνολό του , πάει σε βιομηχανίες της Θεσσαλίας, με τα γνωστά σε όλους προβλήματα (καρτέλ,απλήρωτοι παραγωγοί κλπ)

  Στο Λιβαδερό υπάρχουν μαυροκάτσικα, ( τείνουν προς εξαφάνιση ) τα οποία ποσοτικά παράγουν λιγότερο γάλα ,αλλά τα συστατικά του (επιστημονικά αποδεδειγμένα) είναι μαγιά για την παρασκευή τυριού. Αυτό το γάλα πωλείται στην ίδια τιμή με τα άλλα.
  Οι κτηνοτρόφοι έχοντας λιγότερα έσοδα από αυτά τα ζωντανά, τα αποφεύγουν.

  « Το πλεονέκτημα λοιπόν έχει καταλήξει …μειονέκτημα»

  Υπάρχουν (παράδειγμα) νέοι άνθρωποι , οι οποίοι θέλουν να μείνουν στο τόπο μας και να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία. Η μητέρα ενός νεαρού μου περιέγραφε την αγάπη που έχει η ίδια για τα ζώα αλλά και ένας από τους γιούς της. Ένα έξυπνο και εργατικό παλικάρι που θέλει μια άλλη προοπτική από αυτή που του κληροδοτούν οι γονείς και οι παππούδες του. Έχει τη δυνατότητα να γίνει επιστήμονας ,όπως και τα αδέρφια του, αλλά ζητά να ασχοληθεί με τη μονάδα της οικογένειας.
  Μια μοντέρνα οικογένεια με πολλά ενδιαφέροντα και δράσεις αλλά και με στενές σχέσεις ζωής με τα ζωντανά.
  Το ίδιο συνάντησα στους Λαζαράδες,Φρούριο, Τρανόβαλτο,Μικρόβαλτο, Ελάτη, Λιβαδειά,Μεταξά,Προσήλιο,Τριγωνικό,Γούλες,Καστανιά,Λάβα, Ροδίτη,Ιμερα,Λεύκαρα, Βαθύλακκο.

  ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:
  Τα πρακτικά προβλήματα που ταλαιπωρούν τους κτηνοτρόφους, οπωσδήποτε πρέπει να εκλείψουν (δρόμοι-ρεύμα-νερό)
  Καμία προοπτική ανάπτυξης του κλάδου δεν μπορεί να επιτευχθεί εάν η βάση δεν είναι στέρεα.

  « παραδοσιακά –βιωματικά, μικρά τυροκομεία- οινοποιία -σπίτι ελιάς- σπίτι μελιού –σπίτι ψωμιού»

  Στόχος, να απλωθούν στην Επικράτεια του Δήμου.
  Κέντρο του στόχου ,η κοινή φιλοσοφία που συνάδει με το βιορυθμό της κοινωνίας.
  Η φιλοσοφία των επισκέψιμων τυροκομείων, προσδιορίζει αρχικά, την ποιότητα των προϊόντων καθώς και την αρχιτεκτονική των κτισμάτων.
  Αυτόματα αλλάζει την καθημερινότητα των συγκεκριμένων κτηνοτρόφων. Δίνει στίγμα στην ταυτότητα της περιοχής, συγκρατεί τον πληθυσμό , επαναπατρίζει νέους (αρκετοί νέοι μας που τελείωσαν την γαλακτοκομική σχολή Ιωαννίνων, είναι εκτός Πατρίδας ….)και βέβαια προσθέτει στην οικονομία, ενώ απαντά απόλυτα στο βιωματικό τουρισμό.
  «Επισκέπτομαι- συμμετέχω- λαμβάνω γνώση-αγοράζω»

  Μία τέτοια υποδομή σε έναν μικρό-μεσαίο ηπειρωτικό δήμο αξιώνει και γαλακτοκομική σχολή.
  ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗΣ«ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  – Γαλακτοκομική σχολή στο Λιβαδερό
  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗΣ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -Τυροκομείο στο Λιβαδερό.
  ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΤΡΟΠΗΣ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  Μικρά, επισκέψιμα –οικογενειακά τυροκομεία στην επικράτεια του δήμου.

  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: μικρού επισκέψιμου τυροκομείου:
  Οι Λαζαράδες είναι ένα χωριό στα Καμβούνια με ελάχιστους κατοίκους . Ωστόσο έχει αξιόλογες κτηνοτροφικές μονάδες και προκομμένους νέους ανθρώπους.
  Τα σπίτια είναι ελάχιστα και η εκκλησία του χωριού, εξαίρετο μνημείο, προσδιορίζει την αρχιτεκτονική αλλά κυρίως την ιστορικότητα του τόπου .
  Άπειρο κάλλος , μυθεύματα και η Ιστορία που αναγνωρίζει ότι από εκεί ξεκίνησε ο αγώνας για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.
  ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ:
  Έναν παραδοσιακό οικισμό με πέτρα και ξύλο.
  Με επισκέψιμο τυροκομείο
  Με φουρνιστό χωριάτικο ψωμί και πίτες.
  Με δρομάκια πλακόστρωτα και λάμπες που κάνουν τον χιονιά …εικόνα μοναδική.
  Με ζωντανά ελεύθερα στους δρόμους (με έλεγχο και επιμέλεια)
  Με περιπατητικά μονοπάτια που συναντούν Ιστορία και μύθους…άλλωστε, τι είναι τα μύθια?
  Ψ Ε Μ Α Τ Α και Α Λ Η Θ ΕΙ Α!!!
  Ένα χωριό ! ΜΙΑ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ!!!

  Ένα χωριό των Καμβουνίων!
  Ένα χωριό του Δήμου Σερβίων!
  Ένα χωριό της ΠΕ Κοζάνης!
  Ένα χωριό της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας!
  Eλλάδα! σε μια γειτονιά του κόσμου.
  (Άλλοι τόποι, αναγεννήθηκαν εκ της τέφρας τους και οι Λαζαράδες δεν μπορούν να αντέξουν το όραμα, που το θέλει ζωντανό, παραδοσιακό και « πυλώνα » για την περαιτέρω βιωματική τουριστική ανάπτυξη.

  Στη Παλιά Καστανιά με την ίδια αρχιτεκτονική φιλοσοφία εστιάζουμε στο «σπίτι του μελιού»
  Ένα χωριό ! ΕΝΑ ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΗΣ!!!
  Επισήμανση:

  Ο Εθνικός επανασχεδιασμός μεταξύ άλλων επισημαίνει:
  ΕΝΙΑΙΟ ΟΡΑΜΑ,ΧΑΡΑΞΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ,ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ
  ΣΤΟΧΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  ΠΑΛΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ : ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ (σύμφωνα με το ΚΕΝΕΤ)

  -Όλα σχεδόν τα παλιά σχολεία είναι παρατημένα.
  -Κτίσματα άριστης αρχιτεκτονικής.
  -Σε περίοπτη θέση .
  -Με μεγάλες αυλές.
  -Χρονικό, πολλών γενεών.

  Με επίκεντρο το τούρκικο σχολείο (πέτρινο σχολείο στην είσοδο της πόλης των Σερβίων) μπορούν να είναι υπέροχοι χώροι φιλοξενίας «ΞΕΝΩΝΕΣ»
  -Κρατώντας το χαρακτήρα τους .
  -Σημεία αναφοράς της τοπικής κουλτούρας.
  -Ζωντανά κύτταρα των τοπικών κοινωνιών με αναφορά σε γενεές γενεών… που σήμερα μεριάζουν και πολλά εξ αυτών τείνουν να γκρεμιστούν.

  ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ:
  ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ:
  Μπορεί να φιλοξενεί, πέραν των άλλων, κλιμάκια πολιτικών προσώπων –εμπορικών εκπροσώπων κλπ.
  Μπορεί να είναι ένα μόνιμο έκθεμα της Περιφέρειας μας και διαθέσιμο αφιλοκερδώς σε πολιτικά-εργασιακά κλιμάκια.
  Επιβάλλεται να σηματοδοτεί, ότι η Δυτική Μακεδονία θέλει να προβάλλει. Επί παραδείγματι τα μάρμαρα…
  – Η διπλή μαρμάρινη σκάλα (μάρμαρα Τρανοβάλτου) να φιλοτεχνηθεί και να σκαλιστεί από ντόπιο καλλιτέχνη…. που σήμερα βρίσκεται σε κάποιο νησί, γιατί ο τόπος του μαρμάρου, δεν μπορεί να τον κρατήσει στη γενέτειρα.
  -Τα ταβάνια ,από ξυλουργούς της περιοχής (πρόταση Μακεδονικής τεχνοτροπίας) .
  -Τα τζάκια, από μαστόρια του τόπου μας.
  -Τα τοπικά προϊόντα σε πρώτο πλάνο
  – Η αίθουσα του ισογείου, μπορεί να εξυπηρετεί συνέδρια μικρής-μεσαίας εμβέλειας.
  -Προθήκες με τοπικά προϊόντα αλλά και η προβολή τους μέσα από σταντ ήχου -εικόνας. Στα ίδια σταντ η προβολή των μνημείων των αξιοθέατων αλλά και οι διαδρομές δράσεων.
  Ο αύλειος χώρος μπορεί να εξυπηρετήσει από εκδηλώσεις, εκθέσεις μέχρι και συναυλίες.
  Ενας τέτοιος παραδοσιακός ξενώνας (πρόταση Α! βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης) είναι παράδειγμα αρχών και αξιών για τους πολίτες ,παράδειγμα κουλτούρας για τους εν δυνάμει ξενοδόχους και ερέθισμα για τον Β! Βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης να του δώσει οντότητα και¨ φωνή¨
  Ένα ραδιόφωνο στον ίδιο χώρο θα επισφράγιζε όλα τα παραπάνω .
  Στόχος του ραδιοφώνου η γνωριμία με την Ιστορικότητα της Δυτικής Μακεδονίας σε όλα τα επίπεδα.
  Κέντρο του στόχου ο Δήμος Σερβίων.
  Μέρος του στόχου το αρχειακό υλικό από όλους τους επισήμους-πολιτικούς-εμπορικούς εκπροσώπους, που θα φιλοξενεί σε θέσεις απόψεις και δεσμεύσεις.
  Σήμερα στέκεται έρμαιο χωρίς σκοπό….
  Επί δεκαετίες είναι «πανάκια» για κάθε εκλογική αναμέτρηση.
  ΟΛΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΛΟΓΙΚΗ.
  Ξενώνες με τοπικό χαρακτήρα προσδίδοντας στο Δήμο πλούτο και προβολή.

  ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ «ΣΤΑΣΗΣ ΣΕΡΒΙΩΝ» για κάθε Δημοτική ενότητα του Δήμου Σερβίων.
  Η φιλοσοφία μας επιδιώκει τη ποιοτική σύνθεση των στοιχείων της επικράτειας του Δήμου Σερβίων και την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, έχοντας πνεύμα συνέργειας για την επίτευξη του αφηγήματος «ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΕΝΑΣ ΕΝΙΑΙΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ»

  ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ (αλφαβητική σειρά)
  – ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ
  – ΛΙΒΑΔΕΡΟ
  – ΣΕΡΒΙΑ

  ΚΑΜΒΟΥΝΙΑ (Με αλφαβητική σειρά)
  ΕΛΑΤΗ-ΜΙΚΡΟΒΑΛΤΟ-ΤΡΑΝΟΒΑΛΤΟ(ΛΑΖΑΡΑΔΕΣ-ΦΡΟΥΡΙΟ)
  Το παράδειγμα των Λαζαράδων κυκλώνει όλη τη Δημοτική Ενότητα και απαντάει στο βιωματικό τουρισμό
  ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
  -Μάρμαρα
  -ΜΑΒΕ
  -Ιλαριωνας
  -Νοχτάρια Μπουχάρια
  -Μανιτάρια
  -Δάση

  Το παράδειγμα των Λαζαράδων σε όλα τα Καμβούνια.

  ΕΛΑΤΗ
  Το πράσινο χωριό,όπου η βροχή και το χιόνι την ίδια στιγμή συναντώνται και κρατούν κατοίκους ,περαστικούς και επισκέπτες ,εκστασιασμένους!
  Ένα ορεινό χωριό, πλούσιας βλάστησης με ποικιλία ανθών και μανιταριών.
  Η φύση και των ανθρώπων έργα δούλεψαν αρμονικά και αγκάλιασαν τον τόπο από τους καταρράκτες, στις παρυφές του βουνού της και μέχρι τα νερά του Ιλαρίωνα, στη σκέπη πάντα …του μοναστηριού.
  Γειτνιάζει με το μοναστήρι της Ζάβορδας, συνορεύει με την ΠΕ Γρεβενών και δίνει διέξοδο στη Θεσσαλία.

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -Πλωτή γέφυρα (σύνδεση με μοναστήρι Ζάβορδας)
  -Περιφερειακός Δρόμος πέριξ του οικισμού που να οδηγεί στην είσοδο και την έξοδο του χωριού
  -Ολοκλήρωση γηπέδου
  -Οικιστική αναβάθμιση
  -Μονοπάτια ορεινής πεζοπορίας.
  -Μονοπάτι –καταρράκτες
  -Μονοπάτι- Ιλαριωνας
  -Μονοπάτι –Μανιτάρια.

  ( πινακιδούλες μέτρησης αποστάσεων και κάψιμο θερμιδών)
  -Στο τέρμα κάθε μονοπατιού εστίες ξεκούρασης-άθλησης και σταντ πληροφόρησης.
  -Μουσείο μανιταριού
  -Το «σπίτι» του μανιταριού.

  ΤΡΑΝΟΒΑΛΤΟ:
  Το χωριό του Μαρμάρου.
  Μονοκαλλιέργεια στη Δυτική Μακεδονία.
  Ορυκτός πλούτος του Δήμου, αρίστης ποιότητας.
  Φιλοτεχνεί και κατασκευάζει μνημεία στα πέρατα του κόσμου!!!

  Η οικιστική αναβάθμιση του χωριού πρέπει να ακολουθήσει τα αρχιτεκτονικά δεδομένα καθώς και την υπόγεια ηλεκτρική καλωδίωση και την τοποθέτηση οπτικών ινών.
  Οι εικαστικές παρεμβάσεις με μάρμαρο είναι υποχρεωτικές όπως υποχρεωτικός είναι και ο αποκλεισμός της άναρχης διασποράς του..

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -Μουσείο μαρμάρου (Η εξέλιξη του μαρμάρου στην Ιστορία του χρόνου.)
  -Σύμφωνο συνεργασίας με την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας καθώς και με όλους τους Δήμους για αποκλειστική χρήση μαρμάρου Τρανοβάλτου
  -Αντικατάσταση εσωτερικού δικτύου ύδρευσης (όπου είναι αναγκαίο και όπου υπάρχει αμίαντος)
  ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΟΥ ΜΑΒΕ –ΤΡΑΝΟΒΑΛΤΟΥ- ΜΙΚΡΟΒΑΛΤΟΥ

  ΜΙΚΡΟΒΑΛΤΟ:
  -Οικιστική αναβάθμιση επί του συνόλου της ΤΚ
  -Πέτρα –ξύλο- μάρμαρο
  -Υπόγεια καλωδίωση ρεύματος-οπτικές ίνες

  ΜΑΒΕ:
  Η περιοχή των ΜΑΒΕ κατόπιν της ολοκληρωτικής περιβαλλοντικής αποκατάστασης εξελίσσετε σε όμορφο τοπίο με την τουρκουάζ λίμνη να προσδίδει επιπλέον ενδιαφέρον.

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -Παρκο ζώων-χώροι αναψυχής.

  Στον Αετό Φλώρινας έχουν πάρκο λύκων…
  Ο Μέρτσος, στο Νυμφαίο ελευθέρωσε ελάφια….
  Στην περιοχή μας έχει αγριογούρουνα ,αλεπούδες, αρκούδες, ελάφια, λύκους. Γιατί όχι?
  Τα δύο μεγάλα έργα που προτείνουμε δεν μπλοκάρουν φύση θέση τη συγκεκριμένη πρόταση.
  Είναι έργα που συνάδουν με την περιβαλλοντική αποκατάσταση και η έκταση (ανήκει στη Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας) είναι τεράστια.
  -Χώροι αναψυχής και άθλησης (εκπαιδευτικές εκδρομές)
  -Το παράδειγμα των Λαζαράδων κουμπώνει άριστα στο Μικρόβαλτο

  ΝΟΧΤΑΡΙΑ ΜΠΟΥΧΑΡΙΑ (έκταση 28 στρεμμάτων)
  ΓΕΩΠΑΡΚΟ-ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ
  Φυσικές γεωμορφές που απαντούν μόνο στην συγκεκριμένη θέση σε όλη την Ελλάδα
  Οι επιστήμονες εξηγούν ότι οι μορφές αυτές δημιουργήθηκαν από διάβρωση σε διάστημα πολλών χιλιάδων ετών.
  Οι κάτοικοι της περιοχής μιλούν για μύθους και θρύλους που κατρακυλούν στην κοιλάδα και ενώνουν όλα τα Καμβούνια.

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΝΟΤΟ ΤΟΥ ΓΕΩΠΑΡΚΟΥ ΜΠΟΥΧΑΡΙΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗ ΘΕΣΗ ΒΟΓΚΟΠΕΤΡΑΒΚΑΙ ΓΑΒΡΟΣ-ΠΑΛΙΑ ΑΛΩΝΙΑ ΛΙΒΑΔΕΡΟΥ.

  Υπάρχει σχετική πρόταση από τον καθηγητή τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κελεπερτζή.
  Μεταξύ άλλων θα συμβάλει:
  Στην προστασία ,διάσωση, συντήρηση και ανάδειξη των μοναδικών γεωμορφών τα οποία αποτελούν Διατηρητέα μνημεία της φύσης.
  Στην ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού.
  -Οικολογικός-Περιπατητικός –Εκπαιδευτικός-Επιστημονικός Τουρισμός
  Η σημερινή κατάσταση τους δεν προσφέρεται για επίσκεψη περισσότερο της μισής ώρας .
  Πέριξ του Πάρκου :
  -Χώροι αναψυχής
  -Χώροι ομαδικής άθλησης,5Χ5,τένις,Μπασκέτες,σκοποβολή κλπ (σχολικές εκδρομές)

  ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΒΙΩΝ: ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

  ΛΙΒΑΔΕΡΟ
  -Κατασκευή ταμιευτήρα στη Τ.Κ Λιβαδερού στη θέση (Αμαρμπής) – Κατασκευή ΕΕΛ ΛΙΒΑΔΕΡΟΥ μας βρίσκει σύμφωνους.
  Προτείνουμε:
  -Θέση στάθμευσης στην είσοδο του χωριού.
  -Οικιστική παραδοσιακή αναβάθμιση.
  -Αντικατάσταση εσωτερικού δικτύου ύδρευσης και διαχωρισμό πόσιμου νερού σε νοικοκυριά και μονάδες.
  -Μικρά επισκέψιμα τυροκομεία.
  -Χώρο αναψυχής ( πλησίον των άγριων νάρκισσων)

  Ο Δήμος Σερβίων, με κορωνίδα την Καστροπολιτεία αλλά και όλα τα βυζαντινά μνημεία μπορεί να χαράξει προορισμό Μνημειακού- Θρησκευτικού Τουρισμού.
  Όλα τα χωριά μας πλην αυτών που κατοικήθηκαν με την ανταλλαγή πληθυσμού το 1922 φιλοξενούν βυζαντινά μνημεία

  ΔΗΝΟΣ ΣΕΡΒΙΩΝ: ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
  ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΕΡΒΙΩΝ
  ΒΟΡΕΙΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: Βαθύλακκο-Μεσιανή-Κουβούκλια-Ροδίτη-Λεύκαρα-Νεράιδα-Ιμερα.

  ΒΑΘΥΛΑΚΚΟ –ΜΕΣΙΑΝΗ-ΚΟΥΒΟΥΚΛΙΑ –ΡΟΔΙΤΗ-ΛΕΥΚΑΡΑ
  -Χωριά, χωρίς ιδιαιτερότητες γεωγραφικού ενδιαφέροντος.
  -Η ανθρωπογεωγραφία καταγράφει πλούσια Ιστορία και παράδοση
  -Εργατικότητα και ζεστή φιλοξενία .

  Επιβάλλεται παρέμβαση για επαναπροσδιορισμό γεωγραφικής ταυτότητας.

  ΠΡΟΤΑΣΗ:
  Ροδιές σε όλους τους δρόμους (πεζοδρόμηση εντός των χωριών και σύνδεσης μεταξύ τους )
  – Χρέωση φροντίδας εντός των χωριών στα νοικοκυριά και εκτός των χωριών σε συλλόγους-Κοινότητες)
  Γιατί ροδιές?
  Επιδέχεται πολλές ερμηνείες Σπάμε ρόδι μετά το μυστήριο του γάμου …για να έχουμε καρπό κοιλίας
  -βαπτίζουμε τα μωρά για να είναι τυχερά..
  Δημιουργούμε περιβάλλον πρόσκλησης για τέλεση μυστηρίων και φωτογραφίας.
  -Η ροδιά εναλλάσσει πολλές εικόνες χρωμάτων από την ανθοφορία μέχρι τον καρπό.
  -Εκδήλωση την πρώτη του χρόνου…για το γούρι της χρονιάς
  τίτλος εκδήλωσης: «σπάμε…το ρόδι μας»
  Μια μεγάλη τοξωτή γέφυρα( πέτρα και ξύλο) στην είσοδο του Βαθυλάκκου
  (στην είσοδο του Δήμου Σερβίων), να καλωσορίζει τους περαστικούς-οδηγούς κλπ) Μικρότερες με τις ίδιες προδιαγραφές στα άλλα χωριά.
  Να δημιουργήσουμε έναν οίστρο .Να χαράξουμε μια ιδιαιτερότητα.
  Πέρα από την καταγωγή των κατοίκων, τα σπαρτά και τα αμπέλια, δεν έχει δρομολογηθεί δράση ή έργο που να ενισχύσει τις ασχολίες αλλά και την ταυτότητα της περιοχής.
  Ο Βαθύλακκος είναι η είσοδος του Δήμου και βγάζει όλους τους οδηγούς στην υψηλή γέφυρα Σερβίων.
  Σήμα κατατεθέν: Σε αυτόν τον Δήμο κάτι ωραίο υπάρχει!!
  Επίσης οι αποστάσεις μεταξύ των χωριών, είναι πολύ μικρές.
  Η πεζοδρόμηση μεταξύ των χωριών πρέπει να είναι γραφική (είναι σε εξέλιξη) για να επιθυμεί ο διαβάτης να την περπατήσει .
  Να έχει και έναν δεύτερο προορισμό, ο οποίος να τον στο δάσος της Μεσιανής. Κάθε 200-300 μέτρα να τοποθετηθούν μικρές πι οδηγεί νακίδες καταγραφής απόστασης και κάψιμο θερμίδων Οταν φτάνουν στον προορισμό τους να υπάρχει υπαίθριο γυμναστήριο, κιόσκια και βρύσες με νεράκι.
  Η συγκεκριμένη διαδρομή να είναι και ποδηλατική.
  Η Διαδρομή πεζοπορίας και ποδηλάτου έχει μεγάλο ενδιαφέρον από τα Λεύκαρα και μέχρι τη Νεραίδα.
  Tα Λεύκαρα, μοιάζει, όλα τα χρόνια, να είναι απομονωμένη κοινότητα.
  Ο δρόμος που τη συνδέει με τη Νεράιδα (γύρω στα 5 χιλιόμετρα) είναι το σημείο αναφοράς για την άρση των σημερινών δεδομένων της. Η ΑΣΦΑΛΤΟΣΤΡΩΣΗ ΟΔΟΥ ΛΕΥΚΑΡΩΝ –ΝΕΡΑΙΔΑ να είναι η συνέχεια του ποδηλατόδρομου.

  Οι Κοινότητες καθώς και οι ιδιώτες, έχουν το περιθώριο διάθεσης ηλεκτροκίνητου ποδηλάτου. με το ανάλογο οικονομικό τίμημα .
  Στην πρώτη περίπτωση τα έσοδα έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα, στη δεύτερη ενισχύεται το εισόδημα των νοικοκυριών και πάντως προσδιορίζεται η άποψη της ηλεκτροκίνησης.
  Ολες οι Πλατείες αυτών των χωριών είναι απλωμένες και χρήζουν παραδοσιακής παρέμβασης.
  Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, την αμπελουργία την κτηνοτροφία ενώ την τελευταία πενταετία δείχνουν ενδιαφέρων για δέντρα και αρωματικά φυτά.
  Εδώ μπορούν να στηριχθούν:
  -Παραδοσιακά επισκέψιμα οινοποιία
  -Παραδοσιακά επισκέψιμα καζάνια (τσίπουρου).
  Επίσης η εμφάνιση της ροδιάς μπορεί να ενεργοποιήσει την κοινότητα των γυναικών της περιοχής με δράσεις μέσα από συνεταιριστική κίνηση.

  ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ:
  Η πρόταση που αφορά στην οικιστική αναβάθμιση του Πλατανορέματος -Βαθυλλάκου-Τρανοβάλτου-Νεράιδας πρέπει να επεκταθεί σε όλους τους οικισμούς, με κοινή πλεύση, ενώ κάθε τέτοιου είδους παρεμβάσεις πρέπει να εξασφαλίζουν οπτικές ίνες και υπόγεια καλωδίωση ηλεκτρικής ενέργεια.
  Το ίδιο πρέπει να ισχύει και στις αντικαταστάσεις εσωτερικών δικτύων Τριγωνικού-Μεταξά- Ελάτης καθώς και στα επόμενα Κρανιδίων-αυλών Λευκάρων)

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -Οπτικές ίνες στο σύνολο του Δήμου
  -Υπόγεια καλωδίωση στο σύνολο του Δήμου

  ΝΕΡΑΙΔΑ:
  Ένα χωριό, που το ρούφηξε η λίμνη και το ξανάχτισε σε κορυφή λόφου ορίζοντας το, θεματοφύλακα της λίμνης!
  ΙΜΕΡΑ-ΑΥΡΑ
  Ελιά! Λίμνη! Πηγές! Οικιστική προέκταση Νεράιδας.
  Η κατασκευή παραλίμνιας οδού Λίμνης Πολυφύτου επιβάλλεται να συνεχίσει τη σκέψη της πεζοπορίας –ποδηλασίας και έτσι με το έργο ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΕΖΟΔΡΌΜΟΥ –ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΌΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ ΜΕ ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΤΩΝ ΣΕΡΒΙΩΝ ( όπου υπάρχει και η ωριμότητα) και με την προέκτασή του ως το Πλατανόρευμα , ολοκληρώνεται ένα σχέδιο που μπορεί να έχει το αναμενόμενο αποτέλεσμα:

  ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΒΙΩΝ: ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑΣ –ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΙΑΣ της ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

  Ας αναλογιστούμε πόσες εικόνες εναλλάσσει ο ποδηλάτης που θα αποφασίσει να κάνει όλη αυτή τη διαδρομή?
  Ας αναλογιστούμε σε τι πρόκληση το βάζουμε?
  Στα Ιμερα και την Αύρα ο βιωματικός τουρισμός έχει ένα όνομα «ΕΛΙΑ»
  Μονοκαλλιέργεια στη Δυτική Μακεδονία.
  Μέγα πλεονέκτημα !

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  Η ελιά είναι ευλογημένο δέντρο…φάρμακο, όπως φάρμακο είναι και τα ιαματικά νερά.
  – Επισκέψιμο «σπίτι» ελιάς και λαδιού!
  – Μελέτη για λειτουργία Ιαματικών νερών
  – Οικιστική αναβάθμιση Ιμέρων-Αύρας
  – Παρεμβάσεις αναψυχής στο ρου της λίμνης.

  Η Αύρα και τα Ιμερα ακουμπούν στο νερό της λίμνης Προσφέρουν στον επισκέπτη πανέμορφες εικόνες και επιπλέον είναι η συνέχεια της Νεράιδας( όπου εκεί πλέον δεν υπάρχουν οικόπεδα για ανοικοδόμηση)

  ΝΕΡΑΙΔΑ
  Η Νεράιδα είναι το θέρετρο του δήμου.
  Σήμερα είναι το σήμα κατατεθέν του Δήμου.
  Η οικιστική αναβάθμισής της που έχει ψηφιστεί ομόφωνα είναι απαραίτητη.

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -Αρχιτεκτονική αναβάθμιση Νεράιδας( είναι απαραίτητη)
  Από τις παρυφές του λόφου και μέχρι το κέντρο πρέπει να δείχνει το χαρακτήρα της.
  – Κατασκευή οδοντωτής σιδηροδρομικής σύνδεσης πέριξ του λόφου της Νεράιδας (Όπως της εισόδου των Σερβίων με τα Κάστρα)
  Η Νεραιδα πρέπει να γίνει το επίκεντρο των Χριστουγέννων!

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»

  «ΝΕΡΑΙΔΙΧΏΡΙ» για 40 ημέρες.
  « Θέαση και γιορτή»

  ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΒΙΩΝ: ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗΣ ΧΑΡΑΣ ΣΤΗ Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

  ΠΛΑΤΑΝΟΡΕΥΜΑ –Ν ΚΑΣΤΑΝΙΑ –ΛΑΒΑ
  Το «πρότυπο θεματικό πάρκο περιπέτειας και ψυχαγωγίας » στο πρώην στρατόπεδο Σερβίων , που προτείνει η παράταξή μας ενώνει την πόλη με τα τρία χωριά.
  Η οικιστική αναβάθμιση του Πλατανορεύματος- Ν Καστανιάς, Λάβας,καθώς και αυτές που προτείνονται (με τις οποίες και συμφωνούμε) όπως και αυτές που θα προκύψουν πρέπει να έχουν τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του αφηγήματος.

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ
  -Από την πόλη και μέχρι το Πλατανόρευμα πεζόδρομο -ποδηλατόδρομο.
  -Αναβάθμιση των μονοπατιών.
  -Από την πόλη και μέχρι την Αγία Παρασκευή αναβάθμιση δρόμου με πεζοδρόμηση ,φωτισμό και φύτευση δέντρων.
  -Αναβάθμιση του χώρου της Αγίας Παρασκευής.
  -Οικιστική αναβάθμιση Ν. Καστανιάς
  -Οικιστική αναβάθμιση Λάβας

  ΠΑΛΙΑ ΚΑΣΤΑΝΙΑ:
  Το παραδοσιακό «μπαλκόνι» του Δήμου Σερβίων,που αγναντεύει νερό και εκτοξεύει οξυγόνο, καμαρώνει στα 1054μ υψόμετρο, έρμο… από τους αρμοδίους αλλά με την αγάπη των Καστανιωτών.
  Η Καστανιά το Χειμώνα (6 χιλιόμετρα από την πόλη) αλλά και όλες τις εποχές μπορεί να είναι προορισμός πολλών επισκεπτών. Δεν υστερεί σε τίποτα από άλλα ορεινά χωριά της χώρας μας που σφύζουν από επισκέπτες.
  Βλέπει γέφυρα!
  Βλέπει λίμνη!
  Βλέπει πόλη!
  Βλέπει κάμπο!
  Είναι μες το πράσινο!
  Εχει μακρύ ορίζοντα!

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  Είναι παταχώρι!
  -Ονομασία προέλευσης πατάτας.
  -Σποροπαραγωγή πατάτας.

  Είναι το σημείο αναφοράς του ΑΙΩΡΟΠΤΕΡΙΣΜΟΥ
  Η «διαμόρφωση του χώρου και η δημιουργία εγκαταστάσεων στην πίστα αιωροπτερισμού» που προτείνει η Δημοτική αρχή μπορεί να ενσωματωθεί στο «Ολοκληρωμένο κέντρο αθλητικού αιωροπτερισμού» που προτείνει η ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ και συνάδει με τις ενδεικτικές δράσεις των αρμοδίων υπουργείων για τη Μετά Λιγνίτη εποχή.

  -ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΒΙΩΝ: ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΑΙΩΡΟΠΤΕΡΙΣΜΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ
  Παλιά Καστανιά:
  Ενας παραδοσιακός οικισμός της πατάτας και του χιονιά (κάνουμε το χιόνι παιχνίδι)
  Ενας οικισμός παρατηρητηρίων (νερό-γέφυρα-βουνό-πόλη) .

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -Η ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ αναβάθμιση της Παλιάς Καστανιάς και η αρχιτεκτονική ανάδειξη αυτής.
  – Η ΟΔΙΚΗ σύνδεση με την πόλη να μελετηθεί προκειμένου να είναι πιο σύντομη και πάντως γραφική. Κατά τη οδική διαδρομή πέτρινα τοξωτά γεφύρια και εστίες ξεκούρασης.

  ΓΟΥΛΕΣ-ΚΡΑΝΙΔΙΑ- ΑΥΛΕΣ
  Χωριά που τα κυκλώνει το νερό.
  Εδώ η αλιεία και ο φτερωτός πλούτος έχουν τον πρώτο λόγο.

  ΠΡΟΤΑΣΗ «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  -Οικιστική αναβάθμιση και των τριών χωριών
  -χώροι αναψυχής
  -Μουσείο –ενυδρείο ψαριών
  -Τυποποιητήριο ψαριών και καραβίδας
  -Πεζοδρομήσεις εντός των οικισμών με φυτεύσεις ελιάς.
  -Οι αντικαταστάσεις των εσωτερικών δικτύων ύδρευσης να ενσωματώσουν οπτικές ίνες και υπόγεια καλωδίωση ηλεκτρισμού.
  – Κατασκευή ιχθυογενετικού σταθμού στα Κρανίδια.

  ΜΕΤΑΞΑ
  Στέκεται εν αναμονή της προσοχής μας .Ενα ιστορικό χωριό. Με απέραντη θέα. Το χωριό εισόδου του Δήμου μας από Θεσσαλία (Μια ανάλογη γέφυρα με αυτή στην είσοδο του βαθυλάκκου)
  -Το χωριό που αξιώνει την τύχη της Παλιάς καστανιάς
  -Το χωριό των ΑΠΕ
  -Επισκέψιμο τυροκομείο-αλλαντοποιείο.
  -Μουσείο Ιστορίας
  -Περιπατητικά μονοπάτια.

  O ΥΔΡΟΗΛΕΚΡΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ-ΟΙ ΑΠΕ ΤΟΥ ΜΕΤΑΧΑ-ΤΑ ΦΡΑΓΜΑΤΑ, ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ ΙΛΑΡΙΩΝΑ-ΤΑ ΜΑΒΕ-ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ-ΜΑΒΕ-ΛΑΡΚΟ, ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ

  ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΒΙΩΝ: ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Δ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

  ΠΟΛΥΡΑΧΟΣ-ΠΡΟΣΗΛΙΟ-ΤΡΙΓΩΝΙΚΟ
  Υπάρχουν τρεις πολύ σημαντικές προτάσεις από την παράταξη «ΣΤΑΣΗ ΣΕΡΒΙΩΝ»
  Ι) Δημιουργία κέντρου επεξεργασίας βιομάζας
  2) Παραγωγή λιπασμάτων και εδαφοβελτιωτικών με βάση τον λιγνίτη
  3)Ολοκληρομένο κέντρο μηχανοκίνητου αθλητισμού
  Και οι τρείς προτάσεις είναι σύμφωνες με τις ενδεικτικές δράσεις του Κέντρου για τη Μετά Λιγνίτη Εποχή.
  Αν όχι εδώ αυτές οι επενδύσεις, όπου υπάρχουν τα ορυχεία τότε που?
  Η οικιστική αναβάθμιση και των τριών οικισμών ,με τη κοινή αρχιτεκτονική φιλοσοφία του Δήμου μας.
  ΕΧΟΥΜΕ ΠΕΤΡΑ -ΞΥΛΟ –ΜΑΡΜΑΡΟ …ΠΕΤΡΑ –ΞΥΛΟ ΚΑΙ ΜΑΡΜΑΡΟ ΘΑ ΔΟΥΛΕΨΟΥΜΕ !!
  Επισήμανση:

  ΔΗΜΟΣ ΣΕΡΒΙΩΝ: ΠΡΟΡΙΣΜΟΣ ΜΗΧΑΝΙΚΙΝΗΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ:
  – Πρώτη του χρόνου-«σπάμε το ρόδι μας!» (βόρειος άξονας)
  – Γιορτή πατάτας-Καστανιά
  – Γιορτή μανιταριού –Ελάτη
  – Γιορτή Ελιάς-Ιμερα
  – Γιορτή αστακού-Κρανίδια
  – Γιορτή θέασης-Νεράιδα
  – Γιορτή τυριού-Λιβαδειά
  – Γιορτή κρασιού-βόρειος άξονας
  – ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

• 9 Νοεμβρίου 2020, 11:12 | ΚΑΚΚΑΒΑΣ ΠΟΛΥΒΙΟΣ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Μεγαλόπολη, 7-11-2020
  ΒΑΣΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ – ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ (από το Δελτίο Τύπου του Προέδρου του ΣΔΑΜ).
  Στο Δ.Τ. της 3-10-2020, περί της έναρξης για δι’ αλληλογραφίας διαδικασία διαβούλευσης, αναφέρει : …«Αυτό το σχέδιο το γράφουμε μαζί με τις τοπικές κοινωνίες, αλλά και με εκείνους που θα επιλέξουν να επενδύσουν και να ζήσουν στις περιοχές αυτές.». Και ορίζει νέα χωροθέτηση και προϊδεάζει για σενάρια στα ποσοστά ενίσχυσης ιδιωτικών επενδύσεων στις «περιοχές» σε απολιγνιτοποίηση.
  – «Για τις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Τρίπολης…»
  – «Για τις λοιπές περιοχές της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και Μεγαλόπολης…»
  ΔΗΛΑΔΗ ? Υπάρχει Π.Ε. Αρκαδίας αλλά η νέα Π.Ε. Τρίπολης, που & ποια είναι ?
  • Κατ› ελάχιστο απαιτείται η άποψη του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου (ως μέλος της τοπικής επιτροπής του ΣΔΑΜ), για την παραπάνω αναφορά στο ΔΤ καθώς και για την συσχέτιση με το ΦΕΚ 213/Α/2019 που αναφέρει μόνο το Δήμο Μεγαλόπολης για τη μετάβαση (ως καθαρά επηρεαζόμενη περιοχή).
  • Επίσης γιατί υποβιβάζουν τη Μεγαλόπολη στις λοιπές περιοχές με νέα χωροθέτηση ?

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ (http://www.opengov.gr/minenv/?p=11202)

  Α/Α (ΘΕΜΑ) …. ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΣ ΚΑΘΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΟ
  Σχετικά με το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης του Δήμου Μεγαλόπολης

  1 Προτείνεται και ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ η ΑΜΕΣΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ της σελίδας 31, για την νέα χωροθέτηση και τα σχεδιαζόμενα κίνητρα ενίσχυσης επενδύσεων, σύμφωνα με τη αρχική χωροθέτηση του ΦΕΚ 213/Β/2020, διότι :
  • Δεν έχει εξουσιοδοτηθεί από την τοπική κοινωνία η επιτροπή για του ΣΔΑΜ, να επεκτείνει και να ορίσει νέα χωροθέτηση με επηρεαζόμενες περιοχές στην Πελοπόννησο. Ορίσθηκαν οι επιτροπές με το ΦΕΚ για να σχεδιάσουν την δίκαιη μετάβαση των κατοίκων στην Δυτ. Μακεδονία και στο Δήμο Μεγαλόπολης.
  • Δεν αιτιολογείτε με επάρκεια η επιλογή για επέκταση της επηρεαζόμενης περιοχής και ειδικά τον υπαινιγμό για τάσεις πχ «με εκείνους που θα επιλέξουν να επενδύσουν».
  • Δεν αιτιολογείτε η επινόηση περί νέας Π.Ε. για τη μετάβαση του Δήμου Μεγαλόπολης και υποχρεούνται στο τελικό σχέδιο να διορθωθεί ΑΜΕΣΑ ο προσβλητικός σχεδιασμός, σε βάρος των δημοτών, των ανέργων και των επιχειρηματιών της συγκεκριμένης Περιοχής σε απολιγνιτοποίηση.

  2 Προτείνεται και ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ η ΑΜΕΣΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ στη χωροθέτηση της ρήτρας για κίνητρα ενίσχυσης επενδύσεων στην Ηλεκτροκίνηση.
  • Προτείνεται η εισήγηση για διόρθωση του άρθρου 10 στο N.4710/2020 που αναφέρει «…ισχύουν μόνο… και την ΠΕ Αρκαδίας», διότι η απολιγνιτοποίηση αφορά μόνο το Δήμο Μεγαλόπολης και τα κίνητρα θα πρέπει υποχρεωτικά να προβλέπονται μόνο για αυτόν.
  • Προτείνεται συμπλήρωση στο σχεδιασμό του ΣΔΑΜ, ώστε να προβλέψει βιώσιμες προτάσεις για υποδομές και δράσεις στην ηλεκτροκίνηση για την Περιοχή της Μεγαλόπολης . Διότι με αυτές θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και στο στόχο του άρθρου 4 του ΤΔΜ (πχ σταθμοί φόρτισης, ηλεκτρικό τουριστικό τρένο, τελεφερίκ για πρόσβαση σε συγκεκριμένους αρχαιολογικούς χώρους, και πολλές άλλες).
  • Προτείνεται να προβλεφθεί και οι μόνιμοι κάτοικοι αλλά και ο Δήμος (με την αναπτυξιακή ιδιότητα της Τηλεθέρμανσης ΑΕ), να έχουν επιδότηση έστω στο δανεισμό για επενδύσεις σε σταθμούς φόρτισης, για επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας και για πιλοτική ηλεκτροκίνηση στο Δήμο.
  • Προτείνεται επίσης η διόρθωση στο νόμο, διότι επηρεάζει και παύει σημαντικά και τον σχεδιασμό του ΣΔΑΜ, διότι χωρίς αυτό το εργαλείο με πρόσθετη ρήτρα στα κίνητρα για επενδύσεις στην ηλεκτροκίνηση, χάνεται η δυνατότητα της ρήτρας για να σχεδιάσει θέσεις εργασίας για την περιοχή της Μεγαλόπολης
  Πρέπει να το αποδεχθούν όλοι οι υπεύθυνοι για αυτή την επιλογή στο άρθρο 10. Οπως ο Περιφερειάρχης, ο Δήμαρχος (ως παρατηρητής), ο Πρόεδρος του ΣΔΑΜ, διότι όλοι αυτοί τουλάχιστον θα έπρεπε από την 23 Ιουλίου του 2020, να έχουν καταθέσει την ένστασή τους προς τα εμπλεκόμενα Υπουργεία. Καθώς είναι γνωστό ότι ούτε οι βουλευτές του Νομού δεν αντέδρασαν.

  3 Προτείνεται η επιτροπή να εξετάσει πάλι και με ξεχωριστά δεδομένα για την υφιστάμενη κατάσταση στο Δήμο Μεγαλόπολης. Διότι και στο τοπικό και στο κεντρικό ΣΔΑΜ δηλώνετε πως χρησιμοποίησε στοιχεία από όλη της Αρκαδία και από όλη την Πελοπόννησο και έβγαλε συμπεράσματα για Δήμο Μεγαλόπολης. Μήπως έτσι πήρε λάθος δεδομένα σχετικά με το αν διαθέτει η μη κρατικές Υπηρεσίες ο Δήμος Μεγαλόπολης, ενώ σχεδόν όλες οι κρατικές Υπηρεσίες και βασικές ιδιωτικές είναι πλέον μόνο στην Τρίπολη.
  Μόνο με συγκεκριμένη ανάλυση για το Δήμο Μεγαλόπολης, θα προκύψουν σωστότερα συμπεράσματα και προτάσεις για τις κρίσιμες μελέτες και υποδομές που απαιτούνται για την επιτυχή εκκίνηση και για την βιώσιμη μετάβασης της περιοχής.
  • Με τα νέα δεδομένα, τα συμπεράσματα που θα προκύψουν πρέπει να έχουν και την ευρεία αποδοχή από το Δημοτικό Συμβούλιο και από τους φορείς της Μεγαλόπολης. Για να ισχύει όπως αναφέρει και το Δελτίο Τύπου ο κοινός σχεδιασμός «…μαζί με τις κοινωνίες…» και για να αποδεχθεί η κοινωνία το χρονοδιάγραμμα και τις δράσεις για άμεσα και βιώσιμα αποτελέσματα, με δίκαια κίνητρα και με δημιουργία θέσεων εργασίας στην περιοχή.
  • Προτείνεται επίσης η αλλαγή στο σχεδιασμό για επιδόματα ενοικίου, μετακίνησης και γενικά στο σχέδιο μετανάστευσης που προτείνει. Αφορά από την Μεγαλόπολη προς την «Π.Ε. Τρίπολης» και τον επιπλέον υποβιβασμό του Δήμου Μεγαλόπολης (βλέπε συγκέντρωση του Ασφαλιστικού της ΔΕΗ, υποκατάστημα ΔΟY, ΙΚΑ και άλλες κρατικές υπηρεσίες προς την Τρίπολη). Με πρόσφατο παράδειγμα τον αποκλεισμός των περιοχών σαν τη Φαλαισία και τη Γόρτυνα, από τις εκδηλώσεις του 2021 ενώ από αυτές ξεκίνησαν αρκετοί επαναστάτες το 1821.

  4 Προτείνεται για τα οικονομικά Κίνητρα ενίσχυσης και έλξης επενδύσεων να αφορούν μόνο τον Δήμο Μεγαλόπολης, με τα ποιο βασικά να είναι :
  • ΘΕΣΠΙΣΗ ειδικής φορολογικής ζώνης για το Δήμο Μεγαλόπολης, με :
  • θέσπιση μικρού φορολογικού συντελεστή εισοδήματος για όλους τους ΜΟΝΙΜΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ και για ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ (Ατομικών, ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ ,ΑΕ, ΚΞ, ΙΚΕ κλπ), με έδρα τον Δήμο ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΗΣ στο 10% (πχ, ως Βουλγαρίας, ή ως Μάλτας, κλπ), για 20 έτη περίοδο ή έως την ολοκλήρωση του χρονοδιαγράμματος για απολιγνιτοποίηση το 2030.
  Στην παραπάνω διάρκεια με εφαρμογή μειωμένου φόρου, οι επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της χώρας θα είναι πολύ μικρές γιατί αφορούν μόνο ένα μικρό Δήμο με πληθυσμό λιγότερο των 20000 κατοίκων, ενώ τα οφέλη της φορολογικής μείωσης (φόρου ή και στο ΦΠΑ) θα είναι άμεσα και πολλαπλά και μέσα στους στόχους του ΤΔΜ .
  • θέσπιση ως ξεχωριστή τελωνειακή ζώνη ο Δήμος Μεγαλόπολης, για επενδύσεις ΄στη δευτερογενή παραγωγή και στη μεταποίηση (πχ logistics, βιοτεχνιών συναρμολόγησης ή βιομηχανιών, κλπ)
  • θέσπιση ρήτρας ανταποδοτικότητας προς τον Δήμο από το όφελος που προκύπτει από την μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος με την απολιγνιτοποίηση της περιοχής (πχ. ως συνέχεια του υφιστάμενου ΕΑΠ, βλέπε σελ. 32 του ΣΔΑΜ)
  • Θέσπιση της ανταποδοτικότητας προς τον Δήμο και τους μόνιμους κατοίκους από τις εμβληματικές επενδύσεις που σχεδιάζονται στην περιοχή (πχ, εντοπιότητα στις θέσεις εργασίας, μείωση στα δημοτικά τέλη, κλπ) πέραν των ήδη προβλεπόμενων.

  5 Στην καθαρή ενέργεια (σελ. 2.3 – σελ. 8) το ΣΔΑΜ δεν ασχολείται όπως ασχολείται στην Δ. Μακεδονία με την Τηλεθέρμανση της πόλης. Εστω με προτάσεις σχετικά με την εξέλιξη και αναβάθμιση αυτής σε ΣΥΘΥΑ (ακόμα και για επενδύσεις σε Φωτοβολταϊκό Δημοτικό Πάρκο), για να συνεχίσει τον κοινωνικό σκοπό της, πχ είτε για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος για netmetering, για τον Δήμο και του μόνιμους κατοίκους, είτε για την ενασχόληση στην ηλεκτροκίνηση. ΑΛΛΑ το σχέδιο στην καθαρή ενέργεια προκρίνει μόνο το εμβληματικό έργο την «ανάπτυξη δικτύου διανομής φυσικού αερίου στην πόλη της Μεγαλόπολης» (με ορυκτό καύσιμο). Μία ιδιωτική τελικά επένδυση που δεν αφορά το σχεδιασμό στο ΣΔΑΜ διότι θα έχει χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και από Εθνικούς πόρους. Κακώς φαίνεται και η δέσμευση για 9εκατ. στους πίνακες χρηματοδοτήσεων.
  • Προτείνεται αλλαγή στους πίνακες χρηματοδοτήσεων με νέο προϋπολογισμό που θα προκύψει από τη μελέτη, για χρηματοδότηση Εργου επέκτασης του εμβληματικού έργου με δικτύο ΦΑ για θέρμανση, στους άμεσα γειτονικούς οικισμούς της πόλης, Όπως του ΟΕΚ, το Κάτω Μακρύσι και της Μαραθούσας Α & Β, οι οποίες γνωρίζουμε (από τον Δήμαρχο) ότι είναι εκτός στο εμβληματικό έργο για το νέο δίκτυο διανομής ΦΑ.
  • Προτείνεται η διόρθωση για αναφορά του εμβληματικού έργου, ως παράλληλη επένδυση μέσω ΕΣΠΑ στην Μεγαλόπολη και η επέκταση αυτού μέσα στο σχεδιασμό το ΣΔΑΜ.
  • Προτείνεται τα 9εκατ. Από τους πίνακες χρηματοδοτήσεων, να χρησιμοποιηθούν για επένδυση σε νέες υποδομές της Τηλεθέρμανσης ΑΕ στην καθαρή ενέργεια και σε ΣΥΘΥΑ, επίσης για ΦΒ πάρκο ή και για Μονάδα Ανακύκλωσης στο Δήμο, ώστε να συνεχίσει και τον κοινωνικό σκοπό της, για οικονομικό συμψηφισμό και να δημιουργηθούν βιώσιμες θέσεις εργασίας στην περιοχή.
  • Προτείνεται να συμπεριληφθεί στον σχεδιασμό η κατασκευή σύγχρονης μονάδας ανακύκλωσης απορριμμάτων (μπλέ και κίτρινων κάδων), είτε και με κυκλική οικονομία (καύση βιομάζας από την περιοχή) για παράλληλη κατασκευή μικρής σύγχρονης μονάδας παραγωγής ενέργειας από καύση βιομάζας (η και συγκεκριμένων απορριμμάτων χωρίς υπολείμματα καύσης) στην περιοχή της Μεγαλόπολης

  6 Προτείνεται με καθαρή ενέργεια η δυνατότητα για επενδύσεις στην αυτόνομη θέρμανση ή με ΦΒ για netmetering για οικισμούς στις λιγνιτικές περιοχές. Δηλαδή τοπικά δίκτυα LPG μεταξύ των κατοικιών του οικισμού, είτε εγκατάσταση ΦΒ για netmetering με τον μη κερδοσκοπικό στόχο πχ για τη μείωση στη δαπάνη ηλεκτροδότησης των κατοικιών, στην την θέρμανση, στο δημοτικό φωτισμό, κλπ. Η διαχείριση αυτών να μπορεί να γίνει μέσω τοπικών ενεργειακών κοινοτήτων (με φορολογικό και ασφαλιστικό κίνητρο ή μόνο με επιδότηση δανεισμού) και τέλος να προβλεφθεί η κρατική υποστήριξη και την αδειοδότηση με fast-track.
  Αυτή η αναπτυξιακή επένδυση από τους μόνιμους κάτοικους, δημιουργεί πραγματικές μόνιμες θέσεις εργασίας, μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος κάθε οικισμού, οικονομικό συμψηφισμό, αναβάθμιση των οικισμών και αιτία παραμονής ή και επιστροφής των κατοίκων και για επενδύσεις από ΜΜΕ σε αυτούς τους οικισμούς των λιγνιτικών περιοχών.

  7 Στο ΣΔΑΜ αναφέρεται η «ρήτρα δίκαιης μετάβασης» στο πανελλαδικό «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» του 2020, με αύξηση του ποσοστού κατά 10% στις παρεμβάσεις σε κατοικίες για επίτευξη της Β+ κατηγορίας.
  Ελάχιστες κατοικίες μπορούν να πετύχουν αυτό το στόχο, με παράλληλα έλεγχο για το μέγιστο προϋπολογισμό παρεμβάσεων αλλά και χωρίς αυτόν. Το γνωρίζει το Υπουργείο και όλοι οι σχετικοί πως μία τυπική κατοικία/διαμέρισμα στις λιγνιτικές περιοχές, για εξοικονόμηση κατά 3 κατηγορίες, απαιτεί έως 30.000 ευρώ προϋπολογισμό παρεμβάσεων.
  Δηλαδή αναφέρει μία ρήτρα που σε έως ελάχιστα κτίρια θα χρειαστεί να την δώσει. Και με την πανελλαδική συμμετοχή πόσες αιτήσεις θα προλάβουν να καταχωρηθούν και θα ενταχθούν στο πανελλαδικό εξοικονομώ στις λιγνιτικές περιοχές, μέχρι την εξάντληση των διαθέσιμων χρημάτων που προβλέπει για κάθε Νομό ?
  • Προτείνουμε ξεχωριστό εξοικονομώ με ξεχωριστό προϋπολογισμό μόνο για τις λιγνιτικές περιοχές, έτσι ώστε να καταφέρουν να ενταχθούν πολύ περισσότερες κατοικίες στις λιγνιτικές περιοχές.
  • Προτείνουμε να εξεταστεί με ξεχωριστή χρηματοδότηση και με επιδότηση στο 80% για όλους στις λιγνιτικές περιοχές και να γίνει αποδεκτή η πρόταση μας που κατατέθηκε πρόσφατα. Δόθηκε στον Πρόεδρο του ΣΔΑΜ και στον Αντιπεριφεριάρχη Αρκαδίας, το σχέδιο για ξεχωριστό πρόγραμμα εξοικονομώ κατ’ οικον, για τις λιγνιτικές περιοχές, κατά την επίσκεψή τους στο Δημαρχείο, με προτεινόμενο ξεχωριστό προϋπολογισμό και με τα κριτήρια ακόμα και για ετεροδημότες ώστε να αναβαθμιστούν περισσότερες από 2000 κατοικίες στον Δήμο Μεγαλόπολης σε διάρκεια έως 2 έτη για την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων .

  8 Στην καθαρή ενέργεια, στο ΣΔΑΜ αποδέχεται εκτός από τα άμεσα 50MW που έχει προγραμματίσει η ΔΕΗ σε ΦωτοΒολταϊκά και την δέσμευση των συνολικά 550 ΜW από την ΔΕΗ. Ενώ θα αποδεσμευθούν με την απολιγνιτοποίηση στην Μεγαλόπολη, γιατί όλα να τα υλοποιήσει μόνο η ΔΕΗ. Ο Κρατικός σχεδιασμός προβλέπει για όλους ΦΒ και ΑΠΕ, μέσα από ενεργειακές κοινότητες κλπ. Η ΔΕΗ δε, άρχισε να προτείνει στους δημότες την αγορά μεριδίων, ώστε να έχει και πρόσθετη χρηματοδότηση στο σχεδιασμό της. ΑΛΛΑ έτσι δημιουργούνται λιγότερες θέσεις εργασίας, προκύπτει μετανάστευση και δεν βελτιώνεται η ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας όταν όλα τα υπόλοιπα MW για ΦΒ είναι από τη ΔΕΗ.
  • Προτείνεται να δημιουργηθεί ο «χώρος στα MW», που θα αναλογούσε ως επιστροφή λιγνιτικών εδαφών, με αρκετά από τα 500MW που θα αποδεσμευθούν προς τους μόνιμους κατοίκους, στις επιχειρήσεις και για το Δήμο, με επιδότηση δανεισμού και fast-track και υποστήριξη στις αδειοδοτήσεις, κλπ (όπως σχεδιάζεται για την Δ. Μακεδονία).
  Στην ενεργειακή πολιτική της ΕΕ και ο Εθνικός Ενεργειακός Σχεδιασμός, δεν αποκλείει τη συμμετοχή των όλων στην παραγωγή ενέργειας, κακώς η επιτροπή του ΣΔΑΜ αποδέχεται για τα ΦΒ πάρκα μόνο επένδυση από τη ΔΕΗ στην Μεγαλόπολη.
  • Προτείνεται επίσης η παραχώρηση για χρήση συγκεκριμένης έκτασης, περίπου 700+ στρέμματα στα πρώην ορυχεία (στο κέντρο περίπου της ΖΑΠ στα Κυπαρίσσια που είναι εκτός των θέσεων για ΦΒ) της ΔΕΗ. Σε αυτή την έκταση που θα γίνει χωροθέτηση από τον Δήμο (με συμμετοχή της Τηλεθέρμανσης ΑΕ ως αναπτυξιακή εταιρεία του Δήμου) και από τις τοπικές ενεργειακές κοινότητες, να γίνει κατασκευή του ΦΒ πάρκου. Διότι με την λειτουργία αυτού θα προκύψουν πραγματικές μόνιμες θέσεις εργασίας και ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Η μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος θα είναι προς όφελος όλων και του Δήμου. Ο οικονομικός συμψηφισμός που θα προκύψει θα δώσει και το κίνητρο και τη δυνατότητα στο Δήμο για πρόσθετη έκπτωση στην ηλεκτροδότηση σε όλους τους δημότες (πχ από ένα 30MW δημοτικό ΦΒ πάρκο) και σίγουρα είναι κίνητρο παραμονής ή και επιστροφής των κατοίκων στους οικισμούς των λιγνιτικών περιοχών.
  • προτείνεται και προκύπτει πως απαιτείται να επεκταθεί η Ζώνη Απολιγνιτοποίησης (σελ. 35 για το κοινωνικό – οικονομικό Πλαίσιο), ώστε να με την αναδιάρθρωση και την νέα χωροθέτηση αυτής προς τις γειτονικές εκτάσεις με ΖΑΠ για επενδύσεις. Περισσότερο για ενεργειακή δραστηριότητα, αλλά και για επενδύσεις στον πρωτογενή και στον τριτογενή τομέα δράσεις από δημότες και υφιστάμενες και νέες ΜΜΕ. Λόγω της άμεσης γειτονίας με τη σχεδιαζόμενης ΖΑΠ με αρχαιολογικούς χώρους, με περιοχές και δάση με φυσικό κάλλος για ανάπτυξη βιώσιμο τουρισμό και με ενεργειακά πράσινες υποδομές.
  Η περιβαλλοντική υποβάθμιση δεν ήταν μόνο στη σχεδιαζόμενη ΖΑΠ και με την λήξη της εξόρισης οι περιοχές γειτονικά (και σε ακτίνα έως 5ΚΜ περίπου) θα μπορούν να αναπτυχθούν σε πάρα πολλούς τομείς. Απαιτείται να γίνει η επέκταση αυτή για την αξιοποίηση της περιοχής και με την αποκατάσταση που θα ακολουθήσει με δημιουργία λιμνών κλπ στα παλαιά ορυχεία και στα φυσικά και ανθρωπογενή της συστήματα όσο και στο τοπίο και πρέπει και αυτές οι περιοχές να διαθέτουν τα κίνητρα για προσέλκυση επενδύσεων που μέχρι σήμερα ο λιγνίτης τις περιόριζε να αναπτυχθούν.

  9 Έξυπνη αγροτική παραγωγή, προβλέπει «Ανάπτυξη μονάδων ευφυούς κτηνοτροφίας και ζωοτροφών, με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη της κτηνοτροφικής δυναμικότητας της περιοχής». Δηλαδή οι άμεσες θέσεις εργασίας πώς εκπαιδεύονται και πως προκύπτουν απο αυτό τον εμβληματικό τίτλο ? Χωρίς τεκμηρίωση από μελέτη, χωρίς χρονοδιάγραμμα και χωρίς τα δράσεις που μπορεί να συμμετέχει η κοινωνία για την επίτευξη των στόχων του ΤΔΜ.
  • Προτείνονται (βλέπε σελίδες 25~27 και 30), η δημιουργία εκπαιδευτικών φορέων στην περιοχή και πρέπει σε αυτούς να περιληφθεί και να ζητηθεί η συμμετοχή της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής, η οποία έχει ειδίκευση και εμπειρία στα αγροτικά. Είναι συμβατή με το στόχο για ένα εκπαιδευτικό οικοσύστημα στις περιοχές μετάβασης.
  • Προτείνεται να ζητηθεί ως εμβληματικό έργο η δημιουργία Γεωργικής Σχολής στην περιοχή της Μεγαλόπολης για επανακατάρτιση υφιστάμενων και νέων αγροτών και για παρακολούθηση και υποστήριξη αυτών. Κρίνεται υποχρεωτική η συμμετοχή της Γεωργικής Σχολής και με δυνατότητα κρατικής χρηματοδότησης (και μέσω του ΟΑΕΔ και μέσω του ΤΔΜ) για την δημιουργία σχολής ή ΙΕΚ με σύγχρονες υποδομές για την εκπαίδευσης όσων απαιτηθεί σε νέες βιώσιμες ειδικότητες.
  • Προτείνονται κατ ελάχιστο τα παραπάνω για επιτευχθεί σίγουρα ο στόχος για τις 640 βιώσιμες θέσεις στην Αγροτική παραγωγή (Αγρότες, κτηνοτρόφοι, Φυτοκόμοι, γεωπόνοι, αναπαραγωγοί, κλπ) όπως σχεδιάζει το ΣΔΑΜ. Η συγκεκριμένη Γεωργική Σχολή έχει την τεχνογνωσία να στηρίξει και να εκπαιδεύσει άρτια παλιούς και νέους παραγωγούς, να προτείνει βιώσιμους συνεταιρισμούς και γενικά να συμβάλει και στην 2γενή παραγωγή..
  • Προτείνεται η παρέμβαση του ΣΔΑΜ για να απελευθερωθούν εκτάσεις για αγροτική παραγωγή και γενικά εντός και σε ζώνη έως 5ΚΜ από την ΖΑΠ στο λεκανοπέδιο της Μεγαλόπολης. ΝΑ προταθεί και να ΖΗΤΗΘΕΙ ο αποχαρακτηρισμός των χαρακτηρισμένων ως ΑΔ και ΑΝ εκτάσεων από τους δασικούς χάρτες (ειδικά αυτών με κλίση εδάφους <30%) σε μη δασικές εκτάσεις.
  • Προτείνεται η διερεύνηση για την δυνατότητα κατασκευής αγροτικών φυλακών στο Δήμο Μεγαλόπολης, σε νέες πράσινες κτηριακές υποδομές και ενεργειακή αυτονομία Οι οποίες και θα δημιουργήσουν αρκετές θέσεις εργασίας, αγροτική παραγωγή, κυκλική οικονομία και οικονομικό συμψηφισμό στην περιοχή.

  10 Βιώσιμος τουρισμός, προβλέπει- «Πρότυπο θεματικό πάρκο περιπέτειας, ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης με ενδιαφέρον από διεθνή εταιρία ψυχαγωγίας». Βλέπε σελίδες 25~27, πως θα προκύψουν 635 θέσεων σε Εστίαση και τουρισμό. Χωρίς συγκεκριμένα άμεσα κίνητρα (φορολογικά, ασφαλιστικά, επιδότηση δανεισμού, κλπ) ειδικά για νέα καταλύματα, για εκπαίδευση νέων Επαγγελματιών, πρώην εργαζομένων στην ενέργεια, κλπ. Διότι και στο οδικό δίκτυο και στα τουριστικά καταλύματα η ανάλυση για την περιοχή της Μεγαλόπολης δείχνει πως υστερεί σε τέτοιες υποδομές.
  • Προτείνουμε την σαφή και άμεση θέσπιση των κινήτρων και των ενισχύσεων για τον βιώσιμο τουρισμό μέσα στο έτος 2020, ώστε από το 2021 να υπάρξει κινητοποίηση και δημοτών και ΜΜΕ για σχετικές επενδύσεις σε καταλύματα και με τη βελτίωση του οδικού δικτύου από την Περιφέρεια για δημιουργία άμεσης απασχόλησης και θέσεων εργασίας.
  • Προτείνουμε να διορθωθεί η ανάλυση – συμπεράσματα στο σχέδιο (ως το α/α 3 παραπάνω) που αναφέρετε στα αξιοθέατα της περιοχής και για τουρισμό, διότι δεν έχει καταχωρήσει διαθέσιμα και μεγάλα ατού του Δήμου Μεγαλόπολης.
  Η περιοχή διαθέτει Αρχαιολογικά ευρήματα (παλαιολιθικό, Ελληνική μυθολογία, αρχαίο θέατρο και αρχαίους ναούς, μεσαιωνικά κάστρα, κλπ), περιοχές και μνημεία της Επανάστασης του 1821 και την περίοδο της κατοχής. Διαθέτει Μοναστήρια και μεσαιωνικούς Ναούς για Θρησκευτική περιήγηση, Παραδοσιακούς οικισμούς, περιοχές με φυσικό κάλλος, μονοπάτια, περιοχές Natura, κλπ. (όλα αυτά ξεχασμένα και στο υποστηρικτικό υλικό σελ.57).
  • Προτείνεται η άμεση ενεργοποίηση του υφιστάμενου σιδηροδρομικού δικτύου από Τρίπολη έως Καλαμάτα, με πιλοτική λειτουργία νέου μικρού συρμού με ηλεκτροκίνηση για τουριστική ανάδειξη της περιοχής ακόμα και μελέτη για την βιωσιμότητα για μικρή επέκταση του τουριστικού συρμού προς τουριστικούς προορισμούς. Η υπόψη λειτουργία δεν εμποδίζει την διάθεση της Περιφέρειας για αναβάθμιση – κανονικότητα του δικτύου.

  • Προτείνεται η επανεξέταση της κατασκευής στην παλαιότερη χάραξη για οδική διασύνδεση της Μεγαλόπολης με την Αρχαία Ολυμπία (με κρατική χρηματοδότηση), με την τότε σκέψη για διασύνδεση των αρχαιολογικών χώρων Σπάρτης και Αρχ. Ολυμπίας.
  • Προτείνουμε την υποστήριξη μέσω του ΣΔΑΜ (στον τομέα ανάπτυξης των μεταφορών), αλλά και μαζί με την Περιφέρεια για όσο τις αναλογεί σε χρηματοδοτήσεις βελτίωσης και αναβάθμισης του οδικού δικτύου γενικά και ειδικά προς το σχεδιαζόμενο θεματικό πάρκο. Σίγουρα απαιτείται η βελτίωση του εγκαταλειμμένου δικτύου για την ασφαλή πρόσβαση δημοτών και επισκεπτών προς τους τουριστικούς προορισμούς, για την ανάπτυξη και ανάδειξης του θρησκευτικού, του αρχαιολογικού τουρισμού στην περιοχή.

  • Προτείνεται να δημιουργηθεί υποδομή είτε Πανεπιστημιακής σχολής μάθησης, είτε μέσω του ΟΑΕΔ τμήματα για επιμόρφωση στον τουριστικό τομέα και στις απαραίτητες δεξιότητες (λειτουργία Η/Υ για επαγγελματική χρήση, εισαγωγή σε νέες τεχνολογίες τηλεργασίας κ.λπ.) για την στήριξη και δημιουργία εξειδικευμένου προσωπικού για τον τουρισμό. Βλέπε υποστηρικτικό υλικό σελ.55 και στο 3.4, & 3.5 σελ 20, «περι οδικών διασυνδέσεων, την ενίσχυση και επανενεργοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου….την εγκατάσταση ευρυζωνικού δικτύου υπερ-υψηλών ταχυτήτων…».

  11 Στις Αλλες Επενδύσεις του ΣΔΑΜ για τη Μεγαλόπολη (σελ 19, του 3.3 και από το 3.1-σελ.16) «Η Μεγαλόπολη, με κύρια πλεονεκτήματα τον φυσικό πλούτο και τις υποδομές, εκσυγχρονίζει το ενεργειακό και βιομηχανικό της προφίλ, με στροφή στην καθαρή παραγωγή και επανεκκίνηση της βαριάς βιομηχανίας στην Πελοπόννησο».
  • Προτείνεται η προσέλκυση συγγενών επενδύσεων, αλλά και το δικαίωμα συμμετοχής των μονίμων κατοίκων και των επιχειρήσεων στην περιοχή στην καθαρή ενέργεια, όπως για εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, εργοστάσιο ηλεκτρικών ανταλλακτικών, κλπ.
  • Προτείνεται να προβλεφθεί ανταποδοτικότητα προς τους δημότες, πχ με μείωση της χρέωσης ανά Kw/H στους λογαριασμούς ηλεκτροδότησης σε όλο το Δήμο Μεγαλόπολης, όπως πχ για την αποδοχή μοναδικής επένδυσης από την ΔΕΗ στην περιοχή, (και όχι η συγχρηματοδότηση αυτής με αγορά μετοχών, ως καθρεφτάκι προς τους ιθαγενείς).
  • Προτείνεται το σχέδιο να προβλέπει τη δημιουργία ξεχωριστών επενδύσεων σε ΑΠΕ και σε ΦΒ και από δημότες (ενεργειακές κοινότητες) για κοινό ανταποδοτικό όφελος (netmetering), έως αυτονομώ ολόκληρου οικισμού. Διότι με αυτή τη δυνατότητα και με χώρο για τους δημότες των περιοχών θα προκύψουν πραγματικές μόνιμες θέσεις εργασίας, μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος, αναβάθμιση οικισμών, αυτονομώ κατοικιών και σίγουρα μεγάλο κίνητρο παραμονής ή και επιστροφής των κατοίκων στους οικισμούς των λιγνιτικών περιοχών !,
  Πρέπει να γίνει σαφές στο κίνητρο που περιγράφει στο 5.2, της σελίδας σελ.30, προσέλκυσης νέας παραγωγικής διαδικασίας…παροχή επιχορήγησης για νέα επένδυση, η φοροαπαλλαγή, οι φοροελαφρύνσεις, η επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών, η απαλλαγή τελών, τα δάνεια με ευνοϊκούς όρους και οι εγγυήσεις. Αυτό αφορά όλους τους δημότες ή μόνο την ΔΕΗ?

  12 Άλλες Επενδύσεις σε Βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο, προβλέπει να: «Σχεδιάζεται να δημιουργηθεί πρότυπη βιομηχανία φαρμάκων…90εκ. …με έως (400) άμεσες θέσεις εργασίας (κατά τη λειτουργία). …Συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου για την ανάπτυξη σχετικών ερευνητικών προγραμμάτων».
  • Προτείνεται στη συγκεκριμένη επένδυση να υπάρχει η δέσμευση για υποχρεωτική εντοπιότητα στις θέσεις εργασίας.
  • Προτείνεται η δυνατότητα και για άλλες επενδύσεις συνεταιρισμών, νέων ΜΜΕ και για μετεκπαίδευση των χαμένων θέσεων εργασίας, νέες ειδικότητες, κλπ
  • Προτείνεται η δέσμευση για επιδότηση δανεισμού σε επενδύσεις στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα στη Μεγαλόπολη!
  – Δεν φαίνεται πουθενά καθαρά στα περιγραφόμενα στο 5.2 της σελίδας 30 (ίσως τα σκιάζουν οι εμβληματικές επενδύσεις) ένα τελικό σχέδιο κινήτρων του 2021, θα έπρεπε να καταγράφεται με σαφήνεια ειδικά στο τι θα μπορεί να γίνει άμεσα και από ποιους !
  – περί προσέλκυσης νέας παραγωγικής διαδικασίας (?) ,
  – περί διατήρησης της υφιστάμενης λειτουργίας (?) και
  – περί υποστήριξης φυσικών προσώπων (?)

  13 Άλλες επενδύσεις – Δημόσιες επενδύσεις, Επιχειρηματικό Πάρκο κ.λπ. και Τεχνολογία, έχει μεγάλες ελλείψεις, ειδικά στην ανάπτυξη Τεχνολογίας.
  • Προτείνεται να καθοριστεί συγκεκριμένη επένδυση για υποστήριξη και κρατική ή μέσω ΤΔΜ επένδυση στις ψηφιακές τεχνολογίες, στην ψηφιοποίηση και την ψηφιακή συνδεσιμότητα, και όχι μόνο η «εγκατάσταση ευζωνικού δικτύου υπερ-υψηλών ταχυτήτων…», (άσχετο από το σκοπό του ΤΔΜ η λειτουργία η μη του 5G στην περιοχή).
  • Προτείνεται η εκπαίδευση στις ψηφιακές τεχνολογίες μέσω του Πανεπιστημίου ή του Πελοποννήσου ή μέσω του ΟΑΕΔ (ή μέσω του ΤΔΜ) και δημιουργία τοπικού τμήματος.
  • Προτείνεται η επιδότηση για δημιουργία «υποδομών έξυπνης πόλης» στο Δήμο Μεγαλόπολης με τις απαιτούμενες ψηφιακές τεχνολογίες για υποστήριξης των δημοτών, αγροτών, επιχειρήσεων. Για καταχώρηση της προόδου σε κυκλική οικονομία, για υποστήριξη επενδύσεων, κλπ.
  Προβλέπει το άρθρο 4, παρ.2 του ΤΔΜ, επενδύσεις στην καινοτομία και την προώθηση της μεταφοράς προηγμένων τεχνολογιών,
  o στην ψηφιοποίηση και την ψηφιακή συνδεσιμότητα,
  o στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας,
  o στην αναβάθμιση δεξιοτήτων και απόκτηση νέων δεξιοτήτων από τους εργαζομένους,
  o στην συνδρομή για την αναζήτηση εργασίας σε όσους αναζητούν εργασία ή
  o στην ενεργητική συμπερίληψη των αναζητούντων εργασία.
  Διότι δημιουργεί πραγματικές μόνιμες θέσεις εργασίας, υποστήριξη ανέργων, οικονομικό συμψηφισμό, αναβάθμιση των υπηρεσιών σε αγρότες, σε διασυνδέσεις, για τεχνική βοήθεια και για παρακολούθηση των αναπτυξιακών δράσεων στην περιοχή.

  14 Προτείνεται η ανάγνωση του τοπικού σχεδίου (Μ-πλαν) που συντάχθηκε για λογαριασμό της Περιφέρειας Πελοποννήσου, διότι περιέχει ανάλυση από τον νομό Αρκαδίας και συμπεράσματα (χωρίς χρονοδιάγραμμα και χωρίς πρόταση για βιώσιμες άμεσες αναπτυξιακές δράσεις, ενώ είχε την δυνατότητα). Προτείνεται διό περιέχει τις προτάσεις που κατέθεσαν οι τοπικοί φορείς και δημότες τον Φεβρουάριο του 2020 προς τον Δήμο Μεγαλόπολης.
  Όλα όσα κατέθεσαν τους περιέχουν από κάτι σημαντικό, περιέχουν αρκετές αναπτυξιακές δράσεις και συνθέτουν το τοπικό όραμα για την μετάβαση της περιοχής με την απολιγνιτοποίηση. Πολλές από αυτές τις προτάσεις έρχονται από παλιά μετά από ενημέρωση και συζήτηση που έγινε (το 2018) από τον τότε Υπουργός Περιβάλλοντος στην περιοχή, σχετικά με το τι θα προβλέπει το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης.

  Υ.Γ. : Ευχαριστώ όλους για την ανάγνωση των παρατηρήσεων που καταθέτω υπόψη των ενδιαφερομένων για την δι' αλληλογραφίας διαβούλευση. Αρκετές αφορούν και τις λιγνιτικές περιοχές στην Δυτ.Μακεδονία.

  Πολύβιος Κ. Κακκαβάς
  Δημοτικός Σύμβουλος

• 9 Νοεμβρίου 2020, 10:39 | ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
  ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

  «Η προγραμματισμένη για το έτος 2023 διακοπή λειτουργίας του ΑΗΣ Μελίτης στερεί από την πράξη «Τηλεθέρμανση Φλώρινας» την απαιτούμενη θερμική ενέργεια για την λειτουργία του δικτύου τηλεθέρμανσης και αίρει την σκοπιμότητα υλοποίησης του υποέργου 5 «Μετασκευές ΔΕΗ» το οποίο ήταν υποχρέωση της Δ.Ε.Η Α.Ε. και πλέον δεν υπάρχει περίπτωση κατασκευής του. Έτσι, με βάση τις νέες συνθήκες, είναι αδύνατη η ολοκλήρωση όλων των υποέργων της πράξης της Τηλεθέρμανσης Φλώρινας καθώς και η έναρξη των διαδικασιών της Τηλεθέρμανσης Μελίτης και προκύπτει η ανάγκη αναθεώρησης του προγραμματισμού και η αλλαγή των διαδικασιών για τη θέρμανση των κατοίκων της πόλης».
  Με την παραπάνω δήλωση του Δημάρχου Φλώρινας «ενταφιάστηκε» το μεγαλύτερο προγραμματισμένο έργο στο Δήμο Φλώρινας από την δημιουργία του μετά την απελευθέρωση. Έτσι λιτά και ύστερα από μία απλή αλληλογραφία με τα αρμόδια υπουργεία έχουν ενεργοποιηθεί οι διαδικασίες απένταξης.
  Εδώ είναι κρίσιμο να πω ότι ουδέποτε ο αρμόδιος Υπουργός κ. Κωστής Χατζηδάκης «διέταξε» την απένταξη. Αντίθετα δήλωσε «ότι οι πόλεις και οι τοπικές κοινωνίες θα είναι αυτές που θα διαλέξουν την τηλεθέρμανση ή την χρήση του φυσικού αερίου αφού πρώτα τους παρουσιαστεί η σχέση κόστους/όφελος της κάθε επιλογής». Στον Δήμο Φλώρινας όμως δεν ερωτήθηκε η τοπική κοινωνία. Δεν συγκλήθηκε ούτε καν το Δημοτικό Συμβούλιο για να συζητήσει το μείζον αυτό θέμα. Επειδή όμως ο Δήμαρχος έλαβε προσωπικά μία τέτοια απόφαση δεν σημαίνει ότι η συγκεκριμένη απόφαση αποβαίνει προς όφελος της τοπικής κοινωνίας. Ούτε βέβαια δίνει άλλοθι στα αρμόδια Υπουργεία να συμφωνήσουν όταν εύκολα μπορούν να αντιληφθούν το λάθος εις βάρος των κατοίκων της Φλώρινας. Προφανώς και θέλοντας να είμαι καλοπροαίρετος απέναντι του έχει κάνει λανθασμένη εκτίμηση. Κρίνει ότι το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων το 2023 δημιουργεί αδιέξοδο στο έργο της τηλεθέρμανσης, αφού δεν είναι δυνατή η παροχή θερμικής ενέργειας.
  Πρόταση:
  – Διακοπή των διαδικασιών απένταξης του έργου της τηλεθέρμανσης.
  – Κατασκευή μονάδας μικτής καύσης λιγνίτη-βιομάζας(αντίστοιχη του Αμυνταίου) 50 έως 70 μεγαβάτ για παροχή θερμικής ενέργειας σε αντικατάσταση της θερμικής ενέργειας που θα εξασφάλιζε η ΔΕΗ από τον ΑΗΣ-Μελίτης, ο οποίος διακόπτει τη λειτουργία του.
  – Χρηματοδότηση του έργου από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, εάν θέλουμε να μιλάμε για ειλικρινά δίκαιη μετάβαση. Να μην ξεχνάμε ότι η ΔΕΗ χρηματοτοδοτεί της κατασκευή μονάδας(ΣΗΘΥΑ) για την εξασφάλιση των τηλεθερμάνσεων Κοζάνης, Πτολεμαίδας, Αμυνταίου. Το επιχείρημα ότι είναι τηλεθερμάνσεις σε λειτουργία είναι βάσιμο, βάσιμο όμως είναι και το επιχείρημα ότι απαιτείται η κατασκευή μονάδας θερμικής ενέργειας μικτής καύσης λιγνίτη-βιομάζας, διότι η τηλεθέρμανση της Φλώρινας είναι έργο σε εξέλιξη και έχουν ήδη δαπανηθεί μεγάλα ποσά
  – Συνέχιση του έργου του δικτύου της τηλεθέρμανσης, το οποίο σταμάτησε στην είσοδο της πόλης και συνέχιση της διαδικασίας που θα οδηγήσει στην τοποθέτηση των εναλλακτών. Έχουν ήδη δαπανηθεί 16 εκ. ευρώ και τα υπόλοιπα 17 που απαιτούνται είναι εξασφαλισμένα.
  – Επανέναρξη των διαδικασιών της τηλεθέρμανσης Μελίτης η οποία συνδέεται με την πρόταση για την κατασκευή μονάδας μικτής καύσης λιγνίτη-βιομάζας.
  Εναλλακτική πρόταση:
  – Συνέχιση της λειτουργίας του ΑΗΣ Μελίτης ως μονάδας φυσικού αερίου η οποία ταυτόχρονα με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας θα εξασφαλίζει τη θερμική ενέργεια για τις τηλεθερμάνσεις Φλώρινας και Μελίτης.

  Πλεονεκτήματα της Τηλεθέρμανσης:
  1. Φθηνότερη θέρμανση κατά τη λειτουργία της για τους κατοίκους
  2. Ελάχιστη δαπάνη, επειδή οι εναλλάκτες είναι πληρωμένοι για όλους από το
  πρόγραμμα. Στην περίπτωση του φυσικού αερίου τα νοικοκυριά και οι
  επιχειρήσεις θα κληθούν να πληρώσουν τη αγορά του καυστήρα, την
  εγκατάσταση του, τις αλλαγές των οικιακών συσκευών. Ακόμα και στην
  εξαιρετικά δύσκολη περίπτωση εφαρμογής προγράμματος «Εξοικονομώ»
  γνωρίζουμε ότι στα προγράμματα αυτά τίθενται όροι και προϋποθέσεις που
  καθιστούν δυσχερή την ένταξη όλων των νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
  3. Ενεργειακή αυτονομία αφού η πρώτη ύλη καυσίμου είναι εγχώρια
  4. Η μικτή καύση βιομάζας και λιγνίτη επιτυγχάνει σε σχέση με την τεράστια
  ανεργία και την απειλούμενη από την απολιγνιτοποίηση διόγκωση της:
  α. Τη διάσωση θέσεων εργασίας στα ορυχεία της περιοχής
  β. Την στήριξη της χειμαζόμενης αγροτικής οικονομίας, γιατί προσφέρει στους
  αγρότες εναλλακτικές μορφές καλλιέργειας και συγκεκριμένα τη δυνατότητα
  καλλιέργειας και πώλησης προϊόντων βιομάζας για την τηλεθέρμανση που
  εξασφαλίζει σίγουρο και εγγυημένο εισόδημα. Συγκεκριμένα, πραγματοποίηση
  συμβολαιακής γεωργίας όπου η μονάδα παραγωγής θερμικής ενέργειας θα
  συνάψει συμβόλαια απορρόφησης της παραγόμενης βιομάζας. Ως βιομάζα
  θεωρούνται πέρα από τα γεωργικά υποπροϊόντα, άχυρα κλπ., τα οινικά
  προϊόντα(στέμφυλα-βόστρυχες) και μια σειρά από προωθούμενες καλλιέργειες
  απόλυτα προσαρμοσμένες στο μικροκλίμα του τόπου μας π.χ. καλλιεργούμενα
  γαϊδουράγκαθα κ.α.
  γ. Την ένταξη νέων αγροτών στο επάγγελμα με κίνητρο τη βέβαιη απορρόφηση
  της παραγωγής.
  δ. Την δυνατότητα ίδρυσης θερμοκηπιακών πάρκων με εξασφαλισμένη τη θερμική
  ενέργεια
  ε. Την ίδρυση κτηνοτροφικών πάρκων με εξασφαλισμένη τη θερμική ενέργεια
  για τις σταβλικές εγκαταστάσεις
  στ.Μια οικονομικά πανίσχυρη Δημοτική Επιχείρηση Τηλεθέρμανσης
  του Δήμου Φλώρινας που δημιουργεί θέσεις εργασίας και κινεί με
  τις δραστηριότητες της την τοπική οικονομία
  ζ. Εκατοντάδες έμμεσες θέσεις εργασίας σε όλο το φάσμα των οικονομικών
  δραστηριοτήτων

  Σημείωση: Η πρόταση για την τηλεθέρμανση δε σημαίνει ότι απεμπολούμε τη δυνατότητα του φυσικού αερίου.
  Ο Δήμος Φλώρινας αποκτά το δικαίωμα να διεκδικεί και τα δύο, για τη χρήση που θα επιλέξουν οι κάτοικοι, ως ανταποδοτικό όφελος των ολέθριων συνεπειών της απολιγνιτοποίησης.

  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΑΙΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΦΛΩΡΙΝΑΣ

  1. Οι μόνιμοι κάτοικοι του Δήμου Φλώρινας, που επενδύουν σε φωτοβολταϊκά, να έχουν προτεραιότητα στην έγκριση σύνδεσης με τη ΔΕΔΔΗΕ με κριτήριο την εντοπιότητα, ως πρώτη κατηγορία. Δεύτερη κατηγορία τα φωτοβολταϊκά που βρίσκονται σε ενοικιαζόμενες εκτάσεις μονίμων κατοίκων του Δήμου Φλώρινας.

  2. Τουριστική αξιοποίηση του Περιαστικού Δάσους στον λόφο του Αγίου Παντελεήμονα στη Φλώρινα ως την περιοχή του Αγίου Νικολάου και του Ζωολογικού Κήπου-Πάρκου Αναψυχής ως ενιαίας, εκμεταλλεύσιμα, περιοχής

  3. Έργα υποδομών στη ΒΙ.ΠΕ. και θεσμοθέτηση φορολογικών κινήτρων για προσέλκυση επενδύσεων

  4. Εμπορευματικός Σιδηροδρομικός Σταθμός και διασύνδεση του με την ΒΙ.ΠΕ.

  5. Ολοκλήρωση του αρδευτικού δικτύου του φράγματος της Τριανταφυλλιάς και νέο αρδευτικό δίκτυο από το φράγμα της Παπαδιάς για την άρδευση των κάμπων του Δήμου Μελίτης και Κάτω Κλεινών

  6. Άμεση κατασκευή του κάθετου οδικού άξονα της Εγνατίας Οδού Φλώρινας-Πτολεμαίδας

  7. Διαπλάτυνση του δρόμου Φλώρινας-Πρεσπών ως τη θέση Περβάλι ή κατασκευή νέου οδικού άξονα μέσω Αλώνων μέχρι Πισοδέρι και από εκεί ως Περβάλι. Οι τουριστικές ροές με προορισμό την περιοχή των Πρεσπών κινούνται μέσω Καστοριάς, επειδή η Καστοριά είναι συνδεδεμένη με την Εγνατία Οδό και έχει ευκολότερη πρόσβαση. Αν και οι Πρέσπες ανήκουν στην Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας η πόλη της Φλώρινας χάνει ένα σημαντικό μερίδιο στην τουριστική αγορά εξαιτίας της απομόνωσης από την έλλειψη οδικών αξόνων. Είναι καιρός η Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση να συμπεριλαμβάνει στο σχεδιασμό της την τουριστική αναβάθμιση της Φλώρινας για τη βιωσιμότητα των ξενοδοχειακών μονάδων και καταλυμάτων, την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τη στήριξη των υφιστάμενων καθώς και τη στήριξη των πάσης φύσης επιχειρήσεων που προσβλέπουν στον τουρισμό.

  8. Προγράμματα διάσωσης των διατηρητέων κτιρίων

  9. Διερεύνηση της δυνατότητας με σκοπό την παροχή φυσικού αερίου στις μεγάλες Τοπικές Κοινότητες του Δήμου Φλώρινας.

• 9 Νοεμβρίου 2020, 10:59 | Μάρκος Γκουβάς

  Μόνιμος Σύνδεσμος

  Έχοντας υπόψη τη μεγάλη ανάγκη:

  1. Διατήρησης των θέσεων εργασίας των τοπικών πληθυσμών.

  2. Μείωσης της δασικής βιομάζας (ιδιαίτερα της νεκρής, της συσσωρευμένης εξαιτίας νεκρώσεων δέντρων από πυρκαγιές και επιδημίες εντόμων), με σκοπό τη μείωση του κινδύνου πυρκαγιάς πρωτίστως στα δάση μαύρης πεύκης και ελάτης.

  3. Ελαχιστοποίησης των ελεγχόμενων καύσεων γεωργικών υπολειμμάτων.

  4. Μείωσης της πίεσης εξεύρεσης δημόσιας γης προς εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων, για να σταματήσει εδώ και τώρα η αλλοίωση του ελληνικού φυσικού τοπίου.

  5. Ελαχιστοποίησης της πυκνότητας του εναέριου δικτύου μέσης και χαμηλής τάσης της ΔΕΗ, του υπεύθυνου για πάμπολλες ενάρξεις αγροτοδασικών πυρκαγιών.

  Επιβάλλεται:

  1. Η διατήρηση της λειτουργίας των υπαρχόντων εργοστασίων σε Μεγαλόπολη και Δυτική Μακεδονία, ως ατμοηλεκτρικών σταθμών καύσης φυσικού αερίου, αλλά και οργανικής ουσίας προερχόμενης από τους καθαρισμούς των ελληνικών δασών και τις καλλιεργητικές εργασίες στις γεωργικές εκτάσεις.

  2. Η μετατροπή των ορυχείων και των υπόλοιπων άχρηστων υπαίθριων χώρων αυτών σε αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα.