Άρθρο 22 – Υβριδικοί Σταθμοί στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά

Προτείνεται η προσθήκη μιας επιπλέον παραγράφου στο άρθρο 22 ως εξης:

7. Αιτήσεις, για άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Υβριδικούς Σταθμούς υποβληθείσες απο Αστικούς Συνεταιρισμούς του Ν.1667/1986, που εκκρεμούν στη ΡΑΕ κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, σε περίπτωση μετατροπής του Αστικού Συνεταιρισμού σε Ενεργειακή Κοινότητα του Ν.4513/2018, μεταβιβάζονται αυτοδικαίως στη νεοσυσταθείσα Ενεργειακή Κοινότητα.

Η παραπάνω πρόταση είναι πλήρως εναρμονισμένη με την εκπεφρασμένη δέσμευση της Κυβέρνησης να υποστηρίξει την ανάπτυξη των Ενεργειακών Κοινοτήτων σαν μέσο για την επιτάχυνση ανάπτυξης των ΑΠΕ στη χώρα, με τη συμμετοχή των πολιτών.

Ενεργειακός & Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός Σίφνου

Στο παρόν άρθρο πρέπει να υπάρξει ειδική πρόβλεψη για τα υφιστάμενα, προ της έκδοσης της Υπουργικής Απόφασης της παρ. 1, αιτήματα τροποποίησης Αδειών Παραγωγής τα οποία δεν έχουν ολοκληρωθεί λόγω αδυναμίας εξέτασης του κριτηρίου οικονομικής βιωσιμότητας του έργου από τη ΡΑΕ.

Πιο συγκεκριμένα προτείνεται, το χρονικό διάστημα από την ημερομηνία κατάθεσης του αιτήματος και μέχρι να εκδοθεί η εν λόγω Τροποποίηση, να εξαιρείται από τον υπολογισμό του χρονικού διαστήματος από τη χορήγηση της Άδειας Παραγωγής, μετά την πάροδο του οποίου γεννάται η υποχρέωση καταβολής του ετήσιου τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας του Νόμου 4152/2013.

We represent investors in hybrid projects on non-interconnected islands. We were satisfied by the duration and the tarif levels ensured by the current regulation. We want to raise awareness among policymakers about the need for the new regulation to ensure project bankability. This requires for investors to get a secured tarif level during a minimum15-20 years duration, independently on a potential future island interconnection, with a tarif level allowing a project IRR between 7 to 10%, a regulation consistent with the European regulatory framework.

Θεωρείται, κατ΄ αρχήν ορθή η πρωτοβουλία περί προώθησης των υβριδικών σταθμών, η οποία εν πολλοίς συμβαδίζει με την καταστατική θέση του αρμόδιου Υπουργείου περί ενίσχυσης των εναλλακτικών μορφών παραγωγής ενέργειας, ωστόσο, στα πλαίσια του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου θεωρούμε αναγκαία την επισήμανση των ακόλουθων παρατηρήσεων:

Α. Οι Υβριδικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας μπορεί να τύχουν παραδεκτής κρατικής ενίσχυσης (ως και εκ των ευρωπαϊκών οδηγιών προβλέπεται) μόνο σε περιπτώσεις μη διασυνδεδεμένων συστημάτων νησιών, όπου το κόστος της παραγόμενης ενέργειας από ορυκτά καύσιμα είναι συγκριτικά υψηλό και δεν προβλέπεται διασύνδεση με το κυρίως διασυνδεδεμένο σύστημα (όπως επίσης σχετικά προκρίνεται από τις ευρωπαϊκές οδηγίες) ως περιβαλλοντικά και ανταγωνιστικά συμφέρουσα λύση για τον καταναλωτή και την εθνική οικονομία.
Διαφορετικά αμφισβητείται η αναγκαιότητα της κρατικής ενίσχυσης της αιολικής ισχύος του Υβριδικού Σταθμού, υπό την έννοια ότι ταυτόχρονα προβλέπεται αυξημένη κρατική ενίσχυση σε οριζόμενη ΤΑ, εφόσον ο ενισχυόμενος (κατά τα ανωτέρω με διττό τρόπο) Υβριδικός Σταθμός εντάσσεται σε ΜΔΝ κατά το χρόνο της αδειοδότησής του, πρόκειται όμως στο απώτερο χρονικό διάστημα να διασυνδεθεί με το ηπειρωτικό δίκτυο. Με τον τρόπο αυτό, δεσμεύονται άνευ ουσιαστικής σκοπιμότητας οι διαθέσιμοι χρηματικοί πόροι (κρατικά/κοινοτικά κονδύλια), οι οποίοι θα μπορούσαν, αντιθέτως, να διατεθούν και αξιοποιηθούν εποικοδομητικά, όπως π.χ. για την αντιμετώπιση αναγκών βελτίωσης του δικτύου κλπ.

Β. Περαιτέρω, και αντίθετα σε όσα προτείνονται στο άρθρο 22 του υπό διαβούλευση νομοσχεδίου, η αδειοδότηση των υβριδικών σταθμών πρέπει να είναι ελεγχόμενη ανά περίπτωση τοπικού συστήματος ΜΔΝ, προκειμένου, πρωτίστως, να αξιολογείται η τεχνική καταλληλότητα των σταθμών αυτών (επειδή, κυρίως, βασίζονται σε σύστημα συνδυασμού μεθόδων αποθήκευσης και λειτουργίας ανεμογεννητριών, λόγω του υψηλού συντελεστή απόδοσης ενέργειας ΑΠΕ) και, παράλληλα, να μην επιτρέπεται η ανταγωνιστική δράση τους σε συστήματα κορεσμένων ΜΔΝ, όπου ήδη λειτουργούν ΑΣΠΗΕ, οι οποίοι υφίστανται υπερβολικές περικοπές αιολικής ισχύος από τον διαχειριστή ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ. Είναι σαφές ότι η αδειοδότηση υβριδικών συστημάτων (που βασίζονται ειδικά σε ανεμογεννήτριες) σε κορεσμένα μη διασυνδεδεμένα συστήματα δεν μπορεί παρά ρητώς να προβλέπει την λειτουργία των ανεμογεννητριών του υβριδικού σταθμού, μόνον κατά τη ταυτόχρονη και ισόποση σε ισχύ ζήτηση καταναλωτικού φορτίου από τη μονάδα αποθήκευσης για τη φόρτισή του. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η λειτουργία των ανεμογεννητριών του Υβριδικού Σταθμού σε κορεσμένο μη διασυνδεδεμένο σύστημα (χωρίς να διασφαλίζεται η ταυτόχρονη και ισόποση ζήτηση ισχύος από τη μονάδα αποθήκευσης), συνεπάγεται τη διείσδυση της αιολικής αυτής ισχύος εις βάρος των υφιστάμενων ΑΣΠΗΕ με ακόμα μεγαλύτερη επιβάρυνση περικοπής ισχύος της λειτουργίας τους, όταν μάλιστα ταυτόχρονα εξετάζεται αυξημένη ΤΑ για την λειτουργία των μονάδων ΑΠΕ των Υβριδικών Σταθμών έναντι των υφιστάμενων ΑΣΠΗΕ. Στις περιπτώσεις αυτές, ευλόγως τίθεται θέμα αξιοκρατικής λειτουργίας του υβριδικού σταθμού και διαχείρισης του τοπικού συστήματος εις όφελος του καταναλωτή, δεδομένου ότι ως τεχνικά δόκιμη λύση για την αντιμετώπιση των ενεργειακών αναγκών των μη διασυνδεδεμένων περιοχών προκρίνεται η βέλτιστη απορρόφηση από τον διαχειριστή (ΔΕΔΔΗΕ ΑΕ) της παραγόμενης από τους υφιστάμενους ΑΣΠΗΕ ισχύος.
Υπενθυμίζεται, άλλωστε, ότι οι παραγωγοί των εν λειτουργία ΑΣΠΗΕ στο μη διασυνδεδεμένο σύστημα έχουν κατ’ επανάληψη διαμαρτυρηθεί προς τη ΡΑΕ και τον ΔΕΔΔΗΕ για την υπερβολική περικοπή αιολικής ισχύος από τους τοπικούς σταθμούς ΑΣΠ του ΔΕΔΔΗΕ που λειτουργεί εις βάρος του νησιωτικού περιβάλλοντος, των καταναλωτών (μέσω των ΥΚΩ) και της εθνικής οικονομίας λόγω της εκτεταμένης χρήσης ορυκτών καυσίμων, διατυπώνοντας, παράλληλα, προτάσεις για την αύξηση της διείσδυσης της εν λειτουργία αιολικής ισχύος στα κορεσμένα μη διασυνδεδεμένα συστήματα.

Με σκόπο την ανάσχεση της υποβολής αιτήσεων για την λήψη Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας για Υβριδικούς Σταθμούς εν αγνοία των ιδιοκτητών των εκτάσεων επί των οποίων ορίζεται το πολύγωνο εγκατάστασης, προτείνεται το να αξιολογούνται οι Αιτήσεις για χορήγηση Άδειας Παραγωγής εφόσον έχει εξασφαλιστεί προηγουμένως η θέση της εγκατάστασης που αφορά τουλάχιστον το τμήμα των ΦΒ. (Το ίδιο φαινόμενο σύμβαίνει και στην ηπειρωτική Ελλάδα σε περιπτώσεις που αφορούν αμιγώς ΦΒ σταθμούς, και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί αναλόγως, άμεσα.)

Προτείνεται λοιπόν η προσθήκη:

«Θα αξιολογούνται οι Αιτήσεις για χορήγηση Άδειας Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας εφόσον έχει εξασφαλιστεί η θέση της εγκατάστασης που αφορά το τμήμα των ΦΒ, ή εφόσον συντρέχουν λόγοι αγοράς ή μίσθωσης από το Δημόσιο»

ΟΡΙΣΜΟΣ ΥΒΡΙΔΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ
Ο τρέχων ορισμός των υβριδικών μονάδων είναι πολύ περιοριστικός και ως αποτέλεσμα οι τεχνικοί και λειτουργικοί παράγοντες που εξετάζονται αναφέρονται κυρίως σε μονάδες παραγωγής μη ελεγχόμενης παραγωγής και σε δυο μεθόδους αποθήκευσης (ηλεκτρικοί συσσωρευτές, αντλησιοταμίευση), ενώ υπάρχουν περισσότερες τεχνολογικά ώριμες εφαρμογές:
• Μονάδων μη ελεγχόμενης παραγωγής (ηλιακή, αιολική, υδροηλεκτρική χωρίς ταμιευτήρα)
• Μονάδων ελεγχόμενης παραγωγής (Βιοαέριο, στερεή και υγρή βιομάζα, υδροηλεκτρικά με ταμιευτήρα).
• Συστημάτων μακροχρόνιας – βραχυχρόνιας αποθήκευσης ενέργειας σε πρωτογενή (στερεή και υγρή βιομάζα), ενδιάμεση (βιομεθάνιο-βιοϋδρογόνο, υδροηλεκτρικό δυναμικό) ή τελική (συσσωρευτές) μορφή.
• Συστημάτων αμφίδρομης μετατροπής ενέργειας (αντλησιοταμίευση, power-to-gas)
Προτείνεται η διεύρυνση των ορισμών των υβριδικών ως εξής:.
Υβριδικό σύστημα παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας: Παραγωγικό σύνολο αποτελούμενο από μονάδες – υπομονάδες ελεγχόμενης και μη ηλεκτροπαραγωγής και συστήματα αποθήκευσης και μετατροπής ενέργειας,
Υβριδικό σύστημα εικονικού συμψηφισμού: Παραγωγικό σύνολο αποτελούμενο από μονάδες – υπομονάδες ελεγχόμενης και μη ηλεκτροπαραγωγής και συστήματα αποθήκευσης και μετατροπής ενέργειας, Μέρος των μονάδων-υπομονάδων-συστημάτων βρίσκεται σε διαφορετικό τόπο εγκατάστασης εντός του ίδιου ηλεκτρικού συστήματος ΜΔΝ και η σύνδεση υπηρετείται από το υπάρχον δίκτυο μεταφοράς – διανομής ή ιδιωτικές γραμμές

Συνοπτικό Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο για Σταθμούς Ανεφοδιασμού Υδρογόνου (HRS)
των Χ. Χάιδου και Σ. Μακριδή
Συνοπτικό Ευρωπαϊκό Νομοθετικό πλαίσιο για Σταθμούς Ανεφοδιασμού Υδρογόνου (HRS)
21 10 2019 | 07:48

Το μακρυνό 1874 ο Ιούλιος Βέρν έγραφε στο βιβλίο του «Το μυστηριώδες νησί» «…πιστεύω ότι το νερό κάποια μέρα θα χρησιμοποιείται ως καύσιμο, ότι το Υδρογόνο και το Οξυγόνο που το αποτελούν, είτε μαζί είτε χωριστά, μια μέρα θα χρησιμοποιηθούν ως καύσιμο και θα αποτελέσουν μια ανεξάντλητη πηγή θερμότητας και φωτός…».

Είμαστε εν έτη 2019 κοντά σε αυτό το σημείο μιας και τόσο στην Ευρώπη όσο και στον υπόλοιπο αναπτυγμένο κόσμο γίνονται εντατικές προσπάθειες για την εδραίωση της «οικονομίας υδρογόνου» με σημαντικά κεφάλαια να επενδύονται στην έρευνα και την ανάπτυξη προς αυτή την κατεύθυνση;

Μετά τις τελευταίες εξελίξεις για την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας με επίκεντρο την τεχνολογία υδρογόνου είναι σκόπιμο να αναφερθούμε στο σύνολο του Ευρωπαϊκού νομοθετικού πλαισίου που σχετίζεται με την εν λόγω τεχνολογία. Η αρχή θα γίνει με την συνοπτική παρουσίαση της νομοθεσίας που αφορά τους Σταθμούς Ανεφοδιασμού Υδρογόνου για Οδικές Μεταφορές (Hydrogen Refuelling Stations).

Τα εν λόγω σημεία ανεφοδιασμού μπορούν να υπάρχουν με τους εξής σχεδιασμούς:

διαφορετικού μεγέθους (π.χ. ανάλογα με την ποσότητα υδρογόνου που αποθηκεύεται)

με ή χωρίς επιτόπια παραγωγή υδρογόνου

με διάφορες συνθήκες αποθήκευσης και πίέσης (π.χ. 350 ή 700 bars)

με την δυνατότητα το υδρογόνο να μπορεί να συνυπάρχει με άλλα καύσιμα στον ίδιο χώρο ή όχι

με την δυνατότητα το υδρογόνο να μπορεί να τροφοδοτείται μέσω αγωγού ή μεταφερόμενο στον σταθμό με ρυμουλκούμενα

με δυνατότητα το υδρογόνο να μπορεί να διανεμηθεί σε αέρια ή υγρή μορφή, κλπ.

Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, ένας μεγάλος αριθμός κανόνων μπορεί να εφαρμοστεί στο πλαίσιο του σχεδιασμού, της αδειοδότησης, της κατασκευής και της λειτουργίας των σταθμών ανεφοδιασμού με υδρογόνο.

Η Οδηγία για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (Οδηγία 2014/94/ΕΕ) (γνωστή ως AFID) αποτελεί την βασική νομοθετική πράξη της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας αναφορικά με τα σημεία ανεφοδιασμού υδρογόνου για οδικές μεταφορές που θέτει από την μία τις ελάχιστες προδιαγραφές για τη δημιουργία υποδομών εναλλακτικών καυσίμων περιλαμβανομένων των σημείων ανεφοδιασμού υδρογόνου ο οποίες θα πρέπει να εφαρμοστούν μέσω των εθνικών πλαισίων πολιτικής των κρατών μελών και από την άλλη ορίζει τις κοινές τεχνικές προδιαγραφές για τα εν λόγω σημεία ανεφοδιασμού. Σημαντικό να τονιστεί είναι ότι τα Κράτη-μέλη της Ε.Ε. που θα περιλάβουν στο εθνικό πλαίσιο πολιτικής τους δημοσίως προσβάσιμα σημεία ανεφοδιασμού με υδρογόνο θα πρέπει να μεριμνήσουν ώστε έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 να είναι διαθέσιμος ικανός αριθμός τέτοιων σημείων έτσι ώστε να διασφαλίζεται η κυκλοφορία μηχανοκίνητων οχημάτων που κινούνται με υδρογόνο (συμπεριλαμβανομένων των οχημάτων κυψελών καυσίμων) εντός δικτύων που καθορίζουν αυτά τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων διασυνοριακών συνδέσεων όπου ενδείκνυται.

Πέραν της ανωτέρω Οδηγίας, σχετικές με την παραγωγή, αποθήκευση του υδρογόνου καθώς και την ανάπτυξη υποδομών ανεφοδιασμού με υδρογόνου είναι οι ακόλουθες οδηγίες:

α) Οδηγία 2015/1513/ΕΕ για την τροποποίηση της οδηγίας 98/70/ΕΚ σχετικά με την ποιότητα των καυσίμων βενζίνης και ντίζελ και για την τροποποίηση της οδηγίας 2009/28/ΕΚ σχετικά με την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές που περιλαμβάνει το υδρογόνο ως καύσιμο από ανανεώσιμες πηγές.

β) Τέτοια αναφορά για το υδρογόνο γίνεται και στην Οδηγία 2018/2001/ΕΕ για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (γνωστή ως RED II).

γ) Οδηγία 2012/18/ΕΕ για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες και για την τροποποίηση και στη συνέχεια την κατάργηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ (γνωστή ως SEVESO Directive).

δ) Οδηγία 2014/34/ΕΕ για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τις συσκευές και τα συστήματα προστασίας που προορίζονται για χρήση σε εκρήξιμες ατμόσφαιρες (γνωστή ως ATEX Directive) και

ε) Οδηγία 2014/68/ΕΕ για την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα του εξοπλισμού υπό πίεση στην αγορά (γνωστή ως Pressure Equipment Directive).

Τέλος, οι Οδηγίες 2001/42/ΕΚ, σχετική με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, και 2011/92/ΕΕ, σχετική με την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον (γνωστές ως SEA και ΕΙΑ Directives αντιστοίχως) έχουν εφαρμογή για μονάδες χρήσης γης και σταθμούς ανεφοδιασμού με υδρογόνο με επιτόπια παραγωγή ή με μεγάλου μεγέθους αποθήκευση υδρογόνου.

Ένα αρχικό συμπέρασμα είναι ότι σε Ευρωπαϊκό επίπεδο υφίσταται νομοθετικό πλαίσιο που αναφέρεται άμεσα ή έμμεσα στην τεχνολογία υδρογόνου (εν προκειμένω στους σταθμούς ανεφοδιασμού με υδρογόνο), αλλά υπάρχουν ακόμα πολλά σημεία προς βελτίωση για την ανάπτυξη αυτής. Βασικές βελτιωτικές προτάσεις είναι στην ερχόμενη αναθεώρηση της Οδηγίας για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (AFID) να συμπεριληφθεί υποχρεωτικά το υδρογόνο ως τέτοιο καύσιμο και να έχει παρόμοιες απαιτήσεις ανάπτυξης υποδομής με αυτές του συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG) και να μειωθεί η απόσταση μεταξύ σταθμών ανεφοδιασμού υδρογόνου από 300 χλμ σε 150 χλμ ώστε να είναι ίση με την τρέχουσα απόσταση μεταξύ σταθμών συμπιεσμένου φυσικού αερίου (CNG).

Παρακάτω παραθέτουμε δύο γραφήματα με τον χάρτη των σταθμών ανεφοδιασμού με υδρογόνο παγκοσμίως και με τον μελλοντικό προγραμματισμό για την αύξηση αυτών των εγκαταστάσεων.

Παρουσίαση hydrogen council 2017, “How hydrogen empowers the energy transition”, σελ. 9, 2017

Παρουσίαση Guedes de Campos, “The role of Hydrogen in e-Mobility”, σελ. 12, 2019

—————————-

*Ο κος Χαρίλαος-Ανδρέας Χάιδος είναι Νομικός και Οικονομολόγος, Υποψήφιος Διδάκτορας σε Νομικές Παραμέτρους των Τεχνολογιών Υδρογόνου, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πατρών

*Ο Δρ. Σοφοκλής Μακρίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Πατρών και επιβλέπων Καθηγητής του κου Χάιδου.

^[1]

^[2]